Raport oddziaływania na środowisko

Transkrypt

RAPORT O ODDZIAŁYWANIU PRZEDSIĘWZIĘCIA NA ŚRODOWISKO BUDOWA ZTPOK
DLA MAŁOPOLSKI ZACHODNIEJ
Inwestor:
Międzygminny Związek
Chrzanowa, Libiąża, Trzebini
„Gospodarka Komunalna”
ul. Piłsudskiego 4,
32-500 Chrzanów
RAPORT
oddziaływania na środowisko przedsięwzięcia pn.
BUDOWA ZAKŁADU TERMICZNEGO PRZEKSZTAŁCANIA
ODPADÓW KOMUNALNYCH
na działce nr 621/48, obręb nr 0002 Czyżówka, Gmina Trzebinia
Trzebinia, czerwiec 2010
Strona 1
Wykonawca:
Zespół autorski:
dr Konrad Paweł Turzański – koordynator projektu
dr inż. Katarzyna Kromka
mgr inż. Sławomir Duda
mgr inż. Mariusz Krawczyk
mgr inż. Andrzej Niespodziewany
mgr inż. Jerzy Osiejko
Maciej Turzański
Zespół uzupełniający raport:
Mgr inż. Leszek Wroński
Mgr inż. Agnieszka Prüffer
Mgr Joanna Dejwór
Dominik Gastoł
Aleksandra Dziadosz
Strona 2
Spis treści
1. WPROWADZENIE........................................................................................................................13
1.1. CEL I ZAKRES RAPORTU ...............................................................................................................13
1.2. INWESTOR .................................................................................................................................13
1.3. PODSTAWA WYKONANIA OPRACOWANIA ........................................................................................14
1.4. KLASYFIKACJA PRAWNA PRZEDSIĘWZIĘCIA ....................................................................................14
2. WYKORZYSTANE MATERIAŁY ..................................................................................................16
2.1. AKTY PRAWNE............................................................................................................................16
2.2. DOKUMENTY ŹRÓDŁOWE .............................................................................................................18
3. ZGODNOŚĆ PRZEDSIĘWZIĘCIA Z WYMAGANIAMI WYNIKAJĄCYMI Z PRZEPISÓW
KRAJOWYCH I UE ..........................................................................................................................20
3.1. ZASADY I UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE Z PRAWA UNIJNEGO .........................................................20
3.2. ZGODNOŚĆ PRZEDSIĘWZIĘCIA Z DOKUMENTAMI STRATEGICZNYMI I PLANISTYCZNYMI ..........................22
4. OPIS ANALIZOWANYCH WARIANTÓW .....................................................................................28
4.1. WARIANTY LOKALIZACYJNE ..........................................................................................................28
4.1.1. POTENCJALNE LOKALIZACJE ZTPOK ...........................................................................28
4.1.2. ANALIZA LOKALIZACJI ZTPOK WRAZ Z WYBOREM OPTYMALNEGO ROZWIĄZANIA.29
4.2. OPIS ANALIZOWANYCH TECHNOLOGII ............................................................................................31
4.2.1. ZAKRES ANALIZY............................................................................................................31
4.2.2. ANALIZA WSTĘPNA ........................................................................................................34
4.2.2.1.
Analiza technologiczna – metody biologiczno mechaniczne .............................................. 35
4.2.2.1.1 Stabilizacja tlenowa .................................................................................................... 37
4.2.2.1.2 Stabilizacja beztlenowa ............................................................................................... 39
4.2.2.1.3 Podsumowanie metod mechaniczno – biologicznego przetwarzania odpadów .............. 41
4.2.2.1.4 Wybór optymalnego wariantu mechaniczno– biologicznego przetwarzania odpadów..... 43
4.2.2.2.
Przegląd technologii termicznego przekształcania odpadów pod kątem oceny wpływu na
środowisko...................................................................................................................... 43
4.2.2.3.
Analiza technologiczna - metody oczyszczania spalin w procesie termicznego
przekształcania odpadów................................................................................................. 60
4.2.2.3.1 Oczekiwane emisje do powietrza................................................................................. 60
4.2.2.3.2 Ogólna koncepcja systemu oczyszczania spalin .......................................................... 61
4.2.2.3.3 System odpylania wstępnego spalin ............................................................................ 63
4.2.2.3.4 Oczyszczanie spalin z gazów kwaśnych, metali ciężkich, dioksyn i furanów oraz końcowe
odpylanie 64
4.2.2.3.5 System redukcji NOx (DeNOx)..................................................................................... 72
4.2.2.3.6 Podsumowanie systemów oczyszczania spalin ............................................................ 75
4.2.2.4.
Porównanie opcji termicznego przekształcania odpadów. ................................................. 78
4.2.2.4.1 Opcja I – technologia spalania w piecu rusztowym ....................................................... 78
4.2.2.4.2 Opcja II – technologia spalania w piecu rusztowym z odzyskiem ciepła z wilgoci zawartej
w spalinach 82
4.2.2.5.
Wskazanie optymalnego wariantu termicznej przeróbki odpadów...................................... 86
4.3. OPIS ANALIZOWANYCH WARIANTÓW .............................................................................................87
4.3.1. OPIS PRZEWIDYWANYCH SKUTKÓW DLA ŚRODOWISKA W PRZYPADKU
NIEPODEJMOWANIA PRZEDSIĘWZIĘCIA - WARIANT BEZINWESTYCYJNY................87
4.3.2. WARIANT 1 – MECHANICZNO – BIOLOGICZNE PRZETWARZANIE ODPADÓW
ZMIESZANYCH (RACJONALNY WARIANT ALTERNATYWNY).......................................89
4.3.3. WARIANT 2 – TERMICZNE PRZEKSZTAŁCANIE FRAKCJI RESZTKOWEJ
ZMIESZANYCH ODPADÓW KOMUNALNYCH (WARIANT PROPONOWANY PRZEZ
WNIOSKODAWCĘ). .........................................................................................................91
5. OKREŚLENIE PRZEWIDYWANEGO ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODWISKO ANALIZOWANYCH
WARIANTÓW...................................................................................................................................93
5.1. ODPADY – BALAST PO PROCESIE ODZYSKU I UNIESZKODLIWIENIA ODPADÓW .....................................93
5.2. EMISJA ZANIECZYSZCZEŃ DO ATMOSFERY ......................................................................................93
5.3. EMISJA ŚCIEKÓW ........................................................................................................................95
5.4. PARAMETRY TECHNICZNO – EKOLOGICZNE ROZPATRYWANYCH OPCJI ...............................................95
5.5. WARIANT PROPONOWANY DO REALIZACJI .......................................................................................98
5.6. WARIANT PROPONOWANY DO REALIZACJI - NAJKORZYSTNIEJSZY DLA ŚRODOWISKA- PODSUMOWANIE .98
Strona 3
6. OPIS PLANOWANEGO PRZEDSIĘWZIĘCIA.............................................................................101
6.1. MIEJSCE I ROLA ZTPOK W PRZYSZŁYM SYSTEMIE GOSPODARKI ODPADAMI .....................................101
6.2. LOKALIZACJA PRZEDSIĘWZIĘCIA .................................................................................................106
6.3. SZCZEGÓŁOWY OPIS WYBRANEGO ROZWIĄZANIA TECHNOLOGICZNEGO I GŁÓWNE CECHY PRODUKCYJNE
...............................................................................................................................................112
6.3.1. OPIS WYBRANEGO ROZWIĄZANIA..............................................................................112
6.3.2. WĘZEŁ PRZYWOZU I WYŁADUNKU ODPADÓW..........................................................115
6.3.3. WĘZEŁ MAGAZYNOWANIA ODPADÓW I SUROWCÓW...............................................116
6.3.4. WĘZEŁ PRZYGOTOWANIA PALIWA .............................................................................117
6.3.5. WĘZEŁ ZAŁADUNKU ODPADÓW DO PROCESU SPALANIA .......................................117
6.3.6. WĘZEŁ SPALANIA ODPADÓW......................................................................................119
6.3.7. WĘZEŁ ODZYSKU I KONWERSJI ENERGII ..................................................................125
6.3.8. WĘZEŁ OCZYSZCZANIA SPALIN..................................................................................127
6.3.9. WĘZEŁ ODPROWADZENIA GAZÓW ODLOTOWYCH...................................................132
6.3.10. WĘZEŁ MONITORINGU I KONTROLI EMISJI ...........................................................132
6.3.11. WĘZEŁ ODPROWADZENIA ŻUŻLI ORAZ INSTALACJA MECHANICZNEJ OBRÓBKI I
WALORYZACJI ŻUŻLI....................................................................................................132
6.3.12. WĘZEŁ UNIESZKODLIWIANIA POPIOŁÓW LOTNYCH I STAŁYCH PRODUKTÓW
OCZYSZCZANIA SPALIN...............................................................................................135
6.3.13. WĘZEŁ ZASILANIA I WYPROWADZENIA MOCY......................................................138
6.3.14. WĘZEŁ AUTOMATYKI I POMIARÓW ........................................................................138
6.3.15. PRZYKŁADOWE ZABEZPIECZENIA INSTALACJI ZTPOK........................................139
6.3.16. PRZYJMOWANE ODPADY .......................................................................................140
6.4. WARUNKI WYKORZYSTYWANIA TERENU I ZADANIA PRZEWIDZIANE W FAZIE REALIZACJI ......................143
6.4.1. ZAKRES BUDOWY OBIEKTÓW I URZĄDZEŃ ...............................................................144
6.4.2. ODDZIAŁYWANIE INWESTYCJI W FAZIE BUDOWY.....................................................145
6.4.2.1.
6.4.2.2.
6.4.2.3.
6.4.2.4.
6.4.2.5.
6.4.2.6.
6.4.2.7.
6.4.2.8.
6.4.2.9.
6.4.2.10.
6.4.2.11.
Oddziaływanie na powietrze .......................................................................................... 145
Emisja hałasu do środowiska......................................................................................... 146
Wpływ na wody powierzchniowe i podziemne................................................................. 146
Gospodarka Odpadami.................................................................................................. 147
Oddziaływanie na powierzchnię ziemi, gleby .................................................................. 154
Oddziaływanie na ludzi, zwierzęta i rośliny ..................................................................... 155
Oddziaływanie na obszary chronione, w tym Natura 2000............................................... 155
Wpływ na zabytki, dobra kultury i dobra materialne......................................................... 156
Wpływ na krajobraz ....................................................................................................... 156
Oddziaływanie skumulowane ......................................................................................... 156
Podsumowanie, zalecenia i wnioski ............................................................................... 156
6.5. WARUNKI WYKORZYSTYWANIA TERENU W FAZIE EKSPLOATACJI – BILANS EMISJI ..............................157
6.5.1. Emisje zanieczyszczeń do powietrza...............................................................................158
6.5.2. Emisja odorów ................................................................................................................167
6.5.3. Hałas ..............................................................................................................................168
6.5.4. Pobór wody.....................................................................................................................169
6.5.5. Ścieki..............................................................................................................................170
6.5.6. Odpady ...........................................................................................................................172
6.5.7. Promieniowanie niejonizujące .........................................................................................175
6.6. WARUNKI WYKORZYSTANIA TERENU W FAZIE LIKWIDACJI ................................................................176
7. OPIS ELEMENTÓW PRZYRODNICZYCH ŚRODOWISKA OBJĘTYCH ZAKRESEM
PRZEWIDYWANEGO ODDZIAŁYWANIA PLANOWANEGO PRZEDSIĘWZIĘCIA NA
ŚRODOWISKO, W TYM ELEMENTÓW ŚRODOWISKA OBJĘTYCH OCHRONĄ NA PODSTAWIE
USTAWY Z DNIA 16 KWIETNIA 2004 R. O OCHRONIE PRZYRODY............................................177
7.1. WARUNKI KLIMATYCZNE I JAKOŚĆ POWIETRZA .............................................................................177
7.2. RZEŹBA TERENU, GEOLOGIA, POWIERZCHNIA ZIEMI I WARUNKI GLEBOWE ........................................178
7.2.1. Rzeźba terenu ................................................................................................................178
7.2.1. Budowa podłoża .............................................................................................................178
7.2.2. Gleby i ich jakość............................................................................................................181
7.3. WODY PODZIEMNE ....................................................................................................................181
7.4. WODY POWIERZCHNIOWE .........................................................................................................182
7.5. FLORA I FAUNA ........................................................................................................................183
7.6. OBSZARY CHRONIONE, W TYM OBSZARY NATURA 2000.................................................................184
Strona 4
7.7. OPIS ISTNIEJĄCYCH W SĄSIEDZTWIE LUB
W BEZPOŚREDNIM ZASIĘGU ODDZIAŁYWANIA PRZEDSIĘWZIĘCIA
ZABYTKÓW CHRONIONYCH NA PODSTAWIE PRZEPISÓW O OCHRONIE ZABYTKÓW I OPIECE NAD ZABYTKAMI
...............................................................................................................................................186
8. OKREŚLENIE PRZEWIDYWANEGO ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO WYBRANEGO
WARIANTU REALIZACJI INWESTYCJI, W TYM RÓWNIEŻ WYSTĄPIENIA POWAŻNEJ AWARII
PRZEMYSŁOWEJ, A TAKŻE MOŻLIWEGO TRANSGRANICZNEGO ODDZIAŁYWANIA NA
ŚRODOWISKO ..............................................................................................................................188
8.1. ODDZIAŁYWANIE NA STAN JAKOŚCI POWIETRZA ATMOSFERYCZNEGO........................................188
8.1.1. Przedmiot i zakres analizy...............................................................................................188
8.1.2. Metodyka ........................................................................................................................188
8.1.3. Analiza uciążliwości ........................................................................................................188
8.1.3.1.
8.1.3.2.
8.1.3.3.
8.1.3.4.
Warunki meteorologiczne i analiza szorstkości terenu..................................................... 188
Tło zanieczyszczeń powietrza atmosferycznego ............................................................. 190
Wymagania formalno-prawne ........................................................................................ 190
Charakterystyka miejsc powstawania emisji w ZTPOK.................................................... 193
8.1.4. Obliczenia emisji z poszczególnych źródeł ......................................................................195
8.1.4.1.
8.1.4.2.
Emisje z procesu technologicznego – emisja zorganizowana .......................................... 195
Emisja niezorganizowana .............................................................................................. 206
8.1.5. OKREŚLENIE MAKSYMALNYCH STĘŻEŃ ORAZ ZAKRESU OBLICZEŃ......................209
8.1.5.1.
8.1.5.2.
8.1.5.3.
8.1.5.4.
Obliczenia wielkości emisji dla półsuchej metody oczyszczania spalin............................. 211
Obliczenia wielkości emisji dla granicznych emisji z linii termicznego przekształcania
odpadów ZTPOK........................................................................................................... 213
Obliczenia wielkości emisji dla granicznych emisji z linii termicznego przekształcania
odpadów ZTPOK – wartości średnie trzydziestominutowe............................................... 215
Omówienie i podsumowanie oddziaływania emisji zanieczyszczeń z ZTPOK na powietrze
..................................................................................................................................... 216
8.2. ODDZIAŁYWANIE NA KLIMAT AKUSTYCZNY ....................................................................................220
8.2.1. Emisja hałasu .................................................................................................................220
8.2.2. Hałas pochodzący od urządzeń mechanicznych..............................................................223
8.2.3. Hałas pochodzący od pojazdów mechanicznych .............................................................224
8.2.4. Hałas pochodzący od pojazdów mechanicznych manewrujących po terenie parkingu......227
8.2.5. Oddziaływanie na klimat akustyczny ...............................................................................228
8.3. ODDZIAŁYWANIE NA WODY PODZIEMNE I POWIERZCHNIOWE ...........................................................229
8.3.1. POBÓR WODY...............................................................................................................229
8.3.2. EMISJA ZANIECZYSZCZEŃ DO WÓD...........................................................................231
8.4. GOSPODARKA ODPADAMI ..........................................................................................................236
8.4.1. ILOŚĆ, RODZAJE ORAZ SPOSÓB POSTĘPOWANIA Z ODPADAMI ............................236
8.5. ODDZIAŁYWANIE NA POWIERZCHNIĘ ZIEMI, GLEBY .........................................................................246
8.6. ODDZIAŁYWANIE NA KRAJOBRAZ .................................................................................................246
8.7. ODDZIAŁYWANIE NA LUDZI .........................................................................................................246
8.8. ODDZIAŁYWANIE NA FAUNĘ I FLORĘ ............................................................................................248
8.9. WPŁYW NA OBSZARY PRZYRODNICZO CENNE, W TYM NA OBSZARY NATURA 2000 ...........................249
8.10. ODDZIAŁYWANIE NA ZABYTKI ORAZ DOBRA KULTURY I DOBRA MATERIALNE ...................................250
8.11. ODDZIAŁYWANIE TRANSGRANICZNE ..........................................................................................250
8.12. ODDZIAŁYWANIE PÓL ELEKTROMAGNETYCZNYCH .......................................................................250
8.13. POWAŻNE AWARIE PRZEMYSŁOWE ............................................................................................250
8.13.1. Przykładowe zabezpieczenia na wypadek awarii przemysłowych ...............................253
8.14. ODDZIAŁYWANIE SKUMULOWANE ..............................................................................................254
9. UZASADNIENIE WYBRANEGO WARIANTU ZE WSKAZANIEM ODDZIAŁYWANIA
PRZEDSIĘWZIĘCIA NA ŚRODOWISKO, W SZCZEGÓLNOŚCI LUDZI, ZWIERZĘTA, ROŚLINY,
POWIERZCHNIĘ ZIEMI, WODĘ, POWIETRZE, KLIMAT, DOBRA MATERIALNE, DOBRA
KULTURY, KRAJOBRAZ, ORAZ WZAJEMNE ODDZIAŁYWANIE MIĘDZY ELEMENTAMI ..........255
9.1. ODDZIAŁYWANIE NA LUDZI .........................................................................................................257
9.2. ODDZIAŁYWANIE NA PRZYRODĘ I KRAJOBRAZ ...............................................................................257
9.3. ODDZIAŁYWANIE NA POWIERZCHNIĘ ZIEMI I WARUNKI GRUNTOWO - WODNE .....................................257
9.4. ODDZIAŁYWANIE NA POWIETRZE I KLIMAT.....................................................................................257
9.5. ODDZIAŁYWANIE NA DOBRA MATERIALNE, KULTURY ......................................................................258
9.6. ODDZIAŁYWANIE NA OBSZARY NATURA 2000 ...............................................................................258
9.7. WZAJEMNE ODDZIAŁYWANIE NA ŚRODOWISKO - PODSUMOWANIE...................................................258
Strona 5
10. OPIS ZASOSOWAMYCH METOD PROGNOZOWANIA ORAZ OPIS PRZEWIDYWANYCH
ZNACZĄCYCH ODDZIAŁYWAŃ PLANOWANEGO PRZEDSIĘWZIĘCIA NA ŚRODOWISKO,
OBEJMUJĄCY BEZPOŚREDNIE, POŚREDNIE, WTÓRNE, SKUMULOWANE, KRÓTKO-,
ŚREDNIO I DŁUGOTERMINOWE, STAŁE I CHWILOWE ODDZIAŁYWANIE NA ŚRODOWISKO
WYNIKAJĄCE Z ISTNIENIA PRZEDSIĘWZIĘCIA, WYKORZYSTANIE ŚRODOWISKA, EMISJI260
11. OPIS PRZEWIDYWANYCH DZIAŁAŃ MAJĄCYCH NA CELU ZAPOBIEGANIE,
OGRANICZENIE LUB KOMPENSACJĘ PRZYRODNICZĄ NEGATYWNYCH ODDZIAŁYWAŃ NA
ŚRODOWISKO, W SZCZEGÓLNOŚCI NA CELE I PRZEDMIOT OBSZARU NATURA 2000 ORAZ
INTEGRALNOŚĆ TEGO OBSZARU ..............................................................................................266
11.1. METODY OCHRONY POWIETRZA ................................................................................................266
11.2. METODY OCHRONY PRZED NADMIERNYM HAŁASEM .....................................................................267
11.3. METODY OCHRONY WÓD POWIERZCHNIOWYCH, PODZIEMNYCH.....................................................267
11.4. GOSPODARKA ODPADAMI .........................................................................................................268
11.5. METODY OCHRONY PRZYRODY I KRAJOBRAZU ............................................................................269
11.6. LUDZIE, ZWIERZĘTA I ROŚLINY ..................................................................................................269
11.7. METODY OCHRONY OBSZARÓW NATURA 2000 ...........................................................................269
11.8. METODY OCHRONY ZABYTKÓW I DÓBR KULTURY........................................................................270
11.9. METODY OCHRONY PRZED PROMIENIOWANIEM ELEKTROMAGNETYCZNYM .....................................270
12. PORÓWNANIE ZASTOSOWANEJ TECHNOLOGII Z TECHNOLOGIĄ SPEŁNIAJĄCĄ
WYMAGANIA O KTÓRYCH MOWA W ART. 143 USTAWY PRAWO OCHRONY ŚRODOWISKA.
PORÓWNANIE PROPONOWANEJ TECHNIKI Z NAJLEPSZĄ DOSTĘPNĄ TECHNIKĄ BAT. .....271
12.1. PORÓWNANIE ZASTOSOWANEJ TECHNOLOGII Z ART. 143 USTAWY PRAWO OCHRONY ŚRODOWISKA .271
12.2. PORÓWNANIE PROPONOWANEJ TECHNOLOGII Z NAJLEPSZYMI DOSTĘPNYMI TECHNIKAMI (BAT) .....275
12.2.1. GENEZA I ZNACZENIE BREF ORAZ BAT.................................................................277
13. WSKAZANIE CZY DLA PRZEDSIĘWZIĘCIA KONIECZNE JEST USTANOWIENIE OBSZARU
OGRANICZONEGO UŻYTKOWANIA W ROZUMIENIU PRZEPISÓW USTAWY Z DNIA 27
KWITNIA 2001 R. – PRAWO OCHRONY ŚRODOWISKA, ORAZ OKREŚLENIE GRANIC TAKIEGO
OBSZARU, OGRANICZEŃ W ZAKRESIE PRZEZNACZENIA TERENU, WYMAGAŃ
TECHNICZNYCH DOTYCZĄCYCH OBIEKTÓW BUDOWLANYCH I SPOSOBÓW KORZYSTANIA Z
NICH ..............................................................................................................................................297
14. ANALIZA MOŻLIWYCH KONFLIKTÓW SPOŁECZNYCH ZWIĄZANYCH Z PLANOWANYM
PRZEDSIĘWZIĘCIEM ORAZ ZAGROŻENIA I KORZYŚCI DLA INNYCH UŻYTKOWNIKÓW
ŚRODOWISKA...............................................................................................................................298
15. PRZEDSTAWIENIE PROPOZYCJI MONITORINGU ODDZIAŁYWANIA PRZEDSIĘWZIĘCIA NA
ETAPIE JEGO BUDOWY I EKSPLOATACJI LUB UŻYTKOWANIA, W SZCZEGÓLNOŚCI NA
CELE I PRZEDMIOT OCHRONY OBSZARU NATURA 2000 ORAZ INTEGRALNOŚĆ TEGO
OBSZARU......................................................................................................................................303
15.1. ETAP BUDOWY .......................................................................................................................303
15.2. ETAP EKSPLOATACJI ...............................................................................................................304
15.2.1. MONITORING EMISJI ZANIECZYSZCZEŃ POWIETRZA..........................................305
15.2.1.1.
15.2.1.2.
15.2.2.
15.2.3.
15.2.4.
15.2.5.
15.2.6.
15.2.7.
15.2.8.
15.2.9.
15.2.10.
Wymagania formalno-prawne ........................................................................................ 305
Wymagania w stosunku do ZTPOK................................................................................ 309
MONITORING PARAMETRÓW PROCESOWYCH ....................................................310
MONITORING HAŁASU.............................................................................................311
MONITORING WÓD PODZIEMNYCH .......................................................................312
MONITORING POBORU WODY I WYTWARZANYCH ŚCIEKÓW .............................312
GOSPODARKA ODPADAMI ......................................................................................312
MONITORING GLEB .................................................................................................313
MONITORING PRZYRODNICZY ...............................................................................313
MONITORING WARUNKÓW PRACY ........................................................................313
POZOSTAŁE SYSTEMY KONTROLI .........................................................................313
16. WSKAZANIE TRUDNOŚCI WYNIKAJĄCYCH Z NIEDOSTATKÓW TECHNIKI LUB LUK WE
WSPÓŁCZESNEJ WIEDZY, JAKIE NAPOTKANO OPRACOWUJĄC RAPORT............................314
17. WSKAZANIE KONIECZNOŚCI PONOWNEGO PRZEPROWADZENIA OCENY
ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO ..........................................................................................315
Strona 6
18. UZUPEŁNIENIE RAPORTU ZGODNIE Z PISMEM REGIONALNEGO DYREKTORA OCHRONY
ŚRODOWISKA W KRAKOWIE ......................................................................................................316
19. WNIOSKI ..................................................................................................................................353
20. ZAŁĄCZNIKI ............................................................................................................................356
21. STRESZCZENIE W JĘZYKU NIESPECJALISTYCZNYM .........................................................357
Strona 7
Strona 8
Spis nazw i skrótów używanych w opracowaniu
Użyte w niniejszym Opracowaniu pojęcia i skróty należy rozumieć następująco:
AT4 (static respiration test) – test mikrobiologiczny krótkotrwały służący do określania
aktywności oddychania: emisja dwutlenku węgla lub szybkość poboru tlenu, która może być
oznaczana w warunkach statycznych.
BAT (najlepsza dostępna technika) – najbardziej efektywny oraz zaawansowany poziom
rozwoju technologii i metod prowadzenia danej działalności, wykorzystywany jako podstawa
ustalania granicznych wielkości emisyjnych, mających na celu eliminowanie emisji lub, jeżeli
nie jest to praktycznie możliwe, ograniczanie emisji i wpływu na środowisko jako całość.
BREF – dokument referencyjny BAT „Waste Treatments Industries”, wydanie sierpień 2006.
DR4 (dynamic respiration index) – test dynamiczny respiracji DR4 prowadzony
w warunkach tlenowych dla określenia podatności odpadów organicznych na biodegradację,
oparty na metodzie standardowej (ASTM D5975-96, ISO 14855-1999). Trwa cztery dni.
Gospodarowanie odpadami – odbiór odpadów, zbieranie odpadów, transport, odzysk
i unieszkodliwianie odpadów, w tym nadzór nad takimi działaniami i nad miejscami odzysku
i unieszkodliwiania odpadów.
Instalacja – stacjonarne urządzenie techniczne, zespół stacjonarnych urządzeń technicznych
powiązanych technologicznie, do których tytułem prawnym dysponuje ten sam podmiot
i położonych na terenie jednego zakładu, obiekty budowlane niebędące urządzeniami
technicznymi ani ich zespołami, których eksploatacja może spowodować emisję.
Magazynowanie odpadów – czasowe przetrzymywanie lub gromadzenie odpadów przed ich
transportem, odzyskiem lub unieszkodliwieniem.
Małopolska Zachodnia – teren z którego mają być potencjalnie dostarczane odpady
komunalne do Zakładu Termicznego Przekształcania Odpadów Komunalnych w gminie
Trzebinia, obejmuje powiaty: olkuski, oświęcimski, chrzanowski, suski, wadowicki.
MBS – proces mechaniczno-biologicznego suszenia odpadów polegający na odparowaniu
wilgoci z odpadów w wydzielonych do tego celu reaktorach.
MBT lub MBP – proces mechaniczno-biologicznego przetwarzania odpadów obejmujący
rozdrabnianie, przesiewanie, sortowanie, klasyfikację i separację odpadów komunalnych na
frakcję dającą się w całości lub w części wykorzystać materiałowo lub/i energetycznie,
frakcję ulegającą biodegradacji odpowiednią dla biologicznego przetwarzania w warunkach
tlenowych lub beztlenowych oraz frakcję balastową przeznaczoną na składowisko.
Odpady – zgodnie z art. 3 ustawy o odpadach (Dz. U. Nr 39 z 2007, poz. 251 z późn. zm.),
odpady oznaczają każdą substancję lub przedmiot należący do jednej z kategorii, określonych
w załączniku nr 1 do ustawy, których posiadacz pozbywa się, zamierza pozbyć się lub do ich
pozbycia się jest obowiązany.
Odpady balastowe – odpady pozostałe przy poddaniu odpadów komunalnych odzyskowi
lub unieszkodliwianiu metodami innymi niż składowanie.
Strona 9
Odpady komunalne – odpady powstające w gospodarstwach domowych, a także odpady
niezawierające odpadów niebezpiecznych pochodzące od innych wytwórców, które ze
względu na swój charakter lub skład są podobne do odpadów powstających
w gospodarstwach domowych.
Odpady niebezpieczne ze strumienia odpadów komunalnych – odpady powstające
w gospodarstwach domowych określone w katalogu odpadów, tj.: rozpuszczalniki, kwasy,
alkalia, odczynniki fotograficzne, środki ochrony roślin I i II klasy toksyczności (bardzo
toksyczne, np. herbicydy, insektycydy), lampy fluorescencyjne i inne odpady zawierające
rtęć, urządzenia zawierające freony, farby, tłuszcze, farby drukarskie, kleje, lepiszcze i żywice
zawierające substancje niebezpieczne, detergenty zawierające substancje niebezpieczne, leki
cytotoksyczne i cytostatyczne, baterie i akumulatory, zużyte urządzenie elektryczne
i elektroniczne zawierające niebezpieczne składniki, drewno zawierające substancje
niebezpieczne.
Odpady obojętne – odpady, które nie ulegają istotnym przemianom fizycznym, chemicznym
lub biologicznym; są nierozpuszczalne, nie wchodzą w reakcje fizyczne ani chemiczne, nie
powodują zanieczyszczenia środowiska lub zagrożenia dla zdrowia ludzi, nie ulegają
biodegradacji i nie wpływają niekorzystnie na materię, z którą się kontaktują; ogólna
zawartość zanieczyszczeń w tych odpadach oraz zdolność do ich wymywania, a także
negatywne oddziaływanie na środowisko odcieku muszą być nieznaczne, a w szczególności
nie powinny stanowić zagrożenia dla jakości wód powierzchniowych, wód podziemnych,
gleby i ziemi.
Odpady opakowaniowe – zgodnie z art. 3 ust. 3 ustawy o opakowaniach i odpadach
opakowaniowych (Dz. U. z 2001 r. Nr 63, poz. 638 z późn. zm.), przez odpady
opakowaniowe rozumie się wszystkie opakowania, w tym opakowania wielokrotnego użytku
wycofane z ponownego użycia, stanowiące odpady w rozumieniu przepisów ustawy
o odpadach, z wyjątkiem odpadów powstających w procesie produkcji opakowań.
Odpady ulegające biodegradacji, „bio-odpady” – odpady, które ulegają rozkładowi
tlenowemu lub beztlenowemu przy udziale mikroorganizmów.
Odpady ze sprzątania ulic i placów – odpady ze sprzątania i oczyszczania placów i ulic oraz
z opróżniania koszy ulicznych.
Odpady wielkogabarytowe – odpady, których nie można zbierać w ramach normalnego
systemu zbiórki odpadów komunalnych z powodu ich rozmiaru wymagające specjalnej
zbiórki
Odpady zielone – trawa, liście, zwiędnięte kwiaty i gałęzie pochodzące z pielęgnacji
i porządkowania trawników, przydomowych ogródków, terenów ogródków działkowych,
rekreacyjnych oraz parków, cmentarzy, przydrożnych drzew itp.
Odzysk – wszelkie działania, nie stwarzające zagrożenia dla życia, zdrowia ludzi lub dla
środowiska, polegające na wykorzystaniu odpadów w całości lub w części, lub prowadzące
do odzyskania z odpadów substancji, materiałów lub energii i ich wykorzystania, określone
w załączniku nr 5 do ustawy o odpadach.
Odzysk energii – termiczne przekształcenie odpadów w celu odzyskania energii.
Strona 10
Posiadacz odpadów – każdy, kto faktycznie włada odpadami (wytwórca odpadów, inna
osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna), władający powierzchnią ziemi
jest wytwórca iposiadaczem odpadów znajdujących się na nieruchomości.
Przedsięwzięcie lub projekt lub inwestycja – przedsięwzięcie inwestycyjne polegające na
zaprojektowaniu i budowie Zakładu Termicznego Odpadów Komunalnych.
RDF – (ang. Refuse Derived Fuel) paliwo alternatywne powstające w wyniku wysortowania
oraz odpowiedniego przygotowania frakcji odpadów charakteryzujących się wysoką
wartością opałową.
Recykling – taki odzysk, który polega na powtórnym przetworzeniu substancji lub
materiałów zawartych w odpadach w procesie produkcyjnym w celu uzyskania substancji lub
materiału o przeznaczeniu pierwotnym lub o innym przeznaczeniu, w tym też recykling
organiczny (z wyjątkiem odzysku energii).
Składowisko odpadów – obiekt budowlany przeznaczony do składowania odpadów;
wyróżnia się następujące typy składowisk odpadów: składowisko odpadów niebezpiecznych,
składowisko odpadów obojętnych, składowisko odpadów innych niż niebezpieczne
i obojętne.
Stabilizat – stały produkt (odpad) po biologicznym przetworzeniu w instalacjach MBT, który
nie spełnia wymagań dla nawozów organicznych lub środków wspomagających uprawę
roślin, ale po spełnieniu określonych wymagań może być poddany odzyskowi lub
unieszkodliwianiu określonymi metodami.
Straty prażenia (LOI - Loss On Ignition) – jest to różnica pomiędzy suchą masą
i zawartością popiołu. Reprezentują one zawartość w odpadach zarówno materii biogennej,
jak i niebiogennej (np. tworzyw sztucznych). Składniki niebiogenne nie ulegają
biodegradacji, pozostają w odpadach i stanowić będą część strat prażenia produktów. Różnicę
strat prażenia surowców i produktów podczas procesu MBP można zatem przypisać jedynie
do rozkładu biologicznego.
Termiczne przekształcanie odpadów – rozumie się przez to: a) spalanie odpadów przez ich
utlenianie, b) inne procesy termicznego przekształcania odpadów, w tym pirolizę, zgazowanie
proces plazmowy, o ile substancje powstające podczas tych procesów termicznego
przekształcania odpadów są następnie spalane.
Unieszkodliwianie odpadów – poddanie odpadów procesom przekształceń biologicznych,
fizycznych lub chemicznych określonych w załączniku do ustawy w celu doprowadzenia ich
do stanu, który nie stwarza zagrożenia dla życia, zdrowia ludzi lub dla Środowiska.
Wytwórca odpadów – każdy, kogo działalność lub bytowanie powoduje powstawanie
odpadów oraz każdego, kto przeprowadza wstępne przetwarzanie, mieszanie lub inne
działania powodujące zmianę charakteru lub składu tych odpadów. Wytwórcą odpadów
powstających w wyniku świadczenia usług w zakresie budowy, rozbiórki, remontu obiektów,
czyszczenia zbiorników lub urządzeń oraz sprzątania, konserwacji i napraw jest podmiot,
który świadczy usługę, chyba że umowa o świadczenie usługi stanowi inaczej.
Zakład Termicznego Przekształcania Odpadów Komunalnych (ZTPOK) – instalacja do
termicznego przekształcania i energetycznego wykorzystania odpadów komunalnych będąca
przedmiotem niniejszego Raportu.
Strona 11
Zbieranie odpadów – każde działanie, w szczególności umieszczanie w pojemnikach,
segregowanie i magazynowanie odpadów, które ma na celu przygotowanie ich do transportu
do miejsc odzysku lub unieszkodliwiania.
Skróty należy rozumieć następująco:
AT4
BAT
CHP
skojarzonym
FS
GUS
HRSG
JRP
JST
Kpgo 2010
MPZP
MRR
NFOŚ
OOŚ
PGO
PGOWM
POIiŚ
PKB
sm.
smo.
UE
TOC
WIOŚ
URE
ZTPOK
ZZO
– Aktywność Respiracyjna
– Best Available Technique (Najlepsza Dostępna Technologia)
– Kogeneracja: wytwarzanie energii elektrycznej i ciepła w układzie
– Fundusz Spójności
– Główny Urząd Statystyczny
– Heat Recovery Steam Generator (układ odzysku ciepła ze spalin)
– Jednostka Realizująca Projekt
– Jednostka Samorządu Terytorialnego
– Krajowy Plan Gospodarki Odpadami na lata 2006-2010
– Miejscowy Plan Zagospodarowania Przestrzennego
-- Ministerstwo Rozwoju Regionalnego
– Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska
– Ocena Oddziaływania Na Środowisko
– Plan Gospodarki Odpadami
-- Plan Gospodarki Odpadami Województwa Małopolskiego 2010 r.
– Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko
– Produkt Krajowy Brutto
– sucha masa
– sucha masa organiczna
– Unia Europejska
– całkowity węgiel organiczny
-- Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska
– Urząd Regulacji Energetyki
– Zakład Termicznego Przekształcania Odpadów Komunalnych
– Zakład Zagospodarowania Odpadów
Strona 12
1. WPROWADZENIE
1.1. CEL I ZAKRES RAPORTU
Raport został przygotowany na etapie poprzedzającym uzyskanie decyzji o środowiskowych
uwarunkowaniach zgody na realizację przedsięwzięcia pn.
„Budowa Zakładu Termicznego Przekształcania Odpadów Komunalnych dla
Małopolski Zachodniej na działce nr 621/48, obręb nr 0002 Czyżówka, Gmina
Trzebinia”.
Powierzchnia planowanego terenu realizacji przedsięwzięcia to około 11,3 ha.
Zakres niniejszego „Raportu …” odpowiada wymaganiom określonym w art. 66 ustawy
o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie
środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko.
Zakres merytoryczny Raportu jest również zgodny w wymogami unijnymi, regulowanymi
przede wszystkim dyrektywą Rady 85/337/EWG z dnia 27 czerwca 1985r. w sprawie oceny
skutków niektórych publicznych i prywatnych przedsięwzięć dla środowiska, znowelizowanej
Dyrektywą Rady 97/11/WE z dnia 3 marca 1997 r.
Informacje zawarte w opracowaniu pochodzą z dokumentów udostępnionych przez
Inwestora, ustaleń własnych oraz specjalistycznych opracowań, w tym dokumentów BREF
i BAT.
W „Raporcie …” scharakteryzowany został stan środowiska naturalnego oraz przewidywane
oddziaływanie inwestycji na środowisko (ludzi, faunę, florę, glebę, wody powierzchniowe
i podziemne, powietrze, klimat akustyczny, dobra materialne, dobra kultury i krajobraz).
Przeanalizowano oddziaływanie zaplanowanego przedsięwzięcia przede wszystkim
w zakresie: gospodarki wodno-ściekowej, gospodarki odpadami, zanieczyszczeń powietrza,
klimatu akustycznego. Określono, w jakim stopniu budowa ZTPOK wpłynie na jakość
poszczególnych elementów środowiska naturalnego oraz zdrowie ludzi, a także czy zmiany
wywołane funkcjonowaniem ZTPOK nie będą przekraczać granic działki lokalizacji
przedsięwzięcia.
Analizę oddziaływania inwestycji przeprowadzono na tle charakterystyki stanu środowiska
w otoczeniu planowanego przedsięwzięcia, odnosząc ją do głównych jego komponentów.
Wykonując przedmiotową ocenę stanu środowiska wykorzystano dane i informacje
z Państwowego Monitoringu Środowiska zawarte w raportach i opracowaniach
przygotowywanych przez Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Krakowie.
1.2. INWESTOR
Inwestorem planowanego przedsięwzięcia jest:
Międzygminny Związek
Chrzanowa, Libiąża, Trzebini
„Gospodarka Komunalna”
ul. Piłsudskiego 4,
32-500 Chrzanów
Strona 13
1.3. PODSTAWA WYKONANIA OPRACOWANIA
Merytoryczną podstawę opracowania Raportu stanowi art. 66 ustawy o udostępnianiu
informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz
o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. z 2008 r. Nr 199, poz. 1227 z zm.)
Natomiast formalną podstawą wykonania niniejszego raportu jest umowa nr 7/2010 zawarta
w dniu 10 maja 2010 r. pomiędzy Międzygminnym Związkiem Chrzanowa, Libiąża, Trzebini
„Gospodarka Komunalna” z siedzibą ul. Piłsudskiego 4, 32-500 Chrzanów reprezentowanym
przez Przewodniczącego Zarządu Marka Świtalskiego oraz Zastępcę Przewodniczącego
Zarządu Związku Pana Andrzeja Oczkowskiego, a Małopolskim Biurem KonsultingowoMarketingowym – ochrona środowiska s.c. z siedzibą ul. Widokowa 3, 32-082 Zelków
reprezentowanym przez Konrada Pawła Turzańskiego i Danutę Turzańską Wspólników
Spółki Cywilnej.
1.4. KLASYFIKACJA PRAWNA PRZEDSIĘWZIĘCIA
Według rozporządzenia w sprawie określenia rodzajów przedsięwzięć mogących znacząco
oddziaływać
na
środowisko
oraz
szczegółowych
uwarunkowań
związanych
z kwalifikowaniem przedsięwzięcia do sporządzenia raportu o oddziaływaniu na środowisko
w ramach przedsięwzięcia mają powstać:
 instalacja do odzysku lub unieszkodliwiania odpadów innych niż niebezpieczne przy
zastosowaniu procesów termicznych lub chemicznych (§ 2 ust. 1 pkt. 40),
wymagające sporządzenia raportu,
 instalacja związana z odzyskiem lub unieszkodliwianiem odpadów, nie wymienione
w § 2 ust. 1 pkt. 39-41 (§ 3 ust. 1, pkt. 73), dla których sporządzenie raportu może być
wymagane.
Zgodnie z cytowanym rozporządzeniem przedsięwzięcie na etapie uzyskania decyzji
o środowiskowych uwarunkowaniach wymaga sporządzenia raportu o oddziaływaniu na
środowisko. Raport stanowić będzie podstawę do wydania decyzji o środowiskowych
uwarunkowaniach.
Decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach jest decyzją administracyjną wydawaną na
podstawie ustawy o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale
społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U.
z 2008 r. Nr 199, poz. 1227z zm.).
Decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach nie rodzi ona praw do terenu, ani nie jest
pozwoleniem na realizację przedsięwzięcia.
W przedmiotowej decyzji określone są m.in. wytyczne dla projektu technicznego oraz
warunki do uwzględnienia na etapie realizacji, eksploatacji i likwidacji przedsięwzięcia do
uwzględnienia w projekcie budowlanym.
Zgodnie z art. 88 ustawy o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie..., na etapie
pozwolenia na budowę lub innej decyzji realizacyjnej, o ile zajdzie taka potrzeba, procedura
oceny oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko może być wykonywana ponownie.
Dla przedmiotowego przedsięwzięcia, ze względu na aplikację Inwestora o środki finansowe
z UE, konieczne jest przeprowadzenie ponownej oceny oddziaływania na środowisko.
Wynika to z dokumentu opracowanego przez MRR, na podstawie wymagań UE, „Wytyczne
Strona 14
w zakresie postępowania w sprawie oceny oddziaływania na środowisko dla przedsięwzięć
współfinansowanych z krajowych lub regionalnych programów operacyjnych”.
Zgodnie z obowiązującym aktualnie rozporządzeniem w sprawie rodzajów instalacji
mogących powodować znaczne zanieczyszczenie poszczególnych elementów przyrodniczych
albo środowiska jako całości, przedmiotowa instalacja podlega obowiązkowi uzyskania
pozwolenia zintegrowanego.
Strona 15
2. WYKORZYSTANE MATERIAŁY
2.1. AKTY PRAWNE
1. Dyrektywa 2000/76/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 4 grudnia 2000 r.
w sprawie spalania odpadów,
2. Dyrektywa 2008/98/WE, Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 19 listopada 2008 r.
w sprawie odpadów oraz uchylająca niektóre dyrektywy,
3. Dyrektywa 99/31/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 26 kwietnia 1999 r.
w sprawie składowania odpadów,
4. Dyrektywa 2008/1/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 15 stycznia 2008 r.
w sprawie zintegrowanego zapobiegania zanieczyszczeniom i ich kontroli,
5. Dyrektywa Rady 79/409/EWG z dnia 2 kwietnia 1979 r. w sprawie ochrony dzikiego
ptactwa,
6. Dyrektywa Rady 92/43/EWG z dnia 21 maja 1992 r. w sprawie ochrony siedlisk
przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory,
7. Dyrektywa 2002/49/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 25 czerwca 2002 r.
w sprawie oceny i zarządzania hałasem w środowisku,
8. Dyrektywa 2004/8/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 11 lutego 2004 r.
w sprawie wspierania kogeneracji w oparciu o zapotrzebowanie na ciepło użytkowe na
rynku wewnętrznym energii oraz zmieniająca dyrektywę 92/42/EWG,
9. Dyrektywa 2000/14/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 8 maja 2000r.
w sprawie zbliżenia ustawodawstw Państw Członkowskich odnoszących się do emisji
hałasu do środowiska przez urządzenia używane na zewnątrz pomieszczeń,
10. Dyrektywa 94/62/WE w sprawie opakowań i odpadów opakowaniowych (zm.
1882/2003/WE, 2004/12/WE, 2005/20/WE),
11. Zalecenia Komisji Wspólnot Europejskich 2003/613/EC w sprawie wytycznych
dotyczących zmodyfikowanych przejściowych metod obliczeniowych dla hałasu
przemysłowego, lotniczego, ruchu kołowego oraz ruchu szynowego oraz danych
o emisji.
12. Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (t.j. Dz. U. 2008 Nr 25,
poz. 150 z późn. zm.);
13. Ustawa z dnia 3 października 2008 o udostępnianiu informacji o środowisku i jego
ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach
oddziaływania na środowisko (Dz. U. 2008, Nr 199, poz. 1227 z późn. zm.);
14. Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (t.j. Dz. U. 2007, Nr 39 poz. 251
z późn. zm.);
15. Ustawa z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz.
U. 2003, Nr 80, poz. 717 z późn. zm.);
16. Ustawa z dnia 11 maja 2001 r. o opakowaniach i odpadach opakowaniowych (Dz. U.
2001, Nr 63, poz. 638 z późn. zm.);
17. Ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o zużytym sprzęcie elektrycznym i elektronicznym (tekst
jedn. Dz. U. 2005, Nr 180, poz. 1495 z późn. zm.);
18. Ustawa z dnia 10 kwietnia 1997 r. Prawo energetyczne (t.j. Dz. U. 2006, Nr 89,
poz. 625 z późn. zm. );
19. Ustawa z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (Dz. U.
Nr 162, poz. 1568 z późn. zm.);
20. Ustawa z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo wodne (t.j. Dz. U. z 2005 r. nr 239, poz. 2019
z późn. zm.);
Strona 16
21. Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (t.j. Dz. U z 2006 r. nr 156, poz. 1118
z późn. zm.);
22. Ustawa z dnia 4 lutego 1994 r. Prawo geologiczne i górnicze (t.j. Dz. U. z 2005 r. Nr
228, poz. 1947 z późn. zm.);
23. Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 o ochronie przyrody (Dz. U. 2004, Nr 92, poz.880
z późn. zm.);
24. Ustawa z dnia 13 kwietnia 2007 r. o zapobieganiu szkodom w środowisku i ich
naprawie (Dz. U. 2007, Nr 75 poz. 493 z późn. zm.);
25. Rozporządzenie Ministra Środowiska dnia 14 czerwca 2007 r. w sprawie
dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku (Dz. U 2007, Nr 120 poz. 826);
26. Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 21 grudnia 2005 w sprawie zasadniczych
wymagań dla urządzeń używanych na zewnątrz pomieszczeń w zakresie emisji hałasu
do środowiska (Dz.U.2005, Nr. 263 poz.2202 z późn. zm.);
27. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 13 maja 2004 r. w sprawie warunków,
w których uznaje się, że odpady nie są niebezpieczne (Dz. U. 2004, Nr 128,
poz. 1347);
28. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 24 lipca 2006 r. w sprawie warunków,
jakie należy spełnić przy wprowadzaniu ścieków do wód lub do ziemi, oraz w sprawie
substancji szczególnie szkodliwych dla środowiska wodnego (Dz. U. 2006 r. Nr 137,
poz. 984 z późn. zm.);
29. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 17 grudnia 2008 r. w sprawie
dokonywania oceny poziomów substancji w powietrzu (Dz. U. 2009, Nr 5, poz. 31);
30. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 3 marca 2008 r. w sprawie poziomów
niektórych substancji w powietrzu (Dz. U. 2008, Nr 47, poz. 281);
31. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 16 styczeń 2010 r. w sprawie wartości
odniesienia dla niektórych substancji w powietrzu (Dz. U. 2010, Nr 16, poz. 87);
32. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 4 listopada 2008 r. w sprawie wymagań w
zakresie prowadzenia pomiarów wielkości emisji oraz pomiarów ilości pobieranej
wody (Dz. U. 2008, Nr 206, poz. 1291);
33. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 26 lipca 2002 r. w sprawie rodzajów
instalacji mogących powodować znaczne zanieczyszczenie poszczególnych elementów
przyrodniczych albo środowiska jako całości (Dz. U.2002, Nr 122,
poz. 1055);
34. Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2004 r. w sprawie określenia
przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko oraz szczegółowych
uwarunkowań związanych z kwalifikowaniem przedsięwzięcia do sporządzenia
raportu o oddziaływaniu na środowisko (Dz. U. 2004, Nr 257, poz. 2573;
z późn. zm.);
35. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 27 września 2001 r. w sprawie katalogu
odpadów (Dz. U. 2001, Nr 112, poz. 1206);
36. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 14 lutego 2006 r. w sprawie wzorów
dokumentów stosowanych na potrzeby ewidencji odpadów (Dz. U. Nr 30, poz. 213)
37. Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 21 marca 2002 r. w sprawie wymagań
dotyczących prowadzenia procesu termicznego przekształcania odpadów (Dz. U.
2002,. Nr 37, poz. 339), zmienione rozporządzeniem Ministra Gospodarki, Pracy
i Polityki Społecznej z dnia 22 grudnia 2003 r. (Dz. U. 2004, Nr 1, poz. 2 z zm.
– z dnia 19 marca 2010 r.; Dz. U. z dnia 14 kwietnia 2010 r. Nr 61, poz. 380);
38. Rozporządzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia
31 października 2003 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie rodzajów odpadów
Strona 17
innych niż niebezpieczne oraz rodzajów instalacji i urządzeń, w których dopuszcza się
ich termiczne przekształcanie (Dz. U. 2003, Nr 192, poz. 1877);
39. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 23 czerwca 2003 r. w sprawie
informacji dotyczącej bezpieczeństwa i ochrony zdrowia oraz planu bezpieczeństwa
i ochrony zdrowia (Dz. U. 2003, Nr 120 poz. 1126);
40. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 20 grudnia 2005 r. w sprawie standardów
emisyjnych z instalacji (Dz. U. 2005, Nr 260, poz. 2181).
41. Rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 7 września 2005 r. w sprawie
kryteriów oraz procedur dopuszczania odpadów do składowania na składowisku
odpadów danego typu (Dz. U. 2005, Nr 186 poz. 1553), zmienione Rozporządzeniem
Ministra Gospodarki z dn. 12 czerwca 2007 r. (Dz. U. 2007, Nr 121, poz. 832)
42. Projekt rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 24 listopada 2008 w sprawie
szczegółowych warunków technicznych kwalifikowania części energii odzyskanej
z termicznego przekształcania odpadów komunalnych jako energii z odnawialnego
źródła energii.
43. Rozporządzenie Ministra Środowiska w sprawie wymagań zakresie prowadzenia
pomiarów wielkości emisji oraz pomiarów ilości pobieranej wody z dnia 4 listopada
2008 r. (Dz.U. z dnia 21 listopada 2008 r. Nr 206, poz.1291),
44. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 28 września 2004 r. w sprawie gatunków
dziko występujących zwierząt objętych ochroną. (Dz. U. 2004 nr 220 poz. 2237).
45. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 16 maja 2005 r. w sprawie typów siedlisk
przyrodniczych oraz gatunków roślin i zwierząt, wymagających ochrony w formie
wyznaczenia obszarów Natura 2000. (Dz. U. 2005 nr 94 poz. 795).
46. Rozporządzeniem Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 24 września
1998 r. w sprawie ustalenia geotechnicznych warunków posadowienia obiektów
budowlanych.
47. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 3 października 2005 r. w sprawie
szczegółowych wymagań, jakim powinny odpowiadać dokumentację hydrogeologiczne
i geologiczno – inżynierskie
48. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 19 grudnia 2001 r. w sprawie projektu
prac geologicznych.
49. Rozporządzenie Ministra Środowiska z 30 października 2003 r. w sprawie
dopuszczalnych poziomów pól elektromagnetycznych w środowisku oraz sposobów
sprawdzania dotrzymania tych poziomów (Dz. U. z 2003 r. nr 192, poz. 1883).
2.2. DOKUMENTY ŹRÓDŁOWE
1. Polityka Ekologiczna Państwa na lata 2007-2010, z uwzględnieniem perspektywy na lata
2011-2014.
2. Plan Gospodarki Odpadami Województwa Małopolskiego 2010.
3. Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko – uszczegółowienie Programu
Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko; opracowanie MRR.
4. Opracowania i materiały publikowane przez Wojewódzkiego Inspektora Ochrony
Środowiska w Krakowie – informacje o stanie środowiska w latach 2007, 2008, 2009.
5. Stan środowiska w województwie małopolskim w 2008 roku. WIOŚ, Kraków 2009 r.
6. Koncepcja rozwiązań organizacyjnych i technicznych zmiany systemu gospodarki
odpadami komunalnymi dla Gminy Chrzanów, Międzygminnego Związku Chrzanowa,
Strona 18
Libiąża, Trzebini „Gospodarka Komunalna” – Interbis Biuro Inżynierii Środowiska
w Krakowie - czerwiec 2009 r.
7. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Trzebinia
8. Studium warunków hydrologicznych, oceny zasobów wód podziemnych i ich ochrony na
terenie gminy: Trzebinia, Chrzanów i Libiąż, Przedsiębiorstwo Geologiczne S. A.
w Krakowie, al. Kijowska 14, 30-079 Kraków, Kraków 2001 r.
9. Szczegółowa mapa geochemiczna Górnego Śląska 1:25 000, Arkusz Myślachowice,
Państwowy Instytut Geologiczny, Warszawa 2008 r.
10. Geografia regionalna Polski, J. Kondracki, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa
1998 r.
11. J. Kondracki. Geografia Polski. Mezoregiony fizjograficzno-geograficzne. Wydawnictwo
Naukowe PWN, Warszawa 1994.
12. Reference Document on Best Available Techniques for the Waste Treatments Industries
August 2006.
13. Program Ochrony Powietrza dla Województwa Małopolskiego. Uchwała
Nr XXXIX/612/09, z dnia 21.12.2009 r Sejmiku Województwa Małopolskiego.
14. Ocena jakości powietrza w województwie małopolskim w 2009 roku. WIOŚ Kraków,
marzec 2010.
15. Raport o stanie środowiska w województwie małopolskim w 2008 roku Biblioteka
Monitoringu Środowiska., Kraków 2009 r.
16. Dokumentacja geologiczno-inżynierska. Obiekt Pd-304. Przedsiębiorstwo Geologiczne.
Stalinogród 1956.
17. Dokumentacja geologiczno – inżynierska dla rozpoznania warunków gruntowo –
wodnych w rejonie bloków 1 i 2 oraz pod zbiorniki wapienia w Elektrowni Siersza.
Przedsiębiorstwo Geologiczne SA Kraków sierpień 1998 r.
18. Dokumentacja Geotechniczna dla rozpoznania warunków gruntowo – wodnych pod
zbiorniki wapienia w elektrowni Siersza. Przedsiębiorstwo Geologiczne S.A., Kraków
lipiec 1999 r.
19. Koncepcja rozwiązań organizacyjnych i technicznych zmiany systemu gospodarki
odpadami komunalnymi dla Gminy Chrzanów, Międzygminnego Związku Chrzanowa,
Libiąża, Trzebini „Gospodarka Komunalna”. INTERBIS Biuro Inżynierii Środowiska,
Chrzanów 2009.
Strona 19
3. ZGODNOŚĆ PRZEDSIĘWZIĘCIA Z WYMAGANIAMI
WYNIKAJĄCYMI Z PRZEPISÓW KRAJOWYCH I UE
3.1. ZASADY I
UNIJNEGO
UWARUNKOWANIA
WYNIKAJĄCE
Z
PRAWA
Uwarunkowania wynikające z prawa unijnego
Powietrze
Zasady ochrony powietrza zawarte w dyrektywach Parlamentu Europejskiego i Rady:
 2000/76/WE w sprawie spalania odpadów,
 2001/80/WE w sprawie ograniczenia emisji niektórych zanieczyszczeń do powietrza
z dużych obiektów energetycznego spalania,
zostały przetransponowane do polskiego prawa rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia
20 grudnia 2005 roku w sprawie standardów emisyjnych z instalacji (Dz. U. z 2005 r. Nr 260,
poz. 2181 z zm.).
Odpady
Dyrektywa Rady 2006/12/WE w sprawie odpadów oraz 91/156/EEC określają ramy
prawne dla gospodarowania odpadami w Unii Europejskiej. Dyrektywy te nakładają na
państwa członkowskie wymóg zapewnienia odzysku lub usuwania odpadów w sposób nie
zagrażający życiu ludzkiemu i nie powodujący szkód w środowisku. W myśl tych dyrektyw
państwa członkowskie mają obowiązek wprowadzić zakaz wyrzucania i niekontrolowanych
wysypisk odpadów. W dyrektywach tych wprowadzono jednolite definicje istotnych
terminów takich jak: "odpady", "usuwanie" i "odzysk" i określono ramy dla ustawodawstwa
wspólnotowego dotyczącego odpadów.
Opracowano Europejski Katalog Odpadów, opublikowany w decyzji Komisji 94/3/EEC.
Dyrektywa ustanawia hierarchie zasad dotyczących odpadów:
a/ Państwa członkowskie mają obowiązek zapobiegać tworzeniu się lub ograniczać ilość
odpadów
i ich szkodliwość.
b/ Jeżeli działania wymienione w pkt. 1 nie są możliwe, państwa członkowskie powinny
propagować odzysk odpadów poprzez takie działania jak recykling.
c/ Składowanie odpadów na wysypiskach lub ich spalanie.
Zgodnie z zapisami dyrektywy w sprawie składowania odpadów 1999/31/WE, podstawowym
założeniem systemu gospodarki odpadami jest minimalizacja wytwarzania odpadów oraz ich
maksymalne wykorzystanie surowcowe i energetyczne. Stąd ograniczenia składowania
odpadów ulegających biodegradacji. Zgodnie z jej zapisami ilość składowanych odpadów
ulegających biodegradacji musi zostać ograniczona do 75% w roku 2010, 50 % w roku 2013,
a w roku 2020 do 35 % w stosunku do roku bazowego, którym był 1995 rok.
Zgodnie z Dyrektywą 2008/98/WE z dnia 19 listopada 2008 r. w sprawie odpadów oraz
uchylająca niektóre dyrektywy, nowe instalacje termicznego przekształcania odpadów
komunalnych, które otrzymały zezwolenie po dniu 31 grudnia 2008 r., winny wykazać się
wysoką efektywnością energetyczną równą lub większą od 0,65. Wówczas instalacje takie
traktowane są jako zakład recyklingowy (spalanie jako odzysk o kodzie R1), dla pozostałych
Strona 20
instalacji proces spalania jest traktowany jako unieszkodliwianie (kod D10) - obojętnie, czy
przy tym odzyskiwana jest energia z odpadów czy też nie.
Hałas
Dyrektywa 2000/14/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 8 maja 2000 r.
w sprawie zbliżenia ustawodawstw Państw członkowskich odnoszących się do emisji hałasu
do środowiska przez urządzenia używane na zewnątrz pomieszczeń reguluje jednolitość
krajowych aktów prawnych Państw Unii Europejskiej w zakresie zagadnień ochrony
akustycznej.
Ochrona przyrody
Dyrektywa 92/43/EWG z 1992 r. w sprawie ochrony siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej
fauny i flory zwana Dyrektywą Habitatową. Niniejsza dyrektywa ma na celu przyczynienie
się do zapewnienia różnorodności biologicznej poprzez ochronę siedlisk naturalnych oraz
dzikiej fauny i flory. Dyrektywa przewiduje powstanie spójnej Europejskiej Sieci
Ekologicznej specjalnych obszarów ochrony, pod nazwą Natura 2000. Sieć ta, złożona
z obiektów, w których znajdują się rodzaje siedlisk wymienione w załączniku I i siedliska
gatunków wymienionych w załączniku II, umożliwi zachowanie tych rodzajów siedlisk
naturalnych i siedlisk gatunków w stanie sprzyjającym ochronie w ich naturalnym zasięgu lub
tam gdzie to stosowne - odtworzenie takiego stanu.
Dyrektywa 79/409/EWG z 1979r. w sprawie ochrony dzikiego ptactwa zwana Dyrektywą
Ptasią dotyczy ochrony wszystkich gatunków ptaków naturalnie występujących w stanie
dzikim. Dyrektywą objęto ochronę, gospodarowanie i regulowanie liczebności tych gatunków
i podano w niej zasady dopuszczalnego ich wykorzystania. Gatunki wspomniane
w załączniku I są objęte szczególnymi środkami ochronnymi, obejmującymi także ich
siedliska, mającymi na celu zapewnienie przetrwania i rozrodu tych gatunków w ich
obszarach występowania.
Oceny oddziaływania na środowisko
Dla wszelkich przedsięwzięć, zaliczanych do mogących znacząco oddziaływać na
środowisko, wymagane jest przeprowadzenie procedury oceny oddziaływania na środowisko,
zgodnie z Dyrektywą Rady 85/337/EWG w sprawie oceny skutków niektórych publicznych
i prywatnych przedsięwzięć dla środowiska, nowelizowana Dyrektywą Rady 97/11/WE.
Pozwolenia zintegrowane
Dyrektywa 96/61/WE dotycząca zintegrowanego zapobiegania zanieczyszczeniom i ich
kontroli zwana Dyrektywą IPPC określa instalacje wymagające uzyskania pozwolenia
zintegrowanego i nakazuje wyznaczanie norm emisji w odniesieniu do najlepszej dostępnej
techniki (BAT).
Konwencja z Aarhus
Podczas IV Konferencji Ministrów „Środowisko dla Europy” zorganizowanej przez
Europejską Komisję Gospodarczą NZ (UNECE) w Aarhus w Danii. Konwencję o dostępie do
informacji, udziale społeczeństwa w podejmowaniu decyzji oraz dostępie do sprawiedliwości
w sprawach dotyczących środowiska. Rzeczpospolita Polska jest sygnatariuszem tej
Konwencji, a jej tekst ogłoszono w Dzienniku Ustaw (Dz. U. z 2003 r. Nr 78, poz. 706).
Konwencja wyznacza międzynarodowy standard prawny w zakresie uspołecznienia ochrony
środowiska.
Strona 21
Konwencja z Espoo
Konwencja w sprawie ocen oddziaływania na środowisko w kontekście transgranicznym
podpisana w Espoo w 1991 roku. Konwencja ta określa m.in. zobowiązania związane
z poszczególnymi etapami procedury transgranicznej oceny oddziaływania na środowisko.
Zawiera też listę konkretnych przedsięwzięć inwestycyjnych, które wymagają takiej oceny
(ratyfikowana przez Polskę w 1997 roku).
3.2. ZGODNOŚĆ PRZEDSIĘWZIĘCIA Z DOKUMENTAMI
STRATEGICZNYMI I PLANISTYCZNYMI
Niniejszy Raport uwzględnia obowiązujące w Polsce przepisy oraz implementowane przez
polskie prawo Dyrektywy Unii Europejskiej w zakresie gospodarki odpadami i ochrony
środowiska i nawiązuje do obowiązujących i przygotowywanych dokumentów dotyczących
gospodarki odpadami na terenie Małopolski Zachodniej.
Przy opracowaniu Raportu uwzględniono ustalenia dokumentów przygotowanych na szczeblu
krajowym i wojewódzkim, oraz Międzygminnego Związku Chrzanowa, Libiąża, Trzebini
,,Gospodarka Komunalna”, które zawierają w zapisach problematykę gospodarki odpadami.
Są to:
Polityka ekologiczna Państwa na lata 2007-2010 z uwzględnieniem perspektywy na
lata 2011-2014 wskazuje, jako jeden z istotnych kierunków działań w latach 2007-2010
w sektorze komunalnym wspieranie wdrażania efektywnych ekonomicznie i ekologicznie
technologii odzyskiwania i unieszkodliwiania odpadów, w tym technologii pozwalających na
odzyskiwanie energii zawartej w odpadach w procesach termicznego i biochemicznego ich
unieszkodliwiania.
Krajowy Plan Gospodarki Odpadami 2010 (KPGO)
Zgodnie z ustawą z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (tekst jednolity Dz. U. z 2007 r.
Nr 39 poz. 251, z późn. zm.), Krajowy plan gospodarki odpadami jest aktualizowany co
4 lata. Pierwszy krajowy plan gospodarki odpadami przyjęty został uchwałą Nr 219 Rady
Ministrów z dnia 29 października 2002 r. (M.P. z 2003 r. Nr 11, poz. 159).
Zaktualizowany Krajowy plan gospodarki odpadami 2010 (Kpgo 2010) przyjęty przez Rząd
RP w grudniu 2006 r. wyznacza szczegółowe kierunki i cele gospodarki odpadami
komunalnymi. Zakłada on przede wszystkim rozwój selektywnego zbierania odpadów,
budowę instalacji do odzysku materiałowego i energetycznego oraz ograniczenie składowania
odpadów wyłącznie do odpadów przetworzonych.
W Kpgo 2010 przyjęto główne cele zgodnie z polityką ekologiczną państwa.
W gospodarce odpadami komunalnymi przyjęto następujące cele:
a) objęcie zorganizowanym systemem odbierania odpadów komunalnych 100 %
mieszkańców, najpóźniej do końca 2007 r.,
b) zapewnienie objęcia wszystkich mieszkańców systemem selektywnego zbierania
odpadów, dla którego minimalne wymagania określono w Kpgo 2010, najpóźniej do
końca 2007 r.,
c) zmniejszenie ilości odpadów komunalnych ulegających biodegradacji kierowanych na
składowiska odpadów, aby nie było składowanych:
 w 2010 r. więcej niż 75 %,
 w 2013 r. więcej niż 50 %,
 w 2020 r. więcej niż 35 % masy tych odpadów wytworzonych w 1995 r.,
Strona 22
d) zmniejszenie masy składowanych odpadów komunalnych do max. 85 %
wytworzonych odpadów do końca 2014 r.,
e) zredukowanie liczby składowisk odpadów innych niż niebezpieczne i obojętne, na
których są składowane odpady komunalne, do max. 200 do końca 2014 r.
Kpgo 2010 zakłada prowadzenie selektywnego zbierania i odbierania następujących rodzajów
odpadów komunalnych:
 odpady zielone z ogródków i parków,
 papier i tektura (w tym opakowania, gazety, czasopisma, itp.),
 odpady opakowaniowe ze szkła (osobno białe i kolorowe),
 tworzywa sztuczne i metale,
 zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny,
 przeterminowane leki,
 chemikalia (farby, rozpuszczalniki),
 meble i inne odpady wielkogabarytowe,
 odpady budowlano-remontowe.
Dla realizacji powyższych celów wg autorów projektu Kpgo 2010 podjęte powinny zostać
m.in. następujące działania:
a) w zakresie zapobiegania i minimalizacji powstawania odpadów:
 edukacja społeczna prowadzona w celu zachęcenia do ograniczenia ilości
odpadów,
 udzielanie wsparcia producentom wytwarzającym produkty, które generują
mniejsze ilości odpadów.
b) w zakresie zbierania odpadów:
 kontrolowanie przez gminy stanu zawieranych umów przez właścicieli
nieruchomości
z firmami odbierającymi odpady, co skutkować powinno objęciem stosownymi
umowami 100 % mieszkańców kraju,
 kontrolowanie przez gminy sposobów i zakresu wypełniania przez podmioty
posiadające zezwolenia na prowadzenie działalności w zakresie odbieranie
odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości ustaleń zawartych w ww.
zezwoleniach dotyczących metod oraz miejsc prowadzenia odzysku
i unieszkodliwiania odpadów;
 doskonalenie systemów ewidencji wytwarzanych, poddawanych odzyskowi
oraz unieszkodliwianiu odpadów komunalnych;
c) w zakresie odzysku i unieszkodliwiania odpadów
 zapewnienie wystarczającej wydajności instalacji poprzez odpowiednie
monitorowanie zrealizowanych i planowanych inwestycji,
 wydawanie zezwoleń tylko na budowę instalacji realizujących założenia
planów gospodarki odpadami, których celowość została potwierdzona analizą
koszty - korzyści,
 zachęcania inwestorów publicznych i prywatnych do udziału w realizacji
inwestycji strategicznych zgodnie z planami gospodarki odpadami.
Jednym z zasadniczych kierunków działań, wskazanych w Kpgo 2010, a będących istotnym
elementem dla opisywanego systemu gospodarki odpadami dla Małopolski Zachodniej, jest
wzrost zastosowania zarówno biologicznych, jak i termicznych metod przekształcania
zmieszanych odpadów komunalnych.
Strona 23
Istotnym jest, by planowane instalacje, w szczególności obiekty termicznego przekształcania
odpadów spełniały kryteria BAT, a stosowane technologie były sprawdzone poprzez
wieloletnie i liczne doświadczenia.
Kolejnym istotnym założeniem Kpgo 2010, które powinno być uwzględnione dla tworzonego
systemu gospodarki odpadami dla Małopolski Zachodniej jest prowadzenia gospodarki
odpadami komunalnymi w systemie rozwiązań regionalnych, w których są uwzględnione
wszystkie niezbędne elementy tej gospodarki w danych warunkach lokalnych
(np. z termicznym przekształcaniem).
Podstawą gospodarki odpadami komunalnymi powinny stać się zakłady zagospodarowania
odpadów (ZZO) o przepustowości wystarczającej do przyjmowania i przetwarzania odpadów
z obszaru zamieszkałego minimum przez 150 tys. mieszkańców, spełniające w zakresie
technicznym kryteria najlepszej dostępnej techniki.
ZZO winny zapewniać co najmniej następujący zakres usług:
a) mechaniczno-biologiczne lub termiczne przekształcanie zmieszanych odpadów
komunalnych i pozostałości z sortowni,
b) składowanie przetworzonych zmieszanych odpadów komunalnych,
c) kompostowanie odpadów zielonych,
d) sortowanie poszczególnych frakcji odpadów komunalnych zbieranych selektywnie
(opcjonalnie),
e) zakład demontażu odpadów wielkogabarytowych (opcjonalnie),
f) zakład przetwarzania zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego (opcjonalny).
Kpgo 2010 zaleca stosowanie w aglomeracjach liczących powyżej 300 000 mieszkańców
termicznych metod przekształcania odpadów z odzyskiem energii w układzie
kogeneracyjnym tzn. z wytwarzaniem energii cieplnej i elektrycznej.
Plan Gospodarki Odpadami Województwa Małopolskiego 2010 określa cele i kierunki
działań na lata 2007-2010 z perspektywą na lata 2011-2018.
Dokument ten zgodnie z założeniami KPGO przewiduje m.in., że w województwie
małopolskim niezbędne są przemiany organizacyjno-techniczne, które wymuszą:
 minimalizacja ilości wytwarzanych odpadów w stosunku do tempa wzrostu
gospodarczego regionu,
 zwiększenie udziału odpadów poddawanych procesom odzysku, w tym recyklingu,
 prowadzenie zgodnego z wymaganiami ochrony środowiska i normami europejskimi
systemu odzysku i unieszkodliwiania odpadów,
 zmniejszenie strumienia odpadów, w szczególności odpadów ulegających
biodegradacji i odpadów niebezpiecznych, kierowanych na składowiska,
 wyeliminowanie procederu nielegalnego składowania i zagospodarowywania
odpadów,
 zapewnienie wiarygodnego i obszernego monitoringu pozwalającego na
diagnozowanie potrzeb w zakresie gospodarowania odpadami w województwie.
W celu realizacji powyższych założeń PGOWM 2010 zakłada następujące cele:
 objęcie do końca 2007 r. wszystkich mieszkańców województwa umowami na
odbieranie odpadów komunalnych,
 zapewnienie do końca 2007 r. wszystkim mieszkańcom województwa możliwości
selektywnego zbierania odpadów,
Strona 24
 osiągnięcie do końca 2010 r. poziomu selektywnego zbierania odpadów w wysokości
minimum 15%, natomiast do końca 2018 r. – 25%,
 zamknięcie lub dostosowanie do końca 2009 r. wszystkich składowisk
w województwie, które nie spełniają aktualnych przepisów prawa,
 zmniejszenie do końca 2014 r. do maksimum 85% wskaźnika masy składowanych
odpadów komunalnych w stosunku do ogólnej masy wytworzonej w skali roku,
 zredukowanie liczby składowisk odpadów innych niż niebezpieczne i obojętne, na
których są składowane odpady komunalne, by możliwe było funkcjonowanie
maksymalnie 12 dużych składowisk będących częścią zakładów zagospodarowania
odpadów i zapewniających łączną pojemność chłonną w województwie na co
najmniej 15-letni okres eksploatacji,
 wdrożenie i rozwój innych niż składowanie technologii zagospodarowania
i przekształcania odpadów.
Niezbędnymi elementami proponowanego systemu gospodarowania odpadami na terenie
województwa małopolskiego są następujące obiekty:







