Sprawozdanie Powiatowego Lekarza Weterynarii - piw

Lubaczów 2010.01.11
PIW LS - 0600/2/10
Sprawozdanie Powiatowego Lekarza Weterynarii
w Lubaczowie o stanie bezpieczeństwa
weterynaryjnego na terenie
powiatu Lubaczowskiego w 2009 r.
Sytuacja w zakresie bezpieczeństwa sanitarno – weterynaryjnego na
terenie naszego powiatu w 2009 roku była dobra. Ocena ta wynika z kilku
przesłanek, które postaram się Państwu przedstawić w dalszej części mojego
sprawozdania.
Choroby zakaźne.
Mimo wielu realnych zagrożeń o charakterze epizootycznym na terenie
naszego powiatu nie notowaliśmy poważniejszych zachorowań wśród zwierząt.
Należy podkreślić, że na terenie Europy w chwili obecnej, istnieje wiele
poważnych chorób zakaźnych zwierząt stanowiących zagrożenie epizootyczne.
Dnia 16 stycznia ubiegłego roku Powiatowy Lekarz Weterynarii
w Lubaczowie (PLW) wystąpił za pośrednictwem Podkarpackiego
Wojewódzkiego Lekarza Weterynarii o uznanie przez Unię Europejską naszego
powiatu za urzędowo wolny od enzootycznej białaczki bydła. Decyzją
2008/816/WE Komisji Europejskiej z dnia 4 lipca 2008 roku teren całego
powiatu uzyskał urzędową wolność od tej choroby. W celu potwierdzenia stanu
zdrowia bydła, w badaniach monitoringowych, w tym kierunku przebadano
w roku ubiegłym 1.788 sztuk zwierząt powyżej drugiego roku życia w 739
stadach z wynikiem ujemnym. Potwierdza to słuszność podjętej wcześniej
decyzji. W poprzednim roku nasz kraj został uznany przez Unię Europejską za
wolny od gruźlicy i brucelozy bydła. Jest to ważne, gdyż wieńczy to wieloletnie
starania naszego kraju o potwierdzenie zdrowotności naszych zwierząt i oddaje
ogrom pracy włożonej w likwidację tych chorób poczynając od lat 70-tych
ubiegłego wieku.
Dowodem na to jest uzyskanie w badaniach monitoringowych w roku
ubiegłym u 2.051 sztuk bydła wyników ujemnych w kierunku brucelozy i 2.419
2
wyników ujemnych gruźlicy bydła. Ma to szczególne znaczenie w handlu
wewnątrz wspólnotowym jak i obrocie z krajami trzecimi.
W zakresie zwalczania wścieklizny u zwierząt domowych i dzikich
nastąpił zdecydowany spadek liczby zachorowań. W roku ubiegłym po
przebadaniu łącznie aż 102 (130 w roku ubiegłym) lisów odstrzelonych przez
myśliwych nie stwierdziliśmy ani jednego przypadku tej choroby. W celu
zapobieżenia wściekliźnie, na podstawie Rozporządzenia Ministra Rolnictwa
i Rozwoju Wsi z dnia 2 czerwca 2004 r. w sprawie szczegółowych warunków
i sposobu przeprowadzania ochronnych szczepień lisów wolno żyjących przeciw
wściekliźnie (Dz. U. z 2004 r., Nr 142, poz.1509) Podkarpacki Wojewódzki
Lekarz Weterynarii przeprowadził, dwukrotne w ciągu roku szczepienie poprzez
rozrzucanie z samolotu nad terenami leśnymi doustnej szczepionki zatopionej
w przynęcie zapachowo - smakowej dla lisów w ilości nie mniejszej niż
20 dawek ma 1 km kwadratowy. Akcję tą wcześniej poprzedzono
powiadomieniem władz samorządowych o zakresie i terminu jej realizacji oraz
postępowania ludzi w przypadku zetknięcia się z substancją immunizującą.
Równolegle na terenach podmiejskich i na obszarach wystąpienia ostatnich
przypadków wścieklizny, gdzie nie można z powodów bezpieczeństwa ludzi,
rozrzucać szczepionki z samolotu, pracownicy inspekcji weterynaryjnej
wyłożyli ją ręcznie. W roku ubiegłym w naszym powiecie wyłożono w taki
sposób 350 dawek szczepionki wokół siedzib ludzkich.
