status funkcionariusza celnego
Transkrypt
status funkcionariusza celnego
Status slui'bowy tunkqonarlusry celnt|ch w cze6cl dotyczqcsj postanoMell og6lnych, nawlqzanla sto3unku slutbowego, stanowlsk I stopnl Blurbowych onz rozpalrtMenla spor6w o roslcenla a stosunku sluitowego lest urcgulowEny podobnig, Jak w prrypadku fu nkcjonarlusy pozostelych f omacji umundurowsnych. Strai Granlma, Pollcla I WoFko Polskle 3q lsdnak formaciami uzbroionyml. FUNKCIONARIUSZA STATUS CELNEGO - Funkclonarlusze celni przy w!ftontNanlu obowlqzk6w slubowych mog4 stosowac w chwlll obscnsj lnns Srodkl pzymus, takls Jak slla flzycila lub Indyflidualne technlene I ch€mlcne grodki lub uz4dzenla pzeaaczons do obeilladnlanla I konwolowanla og6b albo do pojazd6w atnymtManla oEz uniaruchamlania mechanicznlEh I lnnych 6rodk6w pzEwozowych (art 6zm | 6zn USC). Przedloienle n4dore w postacl projsktu ustawy o Slutbls Celne, prewlduje wypos+e.nle eegcl tunkcJonarluey w brof palnq- AUTOR JrcEK KOS Ob3cny 3tat$ tunkcjonalKy celnych wynlka z postanowlef Btawy z dnla 24 llpca t999r. o Slurbls Colnoj (USC) od wydanycfi m la, po&tawle akt6Y wy*omwych, Na podlMs usteyyy o Sluiblo Golnd zostrla ulwomm l.dnollta, umundurflana fomacJa w calu: - apewnlanls zgodnoacl z pEwsm prlilroru lowar6w na obsr 6lny W.p6lnoty EurcpolCdel o@ wwvozu towar6w z obsru celiego W.p6lnoty EuroFFklol, - obllcanla I .gz.lomnla naleim!6cl c€lnych, - a tdda w!|konymnla lnnych zadall orz obowl4zk6w prcwldzlanych w utewl3, illeanych mhdzy Innynl z podslklm akcyzouym, wymlarcm I pobo.qn po.lafo od low.r6w I Glug z tlAru lmportu tdfar6w, podatfiomgo, cry tat kontroll z zak|rsu @g6ln€go nadzfl poboEm oplaty p€llrcw8J. ila tunkclonarlu3zy Sluiby Cehq naloiono zostaly r6mlei obdf,lqtkl w zakresle rdpmffile, zapobleganla I wykrywanla: - przortepltw oraz wltroczan Corbowych, - pzolqpfi pmp|36w | wyfJo@rt ilhzanych z naffianl.m dotyczlsych ochreny d6br kultury, Jak to, chrony wlasno{cl przostepstrf, Inbloktutln€l wtrktsEf a trkb orgz fll{antEh z rpmd2anlsm na pobkl obear cslny, 8 telds wtDrowadzanlsm z l nlogo tomt6w obretych sioEowanlom !5rcdk6w I ogranleefi ' l poz#ryfurych lub konfolq mledzynaroddreq. Zat(oa obowlqddrv nrlotonych na funkclonarluay SluiDQ Celnq - obsrmirrec obowlqlkl z J$t wlQc nbaryklo szgrcki I zr6inlcilany akrcau piaur cglnogo, pod,elkowsgo, karnsgo 3krrbowgo, kamogo oE admlnblracgmgo, Zoodnle z projddem nomj ustewy o Stultls Cslnei - prz€dtoionym pod ob€dy Solmu Rzoczyp6polltsl Pobklsj - ma on uls ddsmu posffilu, ' r',-r,srj,i[.xittiz;. ... ':i. '. , .