sortownie odpadów zbieranych selektywnie,
kompostownie odpadów zielonych,
instalacje do mechaniczno-biologicznego przekształcania odpadów,
instalacje do termicznego przekształcania odpadów,
stacje demontażu odpadów wielkogabarytowych,
zakłady przetwarzania zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego,
instalacje do przerobu odpadów budowlanych i remontowych.
Program Ochrony Powietrza dla Województwa Małopolskiego
Uchwałą Nr XXXIX/612/09 z dnia 21.12 2009 r. Sejmik Województwa Małopolskiego podjął
uchwałę o przyjęciu do realizacji „Programu Ochrony Powietrza dla Województwa
Małopolskiego”
Program ochrony powietrza dla województwa małopolskiego jest dokumentem
przygotowanym w celu określenia działań zmierzających do przywrócenia odpowiedniej
jakości powietrza na terenie województwa.
Celem Programu ochrony powietrza jest wskazanie na podstawie przedstawionych badań
i pomiarów monitoringowych wykonanych przez krakowski WIOŚ przyczyn powstawania
przekroczeń substancji w powietrzu w danej strefie oraz wskazanie odpowiednio dobranych
do danej strefy działań naprawczych eliminujących przyczyny zanieczyszczeń, a tym samym
zmierzających do poprawy jakości powietrza, do osiągnięcia poziomów nie powodujących
przekroczeń dopuszczalnych norm.
Program ten jest elementem polityki ekologicznej regionu, a działania w nim wskazane muszą
być zintegrowane z istniejącymi planami, programami, strategiami i wpisywać się
w realizację celów województwa oraz celów regionalnych i lokalnych.
Przygotowanie i zrealizowanie Programu ochrony powietrza wymagane jest dla stref,
w których stwierdzono przekroczenia poziomów dopuszczalnych lub docelowych,
powiększonych w stosownych przypadkach o margines tolerancji, choćby jednej substancji,
spośród określonych w rozporządzeniu dnia 3 marca 2008 roku w sprawie poziomu
niektórych substancji w powietrzu (Dz. U. 47, poz. 281).
Strona 25
Program swym zasięgiem obejmuje następujące strefy i zanieczyszczenia:
1)
2)
3)
4)
5)
6)
7)
8)
9)
Aglomeracja Krakowska – pył PM10, dwutlenek azotu, benzo(a)piren,
strefa miasto Tarnów – pył PM10, benzo(a)piren,
strefa miasto Nowy Sącz – pył PM10, benzo(a)piren,
strefa chrzanowsko-olkuska – pył PM10, dwutlenek azotu, dwutlenek siarki,
benzo(a)piren,
strefa krakowsko-wielicka – pył PM10, benzo(a)piren,
strefa miechowsko-proszowicka – pył PM10, benzo(a)piren,
strefa bocheńsko-brzeska – pył PM10, benzo(a)piren,
strefa myślenicko-suska – pył PM10, benzo(a)piren,
strefa nowotarsko-tatrzańska – pył PM10, benzo(a)piren.
Przedmiotowy Program m.in. nakłada odpowiednie obowiązki na władze samorządowe
każdej z w.wym. stref, w tym również na właścicieli i zarządzających zakładami
przemysłowymi.
Dla strefy chrzanowsko-olkuskiej, gdzie ma być realizowane planowane przedsięwzięcie
obowiązki nałożone na właścicieli i zarządzających instalacjami są następujące:
1. Modernizacja układów technologicznych, w tym wprowadzanie nowoczesnych
technik spalania paliw oraz stosowanie wysokosprawnych urządzeń odpylających,
2. Poprawa jakości stosowanego węgla lub zmiana nośnika na bardziej ekologiczny
przez duże obiekty energetycznego spalania,
3. Modernizacja i hermetyzacja procesów technologicznych oraz automatyzacja
instalacji emitujących pył PM10,
4. Wdrażanie nowoczesnych technologii, przyjaznych środowisku,
5. Wdrażanie na szerszą skalę systemów zarządzania środowiskiem (np. ISO 14 000)
w zakładach
Przyczyną opracowania Programu i nałożenia odpowiednich obowiązków na korzystających
ze środowiska jest występowania przekroczeń dopuszczalnych norm dla pyłu PM10, NO2,
SO2 i benzoαpirenu.
Program wskazuje na podstawowe źródło zanieczyszczeń i przyczyny występowania
przekroczeń, którymi jest tzw. niska emisja z indywidualnego ogrzewania budynków.
Dodatkowymi źródłami jest emisja z istniejących w strefie zakładów przemysłowych,
ciepłowni i elektrowni. Wskazaną przyczyną ponadnormatywnych stężeń benzoαpirenu jest
niska emisja – od 96 do 99% udziału w emisji ogółem. W ogólnej emisji PM10 do powietrza
niska emisja – emisja powierzchniowa (kotły, piece kaflowe itp.) oszacowano udział na
60-70% oraz widoczny wpływ emisji liniowej (transport samochodowy) – 30%. W przypadku
SO2 przyczyną jest emisja punktowa (emitory zakładów sektora energetycznego
i przemysłowego) , której udział w ogólnej emisji szacuje się na poziomie 80%. W przypadku
NO2 udział procentowy poszczególnych rodzajów emisji prawdopodobnie rozkłada się
równomiernie.
Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko 2007 - 2013
Dokument przyjęty przez Radę Ministrów w dniu 29 listopada 2006 roku i decyzją z dnia
7 grudnia 2007 r. zatwierdzony przez Komisję Europejską. Celem programu jest poprawa
atrakcyjności inwestycyjnej Polski i jej regionów poprzez rozwój infrastruktury technicznej
przy równoczesnej ochronie i poprawie stanu środowiska, zdrowia, zachowaniu tożsamości
kulturowej i rozwijaniu spójności terytorialnej.
Strona 26
Działania w ramach PO Infrastruktura i Środowisko są uzupełniające w stosunku do działań
realizowanych w ramach 16 regionalnych programów operacyjnych oraz innych
opracowanych na lata 2007 - 2013 programów operacyjnych. W ramach PO Infrastruktura
i Środowisko realizowanych będzie 15 osi priorytetowych.
Cele Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko oś priorytetowa II „Gospodarka
odpadami i ochrona powierzchni ziemi” skierowane są na zwiększenie korzyści
gospodarczych poprzez zmniejszenie udziału składowanych odpadów komunalnych, a co za
tym idzie zwiększenie udziału odpadów komunalnych poddawanych odzyskowi
i unieszkodliwianiu innymi metodami niż składowanie oraz likwidacja zagrożeń
wynikających ze składowania odpadów zgodnie z krajowym i wojewódzkimi planami
gospodarki odpadami. W ramach wdrażania nowoczesnych technologii założone jest
wprowadzanie termicznego przekształcania odpadów.
W ramach tej osi wspierane będą głównie przedsięwzięcia zmierzające do utworzenia
kompleksowych, skutecznych i efektywnych systemów lub instalacji gospodarki odpadami
komunalnymi przeznaczonych do obsługi co najmniej 150 tysięcy mieszkańców oraz
przedsięwzięcia znajdujące się na liście indykatywnej.
Strona 27
4. OPIS ANALIZOWANYCH WARIANTÓW
W niniejszym
i technologiczne:
dokumencie
przedstawiono
następujące
warianty
lokalizacyjne
a) wariant lokalizacyjny - w którym przeanalizowano 6 możliwych lokalizacji ZTPOK
wraz z wyborem optymalnej lokalizacji
Do wyboru optymalnej lokalizacji pod budowę ZTPOK wykorzystano 3 analizy
(analizę punktową – ekspercką, analizę SWOT – przedstawiającą szanse i zagrożenia
dla danych lokalizacji, analizę wielokryterialną – modelowanie matematyczne w celu
wyboru optymalnego rozwiązania,
b) wariant technologiczny – które zawierał następujące opcje:
 termiczne przekształcanie odpadów,
Przeanalizowano następujące czynniki technologiczne i metody termicznego
przekształcania odpadów komunalnych:
- analiza ze względu na metodykę prowadzenia procesu:
 technologia termicznego przekształcania odpadów w piecach rusztowych,
 technologia termicznego przekształcania odpadów w kotłach fluidalnych,
 technologia termicznego przekształcania odpadów z wykorzystaniem procesu
pirolizy,
 technologia termicznego przekształcania odpadów z wykorzystaniem procesu
zgazowania,
- analizę metod oczyszczania spalin – uwzględniała ona następujące technologie:
 metoda sucha,
 metoda półsucha,
 metoda mokra,
 mechaniczno – biologiczne przekształcanie odpadów (MBT) – analizę i porównanie
metod mechaniczno – biologicznych (unieszkodliwianie odpadów, przygotowanie
odpadów jako paliwo energetyczne) ze względu na wpływ na środowisko oraz
możliwości zastąpienia ZTPOK.
4.1. WARIANTY LOKALIZACYJNE
4.1.1. POTENCJALNE LOKALIZACJE ZTPOK
Dla wyboru potencjalnej lokalizacji ZTPOK przeanalizowano możliwe działki lokalizacyjne
wskazane przez Międzygminny Związek Chrzanowa, Libiąża, Trzebini „Gospodarka
Komunalna” na terenie powiatu chrzanowskiego.
Jednym z podstawowych warunków realizacji przedsięwzięcia jakim jest budowa instalacji do
termicznego przekształcania odpadów komunalnych jest wybór odpowiedniej lokalizacji
takiej inwestycji. Wybór ten uzależniony jest w szczególności od uwarunkowań
technologicznych samej instalacji, jak również od uwarunkowań techniczno-prawnych,
ekologicznych i społeczno-politycznych.
Aby dokonać wyboru najlepszej potencjalnej lokalizacji przedmiotowej instalacji określono
tzw. warunki brzegowe, które każdy rozpatrywany teren powinien spełniać:
 nie powinien graniczyć ze zwartą zabudową mieszkaniową,
 powinien mieć wielkość co najmniej 4,0 ha,
Strona 28
 kształtem zapewnić swobodne posadowienie infrastruktury budowlanej i technicznej
ZTPOK, której docelową przepustowość określono na 150 tys. Mg/rok
przyjmowanych odpadów komunalnych, a składającej się z dwóch równoległych linii
technologicznych.
Zgodnie z powyżej przyjętymi założeniami, wyznaczonych zostało sześć potencjalnych
miejsc lokalizacji ZTPOK – 3 lokalizacje na terenie Gminy Chrzanów oraz 3 lokalizacje na
terenie Gminy Trzebinia – materiały przekazane przez Międzygminny Związek Chrzanowa,
Libiąża, Trzebini ,,Gospodarka Komunalna”.
Są to następujące lokalizacje:
 Rejon Zakładów Górniczych Trzebionka S.A. w likwidacji – Gmina Chrzanów,
(ZGT – Chrzanów),
 Teren składowiska odpadów komunalnych w Balinie – Gmina Chrzanów, (ZGOK
Balin),
 Rejon
oczyszczalni
ścieków
w
Chrzanowie
–
Gmina
Chrzanów,
(OŚ Chrzanów),
 Teren Elektrowni ,,Siersza” – Gmina Trzebinia, (ES Trzebinia),
 Teren zlikwidowanej Kopalni Węgla Kamiennego ,,Siersza” – Gmina Trzebinia,
(KWK Trzebinia),
 Teren Zakładów Górniczych Trzebionka S.A. w likwidacji –Gmina Trzebinia, (ZGT
Trzebinia).
4.1.2. ANALIZA
LOKALIZACJI
OPTYMALNEGO ROZWIĄZANIA
ZTPOK
WRAZ
Z
WYBOREM
Wybór optymalnej lokalizacji określono wykorzystując 3 metody analiz zazwyczaj
stosowanych w tego rodzaju przypadkach:
- analizę punktową (ekspercką),
- analizę SWOT,
- analizę wielokryterialną.
Analiza punktowa (ekspercka)
Dla przedstawienia analizy punktowej rozpatrywanych lokalizacji ZTPOK przyjęto
identyczne kryteria dla każdej potencjalnej lokalizacji, które uwzględniają wszystkie w/w
uwarunkowania. Kryteria wybrano tak aby w sposób kompleksowy przedstawiały ocenę
analizowanego zagadnienia i możliwie jak najwięcej ograniczyły subiektywizm.
Kryteria przyjęte do analizy:






Techniczno – prawne
Terenowe
Ekologiczne
Komunikacyjne i logistyczne
Społeczne
Ekonomiczne
Strona 29
Przyjęta ocena:
Do oceny poszczególnych lokalizacji przyjęto w/w kryteria dla których rozpatrzono wszystkie
możliwe uwarunkowaniu, które mogłyby wpłynąć na wybór optymalnej lokalizacji. Każde
z kryteriów było oceniane na podstawie przyjętych wskaźników (uwarunkowań) według
oceny eksperckiej od 0 do 3 punktów.
Jako;
0 - przyjęto ocenę - niedostateczną,
1 – ocenę dostateczną,
2 – ocenę dobrą,
3 - ocenę bardzo dobrą.
Według tej analizy otrzymano następujące oceny:
1. Lokalizacja nr 1. ZGT – Chrzanów (54 punkty) z liczbą ocen bardzo dobrych (9)
i dobrych (12),
2. Lokalizacja nr 4. ES Trzebinia (50 punktów) , z liczbą ocen bardzo dobrych (9)
i dobrych (8),
3. Lokalizacja nr 6. KWK Trzebinia (48 punktów) z liczbą ocen bardzo dobrych (8)
i ocen dobrych (8),
4. Lokalizacja nr 5. ZGT Trzebinia (48 punktów), z liczbą ocen bardzo dobrych (7)
i ocen dobrych (10),
5. Lokalizacja nr 3. OŚ Chrzanów (42 punktów), z liczbą ocen bardzo dobrych (4)
i dobrych (12),
6. Lokalizacja nr 2. ZGOK Balin (37 punktów), z liczbą ocen bardzo dobrych (5)
i dobrych (9).
Według powyższych ocen za optymalną lokalizację wybrano ZGT – Chrzanów, a jako
rozwiązanie również korzystne wybrano lokalizację ES Trzebinia.
Analiza SWOT
Analiza SWOT funkcjonuje głównie w zarządzaniu przedsiębiorstwami, ale może być
wykorzystana jako narzędzie pomocnicze przy porównawczej ocenie rozwiązania
planistycznego, w tym przypadku lokalizacji ZTPOK. Analiza SWOT polega na
posegregowaniu posiadanych informacji dla każdej z analizowanych lokalizacji, ocenie
i określeniu w obszarze czterech grup czynników strategicznych. Dla każdej
z poddanych ocen lokalizacji sprecyzowano:
 Mocne strony (Strengths) S : czynniki wewnętrzne: wszystkie fakty, okoliczności,
które stanowią atut, przewagę, zaletę realizacji zakładu w analizowanej lokalizacji.
 Słabe strony (Weaknesses) W: czynniki wewnętrzne: okoliczności, które aktualnie
stanowią słabość, wadę, barierę dla realizacji w opisywanej lokalizacji.
 Szanse (Opportunities) O: czynniki zewnętrzne: pozytywne: zjawiska i tendencje,
które odpowiednio wykorzystane przy realizacji inwestycji staną się impulsem dla
rozwoju miasta , w szczególności dzielnicy, na której znajduje się lokalizacja.
Strona 30
 Zagrożenia (Treats) T: czynniki zewnętrzne: negatywne natury społecznej,
ekologicznej lub technicznej, które mogą utrudnić, opóźnić a nawet uniemożliwić
realizację inwestycji w danej lokalizacji.
Według przeprowadzonej analizy optymalnym rozwiązaniem byłoby wykorzystanie działki
inwestycyjnej - ZGT – Chrzanów, a rozwiązaniem akceptowalnym i również korzystnym
działki inwestycyjnej ES Siersza.
Analiza wielokryterialna
Budowa struktury systemu gospodarki odpadami jest zadaniem trudnym i złożonym,
a dodatkowo znalezienie lokalizacji elementów tego systemu rodzi wiele problemów
technicznych, ekonomicznych, a przede wszystkim społecznych. Znalezienie lokalizacji tego
typu obiektów jest trudnym i długotrwałym procesem, którego efektem jest często decyzja
stanowiąca rozwiązanie kompromisowe. Zawsze w takiej sytuacji pozostaje wiele
wątpliwości i pytań, zwłaszcza w najbliższym otoczeniu planowanej lokalizacji.
Dlatego też znalezienie rozwiązania takiego zadania decyzyjnego powierza się
matematycznym analizom, które w sposób obiektywny wskazują najkorzystniejszą
lokalizację. Taką właśnie analizą jest analiza wielokryterialna, czyli matematyczny wybór
rozwiązania najkorzystniejszego, z uwzględnieniem wszystkich uwarunkowań, przy pełnym
opisie analizowanych wariantów lokalizacyjnych.
Dokonane obliczenia w ramach analizy wielokryterialną wskazują, że optymalnym
rozwiązaniem lokalizacyjnym jest lokalizacja ZGT Chrzanów, a rozwiązaniami również
akceptowalnymi są lokalizacje: KWK Trzebinia, ES Trzebinia, ZGT Trzebinia.
W niniejszym opracowaniu przedstawiono tylko założenia i wyniki poszczególnych analiz.
Pełną analizę wraz z wyborem lokalizacji pod ZTPOK przedstawia załącznik nr 3
niniejszego Raportu.
Należy zaznaczyć, że mimo wyboru jako optymalnego rozwiązania lokalizacyjnego ZGT
Chrzanów, potencjalna lokalizacja ES Siersza jest również bardzo trafnym
rozwiązaniem umiejscowienia ZTPOK dla Małopolski Zachodniej. Lokalizacja ES
Siersza, we wszystkich analizach zajmowała przeważnie drugie miejsce, ale jej oceny
były zbliżone do wariantu optymalnego. Główny wniosek powyższych analiz to fakt, że
lokalizacja ES Siersza również może być miejscem lokowania ZTPOK. Lokalizacja ta
otrzymywała najwięcej punktów z wszystkich rozpatrywanych gdy przede wszystkim
brano pod uwagę kryterium techniczno – technologiczne oraz ekonomiczne.
4.2. OPIS ANALIZOWANYCH TECHNOLOGII
4.2.1. ZAKRES ANALIZY
Analizy wyboru opcji dokonano na poziomie systemu gospodarki odpadami
Międzygminnego Związku Chrzanowa, Libiąża, Trzebini ,,Gospodarka Komunalna”,
uwzględniając budowę systemu gospodarki komunalnymi dla powiatów chrzanowskiego,
olkuskiego, oświęcimskiego, suskiego, wadowickiego, uwarunkowania lokalizacyjne,
techniczne oraz technologiczne poszczególnych instalacji i obiektów wchodzących w jego
skład.
Strona 31
Przedstawione warianty oceniono i porównano w następującym zakresie:
 zgodności z obowiązującymi krajowymi i unijnymi przepisami prawnymi w zakresie
gospodarki odpadami;
 zgodności z zapisami Kpgo 2010, PGOWM 2010,
 spełniania obowiązujących, jak również i przewidywanych do wprowadzenia
w przyszłości przepisów prawodawstwa polskiego i unijnego w zakresie gospodarki
odpadami;
 zgodności z założeniami Programu Operacyjnego „Infrastruktura i Środowisko” na
lata 2007 – 2013;
 kryteriów wyboru projektów z listy indykatywnej projektów priorytetowych;
 wymagań dotyczących efektów technologicznych w odniesieniu do lokalnych
uwarunkowań;
 możliwości wykorzystania i zagospodarowania odpadów w procesie odzysku
i unieszkodliwiania odpadów (minimalizacja odpadów balastowych do składowania);
 wpływu na stan środowiska przyrodniczego;
Kryteria, którymi kierowano się w analizie, sprowadzają się do następujących głównych
wymagań/założeń:
 Wymogów Dyrektywy 2008/98/WE w sprawie odpadów oraz uchylającej niektóre
dyrektywy:
 postępowanie z odpadami zgodne z hierarchią:
1. zapobieganie,
2. przygotowanie do ponownego użycia,
3. recykling,
4. inne metody odzysku, np. odzysk energii,
5. unieszkodliwianie.
 przygotowanie do ponownego wykorzystania i recyklingu materiałów
odpadowych, przynajmniej takich jak papier, metal, plastik i szkło
z gospodarstw domowych i w miarę możliwości innego pochodzenia, pod
warunkiem że te strumienie odpadów są podobne do odpadów z gospodarstw
domowych, zostanie zwiększone wagowo do minimum 50%.
 przygotowanie do ponownego wykorzystania, recyklingu i innych sposobów
odzyskiwania materiałów (…), w odniesieniu do innych niż niebezpieczne,
odpadów budowlanych i rozbiórkowych (kod odpadu: 17 05 04) zostanie
zwiększone do minimum 70%.
W zmienionej dyrektywie ramowej wezwano Komisję do przeprowadzenia oceny
gospodarowania bioodpadami. Wobec powyższego 3 grudnia 2008 r. ukazała się
Zielona Księga w sprawie gospodarowania bioodpadami w Unii Europejskiej.
W dokumencie tym zostały przeanalizowane możliwości dalszego rozwoju
gospodarowania odpadami, co także wzięto pod uwagę w projekcie.
 Wymogów Dyrektywy w sprawie składowania odpadów, która zobowiązuje państwa
członkowskie do wypracowania strategii w zakresie ograniczania ilości odpadów
ulegających biodegradacji deponowanych na składowiskach. System gospodarki
odpadami powinien zapewnić ograniczenie ilości składowanych odpadów
Strona 32
komunalnych ulegających biodegradacji w stosunku do ich masy wytwarzanej
w 1995 r.:
 do 75% wagowo w 2010 r.,
 do 50% wagowo w 2013 r.,
 do 35% wagowo w 2020 r.
 Na składowiska mogą być kierowane odpady wstępnie przetworzone. Zgodnie
z rozporządzeniem określającym kryteria niedopuszczania odpadów do składowania
ze względu na zawartość węgla organicznego powyżej 5% suchej masy, jak i wartości
ciepła spalania powyżej 6 MJ/kg suchej masy (obowiązek od 1 stycznia 2013 roku).
 Dyrektywa w sprawie opakowań i odpadów opakowaniowych. W Dyrektywie dla
Polski przyjęto maksymalny termin osiągnięcia poziomów docelowych na 2014 r.
Należy także zaznaczyć, że poziomy do uzyskania liczy się od ilości odpadów
opakowaniowych przekazanych do odzysku i recyklingu przez przedsiębiorców
wprowadzających na rynek produkty w opakowaniach. Do tego poziomu dolicza się
ilości odpadów opakowaniowych zebranych selektywnie przez mieszkańców
i przekazanych także do odzysku i recyklingu.
 Zgodnie z Krajowym planem gospodarki odpadami 2010 (Kpgo 2010) podstawą
gospodarki odpadami komunalnymi powinny być zakłady zagospodarowania
odpadów o przepustowości wystarczającej do przyjmowania i przetwarzania
odpadów z obszaru zamieszkałego minimum przez 150 tys. mieszkańców, spełniające
w zakresie technicznym kryteria najlepszej dostępnej techniki. Zakłady te winny
zapewniać co najmniej następujący zakres usług:
 mechaniczno – biologiczne lub termiczne przekształcanie zmieszanych
odpadów komunalnych i pozostałości z sortowni,
 składowanie przetworzonych zmieszanych odpadów komunalnych,
 kompostowanie odpadów zielonych,
 sortowanie poszczególnych frakcji odpadów komunalnych zbieranych
selektywnie,
 demontaż odpadów wielkogabarytowych,
 przetwarzanie zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego.
W przypadku aglomeracji lub regionów obejmujących powyżej 300 tys. mieszkańców
zgodnie z Kpgo 2010 preferowaną metodą zagospodarowania zmieszanych odpadów
komunalnych jest termiczne przekształcanie.
Zakres analizy technologicznej obejmował:
 wybór rozwiązań technologicznych wraz z doborem wydajności instalacji, tak aby
osiągnięte zostały cele dla całego systemu:
 kompleksowe rozwiązanie problemu odzysku i/lub unieszkodliwiania różnego
typu odpadów komunalnych;
 przetworzenie jak największej ilości zmieszanych odpadów komunalnych
z odzyskiem materiałowym i energetycznym;
 zmniejszenie ilości odpadów ulegających biodegradacji, które podlegać będą
składowaniu;
 przestrzenną możliwość zlokalizowania poszczególnych instalacji na terenie objętym
przedsięwzięciem;
 uwarunkowania ekonomiczne i społeczne.
Strona 33
Założono, że po pierwsze celem stworzenia nowego systemu gospodarki odpadami będzie
zgodność z hierarchią postępowania z odpadami wg zapisów Dyrektywy 2008/98/WE,
zaprezentowaną na rysunku nr 1.
Zapobieganie
Najba rdziej
pożąda na
opcja
Minimalizacja
Powtórne użycie
Recycli ng
Odzysk energii
Najmniej
pożąda na
opcja
S kładowanie
Rysunek 1. Schemat hierarchii postępowania z odpadami
Źródło: Opracowanie własne
Pod względem technologicznym zostały rozpatrzone dwie główne metody unieszkodliwiania
odpadów: mechaniczno – biologiczne przetwarzanie odpadów oraz metoda termicznego
przekształcania odpadów. Analizie podano także tzw. wariant braku realizacji
przedsięwzięcia, polegający na utrzymaniu dotychczasowego systemu gospodarki odpadami
komunalnymi na terenie objętym przedsięwzięciem.
4.2.2. ANALIZA WSTĘPNA
Najważniejszym zadaniem w zakresie gospodarki odpadami jest wybór opcji systemowej
i technologicznej, która pozwoli stworzyć nowoczesny i efektywny ekonomicznie
i ekologicznie system gospodarowania odpadami w oparciu o system już istniejący, tak, aby
wykorzystać maksymalnie jego potencjał.
Analizie wstępnej poddane zostały dwie następujące technologie przekształcania odpadów:
 mechaniczno – biologiczne przekształcanie odpadów (MBP);
 termiczne przekształcanie odpadów.
Dla każdej z wymienionych technologii stosowane są różne rozwiązania techniczne
i procesowe. Dla technologii termicznego przekształcania odpadów do rozważań przyjęto trzy
warianty technologiczne wraz z analizą techniczną metod oczyszczania spalin. W technologii
mechaniczno – biologicznego przekształcania odpadów omówiono funkcjonujące na rynku
odpadowym technologie. W analizie wstępnej oceniono poszczególne rozwiązania zarówno
pod względem spełnienia standardów środowiskowych, jak i spełnienia standardów
najlepszych dostępnych technik. Wynikiem przeprowadzonej analizy jest wybór konkretnych
rozwiązań, optymalnych dla planowanego systemu gospodarki odpadami dla Małopolski
Strona 34
Zachodniej. Zarekomendowane rozwiązania następnie zostały poddane dalszej analizie
oddziaływania na środowisko.
4.2.2.1. Analiza technologiczna – metody biologiczno mechaniczne
Procesy biologiczne przeznaczone głównie do przetwarzania zmieszanych odpadów
komunalnych, w tym odpadów „pozostałych" (odpadów pozostałych po selektywnym zbieraniu
frakcji do odzysku, w tym recyklingu) w celu ich przygotowania do:
 ostatecznego składowania,
 procesów odzysku, w tym odzysku energii, lub termicznego unieszkodliwiania (suszenie
biologiczne),
nazywane
są
procesami
mechaniczno-biologicznego
(ang. Mechanical Biological Treatment - MBT).
przetwarzania
odpadów
Termin ten obejmuje procesy: rozdrabniania, przesiewania, sortowania, klasyfikacji
i separacji, ustawione w różnorodnych konfiguracjach w celu mechanicznego rozdzielenia
strumienia odpadów (najczęściej zmieszanych odpadów komunalnych) na frakcje dające się w
całości lub w części wykorzystać materiałowo lub/i energetycznie oraz na frakcję ulegającą
biodegradacji, odpowiednią dla biologicznego przetwarzania w warunkach tlenowych lub
beztlenowych.
Procesy MBT mogą być realizowane w warunkach tlenowych i beztlenowych:


tlenowa stabilizacja - proces biologicznego unieszkodliwiania odpadów w warunkach
tlenowych, w wyniku którego wytworzony zostanie nowy odpad - stabilizat, który nie
spełnia wymagań dla nawozów organicznych lub środków wspomagających uprawę roślin,
ale po dodatkowym doczyszczeniu, dla spełnienia określonych wymagań, może być
poddany odzyskowi lub unieszkodliwianiu poprzez składowanie (w przypadku
składowania wymagania określone są w rozporządzeniu Ministra Gospodarki i Pracy
z dnia 7 września 2005 r. w sprawie kryteriów oraz procedur dopuszczania odpadów do
składowania na składowisku odpadów danego typu (Dz. U. Nr 186, poz. 1553, z późn. zm.);
beztlenowa stabilizacja (fermentacja metanowa) - proces biologicznego
unieszkodliwiania odpadów w warunkach beztlenowych, w wyniku którego wytworzony
zostanie biogaz oraz nowy odpad - stabilizat, który nie spełnia wymagań dla nawozów
organicznych lub środków wspomagających uprawę roślin, ale po dodatkowym
doczyszczeniu, dla spełnienia określonych wymagań, może być poddany odzyskowi lub
unieszkodliwianiu poprzez składowanie (ewentualnie termicznemu przekształcaniu);
w przypadku składowania odpadów wymagania wskazano powyżej.
Zgodnie z załącznikiem 5 do ustawy o odpadach, procesy biologiczne mogą być
klasyfikowane jako:
a) R3 - recykling lub regeneracja substancji organicznych, które nie są stosowane jako
rozpuszczalniki (włączając kompostowanie i inne biologiczne procesy przetwarzania),
b) D8 - obróbka biologiczna nie wymieniona w innym punkcie niniejszego
załącznika, w wyniku której powstają odpady, unieszkodliwiane za pomocą
któregokolwiek z procesów wymienionych w punktach od D1 do D12 (np. fermentacja).
Ściślejsza definicja ogranicza MBT do procesów w miejscu zamkniętym, które umożliwią
całkowitą kontrolę rozproszonych emisji. MBT łączą w rzeczywistości kilka typów procesów
Strona 35
mechanicznych i biologicznych, które można dobierać w różny sposób, aby osiągnąć
różnorodne zamierzone cele. Jako przykład można wymienić połączenia mechanicznego
przetworzenia odpadów z fermentacją metanową.
W zależności od użytej techniki otrzymywane są nowe produkty: biogaz, paliwo
alternatywne, surowce wtórne do recyklingu, części stabilizowane biologicznie (kompost),
nawóz organiczny, wreszcie balast przeznaczony do składowania.
Jeśli jakość produktów procesu biologicznego dedykowanego jako proces recyklingu
organicznego R3 nie odpowiada wymaganiom dla nawozów lub środków wspomagających
uprawę roślin wówczas klasyfikacja tego procesu musi zostać zmieniona na D8, zgodnie
z załącznikami do ustawy o odpadach..
Produkty procesów biologicznych, które nie spełniają kryteriów jakościowych dla nawozów
organicznych lub środków wspomagających uprawę roślin są klasyfikowane jako odpady
i nazywane stabilizatami.
Produkt procesu tlenowego - kompost niespełniający wymagań dla nawozów lub środków
wspomagających uprawę roślin, czyli stabilizat - jest wówczas klasyfikowany jako odpad
o kodzie 19 05 03 - kompost nie odpowiadający wymaganiom (nie nadający się do
wykorzystania).
Jeśli produkt procesu fermentacji, czyli fermentat nie spełnia wymagań dla produktu nawozu organicznego lub środka wspomagającego uprawę roślin, wówczas jest klasyfikowany
jako odpad oznaczony w katalogu odpadów kodem 19 06 04 - przefermentowane odpady
z beztlenowego rozkładu odpadów komunalnych.
Zatem, jeśli otrzymane produkty nie będą spełniać określonych wymagań jakościowych,
wówczas w sensie prawnym produkty te zachowują swój status odpadów. Niesie to za sobą
problem z zagospodarowaniem powstałych produktów, a więc konieczne jest przewidzenie
w planach inwestycyjnych stałych rynków zbytu dla produktów otrzymanych z MBT lub
możliwości ich deponowania na składowiskach. Istnienie takich rynków okazuje się
niezbędnym warunkiem dla rozwoju MBT i poważnym ich ograniczeniem. Technologie MBT
nie stanowią również ostatecznego rozwiązania dla przetwarzania odpadów. Pozostający
odpad balastowy musi być składowany. Ilość zagospodarowanej materii organicznej
zmniejsza się tylko częściowo, więc korzyści dla środowiska są także ograniczone.
Zaletą może być energetyczne wykorzystanie biogazu, jednak proces fermentacji metanowej
odpadów komunalnych jest obecnie w fazie wdrożeniowej i nie ma wystarczających
doświadczeń eksploatacyjnych pozwalających na stwierdzenie z całą pewnością,
że rozwiązanie takie będzie skuteczne i efektywne.
W Kpgo 2010 zaleca się, aby w przypadku aglomeracji lub regionów obejmujących powyżej
300 tys. mieszkańców preferowaną metodą zagospodarowania zmieszanych odpadów
komunalnych było ich termiczne przekształcanie, natomiast w przypadku zakładów
zagospodarowania odpadów (ZZO) przyjmujących odpady od mniejszej liczby mieszkańców
(ale co najmniej 150 000 mieszkańców) - mechaniczno-biologiczne przetwarzanie (MBP)
zmieszanych odpadów komunalnych (w tym pozostałości po selektywnym zbieraniu
odpadów).
Wymagania BREF/BAT
Na poziomie Unii Europejskiej opracowany został dokument referencyjny BAT (Waste
Treatments Industries z sierpnia 2006 roku) zawierający następujące wymagania dla
rozwiązań technicznych instalacji biologicznego przetwarzania odpadów:
1) Należy dostosować dopuszczalne rodzaje odpadów i procesy separacji do typu procesów
biologicznego przetwarzania i możliwej do zastosowania techniki ograniczania emisji
(np. w zależności od zawartości odpadów nierozkładalnych);
Strona 36
2) Należy zastosować następujące rozwiązania fermentacji metanowej:
a) ścisła integracja procesu z gospodarką wodno-ściekową,
b) recyrkulacja możliwie największych ilości ścieków do reaktora,
c) prowadzenie procesu w warunkach termofilowych, jednak dla niektórych typów
odpadów proces ten nie może być stosowany,
d) mierzenie wartości TOC, ChZT, N, P i Cl- w dopływie i odpływie z reaktora; jeśli to
będzie potrzebne należy zwiększyć liczbę monitorowanych parametrów,
e) należy maksymalizować produkcję biogazu, sprawdzając jednak jak to wpływa na
jakość fermentatu i biogazu;
3) Należy ograniczać emisje pyłu, NOx, SOx, CO, H2S i VOC do powietrza (w gazach
spalinowych ze spalania biogazu jako paliwa) poprzez zastosowanie odpowiednich
kombinacji procesów oczyszczania;
4) Należy optymalizować mechaniczno-biologiczne przetwarzanie odpadów poprzez:
a) stosowanie w pełni zamkniętych bioreaktorów,
b) unikanie warunków beztlenowych podczas procesu tlenowej stabilizacji poprzez
kontrolę przebiegu procesu i ilości wprowadzanego powietrza (użycie stabilnych
obiegów powietrza) i dostosowanie napowietrzania do aktualnej intensywności
biodegradacji,
c) efektywne gospodarowanie wodą,
d) izolowanie termiczne ścian hali (reaktorów) biologicznej stabilizacji w procesie
tlenowym,
e) minimalizację ilości wytwarzanych gazów procesowych, co najmniej do 2500-8000
m3/Mg odpadów (wartości poniżej 2500 m3 też były już osiągane),
f) zapewnienie jednorodnego składu wsadu do procesu,
g) recyrkulację wody poprocesowej lub odpadów w ramach instalacji tlenowej
stabilizacji dla wyeliminowania emisji wód na zewnątrz,
h) prowadzenie ciągłego monitoringu korelacji pomiędzy kontrolowanymi parametrami
biodegradacji i mierzonymi emisjami (gazowymi),
i) minimalizację emisji amoniaku przez optymalizację składu masy, a w szczególności
wartości ilorazu C:N w przetwarzanych odpadach;
5) Należy ograniczyć emisje z instalacji mechaniczno-biologicznej do <500-6000 jz/m3 dla
odorów oraz do 1 -20 mg NH3/m3 przez stosowanie odpowiednich technik procesowych;
6) Należy ograniczać emisje do wód, w tym zawłaszcza emisje azotu ogólnego, amoniaku,
azotynów i azotanów.
4.2.2.1.1
Stabilizacja tlenowa
W procesie stabilizacji tlenowej, mikroorganizmy rozkładają substancję organiczną
i produkują dwutlenek węgla, wodę, ciepło oraz kompost - względnie stabilny końcowy
produkt procesu.
Proces ten zachodzi wg następującej formuły:
Odpady organiczne + mikroorganizmy + O2 (powietrze) → H2O + CO2 + kompost + ciepło
Metody tlenowe charakteryzują się następującymi cechami:


Są to procesy wymagające stosunkowo dużych powierzchni zabudowy oraz kubatur, w
przypadku metod progresywnych. Nawet w metodach reaktorowych stosuje się
ekstensywną, drugą fazę procesu,
Bilans energetyczny stabilizacji tlenowej jest zawsze ujemny. W prawdzie proces jest
egzotermiczny, ale możliwości odzysku ciepła są ograniczone i w praktyce sprowadzają
Strona 37



się do jego recyrkulacji wewnątrz obiegu,
W trakcie procesu nie jest wytwarzany biogaz, który zgodnie z polskim prawodawstwem
w całości może być traktowany jako paliwo ze źródeł odnawialnych, a jednocześnie
generuje energię, której zbyt lub wykorzystanie na terenie instalacji obniża koszty jej
eksploatowania,
Proces jest trudniejszy w kontroli i automatyzacji niż proces beztlenowy,
Potencjalne uciążliwości dla środowiska są większe i trudniejsze do kontrolowania niż
w przypadku metod beztlenowych.
W ostatnich latach zmienia się rola oraz miejsce stabilizacji tlenowej zmieszanych odpadów
komunalnych w systemie gospodarki odpadami. Generalnie odstępuje się od tradycyjnych
technologii stabilizacji tlenowej całej masy odpadów komunalnych, prowadzących do
wytwarzania kompostu nieodpowiedniej jakości, nieprzydatnego do wykorzystania
gospodarczego, gdyż przeważnie zawiera on nadmierne ilości szkła, tworzyw sztucznych oraz
metali ciężkich. Prowadzi to do produkowania nowych odpadów wymagających dalszego
unieszkodliwiania. Zawartość metali ciężkich jest, oprócz kryteriów sanitarnych,
najważniejszym czynnikiem determinującym możliwość wykorzystania produktu po procesie
ich biologicznego unieszkodliwiania. Kompost produkowany ze zmieszanych odpadów
komunalnych nie spełnia wymagań środowiskowych oraz wymagań rynku i w większości
przypadków jest składowany na składowisku.
Recykling organiczny odpadów zielonych jest najłatwiejszy do realizacji pod względem
organizacyjnym i technicznym, jednak nie wystarczy do osiągnięcia założonych celów
ograniczenia ilości składowanych odpadów ulegających biodegradacji.
Zgodnie z wymaganiami BAT przedstawiono poniżej wymagane minimalne warunki
prowadzenia procesów biologicznych i mechaniczno-biologicznych, które zapewniają
uzyskanie produktów tych procesów o wymaganych parametrach jakościowych
i wymaganym stopniu ustabilizowania w aspekcie dopuszczenia do składowania na
składowiskach odpadów.
Kompostowanie
Proces kompostowania powinien być prowadzony w taki sposób, aby przez okres kilku tygodni
były zagwarantowane: termofilny zakres temperatury, wysoki poziom aktywności biologicznej
w sprzyjających warunkach odnośnie wilgotności i dostępności składników pokarmowych, jak
również optymalna struktura i optymalne napowietrzanie.
W trakcie procesu kompostowania cała ilość bioodpadów zostanie wymieszana i poddana
działaniu odpowiedniej temperatury, jak podano w poniższym zestawieniu:
Tabela 4.1 Warunki prowadzenia procesu kompostowania
System kompostowania
Kompostowanie pryzmowe
Kompostowanie pryzmowe
Kompostowanie komorowe
Temperatura
Czas przetwarzania
> 55 oC
> 65 oC
> 60 oC
2 tygodnie
1 tydzień
1 tydzień
Liczba przerzuceń
materiału
kompostowanego
5
2
Nie dotyczy
Źródło: Określenie wymagań dla kompostowania i innych metod biologicznego przetwarzania odpadów . NFOŚiGW 2005.
Zalecenia generalne prowadzenia procesu kompostowania:

proces dwustopniowy:
Strona 38


 pierwszy stopień w reaktorze zamkniętym lub w zamkniętej hali, o czasie prowadzenia
procesu min. 2 tygodnie (optymalnie 4 tygodnie); zalecany proces kompostowania
dynamicznego lub quasi-dynamicznego,
 drugi stopień - czas kompostowania od 10 tygodni do 6 tygodni,
łączny czas kompostowania w obydwu stopniach - min. 8 tygodni,
napowietrzanie wymuszone z oczyszczaniem powietrza procesowego w pierwszym stopniu,
otwarte pryzmy z mechanicznym przerzucaniem w drugim stopniu.
Łączny czas kompostowania może zostać skrócony pod warunkiem uzyskania wymaganego
stopnia dojrzałości kompostu. W przypadku kompostowania wyłącznie odpadów zielonych lub
ogrodowych dopuszcza się kompostowanie jednostopniowe w otwartych pryzmach, bez
wymuszonego napowietrzania, ale z mechanicznym przerzucaniem materiału. Czas trwania tego
procesu zależy wyłącznie od spełnienia przez kompost wymagań sanitarnych oraz fizykochemicznych, a także osiągnięcia wymaganego stopnia dojrzałości.
4.2.2.1.2
Stabilizacja beztlenowa
Technologia unieszkodliwiania odpadów komunalnych z zastosowaniem fermentacji
metanowej zyskuje coraz większe grono zwolenników dzięki temu, że proces ten może
dotyczyć zarówno wysegregowanej frakcji organicznej ze strumienia zarówno odpadów
komunalnych jak i odpadów zmieszanych. Stabilizacja odpadów zmieszanych zapobiega
przyszłym problemom z emisją biogazu na składowisku.
Spośród dostępnych metod metanizacji można wymienić jej dwie podstawowe odmiany
stosowane do unieszkodliwiania odpadów stałych:


Fermentacja mokra - najczęściej mezofilowa,
Fermentacja sucha lub półsucha - najczęściej termofilowa.
Ogólny przebieg procesu opisuje równanie:
Odpady organiczne + mikroorganizmy + H2O —> CH4 + CO2 + (H2S+NH3)
+ przefermentowany materiał + energia (termiczna i biochemiczna)
Wyrażając skład chemiczny biofrakcji z odpadów komunalnych wzorem C6H107O37N, oraz
przyjmując, że rozkłada się ona całkowicie, a powstające gazy nie rozpuszczają się
w roztworze, objętościowy skład gazu byłby następujący: 55,0 % metanu, 43,5 % dwutlenku
węgla oraz 1,5 % amoniaku.
Obie odmiany występują w Europie w podobnych proporcjach i posiadają wiele skutecznych
wdrożeń. Z polskich doświadczeń wynika, że metody mokre, charakteryzujące się większą
kubaturą reaktorów oraz zużyciem wody i produkcją ścieków procesowych, korzystniej jest
lokalizować w pobliżu oczyszczalni ścieków, co pozwala na wykorzystanie ich infrastruktury
zwłaszcza w zakresie odwadniania osadów pofermentacyjnych.
Technologia przetwarzania odpadów komunalnych z zastosowaniem metanizacji stanowi bez
wątpienia nowoczesne rozwiązanie problemu unieszkodliwiania odpadów komunalnych.
Na przykładzie pracujących instalacji można stwierdzić, że zakłady pracujące w oparciu
o proces fermentacji nie tylko wypełniają zobowiązania ustawowe w zakresie gospodarki
odpadami i chronią środowisko naturalne, ale również osiągają określone korzyści materialne.
Ważną zaletą instalacji jest brak konieczności wcześniejszego wysortowywania z odpadów
komunalnych frakcji „bio”. Do przeróbki trafiają odpady zmieszane, z których we wstępnej
fazie obróbki wydziela się i następnie sprzedaje surowce wtórne nadające się do recyklingu,
takie jak: metale, stłuczka szklana czy papier.
Strona 39
Zgodnie z wymaganiami BAT przedstawia się poniżej wymagane minimalne warunki
prowadzenia procesów biologicznych i mechaniczno-biologicznych. Procesy te zapewniają
uzyskanie produktów o wymaganych parametrach jakościowych i wymaganym stopniu
ustabilizowania w aspekcie dopuszczenia do składowania na składowiskach odpadów.
Fermentacja metanowa
Beztlenowy proces rozkładu powinien być realizowany w taki sposób, aby minimalna
temperatura 55oC była utrzymana przez okres 24 godzin bez przerwy, a hydrauliczny czas
przetrzymania w reaktorze wynosił co najmniej 20 dni.
W przypadku niższej temperatury procesu lub krótszego czasu przetrzymania:



bioodpady powinny być poddane wstępnej obróbce w temperaturze 70 oC przez jedną
godzinę, lub
przefermentowany materiał powinien zostać poddany końcowej obróbce w temperaturze
70 oC przez jedną godzinę, lub
przefermentowany materiał zostanie poddany kompostowaniu.
Generalnie zaleca się aby fermentacja w zakresie mezofilowym trwała przez min. 20 dni,
a w zakresie termofilowym - min. 12 dni.
Biogaz
W procesie metanizacji powstaje biogaz, który jako paliwo może być spalany dla pozyskania
energii, choćby na potrzeby własne zakładu, a jej nadmiar może być sprzedawany na
zewnątrz. Efektywność produkcji biogazu i jego jakość zależy w znacznym stopniu od
użytych substratów i sposobu prowadzenia procesu fermentacji. Uzyskiwane aktualnie
wydajności zawierają się w przedziale od 100 do 200 m3 na tonę odpadów biologicznych.
Uzyskany biogaz powinien być oczyszczony (odsiarczanie), najczęściej na rudzie darniowej
oraz (w uzasadnionym przypadku) wzbogacany w metan poprzez usuwanie dwutlenku węgla.
Biogaz najczęściej jest wykorzystywany przez spalanie w instalacjach skojarzonych
wytwarzających energię elektryczna i energię cieplną lub po wprowadzeniu do miejskiej sieci
gazowej.
Kompost
Ze względu na cechy substratu jest on podobny do kompostu uzyskiwanego procesach
tlenowych.
Występuje podobna zależność pomiędzy zawartością metali ciężkich w produkcie końcowym
i surowcu wejściowym.
Do ograniczeń metody należy zaliczyć fakt, że nie stanowi ona ostatecznego rozwiązania dla
przetwarzania odpadów oraz nie eliminuje konieczności składowania pozostającego odpadu
balastowego. Również ilość zagospodarowanej materii organicznej zmniejsza się, choć
zasadniczo, to jednak tylko częściowo, więc korzyści dla środowiska są także ograniczone.
Przy analizie możliwości praktycznego zastosowania technologii opartej na fermentacji
należy rozważyć problemy wynikające z konieczności zagospodarowania odpadu
balastowego oraz zapewnienia wysokiej jakości produktów końcowych, co jest trudne
i bezpośrednio przekłada się na potencjał rynków zbytu dla tych produktów.
Strona 40
Koszty inwestycyjne i eksploatacyjne zakładu fermentacji są zależne od jego przepustowości
oraz zastosowanej technologii. Duża rozpiętość kosztów instalacji o tej samej wydajności
wynika z zastosowanej technologii.
4.2.2.1.3
Podsumowanie metod mechaniczno – biologicznego
przetwarzania odpadów
Podstawowym założeniem, warunkującym optymalne rozwiązania gospodarki odpadami
ulegającymi biodegradacji, jest dokładne rozpoznanie i zbadanie dostępności rynku dla
produktów początkowych (odpady) i końcowych czyli zidentyfikowanie potencjalnych
odbiorców i chłonności rynku na produkt.
Jako elementy ryzyka inwestycji instalacji biologicznego unieszkodliwiania odpadów
zarówno w przypadku kompostowania czy metanizacji należy wymienić:







brak jasno sprecyzowanych zaleceń w celu poprawnego zarządzania odpadami
ulegającymi biodegradacji, metod ich zbierania, standardów przetwarzania oraz
wykorzystania powstałych produktów,
ciągła dbałość o materiał wsadowy, problemy eksploatacyjne,
ograniczony i niepewny rynek dla produktów procesu, paliwo wyprodukowane z frakcji
wysokokalorycznej nadal jest odpadem i wymaga dalszego termicznego przekształcenia,
brak pewności odbioru takiego paliwa przez cementownie lub energetykę,
instalacje typu MBT zalecane są do stosunkowo małych systemów gospodarki odpadami,
wykorzystywane są najczęściej w małych miastach i to w zależności od funkcjonującego
systemu gospodarki odpadami.
MBT nie jest w stanie sprostać wymaganiom prawnym w zakresie redukcji frakcji
organicznej; na składowiska zostanie skierowane po przetworzeniu ok. 40% masy
odpadów, a w przypadku spalarni 5 – 8 %.
Ponadto istnieje ryzyko, że odpady po przetworzeniu skierowane na składowisko nadal
mogą mieć wartość opałową powyżej 6 MJ/kg s.m.
Tabela 4.2 Porównanie kompostowania i fermentacji [Butlewski i in. 2004]
Parametry
1
Mikroorganizmy
Przetworzenie biomasy
Kompostowanie
2
Bakterie, grzyby,
promieniowce
50 % redukcja węgla
Środowisko:
tlen
zawartość wody
substancje odżywcze
temperatura
5 - 15 % w porach
40 - 60 %
C/N = 20:1-35:1
max. do 55-65 °C
wartość pH
Przyjmowanie odpadów
Przygotowanie odpadów
Surowce
Produkty
5, 5 -8
Zasobnie płaskie lub głębokie
Preferowane technologie suche
Odpady organiczne, powietrze, ewent.
materiał strukturalny
Kompost (do sprzedaży) Powietrze
odlotowe oczyszczane na filtrach
biologicznych Ścieki/woda
odpadowa wzg. kondensaty wodne
Fermentacja
3
Różne bakterie
10% redukcja węgla
organicznego
Brak tlenu
60-90 %
C/N=10:l -30:1
35 °C (mezofilowy)
55 °C (termofilowy)
6, 5-8
Zbiorniki płaskie lub głębokie
Technologie suche i/lub mokre
Odpady organiczne, woda i
ciepło
Ustabilizowany biologicznie
przefermentowany materiał
(wymagane odwodnienie i
stabilizacja tlenowa) Biogaz
(wysokoenergetyczny gaz) Ścieki
(wymagane oczyszczanie
Strona 41
Stopień rozkładu substancji
organicznych
Ścieki
Ilość (dm3/tonę)
ChZT (g/dm3) BZT5 (g/dm3)
NH4+ (mg N/dm3)
Emisja zapachów
ok.55 %
biologiczne)
od. 45 do 67%
10-60(odcieki)
2 0 -1 0 0
1 0 -45
50-800
We wszystkich etapach
procesu (wymagane
oczyszczanie na filtrach
biologicznych)
2 00 -35 0
0,50-2,5
0, 10 -1, 2
15-300
W czasie obróbce wstępnej, rozkładu
i konfekcjonowania (sensowna
dezodoryzacja np. na filtrach
biologicznych)
Zapotrzebowanie energii:
Elektrycznej
60 - 80 kWh/t bioodpadu
50 kWh/t bioodpadu
Cieplnej
120 kWh/t bioodpady
Produkcja energii (nadmiar):
prawie niewykorzystywana
elektrycznej
150 kWh/t bioodpadu
cieplnej
300 kWh/t bioodpady
Zapotrzebowanie powierzchni
6500 m2
5700 m2
(przepustowości 15 tys. t/a)
Źródło: Określenie wymagań dla kompostowania i innych metod biologicznego przetwarzania odpadów .
NFOŚiGW W-wa 2005.
W tabeli poniżej przedstawiono zalety i wady metod MBT unieszkodliwiania odpadów
komunalnych.
Tabela 4.3 Zalety i wady procesów MBT
Metoda
Fermentacja
beztlenowa
(metanowa)
Zalety



Wady
Waloryzacja części ulegającej fermentacji 
Produkcja biogazu – możliwa kogeneracja
Efektywny proces do obróbki odpadów

o dużej zawartości wilgoci



Kompostowanie 
zmieszanych
odpadów
komunalnych


Redukcja masy wynosi około 10-20%
suchej masy odpadów na wejściu, co
w odniesieniu do masy całkowitej daje
30-40%.
Waloryzacja substancji organicznych
Niski koszt inwestycji