Po każdej takiej akcji zrzucania szczepionki w celu kontroli jej pobrania
przez lisy, na podstawie § 10 Rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi
z dnia 17 grudnia 2004 r. w sprawie określenia jednostek chorobowych,
sposobu prowadzenia kontroli oraz zakresu badań kontrolnych zakażeń zwierząt
(Dz. U. z 2004 r., Nr 282, poz. 2813) myśliwi odstrzelili w celu pobrania
materiału biologicznego w danym roku kalendarzowym 8 lisów na 100 km2
powierzchni, na której prowadzona była akcja szczepienia. Na terenie naszego
powiatu od wielu już lat realizuje się przedstawiony powyżej program
zwalczania wścieklizny u zwierząt dzikich z dobrym skutkiem, czego przykładem
był rok ubiegły, gdzie nie zanotowaliśmy ani jednego przypadku tej groźnej
zoonozy. Czynnikami determinującymi ten wynik jest zwiększenie liczby
rozrzuconych szczepionek, dobra jakość samej szczepionki, wysoki współczynnik
immunizacji zwierząt.
Monitoring chorób zakaźnych jest prowadzony, w cyklu
comiesięcznym, na terenie powiatu w kierunku określonych chorób zakaźnych
takich jak: pryszczyca bydła (10 próbek), pomór klasyczny świń
3
i dzików(59+38 próbek), choroba pęcherzykowa świń (10 próbek), bruceloza
bydła, owiec i kóz (134 próbek), trzęsawka owiec (107 próbek), leptospiroza
u świń (10 próbek), chlamydioza bydła (10 próbek), gorączka Q owiec (10
próbek), grypa ptaków (5 próbek) oraz BSE bydła (65 próbek), choroba
niebieskiego języka bydła i owiec (42+42 próbki).
Należy tu zaznaczyć, że w roku ubiegłym monitoring pomoru klasycznego
u dzików został wykonany w 100%, a krew do badań dostarczana była przez
myśliwych po odstrzeleniu dzika. Jest to efekt dobrej współpracy miedzy kołami
myśliwskimi a organem Inspekcji Weterynaryjnej.
Program zwalczania choroby Aujeszky’ego w 2008 - 2010 r.
Od 16 czerwca 2008 r. rozpoczął się w powiecie lubaczowskim program
zwalczania choroby Aujeszky’ego u trzody chlewnej. Objął on wszystkie stada
zgłoszone w ARiMR jako utrzymujące świnie. Drugie pobieranie prób
rozpoczęło się w miesiącu listopadzie 2008 r. Na dzień 31 grudnia ubiegłego
roku zbadanych po raz drugi było 297 stad, w których pobrano 1.296 próbek
krwi. Stad o statusie - urzędowo wolne od wirusa choroby Aujeszky’ego było już
555.
Na przełomie miesiąca marca i kwietnia 2009 rozpoczął się trzeci etap
poboru prób obejmując stada o pełnym cyklu w celu zbadania całej populacji
stad zarodowych. Warunkiem rozpoczęcia tego etapu było trwałe oznakowanie
przez rolników trzody chlewnej. Jednocześnie rozpoczęty został monitoring
tuczarni uznanych za wolne od wirusa choroby Aujeszky’ego.
We wrześniu 2009 r. weszliśmy w kolejny etap monitorowania stad
(tuczarni) i stad o pełnym cyklu produkcji (badanie dotyczy 1/3 populacji stad
co 4 miesiące).
Na dzień 31 grudnia 2009 r. mamy zarejestrowane i objęte programem
zwalczania 1.344 stada, z czego stad pustych (bez zwierząt) jest 523. Stad
uznanych za wolne (urzędowo wolne z wydaną stosownej decyzją) od wirusa
choroby Aujeszky’ego jest 740, a w nich ogółem znajduje się 4.685 sztuk świń.
W ciągu 2009 r. wydano 911 decyzji określających status stada
utrzymującego trzodę chlewną. W trakcie akcji poboru krwi padło 5 sztuk świń,
za które po wycenie rzeczoznawców wypłacono stosowne odszkodowania.
