Ryszard T. Komorowski - Z WAWELU NA SKAŁKĘ

Z WAWELU NA SKAŁKĘ
P
J. Kurek
J. Kurek
S Markowski
P. Kozioł
rocesja ku czci św. Stanisława, zmierzająca w maju z ka- XIV wieku i odegrał ważną rolę jako czynnik kształtowania
tedry wawelskiej do kościoła oo. Paulinów na Skałce, się idei zjednoczenia państwa polskiego rozbitego na księstwa
stanowi od wieków nieodłączny element uroczystości religij- dzielnicowe. Opisywane przez kronikarzy zrośnięcie się jego
nych w Krakowie. Należy ona do fenomenów polskiej kultury, ciała porąbanego mieczem symbolizować miało scalenie
gdyż uczestniczy w niej rokPolski po rozbiciu dzielrocznie kilkadziesiąt tysięcy
nicowym. Na przestrzeni
osób, z episkopatem Polski
wieków do grobu św. Stana czele. Związana jest z kulnisława pielgrzymowały tak
tem św. Stanisława – biskupa
liczne rzesze wiernych, że
i męczennika, którego zwłoki
katedra wawelska, do której
zostały przeniesione ze Skałprzeniesiono prochy biskuki do katedry wawelskiej.
pa w drugiej połowie XII
Ołtarz, w którym spoczywieku, została uznana za
wają, nosi nazwę Ołtarza
pierwszą świątynię Polski
Ojczyzny.
i stała się miejscem koronaLiturgiczny kult św. Stacji królów Polski, a konfesja
nisława datuje się od momenświętego Stanisława – Ołtatu ogłoszenia jego kanonizarzem Ojczyzny.
cji w 1253 roku. Pierwsza
Święty Stanisław został
procesja ku czci świętego
patronem Akademii Kraodbyła się 8 maja 1254 roku. Srebrna trumna – relikwiarz św. Stanisława z lat 1669–1672 z konfesji kowskiej, a jego wizeruw katedrze na Wawelu
Gdy delegacja wioząca bullę
nek znajduje się na jednym
papieską miała wjeżdżać do Krakowa, wyległo naprzeciw niej z pierwszych herbów najstarszej uczelni Polski. Z inicjatywy
całe miasto, w procesjach ze wszystkich kościołów krakow- obozu oświeceniowego ustanowiono św. Stanisława patronem
skich. Począwszy od 1256 roku, podobne uroczystości ku czci Sejmu Czteroletniego i Konstytucji 3 Maja. W czasach Księstwa
świętego odbywały się również 27 września – w dniu prze- Warszawskiego i Królestwa Polskiego św. Stanisław również
niesienia szczątbył uznawany za patrona Ojczyzny. Przed ołtarzem z relikwiami
ków Stanisława ze
biskupa-męczennika składano, a następnie wieszano, zdobyte
Skałki na Wawel.
w boju sztandary wrogich armii. Pierwsze trofea znalazły
Po odprawieniu
się tam prawdopomszy w katedrze
dobnie po zwycięprzy ołtarzu święstwie w bitwie pod
tego duchowieńPłowcami w 1331
stwo i wierni udaroku, ostatnie były
wali się w procesji
sztandary zdobyte
na Skałkę, niosąc
pod Dębem Wielrelikwie i śpiekim w 1831 roku.
Czoło procesji – kompania duchowieństwa
wając litanię do
W przededniu
w drodze na Skałkę
wszystkich świękoronacji władcy
tych. Na Skałce modlono się
odbywali procesje
Grupa Bractwa Kurkowew intencji ojczyzny i Kościoła.
pokutne z Wawego z Rakowa w procesji
W roku 1326 kościół oo. Paulilu na Skałkę i z
na Skałkę
nów na Skałce – obok swojego
powrotem, a król
patrona św. Michała Archanioła
Stanisław August Poniatowski, który koro– otrzymał drugiego patrona:
nował się w katedrze warszawskiej, odbył tę
św. Stanisława – biskupa-męprocesję do grobu św. Stanisława po wielu
czennika.
latach, w 1787 roku. W średniowieczu dzień
W późniejszym okresie zre8 maja świętowano na pamiątkę ogłoszenia
kanonizacji św. Stanisława – było to święto
zygnowano z procesji wrześnakazane, wolne od pracy fizycznej, nauki
niowej. Procesja majowa od
Kawalerowei Maltańscy i Damy
i rozpraw sądowych.
1750 roku wyruszała z Wawelu
Obecnie majowa procesja z Wawelu na
na Skałkę, gdzie odprawiano
uroczystą mszę święta, a następnie wracała do katedry wa- Skałkę organizowana jest w niedzielę po dniu św. Stanisławelskiej.