Kompostowanie 
odpadów

zielonych

Dobra jakość kompostu

Niski koszt inwestycji
Przyspieszone kompostowanie – instalacja 
kompaktowa
Selektywna zbiórka i „wymuszone”
sortowanie substancji fermentujących
Dotyczy jedynie części odpadów – mało
przystosowana dla dużych aglomeracji
Konieczność dodatkowego
unieszkodliwiania pozostałości – wysoki
koszt funkcjonowania
Wysoki koszt inwestycji
Konieczność oczyszczania biogazów
w niektórych przypadkach – dodatkowy
koszt
Segregacja selektywna wymuszona –
dodatkowy koszt zbiórki
Kompost niskiej jakości
Niskie temperatury zima wydłużają czas
kompostownia
Konieczność unieszkodliwiania
pozostałości
z kompostowania
Dotyczy tylko części odpadów,
Metoda zaniechana we Francji i wielu
krajach europejskich
Dotyczy niewielkiej ilości odpadów
komunalnych
Niskie temperatury zima wydłużają czas
kompostownia
Strona 42
4.2.2.1.4
Wybór optymalnego wariantu mechaniczno– biologicznego
przetwarzania odpadów
Zbierane odpady będą trafiały na linię przeróbki mechanicznej i biologicznej (Zakład
Mechaniczno - Biologicznego Przetwarzania). Na linii sortowniczej zostaną oddzielone
mineralna frakcja podsitowa i balast, frakcja organiczna złożona z odpadów kuchennych
i drobnych elementów pozostałych frakcji oraz frakcja lekka surowcowa. Oddzielona frakcja
organiczna poddawana będzie fermentacji w warunkach tlenowych (kompostowanie),
w wyniku której ulegnie częściowemu rozkładowi (ograniczenie zawartości substancji
biodegradowalnych). Odpad nadsitowy będzie poddawany sortowaniu, w wyniku którego
oddzielona zostanie część surowców nadających się do odzysku. Linia sortownicza
wykorzystywana może być również do sortowania zbieranych selektywnie surowców
wtórnych, natomiast modułowa instalacja do kompostowania, może kompostować również
odpady zielone. Frakcja podsitowa, pozostałości po sortowaniu oraz kompost z odpadów
organicznych zostaną deponowane na składowisku, jako odpady klasyfikowane w grupie 19.
W wyniku przeprowadzonej obróbki zostaną uzyskane:
 odzyskane surowce wtórne,
 frakcja wysoko energetyczna nadająca się do odzysku energetycznego
np. w cementowniach,
 kompost (jedynie z odpadów zielonych),
 pozostały odpad obojętny biologicznie nadający się do deponowania na składowisku.
4.2.2.2. Przegląd technologii termicznego przekształcania odpadów
pod kątem oceny wpływu na środowisko
Technologie plazmowe
Opis ogólny
Plazma jest mieszaniną elektronów, jonów i cząstek neutralnych (atomy i cząsteczki). Jest to
zjonizowany, przewodzący energię elektryczną gaz o wysokiej temperaturze, powstający na
zasadzie interakcji gazu z polem magnetycznym lub elektrycznym. Plazma jest źródłem form
reakcyjnych, a wysokie temperatury wspierają gwałtowne reakcje chemiczne.
Procesy plazmowe wykorzystują wysokie temperatury (5 000°C do 15 000°C), powstające na
skutek konwersji energii elektrycznej w ciepło w celu produkcji plazmy. W zakres procesów
powstawania plazmy wchodzi przepuszczanie prądu elektrycznego o wysokim napięciu przez
strumień gazu obojętnego.
W takich warunkach niebezpieczne związki, takie jak polichlorowane bifenyle (PCB),
dioksyny, furany, pestycydy itp., są rozbijane do cząstek atomowych poprzez ich wtrysk do
plazmy. Proces ten jest stosowany do obróbki substancji organicznych, metali, PCB oraz
hexachlorobenzenów (HCB). W wielu przypadkach może być wymagana wstępna obróbka
odpadów.
Plazmy termiczne mogą być wytwarzane poprzez:
- przepuszczanie prądu stałego lub zmiennego przez gaz umieszczony pomiędzy
elektrodami,
- zastosowanie pola magnetycznego o częstotliwościach radiowych (RF) bez udziału
elektrod,
Strona 43
- zastosowanie mikrofal.
Podstawowym parametrem służącymi do oceny efektywności metod plazmowych w zakresie
usuwania szkodliwych związków jest DRE (destruction and removal efficiency) – procent
reprezentujący ilość cząstek składnika usuniętych lub rozłożonych w instalacji
unieszkodliwiania termicznego w stosunku do liczby cząstek wchodzących do instalacji.
Poniżej przedstawiono różne rodzaje technologii plazmowej.
Łuk elektryczny w otoczce argonu
Jest to proces plazmowy „in flight”, co oznacza, że odpady mieszają się bezpośrednio
ze strumieniem plazmy argonowej. Argon został wybrany jako gaz plazmowy z uwagi na to,
że jest on gazem obojętnym i nie reaguje ze składnikami pochodni. DRE w przypadku tej
technologii określana jest na 99.9998% dla rozbijania substancji wyczerpujących ozon (ODS
- Ozone Depleting Substances), przy wydajności 120 kg/h i zużyciu mocy elektrycznej na
poziomie 150kW.
Zaletą tej technologii jest to, że charakteryzuje się wysoką sprawnością rozkładu CFC
i halonów w skali komercyjnej (ostatnie kilka lat). Charakteryzuje się również niskimi
emisjami PCDD/F. Emisje masowe zanieczyszczeń są również niskie ze względu na
stosunkowo niewielką ilość spalin produkowanych w procesie. Również bardzo wysoka
gęstość energii powoduje kompaktowość procesu.
ICRF – Indukcyjnie łączona plazma o częstotliwości radiowej
W przypadku ICRF, stosowane są indukcyjnie łączone pochodnie plazmowe a łączenie
energii plazmy wykonywane jest za pomocą pola elektromagnetycznego wytwarzanego
w cewce indukcyjnej. Nieobecność elektrod pozwala na prowadzenie procesu przy użyciu
szerokiego zakresu gazów, w środowisku obojętnym, redukcyjnym, utleniającym oraz lepszą
niezawodność niż procesy łuku plazmowego.
DRE w przypadku tej technologii wynosi ponad 99,99%, rozkład CFC jest na poziomie
50-80 kg/h.
W dokumencie BREF zaznaczono, że proces został zademonstrowany w skali komercyjnej
w celu osiągnięcia wysokiego rozkładu CFC i niskiej emisji zanieczyszczeń. Technologia
ICRF nie wymaga stosowania argonu, i co za tym idzie, koszty eksploatacyjne w tej metodzie
są niższe niż w innych, podobnych systemach. Dodatkowo mała ilość gazu produkowana
w procesie powoduje niskie poziomy masowe emitowanych zanieczyszczeń
Łuk plazmowy w otoczce CO2
W tej technologii wysokotemperaturowa plazma wytwarzana jest poprzez wysyłanie
wyładowania elektrycznego dużej mocy do gazu obojętnego, takiego jak argon.
Po wytworzeniu pola plazmowego, jest ono utrzymywane za pomocą sprężonego powietrza
lub jednego z gazów atmosferycznych, zależnie od pożądanych wyników procesu.
Temperatura plazmy wynosi znacznie ponad 5 000oC w punkcie, w którym płynne lub
gazowe odpady są bezpośrednio wtryskiwane. Temperatura w górnej części reaktora wynosi
około 3 500 oC i spada wzdłuż strefy reakcji do poziomu precyzyjnie kontrolowanej
temperatury, wynoszącego 1 300°C.
Cechą charakterystyczną procesu jest zastosowanie CO2 jako gazu utrzymującego plazmę,
powstającego w procesie utleniania.
Stwierdzono, że proces charakteryzuje się wysokim DRE składników trwałych. Masowa
emisja zanieczyszczeń jest niska, głównie ze względu na małą ilość spalin produkowaną
w procesie.
Strona 44
Plazma indukowana przez mikrofale
Proces ten zasilany jest przez energię mikrofal z częstotliwością wynoszącą 2,45 GHz
emitowaną do specjalnie zaprojektowanej matrycy węglowej w celu wytworzenia plazmy
termalnej pod ciśnieniem atmosferycznym. Do inicjacji plazmy stosowany jest argon, poza
tym do utrzymania plazmy nie jest wymagany żaden gaz.
W przypadku tej metody DRE wynosi 99,99 % dla rozkładu CFC-12 na poziomie 2kg/h.
Proces posiada wysoką efektywność rozkładu i jest w stanie osiągnąć wysokie temperatury
robocze w krótkim czasie, dlatego też charakteryzuje się wysoką elastycznością
i ograniczonym czasem przestoju.
W tym procesie nie ma potrzeby stosowania gazu obojętnego, co wpływa na polepszenie
efektywności zużycia energii, ogranicza koszty eksploatacyjne oraz ilości produkowanych
spalin. Ponadto proces jest bardzo kompaktowy.
Łuk plazmowy w środowisku azotu
W procesie tym stosowana jest pochodnia utworzona przez napięcie stałe, działająca
z elektrodami chłodzonymi wodą. Jako gaz roboczy zastosowany został azot. Proces
stworzony został w 1995 r.
W procesie osiągane jest DRE na poziomie 99,99% przy rozkładzie CFC, HCFC, HFC przy
strumieniu wsadu 10 kg/h.
Główną zaletą tej technologii jest kompaktowy rozmiar instalacji. System wymaga 9 x 4,25 m
powierzchni dla instalacji, która przewiduje miejsce na jednostkę wytrącania i dehydracji
produktów ubocznych (CaCl2, CaCO3). Dlatego też system przygotowany jest do transportu
na ciężarówce do punktu powstawania odpadów, w związku z czym daje możliwość obróbki
w miejscu powstawania.
W technologiach plazmowych wymagany jest system obróbki gazów odlotowych, zależnie od
typu obrabianych odpadów, natomiast powstające pozostałości mają postać witryfikatu lub
jest to popiół. Sprawności rozkładu dla tej technologii są wysokie i wynoszą >99%.
Technologie plazmowe – podsumowanie
Niewątpliwymi zaletami technologii plazmowych jest unieszkodliwianie szkodliwych
substancji w procesie termicznego przekształcania odpadów, powodujące brak konieczności
stosowania rozbudowanych systemów oczyszczania spalin. Ponadto produktem procesu
termicznego przekształcania w tego typu technologii jest szkliwo, w związku z czym
produkty procesu nie wymagają dalszego przetwarzania.
Jednakże mimo opisanych powyżej zalet, technologia plazmowa w zakresie
unieszkodliwiania odpadów komunalnych jest wciąż technologią niedojrzałą. Istniejące
obiekty wykorzystujące proces plazmowy dedykowane są głównie do przekształcania
odpadów niebezpiecznych w stosunkowo małej skali (maksymalnie do 100 000 Mg/rok).
Należy również zwrócić uwagę na bardzo dużą energochłonność procesu (według
naukowców z Politechniki Koszalińskiej, 1 kWh/kg odpadów). Ponadto jak podaje BREF,
mimo, iż technologia plazmowa uważana jest za komercyjną, proces ten może być bardzo
złożony, eksploatacyjnie kosztowny i wymagający znacznej ingerencji operatora.
Na obecnym etapie rozwoju tego typu technologii plazmowej, jest to wciąż technologia
wymagając dopracowania, aczkolwiek z dużymi perspektywami do stosowania w przyszłości
(po udoskonaleniu).
Strona 45
Piroliza i zgazowanie
Opis ogólny
Piroliza i zgazowanie stanowią alternatywne w stosunku do spalania technologie termicznego
przekształcania odpadów. Są one z różnym powodzeniem rozwijane od lat siedemdziesiątych.
Technologie te na ogół stosuje się do wyselekcjonowanych strumieni odpadów oraz zwykle
w mniejszej skali niż spalanie. W trakcie procesu, poprzez odpowiednią kontrolę temperatury,
ciśnienia i dostępu powietrza w specjalnie zaprojektowanych reaktorach, oddziela się
poszczególne produkty reakcji, które zachodzą również w konwencjonalnych spalarniach
odpadów. Systemy pirolizy i zgazowania są nierzadko sprzężone z następującym po nich
procesem spalania wytworzonego gazu syntezowego.
Zasadniczą różnicą procesów pirolizy i zagazowania w stosunku do procesu spalania jest to,
iż odzyskują one raczej wartość chemiczną z odpadów, niż wartość energetyczną. Otrzymane
produkty chemiczne mogą w pewnych przypadkach być następnie użyte jako wsad do innych
procesów. Jednakże w przypadku zastosowań związanych z termicznym przekształcaniem
odpadów, na ogół stosuje się kombinację procesów pirolizy, zgazowania i spalania, często
w ramach jednej instalacji. W takim przypadku instalacje pirolizy i/lub zgazowania odzyskują
również wartość energetyczną odpadów, podobnie jak to ma miejsce w przypadku
konwencjonalnego spalania odpadów.
Istotną zaletą procesów pirolizy i zgazowania jest zmniejszenie objętości spalin (w stosunku
do konwencjonalnej spalarni), a przez to ograniczenie kosztów inwestycyjnych
i eksploatacyjnych związanych z oczyszczaniem spalin. Ponadto możliwa jest zwiększona
produkcja energii elektrycznej poprzez zastosowanie silników lub turbin gazowych, które
pozwalają na osiągnięcie wyższego współczynnika skojarzenia (stosunek wyprodukowanej
energii elektrycznej do cieplnej) w porównaniu z układem kocioł – turbina parowa.
Procesy pirolizy
Pod pojęciem pirolizy (odgazowania) rozumiany jest proces chemicznego, endotermicznego
rozkładu substancji organicznych, bogatych w węgiel, w temperaturach podwyższonych,
w środowisku całkowicie pozbawionym tlenu, bądź przy niewielkiej jego obecności.
Zasadniczo wszystkie odpady, które można kompostować i/lub spalać mogą być również
poddawane procesowi pirolizy. Ilość i skład produktów pirolizy zależy od składu odpadów
i temperatury procesu. W procesie pirolizy uzyskuje się:
- fazę gazową, tzw. gaz pirolityczny, który zawiera przede wszystkim parę wodną,
wodór, metan, etan i ich homologi, wyższe węglowodry alifatyczne (C2-C4), tlenek
i dwutlenek węgla oraz inne związki gazowe jak: H2S, NH3,HCl, HF, HCN;
- fazę stałą, tzw. koks pirolityczny, substancje obojętne oraz pyły ze znaczną
zawartością metali ciężkich itp.;
- fazę płynną, którą stanowią kondensaty wodne i oleiste, składające się z mieszaniny
olejów i smół, wody oraz składników organicznych.
Produkty ciekłe są złożoną mieszaniną węglowodorów i wymagają dalszego przetwarzania
przed ich wykorzystaniem. Z kolei wytwarzany gaz charakteryzuje się wyższą wartością
opałową, niż ten uzyskiwany w procesie zgazowania. Wartość ta kształtuje się na poziomie
15-30 MJ/Nm3 dla RDF oraz 5-15 MJ/Nm3 dla odpadów komunalnych.
Ilość i skład powstających produktów zależy głównie od rodzaju i składu odpadów, górnego
zakresu stosowanych temperatur oraz czasu przebywania w reaktorze pirolitycznym.
W zależności od temperatury prowadzenia procesu wyróżnia się pirolizę niskotemperaturową
(450-700°C) i wysokotemperaturową (900-1 100°C).
Proces pirolizy można podzielić również na:
Strona 46
 Pirolizę powolną (slow pyrolysis) - proces prowadzony w niskich temperaturach
z dużym uzyskiem fazy stałej.
 Pirolizę szybką (fast pyrolysis) - proces optymalizowany pod kątem uzysku dużej
ilości ciekłych i gazowych produktów.
Piroliza może być prowadzona w:
 Reaktorach szybowych i ze złożem fluidalnym, w których ruch masy odbywa się
pionowo.
 Reaktorach obrotowych oraz piecach przepychowych i innych piecach
dwukomorowych z kontrolowanym udziałem powietrza, w których ruch masy odbywa
się poziomo lub wsad się nie przemieszcza.
Reaktory pirolityczne mogą pracować pod ciśnieniem atmosferycznym, jak i w warunkach
podciśnienia lub nadciśnienia.
W termicznym przetwarzaniu odpadów piroliza jest wykorzystywana do:
- unieszkodliwiania odpadów z bezpośrednim spaleniem (dopaleniem) powstałego gazu
procesowego (pirolitycznego) oraz uzyskaniem mało toksycznej fazy stałej (popiołu
lub żużla albo bogatego w węgiel koksu pirolitycznego);
- wytworzenie z odpadów gazu opałowego i ewentualnie także paliwa stałego lub
płynnego, nadających się do spalania w urządzeniach energetycznych;
- wydzielenie z odpadów cennych związków chemicznych, możliwych do zastosowania
w różnych procesach przemysłowych.
Procesy zgazowania
Zgazowanie polega na przekształceniu w wysokich temperaturach węgla zawartego w danym
surowcu lub paliwie stałym w paliwo gazowe, składające się głównie z tlenku i dwutlenku
węgla, wodoru, metanu, azotu i pary wodnej. Proces zgazowania zachodzi zwykle
w temperaturze około 1 200-1 400oC. W odróżnieniu od procesu pirolizy (odgazowania),
zgazowanie odbywa się najczęściej przy pewnym udziale tlenu (dostarczającego energię)
i wody. Zgazowanie jest więc, podobnie jak spalanie, zachodzącym w wysokiej temperaturze
procesem konwersji termochemicznej, z tą jednak różnicą, że jej produktem nie jest ciepło,
lecz gaz, który dopiero po spaleniu dostarcza energii cieplnej. Poza wytwarzaniem ciepła, gaz
ten może być także wykorzystywany do innych celów, np. w turbinach, służących do
produkcji elektryczności i maszynach, wykonujących pracę mechaniczną. W przypadku
spalania tak powstałego gazu instalacja powinna spełnić warunki stawiane instalacjom
termicznego przekształcania odpadów.
Zgazowanie można prowadzić różnymi metodami oraz w różnych warunkach ciśnienia
i temperatury, ale przeważnie odbywa się to z udziałem określonych ilości tlenu i pary
wodnej. W procesie tym zachodzą głównie reakcje węgla z parą wodną i tlenem oraz
z powstającym dwutlenkiem węgla i wodorem, a także reakcje wtórne pomiędzy
wytwarzającym się tlenkiem węgla, a parą wodną.
Zastosowanie procesów pirolizy i zgazowania
Procesy pirolizy i zgazowania znajdują powszechne zastosowanie w różnych gałęziach
przemysłu. Procesem zgazowania obejmuje się głównie paliwa stałe (węgiel kamienny lub
brunatny) w celu wytworzenia niskokalorycznego gazu opałowego - gazu syntezowego,
wykorzystywanego w przemyśle chemicznym lub gazu wysokometanowego (po dodatkowej
metanizacji katalitycznej), który może być skierowany bezpośrednio do sieci gazociągowej.
Na rynku dostępnych jest lub znajduje się w fazie rozwoju kilka różnych technologii
zgazowania, przeznaczonych dla odpadów komunalnych. Ważnym jest w takim przypadku,
Strona 47
aby charakterystyka odpadów podawanych na instalacje mieściła się we wcześniej
określonych granicach, co zwykle wymaga uprzedniej obróbki odpadów.
Charakterystycznymi cechami procesu zgazowania odpadów są:
 Mniejsze objętości gazu w porównaniu z objętością spalin w procesie spalania (przy
użyciu czystego tlenu – nawet dziesięciokrotnie);
 Powstawanie przede wszystkim CO (a nie CO2);
 Mniejsze przepływy ścieków z oczyszczania gazu syntezowego.
Piroliza i zgazowanie – podsumowanie
W niniejszym opracowaniu wykluczono zastosowanie „czystej” technologii pirolizy i/lub
zgazowania odpadów oraz wykorzystania gazów generatorowych do skojarzonej produkcji
energii elektrycznej i ciepła. Technologie te w odniesieniu do odpadów komunalnych nie są
bowiem wystarczająco zaawansowane, rozpowszechnione i sprawdzone w praktyce
eksploatacyjnej, aby zastosować je dla termicznego przekształcania odpadów komunalnych
w pełnej skali przemysłowej dla potrzeb unieszkodliwienia przewidywanych 150 tys.
odpadów komunalnych Mg/ rok.
Spalanie w złożu fluidalnym
Opis ogólny
Technologia złoża fluidalnego jest stosowana od dziesięcioleci, głównie do spalania
homogenicznych (jednorodnych) paliw. Wśród nich są: węgiel kamienny, węgiel brunatny,
osady ściekowe i biomasa (np. drewno). Spalarnie oparte na złożu fluidalnym są najczęściej
zaprojektowane do spalania rozdrobnionych i wstępnie przygotowanych odpadów np. RDF
lub osadów ściekowych.
Piec fluidalny stanowi wyłożona wykładziną ogniotrwałą komora spalania w formie
pionowego cylindra. W dolnej części złoże materiału inertnego (np. piasek lub popiół),
leżącego na ruszcie lub rozdzielaczu powietrznym, ulega fluidyzacji przy pomocy powietrza.
Odpady do spalania są podawane w sposób ciągły do złoża piaskowego od góry lub z boku.
Podgrzane wstępnie powietrze jest wprowadzane do komory spalania poprzez otwory
w płycie dennej, tworzącej złoże fluidalne z piasku znajdującego się w komorze spalania.
Odpady są podawane do reaktora przez pompę lub podajnik ślimakowy.
W złożu fluidalnym zachodzi suszenie, odgazowanie (wydzielenie części lotnych), zapłon
oraz spalanie. Temperatura w wolnej przestrzeni ponad złożem (tzw. „freeboard”) zwykle
wynosi pomiędzy 850°C i 950°C. Ta przestrzeń ponad złożem jest zaprojektowana, aby
zapewnić zatrzymanie gazów w strefie spalania. W samym złożu temperatura jest niższa
i może wynosi 650°C lub więcej.
Ponieważ reaktor ze swej natury zapewnia dobre mieszanie, systemy spalania fluidalnego
cechują się generalnie równomiernym rozkładem temperatur i tlenu, co z kolei zapewnia
stabilną pracę. Przy niejednorodnych odpadach, spalanie fluidalne wymaga procesu
wstępnego przygotowania odpadów, tak, aby spełniały one wymagania odnośnie wymiarów
cząstek. Dla niektórych odpadów można to osiągnąć poprzez połączenie selektywnej zbiórki
i/lub wstępną obróbkę, np. rozdrabnianie. Niektóre typy złóż fluidalnych (np. obrotowe złoża
fluidalne) mogą przyjmować większe cząstki odpadów niż inne. Jeżeli mamy taki przypadek
odpady mogą wymagać jedynie zgrubnego rozdrobnienia.
Obróbka wstępna zwykle składa się z sortowania, kruszenia większych części inertnych oraz
rozdrabniania. Może być również wymagane usunięcie metali żelaznych i nieżelaznych.
Wymiary cząstek paliwa muszą być małe, często o średnicy maksymalnej 50 mm. Jednakże
w złożach wirujących (obrotowych) dopuszcza się części o wymiarach 200-300 mm.
Strona 48
Stosunkowo wysoki koszt obróbki wstępnej wymaganej dla niektórych odpadów ograniczył
ekonomiczne zastosowanie tych systemów do dużych projektów. Zostało to w niektórych
przypadkach zniwelowane poprzez selektywną zbiórkę odpadów oraz opracowanie
standardów jakościowych dla paliw pochodzących z odpadów (RDF). Takie systemy jakości
stały się sposobem produkcji bardziej odpowiedniego wsadu dla tej technologii. Połączenie
odpadów o kontrolowanej jakości (zamiast odpadów zmieszanych i nieprzygotowanych) oraz
złoża fluidalnego pozwala na dobrą kontrolę procesu spalania oraz możliwość uproszczonej,
a więc tańszej, obróbki spalin.
W oparciu o prędkość gazu oraz konstrukcję dna dyszowego (dystrybutor powietrza)
wyróżnia się następujące odmiany technologii pieca fluidalnego:
 Złoże fluidalne stacjonarne (pęcherzowe) – pracujące na ciśnieniu atmosferycznym
lub na nadciśnieniu: materiał inertny jest mieszany, ale wynikający z tego ruch cząstek
stałych do góry nie jest znaczący (rys. poniżej).
 Złoże fluidalne wirujące (obrotowe) - jest wersją złoża pęcherzowego; w tym
przypadku złoże fluidalne obraca się w komorze spalania. Skutkuje to dłuższym
czasem przetrzymania w komorze spalania. Wirujące złoża fluidalne są stosowane od
kilkunastu lat dla zmieszanych odpadów komunalnych.
 Złoże fluidalne cyrkulacyjne - wyższe prędkości gazu w komorze spalania powodują
częściowe wynoszenie paliwa i materiału złoża, które są następnie zawracane do
komory spalania poprzez kanał recyrkulacyjny (rys. poniżej).
Aby rozpocząć proces spalania, złoże fluidalne winno być podgrzane do co najmniej
temperatury zapłonu dozowanych odpadów (lub wyższej jeżeli wymagają tego przepisy).
Można to osiągnąć poprzez wstępny podgrzew powietrza przy pomocy palnika gazowego lub
olejowego, który pozostaje włączony do momentu, od którego spalanie zachodzi niezależnie.
Odpady spadają do złoża fluidalnego, gdzie ulegają dezintegracji poprzez abrazję oraz
spalanie. Zwykle większość popiołów jest unoszona wraz z gazami spalinowymi i wymaga
wyłapania w instalacji oczyszczania spalin, aczkolwiek rzeczywista proporcja między
popiołami dennymi (usuniętymi z podstawy złoża) oraz popiołami lotnymi zależy od
technologii złoża fluidalnego oraz samych odpadów.
Aby zapobiec problemom w instalacji spalania odpadów ze złożem fluidalnym
z zapychaniem kotła oraz tzw. aglomeracji złoża należy kontrolować jakość odpadów
(głównie zapewniając, że niski jest udział Cl, K, Na oraz Al) oraz dostosować odpowiednio
konstrukcję kotła i pieca.
Złoże fluidalne stacjonarne (pęcherzowe)
Systemy spalania ze stacjonarnym złożem fluidalnym stosowane są – już od dłuższego czasu
– do spalania szlamów przemysłowych z oczyszczania instalacji przemysłowych, a także do
spalania osadów z oczyszczalni ścieków komunalnych. W tym zakresie dostępne rozwiązania
określane są jako „stan techniki”, co sytuuje je w bardzo konkretnym obszarze zastosowań.
Systemy spalania ze stacjonarnym złożem fluidalnym oraz z cyrkulacyjnym złożem
fluidalnym wykorzystywane są także w instalacjach spalania stałych odpadów, odpowiednio
dobrze przygotowanych – spreparowanych do postaci tzw. paliw z odpadów (paliw
zastępczych, paliw formowanych, paliw wtórnych, RDF).
Złoże stacjonarne lub pęcherzowe składa się z wyłożonej komory spalania o kształcie
cylindrycznym lub prostopadłościennym, dna dyszowego oraz palnika rozruchowego
usytuowanego poniżej.
Strona 49
Rysunek 2. Złoże fluidalne stacjonarne (pęcherzowe)
Podgrzane wstępnie powietrze przepływa przez dno dystrybucyjne (rozdzielacz) oraz
doprowadza materiał złoża do fluidyzacji. Zależnie od przeznaczenia instalacji stosuje się
różny materiał (piasek kwarcowy, bazalt, mulit itp.) oraz różny rozmiar ziaren (około
0,5-3,0 mm).
Odpady mogą być podawane od góry - w głowicy pieca, z boku – urządzeniem podającym
lub wstrzyknięte bezpośrednio do złoża. W złożu odpady ulegają dezintegracji oraz
wymieszaniu z gorącym materiałem złoża. Następnie są osuszane i częściowo spalone.
Pozostałe frakcje (lotne oraz drobne cząstki) są spalane powyżej złoża – w tzw. „freeboard”
(wolna przestrzeń nad złożem). Pozostały popiół i pyły są usuwane razem ze spalinami
w głowicy pieca.
Zwykle piec jest wstępnie podgrzewany do temperatury roboczej zanim rozpocznie się
podawanie odpadów. W tym celu stosuje się komorę rozruchową (powietrzną) poniżej płyty
dystrybutora (dna złoża). Jest to korzystniejsze w stosunku do palnika umieszczonego nad
złożem, ponieważ ciepło jest w tym przypadku wprowadzone bezpośrednio do złoża
fluidalnego. Dodatkowy podgrzew wstępny można zrealizować poprzez lance gazowe, które
wystają ponad dnem złoża (dystrybutorem) i są zanurzone w piasku. Odpady są dozowane,
jeżeli piec osiągnie temperaturę roboczą, tj. 850°C.
Podgrzew wstępny powietrza może być wyeliminowany całkowicie, jeżeli obrabiane są
odpady o wysokiej wartości opałowej (np. wysuszone osady ściekowe, drewno, odpady
zwierzęce). Ciepło może być odzyskane w wymiennikach przeponowych i/lub zanurzonych
w złożu fluidalnym.
Złoże fluidalne wirujące (obrotowe)
Wirujące (obrotowe) złoże fluidalne jest konstrukcją złoża pęcherzowego rozwiniętą dla
spalania odpadów komunalnych. Pochylone dno dyszowe, szerokie śluzy do usuwania
popiołów ze złoża oraz ślimaki do podawania odpadów i usuwania pozostałości są
charakterystycznymi cechami tego systemu, pozwalającymi na obróbkę odpadów stałych.
Regulacja temperatury w obrębie komory spalania wyłożonej wymurówką (złoże oraz
‘freeboard’) odbywa się poprzez recyrkulację spalin. Pozwala to na obróbkę odpadów
o szerokim zakresie wartości opałowej, np. współspalanie osadów i RDF.
Strona 50
Koncepcję paleniska z wirową warstwą fluidalną opracowano i zaczęto stosować w Japonii.
W Europie system ten – po niepowodzeniach w Berlinie i dużych problemach technicznych
w Madrycie – został już, po kolejnych wdrożeniach we Włoszech i Francji, przez jego
konstruktorów opanowany i w ostatnim okresie (po roku 2001) zrealizowano m.in. projekty
z tym systemem w Belgii (Beveren/Sleco) i w Anglii (Allington). Są to dwa projekty
i w sumie sześć linii technologicznych spalania odpadów komunalnych, odpowiednio
spreparowanych, o wydajności spalania 20,7  21,4 Mg/h każda. W instalacji Beveren/Sleco
spalane są zarówno odpady komunalne jak i osady z oczyszczalni ścieków komunalnych
(masowo 50% / 50%).
Wśród fluidalnych palenisk do spalania odpadów komunalnych obiecująco zapowiada się
rozwiązanie konstrukcyjne oferowane w Europie pod handlowym określeniem ROWITEC.
System z paleniskiem ROWITEC, oparty o obrotowe złoże fluidalne traktować można, jako
rozwiązanie pośrednie pomiędzy paleniskiem ze złożem stacjonarnym a cyrkulacyjnym,
w którym wymaga się przygotowywania („preparowania”) odpadów komunalnych
kierowanych do spalania w stosunkowo najmniejszym zakresie. Można w tym przypadku –
podobnie jak w systemach rusztowych – łączyć spalanie odpadów komunalnych z innymi
odpadami np. osadami z oczyszczalni ścieków komunalnych.
Złoże fluidalne cyrkulacyjne
Złoże fluidalne cyrkulacyjne jest szczególnie właściwe dla spalania odwodnionych
i podsuszonych osadów ściekowych. Pracuje przy drobnym uziarnieniu materiału złoża oraz
przy wysokich prędkościach gazu, który usuwa większość cząstek stałych z komory fluidalnej
wraz ze spalinami. Następnie cząstki te są wyłapywane w cyklonie współprądowym oraz
zawracane do komory spalania.
Rysunek 3. Złoże fluidalne cyrkulacyjne
Zaletą tego procesu jest fakt, że wysokie obciążenie cieplne oraz równomierny rozkład
temperatur na wysokości pieca może być osiągnięty przy małej objętości komory reakcyjnej.
Wielkość instalacji jest zwykle większa niż przy złożach stacjonarnych oraz można obrabiać
większy zakres odpadów. Odpady są podawane z boku komory spalania oraz są spalane
Strona 51
w temperaturze 850-950°C. Skraplacz fluidalny znajduje się pomiędzy cyklonami oraz
cyrkulacyjnym złożem fluidalnym i chłodzi on zawracane popioły. Przy zastosowaniu tej
metody można kontrolować wyprowadzenie ciepła z układu.
Zgodnie z BREF, technologie pęcherzowego złoża fluidalnego oraz cyrkulacyjnego złoża
fluidalnego rzadko stosuje się do nieprzetworzonych odpadów komunalnych. Jako stosowaną
dla tych odpadów wymienia się w BREF technologię wirującego (obrotowego) złoża
fluidalnego.
Spalanie w złożu fluidalnym – podsumowanie
Ponieważ złoża fluidalne dla dobrego prowadzenia procesu spalania wymagają
kontrolowanego i ciągłego dozowania „paliwa”, stąd w takich systemach spalania korzystniej
jest stosować paliwa z odpadów (RDF) lub osady ściekowe. Paliwa z odpadów charakteryzują
się wyższą wartością opałową i niższą wilgotnością, są bardziej homogeniczne, niż „surowe”
zmieszane odpady komunalne. Osady ściekowe natomiast są materiałem bardziej
homogenicznym od zmieszanych odpadów komunalnych, co ułatwia prowadzenie procesu.
W paleniskach z cyrkulacyjnym złożem fluidalnym możliwe jest osiągnięcie wyższych
jednostkowych obciążeń termicznych (na jednostkę powierzchni paleniska) w porównaniu
z systemami rusztowymi. Jednakże w systemach spalania ze złożem fluidalnym ze względu
na większe opory przepływu w złożu wymagane są – w zespole podawania powietrza
pierwotnego (powietrza fluidyzującego złoże i powietrza spalania) – wyższe moce układu
wentylatorów nawiewu – w porównaniu z systemami rusztowymi. Wykorzystanie układu
schładzania materiału złoża jako zespołu włączonego w układ parowo-wodny kotła jako
ostatni stopień przegrzewacza pozwala z kolei na osiąganie wyższego stopnia przegrzania
pary (w porównaniu do „tradycyjnych” kotłów odzyskowych w systemach rusztowych, gdzie
przegrzew pary realizowany jest w strumieniu spalin). To z kolei pozwala na osiągnięcie
wyższej sprawności elektrycznej układu turbina-generator. Wg niektórych źródeł wykazuje
się, że wyższe zużycie energii w zespole powietrza pierwotnego może być zrekompensowane,
jeśli sprawność układu turbina-generator uda się podnieść o 1% w porównaniu do warunków
z paleniskiem rusztowym. Ponadto uważa się, że w systemach spalania ze złożem fluidalnym
możliwe jest osiągnięcie wyższego stopnia wypalenia i mniejszych ilości niespalonych
cząstek w produktach spalania.
Spalanie w złożu fluidalnym zmieszanych odpadów komunalnych, jest mało
rozpowszechnione w krajach Unii Europejskiej ze względu na następujące problemy:
- trudność sterowania procesem;
- problemy związane z oczyszczaniem spalin;
- duże ilości produkowanych popiołów (popioły nie nadające się do wykorzystania);
- kosztowny cykl wstępnego przygotowania odpadów do spalenia.
Szeroko stosowane jest natomiast spalanie w złożu fluidalnym osadów ściekowych.
Z uwagi na rzadkość stosowania złoża fluidalnego przy spalaniu zmieszanych odpadów
komunalnych, rozwiązania opartego na tej technologii nie poddano dalszym rozważaniom
w analizie wariantowej.
Spalanie w piecu rusztowym
Opis ogólny
Instalacje z paleniskami rusztowymi są najbardziej rozpowszechnioną grupą technologiczną
używaną dla celów termicznego przekształcania odpadów komunalnych. Jest to obecnie
najchętniej i najczęściej stosowane rozwiązanie w krajach UE. Według BREF w Europie
około 90% instalacji przeznaczonych do termicznego przekształcania odpadów komunalnych
wyposażone jest w ruszt. Jedyna w Polsce instalacja termicznego przekształcania odpadów
komunalnych, stanowiąca część ZUSOK w Warszawie, oparta jest również na technologii
Strona 52
rusztowej. Technologia rusztowa, najbardziej dojrzała technologicznie, o znanych
parametrach ekonomicznych budowy i eksploatacji, umożliwia przekształcanie wszystkich
rodzajów stałych odpadów komunalnych, jak również na zasadzie współspalania
odwodnionych osadów ściekowych i niezainfekowanych odpadów medycznych.
Systemy spalania na ruszcie zwykle składają się z następujących elementów:
- układ podawania odpadów (zasilanie);
- ruszt paleniskowy;
- układ usuwania popiołów dennych;
- system podawania powietrza do spalania;
- komora spalania;
- palniki wspomagające.
Podawanie odpadów
Lej zasypowy jest stosowany do ciągłego podawania odpadów. Napełniany jest on partiami
przy pomocy np. suwnicy i chwytaka. Ponieważ powierzchnia leja narażona jest na duże
obciążenia i oddziaływania, dobiera się materiał odporny na tarcie (np. blachę kotłową lub
odporne na ścieranie żeliwo). Materiał musi również wytrzymać przypadkowe oddziaływanie
ognia.
Odpady są zwykle wyładowywane z bunkra do śluzy podawczej przy pomocy suwnicy,
a następnie podawane do pieca poprzez rampę hydrauliczną lub inny system transportujący.
Ruszt przesuwa odpady poprzez poszczególne strefy komory spalania.
Systemy rusztowe pozwalają na spalanie odpadów właściwie bez potrzeby ich wstępnego
przygotowania. Jedyne co musi być wykonywane, to rozdrabnianie, na ogół przy
wyładowywaniu do bunkra odpadów wielkogabarytowych. Ograniczenia pod względem
rozmiarów gabarytowych odpadów kierowanych do spalania wynikają właściwie tylko
z gabarytów leja dozowania odpadów na ruszt. Homogenizowanie odpadów kierowanych do
spalania na ruszcie odbywać się może bezpośrednio w obszarze bunkra odpadów, przy
pomocy chwytaka łupinowego suwnicy, co jest typowym zabiegiem wykonywanym przez
operatora suwnicy. W rusztowych systemach spalania odpady na ruszt dozowane są porcjami.
Jeżeli dostarczane odpady nie podlegają obróbce wstępnej, to są zazwyczaj bardzo
heterogeniczne, zarówno jeśli chodzi o rozmiary jak i charakter. Dlatego też lej załadowczy
wymiaruje się w taki sposób, aby odpady gabarytowe przeszły przez niego, oraz aby nie
tworzyły się mostki i nie następowała blokada. Należy tego unikać, ponieważ w przeciwnym
razie zasilanie odpadami jest nierównomierne, a powietrze dostaje się do pieca w sposób
niekontrolowany.
Ściany śluzy załadowczej mogą być chronione przed wysoką temperaturą na następujące
sposoby:
- konstrukcja dwupłaszczowa chłodzona wodą;
- membranowa konstrukcja ścian;
- zawory zamykające chłodzone wodą;
- ognioodporna wykładzina ceramiczna.
Typy rusztów
Każdy rodzaj rusztu musi spełniać określone wymagania dotyczące sposobu dostarczania
powietrza pierwotnego pod ruszt, możliwości jego dodatkowego chłodzenia (wodą, gdy
kaloryczność odpadów jest wysoka i chłodzenie powietrzem jest niewystarczające), szybkości
przemieszczania się, jak i mieszania odpadów. Czas przebywania odpadów na ruszcie wynosi
zwykle nie więcej niż 60 minut.
Najczęściej i najchętniej używanym do spalania zmieszanych odpadów komunalnych jest
ruszt posuwisto-zwrotny ze względu na jego niezawodność i bardzo dobre parametry
Strona 53
techniczne. Jakość wypalenia odpadów jest bardzo wysoka. Drugim stosowanym
w spalarniach odpadów komunalnych typem rusztu jest ruszt walcowy. Rzadziej stosuje się
natomiast ruszty ruchome taśmowe (przy tego typu ruszcie ograniczone są możliwości
mieszania/wstrząsania odpadów, odpady są mieszane jedynie przy przejściu z jednej taśmy na
drugą).
Ruszt posuwisto-zwrotny składa się z ułożonych schodkowo rusztowin w sekcjach rozpiętych
na szerokość pieca. Odpowiednie ruchy rusztowin zapewniają wymagany poziom
wymieszania odpadów oraz oczyszczanie szczelin doprowadzających powietrze do procesu
spalania (powietrze pierwotne, które spełnia także rolę czynnika chłodzącego ruszt).
Występuje wiele odmian tego typu rusztów z dodatkowo poruszającymi się sekcjami i innymi
kombinacjami (np. forward feed grate – rusztowiny tworzą szereg stopni, które oscylują
poziomo i przesuwają odpady w kierunku systemu odżużlania; reverse feed grate –
rusztowiny oscylują w kierunku przeciwnym do przesuwu odpadów). W każdym przypadku
jednak musi być zapewnione właściwe podawanie powietrza do spalania, odpowiednia
prędkość przesuwu odpadów na ruszcie, odpowiednie wstrząsanie i przemieszanie odpadów
na ruszcie.
Ruszt walcowy składa się natomiast z kilku (najczęściej 5-6) walców, ułożonych w sposób
zapewniający, że jest on pochylony do poziomu pod pewnym kątem (np. 20). Poszczególne
walce działają niezależnie pod względem prędkości obrotowej, a więc i posuwu odpadów na
ruszcie. Rozwiązanie takie umożliwia stosunkowo prostą i niezawodną regulację procesu
spalania w poszczególnych strefach (dopływ powietrza, prędkość przesuwu, CO, CO2 itp.).
Ruszty najczęściej są chłodzone powietrzem, choć stosuje się też ruszty chłodzone wodą
(lub inną cieczą). Przepływ medium chłodzącego odbywa się od stref chłodniejszych do
stopniowo coraz gorętszych, aby zmaksymalizować wymianę ciepła. W przypadku rusztów
chłodzonych wodą, dotyczy to zwykle dwóch pierwszych segmentów (stref) rusztu
Chłodzenie wodą stosuje się najczęściej, jeżeli wartość opałowa odpadów komunalnych jest
wyższa niż 12 MJ/kg (dostawcy podają wartości w przedziale 12-15 MJ/kg). Konstrukcja
systemów chłodzenia wodą jest nieco bardziej złożona niż w przypadku zastosowania
powietrza.
Na poniższym wykresie zaprezentowano zakres stosowania technologii rusztowych
wg jednego z dostawców tego typu systemów.
Strona 54
Rysunek 4. Przykładowy zakres stosowania technologii rusztowych
Komora paleniskowa
Proces spalania odbywa się powyżej rusztu w komorze zwanej komorą paleniskową. Jako
całość komora paleniskowa składa się z rusztu usytuowanego w jej dolnej części,
chłodzonych i nie chłodzonych bocznych ścian pieca oraz stropu górnego. Gazy generowane
przy spalaniu odpadów komunalnych mają dużą lotność, dlatego sam proces spalania odbywa
się ponad rusztem, a tylko niewielka jego część na samym ruszcie.
Przy projektowaniu komory paleniskowej zwraca się szczególną uwagę na następujące
aspekty:
- kształt, rozmiar i dopuszczalne obciążenie cieplne rusztu - decydują o wielkości
przekroju komory paleniskowej;
- wysoką turbulencję spalin, efektywne wymieszanie spalin jest istotne dla dobrego ich
dopalenia;
- wystarczającą objętość dla zapewnienia wymaganego prawnie czasu przebywania
spalin przez co najmniej 2 s w temperaturze powyżej 850C;
- częściowe schładzanie spalin, aby uniknąć osadzania się gorącego, rozmiękłego
lotnego popiołu na powierzchniach ogrzewalnych kotła, temperatura spalin nie może
przekroczyć górnego limitu przy wyjściu z komory paleniskowej.
Szczegółowa konstrukcja komory paleniskowej związana jest zwykle z typem rusztu
i wymaga ona pewnych kompromisów, jako że wymagania procesowe zmieniają się wraz
z charakterystyką odpadów. Każdy dostawca posiada własną kombinację rusztu i komory
paleniskowej, których konstrukcja uwarunkowana jest osiągnięciem określonych parametrów
właściwych dla ich systemów oraz opiera się na ich indywidualnych doświadczeniach i knowhow. Zgodnie z BREF europejscy operatorzy nie stwierdzili zasadniczych korzyści lub wad
związanych z różnymi konstrukcjami komory paleniskowej.
Zasadniczo rozróżnia się trzy różne układy komory paleniskowej, przedstawione na rysunku
poniżej. Nazewnictwo pochodzi od kierunku przepływu spalin w stosunku do strumienia
odpadów na ruszcie: współprądowy, przeciwprądowy i środkowy (mieszany).
Strona 55
Rysunek 5. Układy komory paleniskowej
W układzie współprądowym komory paleniskowej, powietrze pierwotne kierowane jest
współprądowo względem kierunku przesuwu odpadów na ruszcie, tak więc wylot spalin
znajduje się przy końcu rusztu. W tym układzie następuje wymiana stosunkowo niewielkiej
ilości energii pomiędzy spalinami oraz odpadami na ruszcie. Zaletą tego rozwiązania jest,
że spaliny mają najdłuższy czas przebywania w obszarze zapłonu oraz, że muszą przejść
przez obszar maksymalnej temperatury. Przy niskich wartościach opałowych powietrze
pierwotne musi być wstępnie podgrzane, aby ułatwić zapłon odpadów.
W układzie przeciwprądowym komory paleniskowej powietrze pierwotne i odpady na ruszcie
przemieszczają się w przeciwnych kierunkach, tak więc wylot spalin znajduje się przy
początku rusztu. Gorące spaliny ułatwiają podsuszenie i zapłon odpadów. W układzie tym
należy jednak zwrócić uwagę, aby z pieca nie wydostawały się niedopalone gazy. Dlatego też
co do zasady w układzie tym wymaga się większej ilości powietrza wtórnego lub górnego.
W układzie środkowym (centralnym) komory paleniskowej stosuje się rozwiązanie pośrednie
w stosunku do dwóch wymienionych powyżej. Charakterystyka odpadów komunalnych
zmienia się bowiem znacznie, stąd układ centralny komory paleniskowej stanowi kompromis
pozwalający na zasilanie odpadami o szerokim spektrum wartości opałowej. Należy zapewnić
dobre wymieszanie wszystkich częściowych strumieni spalin poprzez odpowiednie profile
i kierownice i/lub wtrysk powietrza wtórnego. W układzie tym wylot spalin znajduje się nad
środkową częścią rusztu.
System odżużlania
System odżużlania stosuje się celem schłodzenia i usunięcia pozostałości stałych, które
gromadzą się na ruszcie. Układ ten spełnia równocześnie funkcję śluzy powietrznej pieca
od strony wylotu pozostałości.
Woda stosowana do chłodzenia jest na wylocie zwykle oddzielana od popiołów i może być
zawracana do układu odżużlania. Czasami wymagane może być odprowadzenie ścieków
(wody chłodzącej), aby zapobiec odkładaniu się soli.
Spalanie w piecu rusztowym – podsumowanie
Technologia oparta na spalaniu odpadów komunalnych w piecu rusztowym (w różnych
możliwych konfiguracjach rusztu i komory spalania) jest najbardziej sprawdzoną i najczęściej
stosowaną w Europie. Technologia ta posiada dla odpadów komunalnych najlepsze
właściwości techniczno-ruchowe oraz dużą efektywność energetyczną.
Strona 56
Jak informuje BREF istnieją natomiast ograniczenia przy współspalaniu odpadów
komunalnych i osadów ściekowych – zwykle nie zaleca się współspalania przy udziale
masowym odpadów ściekowych powyżej 10% w strumieniu odpadów podawanych
do termicznego przekształcenia, współspalanie przy udziale masowym osadów ściekowych
w strumieniu spalanych odpadów na poziomie powyżej 20% uniemożliwia zwykle poprawne
prowadzenie procesu technologicznego.
Ze względu na powszechność zastosowania i uznanie technologii spalania w piecu rusztowym
jako technologii dających dobre efekty przy spalaniu odpadów komunalnych, technologia ta
brana jest pod uwagę w niniejszym opracowaniu w dalszej analizie, przy uwzględnieniu
wymienionych powyżej ograniczeń.
Spalanie w piecu obrotowym
Opis technologii
Piec obrotowy jest sprawdzoną technologią i mogą być w nim spalane niemal wszystkie
odpady, niezależnie od składu. Piece te są szeroko stosowane przede wszystkim do spalania
odpadów niebezpiecznych. Technologia ta jest także powszechnie stosowana do spalania
odpadów medycznych oraz w znacznie mniejszym zakresie do spalania odpadów
komunalnych.
Temperatura robocza pieca obrotowego stosowanego do odpadów waha się od około 500C
(jako urządzenie zgazowujące) do 1450C (jako wysokotemperaturowy piec do topienia
popiołów). W przypadku zastosowań dla konwencjonalnego spalania w atmosferze tlenowej,
temperatura zwykle wynosi powyżej 850C.
Schematyczny rysunek pieca obrotowego przedstawiono poniżej.
Rysunek 6. Piec obrotowy
Piec oborowy składa się z cylindrycznego zbiornika pochylonego lekko wzdłuż swojej osi
poziomej. Zbiornik zwykle położony jest na rolkach, pozwalających na jego obrót
lub oscylacje wokół swojej osi (ruch obrotowo-zwrotny). Odpady są przemieszczane
wewnątrz pieca siłą grawitacji w trakcie jego obrotu.
Strona 57
Czas przebywania materiałów stałych w piecu określony jest przez kąt pochylenia pieca oraz
prędkość obrotową: zwykle, aby osiągnąć dobre spalenie odpadów, wystarczający jest czas
przebywania pomiędzy 30 i 90 minut.
W piecach obrotowych mogą być spalane odpady stałe, ciekłe, gazowe oraz osady. Odpady
stałe są zwykle podawane przez nie-obracający się lej. Odpady ciekłe mogą być wtryskiwane
przez dysze. Odpady nadające się pompowania mogą być podawane poprzez rurę chłodzoną
wodą.
Aby zwiększyć rozkład związków toksycznych zwykle dodaje się komorę dopalania. Stosuje
się też dodatkowe dopalanie przy użyciu odpadów ciekłych lub dodatkowego paliwa,
aby utrzymać temperatury zapewniające rozkład spalanych odpadów.
Spalanie w piecu obrotowym – podsumowanie
Jak już wspomniano na początku opisu tej technologii piec obrotowy znajduje zastosowanie
głównie w przypadku spalania odpadów niebezpiecznych, zaś stosunkowo rzadko przy
spalaniu odpadów komunalnych. W związku z powyższym technologia ta nie została poddana
rozważaniom w dalszej analizie.
Podsumowanie metod termicznego przekształcania odpadów
W tabeli poniżej przedstawiono syntetyczne porównanie omówionych wyżej technologii
termicznego przekształcania odpadów komunalnych.
Tabela 4.4 Porównanie wybranych metod termicznego unieszkodliwiania odpadów
komunalnych
Metoda
Zalety
Piroliza i
zgazowywanie 
Wytworzenie z odpadów gazu
pirolitycznego / syntezowego, który może
być wykorzystany do celów
energetycznych (w tym CHP) lub jako
wsad do procesów przemysłowych.

Możliwość wydzielenia z odpadów
cennych związków chemicznych .

Niska temperatura – obniżenie sublimacji
metali.

Brak płomienia – zmniejszenie ilości
pyłów.

Brak wymogów w stosunku do wartości
opałowej .

Możliwość zastosowania
do unieszkodliwiania szerokiej gamy
odpadów.

Rezultatem procesu jest mało toksyczna
faza stała (popiół, żużel) i/lub bogaty w
węgiel koks pirolityczny.

zmniejszenie objętości spalin (w stosunku
do konwencjonalnej spalarni), a przez to
ograniczenie kosztów inwestycyjnych i
eksploatacyjnych związanych z
Wady

Nie zalecane dla większych instalacji.

Konieczność oczyszczania paliwa
(gazu syntezowego) na miejscu –
dodatkowy koszt (jednak mniejszy
w porównaniu z oczyszczaniem
spalin).

Problemy z kontrolą procesu.

Wysoki koszt inwestycji.

Wysoki koszt unieszkodliwiania.

Brak referencji – największe instalacje
w Europie w Karlsruhe i Ansbach
(Niemcy) oraz w Tessinie (Szwajcaria)
zamknięte z powodu trudności
eksploatacyjnych.
Strona 58
oczyszczaniem spalin.
Instalacje
plazmowe
Spalanie w
piecu
rusztowym

zwiększona produkcja energii
elektrycznej poprzez zastosowanie
silników lub turbin gazowych, które
umożliwiają osiągnięcie wyższego
współczynnika skojarzenia (w
porównaniu z układem kocioł-turbina
parowa).

Dokładna dezintegracja nawet bardzo
trwałych związków chemicznych

Brak konieczności stosowania urządzeń
ochrony powietrza

Uzyskanie pozostałości w formie
niewymywalnego szkliwa nadającego się
do zagospodarowania

Technologia powszechnie stosowana
i sprawdzona w praktyce eksploatacyjnej liczne referencje w Europie - ponad 380
eksploatowanych instalacji.



Bardzo niedojrzała technologia

Bardzo wysoka konsumpcja energii
elektrycznej

Bardzo wysokie temperatury pracy
wpływajace na trwałość urządzenia

Zalecana dla większych instalacji (duże
aglomeracje pow. 300 000 mieszkańców)
Trudne do zagospodarowania
pozostałości z oczyszczania gazów –
stabilizacja i przekazanie do miejsca
składowania odpadów końcowych
(balast).

Wprowadzanie odpadów bez ich
wstępnego przygotowywania.
Wysokie koszty składowania
pozostałości.

Wysoki koszt inwestycji.

Istniejące urządzenia (z wyjątkiem
pieców do wypalania klinkiery) nie
speniają podstawowych parametrów
procesowych wymaganych przy
współspalaniu odpadów.

W przypadku kotłów energetycznych
zakres prac dostosowawczych jest
równoważny wymianie kotła.

Podwyższone w stosunku do instalacji
energetycznych standardy emisji
zanieczyszczeń.

Redukcja objętości odpadów nawet 95%.

Możliwa i efektywna produkcja energii w
kogeneracji.

Efektywne oczyszczanie spalin dioksyny, furany, tlenki azotu, metale
ciężkie.

Odzysk i zagospodarowanie żużli
poprocesowych.

Energetyczne wykorzystanie odpadów
zmieszanych, jak i odpadów pozostałych
po procesie segregacji i odzysku
surowców – zamknięcie systemu.

Koszt unieszkodliwiania w dużych
instalacjach porównywalny ze
składowaniem.
Współspalanie

odpadów
Istniejąca podstawowa infrastruktura –
instalacje i systemy energetyczne.

Oszczędność nieodnawialnych paliw
kopalnych.

Większa akceptacja społeczna.

Jasno określone wymagania prawne.
Strona 59

Konieczność rozbudowy systemu
oczyszczania spalin w instalacji
energetycznej.

Konieczność preparowania odpadów
przed ich podaniem do spalania.

Pogorszenie parametrów i ilości
pierwotnie wytwarzanej energii.

Zagrożenie korozją
wysokotemperaturową.
Jak z powyższego zestawienia wynika najkorzystniejszą metodą termicznego przetwarzania
odpadów ściekowych jest technologia rusztowa. Jest ona najbardziej technologicznie
dopracowana oraz rozpowszechniona. Z tego względu zdecydowano się przyjąć jako
podstawowy Wariant, polegający na termicznym przekształcaniu odpadów w oparciu na
jednym z powszechnie stosowanych rozwiązań paleniska rusztowego i przeprowadzić
dodatkową analizę instalacji oczyszczania spalin oraz ewentualnego odzysku ciepła utajonego
z wilgoci zawartej w spalinach.
4.2.2.3. Analiza technologiczna - metody oczyszczania spalin
w procesie termicznego przekształcania odpadów
Obiektom termicznego unieszkodliwiania odpadów stawia się wyższe wymagania
ekologiczne, aniżeli klasycznym instalacjom energetycznym. Wymusza to stosowanie
procesowo rozbudowanych instalacji oczyszczania spalin.
Instalacje oczyszczania spalin mogą występować w różnych konfiguracjach, gwarantując
spełnienie standardów emisyjnych z instalacji. Wybór optymalnego wariantu i zastosowanie
konkretnej konfiguracji uwarunkowane winno być zawsze specyfiką danego projektu.
4.2.2.3.1
Oczekiwane emisje do powietrza
Wszystkie emitowane substancje zanieczyszczające nie mogą przekroczyć standardów
emisyjnych narzuconych przez:

Dyrektywę 2000/76/EC z dnia 4 grudnia 2000 r. (Dz. Urz. WE L 332 z 28.12.2000)
w sprawie spalania odpadów,
oraz zgodnym z nią rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 20 grudnia 2005 r.
w sprawie standardów emisyjnych z instalacji (Dz. U. Nr 260, poz. 2181).

