KONKURS CHEMICZNY DLA UCZNIÓW GIMNAZJUM 60 minut 40
Transkrypt
KONKURS CHEMICZNY DLA UCZNIÓW GIMNAZJUM 60 minut 40
Konkursy w województwie podkarpackim w roku szkolnym 2013/2014 .................................... kod pracy ucznia ............................................. pieczątka nagłówkowa szkoły KONKURS CHEMICZNY DLA UCZNIÓW GIMNAZJUM ETAP SZKOLNY Drogi Uczniu, Witaj w pierwszym etapie konkursu chemicznego. Przeczytaj uważnie instrukcję i postaraj się prawidłowo odpowiedzieć na wszystkie pytania zawarte w arkuszu konkursowym. 1. Arkusz liczy 8 stron i zawiera 15 zadań. 2. Przed rozpoczęciem pracy sprawdź, czy Twój test jest kompletny. Jeśli zauważysz usterki, zgłoś je komisji konkursowej. 3. W czasie rozwiązywania zadań możesz korzystać z tablicy układu okresowego pierwiastków, tablicy rozpuszczalności wybranych wodorotlenków i soli oraz kalkulatora prostego. 4. Zadania czytaj uważnie i ze zrozumieniem. 5. Rozwiązania i odpowiedzi zapisz w miejscu na to przeznaczonym przy każdym zadaniu. Staraj się, aby Twoje odpowiedzi były precyzyjne i jednoznaczne. 6. W rozwiązaniach zadań rachunkowych przedstaw tok rozumowania prowadzący do ostatecznego wyniku oraz pamiętaj o jednostkach. 7. Pisz czytelnie. Używaj długopisu/pióra z czarnym lub granatowym tuszem/atramentem. 8. Nie używaj korektora, a błędne zapisy wyraźnie przekreśl. 9. Pamiętaj, że zapisy w brudnopisie nie podlegają ocenie. 10. W przypadku testu wyboru podane są cztery odpowiedzi, z których tylko jedna jest poprawna. Wybierz ją i wpisz znak X zaznaczając odpowiednią literę w teście. 11. Jeśli zmienisz swoją decyzję, otocz błędną odpowiedź kółkiem i zaznacz poprawną. Czas pracy: 60 minut Za bezbłędne rozwiązanie wszystkich zadań możesz otrzymać maksymalnie 40 punktów. Pracuj samodzielnie. Życzymy powodzenia! Strona 1 z 8 Konkursy w województwie podkarpackim w roku szkolnym 2013/2014 Zadanie 1 (0 – 1) Wskaż, kto sformułował „Prawo stałości składu związku chemicznego”. A. A. Lavoisier B. D. Mendelejew C. J. Proust D. L. Gay - Lussac Zadanie 2 (0 – 1) W podanym schemacie przemian 224 X 2 220 Y 212 E1 86 Rn 82 Pb Z E2 brakujące liczby to: X = ............... Y = ................. Z = .............. Zadanie 3 (0 – 3) Oblicz wartości indeksów stechiometrycznych (x, y) w podanych niżej równaniach chemicznych. a) 3Ba + N2 BaxNy x = ……………….., y = ………………………. b) CxHy + 5O2 3CO2 + 4H2O x = ……………… , y = ……………………… c) SixHy + 8H2O 2Si(OH)4 + 7H2 x = ………………., y = ……………………… Zadanie 4 (0 – 1) Podkreśl związki chemiczne, w których występuje wiązanie kowalencyjne spolaryzowane. H2O, NaCl, CO2, K2O, NH3, Cl2 Zadanie 5 (0 – 1) Napisz równanie reakcji wody i jednego z pierwiastków znajdującego się w 2 grupie układu okresowego pierwiastków chemicznych, o masie atomowej większej niż 15. …………………………………………………………………………………………………………….. Zadanie 6 (0 – 4) Napisz wzory sumaryczne podanych substancji chemicznych. Opis jednej cząsteczki substancji chemicznej Wzór sumaryczny 1. ośmioatomowa cząsteczka siarki 2. dwa czterododatnie kationy ołowiu 3. jedna cząsteczka siarczanu(VI) żelaza(III) 4. dwie cząsteczki propynu 5. trzy jony ortofosforanowe(V) 6. jeden nuklid sodu o liczbie masowej 22 Strona 2 z 8 Konkursy w województwie podkarpackim w roku szkolnym 2013/2014 Zadanie 7 (0 – 3) Masa cząsteczkowa pewnego związku chemicznego zawierającego trzy różne pierwiastki wynosi 98u. W skład jego cząsteczki wchodzą 4 atomy tlenu, a zawartość wodoru w procentach masowych równa jest 3,1%. Na podstawie obliczeń ustal wzór sumaryczny oraz nazwę systematyczną tego związku. …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… Odpowiedź ……………………………………………………………………………………………… Zadanie 8 (0 – 2) Rozpuszczanie substancji w wodzie jest niejednokrotnie procesem, któremu towarzyszy wymiana