Na dzień dzisiejszy nie ma na terenie powiatu lubaczowskiego stada
uznanego za ognisko choroby Aujeszky’ego. Na przełomie stycznia i lutego
2010 r. rusza kolejny etap monitoringu stad uznanych za wolne od wirusa
choroby Aujeszky’ego.
4
Nadzór nad produkcją i stosowaniem pasz.
Na terenie powiatu lubaczowskiego zarejestrowanych jest 2.230
podmiotów działających na rynku pasz zgodnie z wymogami rozporządzenia
(WE) NR 183/2005 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 12 stycznia 2005 r.
ustanawiającego wymagania dotyczące higieny pasz w tym 20 podmiotów
zajmujących się dystrybucją pasz.
W oparciu o listy kontrolne SPIWET oraz inne protokoły kontroli
dokonano:
 75 kontroli gospodarstw zajmujących się wytwarzaniem pasz na
potrzeby własne, stosowaniem pasz w żywieniu zwierząt i produkcją
pierwotną, w tym 20 kontroli sprawdzających,
 26 kontroli podmiotów zajmujących się dystrybucją pasz, w tym
10 kontroli sprawdzających.
W ramach realizacji zadań wynikających z Krajowego Planu Urzędowej
kontroli Pasz na 2009 r. pobrano 36 próbek pasz do badań laboratoryjnych
w kierunku m. in. (PAP) wykrywania przetworzonego białka zwierzęcego
(21 prób), pałeczek Salmonelli (5 prób), a także oznaczania zawartości
pestycydów (chloroorganicznych), substancji antybakteryjnych, mikotoksyn,
zawartości metali (Cu, Zn), azotynów oraz makroelementów (P, Ca, Mg, Na, K
i chlorków). Otrzymano 36 wyników badań w tym 35 zgodnych oraz jeden
wynik stwierdzający obecność niedozwolonych składników pochodzenia
zwierzęcego w paszach dla przeżuwaczy - PAP (pozostałości mączek rybnych fragmenty ości).
W związku z otrzymaniem wyniku z Państwowego Instytutu
Weterynaryjnego w Puławach potwierdzającym i rozszerzającym obecność
niedozwolonych składników pochodzenia zwierzęcego w paszach dla
przeżuwaczy tj., pozostałości mączek rybnych ( fragmenty ości) oraz składników
charakterystycznych dla zwierząt lądowych (fragmenty kości zwierząt lądowych)
wszczęto postępowanie administracyjne w stosunku do 1 podmiotu
prowadzącego gospodarstwo rolne i wytwarzającego pasze na potrzeby własne.
W gospodarstwie tym zwiększono nadzór Inspekcji Weterynaryjnej oraz zostało
skierowane zawiadomienie o podejrzeniu popełnienia przestępstwa do
Prokuratury Rejonowej w Lubaczowie (sprawa w toku).
5
W zakresie pasz wydano 2 decyzje administracyjne dotyczące
wstrzymania działalności w zakresie dotyczącym mieszania pasz do czasu
zapewnienia wymaganych warunków sanitarno - higienicznych podczas procesu
przygotowywania pasz, gwarantującego jej bezpieczeństwo zdrowotne przy
skarmianiu zwierząt oraz 1 decyzję wygaszającą w związku z zapewnieniem
właściwych warunków podczas przygotowywania pasz.
Nadzór nad ubocznymi produktami pochodzenia zwierzęcego (uppz).
PLW w Lubaczowie nadzoruje 1 fermę zwierząt futerkowych (zw.
mięsożernych) oraz 1 zakład pośredni kategorii 3.
W oparciu o listy kontrolne Spiwet oraz inne protokoły kontroli w 2009 r.
przeprowadzono 1 kontrolę na fermie zwierząt futerkowych, oraz 6 kontroli
w zakładzie pośrednim kategorii 3.
W zakresie uppz wydano 2 decyzje administracyjne w tym
1 zatwierdzająca Zakład Pośredni Kategorii 3.
Nadzór nad higieną produktów zwierzęcego pochodzenia.
MLEKO
PLW w Lubaczowie nadzoruje:
 627 gospodarstw pozyskujących mleko surowe do przetwórstwa;
 25 punktów odbioru mleka w tym 2 funkcjonujące jako oddzielne
podmioty skupowe mleka.