-i;,ii.r:r , .l,gj,,!S$il;iii{]ii,,iiid,,:! Siosmk duibily funkclonedM @tnego powsl4e w drodE mlantranla, na podsbwle dob|mlneqo rgloarsnla sl€ do sluby (arl 10 usL I USC), a mote14 pslnlc Jedynlo osoba, kt6n: - Jost obymtdem pobktm, - koztBta z palnl piaw pddlcfiych, - nb bltg kaEna a pustepltm popalnlon€ umtdlnl6, . ma @ n4nnlsl aEdnlo wyksdalcanL, - dwy Ce nlopoalakouane oplnlq, - ora po3lada stan zd.owla pozwllajqcy polnlG sfuibQ m okrcdonym stanillC0 (aIL l0 USC), Prad podJQclomCurby tunkclmarluu mBl dot!6 gubowle (art 15 USC). Funkclonadusz pzrety do $ulby Coln4 muC odbyC 3 |3hlt duibe prrygotomsczd w trakcls kt6tq odbyrE pra3dGLnls prrldycee, oraz Jast rcbowlezany potwlsrddc €gzamlngm ukodczenla asadnlcrogo kurau calnego lub doAts sgzamln zarcdolvy oru zlotyc sgatmln pofirlsrdajecy a4omo66 Jezld€ obcago w akEle umorllwl.Jqcym wykonlmnls obowlqzk6w sluibowych (art 1l t SC). Po ukoicanlu funkclonarlus uscl. slurby paygotomwmj z wynlklom pozytyxrnym elny zGtrlg mlanowany do slutby ltslrsj (8rt 13 Ustawodarca puowlddrf t5 3topnl shribowych w hLErchtl Sluiby Cslm! (all 7 | 8 USC). Nadamnls lch zalety od staat pracy, oplnll slu16flsl, ocsny okr€6ow4 I po.ledsnych l$allfrkacll (arl I tlSC). zilodowch W illqdo z p€lnlslsm obowhddw rluitilfych tunkqoharlue cslny korzFta z shrony pmwldzlans, w lGdokslo kmym dla tunkcJonarlusy publlenych (arL 4 USGI. W art 34 USC zostaly enummBmlo podans zakay, kt6re pozaduitowC reglamentuJq dzldalnoad skonomlcmq tunkclonarlu€zy colnych. Funkcronarlusz calny nle moi€ by6 cdonklem aEqd6w, rrd nadmHych lub komlsrl rowlz9nyah sp6l€k pnwa handlowsgo. Celnicy jako Jedyna ze slutb mundurowych nie moge by6 'komlsJt czlodGmi zazqd6w, rad nadzorczych lub rewiryjnyitr sp6ldzlelnl, z wyjqtktem rad nadzorczych spddziitni mleskanlowych. Obowlqzuje lch takle akaz etonkostwa w fundacjach prowadzAcych dzialalno6d gospodarczq. FunkcJonariuszcelny nle moie r6wnlei posiadad w sp6fkach prawa handfowego wiecej nl, Zolo akcti lub udzial6w Prieg:tawlai4cych wteceJ nti 2% kapttalu iaktadowego - w katdel z tych sp6tek. Podjecb dodatkowego zajecla arobkowego wymaga zgodv pzdozonego, a funkcjonariusom cglnym nle wolno r6wntci prow.adzl6dzlalalnogci gospodarczei na w{asny rachunek lub wspohle z Innymi osobaml, z wyjqtkiem dzlalalnogciwytw6rczei w rclnictwie w zakresleprodukcri rogtinnei I zwieuecei, w formle I zaKrestegospodarstwarodzlnnego. Funkcjonsrlusrom StEiy GEnlcaoj ustawodaw pzyznd po osiqgnlQclu 15 tat czyrneJ stulby 5 do.rattoyych Oni r6Uoczylfr unopu wypczynkowsgo, a wtmlar tsn w.Esta J€gze do i0 I 15 dnl roboczych, odpowlodnlo po odstubnlu 20 | 2a ht Cul6y. An€loglcme upnwtl€nla urlqpow przowldrlane iojAny dU tolnlgzy zawodow!rch, Ponadio Stniy Gr?nfemJ I polcJantom prz)rtuguj. .todsdowy cor6[y udop z tytrtu oslqgnl€cla okrs!3tomgo wtaku: io, a5 I 53 la! wymlar wytost dtr straintk6w grrntcaych {6p9o odpowlcdnlo: 5, l0 | l5 dnl, a dla poilqet6r: 5, 9 | l3 d;l Zolnlozom flodilym pzyslugule dodattm zrctnlanle od aiQC alutbowych w Ezle kmtsczno3cl tprilowanta oplokt nad