energii z otoczeniem. Przeprowadzono doświadczenie, którego schemat przedstawiono poniżej. Uważnie przeanalizuj jego przebieg i dokończ zdania wpisując wyrazy: wzrostem, obniżeniem, egzoenergetycznym lub endoenergetycznym. azotan(V) amonu wodorotlenek sodu woda roztwór roztwór temperatura 600C temperatura 100C temperatura 20 0C stan po rozpuszczeniu substancji w wodzie Rozpuszczanie wodorotlenku sodu w wodzie jest procesem przebiegającym ze ……………………… temperatury, jest zatem procesem …………………………………………………...Rozpuszczanie azotanu(V) amonu w wodzie przebiega z ………………………………… temperatury, jest zatem procesem ……………………………………………………………………………………………………… Zadanie 9 (0 – 2) Zmieszano 100 cm3 kwasu siarkowego(VI) o gęstości d1 = 1,6 g/cm3 i 400 cm3 kwasu siarkowego(VI) o gęstości d2 = 1,2 g/cm3. Otrzymana mieszanina miała gęstość d3 = 1,35 g/cm3. Oblicz objętość kwasu po zmieszaniu. ……………………………………………………………………………………………………………. ……………………………………………………………………………………………………………. ……………………………………………………………………………………………………………. Odpowiedź: ……………………………………………………………………………………………… Strona 3 z 8 Konkursy w województwie podkarpackim w roku szkolnym 2013/2014 Zadanie 10 (0 – 4) Celem otrzymania pewnej soli obojętnej wykonano doświadczenie zilustrowane poniższym rysunkiem. Napisz, co zaobserwowano. Zapisz odpowiednie równania reakcji chemicznej w formie cząsteczkowej, jonowej i jonowej skróconej. Mg Obserwacje: ……………………………………………………………………….. Równanie reakcji w formie cząsteczkowej: ……………………………………...... Równanie reakcji w formie jonowej: ………………………………………………. CuCl2 Równanie reakcji w formie jonowej skróconej: …………………………………… Wyjaśnij, dlaczego możliwe jest przeprowadzenie tego doświadczenia chemicznego. ………………………………………………………………………………………………………….. Zadanie 11 (0 – 4) Przyjmuje się, że rozpuszczalnikiem jest ta substancja, której jest więcej. Mogą to być gazy, ciecze i ciała stałe. Uzupełnij poniższą tabelę wpisując w odpowiednie miejsce wyrazy: gaz, ciecz, ciało stałe mgła rozpuszczalnik substancja rozpuszczona dym stopy metali woda gazowana ………………. …………………. ………………… ……………….. ………………. …………………. ………………… ……………….. Zadanie 12 (0 – 2) Po odparowaniu wody z 80 g roztworu nasyconego w temperaturze 250C otrzymano 16 g azotanu(V) potasu. Oblicz rozpuszczalność tej soli w temperaturze 250C. ……………………………………………………………………………………………………………. ……………………………………………………………………………………………………………. ……………………………………………………………………………………………………………. Odpowiedź: ……………………………………………………………………………………………… Strona 4 z 8 Konkursy w województwie podkarpackim w roku szkolnym 2013/2014 Zadanie 13 (0 – 5) Przeprowadzono cztery doświadczenia, w których otrzymano różne sole. Doświadczenie zilustrowano następująco: CaO H2SO4 KOH Mg(OH)2 HCl Al(OH)3 P4O10 HNO3 A B C D Napisz równania reakcji chemicznych przebiegających w probówkach A, B, C, D w formie cząsteczkowej. Podaj nazwy otrzymanych soli. A. ...................................................................................................................................................... B. ...................................................................................................................................................... C. ...................................................................................................................................................... D. ..................................................................................................................................................... Nazwy soli obojętnych otrzymanych w doświadczeniu: A. ............................................................ B. ................................................................................ C. ............................................................. D. .................................................................................... Zadanie 14 (0 – 2) Akumulator kwasowo – ołowiowy wypełniony jest roztworem kwasu siarkowego(VI) o stężeniu ok. 37% (w procentach masowych). Zakładamy, że w akumulatorze znajduje się 6 dm3 elektrolitu o gęstości 1,26 g/cm3, oblicz objętość wody (w dm3) zawartej w tym akumulatorze. W obliczeniach przyjmij, że gęstość wody wynosi 1 g/cm3. Wynik podaj z dokładnością do dwóch miejsc po przecinku. ……………………………………………………………………………………………………………. ……………………………………………………………………………………………………………. ……………………………………………………………………………………………………………. Odpowiedź: ……………………………………………………………………………………………… Strona 5 z 8 Konkursy w województwie podkarpackim w roku szkolnym 2013/2014 Zadanie 15 (0 – 5) Rozwiąż logogryf. 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. Hasła do logogryfu: 1. Zwyczajowa nazwa azotanu(V) srebra 2. Rozpad elektrolitu na jony pod wpływem wody. 3. Sól kwasu węglowego to ..... 4. Saletra chilijska to inaczej ....................... (V) sodu 5. Powstaje oprócz soli w reakcji metali z kwasami. 6. Sól kwasu fosforowego 7. Barwi fenoloftaleinę na kolor malinowoczerwony. 8. Zbudowane z kationów metali i anionów reszty kwasowej. 9. Odczyn nie kwaśny i nie zasadowy. 10. CaCO3 w przyrodzie. 11. Sól kwasu siarkowodorowego. Strona 6 z 8 Konkursy w województwie podkarpackim w roku szkolnym 2013/2014 BRUDNOPIS ( n i e p o d l e g a o c e n i e ) Strona 7 z 8 Konkursy w województwie podkarpackim w roku szkolnym 2013/2014 FRAGMENT UKŁADU OKRESOWEGO PIERWIASTKÓW 1 18 H He 1 2 1,01 wodór Li 2 13 Be 3 B 4 6,94 Lit Na 10,81 Bor Mg K Ca 19 Rb Sr Y Zr Ba La* 56 57 72 137,3 Bar 139,9 Lantan 148,5 Hafn Fr 87 Ra Ac** 88 Mo 42 Ta W 73 74 180,9 183,8 Tantal Wolfram Rf 89 52,00 Chrom Mn 25 8 Fe 26 Db 104 Sg 105 106 227,03 261,11 263,11 265,12 Aktyn Rutherf. Dubn Seaborg 9 10 Co Tc 43 Ru 44 Re Os 75 76 186,2 Ren 190,2 Osm Bh Hs Cu 28 29 58,69 Nikiel Rh Ag 46 102,9 Rod 12 Zn 31 30 Ga Ge 47 Cd 48 In 49 Sn 17 Se 33 Br 34 74,92 Arsen 35 Ne 10 20,18 Neon Ar 18 39,95 Argon Kr 36 78,96 79,90 83,80 Selen Brom Krypton Sb 50 Cl 16 32,07 35,45 Siarka Chlor As 32 9 19,00 Fluor S 15 30,97 Fosfor 63,55 63,39 69,72 72,61 Miedź Cynk Gal German Pd 45 Te 51 I 52 53 Xe 54 106,42 107,87 112,41 114,82 118,71 121,76 127,60 126,90 131,29 Pallad Srebro Kadm Ind Cyna Antymon Tellur Jod Ksenon Ir Pt 77 Au 78 192,2 Iryd 79 Hg 80 Tl 81 Pb Bi 82 Ds 110 Po 83 195,08 196,97 200,59 204,38 207,20 Platyna Złoto Rtęć Tal Ołów Mt 109 11 Ni 27 54,94 55,85 58,93 Mangan Żelazo Kobalt 92,91 95,94 97,91 101,1 Niob Molibden Technet Ruten Hf 55 223,02 226,03 Frans Rad Nb 41 91,22 Cyrkon 132,9 Cez 24 50,94 Wanad 40 88,91 Itr 7 Cr 23 47,88 Tytan 39 87,62 Stront 6 V 22 44,96 Skand 38 85,47 Rubid 5 Ti 21 40,08 Wapń 37 4 Sc 20 39,01 Potas Cs 3 F 8 16,00 Tlen P 14 28,08 Krzem 17 O 7 14,01 Azot Si 13 26,98 Glin 16 N 6 12,01 Węgiel Al 12 23,00 24,31 Sód Magnez 15 C 5 9,01 Beryl 11 14 4,00 Hel At 84 85 Rg 107 108 264,10 Bohr 269,10 268,10 281,10 Has Meitner Darms. Roent. 111 Tabela rozpuszczalności wybranych wodorotlenków i soli. OHCl Na+ K+ NH4+ Mg2+ Ca2+ Ba2+ Ag+ Cu2+ Zn2+ Al3+ Mn2+ Fe2+ Fe3+ Pb2+ Sn2+ r r r s s r n n n n n n n n n - r r r r r r n r r r r r r s r - r r r r r r n r r r r r r s r Br S2- r r r r s r n n n o n n n n n 2- r r r r n n n n s o n n o n o 2- r r r r s n s r r r r r r n r - r r r r r r r r r r r r r r r 3- r r r n n n n n n n n n n n n CO32- r r r n n n n n n o n n o n o 2- r r o n n n n n n n n n n n n SO3 SO4 NO3 PO4 SiO3 Rn 86 208,98 208,98 209,99 222,02 Bizmut Polon Astat Radon r - substancja dobrze rozpuszczalna s - substancja słabo rozpuszczalna (osad wytrąca się ze stężonego roztworu) n - substancja praktycznie nierozpuszczalna o - substancja w roztworze wodnym nie istnieje x - związek nie istnieje Strona 8 z 8