W oparciu o listy kontrolne Spiwet oraz inne protokoły kontroli
przeprowadzono:
 372 kontrole gospodarstw pozyskujących mleko surowe do przetwórstwa,
w tym 154 kontrole sprawdzające;
 45 kontroli punktów odbioru mleka zajmujących się skupem
i schładzaniem mleka zbiorczego w tym 4 kontrole sprawdzające.
W 2009 roku 19 gospodarstw zrezygnowało z pozyskiwania mleka
surowego do przetwórstwa.
Wydano 64 decyzje, w tym 25 decyzji zatwierdzających projekty
technologiczne, 25 decyzji zatwierdzających punkty odbioru mleka do
działalności oraz 14 decyzji nakazujących poprawę warunków pozyskiwania
mleka.
W 59 gospodarstwach stwierdzono przekroczenia liczby średnich
geometrycznych drobnoustrojów oraz komórek somatycznych w mleku.
W przypadku wystąpienia przekroczeń przez 2 i 3 kolejne miesiące z rzędu,
6
w gospodarstwach tych przeprowadzono kontrole oraz wydano decyzje
administracyjne nakazujące poprawę warunków pozyskiwania mleka. Zalecenia
pokontrolne oraz nakazy wynikające z decyzji zostały wykonane.
Mięso czerwone.
PLW w Lubaczowie nadzoruje 2 zakłady przemysłu mięsnego w Suchej
Woli i Narolu Wsi mające dotychczas status zakładów produkujących na rynek
krajowy, które dnia 17 grudnia 2009 r. zostały zatwierdzone do prowadzenia
działalności w zakresie uboju trzody chlewnej, rozbioru tusz i produkcji
produktów mięsnych na rynek unijny, dodatkowo Zakład Rzeźniczo Masarski
w Narolu Wsi na ubój bydła do 2,5 roku życia.
W zakładach tych przeprowadzono 7 kontroli w tym 2 wspólne
z Wojewódzkim Weterynaryjnym Inspektorem Sanitarnym (kontrola pracy PLW
– audyt). Wydano 4 decyzje w tym dwie dotyczyły zatwierdzenia projektów
technologicznych i 2 zatwierdzenia zakładów.
W zakresie środków spożywczych w chwili obecnej brak jest
przewidywalnych zagrożeń dla zdrowia publicznego. Analiza ryzyka różnych
podmiotów nie wskazuje na istotne zagrozenia. Bieżący monitoring środków
spożywczych dokonywany w ramach kontroli wewnętrznej systemu HACCP
potwierdził dobrą jakość produkowanych wyrobów. Zakłady przemysłu
mięsnego prowadzą zgodnie z harmonogramem comiesięczne badania
warunków higienicznych uboju (wymazy i wycinki z tusz), badania
mikrobiologiczne środowiska (wymazy czystościowe z powierzchni) oraz
badania mikrobiologiczne i chemiczne produktu gotowego. Badania
wykonywane są w Zakładzie Higieny Weterynaryjnej (ZHW) w Przemyślu.
Wszystkie wyniki badań były zgodne z normą.
Przeprowadzono też 4 kontrolne, urzędowe badania mikrobiologiczne
i 2 chemiczne produktu gotowego w ZHW w Krośnie. Wyniki również były
zgodne z normą.
W pracowni wytrawiania w Powiatowym Inspektoracie Weterynarii
w Lubaczowie przebadano na obecność włośni 2 próbki mięśni pochodzących
od świń i 396 próbek mięśni dzików przeznaczonych na tzn. „użytek własny”.
W dwóch próbkach mięśni dzików stwierdzono włośnicę. Dziki z włośnicą
zostały poddane utylizacji. W skali roku dwa dodatnie wyniki stwierdzonej
włośnicy to w porównaniu z latami poprzednimi wysoki wynik. Potwierdza to
celowość otwarcia stacji wytrawiania (metody referencyjnej - pozwalającej na
precyzyjne badanie mięsa zw.) dla badań usługowych podnosząc
7
bezpieczeństwo zdrowotne osób spożywających w szczególności mięso dzików.
Dzięki temu działaniu mamy o dwie lub więcej tragedii mniej w naszym
powiecie.