nlrbllislm cdonklem rodzlny (malionklam, OzleCnl, rodztemtt. nl€pBkracz4qcs henlo 50 dnl robczych, kt6e moie astaE podtnymans w - -w tomls ptahego urlopu okoilczno{clilego wymlazs do 10 mlaslQcy r . i . . Gelem zr6momi€nta sc4g6tnych obctqief wynlk44cych z oysDozycgnogcl, podporzedkowanls i odpowledtatnoScl tunkcjoErlGzy gurt mundurowych - a takie w ca|u apewnlenta doplywu. (l st.btttacjt ksdr) do dzlat6w sturby wymig rqcych sregotntEh ltrdffikacrl tub w kt6rych ddatalno64 l$t wykonyrirana w trdnych, rclefltwych, szkodilwych dta zdrowla warunkmh, nlsEdko w pot4cEnlu z ryzyklom osoblstym runkcJomrlusa - paiatwo gwanntuJe w pegmatykach tych stt b sereg szcmg6tnych upEmlei I arcdk6s aahety. Funkc-lonarlusm Strrty Grrntm€J polqrnton traz pzFluguJs .6mle* ptahy udop okolmo6ctowy w pzipaOru pmrbCsnla z uzQdu do pslnbnla 3lldby w Innol mlol$flojcl, ,eiell wl4:s slQz tyn mlana mtols mlgskanli. wy"6rnlo4 pzyem mogl bf6 ldds !V zaknsle 'nykmulc funkcroErlusoirl dNnsl foffiJl, lt6ry rercm obowledd, prulawlr lnlcletyrvg w Cldbt. I doConatt tffiifitklcio amdow bEk rs.t bfohych dylprcporclt. Katalog pr.yslugujecych lm wyr6rnbi Jo3t bog8Ezy nti tsn, kt6ry pryslugqF pollcJantom, Fdnak ubobzy nti ten, kt6ry pBwldzlany :ostal dl8 stE2nlk6u gnnlcaych. pstac Dotyczy !o kr6llrclamlnowego udopu, laH mot pryrnany tunkcJonadwom Sts ty cmlenoJ. Katalog upt?unlsi ugm6ntomnlEh funkclonarlu*om celnym puedslawla sle J€dmk C(OnntoJ w por6ffianlu do upmmlerl polcll oru iolnlezom ag{|aEntilantEh Stmiy . cBntca€r, awodowym. W pbjd(cls ustaury o Slrdble C€lngj - ptzadfoiono, pru strong u4do$rq pod obrady Sormu - wyr6rnbnle w posircl jut dodalkow€go, kr6lkot*mlnowogo udopu alialo przowldrans. Jednym z podstawowych uprawnlei kaidsgo pracownlka . lak tomlsi funkcronarluua fomacjl umunduroffins, - lesl prawo do urlopu. ItJymlar urlopu wypoczlmkowgo funkcJonarluszy celnych Jsst okrcllony praplsml Kodd€u pEcy. Pz}Elugujo lm odpiltadnto 20 dnl urlopu, Joisil at udnlente wynGl kr6cej nlt l0 lat, | 26 dnl prrry dtuisym okresle atrudnlgnla. Wymlary urlop6w funkcJonartusy pozostslych tomacjl oke6tons st pz€z pragmatykl 3lurbos I wynos{ odpillsdnlo: - 30 dnl w prrypadku strainlk6w granlsych, - 26 dnl w pztlEdku pollcJant6il, I iolnlorry flodorych. R6inlce na nlekou)'a6 funkclmadulzy celnych wystepulq r6wnlet w dodalkowym udoplo, pzy8luguJqcym po pzep€@wanlu oke{lone, llczby lat Celnlcy uzy3kuh ttr doda0(owy wymlar urlopu po tj tatach sluibv w llczble I dnla a ksidy nasQpny ukoieony rok slurby, lsdmi nle wlQca,lnE l0 dnl. Funkclona.lu*om c6lnym, Jrko Jodyml gruple wgr6d slurb mundurowych, nl€ prFlugule p€wo do lokalu mle€zkalnego w mleJsowoScl, w kt66, polnlona F3t slulba, lub w mlajsflo€d pobllskler. U3iawodffia pBwldd'l w tym kglQ.Elo wyrqbk J6dynle, grly tunkcjomrlusz w wyniku mlany