wa, który przypada 8 maja. W procesji w ustalonym tradycją
Święty nazywany Pater Patriae, stał się obrońcą Polski i Po- porządku idę klerycy Wyższego Seminarium Duchownego
laków. Kult św. Stanisława nasilił się szczególnie na początku w szatach liturgicznych, delegacje z parafii pod wezwaniem
34
ALMA MATER
A. Wojnar
J. Zając
J. Kurek
J. Zając
św. Stanisława, niosące chorągwie i feretrony, następnie 1979 roku był z tej okazji stawiany, a potem demontowany
w uroczystych strojach, z insygniami władzy uczelni maszerują tak zwany ołtarz polowy. W trosce o właściwą oprawę kultu
profesorowie i wykładowcy Papieskiej Akademii Teologicznej św. Stanisława i zapewnienie uczestnikom procesji lepszych
i Uniwersytetu Jagiellońskiego. Za nimi postępują bractwa koś- warunków do modlitwy postanowiono zbudować na dziedzińcu
cielne oraz zakony rycerskie: Bractwo św. Zofii, kawalerowie klasztornym stały ołtarz. W maju 2008 roku stanął Ołtarz Trzemaltańscy, Rycerze Grobu Pańskiego, Rycerze Jasnogórskiej
ciego Tysiąclecia,
Bogurodzicy, kawalerowie i damy Orderu św. Stanisława
według projektu
w płaszczach z godłami zakonu i sztandarami. Niezwykle barprof. Wincentego
wnie prezentuje się
Kućmy, sfinansobractwo kurkowe
wany przez Piotra
w historycznych
Skalskiego – kakontuszach. Wśród
walera Orderu św.
nich są również goStanisława.
ście z zagranicy.
Po uroczystej
Dalej idą delegacje
mszy św. i udziecechów rzemieślnilonym relikwiami
czych z symbolami
świętych błogosłacechowymi. Następwieństwie procesja
ną barwną grupę
powraca na Wawel
w procesji stanowią
tą samą trasą i w
Kawalerowie i Damy
kompanie w strojach
tym samym porządorderu św. Stanisława
regionalnych: góraku, wstępując na
le z Podhala, mieszczanie
wzgórze wawelskie
Kompania Śląska
z Żywca, górnicy z Libiąod strony ul. Ber(z Piekar Śląskich)
ża, a także strażacy, polinardyńskiej. Rozcjanci i Oddział Strzelców
wiązanie procesji następuje w katedrze
Podhalańskich w zielonych
przy konfesji św. Stanisława.
pelerynach i kapeluszach
W ostatnich latach nastąpiła częśz orlim piórem. Za nimi pociowa renowacja wnętrza kościoła oo.
dążają poczty sztandarowe
Paulinów i odnowienie ołtarza św. Staniorganizacji związkowych
sława, przy wydatnej pomocy kawalerów
oraz grupy reprezentujące
i dam Orderu św. Stanisława, o czym
poszczególne zakony męskie
świadczy pamiątkowa tablica wmuroi żeńskie Krakowa. Procesję
wana w pobliżu odnowionego ołtarza
zamykają przedstawiciele Uczestnicy procesji zgromadzeni przed ołtarzem polowym pod- w maju 2007 roku. Jesienią 2007 roku
episkopatu Polski, zaprona dziedzińcu kościoła na Skałce odsłoczas mszy św. na Skałce
szeni goście z zagranicy,
nięty został pomnik projektu profesora
przedstawiciele władz państwowych i samorządowych. Grupę tę ASP Czesława Dźwigaja upamiętniający pielgrzymkę do Polski
poprzedzają księża ubrani w uroczyste szaty liturgiczne, niosący i pobyt na Skałce papieża Jana Pawła II w czerwcu 1979 roku
z okazji uroczystości 900-lecia śmierci
relikwiarze z relikwiami świętych.
patrona Polski św. Stanisława. Pomnik
W procesji bierze udział kilkadziesiąt tysięcy wiernych. Formuje się ona
papieża ufundowało Krakowskie Bractwo
u stóp Wawelu od strony ul. Kanoniczej,
Kurkowe.
uczestnicy przemieszczają się ulicaW dorocznych obchodach ku czci
mi Stradom, Krakowską i Skałeczną,
św. Stanisława obrzędowość, tradycja
zmierzając do kościoła oo. Paulinów
i folklor pozostają nadal żywe. Podobne
na Skałce. Śpiewają pieśni religijne
uroczystości ku czci swoich patronów
przy współudziale orkiestr. Wzdłuż
odbywają się w innych państwach eucałej trasy stoją szpalery krakowian
ropejskich. Francja otacza kultem św.
i przebywających w tym czasie w naDionizego, Anglia – św. Jerzego, Irlandia
szym mieście gości, którzy z wielkim
– św. Patryka, Czechy – św. Wacława,
zainteresowaniem i aplauzem witają jej
Węgry – św. Stefana, ale procesja kraTablica upamiętniająca pielgrzymowania kawale- kowska ma najstarszą i nieprzerwaną
uczestników.
Okna i balkony domów wzdłuż całej rów i dam Orderu św. Stanisława do sanktuarium tradycję. Kult św. Stanisława wyrażany
trasy procesji są udekorowane – na dy- męczeństwa głównego patrona Polski, znajdująca w procesjach odprawianych ku jego czci
się w kościele na Skałce
wanikach i makatach wiszą święte obraw Krakowie i innych regionach Polski
zy, kwiaty, chorągiewki. Wielu z widzów dołącza do procesji, należy uważać za jeden z najpiękniejszych przejawów ducha
podążając do sanktuarium na Skałkę. Przez wiele lat uroczysta polskiej pobożności.
msza święta odbywała się na dziedzińcu przyklasztornym. Od
Ryszard T. Komorowski
ALMA MATER
35