W 8 terenowych obwodach badania mięsa lekarze urzędowi zbadali
32 dziki i 5 świń na potrzeby własne. W 9 punktach skupu dziczyzny
przeprowadzono 14 kontroli sanitarno weterynaryjnych. W 2 punktach skupu
i konfekcjonowania miodu przeprowadzono 2 kontrole.
Monitoring środków spożywczych pochodzenia zwierzęcego.
W ramach realizacji zadań wynikających z „Krajowego programu badań
kontrolnych obecności substancji niedozwolonych oraz pozostałości substancji
biologicznych, chemicznych i produktów leczniczych u zwierząt w produktach
pochodzenia zwierzęcego” na 2009 rok pobrano 21 prób. Wszystkie próby dały
wynik ujemny.
Zestawienie pobranych prób:
7 prób pobrano w gospodarstwach rolnych;
3 w gospodarstwach rybackich;
11 w zakładach przemysłu mięsnego.
Materiał pobrany do badań to: mleko, mięsnie, wątroba, nerki i mocz.
Kierunki badan to :
9 prób – substancje przeciwbakteryjne;
3 próby – metale toksyczne (karp-mięśnie, świnia-mięśnie,watroba, bydło-mleko
surowe);
1 próba – neuroleptyki (świnia-nerka);
1 próba – makrocykliczne laktony (świnia-wątroba);
2 próby – chloramfenikol (bydło-mleko, bydło-mocz);
2 próby – pestycydy chloroorganiczne (bydło-mleko, karp-mięśnie);
1 próba – barwniki (karp-mięśnie);
1 próba – metabolity nitrofuranów (bydło-mocz);
1 próba – leki przeciwrobacze benzoimidazole (świnia-wątroba).
Kontrole wymogów wzajemnej zgodności
(cc- cross compliance) oraz identyfikacji i rejestracji zwierząt.
8
Na terenie powiatu lubaczowskiego w 2009 r. do kontroli zostało
wytypowanych 131 gospodarstw w ramach kontroli wymogów wzajemnej
zgodności w tym:
118 gospodarstw utrzymujące bydło;
2 gospodarstwa utrzymujące owce;
11 gospodarstw utrzymujące świnie.
W okresie od 1 lipca do 24 listopada 2009 r. zostały szczegółowo
skontrolowane wszystkie wytypowane gospodarstwa. Odnotowano niezgodności
głównie dotyczące:
prawidłowego oznakowania zwierząt;
braku zgłoszeń w ARiMR urodzenia zwierząt;
braku zgłoszeń w ARiMR przemieszczenia zwierząt do innej siedziby
stad;
niezgodności dotyczące wpisów w księdze rejestracji bydła (niestaranność
i nieprawidłowość wypełniania księgi oraz nieterminowość wpisów).
W ramach kontroli Identyfikacji i Rejestracji Zwierząt (IRZ) skontrolowano
155 gospodarstw utrzymujących bydło i 2 gospodarstwa utrzymujące owce.
W stadach tych znajdowało się 680 sztuk bydła i 48 owiec. W ramach kontroli
wydano 21 decyzji w tym 15 decyzji z wnioskiem blokującym stado w związku
z wykrytymi uchybieniami związanymi z niewłaściwym znakowaniem zwierząt,
brakiem paszportów oraz brakiem zgłoszeń w ARiMR urodzeń i przemieszczeń
zwierząt do innej siedziby stada.
Przeprowadzono również dodatkowo 33 kontrole IRZ na wniosek właściciela
stada celem likwidacji niezgodności pomiędzy danymi w rejestrze ARiMR
a stanem faktycznym.
Kontrole dobrostanu zwierząt.
Kontrole dobrostanu zwierząt objęły na terenie powiatu lubaczowskiego 218
gospodarstw. W zakresie tym skontrolowano 218 gospodarstw. W 46 z nich
stwierdzono aż 76 uchybień dotyczących utrzymania zwierząt wszczynając
postępowanie wyjaśniające i wydając stosowne decyzję.
Podsumowując należy podkreślić powtórnie, że sytuacja w przedmiocie
bezpieczeństwa weterynaryjnego na terenie naszego powiatu w 2009 roku była
dobra.