warunk6w palnlonh sluiby zostaje p.anl€lony do Innsl mlslscilolrcl, z kt6rel doJud l63t znacmb utrudnlony (art 20 USC). ft rym prrypadku wspomnlany puop|s od ert 21 USC nakurs zap6wnlonlo odpowlodnlch warunk6w mleszkanlowych, z uwglQdnlenlorn 3ytuacll rodzlnnej, a ody J€lt to nlgmotllws pzyrnanls r6vynilatilka plonlqrn.go, Kozystnlojro roillianlo ustawy o Slutblo Coln€J, :,ii;:r'r::l+,itd*,dliii r#&Si,.r ut lffiqji:*-rr"; r : :j,Frt*4g&ffi ...i I = i i : l - r ' : ' i ' fr , w tym zd(rcsle pr:owldule prolekt llajwieksze dysproporcje pomi€dzy funkcjonariuszami celnymt a funkcjonariusami pozostatychtormacii mundurowycfr wysigpujq w sJeue abezpieczenla spolecznego. Policjanci pEwo do emerytury iolicyjnel nabywaiq po 15 tatach sluiby. ldentyczne uprawnlenie posiada funkcjonariusz Straiy Granicznei a ,olniezowi zwolnionenu z zawodowej slu2by wojskowej, kt6ry w dntu eolnienia z tej stuiby posiala if lit sluiby wojskowej w Wojsku potsktm, przysluguje emeqftura wojskowa. Funkclonariuszecelni w chwlti obecnej nie posiadaj4 iadnych szczeg6lnych przywilei6w emerytalnych - podtegajE apisom ustawy z 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ub€zpleczeri Spolecznych i emeMura pEysluguje im po osiqgnieciuco najmniej 60 lat w pEypadku kobiet i co najmniej6S lat dla meiczyzn. Funkcjonarlu*e celni - podobnie ,ak funkcjonariuszepozostalych sluib_.mundurowych - otzymuiE do uposaienia zisadniczego dodatkl: z stoplef slui:bowy, a wietotetniE sluiOq o;E uasadnlone azczeg6lnymi wla6ctwosciamt, kwailfik;cjami, warunkamlalbo miejscempelnlenlasluiby. Stratnlkom -gmlcznym prFluguiq pomdto: dodatek funkcyjny na $anowisku kigromiczym lub samodzielnymoraz sluibowy na hnych stanowtskach. W katalogu 6wiadrei sluib umundurowanych pzewldzlane se tsi dodalkowo Swladczenla,a wgr6d nich nagrody rocznq nagrody Jublleusowe, nalelnoscl za podr6ie sfuibowe t irzenleslenlai Funkcjon€rlusom celnym do tsj pory nie puyslugtwat iodnak pz€wlddany dla straintk6w gHnicznych, poficjant6w i iointezy zawodowych asllek na zagospodarowanle. Pragmatykl sluibowe strsinik6w gEnlcznych, poticjant6w i -uregulowanla tolnlezy awodowych ponadto awleraje pzewldujqce 6wladcanla zwiezane ze zwolnieniem fu nkcjonarlu* ze sluiby. FunkcJonarlu*owi Straiy crantcaej w sluibie stale!, zwolnlonomu ze sluiby na podstawie orzeeenla o fmat;j niezdolno€ci do sluiby albo w prypadku nabycia pmwa do eme4|tury z ttilutu osl4gntecia 30 lat wysfugi emeB{atnel, wyplaca siQ co ml6si4c, pzez rok po zwolnieniu ze itulUy, Swiadeenle pleniQine w wysokogcl odpowtadajqcejuposaienlu zaaadnlczemu waz z dodalkaml o charakteze atalym, poblemnymi na ostainlo ajmowanym stanowlsku sluibowlm. ldentyczne upramlenie pzewidziane zostalo lakie dla pollcjant6w oro iolntezy awodowych. W pEypadku strainik6w gEnicznych, policiant6w