Standardy emisyjne wg załącznika nr 5 do w/w rozporządzenia Ministra Środowiska
zestawiono w tabeli poniżej:
Tabela 4.5 Oczekiwane parametry emisyjne – standardy emisji
Lp.
1
1
2
Nazwa substancji
2
Pył ogółem
Substancje organiczne w postaci gazów i par
wyrażone jako całkowity węgiel organiczny
Standardy emisyjne w mg/m3u przy zawartości
11% tlenu w gazach odlotowych
Średnie
Średnie trzydziestominutowe
dobowe
A
B
3
4
5
10
30
10
10
20
10
Strona 60
3
4
5
6
7
Chlorowodór
Fluorowodór
Dwutlenek siarki
Tlenek węgla
Tlenek azotu i dwutlenek azotu w przeliczeniu na
NO2 dla nowych instalacji
Metale ciężkie i ich związki wyrażone jako metal
8
9
Kadm + tal
Rtęć
Antymon + arsen + ołów + chrom + kobalt + miedź
+ mangan + nikiel + wanad
Dioksyny i furany
10
1
50
50
60
4
200
100
10
2
50
150
200
400
200
Średnie z próby o czasie trwania od 30 minut do 8
godzin
0,05
0,05
0,5
Średnia z próby o czasie trwania od 6 do 8 godzin
0,1 ng/m3u
Źródło: Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 20 grudnia 2005 r. w sprawie standardów emisyjnych z instalacji (Dz.
U. Nr 260, poz. 2181)
W stosunku do standardów emisji instalacja w gminie Trzebinia będzie spełniała zaostrzone
wymogi redukcji emisji tlenków azotu. Założono osiągnięcie poziomu poniżej 70 mg/m3.
4.2.2.3.2
Ogólna koncepcja systemu oczyszczania spalin
System oczyszczania spalin winien generalnie zapewnić efektywną realizację następujących
procesów oczyszczania strumienia surowych spalin:
1) Wstępne usuwanie zanieczyszczeń pyłowych, czyli odpylanie I stopnia (wstępne),
2) Usuwanie kwaśnych, nieorganicznych składników zanieczyszczeń,
3) Redukcja związków metali ciężkich w postaci gazowej i pyłów,
4) Redukcja emisji związków organicznych, spośród których limitowana jest zawartość
dioksyn i furanów.
5) Końcowe usuwanie zanieczyszczeń pyłowych, czyli odpylanie II stopnia (końcowe),
6) Redukcja emisji tlenków azotu.
Poniżej przedstawiono różne warianty technicznej realizacji wyżej wymienionych faz obróbki
spalin:
A. Proces odpylania wstępnego, określony w punkcie 1 powyżej będzie realizowany
z wykorzystaniem elektrofiltru.
B. Procesy określone w punktach od 2 do 5 powyżej, realizowane mogą być w jednym
z trzech zasadniczych typów instalacji oczyszczania spalin, a mianowicie:
 w systemie mokrego oczyszczania spalin;
 w systemie półsuchego (lub inaczej - półmokrego) oczyszczania spalin;
 w systemie suchego oczyszczania spalin;
C. Proces związany z redukcją emisji tlenków azotu (punkt 6 powyżej) odbywa się w jednym
z dwóch typów systemów, a mianowicie:
 z zastosowaniem Selektywnej Katalitycznej Redukcji NOx – czyli SCR (Selective
Catalytic Reduction) lub
 z zastosowaniem Selektywnej Niekatalitycznej Redukcji NOx – czyli SNCR (Selective
Non-Catalytic Reduction);
Stosowane w odniesieniu do poszczególnych typów instalacji oczyszczania spalin określenia
takie jak: metoda mokra, metoda sucha i metoda półsucha mają charakter ogólny i odnoszą
się do generalnej zasady realizowania procesu oczyszczania. Metoda mokra opiera się więc na
Strona 61
przemywaniu spalin odpowiednim roztworem, przy określonym pH; podstawą metody suchej
jest z kolei proces sorpcji zanieczyszczeń i reakcje zachodzące na przy pomocy sorbentów
dodawanych do strumienia spalin bez udziału wody (w środowisku suchym); metoda
półsucha – stanowi rozwiązanie pośrednie między metodą mokrą i suchą i może być
realizowana na kilka sposobów (np. połączenie metody suchej ze zraszaniem spalin wodą w
reaktorze za kotłem lub kontaktowanie spalin z roztworem sorbentu i recyrkulatu
podawanego do reaktora przy pomocy atomizera). W praktyce istnieje wiele szczegółowych
rozwiązań w ramach każdej z przytoczonych metod, oferowanych przez poszczególnych
dostawców technologii.
W/w instalacje oczyszczania spalin oraz systemy redukcji NOx (SNCR, SCR) mogą
występować w różnych konfiguracjach. Wszystkie konfiguracje pozwalają na spełnienie
obowiązujących wymagań dotyczących stężeń zanieczyszczeń, jak określono w Dyrektywie
2000/76/WE oraz w implementującym wymagania tej Dyrektywy na grunt prawa polskiego
rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 5 grudnia 2005 r. w sprawie standardów
emisyjnych z instalacji (Dz. U. Nr 260, poz. 2181). Decyzja o wyborze konkretnej
konfiguracji zależy szeregu czynników, które należy wziąć pod uwagę, a których listę
przedstawiono poniżej:

















Typ odpadów, ich skład i zmienność
Rodzaj procesu spalania i jego rozmiar
Strumień i temperatura spalin
Skład spalin, rozmiar i wahania składu
Wartości graniczne emisji
Restrykcje dotyczące zrzutu odcieków wodnych
Wymagania dotyczące widoczności pióropusza
Dostępność gruntu i dostępny obszar
Dostępność i koszty wyprowadzenia zakumulowanych i odzyskanych pozostałości
Kompatybilność z istniejącymi elementami procesu (istniejącymi instalacjami)
Dostępność i koszty wody i innych reagentów
Możliwości dostaw energii (np. dostawa ciepła ze skruberów kondensacyjnych)
Systemy wsparcia dla eksportowanej energii
Możliwa do zaakceptowania opłata za deponowanie odpadów (istnieją czynniki
polityczne i rynkowe)
Redukcja emisji poprzez metody pierwotne
Emisja hałasu
Rozmieszczenie różnych urządzeń oczyszczania spalin, jeśli to możliwe wraz
ze spadkiem temperatur od kotła w kierunku komina
Należy również zaznaczyć, że w przypadku dążenia do spełnienia ostrzejszych niż określono
w w/w. Dyrektywie standardów emisyjnych, stosuje się kombinację wyżej wymienionych
metod, np. przy metodzie mokrej jako podstawowej można zastosować oparty na suchej
sorpcji układ „doczyszczania” spalin w zakresie metali ciężkich (głównie rtęć) oraz dioksan
i furanów; z kolei przy metodzie suchej jako podstawowej – można zastosować
„doczyszczanie” z gazów kwaśnych w płuczce dwustopniowej itp. Wybór optymalnego
wariantu i zastosowanie konkretnej konfiguracji uwarunkowane winno być zawsze specyfiką
danego projektu.
Bardziej szczegółowe informacje na temat poszczególnych metod i systemów przedstawiono
w następnych rozdziałach.
Strona 62
4.2.2.3.3
System odpylania wstępnego spalin
We wszystkich rozważanych wariantach i konfiguracjach systemu oczyszczania spalin
przewidziano zastosowanie bezpośrednio za kotłem odzysknicowym filtra, odbierającego
ze strumienia spalin pyły i popioły lotne. Oddzielenie ze spalin strumienia pyłów lotnych
przed ich dalszą obróbką jest zgodne z wytycznymi BREF, pozwala zmniejszyć ilość
pozostałości z oczyszczania spalin, ułatwia racjonalną gospodarkę pozostałościami
poprocesowymi i może prowadzić do minimalizacji strumienia odpadów niebezpiecznych.
Poniższa tabela przedstawia porównanie różnych systemów odpylania spalin:
Tabela 4.6 Porównanie różnych systemów usuwania pyłu
Systemy usuwania
pyłu
Cyklony i
multicyklony
Filtr elektrostatyczny
- suchy
Typowe
koncentracje
emisji
cyklony:
200-300 mg/m3
multicyklony:
100-150 mg/m3
3
<5 – 25 mg/m
Filtr elektrostatyczny
- mokry
<5 – 20 mg/m3
Filtr workowy
<5 mg/m3
Zalety
- Solidne, stosunkowo
prosta konstrukcja,
niezawodne
- Stosowane w przypadku
spalania odpadów
- Stosunkowo niskie
wymagania dot. mocy
- Temperatura gazu
w zakresie 150-350°C
- Szeroko stosowane
w przypadku spalania
odpadów
Wady
- Stosowane jedynie w przypadku
odpylania wstępnego
- Stosunkowo wysoka
konsumpcja energii
(w odniesieniu do
elektrofiltrów)
- Ryzyko tworzenia się PCDD/F
jeżeli stosowane w zakresie
temperatur 200-450°C
- Niewielkie doświadczenie
w przypadku spalania odpadów
- Możliwe osiągnięcie
- Stosowane głównie jako
niskiej koncentracji emisji
odpylanie wtórne
- czasem stosowane
- Powstawanie ścieków
w przypadku spalania
procesowych
odpadów
- Zwiększona widoczność
pióropusza
- Szeroko stosowane w
- Stosunkowo wysoka
przypadku spalania
konsumpcja energii
odpadów
(w porównaniu do filtra
- Warstwa osadów
elektrostatycznego)
występuje w roli
- Wrażliwe na kondensację wody
dodatkowego filtra i jako
i korozję
reaktor adsorpcyjny
Źródło: BREF
Wg BREF koszty inwestycyjne dwóch linii MSWI o całkowitej wydajności około 200.000
Mg/rok szacowane są jako:



Filtr elektrostatyczny (3 pola)
2,2 mln EUR
Filtr elektrostatyczny (2 pola)
1,6 mln EUR
Filtr workowy
2,2 mln EUR (nie jest jednoznaczne czy
cena zawiera chłodnicę spalin usytuowaną powyżej)
Strona 63
Zważywszy na powyższe oraz biorąc pod uwagę praktykę eksploatacyjną, jako preferowane
rozwiązanie
odpylania
wstępnego
przewidziano
zastosowanie
elektrofiltru,
charakteryzującego się dużą efektywnością odpylania, przy jednoczesnym stosunkowo
małym oporze przepływu i stosunkowo niskim (w porównaniu z filtrem workowym
i multicyklonem) zużyciem energii.
W proponowanym rozwiązaniu (metoda półsucha) nie przewiduje się odpylania wstępnego,
chyba że dostawca technologii uzna to konieczne dla uzyskania wymaganej skuteczności
oczyszczania spalin. W niektórych przypadkach (np. zastosowania metody mokrej
oczyszczania spalin) może to być poza płuczkami, jedyny stopień odpylania. Natomiast
w przypadku metody suchej, półsuchej oraz w przypadku ewentualnej konieczności
dodatkowego doczyszczania spalin pod kątem zawartości metali ciężkich (szczególnie rtęci)
oraz furanów i dioksyn (w przypadku wymagań ostrzejszych, niż te określone w Dyrektywie
2000/76/WE), stosuje się dodatkowo filtr workowy, który uznano za rozwiązanie
technologicznie korzystniejsze dla odpylania końcowego.
W przypadku wykorzystania metody suchej lub półsuchej oczyszczania spalin, zastosowanie
odpylania wstępnego ma uzasadnienie ekonomiczne i będzie zastosowane jedynie
w przypadku braku możliwości stabilizacji i zestalania odpadu, celem umożliwienia jego
zagospodarowania lub składowania na składowisku odpadów innych niż niebezpieczne
i obojętne.
4.2.2.3.4
Oczyszczanie spalin z gazów kwaśnych, metali ciężkich,
dioksyn i furanów oraz końcowe odpylanie
Poniżej przedstawiono najistotniejsze uwarunkowania procesowe dla trzech wymienionych
wyżej metod oczyszczania spalin, tj. dla metody mokrej, półsuchej i suchej, przyjętych jako
rozważane wstępnie warianty technologiczne planowanego przedsięwzięcia.
System mokrego oczyszczania spalin
Według dostępnych na rynku rozwiązań możliwe jest rozdzielenie procesu oddzielania
poszczególnych grup składników zanieczyszczeń na kolejne poziomy (stopnie) lub odrębne
płuczki, tak że podczas całego procesu oczyszczania istnieje możliwość ingerencji
i optymalnego sterowania procesem oczyszczania spalin, we wszystkich jego fazach. Liczba
stopni płukania wynosi od 1 do 4, najczęściej minimum 2 (płuczka kwaśna o pH w zakresie
0-1 do usuwania HCl i HF oraz płuczka obojętna lub alkaliczna, zasilana wapnem lub
wodorotlenkiem sodu, na ogół pH w zakresie 6-8,, do usuwania SO2)
Takie rozwiązanie (wykorzystanie mokrej technologii oczyszczania spalin) stwarza również
warunki procesowe dla obróbki technologicznej (preparowania) popiołów lotnych i pyłów
z odpylania spalin. Wykorzystanie części kwaśnych ścieków płuczkowych do ekstrahowania
popiołów lotnych i pyłów– z kotła i z zespołu odpylania za kotłem (zazwyczaj najbardziej
zanieczyszczonych związkami metali ciężkich) – dopuszcza bowiem ich spreparowanie
do postaci pozwalającej na ich bezpośrednie deponowanie, jako odpad nie-niebezpieczny.
Produkt ekstrahowania tych popiołów, w postaci szlamu bogatego przede wszystkim w Pb,
Zn i Cd, może ewentualnie podlegać recyklingowi.
W przypadku zastosowania mokrej metody oczyszczania spalin, z uwagi na mniejszą
w porównaniu z metodą suchą i półsuchą - skuteczność tej metody w zakresie usuwania
dioksyn i furanów oraz metali ciężkich, a zwłaszcza rtęci, przy wyborze SCR można
rozbudować moduł katalizatora, tak, aby oprócz NOx, redukował on również emisje dioksyn
Strona 64
i furanów. W przeciwnym wypadku (np. przy systemie DeNOx opartym na SNCR) konieczne
może okazać się doczyszczanie spalin w zakresie dioksyn i furanów oraz rtęci poprzez
zastosowanie suchej sorpcji (wtrysk sorbentu – np. węgiel aktywny oraz filtr tkaninowy).
Metoda mokra wymaga instalacji podczyszczającej ścieki z instalacji oczyszczania spalin
przed ich zrzutem do systemu kanalizacyjnego. Istnieją rozwiązania technologiczne
pozwalające ograniczyć lub nawet wyeliminować zrzut ścieków (odparowanie),
ale pogarszają one znacznie wskaźniki efektywności energetycznej instalacji.
Przy zastosowaniu mokrych metod oczyszczania osiąga się następujące poziomy emisji
gazów kwaśnych:
Tabela 4.7 Poziomy emisji związane z zastosowaniem płuczek (skruberów mokrych)
Osiągnięty poziom emisji
Średnie
półgodzin
ne
(mg/Nm3)
Średnie
dzienne
(mg/Nm3 )
Średnie
roczne
(mg/Nm3)
Emisje
specyficzne
(g/t odp. na
wejściu)
HCL
0,1 - 10
<1
0,1 - 1
1 -10
HF
<1
<0,5
<0,1 - 0.5
<0,05 – 2
SO2
<50
<20
<10
5 - 50
Substancja
Uwagi
Bardzo stabilne stężenia
na wylocie
Bardzo stabilne stężenia
na wylocie
Wymaga oddzielnego stopnia
redukcji oraz absorbenta (wapień
lub NaOH)
Stężenia półgodzinne mogą
podlegać większym fluktuacjom.
Źródło: BREF
Technologia mokrego oczyszczania spalin zapewnia najwyższą skuteczność usuwania gazów
kwaśnych przy najniższych współczynnikach stechiometrycznych. W poniższej tabeli
przedstawiono podstawowe uwarunkowania związane z zastosowaniem mokrego systemu
usuwania gazów kwaśnych.
Tabela 4.8 Uwarunkowania związane z zastosowaniem mokrego systemu usuwania
gazów kwaśnych
Kryteria
Jednostki
Zasięg otrzymanych
wartości
kWh/t odpadów na
wejściu
19
Konsumpcja
reagentów
kg/t odpadów na
wejściu
2 – 3 (NaOH)
lub
ok. 10 (CaO)
lub 5-10
wapień/kamień
wapienny)
Stechiometria
reagentów
proporcja
1,0 – 1,2
Kg (mokre)/t wsadu
Kg (suche)/t wsadu
l/t odpadów na wejściu
10 – 15
3–5
100 - 500
Wymagania
dotyczące energii
Pozostałości - typ
Pozostałości – ilość
Konsumpcja wody
Uwagi
Pompy zwiększają
zapotrzebowanie
Najniższa ze wszystkich
systemów
Osady z obróbki ścieków;
w niektórych przypadkach
można odzyskiwać HCl lub gips
Mieszane -oczyszczanie spalin
i popiół lotny
i popiół lotny
Najwyższa ze wszystkich
Strona 65
Produkcja odcieków
Widoczność
pióropusza
250 - 500
+/0/-
+
systemów, ale może być
zredukowana przez obróbkę
i skraplanie oraz poprzez niskie
temperatury przed wlotem na
płuczki
Wymagana obróbka przed
zrzutem lub ponownym użyciem
Wysoka zawartość wilgoci,
ale może być zredukowana
poprzez podgrzew spalin /
skroplenie
Źródło: BREF
System półsuchego oczyszczania spalin
Alternatywną metodą oczyszczania spalin z zanieczyszczeń gazowych, metali ciężkich,
dioksyn i furanów oraz resztkowych pyłów i popiołów lotnych jest metoda półsucha.
Kwaśne gazy, głównie HCI, HF i SO2 są neutralizowane, w kontakcie z odczynnikiem jakim
jest Ca(OH)2 powstający z tlenku wapnia (CaO) i wody wprowadzanej do komory reakcyjnej,
zgodnie z poniższymi reakcjami:
2 HCl + Ca (OH)2 → Ca Cl2 + 2 H2O
2 HF + Ca (OH)2 → Ca F2 + 2 H2O
SO2 + 1/2 O2 + Ca (OH)2 → Ca SO4 + H2O
W metodzie tej ciepło spalin wykorzystywane jest w części do odparowania rozpuszczalnika,
w którym znajduje się reagent, czyli wody. Produkty reakcji mają więc postać stałą
i są wydzielane ze strumienia spalin w urządzeniu filtrującym, najczęściej filtrze workowym.
Metale ciężkie w formie gazowej, jak rtęć i frakcja kadmu adsorbowane są częściowo
na powierzchni cząstek wapna. Dodatek węgla aktywnego pozwala na zwiększenie redukcji
ciężkich metali, a także wychwycenie dioksyn i furanów.
Wydajna redukcja kwaśnych składników spalin (HCI, HF, SO2), metali ciężkich, pyłów,
dioksyn i furanów zawartych w spalinach, powstających w trakcie procesu termicznego
unieszkodliwiania odpadów komunalnych, pozwala na dotrzymanie norm emisyjnych.
Proces składa się z następujących faz:
 schładzania spalin przez wtrysk wody;
 wprowadzenie reagenta (CaO) do komory reakcyjnej z wodą chłodząca, gdzie będzie
mieszany ze spalinami, w wyniku czego dojdzie do reakcji neutralizacji kwaśnych
gazów (reakcja absorpcyjna),
 ewentualny wtrysk węgla aktywnego - umożliwia adsorpcję gazowych zanieczyszczeń
na jego powierzchni,
 oczyszczanie spalin w filtrze workowym oraz przetrzymywanie na powierzchni
filtracyjnej reagentów.
Metoda półsucha będzie zrealizowana poprzez wtrysk tzw. mleka wapiennego, czyli
przygotowanego wcześniej wodnego roztworu lub zawiesiny CaO. Rozwiązanie takie Przyn
nieostrożnej eksploatacji może powodować trudności eksploatacyjne związane z zapychaniem
tzw. atomizerów, czyli dysz rozpryskujących roztwór do komory reakcyjnej jednakże z uwagi
Strona 66
na możliwość wykorzystania w procesie wody z płuczki doczyszczającej oraz wyższą
skuteczność oczyszcza spalin w rozpatrywanym systemie jest korzystniejsze.
Wtrysk rozpuszczonych reagentów umożliwia zmniejszenie ich ilości poprzez zawrócenie
i ponowne rozpuszczenie części nieprzereagowanego reagenta. Współczynnik
stechiometryczny zwykle mieści się w granicach 1,5-2,0.
Przy zastosowaniu półsuchych metod oczyszczania osiąga się następujące poziomy emisji
gazów kwaśnych:
Tabela 4.9 Poziomy emisji związane z półsuchym systemem oczyszczania
Średnie
półgodzinn
e (mg/Nm3)
Średnie
dzienne
(mg/Nm3)
Średnie
roczne
(mg/Nm3)
HCL
HF
<50
<2
3-10
<1
2
<0.5
Emisje
charakterystyczne
(g/t odp. na
wejściu)
4 -10
<2
SO2
<50
<20
<10
5 - 50
Substancja
Uwagi
Niższe wartości otrzymane poprzez
większą dawkę reagenta i kontrolę
regulacji. Wartościom szczytowym
zaradzić można poprzez analizator
HCL umieszczony powyżej
skrubera. System półsuchy może
wyłapywać SO2 równolegle do HCL
i HF w tym samym skruberze
Źródło: BREF
W przypadku półsuchego skrubera nie mamy do czynienia z odciekami z uwagi na to,
że stosowana ilość wody jest niższa niż w przypadku skrubera mokrego i następuje jej
całkowite odparowanie ze spalinami.
Systemy półsuche zapewniają dość wysokie sprawności oczyszczania (rozpuszczalnych
gazów kwaśnych). Niskie limity emisji mogą być osiągnięte poprzez dostosowanie
dozowania reagenta i punktu pracy systemu, jednakże kosztem tego jest zwiększona
konsumpcja reagentów i ilość pozostałości.
Systemy półsuche stosowane są z filtrami workowymi w celu usunięcia reagentów. Mogą być
tutaj dodane również reagenty inne niż alkaiczne, w celu absorpcji składników spalin
(np. węgiel aktywowany w celu usunięcia HG i PCDD/F).
W poniższej tabeli przedstawiono podstawowe uwarunkowania związane z zastosowaniem
półsuchego systemu usuwania gazów kwaśnych.
Tabela 4.10 Uwarunkowania związane z zastosowaniem półsuchego systemu usuwania
gazów kwaśnych
Kryteria
Jednostki
Zasięg otrzymanych
wartości
kWh/t odpadów na
wejściu
6 – 13
Konsumpcja
reagentów
kg/t odpadów na
wejściu
12 – 20 (wapno)
Stechiometria
reagentów
proporcja
1,4 – 2,5
Wymagania
dotyczące energii
Uwagi
Spadek ciśnienia na filtrze
workowym powoduje
dodatkowe zapotrzebowanie na
energię
Średni zakres stosowanych
systemów
Najniższe wartości osiągnięte
w przypadku
recyrkulacji/niskiego
zanieczyszczenia zadawanych
Strona 67
Kg
b.d.
kg/t odpadów na
wejściu
25 – 50
Konsumpcja wody
b.d.
Produkcja odcieków
Widoczność
pióropusza
Źródło: BREF
b.d.
+/0/-
0
Pozostałości - typ
odpadów
i popiół lotny
i popiół lotny
Najniższa w przypadku, kiedy
temperatura wejściowa spalin do
systemu oczyszczania jest niska,
w innym przypadku dodatkowo
potrzebna woda na cele
chłodzenia
Średni zakres stosowanych
systemów
Tabela 4.11 Dane dotyczące eksploatacji
Kryterium
Stopień
skomplikowania
Elastyczność
Wymagania
dotyczące wiedzy
operatora
Opis czynników
mających wpływ na
kryterium
Szacunki
(Wysokie,
Średnie,
Niskie)
- Wymagane
dodatkowe jednostki
w procesie
- Krytyczne aspekty
procesu
- Zdolność
technologii
w różnym zakresie
warunków
wejściowych
- Wymagane
dodatkowe
szkolenia lub
odpowiedni skład
osobowy
Uwagi
Ś
- Ilość jednostek w procesie mniejsza niż
w przypadku systemów mokrych, jednak
większa niż suchych
- Temperatura na wejściu wymaga kontroli
- Odpylanie wstępne może ułatwić działanie
systemu półsuchego
Ś
- Niski poziom emisji może zostać osiągnięty
w większości warunków
- Nagłe zmiany obciążenia mogą być
problemem
Ś
- Oczyszczanie odcieków nie jest wymagane
- Szczególna uwaga wymagana przy
optymalizacji dawkowania reagenta
Źródło: BREF
System suchego oczyszczania spalin
Ta metoda oczyszczania spalin oparta jest na analogicznych reakcjach, jak metoda półsucha,
przy czym reagenty wprowadzane są w postaci suchego proszku (zwykle wapno lub kwaśny
węglan sodu). Dawka reagenta zależy od składu spalin, temperatury oraz jego typu.
Przy zastosowaniu wapna jego dawka przekracza zwykle 2-3 razy ilość stechiometryczną.
Przy użyciu kwaśnego węglanu wapnia jego ilość jest niższa. Zwiększona w stosunku
do ilości stechiometrycznej dawka reagentu prowadzi do odpowiednio większej ilości
pozostałości po-procesowej, chyba że stosuje się jego recyrkulację.
Dodanie do reagentów węgla aktywnego pozwala na zwiększenie redukcji ciężkich metali,
a także wychwycenie dioksyn i furanów.
Reakcja przebiega mniej wydajnie niż w pozostałych metodach. Z tego względu zalety tej
metody przeciwważone są zwiększeniem zużycia sorbentu dla dotrzymania norm emisyjnych.
Produkty reakcji generowane są w postaci stałej i oddzielane są ze strumienia spalin
w urządzeniu filtrującym, najczęściej filtrze workowym.
Proces składa się więc z następujących faz:
Strona 68



wprowadzenie reagentu do komory reakcyjnej (czasem do kanałów spalin bezpośrednio
przed drugim stopniem odpylania), gdzie będzie on mieszany ze spalinami, w wyniku
czego dojdzie do reakcji neutralizacji kwaśnych gazów (reakcja absorpcyjna),
wtrysk węgla aktywnego - umożliwia adsorpcję gazowych zanieczyszczeń na jego
powierzchni,
oczyszczanie spalin w filtrze workowym oraz przetrzymywanie na powierzchni
filtracyjnej reagentów.
Dla lepszego wykorzystania reagentów czasem stosuje się recyrkulację części strumienia pyłu
do komory reakcyjnej. Przy zastosowaniu suchych metod oczyszczania osiąga się następujące
poziomy emisji gazów kwaśnych:
Tabela 4.12 Poziomy emisji związane z zastosowaniem suchego systemy oczyszczania
spalin na bazie wapna
Średnie
półgodzinne
(mg/Nm3)
Średnie
dzienne
(mg/Nm3)
Średnie
roczne
(mg/Nm3)
HCL
<60
<10
HF
<4
<1
b.d.
b.d.
Emisje
specyficzne
(g/t odp. na
wejściu)
b.d.
b.d.
SO2
<200
<50
b.d.
b.d.
Substancja
Uwagi
Dostarczone informacje
stwierdzają zgodność
z wartościami granicznymi
emisji podanymi w
EC/2000/76
Źródło: BREF
Tabela 4.13 Poziomy emisji związane z zastosowaniem suchego systemy oczyszczania
spalin na bazie wodorowęglanu sodu
Średnie
półgodzinne
(mg/Nm3)
Średnie
dzienne
(mg/Nm3)
Średnie
roczne
(mg/Nm3)
HCL
<20
<5
HF
<1
<1
b.d.
b.d.
Emisje
specyficzne
(g/t odp. na
wejściu)
b.d.
b.d.
SO2
<30
<20
b.d.
b.d.
Substancja
Uwagi
Dostarczone informacje
stwierdzają zgodność
z wartościami granicznymi emisji
podanymi w EC/2000/76
Źródło: BREF
W poniższej tabeli przedstawiono podstawowe uwarunkowania związane z zastosowaniem
suchego systemu usuwania gazów kwaśnych.
Tabela 4.14 Uwarunkowania związane z zastosowaniem suchego systemu usuwania
gazów kwaśnych
Kryteria
Wymagania dotyczące
energii
Konsumpcja
reagentów
Jednostki
Zasięg otrzymanych
wartości
kWh/t odpadów na
wejściu
b.d.
kg/t odpadów na
wejściu
10 – 15
Uwagi
Głównie ze względu na spadek
ciśnienia na filtrze workowym.
Wyższa temperatura robocza
może prowadzić do
oszczędności na powtórny
podgrzew spalin
Wartość odnosi się do zużycia
wodorowęglanu sodu
Strona 69
Stechiometria
reagentów
proporcja
1,25 (NaHCO3)
1,5 – 2,5 (CaOH)
kg
b.d.
Pozostałości – typ
Konsumpcja wody
Produkcja odcieków
Widoczność
pióropusza
kg/t odpadów na
wejściu
Typowy nadmiar to 25% przy
wodorowęglanie sodu. Przy
recyrkulacji wapna osiąga się
niższe wartości
Pozostałości z oczyszczania
z popiołem lotnym lub
oddzielnie, jeżeli jest odpylanie
wstępne
7 – 25
0
0
+/0/-
-
Najniższa ze wszystkich
systemów
Źródło: BREF
Poniższej w tabeli przedstawiono punktową ocenę poszczególnych metod oczyszczania spalin
w zakresie usuwania gazów kwaśnych i metali ciężkich oraz organicznych związków węgla
(PCDD/F), przeprowadzoną zgodnie z zaleceniami BREF/BAT.
Tabela 4.15 Punktowa ocena poszczególnych metod oczyszczania spalin zakresie
usuwania gazów kwaśnych, metali ciężkich oraz organicznych związków węgla
(PCDD/F)
Kryteria
FGT
mokra
(W)
FGT
półmokra
(SW)
Suchy
FGT wapno
(DL)
Suchy
FGT –
ww1)
(DS)
Osiągi
emisji
powietrza
2
1
0
1
Produkcja
pozostałości
2
1
0
1
Zużycie
wody
0
1
2
2
Produkcja
odcieków
0
2
2
2
Zużycie
energii
0
1
1
1
Uwagi
 W przypadku HCL, HF, NH3 i SO2 systemy
mokre dają najniższe poziomy emisji do powietrza
 Każdy z systemów jest zwykle połączony z
dodatkową aparaturą kontrolną pyłów i PCDD/F
 Systemy DL mogą osiągnąć poziomy emisji takie
jak DS i SW, ale tylko w przypadku zwiększonej
dawki reagenta związanej ze zwiększoną
produkcją pozostałości
 Produkcja pozostałości na tonę odpadów jest
generalnie wyższa w przypadku systemów DL,
a niższa dla W, z większą koncentracją
zanieczyszczeń w pozostałościach z systemów W
 Odzysk materiału z pozostałości jest możliwy dla
systemów W ,po obróbce odcieku ze skrubera,
i dla systemów DS
 Zużycie wody jest generalnie wyższe dla
systemów W
 Systemy suche nie zużywają, lub zużywają
niewielkie ilości wody
 Produkowane przez systemy W odcieki (jeżeli nie
są odparowane) wymagają obróbki i zwykle
zrzucenia – jeżeli dostępny jest odbiorca solnego
odcieku (np. środowisko wodne), zrzut nie jest
szczególnym problemem
 Usunięcie amoniaku z odcieku może być
złożonym zabiegiem
 W systemach mokrych W występuje wyższa
konsumpcja energii z powodu konieczności
zastosowania pompy, może ona być jeszcze
wyższa jeżeli system jest połączony z innymi
składnikami FGT, np. do usuwania pyłu
Strona 70
Zużycie
reagentów
2
1
Reakcja na
zmienne
warunki
wlotowych
substancji
zanieczyszcz
ających
2
1
Widzialność
pióropusza
0
1
Złożoność
procesu
0
najwyższa
1
Średnia
Koszty
inwestycji
0
General.
Wysoka
1
Średnia
Koszty
operacyjne
1
Średnia
2
General
nie
niska
 Generalnie niższe zużycie reagentów występuje
w przypadku systemów W
 Generalnie wyższe zużycie reagentów
w przypadku DL – jednak może zostać
0
1
ograniczone w przypadku ich recyrkulacji
 Systemy SW, DL i DS mogą być korzystne
w przypadku monitoringu zanieczyszczeń
kwaśnych w surowych spalinach. (patrz 4.4.3.9)
 Systemy mokre W są najbardziej odpowiednie
w przypadku szybko zmieniających się
koncentracji na wejściu HCL, HF i SO2
0
1
 Systemy DL dają z reguły mniejszą elastyczność –
jednakże może ona być polepszona poprzez
zastosowanie monitoringu zanieczyszczeń
kwaśnych w surowych spalinach
 Widzialność pióropusza jest generalnie wyższa
w przypadku systemów mokrych (jeżeli nie
2
2
powzięte specjalne środki)
 Systemy suche charakteryzują się z reguły
najmniejszą widzialnością pióropusza
 Systemy W same w sobie są generalnie proste,
2
2
jednakże w celu zapewnienia pełnego systemu
najniższ najniższ
FGT wymagane są inne składniki, takie jak
a
a
np. oczyszczalnia ścieków
 W przypadku systemów mokrych pojawiają się
2
2
dodatkowe koszty dotyczące uzupełnienia FGT
General.
General.
i składników pomocniczych – szczególnie
niska
niska
znaczące w przypadku małych instalacji
 Dla systemów W występują dodatkowe koszty
ETP – szczególnie znaczące w przypadku małych
instalacji
 Wyższe koszty pozbycia się pozostałości
występują tam, gdzie produkowana jest większa
ich ilość
2
i konsumowana jest większa ilość reagenta.
1
General
Systemy W generalnie produkują najmniejsze
Średnia
nie
ilości pozostałości, dlatego koszty z ich
niska
pozbyciem są tu mniejsze.
 Koszty operacyjne zawierają zużywane produkty,
koszty konserwacji, pozbycia się pozostałości.
Koszty te zależą w dużym stopniu od lokalnych
cen zużywanych produktów oraz pozbycia się
pozostałości
11
17
RAZEM
9
13
Kryteria oceny:
 2 pkt (+) - oznacza, że zastosowanie tej techniki jest generalnie korzystne, przyjmując wzięte
pod uwagę kryterium
 1 pkt (0) - oznacza, że zastosowanie tej techniki generalnie nie jest szczególnie korzystne
lub niekorzystne, przyjmując wzięte pod uwagę kryterium
 0 pkt (-) - oznacza, że zastosowanie tej techniki jest generalnie niekorzystne, przyjmując wzięte pod
uwagę kryterium
Uwagi:
1) - Suchy FGT - wodorowęglan sodowy (DS)
Źródło: BREF
Z przeprowadzonej zgodnie z kryteriami wymienionymi w BREF punktowej analizy oceny
poszczególnych metod wynika, że najkorzystniejszą opcją oczyszczania spalin jest metoda
sucha z użyciem wodorowęglanu sodowego.
Strona 71
Autorzy niniejszego opracowania obliczyli jednak, że metoda sucha z zastosowaniem
kwaśnego węglanu sodu charakteryzuje się wyższymi niż w przypadku półsuchej kosztami
reagentu. Ponadto jej skuteczność, zwłaszcza przy zmiennych stężeniach zanieczyszczeń
na wejściu do instalacji oczyszczania spalin, jest niższa niż w metodzie półsuchej. Dodatkowo
metoda sucha z zastosowaniem kwaśnego węglanu sodu nastręcza znacznie więcej
problemów przy stabilizacji pozostałości poprocesowej z oczyszczania spalin. Mając na
uwadze powyższe zdecydowano się zarekomendować technologię półsuchą, co prawda dającą
większą ilość odpadu niż metoda sucha z wodorowęglanem sodowym, jednak powstały odpad
jest łatwy do stabilizacji i dużo bardziej odporny na wymywanie.
4.2.2.3.5
System redukcji NOx (DeNOx)
W odniesieniu do tlenków azotu w pierwszej kolejności zastosowane będą tzw. pierwotne
techniki redukcji NOx. Obejmują one odpowiednie zaprojektowanie i kontrolę warunków
prowadzenia procesu, tak aby zapobiegać zbyt dużemu „nadmiarowi powietrza” (a więc
również – azotu), jak również zbyt wysokim temperaturom (łącznie z tzw. hot-spots).
W szczególności następujące techniki należą do pierwotnych metod redukcji emisji NOx:
 Odpowiednia dystrybucja powietrza, mieszanie spalin i regulacja temperatury.
 Recyrkulacja spalin (zwykle polega na zastąpieniu 10-20% powietrza wtórnego
recyrkulowanymi spalinami.
 Podawanie czystego tlenu (rzadko stosowane w spalarniach odpadów komunalnych ze
względu na koszty).
 Spalanie strefowe
 Podawanie gazu ziemnego w strefę nad rusztem
 Wtrysk wody do pieca – pozwala zredukować miejscowe przegrzania (hot-spots),
jednak wiąże się ze stratami energetycznymi
Aby dotrzymać wymagań cytowanej wyżej Dyrektywy 2000/76/WE, tj. osiągnąć wartości
średnie dobowe NOx (jako NO2) poniżej 200 mg/Nm3 konieczne jest jednak zastosowanie
metod wtórnych, wśród których wyróżniamy:
 Metodę katalityczną – tzw. SCR (Selective Catalytic Reduction).
 Metodę niekatalityczną – tzw. SNCR (Selective Non-Catalytic Reduction).
Obie metody pozwalają na spełnienie wymagań Dyrektywy 2000/76/WE, przy czym metoda
katalityczna (SCR) cechuje się wyższą efektywnością redukcji, pozwalając tym samym na
spełnienie ostrzejszych wartości emisji NOx, znacznie poniżej wymagań określonych
prawem.
W obu metodach jako czynnik redukcyjny stosuje się amoniak lub jego pochodne
(np. mocznik w postaci stałej, lub jako roztwór), przy czym amoniak ze względów
bezpieczeństwa dostarcza się zwykle jako roztwór 25%-owy.
Tlenki azotu w spalinach składają się przede wszystkim z NO oraz NO2, i w procesie
oczyszczania są one redukowane do N2 oraz pary wodnej. Reakcja przebiega według
następującego równania:
4 NO + 4 NH3 + O2 → 4 N2 + 6 H2O
Strona 72
2 NO2 + 4 NH3 + O2 → 3 N2 + 6 H2O
Selektywna niekatalityczna metoda redukcji - SNCR (Selective Non Catalytic
Reduction).
Do niedawna uważało się, że metoda ta pozwala na osiągnięcie wymaganego przepisami
standardu emisyjnego dla NOx przeliczonych na NO2, wynoszącego 200 mg/Nm3, jednak nie
daje możliwości gwarantowania stężeń NOx na poziomie poniżej 100 mg/Nm3. Na rynku są
już jednak oferowane instalacje, w których przy zastosowaniu SNCR dostawcy technologii
gwarantują emisje NOx na poziomie 100 mg/Nm3, niemniej jednak uzyskanie niższych
poziomów jest problematyczne i wymaga zużycia większej ilości czynnika redukującego.
W metodzie niekatalitycznej czynnik redukujący jest wtryskiwany bezpośrednio do pieca,
w którym w temperaturze pomiędzy 850 i 1000C zachodzi reakcja z tlenkami azotu.
Osiągnięcie poziomu redukcji powyżej 60-80%, według BREF wymaga jednak wyższego
nadmiaru reagenta. Może to z kolei prowadzić do wtórnej emisji amoniaku, określanej jako
tzw. ammonia slip. Im wyższa temperatura procesu, tym wyższa procentowa redukcja NOx
oraz niższa emisja amoniaku resztkowego z jednej strony, lecz z drugiej strony – wyższa
produkcja NOx z amoniaku.
Jak wspomniano na wstępie reagentem (czynnikiem redukującym) może być amoniak
lub jego pochodna w formie mocznika. W tym drugim przypadku reagent może być
podawany do komory paleniskowej w formie ciekłej (jako roztwór) lub suchej – jako proszek.
Należy zaznaczyć, że wprowadzenie mocznika w postaci roztworu zmniejsza o około 1%
ilość możliwej do odzyskania energii. Warto również mieć na względzie, że zastosowanie
mocznika zamiast amoniaku powoduje stosunkowo wyższe emisje N2O, który obecnie nie jest
wprawdzie limitowany, ale w przyszłości nie wyklucza się wprowadzenia stosownych
ograniczeń w tym zakresie w przyszłości (obecnie limity takie wprowadzane są w przemyśle
chemicznym).
W tym wariancie technologia DeNOx będzie posiadała kilka, (co najmniej dwa) poziomów
dysz umożliwiające wtrysk czynnika redukującego, niezależnie od obciążenia kotła
w optymalnym zakresie temperatur. Rozwiązanie takie pozwala zminimalizować ryzyko,
że przy temperaturach niższych niż optymalne, proces redukcji tlenków azotu nie będzie
odpowiednio wydajny, natomiast w wyższych temperaturach - mocznik będzie się spalał,
powodując zwiększenie emisji NOx.
Przy zastosowaniu mokrych metod oczyszczania spalin, nadmiar amoniaku może być
usunięty w płuczce, a następnie odzyskany w procesie odpędzania (stripping) i zawrócony
do procesu DeNOx.
Strona 73
Rysunek 7. Przykładowy schemat systemu SNCR
Źródło: BREF
Katalityczna metoda redukcji – SCR (Selective Catalytic Reduction).
Metoda Selektywnej Redukcji Katalitycznej (SCR) oparta jest na procesie katalitycznym,
podczas którego amoniak, woda amoniakalna lub mocznik zmieszany z powietrzem
podawany jest do strumienia spalin i przechodzi przez katalizator, reagując z NOx.
Dla efektywnego działania katalizator zwykle wymaga temperatury roboczej w zakresie
180 - 450C. Większość będących w eksploatacji systemów działa w zakresie temperatur
230-300C. Poniżej 250C konieczna jest większa objętość katalizatora oraz istnieje większe
ryzyko jego zapchania i zatrucia.
Metoda SCR pozwala osiągnąć wysoką skuteczność redukcji (zwykle ponad 90%) przy ilości
czynnika redukującego bliskiego ilości stechiometrycznej. W przypadku spalarni odpadów
komunalnych SCR stosuje się zwykle po oczyszczeniu spalin, tj. po odpyleniu i usunięciu
gazów kwaśnych. Stąd też spaliny zwykle wymagają ponownego podgrzania do efektywnej
temperatury reakcji dla systemu SCR. Może to zostać zrealizowane przez zastosowanie
regeneracyjnego wymiennika ciepła „spaliny/spaliny” (wykorzystującego ciepło spalin
opuszczających katalizator, oraz dodatkowo (uzupełniająco) - przy pomocy palnika
kanałowego o niewielkiej mocy, zabudowanego w kanale spalin, bezpośrednio przed kolumną
reaktora katalitycznego). Zwiększa to zapotrzebowanie energii do oczyszczania spalin. Jeżeli
poziom SOx w spalinach został już zredukowany do bardzo niskich wartości na wlocie
do systemu SCR, można istotnie zredukować podgrzew, lub nawet z niego zrezygnować.
Niskotemperaturowe systemy SCR wymagają jednak regeneracji katalizatora na skutek
odkładania się soli (zwłaszcza chlorku amonu oraz siarczku amonu). Regeneracja taka może
być krytyczna, jako że może ona prowadzić do przekroczenia wartości granicznych emisji
dla pewnych zanieczyszczeń np. HCl, SO2, NOx.
Strona 74
Czasami system SCR zlokalizowany jest bezpośrednio po filtrze elektrostatycznym, aby
zredukować lub wyeliminować konieczność podgrzewu spalin. W takim przypadku należy
jednak mieć na względzie ryzyko formowania się PCDD/F w elektrofiltrze (który działa
zwykle przy temperaturach powyżej 220-250C).
System SCR po zabudowaniu w kolumnie reaktora dodatkowych pakietów katalizatorów
może zapewnić również dodatkowo redukcję emisji dioksyn i furanów. Osiąga się przy tym
skuteczności destrukcji PCDD/F na poziomie 98-99,9%.
System SCR jest również korzystny z uwagi że nie generuje N2O, jak to ma miejsce
w wyniku procesów chemicznych zachodzących w przypadku zastosowania metody
niekatalitycznej (SNCR).
Rysunek 8. Przykładowy schemat systemu SCR
Źródło: BREF
4.2.2.3.6
Podsumowanie systemów oczyszczania spalin
Poniżej przedstawiono zestawienie metod oczyszczania spalin oraz systemów redukcji NOx
stosowanych w spalarniach odpadów komunalnych w Europie – dane wg BREF.
Tabela 4.16 Zestawienie głównych systemów oczyszczania spalin w MSWI w Europie
w 2000/2001
Suchy
Półsuchy
Mokry
Suchy
SD
Tylko
Tylko
SNCR
SCR
Strona 75
64
95
138
i mokry
i mokry
12
14
elektofiltry
21
filtry
tkaninowe
4
23
43
Źródło: BREF
Wg powyższego zestawienia, w latach 2000/2001 najczęściej występującą metodą
oczyszczania spalin w instalacjach termicznego unieszkodliwiania odpadów komunalnych
była metoda mokra, a za nią - półsucha. Należy jednak podkreślić, że dostępne w BREF dane
pochodzą z przed kilku lat. W ostatnich latach daje się zauważyć rosnącą popularność
systemów półsuchych i suchych.
Każda z trzech zasadniczych metod oczyszczania spalin oraz systemów DeNOx posiada
jednak wspólne dla danej metody zalety i wady przedstawione w poniższej tabeli:
Tabela 4.17 Zalety i wady poszczególnych zasadniczych metod oczyszczania spalin
Metoda
oczyszczania
spalin
Zalety
Wady
Mokra (W)
 Bardzo wysoka skuteczność wyłapywania
gazów kwaśnych (HCl, HF) oraz SO2+SO3
 Wyższa elastyczność w odniesieniu
do fluktuacji przepływu i stężeń
 Relatywnie niskie zużycie chemikaliów
(np. CaO, HCl, NaOH, etc.) – niskie
współczynniki ndmiaru
 Najniższe (w porównaniu z metodą suchą
i półsuchą) ilości odpadów po
procesowych i niższe koszty ich
deponowania
 Pozwala na odzysk HCl, soli, gipsu itp.
 Pozwala na wykorzystanie ścieków ze
skrubera do obróbki / płukania żużli
Półsucha
(SW)
 Brak ścieków – jedynie odpad stały
 Dość wysoka skuteczność wyłapywania
gazów kwaśnych (HCl, HF) oraz SO2+SO3
 Łatwo osiągalna adsorpcja PCGG/PDF
oraz rtęci poprzez dodawanie węgla
aktywnego
 Możliwość zmniejszenia zużycia
reagentów i ilości odpadów poprzez
zawrót reagetnów
 Brak tzw. „efektu pióropusza”
 Niższe niż w systemie mokrym koszty
inwestycyjne
 Niższe koszty pracy – brak instalacji
podczyszczania ścieków
Sucha (D)
 Prosty proces i niskie koszty inwestycyjne
 Łatwo osiągalna adsorpcja PCGG/PDF,
oraz rtęci poprzez dodawanie węgla
aktywnego
 Potrzebna jest dodatkowa instalacja do
podczyszczania ścieków ze skruberów
 Ścieki spuszczane do kanalizacji mają
wysokie zasolenie
 Czasami konieczny jest dodatkowy proces
do usuwania rtęci
 Stosunkowo wysokie zużycie wody
 Wyższe koszty inwestycyjne
 Widoczny efekt tzw. „pióropusza” (który
może być wprawdzie zniwelowany poprzez
kondensację lub podgrzew spalin przed
wylotem, lecz podwyższa to koszty
eksploatacyjne)
 Ryzyko tzw. „memory effect” – czyli
odbudowy PCDD/F
 Wyższa złożoność systemu
 Przeciętna elastyczność w odniesieniu
do fluktuacji przepływu.
 Możliwe problemy przy gwałtownych
zmianach ładunków na wlocie
 Utrzymanie dysz rozpryskowych
(w przypadku systemu z mlekiem
wapiennym)
 Wyższa niż w systemach mokrych ilość
pozostałości z oczyszczania spalin i wyższe
koszty ich obróbki i deponowania
 Dostępna jest mniejsza energia
(w porównaniu
z systemem suchym) w spalinach
do produkcji pary
 Wrażliwość na odpowiednią temperaturę
(punkt rosy)
 Większe niż w metodzie mokrej zużycie
reagentów (choć możliwe do ograniczenia
poprzez ich zawrót)
 Wyższe zużycie chemikaliów przy
przeciętnych
i wysokich stężeniach zanieczyszczeń,
a w rezultacie wysokie koszty chemikaliów
Strona 76
 Brak ścieków – jedynie odpad stały
 System stosunkowo prosty
 Możliwość pracy przy wyższych
temperaturach ogranicza konieczność
podgrzewu spalin przy SCR
 Brak zużycia wody
i deponowania pozostałości
 W przypadku zastosowania kwaśnego
węglanu wapnia – ograniczone nadmiary,
ale stosunkowo wysoka cena jednostkowa
 Jedynie przeciętna skuteczność
wyłapywania gazów kwaśnych (HCl, HF)
oraz SO2+SO3
 Przeciętna elastyczność w odniesieniu do
fluktuacji przepływu i ładunków
Tabela 4.18 Zalety i wady systemów DeNOx
Metoda
oczyszczania
spalin
Zalety
SCR
 Stosowany przy zaostrzonych normach
emisji NOx poniżej 100 mg/m3
 Wysoka sprawność 80 – 95 %
 Znacznie niższe niż przy SNCR nadmiary
reagentów (1 – 1,1)
 Możliwość rozbudowy katalizatora
o segment redukcji P
SNCR
 Niższe zużycie energii
 Przy zastosowaniu NSCR osiągana się o 36% większą moc elektryczną w
porównaniu z SCR
 Mniejsze zapotrzebowanie miejsca
Wady
 Wysokie zużycie energii (cieplnej
i elektrycznej)
 Wymaga wcześniejszego odpylenia spalin
oraz usunięcia SO2/SO3 i czasami HCL
 Konieczność podgrzewania spalin
 Katalizator wrażliwy na zatrucie
 Istotnie wyższe koszty inwestycyjne (4 mln
EUR w porównaniu z 1 mln EUR dla
SNCR)
 Większe zapotrzebowanie miejsca
 Znacznie wyższe niż przy SCR nadmiary
reagentów (2 – 3), a więc i ich koszty –
możliwy jest jednak odzysk amoniaku
 Niższa skuteczność usuwania NOX
 Ryzyko tzw. ammonia slip oraz emisji N2O
 Przy systemach mokrych oczyszczania
spalin może być konieczność odpędzania
amoniaku ze ścieków ze skrubera przed ich
zrzutem – złożoność ,dodatkowy koszt
inwestycyjny (niwelujący w znacznej
mierze różnicę między SNCR i SCR)
i koszty operacyjne
 Krytyczna jest optymalizacja wtrysku
reagentów i temperatury
Ostatecznie uwzględniając dodatkowe kryteria wynikające z uwarunkowań lokalnych, takich
jak:
 zaostrzone wymagania odnośnie granicznych wartości stężeń wybranych zanieczyszczeń,
w szczególności dot. tlenków azotu (spodziewane zaostrzenie normy do 100 mg/m3),