I iolnlezy zawodowych asitsk pograbowy pzystuguje w wysoko6ct 3mlesiQeznego uposienla asdnlczego wa z dodalkaml o charakteue stalym. Funkcjonariuee Slutby Celnej podtegajE w tym wglqdzie uregulowaniu z ustawy o emerytumch i rentach z Fundueu Ub€zpieczefSpolecznych - a wiec osobie uprawnionei pzysluguie asltek pogaebowy w wysoko6cl 200% pzecletnego wynagrodzenia obowtazuiecegow dniu 6mlerci osoby, kt6rej koszty pogzebu zostaly poniesione. Mianowanle i awlAany pzd akt nomlnacJl stosun€k sfuibowy zapewnlsjq woionq chronQ Stosunku slulbowggo, mo2nog6 odwolania funkcJonarlum elnego e stanowlska o@ ilolni€nla go re sluiby w wyjetkowych okollczno5cltrh. P%stanki dolnlenla funkcionarluszy ze sluiby stanowia amknlQty kalalog I moina Je poddslic na dwie grupy: uolnlente obllgaloMne o@ ilolnlenle fakultatyme. Preslanka dolnlenla funkcJonarluua celnego ze sbiby z powodu popelnlenla prciQpstwa nakauls ilolnisnle funkcjonarlus E sluiby w pztpadku skania go pEwomocnym wyroklem sedu a prestepstwo pop€lnlone umySlnle. W pzypadku funkclonariusy Straty cBnicasj I policjant6w obowi4zok obllgatortdnogo eolnlenia B sluiby z powodu prawomocnego akanla wyroklom zostaje ograniczony do pusst€pstw popelnlonych umtdlnls, ale 6clganych J€dynte z oskar:enla publlcuego. 2olnlezy zawodowych ffilnla sie natomlsst ze sluiby tylko w raziE skaania ich pnwomocntm wytoklem sqdu na kare pozbawienia wolnogcl (aresztu worskowogo) bez wrunkomgo zawleeenla Jel wykonanta. Cecha wp6ln4 stosunku alulborego wystkich formacJi umundurowanych le8t dalako poaunleta dysporycgnoS6 tunkcjonarlu%, kt6re leczy ale z upHmlenlem pEcodawcy do Jednostronnego kstaltowania sytuacii pracomlczaj danej o$by w pmcy, z calkowltym pomlntectsm zakreale rodaiu i mlolffi elemenfu woli pracomlka. W pragmatycs 3lulbowei katdej sluity mundurowel aajdujq ste unomowania odnoaz4ce slQ do pzenlesl€nla funkcjonarlus na Inne stanowisko lub do lnnsi ml6jscowo6cl. Jodnak wtd4cznls w pzypadku funkcionarlusy elnych odmowa wykonanla dsyzjl ar6mo w sprawle pzenieaienla na Inne stanowisko, jak I do InneJ miejscowogci estala wprost wlraiona w katalogu pmslsnek skutkul4cych obligatorylnym dolnlenlem funkcjonarluu a sluiby. pryczyn W5r6d @sdnlalqcych obligatoryJns 4olntenle funkclonarluffi ze sluiby wymlenlona zostala takio odmowa zloienia Slubowanla. Ponadio uposai€nia siIainik6w granicznych, policjant6w i tolnlezy awodowych sq lm wyptacanemiestgcznie,,zg-6ry". Funkcjonaduse celni natomiast traktowani sE w gwleflo prawa na .6ml z osobami wykonujacymi prace na podstawie umowy o prace i zgodnle z art. 85 I 2 Kp upo$ienie wyplaca im stg ,,2 dolu"- !,;f.:l Obecne regulacje prawns r6iniculq na niekozygc celnik6w takie wysoko66asilku pogmbowego. . i Katalog pBslanek umoillwtaj4cych fakultattm.ns ilotntenl€ tunkcjomrius colnego ze