preferencje odnośnie maksymalizacji efektu energetycznego (odzysku energii),
preferencje dla jak najniższej produkcji odpadów po procesowych (wysokie opłaty za
unieszkodliwianie pozostałości podprocesowych),
Dla Zakładu Termicznego Przekształcania Odpadów Komunalnych w gminie Trzebinia
w celu maksymalizacji stopnia oczyszczania spalin zaproponowano system oczyszczania
spalin wykorzystujący tzw. metodę „półsuchą” z wtryskiem mleczka wapiennego. System ten
składa się następujących podstawowych elementów:
Strona 77
- układów zapewniających redukcję tlenków azotu metodami pierwotnymi
- reaktora sorpcyjnego (zasilanego sorbentami),
- filtra tkaninowego,
- płuczki doczyszczającej
- rekuperatorów ciepła i katalitycznego reaktora redukcji tlenków azotu (SCR)
- silosu magazynowego na pyły z procesu oczyszczania spalin (silosu pozostałości).
Oczyszczanie gazów procesowych oparte jest na iniekcji sorbentu (wapna w postaci mleczka
i węgla aktywnego) do przewodów spalinowych (w reaktorze sorpcyjnym) przed filtrem
workowym, w reaktorze sorpcyjnym, w celu absorpcji związków kwaśnych oraz adsorpcji
metali ciężkich i dioksyn. Iniekcja absorbentu, następuje w sposób „mokry” (wstrzykiwany
jest roztwór wodny sorbentów). Strumień wody w roztworze jest odbierany w taki sposób,
aby w kontakcie z oczyszczanymi gazami całość odparowała. Przedstawiony system
oczyszczania spalin charakteryzuje się wyższą skutecznością (lepszy kontakt sorbentu
z zanieczyszczeniami) niż w przypadku systemu suchego. Popioły lotne i produkty reakcji
oczyszczania spalin są następnie separowane na filtrze tkaninowym.
Proponowany system pozwala na przestrzeganie rygorystycznych poziomów emisji
szkodliwych związków w spalinach wymaganych przez dyrektywę 2000/76/WE z dnia
4 grudnia 2000 r. (Dz. Urz. WE L 332 z 28.12.2000) w sprawie spalania odpadów oraz przez
jej odpowiednika w polskim prawie - rozporządzenie Ministra środowiska z dnia 20 grudnia
2005 r. w sprawie standardów emisyjnych z instalacji (Dz. U. Nr 260, poz. 2181). Z uwagi na
możliwość zaostrzenia wymogów proponuje się by zagwarantować u dostawcy technologii
takie zaprojektowanie instalacji by była możliwość zabudowy w przyszłości ewentualnych
urządzeń do katalitycznej redukcji tlenków azotu (obecnie metodą niekatalityczną możliwe
jest uzyskanie redukcji emisji do poziomu poniżej 100 mg/Nm3).
4.2.2.4. Porównanie opcji termicznego przekształcania odpadów.
Dodatkowo przeprowadzono porównanie dwóch opcji odzysku ciepła w przypadku
termicznego przekształcania odpadów:
 Opcja I – wykorzystanie technologii spalania w palenisku rusztowym i wytwarzaniu
ciepła przy wykorzystaniu upustu turbiny kondensacyjno upustowej.
 Opcja II – wykorzystanie technologii spalania w palenisku rusztowym z dodatkowym
odzyskiem ciepła utajonego z wilgoci zawartej w spalinach.
4.2.2.4.1
Opcja I – technologia spalania w piecu rusztowym
Opis ogólny
Instalacja termicznego przekształcania odpadów realizowana jest w palenisku rusztowym.
Zaproponowano najpowszechniej stosowany, odpowiedni dla przedziału wartości opałowych
z zakresu 6-11 GJ/Mg ruszt pochyły posiadający ruchome segmenty chłodzone powietrzem.
Przy zakładanej ilości odpadów oraz zakładanym czasie pracy 7 500 h/rok oraz wartości
opalowej odpadów 8,5 GJ/Mg energia chemiczna zawarta w odpadach odpowiadać będzie
ok. 47,2 MW.
Obie opcje zakładają zastosowanie dwóch identycznych linii spowalnia z kotłami
odzysknicowym pracującymi na wspólny kolektor oraz jednej turbiny kondensacyjno
upustowej. Zastosowanie dwóch układów spalania zwiększa pewność ruchową, jak również
zwiększa elastyczność linii spalania. Nie jest to istotnym atutem z uwagi na podstawową
Strona 78
funkcję ZTPOK jakim jest zmiejszanie objętości odpadów i w związku z tym przewiduje się
pracę instalacji z wydajnością zbliżoną do nominalnej.
Opcji I nie przewiduje się wstępnego rozdrabniania odpadów przed ich termicznym
przekształcaniem.
Podstawowe elementy technologiczne instalacji termicznego przekształcania odpadów –
Opcja I
Instalacja termicznego przekształcania w Opcji I składa się z następujących podstawowych
elementów technologicznych:
 System odbioru i wstępnego przygotowania odpadów do procesu termicznego
przekształcania
z bunkrem magazynowym paliwa i systemem transportu.
 System spalania odpadów w piecu rusztowym
 Układ odzysku ciepła ze spalin – HRSG (Heat Recovery Steam Generator).
 Turbina parowa upustowo-kondensacyjna ze skraplaczem.
 System oczyszczania spalin (technologia półsucha z SCR).
 System odprowadzania spalin.
 System monitoringu i kontroli.
System odbioru i wstępnego przygotowania odpadów do procesu termicznego
przekształcania z bunkrem magazynowym paliwa i systemem transportu
Odpady dowożone są samochodami ciężarowymi, skąd są wyładowywane i kierowane do
bunkra paliwa gdzie następuje ich wymieszanie. Jedynie odpady o dużych gabarytach
wymagają przygotowania polegającego na wstępnym rozdrabnianiu (na rozdrabniaczu).
Wstępnie przygotowane odpady, stanowiące paliwo dla procesu termicznego przekształcania,
są czasowo magazynowane w bunkrze paliwa, po czym są podawane przy pomocy chwytaka,
na linię technologiczną.
Emisja zanieczyszczeń odorowych do powietrza, eliminowana jest poprzez zasysanie
zanieczyszczonego powietrza z bunkra i kierowanie tego powietrza do procesu
wysokotemperaturowego utleniania paliwa podczas termicznego przekształcania.
System spalania odpadów w piecu rusztowym
Należy zauważyć, że spalanie odpadów w piecu rusztowym jest najszerzej na świecie
stosowaną technologią termicznego przekształcania zmieszanych odpadów komunalnych.
Z tego też względu technologia ta uważana jest za najpewniejszą z punktu widzenia
eksploatacji instalacji.
Szybkość podawania odpadów na ruszt kontrolowana jest w opisywanej technologii przez
specjalnie zaprojektowany układ podajników. Przewidziany ruszt zaprojektowany jest jako
posuwisto-zwrotny, składający się z ustandaryzowanych modułów (sekcji). Sekcje rusztu,
pochylone pod kątem 18 do poziomu, zapewniają transport odpadów w palenisku
z optymalną prędkością i optymalnym ułożeniem. Konstrukcja rusztu dopasowana jest
do wydajności instalacji oraz wartości opałowej paliwa. Ruszt wykonany jest jako chłodzony
powietrzem, jednakże istnieje również opcja chłodzenia wodą (zalecane w przypadku
wysokich wartości opałowych paliwa).
Cały ruszt podzielony jest wzdłużnie na cztery lub pięć stref. Każda ze stref odpowiedzialna
jest za określoną fazę termicznego przekształcania odpadów: suszenie, odgazowanie,
zgazowanie i spalenie. Proces termicznego przekształcania odpadów jest kontrolowany
osobno w każdej ze stref. Osobno w każdej ze stref kontrolowana jest również prędkość
przesuwu rusztu. Każdy z modułów rusztu posiada indywidualne doprowadzenie powietrza.
Strona 79
Powyżej rusztu znajduje się komora dopalania, do której dostarczane jest dodatkowe
powietrze procesowe. W komorze tej następuje dopalenie gazów powstających w wyniku
spalania odpadów na ruszcie. W komorze tej następuje również wstrzyknięcie 25% roztworu
NH3, mającego za zadanie oczyszczenie gazów odlotowych z NOx.
Popioły denne są wyładowywane z komory spalania w końcowej części rusztu. Popioły te są
następnie chłodzone wodą i transportowane do zewnętrznego magazynu, skąd mogą być
ładowane na samochody ciężarowe.
Układ odzysku ciepła ze spalin – HRSG
W układzie zaproponowano dwie linie technologiczne. Odzysk ciepła ze spalin następuje
w zintegrowanych z paleniskami parowych kotłach odzysknicowych. Spaliny ogrzewają
kondensat powodując jego odparowanie i przegrzewają powstającą parę. Następnie para
kierowana jest do przegrzewacza pary gdzie uzyskuje parametry p = 40 bar, t = 400C.
Przegrzana para kierowana jest do turbiny gdzie zostaje częściowo przekształcona w energię
mechaniczną a następnie skroplona w wymienniku ciepłowniczym zamieszczonym
na upuście i stopniu kondensacyjnym turbiny.
Tabela 4.19 Dane techniczne układu odzysku ciepła w Opcji I
Lp.
1
2
3
4
5
Parametr
Ciśnienie pary
Temperatura pary na wyjściu z wymiennika
Temperatura wody na wejściu do wymiennika
Moc w paliwie
Wydajność nominalna (wydajność pary)
Wartość
40 bar
400C
130C
47,2 MW
2 x 22 t/h
Turbina parowa przeciwprężna ze skraplaczem
Turbina działa na analogicznej zasadzie, jak to opisano w Wariancie I. Różnica jest natomiast
w parametrach.
Parametry techniczne dla przewidzianej w Opcji I turbiny przedstawiono poniżej.
Tabela 4.20 Dane techniczne turbiny w Opcji I praca w kogeneracji
Lp.
1
2
3
4
5
Parametr
Ciśnienie pary na wlocie
Temperatura pary na wlocie
Ciśnienie pary na wylocie
Nominalna moc elektryczna na wyjściu
Nominalna moc cieplna na wyjściu
Wartość
39 bar
400C
2,6 bar
5,6 MW
31,6 MW
W powyższej tabeli podano parametry nominalne. Rzeczywista moc elektryczna i cieplna na
wyjściu uzależniona jest od strumienia masowego paliwa, właściwości paliwa oraz sposobu
prowadzenia procesu termicznego przekształcania.
Tabela 4.21 Dane techniczne turbiny w Opcji I praca w kondensacji
Lp.
1
2
3
4
5
Parametr
Ciśnienie pary na wlocie
Temperatura pary na wlocie
Ciśnienie pary na wylocie
Nominalna moc elektryczna na wyjściu
Nominalna moc cieplna na wyjściu
Wartość
39 bar
400C
0,4 bar
9,0 MW
0 MW
System oczyszczania spalin
Strona 80
W Opcji I zastosowano wybrany w przeprowadzonej wcześniejszej analizie system
oczyszczania spalin wykorzystujący tzw. metodę „półsuchą”. System ten składa się
następujących podstawowych elementów:
- reaktora sorpcyjnego (zasilanego sorbentami),
- filtra tkaninowego,
- płuczki doczyszczającej spaliny
- wymieników rekuperatorów ciepla
- układu katalitycznej redukcji tlenków azotu SCR
- silosu magazynowego na pyły z procesu oczyszczania spalin (silosu pozostałości).
Oczyszczanie gazów procesowych oparte jest na iniekcji sorbentu (wapna i węgla aktywnego)
do przewodów spalinowych przed filtrem workowym, w reaktorze sorpcyjnym, w celu
absorpcji związków kwaśnych oraz adsorpcji metali ciężkich i dioksyn. Iniekcja absorbentu,
następuje w sposób „mokry” (wstrzykiwany jest roztwór wodny sorbentów). Strumień wody
w roztworze jest dobierany w taki sposób, aby w kontakcie z oczyszczanymi gazami całość
odparowała. Przedstawiony system oczyszczania spalin charakteryzuje się wyższą
skutecznością (lepszy kontakt sorbentu z zanieczyszczeniami) niż w przypadku systemu
suchego. Popioły lotne i produkty reakcji oczyszczania spalin są następnie separowane
na filtrze tkaninowym, na którym dodatkowo następuje redukcja furanów i dioksan.
W opisywanym systemie oczyszczania spalin przewidziano układ recyrkulacji sorbentów,
które nie uległy reakcji ze związkami oczyszczanych gazów. Sorbenty te, po wyłapaniu
na filtrze tkaninowym, częściowo zawracane są do reaktora sorpcyjnego w celu ponownego
wykorzystania. Zastosowano również odzysk wody z płuczki. Zużyta do procesu
oczyszczania woda oraz wykroplony kondensat po podczyszczeniu zawracany jest do procesu
i używany do przygotowania mleczka wapiennego, lub układu gaszenia żużla, co eliminuje
wytwarzanie ścieków.
Odseparowane na filtrze zanieczyszczenia zbierane są na dnie jednostki filtracyjnej
a następnie transportowane są pneumatycznie do silosu magazynowego. Silos jest opróżniany
w regularnych interwałach czasowych poprzez zaprojektowany system opróżniania,
zanieczyszczenia trafiać mogą na podjeżdżające samochody cysterny, lub być kierowane
bezpośrednio do instalacji stabilizacji i zestalania.
System odprowadzania spalin
System odprowadzania spalin składa się z wentylatorów spalin oraz przewodów spalinowych
z kominem. Wentylatory spalin zapewniają wymagany dla procesu spalania właściwy
przepływ spalin jak również zapewniają recyrkulację części odpylonych spalin.
Ilość odzyskanej energii
Ponieważ produkcja energii elektrycznej jest zależna od produkcji ciepła zastosowany układ
większość czasu pracował będzie z wytwarzaniem ciepła przy maksymalnie otwartym
upuście. Niemniej jednak występować mogą okresy gdzie produkowana będzie wyłącznie
energia elektryczna w kondensacji. Średnioroczna produkcja energii skalkulowana została na
poziomie przedstawionym w poniższej tabeli.
Tabela 4.22 Średnioroczna produkcja energii w Opcji I
Lp.
1
2
3
4
5
Parametr
Średnioroczna moc elektryczna
Średnioroczna moc cieplna
Roczna produkcja energii elektrycznej
w tym z OZE
Roczna sprzedaż energii elektrycznej
Wartość
6,4
24,7
47 934
20 132
55 727
Jednostka
MWe
MWt
MWh
MWh
MWH
Strona 81
6
Roczna produkcja ciepła
666 998
GJ
4.2.2.4.2
Opcja II – technologia spalania w piecu rusztowym z
odzyskiem ciepła z wilgoci zawartej w spalinach
Opis ogólny
Opcja stanowi rozszerzenie Opcji I o system odzysku ciepła utajonego z wilgoci zawartej
w spalinach z procesu termicznego przekształcania odpadów. Ze względu na to, że Opcja I
została opisana powyżej, w niniejszym rozdziale skupiono się jedynie na opisie systemu
odzysku ciepła utajonego (pozostałe elementy technologiczne są identyczne jak w Opcji I).
Odzysk ciepła utajonego
Odzysk ciepła utajonego realizowany jest zachodzi dzięki zastosowaniu wymiennika
przeponowego (wymiana ciepła na drodze spaliny – woda) oraz rekuperatora – wymiennika
obrotowego (wymiana ciepła i wilgoci na drodze spaliny – powietrze).
Wymiennik przeponowy
W pierwszym stopniu, aby spaliny zostały schłodzone znacznie poniżej punktu rosy stosuje
się wymiennik przeponowy. Schłodzenie spalin poniżej punktu rosy możliwe jest dzięki
obniżeniu temperatury wody powrotnej do poziomu około 40C. Wymiennik ten
zaprojektowany jest jako osobne urządzenie, poprzedzone płuczką doczyszczającą na drodze
spalin opuszczających system odpylania i oczyszczania spalin.
Wymienniki ten posiadają konstrukcję zapewniającą:
- swobodny spływ kondensatu,
- odporność na korozję niskotemperaturową,
- wymianę znacznego strumienia ciepła przy niewielkiej różnicy temperatur (znaczne
przepływy czynnika chłodzącego).
Rekuperator
Po przejściu powietrza przez wymiennik przeponowy, drugi stopień odzysku ciepłą utajonego
następuje w wymienniku obrotowym. Odbiór ciepła i wilgoci ze spalin realizowany jest tutaj
poprzez nawilżanie i ogrzewanie powietrza pierwotnego, kierowanego do strefy spalania.
Schemat działania urządzenia przedstawiono poniżej.
Strona 82
W wymienniku obrotowym obraca się cały rdzeń wymiennika, powodując ruch powietrza
wewnątrz urządzenia. Spaliny przepływając przez obrotowy element wymiennika, składający
się z szeregu szczelin, periodycznie nagrzewają go. W strefie omywania rotora zimnym
powietrzem oddaje on ciepło ogrzewając przepływające powietrze.
W wymienniku obrotowym, poza wymianą ciepła, zachodzi również wymiana masy. Ścianki
urządzenia nagrzewając się od spalin absorbują część wilgoci ze spalin. Następnie po
dokonaniu obrotu i umieszczeniu nagrzanych elementów wymiennika w strudze powietrza
nagrzewa się ono odbierając również wodę. Ciągłe obracanie rotora powoduje,
że w poszczególnych strefach znajdują się periodycznie kolejne segmenty rotora powodując
ciągłą wymianę ciepła i masy.
W celu wyeliminowania wykraplania się wilgoci w kanałach powietrznych wstępnie ogrzane
spalinami powietrze podmuchowe zostaje dodatkowo podgrzane przy pomocy gorącej wody.
Ciepło to nie jest tracone, lecz polepsza bilans energetyczny paleniska.
Ochłodzone spaliny, pozbawione dodatkowo wilgoci w rekuperatorze obrotowym również
mają mniejszą skłonność do wykraplania kondensatu w kanałach spalinowych. Sprawność
wymiennika wynosi ok. 82-85%.
Oczyszczanie kondensatu
Kondensat wykroplony ze spalin jest oczyszczany w mikrofiltrze, ultrafiltrze oraz filtrze
wykorzystującym proces odwróconej osmozy. Następnie z kondensatu usuwane jest CO2.
Po przejściu przez dejonizator oczyszczony kondensat może być wykorzystany
do uzupełniania wody sieciowej.
Strona 83
Strona 84
Rysunek 9. Schemat układu odzysku ciepła utajonego ze spalin na podstawie materiałów Radscan
Strona 85
Czynniki wpływające na skuteczność systemu
Należy zaznaczyć, że skuteczność działania systemu odzysku ciepła z pary wodnej zawartej
w spalinach zależy od wielu czynników:
- temperatury wody powrotnej w sieci,
- zapotrzebowania na ciepło (zapewnienie odbioru ciepła),
- zawartości wilgoci w spalinach (zawartość wilgoci i wodoru w paliwie),
- składu chemicznego spalin,
- temperatury powietrza,
- wilgotności powietrza.
Najważniejszymi z nich, limitującymi skuteczność i stopień wykorzystania powyższej
technologii są trzy pierwsze.
Ilość odzyskanej energii
Ponieważ produkcja energii elektrycznej jest zależna od produkcji ciepła zastosowany układ
większość czasu pracował będzie z wytwarzaniem ciepła przy maksymalnie otwartym
upuście. Niemniej jednak występować mogą okresy gdzie produkowana będzie wyłącznie
energia elektryczna w kondensacji. Średnioroczna produkcja energii skalkulowana została
na poziomie przedstawionym w poniższej tabeli.
Tabela 4.23 Średnioroczna produkcja energii w Opcji I
Lp.
1
2
3
4
5
6
Parametr
Średnioroczna moc elektryczna
Średnioroczna moc cieplna
Roczna produkcja energii elektrycznej
w tym z OZE
Roczna sprzedaż energii elektrycznej
Roczna produkcja ciepła
Wartość
6,4
28,5
47 934
20 132
55 727
768 735
Jednostka
MWe
MWt
MWh
MWh
MWH
GJ
4.2.2.5. Wskazanie optymalnego wariantu termicznej przeróbki
odpadów
Obie opcje zostały oparte na technologii wybranej w kilkuetapowej selekcji. W pierwszej
kolejności przeprowadzono szczegółową analizę dostępnych na rynku metod spalania gdzie
została wybrana sprawdzona technologia rusztowa.
Kolejnym etapem był wybór metody oczyszczania spalin. W wyniku analizy, jako
najkorzystniejsza ostała uznana metoda półsucha (wychwytywaniem metali ciężkich na węglu
aktywnym) z redukcją tlenków azotu (SCR) oraz płuczką doczyszczającą spaliny.
Opisane powyżej opcje dodatkowo określały możliwość maksymalizacji produkcji ciepła
przez odzysk ciepła utajonego z wilgoci znajdującej się w spalinach.
Z przeprowadzonej wstępnej analizy efektywności kosztowej (metodą DGC) wynika, że obie
metody dają porównywalne wyniki, przy czym przy założeniu, że odebrana zostanie cała
wyprodukowana ilość ciepła zostanie przyjęta przez sieć ciepłowniczą miasta nieco
korzystniejsze będzie zastosowanie układu odzysku ciepła utajonego.
Ponieważ jednak ilość możliwego do zagospodarowania ciepła jest zależna od temperatury
wody powrotnej oraz zawartości wilgoci w odpadach, dla potwierdzenia wyliczeń konieczne
jest wykonanie dokładnej analizy sieci ciepłowniczej, jak również badań wilgotności
odpadów.
Ponieważ obie opcje generują podobną ilość spalin (ilość spalin suchych jest identyczna),
jako Wariant polegający na termicznym przekształcaniu odpadów do dalszej analizy przyjęto
Opcję I. Gdyby w trakcie wykonania dokumentacji technicznej wykazano możliwość
Strona 86
zastosowania odzysku ciepła z kondensacji nie zmieni to ilości powstających zanieczyszczeń
zwiększy jedynie odzysk energii w postaci ciepła i poprawi ekonomikę przedsięwzięcia.
4.3. OPIS ANALIZOWANYCH WARIANTÓW
4.3.1. OPIS
PRZEWIDYWANYCH
SKUTKÓW
DLA
ŚRODOWISKA
W PRZYPADKU NIEPODEJMOWANIA PRZEDSIĘWZIĘCIA - WARIANT
BEZINWESTYCYJNY
Brak realizacji przedsięwzięcia polega na zaniechaniu jakichkolwiek działań inwestycyjnych.
Analizowany wariant nie zakłada rozbudowy systemu o nowe instalacje odzysku
i unieszkodliwiania odpadów, w tym instalacji mechaniczno – biologicznej przeróbki oraz
termicznego przekształcania odpadów, przyjmuje odstąpienie od realizacji przyjętych celów
i utrzymanie istniejącego systemu gospodarki odpadami na terenie objętym
przedsięwzięciem.
Dane na podstawie dokumentu pn. Koncepcja rozwiązań organizacyjnych
i technicznych zmiany systemu gospodarki odpadami komunalnymi dla gminy Chrzanów,
Międzygminnego Związku Chrzanowa, Libiąża, Trzebini „Gospodarka Komunalna”,
opracowaną w czerwcu 2010 roku przez Inter-Bis Biuro Inżynierii Środowiska Sp. z o.o.
z Krakowa
Poniżej przedstawiono prognozowany bilans masowy odpadów oraz ilości odpadów
kierowanych do składowania w wyniku braku realizacji inwestycji. Dla przeprowadzenia tej
analizy przyjęto następujące założenia:
 liczba ludności zamieszkująca analizowany obszar zgodna z danymi GUS: prognoza
ludności na lata 2008-2035;
 prognoza zmian ilości i jakości odpadów komunalnych zgodna z KPGO 2010.
Uzyskane z analizy poziomy odzysku są pochodną możliwości przerobowych instalacji
i prognozowanego poziomu powstawania odpadów.
Tabela 4.24 Zakładana masa odpadów do składowania w przypadku braku realizacji
przedsięwzięcia (Mg/rok)
Lp.
Wyszczególnienie
2014
2020
2030
1.
Odpady komunalne trafiające do systemu łącznie
194 004
208 231
230 024
2.
Odpady do składowania razem w Mg/rok, w tym:
181 011
194 931
216 402
2a.
Nieprzetworzone odpady do składowania
144 927
158 772
180 103
2b.
Odpady do składowania po procesach ich przetwarzania
36 085
36 159
36 300
3.
Redukcja masy odpadów trafiających do ostatecznego unieszkodliwienia
poprzez składowanie (%)
6,70%
6,39%
5,92%
4.
Odpady ulegające biodegradacji razem, w tym:
90 981
100 796
111 171
4a.
Masy odpadów ulegających biodegradacji kierowanych do składowania –
(Mg/rok)
81 002
90 674
100 922
4b.
Redukcja masy odpadów ulegających biodegradacji
9 979
10 122
10 249
5.
Masy odpadów ulegających biodegradacji dopuszczonych do
składowania (Dyrektywa składowiskowa) - (Mg/rok)
31 144
21 801
21 801
Strona 87
6.
Niedobory/Nadwyżka w systemie w stosunku do wymagań dotyczących
odpadów ulegających biodegradacji (Mg/rok)
-49 857
-68 873
-79 121
7.
Niedobory/Nadwyżka w systemie w stosunku do wymagań dotyczących
odpadów ulegających biodegradacji (relacja 7/5) - (%)
-54,80%
-68,33%
-71,17%
Źródło: opracowanie własne
Aby określić zobowiązania wynikające z przepisów prawa należy określić ilości odpadów
ulegających biodegradacji, które mogą być dopuszczone do składowania w kolejnych latach
progowych tj. w latach 2010, 2013 oraz 2020 w stosunku do roku bazowego, jakim jest rok
1995 i ilość odpadów ulegających biodegradacji w nim wytworzonych.
Na podstawie wskaźników wytwarzania odpadów ulegających biodegradacji:
 155 kg/M/rok – miasta;
 47 kg/M/rok – wsie.
oraz oszacowanej na podstawie GUS liczby ludności w 1995r na terenie powiatów:
chrzanowskiego, olkuskiego, oświęcimskiego, suskiego oraz wadowickiego:
 ludność miejska: około 300 717 mieszkańców;
 ludność wiejska: około 333 567 mieszkańców
obliczono ilość odpadów ulegających biodegradacji wytworzoną na terenie analizowanych
powiatów w 1995r (około 63 000 Mg).
Biorąc pod uwag ograniczenia w ilości składowanych odpadów ulegających biodegradacji,
począwszy od roku 2010 (poziom redukcji o 25%, w stosunku do roku 1995) nie będą mogły
one być składowane. Zatem, system ten nie spełni wymagań prawnych w zakresie
ograniczenia składników ulegających biodegradacji kierowanych na składowisko.
Nie zapewnia on również dotrzymania zaleceń zawartych w Krajowym Planie Gospodarki
Odpadami 2010 w zakresie recyklingu i odzysku opakowań oraz odpadów poużytkowych
w systemie selektywnej zbiórki. Kolejnym ograniczeniem tego systemu jest brak wyraźnej
redukcji poziomu odpadów składowanych na składowisku bez unieszkodliwienia.
Celem realizacji Projektu jest wdrożenie systemu gospodarki odpadami, który będzie zgodny
z KPGO 2010 i innym dokumentami z tego zakresu. Nie wdrożenie założeń planu realizacji
Inwestycji spowoduje dalsze pogarszanie się stanu środowiska pogłębiając istniejące już
niekorzystne oddziaływania. Prognozowane zmiany stanu środowiska w przypadku wariantu
bezinwestycyjnego:

zwiększona emisja pyłów i gazów do atmosfery, pogorszenie jakości powietrza, wód
powierzchniowych i podziemnych, gleby, straty w bioróżnorodności – wynik
funkcjonowania składowisk niespełniających wymagań ochrony środowiska (m.in. nie
posiadających systemów odgazowania), powstawanie „dzikich wysypiska śmieci”,
spalanie odpadów w paleniskach domowych, niewłaściwie postępowanie z odpadami
zawierającymi azbest, brak rekultywacji zamkniętych składowisk odpadów,

nadmierne wykorzystywanie zasobów naturalnych – nie stosowanie w procesach
produkcyjnych technologii wykorzystujących odpady jako surowiec i technologii
małoodpadowych,

niszczenie zasobów leśnych – występowanie „dzikich wysypisk odpadów”,

degradacja krajobrazu – nadmierne wypełnianie składowisk i budowa nowych,
Strona 88

negatywne oddziaływanie na wszystkie komponenty środowiska – niewłaściwe
postępowanie z wytwarzanymi odpadami niebezpiecznymi. Taki stan środowiska
będzie negatywnie wpływał na zdrowie i standard życia ludzi.
Nie podjęcie przedsięwzięcia będzie skutkowało uniemożliwieniem ograniczenia ilości
składowanych odpadów ulegających biodegradacji zgodnie z obowiązującymi przepisami
w tym zakresie. Polskie prawo, które uwzględnia zasady obowiązujące w krajach Unii
Europejskiej, określa dopuszczalną ilość odpadów komunalnych ulegających biodegradacji,
które mogą być składowane. Według np. art. 16a ustawy o odpadach wymagane jest
ograniczenie ilości odpadów ulegających biodegradacji kierowanych do deponowania,
a w szczególności:
 do 31 grudnia 2010 r. – do nie więcej niż 75% całkowitej masy odpadów ulegających
biodegradacji,
 do 31 grudnia 2013 r. – do nie więcej niż 50% całkowitej masy odpadów ulegających
biodegradacji,
 do 31 grudnia 2020 r. - 35% całkowitej masy odpadów ulegających biodegradacji,
w stosunku do masy tych odpadów wytworzonych w 1995 r.
 zmniejszenie masy składowanych odpadów komunalnych do max. 85%
wytworzonych odpadów do końca 2014 r.
Trzeba również mieć na uwadze to, że dla odpadów komunalnych od 1 stycznia 2013 r.
zacznie obowiązywać rozporządzenie Ministra Gospodarki z 7 września 2005 r. w sprawie
kryteriów oraz procedur dopuszczania odpadów do składowania na składowisku odpadów
danego typu (Dz.U.05.186.1553), blokujące praktycznie możliwość deponowania
komunalnych odpadów nieprzetworzonych lub przetworzonych tylko w niewielkim stopniu.
Nie będzie można składować odpadów komunalnych, których wartości graniczne
przekraczają:
 ogólny węgiel organiczny – wagowo > 5%,
 strata przy prażeniu – wagowo > 8%,
 ciepło spalania jest > 6 MJ/kg.
Wariant polegający na nie podejmowaniu przedsięwzięcia należy odrzucić z uwagi na
uwarunkowania ekologiczne i prawne np. nie wyeliminowanie w określonym czasie
składowania odpadów ulegających biodegradacji będzie skutkowało sankcjami
finansowymi określonymi przez UE.
4.3.2. WARIANT 1 – MECHANICZNO – BIOLOGICZNE PRZETWARZANIE
ODPADÓW ZMIESZANYCH (RACJONALNY WARIANT ALTERNATYWNY).
Wariant 1 - Jest odmianą mechaniczno-biologicznego przetwarzania odpadów. Sortowaniu
będzie poddawany cały strumień zmieszanych odpadów komunalnych.
Zakres planowanej inwestycji obejmuje realizację następujących podstawowych segmentów
technologicznych:
1. Instalacja mechaniczno-biologicznego przetwarzania odpadów komunalnych
zmieszanych (o przepustowości 150 000 Mg/rok) składająca się z:

uniwersalnej instalacji sortowania odpadów komunalnych zmieszanych
o przepustowości ok. 150 000 Mg/rok, zblokowanej z linią sortowania
(doczyszczania) odpadów surowcowych oraz linią produkcji paliwa z odpadów
Strona 89
z frakcji lekkiej zmieszanych odpadów komunalnych o przepustowości
ok. 55 000 Mg/rok.

2.
instalacji stabilizacji/kompostowania odpadów komunalnych ulegających
biodegradacji o przepustowości ok. 70 000 Mg/rok z podziałem na sekcje
produkcji kompostu gorszej jakości (stabilizatu) z odpadów zmieszanych oraz
produkcji kompostu wysokiej jakości z odpadów zebranych selektywnie.
Obiekty infrastruktury ogólnozakładowej związane z instalacją mechaniczno –
biologicznego przekształcania odpadów oraz składowiskiem (kanalizacja
technologiczna, kanalizacja deszczowa, drogi i place manewrowe).
Wariant takiego rozwiązania systemu zakłada zachowanie dotychczas istniejących, oraz
budowę planowanych inwestycji w zakresie gospodarki odpadami komunalnymi
(na podstawie PGOWM 2010). Instalacje do sortowania muszą zapewnić przerób całego
strumienia odpadów zmieszanych oraz odpadów z selektywnej zbiórki.
Dodatkowo dla realizacji tego systemu niezbędne jest wybudowanie sortowni dla
zmieszanych odpadów komunalnych o zdolności przerobowej gwarantującej przesortowanie
całego strumienia odpadów zmieszanych.
Zadaniem sortowni będzie rozdział strumienia zmieszanych odpadów komunalnych na frakcję
nadsitową przeznaczoną do przetworzenia na paliwo stałe oraz frakcję podsitową
przeznaczoną do segmentu przygotowującego wsad do procesu kompostowania.
W sortowni tej będą, zatem powstawały strumienie odpadów do obróbki w procesie
termicznym i biologicznym. W tym celu instalacja będzie zaopatrzona w segment
przygotowania paliwa alternatywnego (paliwa stałego) – RDF.
Drugim segmentem będzie instalacja przygotowania frakcji podsitowej do procesu
kompostowania statycznego. Do segmentu tego będzie trafiał również strumień odpadów
ulegających biodegradacji z selektywnej zbiórki. Proces kompostowania będzie powodował
biologiczną stabilizację oraz zagospodarowanie frakcji ulegającej biodegradacji.
Do segmentu przygotowania paliwa alternatywnego będzie również kierowana frakcja
energetyczna powstająca w sortowni odpadów surowcowych.
kierowanych do składowania w wyniku realizacji Wariantu 1.
Dla przeprowadzenia tej analizy przyjęto następujące założenia:
Strona 90
Tabela 4.25 Zakładana masa odpadów do składowania w ramach Wariantu 1 (Mg/rok)
Lp.
Wyszczególnienie
1.
2.
2a.
2b.
Redukcja masy odpadów trafiających do ostatecznego
unieszkodliwienia poprzez składowanie (%)
Masy odpadów ulegających biodegradacji kierowanych do
składowania – (Mg/rok)
Niedobory/Nadwyżka w systemie w stosunku do wymagań
dotyczących odpadów ulegających biodegradacji (Mg/rok)
dotyczących odpadów ulegających biodegradacji (relacja 7/5) (%)
3.
4.
4a.
4b.
5.
6.
7.
2014
2020
2030
194 004 208 231
230 024
86 666
91 679
104 009
0
0
0
86 666
91 679
104 009
55,33% 55,97%
54,78%
90 981 100 796
111 171
17 010
18 906
21 572
73 971
81 889
89 600
31 144
21 801
21 801
14 135
2 895
229
15,54%
2,87%
0,21%
Od roku 2014 system odpadowy w Wariancie 1 będzie spełniał wymagania w zakresie zakazu
kierowania na składowiska odpadów bez ich uprzedniego przetworzenia oraz redukcji masy
odpadów ulegających biodegradacji kierowanych na składowisko.
4.3.3. WARIANT 2 – TERMICZNE PRZEKSZTAŁCANIE FRAKCJI RESZTKOWEJ
ZMIESZANYCH
ODPADÓW
KOMUNALNYCH
(WARIANT
PROPONOWANY PRZEZ WNIOSKODAWCĘ).
Wariant 2 - jest oparty na budowie instalacji do termicznego unieszkodliwiania frakcji
resztkowej zmieszanych odpadów komunalnych w ZTPOK.
Zakres planowanej inwestycji obejmuje realizację następujących podstawowych segmentów
technologicznych:
 Termiczne przekształcanie odpadów resztkowych z odzyskiem energii,
 Waloryzacja żużli po procesie termicznego przekształcania frakcji energetycznej,
 Stabilizacja i zestalanie pozostałości po oczyszczaniu spalin,
 Składowanie odpadów balastowych.
Do ZTPOK będą przyjmowane przede wszystkim frakcje resztkowe zmieszanych odpadów
komunalnych: zmieszane odpady komunalne (kod odpadu: 20 03 01), inne odpady (w tym
zmieszane substancje i przedmioty) z mechanicznej obróbki odpadów inne niż wymienione
w 19 12 11 (kod odpadu: 19 12 12). Odpad o kodzie 19 12 12 będzie to balast po procesowy
(odpad inny niż niebezpieczny), który będzie miał dużą wartość energetyczną i będzie
przeznaczony do termicznego przekształcania.
Wydajność nominalna Zakładu będzie równa około 150 tys. Mg/rok. Zgodnie z dokumentem:
Koncepcja rozwiązań organizacyjnych i technicznych zmiany systemu gospodarki odpadami
Strona 91
komunalnymi dla gminy Chrzanów, Międzygminnego Związku Chrzanowa, Libiąża, Trzebini
„Gospodarka Komunalna”, opracowaną w czerwcu 2010 roku przez Inter-Bis Biuro Inżynierii
Środowiska Sp. z o.o., do Zakładu będą trafiały odpady z terenu 5 powiatów:
chrzanowskiego, olkuskiego, oświęcimskiego, suskiego oraz wadowickiego.
Technologia termicznego przetwarzania odpadów oparta zostanie na rekomendowanej
technologii pieca z paleniskiem rusztowym, zintegrowanego z parowym kotłem
odzysknicom, wyposażonego w wydajną instalację do oczyszczania spalin oraz
kondensacyjno upustową turbiną parową napędzającą synchroniczny generator z niezbędną
infrastrukturą.
Produktem termicznego unieszkodliwiania odpadów będzie energia elektryczna i energia
cieplna. Energia będzie wykorzystywana częściowo na potrzeby własne zakładu,
a jej nadwyżka będzie sprzedawana do miejskiej sieci cieplnej i energetycznej, na warunkach
przyłączenia do linii cieplnej i energetycznej podanych przez odbiorcę. Uzgodnienia
warunków przyłączenia do linii cieplnej i energetycznej zostaną przeprowadzone na etapie
sporządzenia Studium Wykonalności.
Odpady żużla podprocesowego będą poddane waloryzacji (z odzyskiem metali), w wyniku
której wyprodukowane zostaną kruszywa, które mogą być zastosowane na potrzeby
drogownictwa.
Przyjęto, że dla potrzeb realizacji instalacji, wybudowany zostanie główny budynek
technologiczny w postaci hali o konstrukcji żelbetowej. Obiekt zostanie wyposażony
w niezbędne urządzenia technologiczne do procesu spalania odpadów oraz w instalację
oświetleniową, wentylacyjną, p poż. i niezbędne przyłącza wodnokanalizacyjne oraz system
odbioru energii elektrycznej i cieplnej.
Instalację do waloryzacji żużli przewiduje się w oddzielnym budynku. Również
w oddzielnych budynkach znajdować się będą instalacje stabilizacji i zestalania popiołów,
stacja uzdatniania wody, oraz instalacje podczyszczania ścieków.
Na terenie ZTPOK poza obiektem głównym zostaną wykonane obiekty i budowle
peryferyjne, takie jak: wagi wjazdowa i wyjazdowa, budynek wagowego, plac stabilizacji
żużli, oraz niezbędne elementy uzbrojenia terenu (wodociągi, kanalizacje, inne).
kierowanych do składowania w wyniku realizacji Wariantu 2.
Dla przeprowadzenia tej analizy przyjęto następujące założenia:
Tabela 4.26 Zakładana masa odpadów do składowania w ramach Wariantu 2 (Mg/rok)
Lp.
Wyszczególnienie
2014
1.
194 004 208 231 230 024
2.
19 035
20 053
22 727
2a.
0
0
0
2b.
19 035 20 053 22 727
Redukcja masy odpadów trafiających do ostatecznego
90,19% 90,37% 90,12%
unieszkodliwienia poprzez składowanie (%)
90 981 100 796 111 171
3.
4.
2020
2030
Strona 92
4a.
4b.
5.
6.
7.
Masy odpadów ulegających biodegradacji kierowanych do
składowania – (Mg/rok)
dotyczących odpadów ulegających biodegradacji (Mg/rok)
dotyczących odpadów ulegających biodegradacji (relacja 7/5) (%)
0
0
0
90 981
100 796 111 171
31 144
21 801
21 801
31 144
21 801
21 801
34,23% 21,63% 19,61%
Od roku 2014 system odpadowy w Wariancie 2 po zrealizowaniu przedsięwzięcia – budowy
ZTPOK będzie spełniał wymagania w zakresie zakazu kierowania na składowiska odpadów
bez ich uprzedniego przetworzenia oraz redukcji masy odpadów ulegających biodegradacji
kierowanych na składowisko.
5. OKREŚLENIE
PRZEWIDYWANEGO
ODDZIAŁYWANIA
NA ŚRODWISKO ANALIZOWANYCH WARIANTÓW
5.1. ODPADY
–
BALAST
PO
I UNIESZKODLIWIENIA ODPADÓW
PROCESIE
ODZYSKU
Wytwarzany w procesach technologicznych balast, czyli odpady przeznaczone
do składowania wymagać będzie zapewnienia niezbędnej powierzchni i pojemności
składowiska. Najkorzystniej wypada w tym porównaniu Wariant 2. Wariant 1. będzie
generował większą ilość balastu z uwagi na proces mechaniczno-biologicznego
przekształcania odpadów, szczególnie kompostowania, gdzie ok. 50% odpadów po procesie
jest składowanych na składowisku.
Z ilością składowanego balastu wiążą się także wymierne koszty finansowe związane
z ponoszeniem kosztów eksploatacyjnych instalacji składowiska oraz kosztów zewnętrznych
jaką niewątpliwie jest opłata za składowanie odpadów tzw. „opłata marszałkowska”. Należy
liczyć się z perspektywą silnego wzrostu poziomu tej opłaty.
5.2. EMISJA ZANIECZYSZCZEŃ DO ATMOSFERY
Z punktu widzenia środowiskowego, redukcja odpadów kierowanych na składowiska
umożliwia zmniejszenie emisji gazów cieplarnianych - metanu i dwutlenku węgla. Termiczne
unieszkodliwianie odpadów z odzyskiem energii elektrycznej i cieplnej traktowane jest
również jako proces powodujący zmniejszenie efektu cieplarnianego, ponieważ jest on
procesem zastępczym w stosunku do spalania równoważnej ilości paliw kopalnych
(substytucja paliwa kopalnego) dla wytworzenia tej samej ilości energii, przy jednoczesnym
uzyskaniu efektu skutecznego unieszkodliwienia odpadów.
Zgodnie z wynikami badań, inne formy zagospodarowania odpadów, w tym przede
wszystkim składowanie, powoduje znacznie większe emisje gazów cieplarnianych
do atmosfery. Są to przede wszystkim CO2, NH4 i N2O.
Strona 93
Oddzielnym zagadnieniem jest emisja zanieczyszczeń z procesów termicznego
przekształcania odpadów. W nowoczesnych instalacjach stosuje się wysokosprawne
rozwiązania technologiczne redukcji zanieczyszczeń tj.:
 popiół (popioły lotne i pyły),
 gazy kwaśne: HCl, SOx, HF,
 metale ciężkie,
 inne zanieczyszczenia, takie jak: dioksyny i furany, NOx , CO.
Istotnym elementem procesu termicznego przekształcania odpadów jest produkcja energii
elektrycznej i cieplnej. Wytwarzanie energii pochodzącej ze spalania odpadów pozwala
na uniknięcie emisji pochodzącej ze spalania paliw konwencjonalnych (kopalnych).
Wyliczenia ekwiwalentów energetycznych w przeliczeniu na emisję CO2 dla rozpatrywanych
wariantów oparto o „Metodologię wyliczenia wskaźnika redukcji emisji dwutlenku węgla
w działaniu 9.1 POIiŚ – Wysokosprawne wytwarzanie energii” przygotowaną przez KAPE
S.A. na zlecenie MRR.
Tabela 5.1 Substytucja emisji CO2 dla ZTPOK
Parametry
Przepustowość instalacji w[Mg/rok]
Nominalna wartość opałowa odpadów w [MJ/kg]
Minimalna wartość opałowa odpadów w [MJ/kg]
Maksymalna wartość opałowa odpadów w [MJ/kg]
Wielkość wyprowadzonej energii w [MWh/rok]
- elektrycznej
- cieplnej
Redukcja emisji CO w tradycyjnych źródłach energii [MgCO2/rok]
- elektrycznej
- cieplnej
Łączna redukcja emisji CO2 w tradycyjnych źródłach energii
[Mg/rok]
Wariant
bezinwestycyjny
0
0
0
0
Wariant 1
Wariant 2
0
0
0
0
150 000
8,5
6,0
11,0
0
0
0
0
48 000
185 250
0
0
0
0
0
0
52 531,2
95 833,5
148 364,7
Przedstawione w powyższej tabeli ilości ekwiwalentne emisji CO2 dla tradycyjnych źródeł
energii zasilających krajową sieć elektroenergetyczną oraz miejskie sieci ciepłownicze należy
traktować jako zaoszczędzone zasoby naturalne. Z tego punktu widzenia Wariantu 2 pozwala
na zastąpienie największej ilości paliw kopalnych, czyli surowców naturalnych do produkcji
energii.
Z punktu widzenia środowiskowego, redukcja odpadów kierowanych na składowiska
umożliwia zmniejszenie emisji gazów cieplarnianych – metanu i dwutlenku węgla (emisja
gazów cieplarnianych przez przestarzałe składowiska to 150% większa emisja gazów
cieplarnianych w stosunku do termicznego unieszkodliwiania).
Termiczne przekształcanie odpadów z odzyskiem energii elektrycznej i cieplnej traktowane
jest, jako proces powodujący zmniejszenie efektu cieplarnianego, ponieważ jest on procesem
zastępczym w stosunku do spalania równoważnej ilości paliw kopalnych dla wytworzenia tej
samej ilości energii, przy jednoczesnym uzyskaniu efektu skutecznego unieszkodliwienia
odpadów.
Zgodnie z wynikami badań francuskiej rządowej agencji ekologicznej ADEME, inne formy
zagospodarowania odpadów (inne niż termiczne przekształcanie), w tym przede wszystkim
Strona 94
składowanie, powoduje znacznie większe emisje gazów cieplarnianych do atmosfery.
Są to przede wszystkim CO2 i CH4. Szczegóły dla CO2 przedstawiono w tabeli 5.2.
Tabela 5.2 Emisja gazów cieplarnianych w różnych technologiach
Technologie gospodarki odpadami a emisja gazów cieplarnianych
Ton CO2 wyemitowanych na 1000
Metoda unieszkodliwiania odpadów komunalnych
ton odpadów zebranych
i unieszkodliwionych
Składowanie bez odzysku gazów
+ 150 %
Składowanie z niskim poziomem odzysku gazów
+ 100 %
Składowanie z przeciętnym poziomem odzysku gazów + segregacja i
+ 50 %
kompostowanie
Składowanie z bardzo wysokim odzyskiem
+ 25 %
Spalanie bez waloryzacji
+ 40 %
Spalanie + produkcja energii elektrycznej +segregacja
+ 20 %
Spalanie, przeciętny poziom kogeneracji + segregacja +
0%
kompostowanie
Spalanie, optymalna kogeneracja + segregacja
- 25 %
Źródło: ADEME 2002
5.3. EMISJA ŚCIEKÓW
Zrzuty ścieków w poszczególnych opcjach dotyczą ścieków bytowych, ścieków
technologicznych powstających w instalacjach i na składowiskach oraz wód opadowych
z terenów utwardzonych przyległych do obiektu.
W Wariancie 1 głównym strumieniem ścieków będzie proces kompostowania. Natomiast
w instalacji termicznego unieszkodliwiania ilość powstających odcieków procesowych jest
związana głownie z wariatem technologii oczyszczania ścieków (metoda półsucha). Ponadto
ściekami technologicznymi będą wody z procesów chłodzenia, usuwania żużla, czyszczenia
i mycia urządzeń oraz hal, pomieszczeń komór, placów technologicznych i innych.
Przed odprowadzeniem ścieków technologicznych do kanalizacji ścieki zostaną poddane
procesowi oczyszczania zapewniającemu spełnienie standardów w tym zakresie określonych
w rozporządzeniu Ministra Budownictwa z dnia 14 lipca 2006 r. w sprawie sposobu realizacji
obowiązków dostawców ścieków przemysłowych oraz warunków wprowadzania ścieków
do urządzeń kanalizacyjnych (Dz. U. Nr 136, poz. 964 z dnia 28 lipca 2006 r.).
Szacunkowa ilość powstających ścieków będzie praktycznie równa ilości pobranej wody,
w przypadku metody suchego oczyszczania spalin. Natomiast w przypadku metody półsuchej
część wody technologicznej ulegnie odparowaniu. Ilość wody odparowanej szacuje się na
około 10% ilości wody pobranej dla obydwu wymienionych metod.
W procesach termicznych woda może być maksymalnie wykorzystywana w obiegach
zamkniętych.
Generalnie można stwierdzić, że emisja ścieków będzie wyższa w Wariancie 1 w porównaniu
z Wariantem 2.
5.4. PARAMETRY
TECHNICZNO
ROZPATRYWANYCH OPCJI
–
EKOLOGICZNE
Analizowane opcje rozwiązań systemów gospodarki odpadami - Warianty 1 i 2 zakładają
oparcie systemu odpadowego na istniejącym systemie selektywnego zbierania odpadów oraz
Strona 95
ich odzysku i recyklingu - część wspólna dla obu wariantów - a następnie poddaniu pozostałej
frakcji odpadów procesom unieszkodliwiania w instalacjach do tego przeznaczonych.
Wariant 1 - jest opcją złożonego systemu MBT, opartego na kilku elementach ze sobą
powiązanych tj. procesie mechaniczno-biologicznego przekształcania odpadów z tlenową
stabilizacją (segregacja mechaniczna w połączeniu z biologicznym przekształcaniem
odpadów) i przygotowaniem paliwa formowalnego RDF.
Wariant 2 - jest opcją, która zakłada oparcie systemu na instalacji do termicznego
unieszkodliwiania odpadów resztkowych z odzyskiem energii, jako instalacji wiodącej.
W wyniku procesu mechaniczno-biologicznego przetwarzania odpadów otrzymywane
są w zależności od przyjętego rozwiązania produkty końcowe tj. kompost oraz frakcja
energetyczna z odpadów.
Przewiduje się, że uzyskany w procesie biologicznym kompost z odpadów nie spełnia
wymaganych norm i nie może stanowić produktu rynkowego. Stanowi on odpad balastowy,
który jest unieszkodliwiany poprzez składowanie lub termiczne przekształcanie,
co spowoduje podwyższenie kosztów funkcjonowania systemu gospodarki odpadami
z instalacją MBT jako wiodącą.
Frakcja energetyczna ze zmieszanych odpadów komunalnych, wymaga specjalnych instalacji
do ich przetwarzania lub konieczności dostosowania istniejących zakładów (np. cementowni,
elektrociepłowni itp.) do wymogów prawnych dla instalacji do termicznego
unieszkodliwiania odpadów komunalnych. Ponadto zakłady współspalające odpady
wymagają dostarczanie wydzielonej frakcji odpadów o stałych parametrach, co jest trudne
do spełnienia w przypadku odpadów komunalnych.
Aktualnie obowiązujące regulacje prawne traktują „paliwa alternatywne" lub „paliwa
formowane” wytworzone z odpadów w dalszym ciągu jako „odpady". Określenie „paliwo
alternatywne" funkcjonuje w rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 21 września 2001 r.
w sprawie katalogu odpadów (Dz. U. Nr 112, poz. 1206). Wyróżnia ono kategorię odpadów
palnych, w nawiasie określając je jako „paliwa alternatywne" (kod 19 12 10).
Dodatkowo zakłady muszą spełniać niezwykle rygorystyczne wymogi emisyjne wymagające
oczyszczania spalin między innymi z furanów i dioksyn, a także pyłów i NOx, zawarte
w dyrektywie 2000/76/WE z dnia 4 grudnia 2000 r. (Dz. Urz. WE L 332 z 28.12.2000)
w sprawie spalania odpadów oraz w jej odpowiedniku w polskim prawie - rozporządzeniu
Ministra środowiska z dnia 20 grudnia 2005 r. w sprawie standardów emisyjnych z instalacji
(Dz. U. Nr 260, poz. 2181).
Natomiast możliwość składowania frakcji energetycznej ze zmieszanych odpadów
komunalnych ogranicza wymóg prawny - Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia
12 czerwca 2007 r. w sprawie kryteriów oraz procedur dopuszczania odpadów
do składowania na składowisku odpadów danego typu (Dz. U. z 2007r., Nr 121, poz. 121),
które określa kryteria składowania odpadów, między innymi o kodach 19 12 12 oraz z grupy
„20”. Kryterium dopuszczającym do składowania odpadów na składowisku opadów innych
niż niebezpieczne i obojętne uznaje się zawartość: ogólnego węgla organicznego (TOC)
- do 5 % suchej masy, ciepło spalania - maksimum 6 MJ/kg suchej masy oraz straty przy
prażeniu (LOI) - max. 8 % suchej masy.
W Wariancie 2 założono, że końcową technologią unieszkodliwiania odpadów będzie ich
termiczne przekształcenie z odzyskiem energii cieplnej i elektrycznej.
Drugim elementem wpływającym na rentowność zakładu jest możliwość sprzedaży złomu
metali żelaznych i nieżelaznych oraz sprzedaży żużli stanowiących kruszywo drogowe
Strona 96
(zamiast płacić za umieszczenie odpadów na składowisku, uzyskujemy przychód
ze sprzedaży lub przynajmniej zerowe koszty w przypadku żużli).
Do składowania przeznaczone byłyby odpady balastowe oraz odpady, które nie mogą być
poddane procesom odzysku/unieszkodliwiania termicznego.
W tabeli 5.3 zostały przedstawione istotne parametry technologiczno-ekologiczne
rozpatrywanych Wariantów.
Tabela 5.3 Zestawienie porównawcze istotnych parametrów technologicznoekologicznych rozpatrywanych opcji dla roku 2020
Lp.
I.
II.
III.
1
2
2a
2b
2c
IV.
1
2
3
4
Wyszczególnienie
Wariant
Wariant Wariant
bezinwestycyjny
1
2
Liczba mieszkańców (powiat chrzanowski, olkuski,
650 030
oświęcimski, suski, wadowicki) [m], w tym:
284 153
- m. miast
365 877
- m. wsi
Sumaryczna masa odpadów generowana w systemie [tys. Mg]
208,2
Odpady procesowe powstające w instalacjach wchodzących w skład systemu:
Niesegregowane odpady komunalne kierowane do składowania
158,7
tys. [tys. Mg/rok]
Przetworzone odpady komunalne (inertne) kierowane do
36,1
składowania [tys. Mg/rok], w tym:
Odpady balastowe z instalacji segregacji odpadów zmieszanych i
36,1
zbieranych selektywni,
Odpady procesowe z procesu kompostowania {Mg/rok]
0,0
Odpady balastowe z procesu termicznego unieszkodliwiania
0
odpadów [tys. Mg/rok]
Efekty ekologiczne wynikające z realizacji ZPO:
Redukcja masy składowanych odpadów [tys. Mg/rok]
13,3
Procentowy wskaźnik redukcji odpadów przeznaczonych do
6,3
składowania [%]
Redukcja masy odpadów organicznych przekazywanych do
10,1
składowania bez przetwarzania [tys. Mg/rok]
Procentowy wskaźnik redukcji odpadów ulegających
10
biodegradacji [%]
650 030
284 153
365 877
650 030
284 153
365 877
208,2
208,2
0
0
91,6
20,0
41,5
0
50,1
0
0
20,0
116,0
188,1
55,9
90,3
81,8
100,7
81
100
Poniżej przedstawiono ocenę prezentowanych opcji w oparciu o kryteria technologiczne
i środowiskowe.
Tabela 5.4 Ranking techniczno-ekologiczny rozpatrywanych wariantów
Lp.
Wyszczególnienie
1
Odzysk energetyczny odpadów - waga 20 punktów
Energia elektryczna i/lub cieplna do zbytu w zawodowej sieci
- waga 20 punktów
Redukcja masy składowanych odpadów komunalnych i
budowlanych -waga 20 punktów
Redukcja masy odpadów organicznych przekazywanych do
składowania bez przetwarzania - waga 20 punktów
Ocena łączna z zakresu od 0 - 100 punktów, jako suma
powyższych ocen cząstkowych
2
3
4
Wariant
bezinwestycyjny
0
Wariant
1
0
Wariant
2
20
0
0
20
3
16
20
2
18
20
5
34
80
Dokonując zestawienia rozpatrywanych opcji w odniesieniu do najistotniejszych parametrów
technologicznych, można stwierdzić, że Wariant 2 jest rozwiązaniem najbardziej korzystnym,
z punktu widzenia redukcji odpadów kierowanych na składowisko, w tym odpadów
Strona 97
ulegających biodegradacji, a także uzyskiem, w wyniku unieszkodliwiania odpadów,
największej ilości energii cieplnej i elektrycznej, która może zostać wykorzystana na potrzeby
lokalne.
Wariant 1 oparty o technologię produkcji RDF oraz kompostowania frakcji biologicznej
otrzymuje średnią ocenę ze względu na złożone technologie i skutki środowiskowe.
Najniższą ocenę w ujęciu technologicznym otrzymuje wariant bezinwestycyjny.
5.5. WARIANT PROPONOWANY DO REALIZACJI
Podsumowując należy dodać, że Wariant 1 i 2 spełnia wymagania prawne i Założenia Kpgo
2010. Wariant 2 z procesem termicznego przekształcania frakcji resztkowej odpadów
zmieszanych pozwala na znaczny odzysk odpadów poprocesowych, które w efekcie będą
wykorzystane dla celów przemysłowych (żużle), co pozwoli na efektywne ograniczenie ilości
odpadów, które będą składowane na składowisku. Uszczegółowienie sposobu wykorzystania
żużla lub jego sposób zagospodarowania będzie konkretnie rozwiązany na etapie studium
wykonalności oraz w projekcie budowlanym.
Wielkość strumienia odpadów kierowanych na składowisko po procesach odzysku
i unieszkodliwiania ma wpływ na wielkość niezbędnego terenu pod budowę nowych kwater
składowiska odpadów.
W Wariancie 1 mimo zastosowania wielu zaawansowanych technologii obróbki odpadów
redukcja ilości odpadów kierowanych na składowisko jest znacznie niższa i wymaga znacznie
większego terenu do składowania.
Na podstawie powyższych analiz jako wariant najkorzystniejszy dla środowiska został
wybrany Wariant 2.
5.6. WARIANT
PROPONOWANY
DO
REALIZACJI
- NAJKORZYSTNIEJSZY DLA ŚRODOWISKA- PODSUMOWANIE
Zgodnie z wieloletnim doświadczeniem oraz wnioskami wynikającymi przedstawionej
analizy wariantów najkorzystniejszym rozwiązaniem dla Miasta i gmin Małopolski
Zachodniej jest realizacja przedsięwzięcia polegającego na budowie instalacji do termicznego
przekształcania zmieszanych odpadów komunalnych (ZTPOK), jako integralnego elementu
Przeprowadzone analizy lokalizacyjne dotyczące potencjalnych rozpatrywanych lokalizacji
wskazały że bardzo dobrym rozwiązaniem lokalizacyjnym pod budowę ZTPOK jest
lokalizacja (ES Trzebinia).
Lokalizacja ES Trzebinia jest bardzo dobrym rozwiązaniem dla lokalizacji ZTPOK,
a w przypadku wybudowania obwodnicy trzebińskiej oraz wykorzystaniu transportu
kolejowego do dowozu odpadów, lokalizacja ta mogłaby stać się optymalnym rozwiązaniem.
W obecnym stanie dowóz odpadów oraz wywóz z terenów Małopolski Zachodniej musiałby
odbywać się przez centrum miasta Trzebini.
Lokalizacja pod budowę ZTPOK jest to teren w rejonie Elektrowni ,,Siersza”
– Gmina Trzebinia Działka rozpatrywana jako miejsce lokalizacji ZTPOK to działka
o nr ewidencyjnym 621/48, obręb nr 0002 Czyżówka, gmina Trzebinia.
Dowóz odpadów do ZTPOK będzie odbywał się w specjalnie przygotowanych wozach
ciężarowych (śmieciarkach – ładowność 10 i 20 Mg), hermetycznie zamykanych. Tak, aby
nie powodować emisji odorów podczas transportu odpadów.
Strona 98
Bezpośredni dojazd do rozpatrywanej lokalizacji do ZTPOK odbywać się będzie, tak jak
obecnie do Elektrowni Siersza, ul. Jana Pawła II oraz drogą od południowej strony działki
inwestycyjnej.
Przy wyborze technologii spalania zdecydowano się na spalanie rusztowe,
z założeniem, że w instalacji zostanie wykorzystany jeden z powszechnie stosowanych
rusztów (np. odmiany rusztów posuwisto-zwrotnych lub walcowych).
W Europie około 90% instalacji przeznaczonych do obróbki odpadów komunalnych
wyposażone jest w technologie rusztowe.
Dla opisywanego przedsięwzięcia zakłada się następujące zakresy budowy instalacji:
 adaptacja terenu do nowych potrzeb,
 wybudowanie zakładu termicznego przekształcania odpadów zawierającego dwie
niezależne linie technologiczne, każda o wydajności 10 Mg/h przy wartości
opałowej 8,5 MJ/kg. Zakłada się pracę ciągłą przez 24 h na dobę,
7 dni w tygodniu z gwarantowaną ilością godzin dyspozycyjności 7500 h/rok
dla każdej z linii. Dla umożliwienia ciągłej eksploatacji ZTPOK w ciągu roku należy
zapewnić możliwość eksploatowania każdej z linii osobno (przy wyłączonej drugiej
linii),
 wykonanie instalacji waloryzacji żużli w celu dalszego ich zagospodarowania dla
celów przemysłowych. Szacunkowa produkcja roczna żużli poprocesowych z dwóch
linii termicznego przekształcania – około 40 000 Mg/rok,
 wykonanie instalacji zestalania i chemicznej stabilizacji popiołów i stałych
pozostałości z procesu oczyszczania spalin – około 12 000 Mg/rok.
Przekształcanie termiczne
Planowana instalacja termicznego przekształcania odpadów oparta zostanie na nowoczesnej,
technicznie dojrzałej technologii spalania odpadów w piecu z paleniskiem rusztowym.
Do termicznego przekształcania kierowane będą tzw. resztkowe odpady komunalne (20 03
01), z których na wcześniejszym, nadrzędnym w systemie, etapie ich zagospodarowania,
zostały wysegregowane użyteczne surowce wtórne. Odpady resztkowe komunalne będą
bezpośrednio kierowane do leja zasypowego pieca, stanowiąc w ten sposób źródło odzysku
energii zawartej w odpadach. Proces termicznego przekształcania odpadów przebiegać będzie
autotermicznie, to znaczy, że nie będzie wymagać wspomagania przy użyciu
konwencjonalnego paliwa, a sam będzie źródłem energii, zamienianej dalej na energię
elektryczną i ciepło.
Integralną częścią instalacji będzie efektywny kilkustopniowy system oczyszczania spalin,
gwarantujący emisję zanieczyszczeń znacznie poniżej wymaganych prawnie standardów
emisyjnych. Dodatkowo już sam proces termicznego przekształcania odpadów będzie tak
prowadzony, aby w jego trakcie powstawało jak najmniej zanieczyszczeń.
Uwzględniając dodatkowe kryteria wynikające z uwarunkowań lokalnych, dla ZTPOK
zostały zaproponowane następujące systemy oczyszczania spalin:
 usunięcie pyłów przy zastosowaniu filtrów tkaninowych,
Strona 99