sluity zosiat wymlonlony w art 26 ustawy o Sluiblo Cslnol. Funkcjonelu€aa colnego moins flolnl6 ze sluiby mtedzy Innyml w rale afsttlenta, pr'i{,czl',ny, j;i6it Innej wainel dat*e pozstawanle w slurfile nlo gwaEntujs naleiytego wtrkonywanla pzu nlego obowlqzk6w sluibowych. KoleJm Egulacja uatawowa pzewldule moi'tiwo66 ilolnlenta tunkcjonarl$a celnego takts w ruls utraty do niego aufaala nlezbQdnogodo wykdywanla obowl4zk6w sluibowych Podstala mlnlenla ze sluiby zostata wlQc zapisana w tych puypadkach w fomis klauzuli generalnej, dal4cel molllwoSe jei aatosomnla w tak sroklm kregu prrypadk6w. Z tych.wla5nle Egled6w tak wlelkle aq oeekiwania cdsgo 6rodoMska funkcronariuazy @lnych pracomkdw oe cywllnych -polsklej admlnlstractl celne, zwlqzane z nwyml reguracramt pEwnymt prewidziantmi dta Stujby CelnsJ w randze_ustawy da Fallzaciq uchwalonego 1ui praz iadg programu ,,t oderniacja Sluiby Cetne,na tatr 200$_ S?l,i"" Umacnla sie-r6wnlei pzekonanie, ie wk.6tce pzyidzle ctas na wl4czmle Slutby Cetnej do modernizowanilo systemu emerytaln€go dotyczEcego sluit mundurowych,' pzy uwzglednlcnlu ct9tar6w tej sluiby na r62nych stariowtstattr i wypracowniu mechanizm6w zau4dzanla wioklem tunkclonarluszy cslnych - zgodnle z zapowisdzta Safa Sluibv Celnel- pu€dslawionq w uEsadnienlu prorekf-l, ustawy ni posledzeniuplenamym SeJmuw dnlu 7 stycznia 2009r. Xalec !? uwadz€ publlcznophmy wlmtar adai reailawanych pztz ltnl(GjomdGzy Stuiby C6lner, Ete*y pamtetad, ie Ghrcna fwaloicl tch stosnku pEcy sluiy w piemeeJ kolernoScl Intgroswl publlcznemu, a doptero nairuglm mlelscu samym funkqomdusom. Z tego pgledu m*hanlzm6w, asadre nrydale sl? wproffidanle dodatkowych kt6F dagodzq w pilnlm Btopnlu rygoryzm powyiel pzepb6w Gtawy, przybtemhcych YEra?nyc! chsEkbr klauiltt gene6tn€J - tym berdztoj, ie uaJOul4 si{ 6ne takie w pr46kcie noweJu3ta{y o Slurbta Celml. DZIEKUJE ZA UWAGE Statre slultowy funkcjonarlu{y cBlnych cechure zblltony do pE€ddawlcleli pozostatych sluib umundurwinych st6pte6 dyspozycyjnoScl I podportrdkomnla. Katda_z tych sluib wykonujo warne dta oeanlzmu paistwowggo zadanla,_l-bu btnlEnla kt6r€jkolwlek z nich nte ipos6b mb-ie wyobmdc 1690 prawldlomgo tunkclonowanla. Pomlmo tego 8t8tG stuibowy tunkcronarluszy cetnych nletozyshle r6rnl sle od staiusu stralnlk6w gnntzhfctr, pollcjant6w czy lolnlEy arcdowych. Dotyey to w acag6lno6cl tE6ct oE llczby puFlugulacych lm uprawnl.fi, Er6wno na grunds ejalnym, uiopowlnir,- ;af I abardecEnla spolrscn6go. Urogulomnlg statu$ slu:bowego funlcromrlusy uasdnla wlQc konlocrmS6 gfeboktei rsiomy Stuiby Cotnel popru podlQcto ie pr6by alstonta 9rurc16 ustilodawc4m nleusadnionych oblsKymyml pzyeynaml r6intc w statuste sluitowym etntk6w I funkcJonarluuy pdGtrtych slulb umunduwanych. I;r,: r{t-tl$.i:ir,;iF.a, r trlffi.. .1l,i,ii,:i',,