oczyszczanie spalin metodą półsuchą w celu redukcji kwaśnych związków SO2, HF, HCl,
połączonej z metodą strumieniowo-pyłową z wykorzystaniem węgla aktywnego w celu
redukcji metali ciężkich, dioksyn i furanów,
odazotowania spalin metodami pierwotnymi oraz wtórną redukcji emisji NOx metodą
SCR,
zastosowanie dodatkowej płuczki (skrubera).
Odpady wtórne z procesu termicznego przekształcania, takie jak żużle oraz odpady
pozostające po procesie oczyszczania spalin, podlegać będą oddzielnemu procesowi ich
zestalania do bezpiecznej i obojętnej dla środowiska postaci. Żużle i popioły paleniskowe,
po obróbce w instalacji do ich waloryzacji, będą spełniać normy pozwalające na przemysłowe
ich zagospodarowanie.
Zakłada się, że do termicznego przekształcania kierowane będą następujące rodzaje odpadów:
 Niesegregowane (zmieszane) odpady komunalne (20 03 01).
Wymienione niżej odpady nie mogą być przyjmowane. Zagwarantuje to odpowiednią pracę
instalacji w stosunku do zdefiniowanych odpadów:
 zwierciny, gruz, nadkłady i odpady kruszywa pochodzące z robót publicznych
(drogowych) i budownictwa indywidualnego,
 odpady z ubojni zwierząt jaki również specjalne odpady, które ze względu na ich
łatwopalność, toksyczność, korozyjność lub ich charakter wybuchowy nie mogą być
unieszkodliwiane w ten sam sposób co odpady komunalne bez stwarzania
niebezpieczeństwa dla ludzi i dla środowiska,
 wszystkie przedmioty, które ze względu na wymiary, wagę lub naturę nie są zgodne
z parametrami instalacji.
Kontrola i ograniczenie co do przyjmowania wyżej wymienionych odpadów zapewnione
będzie poprzez ewidencję przyjmowanych odpadów prowadzoną przy wjeździe na teren
ZTPOK. Zapobieganie wprowadzaniu do instalacji przedmiotów, które ze względu na ich
wymiary, ich wagę lub ich naturę nie są zgodne z parametrami instalacji zaczyna odbywać się
już na etapie przeładunku odpadów komunalnych z pojemników do pojazdów przewożących
odpady. Na terenie ZTPOK podgląd na odpady znajdujące się i mieszane w fosie za pomocą
chwytaka stanowi kolejny etap kontroli jakości odpadów wprowadzanych do instalacji.
Waloryzacja żużli z odzyskiem metali
Proces waloryzacji i mechanicznej obróbki żużli polegać będzie na obróbce mechanicznej
celem uzyskania odpowiedniej frakcji handlowej oraz okresowym magazynowaniu żużla
w kwaterach przykrytego dachem placu sezonowania (przez co najmniej 4 - 6 tygodni),
zapewniającym jego dojrzewanie. Gotowy produkt może być przeznaczony na zbyt dla celów
przemysłowych – produkcji materiału na podbudowę dla drogownictwa.
Ponadto prowadzony będzie odzysk metali żelaznych i nieżelaznych. Efektywność procesu
prowadzonego na tym etapie przekształcania odpadów jest znacznie większa niż podczas
odzysku metali prowadzonego na etapie wstępnego sortowania odpadów przed poddaniem ich
procesowi spalania. Zarówno niewielkie metalowe elementy, jak również metale będące
składową przedmiotów wielomateriałowych (np. kabli) mogą być dodatkowo odzyskane.
Nakłady energii na odzysk metali z żużli są również znacznie mniejsze niż w przypadku
poddawania procesowi całej masy odpadów, która kierowana będzie do termicznego
przekształcania.
Strona 100
Budowa systemu energetycznego
Budowa systemu polegać będzie na instalacji maszyn i urządzeń energetycznych, które
pozwolą na maksymalne wykorzystanie energii wytwarzanej przez linie termicznego
przekształcania odpadów komunalnych w piecu-kotle. Turbina upustowo-kondensacyjna
pozwoli na jednoczesną produkcję energii elektrycznej i cieplnej w trybie kogeneracji.
Za pomocą wymiennika ciepła będzie podgrzewana woda sieciowa dla miejskiego sytemu
ogrzewania.
Należy podkreślić, że nieodzownym produktem procesu termicznego przekształcania
odpadów będzie produkcja energii elektrycznej i cieplnej. Wytwarzanie energii
pochodzącej ze spalania frakcji resztkowej odpadów komunalnych pozwala na uniknięcie
zamiennej emisji pochodzącej ze spalania paliw konwencjonalnych. Dodatkowy odzysk
energii z odpadów, takich z których już nic nie da się odzyskać, jest przejawem racjonalnego
działania w zakresie gospodarki odpadami i oszczędności energetycznej, związanej
z pozyskaniem znaczącego źródła energii obecnie zaliczanego przez UE do odnawialnych
źródeł energii.
Proponowana konfiguracja instalacji ZTPOK pozwala na przestrzeganie wszystkich
rygorystycznych wymagań dotyczacych warunków termicznego przekształcania odpadów,
standardów emisji, efektywności energetycznej itp. zawartych w dyrektywie 2000/76/WE
z dnia 4 grudnia 2000 r. (Dz. Urz. WE L 332 z 28.12.2000) w sprawie spalania odpadów oraz
jej odpowiednikach w polskim prawie.
6. OPIS PLANOWANEGO PRZEDSIĘWZIĘCIA
6.1. MIEJSCE I ROLA ZTPOK
GOSPODARKI ODPADAMI
W
PRZYSZŁYM
SYSTEMIE
Obecne systemy gospodarki odpadami oparte przede wszystkim na składowiskach odpadów
stają się coraz droższe, są nieefektywne - marnowane są surowce wtórne i nie zapewniają
zgodności z prawem unijnym oraz polskim.
Zgodnie z treścią art. 5.2 dyrektywy 99/31/WE oraz art. 16a ust.4 znowelizowanej ustawy
o odpadach redukcję tę należy przeprowadzić w trzech, następująco zdefiniowanych etapach:
• do dnia 31 grudnia 2010 r. – ilość odpadów komunalnych
kierowanych na
składowiska wynosić ma nie więcej niż 75% wagowo całkowitej masy odpadów
komunalnych ulegających biodegradacji
w stosunku do masy tych odpadów wytworzonych w 1995 r.,
• do dnia 31 grudnia 2013 r. – ilość odpadów komunalnych kierowanych
na składowiska wynosić ma nie więcej niż 50% wagowo całkowitej masy odpadów
komunalnych ulegających biodegradacji
w stosunku do masy tych odpadów wytworzonych w 1995 r. ,
• do dnia 31 grudnia 2020 r. – ilość odpadów komunalnych kierowanych
na składowiska wynosić ma nie więcej niż 35% wagowo całkowitej masy odpadów
Strona 101
komunalnych ulegających biodegradacji w stosunku do masy tych odpadów
wytworzonych w 1995 r.
Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 7.09.2005r. w sprawie
kryteriów i procedur dopuszczenia odpadów do składowania na składowiskach danego typu
(Dz. U. Nr 186, poz. 1553 z późn. zm.): od 01.01.2013 r. nie będzie można składować
odpadów komunalnych, których wartości graniczne przekraczają:
 ogólny węgiel organiczny TOC > 5%
 strata przy prażeniu > 8%
 ciepło spalania > 6 MJ/kg
W związku z nowymi przepisami, analizami możliwości rozwoju obecnego systemu
gospodarki odpadami komunalnymi dla Małopolski Zachodniej, jako integralną część nowego
systemu zaproponowano Zakład Termicznego Przekształcania Odpadów Komunalnych.
Głównym celem budowy Zakładu Termicznego Przekształcania Odpadów Komunalnych
w gminie Trzebinia, stanowiącym kompleksowe i długookresowe rozwiązanie problemu
gospodarki odpadami w regionie, jest osiągnięcie poziomu odzysku odpadów
biodegradowalnych zgodnie z wymogami Unii Europejskiej i spełnienie warunków
nowoczesnej gospodarki odpadami.
Zakłady termicznego przekształcania odpadów komunalnych stanowią nieodłączny element
nowoczesnych – zgodnych z prawem wspólnotowym i krajowym – systemów
kompleksowego zagospodarowania odpadów komunalnych, szeroko stosowanych
w miastach krajów UE – 15 i ciągle w niewielkim zakresie w nowych krajach członkowskich
UE.
Instalacje termicznego przekształcania odpadów komunalnych są niezbędne, szczególnie
w systemach gospodarki odpadami dużych polskich miast, aby poszczególne gminy,
a tym samym Polska, mogła wypełnić przyjęte zobowiązania akcesyjne i ustawowo zapisane
wymagania w zakresie m.in. redukcji odpadów ulegających biodegradacji.
Celem wypełnienia zobowiązań akcesyjnych i wymagań ustawowych należy w możliwie jak
najszybszym czasie spełnić wymagania stawiane projektom finansowanym z Funduszu
Spójności, aby w ten sposób wykorzystać środki finansowe przeznaczone na budowę
zakładów termicznego przekształcania odpadów komunalnych w Polsce – tzw. lista
indykatywna MRR dotycząca dużych projektów.
Wobec powyższego system gospodarki odpadami powinien zapewnić następującą hierarchię
postępowania z odpadami:
1. zapobieganie,
2. przygotowanie do ponownego użycia,
3. recykling,
4. inne metody odzysku, np. odzysk energii,
5. unieszkodliwianie.
Biorąc pod uwagę hierarchię postępowania z odpadami, jak również zapisy KPGO 2010
przyjęto następujące rozwiązanie dla systemu gospodarki odpadami dla miast i gmin
Małopolski Zachodniej:
1. Zapobieganie powstawaniu odpadów – poprzez edukację ekologiczną mieszkańców,
2. Rozwój selektywnego zbierania odpadów wybranych rodzajów i frakcji odpadów,
w tym:
3. Odzysk i recykling:
Strona 102
a. odpady materiałowe tj. papier, tworzywa sztuczne, metale, szkło będą
kierowane do odzysku w sortowniach odpadów, a następnie do recyklingu;
b. odpady wielkogabarytowe – będą poddawane demontażowi, a następnie
kierowane do odzysku i/lub recyklingu,
c. odpady zielone i ulegające biodegradacji zebrane selektywnie – kierowane
do procesów biologicznego przetwarzania odpadów;
d. odpady niebezpieczne – kierowane do specjalistycznych zakładów
ich przeróbki lub przetwarzania,
e. odpady poremontowe – kierowane do procesów odzysku.
4. Termiczne przekształcanie odpadów – termicznemu przekształcaniu będą poddawane
wyłącznie odpady pozostałe po selektywnym zbieraniu, czyli po wybraniu z nich
najbardziej wartościowych odpadów posiadających wartość materiałową
lub tzw. odpadów problemowych tj. np. odpady wielkogabarytowe, niebezpieczne
ze strumienia odpadów komunalnych. Dlatego zostały one nazwane jako „frakcja
resztkowa”. Dzięki selektywnemu zbieraniu w skład frakcji resztkowej z odpadów
komunalnych będą wchodziły głównie te odpady, które będą miały wartość
energetyczną (opałową) > 6 MJ/kg.
Rysunek 10. Rola ZTPOK w systemach gospodarki odpadami
Do ZTPOK, poprzez punkty przeładunkowe lub bezpośrednio będą trafiały odpady zmieszane
(frakcja resztkowa) z wyłączeniem frakcji zebranych selektywnie. Zakład Termicznego
Przekształcania Odpadów Komunalnych przewidywany jest do przyjęcia odpadów
komunalnych zbieranych na terenach powiatów:
– chrzanowski,
- olkuski,
- oświęcimski,
- suski,
- wadowicki.
Instalacja przewidziana do termicznego przekształcania odpadów komunalnych będzie mieć
wydajność 150 tys. Mg/rok.
Strona 103
Odpady komunalne transportowane byłyby do ZTPOK zlokalizowanego w gminie Trzebinia:
- bezpośrednio z terenu powiatu chrzanowskiego, po wcześniejszym zebraniu,
- zbierane odpady z terenu pozostałych powiatów byłyby transportowane do punktów
przeładunkowych i dalej do ZTPOK. Punkty przeładunkowe zorganizowane byłyby na terenie
wyznaczonych składowisk, gdzie odpady byłyby odpowiednio przygotowywane do dalekiego
transportu np. poprzez zmniejszenie ich objętości (zgniatanie) i ich foliowanie (belowanie).
W wyniku prowadzenia procesu termicznego przekształcania odpadów komunalnych,
powstanie energia cieplna. Zakłada się, że głównym odbiorcą ciepła będą mieszkańcy
Chrzanowa i Trzebini. ZTPOK zostanie podłączony rurociągiem cieplnym do sieci
ciepłowniczej miasta Chrzanowa i Trzebini. W przypadku nadmiaru energii cieplnej (sezon
letni) ZTPOK będzie produkował energię elektryczną oraz służył do podgrzewania ciepłej
wody użytkowej. W okresie letnim w ZTPOK będzie się wytwarzać się przede wszystkim
energię elektryczną.
Ponad to istnieje możliwość przekazywania energii wyprodukowanej na terenie ZTPOK do
zakładów produkcyjnych na terenie Chrzanowa i Trzebini. Taka sytuacja będzie mieć miejsce
w przypadku gdy zapotrzebowanie na energię cieplną oraz elektryczną wśród mieszkańców
będzie mniejsze niż wyprodukowana energia w zakładach energetycznych na omawianym
terenie.
Należy również pamiętać, że wyprodukowana energia na terenie ZTPOK będzie traktowana
jako tzw. energia zielona (energia ze źródeł odnawialnych) i zgodnie z prawem UE powinna
mieć pierwszeństwo wprowadzenia do sieci ciepłowniczej lub energetycznej.
Strona 104
Rysunek 11. Planowany scenariusz rozwoju systemu gospodarki odpadami dla gmin i miast Małopolski Zachodniej
Źródło: Koncepcja rozwiązań organizacyjnych i technicznych zmiany systemu gospodarki odpadami komunalnymi dla Gminy Chrzanów, Międzygminnego Związku Chrzanowa, Libiąża,
Trzebini „Gospodarka Komunalna” – Interbis Biuro Inżynierii Środowiska w Krakowie - czerwiec 2009 r.
Strona 105
ZTPOK dla Miast i Gmin Małopolski Zachodniej ma pełnić rolę:
 jeden z elementów zintegrowanego systemu gospodarki odpadami,
 produkcja z odpadów energii, która ma cechy Odnawialnego Źródła Energii,
 bezpieczny ekologicznie zakład, który ma zapewnić znaczącą redukcję masy
odpadów komunalnych przeznaczonych do składowania,
 poprzez przeróbkę termiczną zapewnienie możliwości ponownego wykorzystania
żużla, metali żelaznych i nie żelaznych.
energię elektryczną.
Ponad to istnieje możliwość przekazywania energii wyprodukowanej na terenie ZTPOK do
zakładów produkcyjnych na terenie Chrzanowa i Trzebini. Taka sytuacja będzie mieć miejsce
w przypadku gdy zapotrzebowanie na energię cieplną oraz elektryczną wśród mieszkańców
będzie mniejsze niż wyprodukowana energia w zakładach energetycznych na omawianym
terenie.
Należy również pamiętać, że wyprodukowana energia na terenie ZTPOK będzie traktowana
jako tzw. energia zielona (energia ze źródeł odnawialnych) i zgodnie z prawem UE powinna
mieć pierwszeństwo wprowadzenia do sieci ciepłowniczej lub energetycznej.
W przypadku braku odpowiedniej ilości odpadów komunalnych przeznaczonych do
termicznego przekształcenia, instalacja ZTPOK będzie działała wykorzystując jedną linię
przerobową. ZTPOK będzie składał się z dwóch dublujących się linii technologicznych
mogących pracować samodzielnie. Moc przerobowa instalacji = 150 000 Mg/rok (2 linie
x 75 000 Mg/rok).
W ekstremalnej sytuacji, gdyby nie dostarczano odpadów do ZTPOK zakład zostanie
wyłączony do czasu zebrania i dostarczenia odpowiedniej ilości odpadów komunalnych.
Nie przewiduje się na etapie prowadzenia procedury o wydanie decyzji o środowiskowych
uwarunkowaniach wdrażania oraz przedstawiania planów pozyskiwania odpadów.
Takich planów oraz założeń koncepcyjnych dokonuje się na etapie opracowywania ,,Studium
wykonalności….” oraz na etapie tworzenia business planów dla inwestycji np. program
funkcjonalno-użytkowy.
6.2. LOKALIZACJA PRZEDSIĘWZIĘCIA
– Gmina Trzebinia (ES Trzebinia). Teren inwestycyjny położony jest na obszarze
administracyjnym Gminy Trzebinia.
Planowany teren realizacji przedsięwzięcia ma około 11,3 ha.
Strona 106
Działka rozpatrywana jako miejsce potencjalnej lokalizacji ZTPOK
o nr ewidencyjnym 621/48, obręb nr 0002 Czyżówka, gmina Trzebinia –
wypis z rejestru gruntów – załącznik nr 1.
to
działka
Tabela 6.1 Działki inwestycyjne przeznaczone pod budowę ZTPOK
Nr działki
Powierzchnia [ha]
Przeznaczenie inwestycyjne
621/48
11,3257
ZTPOK
Działka 621/48, zgodnie z zapisami wypisu, jest własnością Skarbu Państwa, a wieczystym
użytkownikiem Południowy Koncern Energetyczny Spółka Akcyjna w Katowicach
– Elektrownia Siersza w Trzebini (aktualny zapis w rejestrze gruntów). Obecnie Koncern jest
integralna częścią TAURON Polska Energia S.A. siedzibą w Katowicach.
Zgodnie ze studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy
Trzebinia potencjalna lokalizacja ma przeznaczenie przemysłowe.
Lokowanie w tym miejscu ZTPOK jest zgodne z w/w studium.
Dla rozpatrywanego terenu nie jest uchwalony miejscowy plan zagospodarowania
przestrzennego.
Teren inwestycyjny stanowi aktualnie zbiornik mułu węglowego. Zbiornik ten powstał w
trakcie działalności KWK Siersza (Kopalnia zlikwidowana) i służył gromadzeniu
pozostałości popłukaniu węgla (płuczka węglowa), którymi był muł węglowy i woda.
Woda została już wcześniej przez KWK Siersza wypompowana. Pozostał muł węglowy,
który aktualnie jest sukcesywnie zagospodarowywany (spalany) przez Elektrownię Siersza.
Obecna aktualnie w zbiorniku woda ( rys. 13 i 14) to woda deszczowa, której nadmiar jest
wypompowywany do potoku Kozi Bród. Po osuszeniu i wybraniu mułu węglowego
ze zbiornika, teren działki będzie przeznaczony pod budowę ZTPOK.
Planowana powierzchnia terenu potrzebna pod budowę ZTPOK to około 5,0 ha,
uwzględniająca
zabudowę,
drogi
wewnętrzne,
infrastrukturę
techniczną
oraz zagospodarowanie terenu inwestycyjnego zielenią niską i wysoką (w tym pas zieleni
otaczający inwestycję). Pozostała powierzchnia działki inwestycyjnej będzie mogła być
przeznaczona do innych celów np. zabudowa przemysłowa, zagospodarowanie zielenią.
inwestycyjnej.
Racjonalnym jest, aby dowóz odpadów do terenu inwestycyjnego mógłby odbywać się drogą
kolejową przy wykorzystaniu istniejącej infrastruktury kolejowej przeznaczonej dla
Elektrowni ,,Siersza” oraz po zaplanowaniu kilku stacji przeładunkowych wraz z bocznicami
kolejowymi. Transport drogą kolejową będzie mógł się odbywać tylko po uzgodnieniach
z zarządcą kolei i dla niniejszego opracowania sygnalizuje się tylko możliwość wykorzystania
takiego rodzaju transportu odpadów do terenu inwestycyjnego. Szczegółowa problematyka
zapewnienia odpowiedniej infrastruktury transportowej do zakładu i z zakładu zostanie
rozwiązana na etapie sporządzania Studium Wykonalności.
Przy terenie rozpatrywanej lokalizacji znajduje się możliwość wpięcia w sieć energetyczną.
W rejonie działki inwestycyjnej i w jej najbliższym sąsiedztwie istnieje i znajduje się pełna
Strona 107
infrastruktura techniczna m.in. kanalizacja sanitarna i przemysłowa. Również istnieje
możliwość wpięcia w magistralę ciepłowniczą.
Najbliższe budynki mieszkalne są zlokalizowane w odległości około 1000 m w kierunku
południowo-zachodnim od terenu inwestycyjnego. Poza tym cały teren Elektrowni Siersza
jest oddalony od zwartej zabudowy. Otoczony jest lasami, gruntami rolnymi lub nieużytkami.
Lokalizację inwestycji na terenie Gminy Trzebinia przedstawiono poniżej.
- lokalizacja inwestycji (ES Trzebinia)
Rysunek 12. Lokalizacja przedsięwzięcia na terenie Gminy Trzebinia.
Teren Elektrowni Siersza jest terenem intensywnej eksploatacji przemysłowej. Na terenie
działki przeznaczonej do realizacji i eksploatacji przedsięwzięcia nie ma żadnej roślinności.
Życie biologiczne praktycznie nie istnieje, gdyż całość działki stanowi zbiornik mułu
węglowego.
Teren działki inwestycyjnej przedstawiono poniżej.
Strona 108
Strona 109
Rysunek 13, 14. Teren przeznaczony pod budowę ZTPOK
Na terenie inwestycyjnym jak i w bliskiej odległości brak jakichkolwiek obszarów objętych
ochroną przyrody (w tym obszarów Natura 2000) oraz obszarów objętych ochroną
konserwatorską.
Przeznaczenie obszarów graniczących z działką inwestycyjną:
- od strony północnej kwatery składowiska odpadów po procesowych Elektrowni Siersza,
a następnie tereny zielone,
- od wschodu kwatera składowiska odpadów po procesowych Elektrowni Siersza, a następnie
zabudowa przemysłowa Elektrowni Siersza i tereny zielone.
- od południa tereny zabudowy przemysłowej Elektrowni Siersza,
- od zachodu tereny zielone oraz tereny byłych zakładów wzbogacania węgla KWK Siersza.
Dużym argumentem przemawiającym za budową ZTPOK w omawianej lokalizacji jest
możliwość bezpośredniej współpracy dwóch źródeł ciepła i energii elektrycznej, jakimi będą
obiekty energetyczne Elektrowni Siersza oraz ZTPOK.
Elektrownia Siersza obecnie jest częścią Południowego Koncernu Energetycznego S. A.,
należącego do TAURON Polska Energia S.A. z siedzibą w Katowicach.
Elektrownia wyposażona jest w następujące instalacje:
- 6 kotłów energetycznych,






K-1 (kocioł fluidalny OFz425) – o wydajności 425 Mg/h pary i mocy cieplnej 337
MWt w paliwie wprowadzonym do kotła,
K-2 (kocioł fluidalny OFz425) – o wydajności 425 Mg/h pary i mocy cieplnej 337
K-3 (kocioł parowy OP-380) – o wydajności 380 Mg/h pary i mocy cieplnej 303,7
MWt w paliwie wprowadzonym do kotła.
- system oczyszczania spalin,
- instalacja wytwarzania energii,
- instalacja wprowadzania mocy,
- instalacje olejowe (gospodarka paliwem rozpałowym oraz gospodarka olejami
niedopałowymi),
- instalacje zaopatrzenia w wodę dla celów procesowych ( gospodarka wodna),
- instalacja oczyszczani spalin (elektrofiltry, instalacja odsiarczania spalin),
- instalacja składowania i transportu paliw oraz pozostałych surowców (gospodarka
paliwowo-surowcowa),
- instalacja do transportu odpadów technologicznych,
- składowiska odpadów poprocesowych.
Strona 110
PLANOWANY DOWÓZ ODPADÓW
Planowany obszar zbiórki i transportu odpadów komunalnych do ZTPOK będzie obejmował
następujące powiaty:
- chrzanowski,
- olkuski,
- oświęcimski,
- suski,
- wadowicki.
W wyniku pracy i funkcjonowania ZTPOK transport będzie musiał zapewnić:
- dowóz odpadów komunalnych – 150 000 Mg/rok;
- dowóz materiałów (reagentów) wykorzystywanych do procesów technologicznych
20 000 Mg/rok,
- wywóz odpadów po procesowych (żużel, odpady po zestaleniu i chemicznej stabilizacji,
inne odpady powstałe w wyniku funkcjonowania ZTPOK) – około 50 000 Mg/rok.
W związku z w/w założeniami transport będzie musiał
i wywóz odpadów, reagentów na poziomie około 220 000 Mg/rok.
zapewnić
przywóz
Transport ten może się odbywać przy wykorzystaniu pojazdów samochodowych o dużym
tonażu (10-20 ton) lub alternatywnie przy wykorzystaniu istniejącej sieci kolejowej
przeznaczonej dla potrzeb Elektrowni Siersza.
Dla transportu samochodowego planuje się następujące dobowe natężenie ruchu w celu
obsługi ZTPOK:
- 44 samochody o ładowności 10 Mg,
- 22 samochody o ładowności 20 Mg.
Dowóz i wywóz odpadów oraz materiałów (reagentów procesowych) będzie odbywał się
będzie 250 dni w roku (od poniedziałku do piątku) w godzinach od 9.00 do 15.00 oraz od
18.00 i 22.00.
Dużym atutem tej lokalizacji jest możliwość wykorzystania transportu kolejowego do dowozu
i wywozu materiałów oraz odpadów. W tym przypadku niezbędnym jest poczynienie
odpowiednich uzgodnień z zarządcą trakcji kolejowej. Transport kolejowy mógłby
praktycznie w całości zastąpić transport drogowy odciążając w ten niedogodności związane
z siecią drogową Trzebini, która charakteryzuje się małą przepustowością i niedostatecznym
przygotowaniem dróg dojazdowych do Elektrowni Siersza dla transportu ciężarowego
wysokotonażowego.
Dla potrzeb niniejszego raportu, jako podstawowy transport, przyjęto transport samochodowy
jako bardziej uciążliwy dla środowiska niż transport kolejowy. W przypadku przyjęcia
wariantu transportu kolejowego, odpowiednie formalne uzgodnienia i ostateczne
rozstrzygnięcia powinny nastąpić na etapie studium wykonalności lub projektu budowlanego
(technicznego), wówczas wybrany wariant transportu powinien być uwzględniony
w ponownej ocenie oddziaływania na środowisko (2-gi raport oddziaływania na środowisko
planowanego przedsięwzięcia).
Za takim rozwiązaniem aktualnego przyjętego rozwiązania dla transportu przemawia również
to, że jeszcze nie zapadły decyzje odnośnie rozwiązania ostatecznego systemu gospodarki
odpadami na obszarze Małopolski Zachodniej m.in. ilości i lokalizacji tzw. stacji
przeładunkowych – faza koncepcji przedstawiona w opracowaniu pn. Koncepcja rozwiązań
Strona 111
organizacyjnych i technicznych zmiany systemu gospodarki odpadami komunalnymi dla
Gminy Chrzanów, Międzygminnego Związku Chrzanowa, Libiąża, Trzebini „Gospodarka
Komunalna”. INTERBIS Biuro Inżynierii Środowiska, Chrzanów 2009.
6.3. SZCZEGÓŁOWY
OPIS
WYBRANEGO
ROZWIĄZANIA
TECHNOLOGICZNEGO I GŁÓWNE CECHY PRODUKCYJNE
6.3.1.
OPIS WYBRANEGO ROZWIĄZANIA




adaptacja terenu do nowych potrzeb,
wybudowanie zakładu termicznego przekształcania odpadów zawierającego dwie
7 dni w tygodniu z gwarantowaną ilością godzin dyspozycyjności 7500 h/rok dla
każdej z linii. Dla umożliwienia ciągłej eksploatacji ZTPOK w ciągu roku należy
linii),
wykonanie instalacji waloryzacji żużli w celu możliwości dalszego ich
zagospodarowania dla celów przemysłowych. Szacunkowa produkcja roczna żużli
poprocesowych z dwóch linii termicznego przekształcania – około 40 000 Mg/rok,
wykonanie instalacji zestalania i chemicznej stabilizacji popiołów i stałych
Instalacja zgodnie z wytycznymi zamieszczonymi w BREF składać się będzie
z następujących procesów i podstawowych elementów technologicznych:
 przyjęcie odpadów,
 przechowywanie odpadów i surowców,
 obróbka wstępna odpadów (poza spalarnią),
 załadunek odpadów do spalania,
 obróbka termiczna odpadów,
 odzysk energii (np. kocioł) i konwersja,
 oczyszczanie spalin,
 postępowanie z pozostałościami (ze spalania i z oczyszczania spalin) – instalacja
zestalania i stabilizacji, waloryzacji żużla,
 wyrzut (emisja) spalin,
 monitoring i kontrola emisji,
 obróbka ścieków – w celu ponownego wykorzystania,
Tabela 6.2 Podstawowe parametry
Parametry instalacji
Oznaczenie instalacji
Ilość linii x zaprojektowana godzinowa przepustowość
Jednostka
Charakterystyka
-
Instalacja typu R1
Energia elektryczna + ciepło
k x Mg/h
2 x 10,0 = 20
Dane instalacji :
Strona 112




Wydajność ZTPOK
Ilość linii
Nominalna wydajność jednej linii
Czas pracy instalacji
Minimalna wydajność jednej linii technologicznej
Odpady komunalne z gospodarstw domowych oraz
infrastruktury na wejściu do instalacji:
 Nominalna wartość opałowa
 Dopuszczalne odchylenia wartości opałowej
 Ilość przetworzonych odpadów
Dane instalacji wchodzących w skład ZTPOK:
- instalacja waloryzacji i mechanicznej obróbki żużla
- instalacja zestalania i stabilizacji odpadów po procesowych
Mg/rok
Mg/h
h/rok
h/rok
150 000
2
10,0
7 500
~6
kJ/kg
kJ/kg
Mg/d
Mg/rok
8 500
6 000 – 11 000
2 x 240 = 480
150 000
Mg/rok
Mg/rok
40 000
12 000
Na rysunku poniżej przedstawiony jest proponowany sposób zagospodarowania działek
przeznaczonych do realizacji przedsięwzięcia.
Strona 113
Rysunek 15. Projekt zagospodarowania terenu ZTPOK
Strona 114
6.3.2.
WĘZEŁ PRZYWOZU I WYŁADUNKU ODPADÓW
Przewiduje się, że dostawy odpadów realizowane będą transportem samochodowym. Raport
dotyczy rozwiązania zagospodarowania strumienia odpadów z Małopolski Zachodniej tj.
z powiatu Chrzanowskiego, Olkuskiego, Oświęcimskiego, Wadowickiego, Suskiego.
Obliczona ilość odpadów planowana do termicznego przerobu jest prawidłowa i nie może być
mniejsza. Wszystkie wykonane obliczenia w raporcie są prawidłowe. Spalarnia odpadów
efektywnie pracuje w zakresie 100 do 180 tys. Mg/rok. Zakład nie może być planowany na
czas obecny, ale musi obejmować swoim działaniem także strumień odpadów przez
najbliższy okres czasu (z obliczeń zgodnie z KPGO ilość odpadów z tych powiatów w 2015r
wyniesie 205 921 Mg). Ilość odpadów będzie wzrastać, dlatego nie można pozwolić, aby
zakład za 5 lat nie spełnił swojej roli. Spalarnia jest inwestycją o charakterze długo falowym.
Celem zagwarantowania strumienia odpadów do ZTPOK zostaną podpisane stosowne umowy
pomiędzy powiatami aby stworzyć spójny system gospodarki odpadami dla tego regionu
Małopolski Zachodniej. Spalarnia ma być ostatnim tegoż systemu gospodarki odpadami dla
tego regionu.
Instalacja wyposażona będzie w dwie automatyczne wagi pomostowe służące do ważenia
pojazdów. Wszystkie samochody wjeżdżające z odpadami będą ważone dwukrotnie (przy
wjeździe i wyjeździe) na wagach pomostowych wyposażonych w komputerowy system
ważenia, celem określenia ilości wwożonych odpadów. Również w przypadku wywożenia
odpadów technologicznych (np. żużle, popioły, pozostałości z oczyszczania spalin) oraz
odzyskanych w trakcie procesu przetwarzania surowców wtórnych (np. złom), będzie
prowadzona procedura ważenia.
Przewidziano zastosowanie dwóch wag pomostowych (18,0 x 3,0 m), wjazdowej
i wyjazdowej, wraz z oprzyrządowaniem komputerowym i specjalistycznym
oprogramowaniem, które umożliwi spełnienie poniższych założeń logistycznych. Wagi
odporne będą na oddziaływanie czynników atmosferycznych i zabudowane w sposób
umożliwiający ich pracę w okresie zimowym (kąt najazdu, zabezpieczenie przed
zamarzaniem). Przy wyjeździe z instalacji zabudowana zostanie również myjka do odkażania
kół wyjeżdżających pojazdów.
W proponowanym rozwiązaniu dla dowozu odpadów przez samochody dla
zautomatyzowania systemu rozliczania ilości odpadów, przy wjeździe kierowca będzie
otrzymywał kartę z kodem paskowym oraz informację, gdzie powinien rozładować
lub załadować samochód (sektor, brama).
Wszystkie informacje o dostawie, wraz z informacjami z karty przekazania odpadu, będą
wprowadzane, archiwizowane i przetwarzane w systemie, a wszelkie niezbędne
i/lub wymagane prawem dokumenty będą generowane automatycznie, umożliwiając
na bieżąco kontrolę morfologii i ilości przywożonych odpadów. System będzie zapewniał:
-
kontrolę ilościową, jakościową oraz kontrolę „pochodzenia” odpadów dostarczanych
do Zakładu,
detekcję pierwiastków promieniotwórczych, ewentualnie wwożonych do Zakładu
wraz z odpadami konynalnymi,
dokumentowanie fotograficzne ważonych transportów.
Przewiduje się także zainstalowanie wyposażenia dodatkowego, tj. kamery sterowanej
z portierni wraz z monitorem. Dane o wadze pojazdów będą zbierane i przesyłane
do centralnego systemu informatycznego.
Samochody przywożące odpady będą je wyładowywać w hali wyładunkowej do bunkra
z odpadami –fosy (znajdującego się w bezpośrednim sąsiedztwie linii termicznego
Strona 115
unieszkodliwiania odpadów), gdzie przy pomocy suwnic i chwytaków (min. 2 sztuki, w tym
jedna rezerwowa) dokonywane będzie wstępne przemieszanie odpadów.
Ruch pojazdów będzie sterowany sygnalizacją świetlną.
Przewiduje się, że bunkier (fosa) odpadów wykonany będzie jako „szczelna wanna”.
W celu ujednorodnienia wsadu, każda porcja odpadów, rozładowana do bunkra, będzie
przerzucona kilka razy w przestrzeni bunkra przed załadowaniem do leja załadowczego.
Aby uniknąć przedostawania się na zewnątrz niekontrolowanej emisji odorów i pyłów oraz
zapobiec wzrostowi stężenia metanu wydzielającego się w procesie fermentacji, w hali
i bunkrze zostanie zainstalowany system zasysania powietrza. Powietrze pobierane z bunkra,
a jednocześnie z hali wyładunkowej, będzie wykorzystane w procesie spalania, co gwarantuje
nie wydostawanie się odorów na zewnątrz Instalacji.
Pozostałe pomieszczenia ciągu technologicznego Zakładu będą wyposażone w wentylację
mechaniczną i grawitacyjną, zapewniającą wymianę powietrza, zgodnie z przepisami
sanitarnymi i ochrony ppoż. (w tym wymagane klapy dymowe na wypadek pożaru).
Opisany powyżej węzeł przyjmowania odpadów wyposażony będzie w:
-
6.3.3.
system kontroli i monitorowania poziomu odorów w przestrzeni bunkra i ewentualnie
w stacji wstępnego przetwarzania (rozdrabniania) odpadów,
system detekcji przeciwpożarowej i automatycznie sterowane urządzenia
zabezpieczenia przeciwpożarowego,
system odwodnienia i odprowadzenia odcieków z odpadów składowanych w bunkrze
oraz z placu czasowego magazynowania żużli.
WĘZEŁ MAGAZYNOWANIA ODPADÓW I SUROWCÓW
W przypadku wyłączenia z eksploatacji linii technologicznej, wymagane będzie awaryjnego
„przechowanie” strumienia dziennego odpadów na terenie stacji przeładunkowych odpadów
uwzględnionych w „Koncepcji…” firmy Inter-Bis . Odpady te powinny być magazynowane
na wydzielonym placu – magazynowane odpady powinny być wcześniej foliowane celem
ograniczenia emisji zapachowych i pyłowych do powietrza oraz ograniczenia negatywnego
wpływu na odpady warunków atmosferycznych (opadów atmosferycznych).
Rysunek 16. Projektowany sposób magazynowania odpadów komunalnych
Strona 116
Odpady, które nie będą mogły zostać spalone przy wykorzystaniu rezerw magazynowych
powinny być odpowiednio zabezpieczone na specjalnie do tego celu przygotowanym placu na
wyznaczonych w systemie na składowiskach odpadów lub stacjach przeładunkowych. Mogą
one być tam okresowo składowanie a następnie kierowane do ZTPOK.
Rysunek 17. Projektowany sposób magazynowania odpadów komunalnych na
wyznaczonych w systemie składowiskach odpadów (punkty przełajowcze)
– widok z góry
6.3.4.
WĘZEŁ PRZYGOTOWANIA PALIWA
Dostarczone do Zakładu odpady wielkogabarytowe poddane zostaną wstępnemu
rozdrobnieniu na rozdrabniarce do frakcji <250 mm. Następnie odpady kierowane będą
do bunkra. Przewiduje się mieszanie odpadów dostarczonych do bunkra, co pozwala uzyskać
uśrednioną i zrównoważoną wartość opałową, strukturę, skład itp.
Poza zmieszanymi odpadami komunalnymi do Zakładu trafiać może również strumień
odpadów z grupy 19 z sortowni odpadów z selektywnej zbiórki. Odpady te będą mieszane
z odpadami zmieszanymi na początku linii, a następnie poddawane przygotowaniu wraz
z odpadami zmieszanymi.
6.3.5.
WĘZEŁ ZAŁADUNKU ODPADÓW DO PROCESU SPALANIA
Bunkier magazynowy paliwa
Na terenie ZTPOK nie planuje się składowanie ani magazynowanie odpadów na terenie
zakładu poza magazynowaniem w bunkrze na okres do 5 dni aby zachować ciągłość pracy
instalacji. Całkowita pojemność zagłębionego w terenie bunkra zapewni bufor pozwalający
na gromadzenie i przechowywanie odpadów przez około pięć dni, zarówno przy przestoju jak
również przy maksymalnym obciążeniu linii. Bunkier (fosa) pozwoli dodatkowo, aby przed
załadowaniem odpadów do lejów załadowczych (zasypowych) operatorzy suwnic, znajdujący
Strona 117
się w kabinach, usytuowanych ponad bunkrem, manipulując chwytakami, mogli przynajmniej
częściowo homogenizować odpady pochodzące z różnych partii. W praktyce należy przyjąć,
że niemal każda tona odpadów, rozładowana do bunkra, jak to opisano wcześniej
„przerzucona” będzie dwa, trzy razy w przestrzeni bunkra przed załadowaniem do leja
załadowczego. Podczas tych czynności operator chwytaka, obserwując przerzucane odpady,
będzie miał również możliwość wychwycenia odpadów o nadmiernych gabarytach, które
mogłyby zablokować lej zasypowy lub szyb zasypowy. Będzie je wtedy przenosił
do rozdrabniarki lub wręcz usuwał z bunkra. Ujednorodnienie wsadu odpadów jest jednym
z istotnych czynników wpływających na równomierną pracę węzłów spalania i odzysku
ciepła. Stworzy się tym samym warunki do tego, by wymagania jakościowe odnośnie
produktów spalania (zawartość części organicznych w żużlach oceniana według strat na
prażeniu lub TOC) mogły być łatwiej spełnione.
Ujednorodnienie wsadu, oprócz zwiększenia stabilności procesu spalania (i wynikających
stąd bardzo niskich wartości TOC żużli – nawet do 1%s.m. – oraz ograniczania chwilowych
wzrostów emisji CO) oznacza również:
-
poprawienie warunków pracy kotła odzyskowego i w rezultacie łatwiejsze
sterowanie wydajnością kotła,
zmniejszenie wahań zawartości zanieczyszczeń w spalinach surowych i uzyskanie
dzięki temu lepszych warunków do optymalnego sterowania pracą zespołów
instalacji oczyszczania spalin.
Przy dłuższym składowaniu odpadów (okresy po utworzeniu zapasów odpadów na czas
przerw świątecznych, spadku wydajności spalania np. przy awarii linii technologicznej
lub awarii suwnicy załadowczej i pozostawienie martwego, nieobsługiwanego pola)
nie można wykluczyć wystąpienia warunków sprzyjających samozapłonowi składowanych
odpadów.
W dolnych warstwach składowanych odpadów lokalnie mogą powstać warunki
do beztlenowej fermentacji i tworzenia się metanu. Ponadto same odpady mogą zawierać
składniki łatwopalne, a w dolnych warstwach, po więcej niż trzech dniach składowania
temperatura w masie składowanych odpadów może dochodzić nawet do ok. 100 0C.
W warstwie odpadów mogą się tworzyć ogniska zapalne i może się zdarzyć, że składowane
odpady mogłyby się tlić dość długo zanim zostanie to zauważone. W stropie bunkra zostaną
zainstalowane cyfrowe kamery termowizyjne, które monitorować będą w określonym cyklu
powierzchnię warstwy odpadów w bunkrze. System automatycznego gaszenia musi być tak
zaprojektowany, by po jego uruchomieniu można było powierzchnię składowanych odpadów
pokryć warstwą piany. Gaszenie wodą daje – jak pokazały doświadczenia – niedostateczne
rezultaty, a ponadto przy gaszeniu pianą unika się dodatkowego zwiększania wilgotności
odpadów przed ich spaleniem.
Biorąc pod uwagę praktyczne doświadczenia z funkcjonujących instalacji spalania odpadów,
przy projektowaniu systemu gaszenia w bunkrze odpadów zapewnione będzie:
- uruchomianie systemu gaszenia i obsługi systemu z bezpiecznego miejsca, przy czym
należy zakładać, że oszklenie kabiny operatora może ulec zniszczeniu na skutek
wysokiej temperatury w bunkrze co spowoduje brak możliwości obsługi
(lub uruchamiania) systemu gaszenia przez operatora suwnicy.
- zapas środka gaszącego na co najmniej godzinę pracy systemu gaszenia,
- możliwość gaszenia zarodków ognia poprzez pokrywanie warstwą piany tylko części
powierzchni składowanych odpadów,
- zastosowanie ognioodpornych materiałów na bramy wyładowcze, przy czym system
sterowania zamykaniem bram musi być uruchamiany automatyczne – sygnałem
z układu czujników temperatury rozmieszczonych w bunkrze,
Strona 118
-
otwieranie/zamykanie świetlików na dachu zarówno z zewnątrz – np. z poziomu placu
przed bramami wjazdowymi – jak i (przynajmniej w części) z kabiny operatora
suwnic.
Zaleca się, aby w rozwiązaniu projektowym bunkra zastosować również przeciwpożarowe
instalacje zraszania zamontowane bezpośrednio nad lejami załadowczymi odpadów. Zgodnie
z rozporządzeniem Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków
technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz. U. nr 75, poz. 690
z późn. zm.) odporność pożarowa dla strefy bunkra winna być co najmniej klasy B.
Lej zasypowy i wyposażenie dodatkowe
Palenisko będzie wyposażone w lej zasypowy, do którego podawane będą odpady z chwytaka
suwnicy. Pod własnym ciężarem będą opadać do rynny zasypowej.
Rynnę zasypową paleniska stanowi kanał o przekroju prostokątnym, rozszerzający się
ku dołowi, co pozwala na rozluźnienie zbitej masy odpadów oraz ich regularny przepływ.
Przepustowość rynny będzie dostosowana do wydajności pieca. Rynna działa, jako
tymczasowy magazyn zasilający piec w odpady.
Rynna zasypowa za lejem zasypowym jest wystarczająco wysoko położona, aby słup
odpadów znajdujący się wewnątrz zapewnił szczelność pomiędzy komorą paleniskową
i lejem zasypowym nie pozwalając na dopływ tzw. „fałszywego powietrza” ani cofanie się
płomienia.
Dolna część rynny zasypowej chroniona jest przed przegrzaniem (może je wywołać
promieniowanie cieplne pieca) płaszczem wodnym.
Ruchoma klapa, usytuowana w górnej części rynny, uruchomiana jest siłownikiem
hydraulicznym, co pozwala na jej zamknięcie w przypadku zatrzymania pieca i zaprzestanie
podawania odpadów do pieca. Przewidziany jest mikrofalowy czujnik niskiego poziomu
odpadów w rynnie. Czujnik ten musi być niewrażliwy na pył i zanieczyszczenia.
Instalacja będzie wyposażona w hydrauliczny wypychacz odpadów znajdujący się na końcu
rynny, który zapewni właściwe dozowanie i rozłożenie odpadów na ruszcie.
Na skutek działania wypychacza kierunek odpadów ulega zmianie z pionowego na poziomy;
zbite w rynnie pod wpływem własnego ciężaru odpady, będą rozluźnione oraz w sposób
ciągły i równomierny wprowadzane na ruszt.
6.3.6.
WĘZEŁ SPALANIA ODPADÓW
Zaproponowano dwie identyczne linie spalania odpadów o wydajności nominalnej 10 Mg
odpadów na godzinę i średniej wartości opałowej odpadów 8,5 MJ/kg. Każda z linii powinna
umożliwiać krótkotrwałe zwiększenie wydajności zarówno termicznej jak i masowej o 10%.
Niedopuszczalne jest jednak użytkowanie instalacji ze zwiększoną wydajnością
z uwagi na znaczne zmniejszenie trwałości urządzeń.
Ruszt
Proponuje się zastosowanie ruchomego rusztu mechanicznego (posuwisto-zwrotny lub
walcowy), pochylonego. Nowoczesna i wielokrotnie sprawdzona konstrukcja rusztu
w spalarniach europejskich, będzie składała się z kilku sekcji ułożonych poprzecznie.
Proponowany ruszt będzie odpowiednio chłodzony (np. powietrzem) i przystosowany
do spalania na nim odpadów o wartości opałowej w przedziale 6 - 11 MJ/kg. Będzie
utworzony
Strona 119
z wielu sekcji ułożonych poprzecznie. Odpady spalone na ruszcie będą spadać stopniowo
w dół, obracając się. Dla nowoczesnych konstrukcji rusztu, jako czynnik chłodzący może być
z powodzeniem wykorzystane powietrze.
Zgarniacz z napędem hydraulicznym będzie przesuwać żużel z końcowej strefy rusztu,
W końcowym etapie spalania odpady, które w czasie procesu stały się żużlem, będą ulegać
stopniowemu schładzaniu pod wpływem powietrza pierwotnego.
Ruszt będzie wyposażony w odżużlacz z zamknięciem wodnym, omówiony w dalszej części
niniejszego rozdziału.
Wybrane rozwiązanie będzie charakteryzowało się:
- modułową budową rusztu, o zunifikowanych szeregach wymiarowych (długość
i szerokość),
- zasilaniem powietrzem pierwotnym, realizowanym stycznie lub prostopadle
do warstwy odpadów na ruszcie, przy czym preferowane będzie zasilanie styczne,
- pochylonym ułożeniem pokładu rusztu,
- indywidualnym regulowaniem ilości powietrza doprowadzanego do poszczególnych
sekcji rusztu, w zależności od chwilowych zmian przebiegu procesu spalania,
- indywidualną regulacją prędkości przemieszczania się warstwy spalanych odpadów
w poszczególnych sekcjach, wzdłuż pokładu rusztu,
- regulacją położenia strefy maksymalnego palenia się na ruszcie, celem
jej optymalnego „ułożenia” względem pierwszego ciągu kotła odzyskowego,
- wykonanymi ze stali z wysoką zawartością chromu rusztowinami, zaprojektowanymi
tak, aby zachodziło ich wydajne chłodzenie,
- rozwiązaniem
konstrukcyjnym
rusztowin
zapewniającym
możliwość
ich samooczyszczenia.
Proponowane rozwiązanie zapewni doprowadzenie powietrza pierwotnego do warstwy
odpadów i kontrolę przepływu powietrza do spalania, niezależnie do każdej części rusztu.
Kształt rusztowin i dostarczanie powietrza pierwotnego ma zapewnić zredukowanie
do minimum ilości drobnej frakcji przesiewanej pod ruszt, tzw. przesiewów i zapewnić nie
tylko wymaganą prawnie jakość żużli i popiołów paleniskowych, ale także regularne
rozprowadzanie powietrza pierwotnego na całej powierzchni rusztu.
Przesiana frakcja drobna spod rusztu będzie zbierana w leju mieszczącym się poniżej każdej
strefy rusztu i kierowana do zbiornika żużla z zamknięciem wodnym.
Proces spalania
Proces spalania można podzielić na kilka faz:
- Suszenie: w początkowej strefie rusztu odpady ogrzewane są w wyniku
promieniowania lub konwekcji do temp powyżej 100oC, co powoduje odparowanie
wilgoci.
- Odgazowanie: w wyniku dalszego ogrzewania do temp. powyżej 250°C wydzielane
są składniki lotne (wilgoć i gazy wytlewne).
- Spalanie: w trzeciej części rusztu osiągane jest całkowite spalanie odpadów. Strata
prażenia w tym węźle wynosi dla nowoczesnych technologii poniżej 0,5 % udziału
masowego.
- Zgazowanie: w procesie zgazowania produkty lotne są utleniane przez tlen
cząsteczkowy. Przeważająca część odpadów utleniana jest w temp. 1000°C w górnej
strefie komory paleniskowej.
- Dopalanie: w celu zminimalizowania części niespalonych i CO w spalinach
wprowadzona została strefa dopalania. W strefie tej podaje się powietrze lub
recyrkulowane i odpylone spaliny w celu zupełnego spalenia. Czas przebywania spalin
Strona 120
w tej strefie wynosi min. 2 sekundy w temp. min. 850°C. W przypadku stwierdzenia,
że w strumieniu odpadów komunalnych jest powyżej 0,1 % związków
chlorowcoorganicznych przeliczonych na chlor temperatura zostanie podwyższona
- min. 2 sekundy w temp. min. 1100 °C.
Niezależnie od specyficznych rozwiązań technicznych, piec z paleniskiem rusztowym posiada
elementy składowe, przedstawione na poniższym rysunku.
Rysunek 18. Ogólny schemat technologiczny paleniska i kotła
Dostawca technologii gwarantując spełnienie wymogów emisyjnych, zostanie zobligowany
również do dostawy urządzeń spełniających następujące wymogi technologiczne termicznego
przekształcania odpadów:
- jakość produktów spalania (żużli), określana przy pomocy zawartości części
organicznych w stałych produktach procesu spalania (żużel i popiół, pyły lotne),
a mierzona przy pomocy zawartości całkowitego węgla organicznego (TOC – Total
Organic Carbon) lub poprzez straty prażenia, nie będzie przekraczać odpowiednio
3% lub 5% masy tych produktów spalania w stanie suchym.
- instalacja termicznego przetwarzania odpadów będzie tak zaprojektowana, wykonana
i eksploatowana, aby przy najbardziej niedogodnych termicznie warunkach pracy
instalacji (np. w okresie częściowego wykorzystaniu mocy spalania), kontrolowana
temperatura strumienia spalin, równomiernie wymieszanych z powietrzem, w strefie
po ostatnim doprowadzeniu powietrza do komory spalania, wynosiła przynajmniej
Strona 121
850C, a czas przebywania spalin w tej temperaturze wynosił przynajmniej 2 sekundy.
Układ spalania winien być przy tym wyposażony w odpowiednie palniki
wspomagające, które włączane będą automatycznie, kiedy system monitoringu
warunków procesowych wykaże odchylenia od powyższego warunku.
System monitoringu procesowego i automatycznego sterowania procesem spalania będzie
blokować możliwość dozowania odpadów w następujących sytuacjach:
- dopóki podczas rozruchu instalacji, temperatura w reprezentatywnych miejscach
komory spalania nie osiągnie wymaganej temperatury minimalnej 850°C,
- kiedy temperatura w reprezentatywnych miejscach komory spalania spadnie poniżej
wymaganej temperatury minimalnej, tzn. 850°C,
- jeżeli w systemie monitorowania poziomów emisji zanieczyszczeń do powietrza
stwierdzone zostanie przekroczenie dopuszczalnego poziomu emisji przynajmniej
jednego z monitorowanych składników zanieczyszczeń.
Dodatkowo, dla zapewnienia możliwości spalania odpadów o niskiej wartości opałowej,
konstrukcja pieca będzie umożliwiała wstępne podgrzanie powietrza pierwotnego i wtórnego,
w sytuacjach, kiedy spalane będą odpady zawilgocone i o niskiej wartości opałowej.
Podgrzanie powietrza będzie następować poprzez wymienniki ciepła para/powietrze. Para
pobierana będzie przy tym z upustu turbiny lub - poprzez reduktor ciśnienia - bezpośrednio
z kolektora pary świeżej.
Wykres spalania
Rysunek 19. Wykres spalania dla pojedynczej linii technologicznej Zakładu
Zgodnie z założeniami, zastosowane zostaną dwie linie technologiczne spalania. Każda z linii
charakteryzować się będzie elastyczną pracą w zakresie wartości opałowych paliwa
i wydajności instalacji, jak na powyższym wykresie.
Strona 122
Osłona i izolacja
Obmurze pieca chronione będzie od zewnątrz izolacją termiczną oraz blaszanym płaszczem.
Zespół obmurze - izolacja termiczna będzie przewidziany po to, aby temperatura płaszcza nie
była wyższa od temperatury otoczenia średnio nie więcej niż o 20°C. W blaszanym płaszczu
będą znajdowały się wizjery i włazy inspekcyjne, pozwalające na nadzorowanie poprawności
procesu spalania. Włazy i wizjery będą wyposażone w urządzenia ryglujące oraz kamery
obserwujące przebieg procesu spalania na ruszcie. Szczegóły rozwiązania technicznego
zespołu pieca będą zaproponowane przez dostawcę instalacji.
Obieg powietrza do spalania
Powietrze pierwotne, niezbędne do procesu spalania odpadów, spełniające także rolę
czynnika chłodzącego ruszt, pobierane będzie częściowo lub całkowicie znad bunkra paliwa.
Pozwoli to na utrzymywanie w zbiorniku stałej wartości podciśnienia, dzięki czemu nastąpi
zasysanie powietrza do wnętrza bunkra, blokując w ten sposób przedostawanie się
na zewnątrz odorów i pyłów, które wraz z zassanym powietrzem pierwotnym będą kierowane
pod ruszt, a tym samym do pieca.
Wentylatory powietrza będą zasilać następujące obiegi procesowe:


Obieg powietrza pierwotnego: powietrze pierwotne zasysane z objętości znad
zbiornika odpadów, często następnie podgrzane do odpowiedniej temperatury,
poprzez przepustnice regulowane hydraulicznie, jest wdmuchiwane pod ruszt. Jest ono
ogrzewane do optymalnej temperatury wynikającej z charakterystyki i właściwości
paliwowych odpadów, a głównie zawartości wilgoci.
Obieg powietrza wtórnego: powietrze wtórne, w niektórych przypadkach także
tzw. powietrze tercjalne, będzie wprowadzane do komory paleniskowej za
pośrednictwem dysz, które zostaną rozmieszczone w ścianach komory paleniskowej
w taki sposób, aby zapewnić prawidłowe mieszanie spalin i całkowite ich dopalenie,
jak również stabilność płomienia.
Powietrze wtórne może być zasysane z górnej części pomieszczenia kotła, co pozwoli
na chłodzenie tego obszaru. Wentylator powietrza pierwotnego będzie zasilać obieg powietrza
pierwotnego pod rusztem. Nie będzie konieczności ogrzewania powietrza wtórnego.
Powietrze pierwotne będzie dostawało się do różnych stref wejściowych pod rusztem
za pomocą regulatora umożliwiającego dostosowanie przepływu w każdej strefie.
Dla linii spalania wentylator powietrza wtórnego będzie obsługiwał rzędy dysz usytuowane
na ściance przedniej i tylnej komory paleniskowej.
W celu poprawy bilansu energetycznego pieca niezbędne będzie odpowiednie podgrzewanie
powietrza pierwotnego, co realizowane może być poprzez:
-
podgrzewanie powietrza poprzez wymienniki ciepła dostarczanego w parze pobieranej
z upustu turbiny,
dla niskich wartości opałowych odpadów lub w przypadku pracy ze zmniejszoną
wydajnością, wymagającą wyższych temperatur powietrza, ilość ciepła uzupełniana
będzie parą pobieraną z upustu z walczaka.
Palniki rozruchowo-wspomagające
Komora paleniskowa wyposażona zostanie w zasilane olejem opałowym palniki rozruchowowspomagające. Będą one spełniały podwójną rolę:
Strona 123
-
umożliwienie dokonania rozruchu instalacji i doprowadzenia temperatury spalin
w komorze paleniskowej do min. 850C, co jest warunkiem prawnym rozpoczęcia
podawania odpadów na ruszt,
-
pełnienie roli wspomagającej, co może mieć miejsce, gdy np. obniży się na skutek wahań
wartości opałowej odpadów temperatura procesu; palniki wspomagające muszą wówczas
zapewnić odpowiednio wysoką temperaturę w komorze paleniskowej, by w najbardziej
niekorzystnych warunkach spaliny przebywały przez minimum 2 sekundy w temp.
powyżej 850°C.
-
a przypadku stwierdzenia, że w strumieniu odpadów komunalnych jest powyżej 0,1 %
związków chlorowcoorganicznych przeliczonych na chlor, temperatura zostanie
podwyższona - min. 2 sekundy w temp. min. 1100 °C (wspomaganie palnikami).
Rozporządzenie w sprawie wymagań dotyczących prowadzenia procesu termicznego
przekształcania odpadów mówi, że termiczny proces przekształcania odpadów, prowadzi się
w sposób zapewniający, aby temperatura gazów powstających w wyniku spalania, zmierzona
w pobliżu wewnętrznej ściany lub w innym reprezentatywnym punkcie komory spalania lub
dopalania, wynikającym ze specyfikacji technicznej instalacji, po ostatnim doprowadzeniu
powietrza, nawet w najbardziej niekorzystnych warunkach, utrzymywana była przez
co najmniej 2 sekundy na poziomie nie niższym niż:
1)
1100 °C - dla odpadów zawierających powyżej 1 % związków
chlorowcoorganicznych przeliczonych na chlor,
2)
850 °C - dla odpadów zawierających do 1 % związków
chlorowcoorganicznych przeliczonych na chlor.
Ponieważ zawartość związków chlorowcoorganicznych przeliczonych na chlor w odpadach
komunalnych przeznaczonych do termicznego przekształcania jest mniejsza od 1%, więc aby
nastąpiło dobre dopalenie spalin w komorze paleniskowej to spaliny muszą przebywać
w temperaturze min. 850 °C przez co najmniej 2 sekundy. Jest to założenie przyjęte zgodnie
z rozporządzeniem Ministra Gospodarki z dnia 19 marca 2010 r. zmieniające rozporządzenie
w sprawie wymagań dotyczących prowadzenia procesu termicznego przekształcania odpadów
(Dz. U. z dnia 14 kwietnia 2010 r. Nr 61, poz. 380).
W celu potwierdzenia faktu, że frakcja resztkowa odpadów komunalnych, będzie zawierała
do 1% związków chlorowcoorganicznych przeliczonych na chlor, na terenie Miast i Gmin
Małopolski Zachodniej wykonywać się będzie badania morfologiczne powstałego strumienia
odpadów komunalnych na w/w terenie.
Również ZTPOK zostanie wyposażone laboratorium, w którym okresowo będą wykonywane
badania morfologiczne przyjmowanych odpadów do termicznego przekształcenia.
Dodatkowo system ważenia i kontroli będzie zapewniał:
 kontrolę ilościową, jakościową oraz kontrolę „pochodzenia” odpadów dostarczanych
do instalacji, co będzie miało szczególne znaczenie jeśli do instalacji dostarczane będą
w znaczącej części odpady z bezpośredniej zbiórki tzw. jednopojemnikowej,
 detekcję pierwiastków promieniotwórczych, które mogą być dostarczone do instalacji
ZTPOK.
W normalnych warunkach nie ma konieczności używania palników wspomagających. Ich
obecność zwiększa niezawodność prowadzonego procesu termicznego przekształcania
odpadów. Kiedy temperatura spalin osiąga minimalną dopuszczalną wartość lub spada
Strona 124
poniżej system alarmowy, uruchamia palniki wspomagające. Zarówno temperatura załączenia
palników jak i włączenie systemu alarmowego będzie częścią centralnego komputerowego
systemu sterowania i dozoru Zakładu.
Palniki rozruchowo-wspomagające będą używane podczas fazy wygaszania procesu spalania
odpadów, która, podobnie jak faza procesu rozruchu musi zostać zakończona przy ściśle
określonej temperaturze spalin, przy której można dopiero wstrzymać podawanie ostatniej
partii odpadów.
6.3.7.
WĘZEŁ ODZYSKU I KONWERSJI ENERGII
Kocioł odzysknicowy (odzyskowy)
Odzysk energii z odpadów odbywa się najpierw w kotle odzysknicowym poziomym,
zintegrowanym z paleniskiem, gdzie energia gorących spalin ulega przekształceniu w energię
pary (o parametrach 400C i 40 bar). W kolejnej fazie odzysku, energia pary zostaje
wykorzystana do produkcji energii elektrycznej i ciepła w skojarzeniu.
Cechą charakterystyczną w sektorze spalania odpadów jest duże obciążenie spalin pyłem, stąd
też konstrukcja kotła będzie zapewniać grawitacyjne oddzielenie popiołów lotnych poprzez:
- niskie prędkości przepływu spalin, oraz
- zmiany kierunków w ciągu spalinowym.
Duża zawartość popiołów w spalinach powoduje ryzyko znacznego zabrudzenia powierzchni
wymiany ciepła. Może prowadzić to do zmniejszenia wymiany ciepła, a przez to do utraty
sprawności. Dlatego też istotną rolę w konstrukcji kotła odgrywają systemy automatycznego
czyszczenia powierzchni wymiany ciepła. Czyszczenie to może odbywać się np. przy pomocy
lanc (wtrysk sprężonego powietrza lub wody), „strzepywaczy”, zdmuchiwania sadzy przy
użyciu pary, przy pomocy fal uderzeniowych i/lub dźwiękowych.
Zważywszy na powyższe, koncepcja kotła i przegrzewaczy powinna zwiększać:
a) odporność powierzchni ogrzewalnych na korozję,
b) odporność na gromadzenie zanieczyszczeń,
c) stabilność cieplną: przegrzewacze gwarantują stałą temperaturę pary i pozwalają
na zmniejszenie wydajności schładzania,
d) niską prędkość spalin, a przez to optymalną wymianę ciepła,
e) czas przebywania spalin w wymaganej prawnie temperaturze,
f) odstęp pomiędzy rurkami w wymiennikach rurowych.
Konstrukcja kotła odzysknicowego będzie modułowa, co pozwoli na montaż kotła w miejscu
jego posadowienia.
Dobrane projektowo parametry pary przegrzanej, o ciśnieniu i temperaturze, odpowiednio
40 bar i 400°C, powinny optymalizować sprawność energetyczną i zagwarantować
utrzymanie niskiego poziomu zagrożenia powierzchni ogrzewalnych kotłów ze strony korozji
chlorowej. Takie zaprojektowanie kotła jak i optymalne rozplanowanie jego powierzchni
wymiany ciepła powodują w nieznacznym stopniu zanieczyszczenie jego powierzchni
ogrzewalnych.
Instalacja odzysku energii zostanie zaprojektowana, jako kogeneracyjny układ kolektorowy,
z turbiną parową pracującą w układzie upustowo-kondensacyjnym.
Generalnie, zgodnie z wytycznymi BREF, w przedmiotowej instalacji, system odzysku
energii będzie spełniał następujące wymagania:
Strona 125
-
-
-
zastosowana konfiguracja kotłów odzysknicowych i rozwiązania powierzchni
wymiany ciepła w kotłach, winny zapewnić osiągniecie sprawności termicznej
procesu odzyskiwania ciepła na poziomie min. 80 % (techniczne osiągalna 83-84 %),
zastosowane rozwiązania procesowe i konstrukcyjne, będą gwarantowały że straty
energii cieplnej w odprowadzanych spalinach nie będą przewyższały 16% całkowitej
energii wprowadzonej do układu (energii zawartej w odpadach i energii dodatkowego
paliwa),
zastosowane rozwiązania techniczne będą dążyć do maksymalnego wykorzystania
i przekazania do wykorzystania na zewnątrz energii odzyskanej ze spalania odpadów.
Instalacja pary oraz turbina
Wyprodukowana w kotłach para świeża będzie zasilała poprzez wspólny kolektor turbinę
upustowo-kondensacyjną posiadającą upusty pary służące do:
a) podgrzania wody z miejskiej sieci centralnego ogrzewania (upust regulowany),
b) wspomagania procesów odgazowywania kondensatu w odgazowywaczu,
c) wstępnego podgrzania powietrza pierwotnego (upusty regulowane lub nie),
d) podgrzania kondensatu (upust nieregulowany).
Na wyjściu z turbiny para będzie skraplana w skraplaczu powietrznym. W przypadku
zatrzymania turbiny, para za pomocą obejścia będzie kierowana do skraplacza.
Energia elektryczna produkowana będzie z nadmiarem w stosunku do własnych potrzeb,
a jej nadmiar będzie sprzedawany. Tak więc produkcja energii elektrycznej nie będzie
stanowiła ograniczenia pracy instalacji. W przypadku odstawienia turbiny, para świeża może
być skierowana poprzez zawór redukcyjny bezpośrednio do skraplacza jak również
na wymiennik ciepłowniczy. Pozwala to, w sytuacji przerwy w pracy turbiny,
na kontynuowanie termicznego unieszkodliwiania odpadów komunalnych. Przewidywany
całkowity czas przestojów turbiny w ciągu roku nie może być większy niż 5% ogólnej liczby
godzin pracy turbiny.
Proponowana turbina upustowo-kondensacyjna powinna zapewnić:
- dużą elastyczność przy produkcji ciepła oraz energii elektrycznej w trybie
kondensacyjnym lub skojarzonym;
- zaspokojenie potrzeb własnych zakładu.
Instalacja wody technologicznej i skroplin
Woda do celów technologicznych (uzupełnianie zasilania kotła oraz wody sieciowej) będzie
uzyskiwana w procesie uzdatniania wody pobieranej z miejskiej sieci wodociągowej
i/lub z ujęć własnych wód podziemnych lub powierzchniowych.
Ubytki wody minimalizowane będą poprzez:
- Kondensację pary wodnej po przejściu przez turbinę w skraplaczu, oraz jej zawrót
celem jej ponownego
odgazowywana w odgazowywaczu i powtórnego
wykorzystania.
- Zmniejszenia ubytków z tytułu odmulin i odsolin poprzez zastosowanie wody DEMI
i minimalizacji zmiękczania chemicznego.
Uzdatnianie wody kotłowej
Stacja wody DEMI bazować będzie na zmiękczaczach regenerowanych NaCl (rezygnacja
z kwasu i ługu sodowego), mikro-filtrach oraz technologii odwróconej osmozy.
Stacja uzdatniania wody będzie obejmować:
Strona 126
- punkt zmiękczania,
- punkt demineralizacji (działający na zasadzie odwróconej osmozy),
- punkt termicznego odgazowywania,
- stację dozowania preparatów,
- zbiornik wody uzdatnionej wraz ze stacją pomp.
Przewidywane jest stanowisko dozowania obejmujące:
- stanowisko dozowania fosforanu sodu (Na3PO4) za pośrednictwem pompy dozującej,
wtryskującej preparat do zbiornika pary w celu regulacji wskaźnika pH wody
kotłowej,
- stanowisko dozowania reduktorów tlenu (hydrazyny lub równoważnego) z pompą
dozującą, wtryskującą preparat do rur zasysających pomp wody zasilającej.
Instalacja będzie składała się z trzech elektro-pomp wody zasilającej, zapewniając pełną
redundancję (nadmiarowość) systemu (2 w ruchu, 1 w rezerwie). Parametry rurociągów
doprowadzających wodę muszą być zgodne z obowiązującymi w tym zakresie normami
projektowymi i wykonawczymi.
6.3.8.
WĘZEŁ OCZYSZCZANIA SPALIN
W wyniku spalania odpadów powstają gazy odlotowe, składające się głównie z dwutlenku
węgla, pary wodnej, tlenku węgla, dwutlenku siarki, tlenków azotu oraz niespalonych
lub częściowo spalonych węglowodorów. Zanieczyszczenia występują zarówno w formie
gazowej, jak i pyłowej.
Gazy ze spalania będą przechodzić kolejno przez:
- kocioł odzysknicowy,
- instalację oczyszczania spalin,
- wentylator ciągu,
- komin odprowadzający spaliny do atmosfery.
Temperatura spalin „na wylocie” będzie się kształtowała na poziomie 140-160C.
Urządzenia na drodze oczyszczania spalin zapewniają dotrzymanie standardów emisji
wymaganych od instalacji spalania odpadów (vide: załącznik nr 5 Rozporządzenia Ministra
Środowiska z dnia 20 grudnia 2005 r. w sprawie standardów emisyjnych z instalacji (Dz. U.
Nr 260, poz. 2181)). W związku ze znacznie wyższymi w stosunku do obiektów
energetycznych wymaganiami ekologicznymi, jakie są stawiane obiektom termicznego
przekształcania odpadów, wymagane jest zastosowanie procesowo rozbudowanych instalacji
oczyszczania spalin. W praktyce, pracujące instalacje osiągają wartości stężeń znacznie
poniżej standardów emisyjnych.
Spaliny kierowane będą do komina o wysokości gwarantującej nie przekraczanie norm
emisyjnych. Przewidywany jest komin stalowy, ocieplony z zabezpieczeniami
antykorozyjnymi.
Zgodnie z wymogami prawnymi, instalacja wyposażona będzie w ciągły monitoring spalin
oparty o metody referencyjne, połączony z automatyką ZTPOK, jak również umożliwiający
wgląd do zarchiwizowanych danych procesu przez uprawnione instytucje.
Niezależnie od rozbudowanych procesów instalacji oczyszczania spalin, właściwie
zrealizowana instalacja termicznego przekształcania odpadów, zgodnie z zasadami BAT,
już na etapie procesu spalania, winna uwzględniać rozwiązania minimalizujące ilość
generowanych i unoszonych zanieczyszczeń (w drodze tzw. metod pierwotnych).
Pierwotne metody redukcji emisji zanieczyszczeń
Strona 127
Aby spełnić standardy emisji przy możliwie niskich kosztach inwestycyjnych
i eksploatacyjnych, wstępnie zastosowane będą tzw. metody pierwotne redukcji emisji do
powietrza, czyli rozwiązania konstrukcyjne Zakładu, obniżające ilość powstających
zanieczyszczeń już na etapie procesu spalania odpadów, zapewniając tym samym możliwie
korzystny skład spalin surowych (przed oczyszczaniem).
Zgodnie z wytycznymi BREF/BAT takimi rozwiązaniami procesowymi mogą być np.:
 Wprowadzanie do komory dopalania, nad rusztem, odpylonych, recyrkulowanych
spalin. Wprowadzenie recyrkulacji spalin spełnia podwójną rolę:
- wpływa na obniżenie emisji NOx, a pośrednio także PCDD i PCDF
(blokowanie syntezy de nuovo),
- pozwala w energetycznie korzystny sposób uzyskać dobre zawirowanie
strumienia spalin w komorze dopalania, a tym samym utrzymać wartości
współczynnika nadmiaru powietrza na optymalnym poziomie.
Pozytywnym „efektem ubocznym” zastosowania recyrkulacji spalin w takim przypadku
będzie też częściowe zmniejszenie ilości spalin, które muszą być oczyszczane. Decyzja
o zastosowaniu recyrkulacji spalin uzależniona jest również od wartości opałowej odpadów
podlegających procesowi termicznego unieszkodliwiania. Przy niskich wartościach
opałowych stosowanie recyrkulacji spalin może nie być energetycznie zasadne (a nawet
technicznie możliwe), pomimo wyżej wymienionych korzyści.
 Zastosowanie komory dopalania, w której spaliny będą przebywać w temperaturze
850°C, przez minimum 2 sek., wyposażonej w odpowiednie palniki wspomagające,
które włączane będą automatycznie, kiedy system monitoringu warunków
procesowych wykaże spadek poniżej wymaganej temperatury minimalnej (destrukcja
furanów i dioksyn, dopalanie CO).
 Zastosowanie strefowej regulacji powietrza podawanego na ruszt, pozwalającej na
optymalizację procesu spalania w poszczególnych strefach (zmniejszenie ilości
powstających NOx i CO).
 Podgrzewanie powietrza do spalania (pierwotnego i/lub wtórnego), umożliwiające
uzyskanie właściwej temperatury spalania, również w przypadku mniejszej wartości
opałowej paliwa.
 Podawanie powietrza wtórnego w odpowiednie strefy spalania przed komorą
dopalającą.
 Konstrukcja rusztu umożliwiająca mieszanie i przemieszczanie odpadów (spalanie
całkowite).
 Konstrukcja komory paleniskowej – kształt, kierunki przepływu spalin i przesuwu
odpadów, stosowane materiały.
 System blokad i zabezpieczeń, uniemożliwiających podawanie odpadów, gdy nie
dotrzymywane są właściwe parametry procesu, przy jednoczesnym utrzymywaniu
właściwej temperatury komory dopalania przy pomocy paliwa pomocniczego (np. olej
opałowy).
Ogólna koncepcja systemu oczyszczania spalin
System oczyszczania spalin winien zapewnić efektywną realizację następujących procesów
oczyszczania strumienia surowych spalin poprzez:

Wstępne usuwanie zanieczyszczeń pyłowych, czyli odpylanie I stopnia (wstępne) –
przy zastosowaniu mokrych metod oczyszczania jest ono konieczne. Przy
zastosowaniu metod suchych i półsuchych – nie jest bezwzględnie wymagane,
aczkolwiek pozwala na rozdzielenie pyłów lotnych od produktów reakcji, co może
Strona 128





być istotne przy problemach ze stabilizacją odpadów niebezpiecznych. Ponadto
usunięcie pyłów lotnych w fazie odpylania wstępnego może poprawić skuteczność
oczyszczania z zanieczyszczeń kwaśnych.
Usuwanie kwaśnych, nieorganicznych składników zanieczyszczeń.
Redukcja związków metali ciężkich w postaci gazowej i pyłów.
Redukcja emisji związków organicznych, spośród których limitowana jest zawartość
dioksyn i furanów.
Końcowe usuwanie zanieczyszczeń pyłowych, (odpylanie końcowe).
Redukcja emisji tlenków azotu (SNCR lub SCR).
Instalacje oczyszczania spalin mogą występować w różnych konfiguracjach, gwarantując
spełnienie standardów emisyjnych z instalacji. Opisywana instalacja będzie zapewniać
skuteczność oczyszczania spalin większą niż wymagana przepisami prawa, a w przypadku
emisji tlenków azotu założono osiągniecie poziomu 70mg/Nm3, co jest wartością niższą niż
spodziewane zaostrzenie norm..
W niniejszym przypadku zaprojektowano następującą konfiguracje systemu oczyszczania
spalin:




Oczyszczanie spalin metodą półsuchą w celu redukcji kwaśnych związków SO2, HF,
HCl, połączone z metodą strumieniowo-pyłową, z wykorzystaniem węgla aktywnego
w celu redukcji metali ciężkich, dioksyn i furanów.
Odpylanie spalin z wykorzystaniem filtra tkaninowego.
Dodatkowe doczyszczanie spalin przy wykorzystaniu płuczki wodnej.
Odazotowanie spalin metodami pierwotnymi oraz wtórną selektywną katalityczną
metodą redukcji (SCR).
Analiz i obliczeń dokonano zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa.
Na schemacie poniżej pokazano propozycję procesowego rozwiązania segmentu oczyszczania
spalin z wykorzystaniem półsuchej technologii.
Strona 129
Rysunek 20. Schemat przewidzianego systemu oczyszczania spalin
Strona 130
Oczyszczanie spalin metodą półsuchą
Proces oczyszczania spalin metodą półsuchą, wspomagany będzie filtrem workowym i dzięki
bardzo wydajnej redukcji ilości kwaśnych składników spalin (HCl, HF, SO2), metali ciężkich,
pyłów, dioksyn i furanów zawartych w spalinach powstających w trakcie procesu spalania
odpadów komunalnych, zapewni dotrzymanie standardów emisyjnych.
W metodzie półsuchej spaliny wchodzą w kontakt w komorze reakcyjnej z odczynnikiem
redukującym kwaśne składniki spalin (HCl, HF, SO2) oraz odczynnikiem redukującym metale
ciężkie, dioksyny i furany. Proponowanymi odczynnikami są:


reagent na bazie wapna: wapno palone CaO, wodorotlenek wapienny Ca(OH)2
w postaci mleczka wapiennego, zdecydowano się na reagenty wapienne z uwagi na
znacznie łatwiejsze ich zestalanie i niewymywalność.
węgiel aktywny.
Kwaśne zanieczyszczenia będą neutralizowane poprzez kontakt i reakcję z drobnymi
cząstkami zasadowymi.
Proces można podzielić na następujące części:



Spaliny schładzane będą w wieży reakcyjnej do optymalnej temperatury poprzez
wtrysk wody; reagent na bazie wapna wprowadzany będzie do komory reakcyjnej
z wodą chłodzącą, gdzie będzie mieszany ze spalinami, w wyniku czego dochodzić
będzie do reakcji neutralizacji kwaśnych gazów, węgiel aktywny wtryskiwany będzie
do spalin, aby umożliwić adsorpcję gazowych zanieczyszczeń na jego powierzchni.
Mieszanka spalin, reagentów i produktów powstałych w wyniku reakcji wprowadzana
będzie do filtra workowego, co pozwoli na zakończenie neutralizacji kwaśnych gazów
i adsorpcję gazowych zanieczyszczeń, odpylenie spalin z separacją stałych cząstek
z oczyszczonych spalin.
Obieg oczyszczania spalin utrzymywany będzie w podciśnieniu poprzez wentylator
wyciągowy kierujący spaliny do komina.
Redukcja tlenków azotu
Katalityczną metoda redukcji – SCR (Selective Catalytic Reduction).
Prawdopodobne jest ustanowienie w perspektywie realnej dla funkcjonowania planowanego
ZTPOK dopuszczalnej wartości stężenia emisji tlenków azotu, jako wartości średniodobowej
= 100 mg/Nm3. Przyjęcie metody SCR jako sposobu redukowania emisji tlenów azotu, tym
bardziej, że w takim przypadku, zainstalowanie dodatkowego pakietu katalizatorów
utleniających w kolumnie reaktora DeNOx, zapewniało będzie możliwość jednoczesnego
redukowania emisji dioksyn i furanów.
Z uwag inna możliwość zatrucia katalizatora w celu zwiększenia jego trwałości
zaproponowano usytuowanie reaktorów DeNOx-SCR za zespołem odpylania i oczyszczania
spalin oraz za dodatkowymi płuczkami spalin.
Zastosowanie płuczki powoduje konieczność podgrzania spalin po płuczce do temperatury
wymaganej przez złoże katalityczne. Będzie to zapewnione przez zastosowanie dwóch
regeneracyjnych wymienników ciepła „spaliny/spaliny” (wykorzystujących ciepło spalin
opuszczających zespół odpylania oraz kolumnę katalizatorów), a także dodatkowo
(uzupełniająco, regulacyjnie) - przy pomocy palnika kanałowego o niewielkiej mocy,
zainstalowanego w kanale spalin, bezpośrednio przed kolumną reaktora katalitycznego.
Ceramiczne pakiety katalizatorów montowane mogą być w kolumnie reaktora SCR na kilku
poziomach, w panelach, z których każdy składa się z odrębnych bloków. Poszczególne panele
Strona 131
będą mogły być pojedynczo wymieniane w miarę nasycania się bloków lub też może być
stosowane temperaturowe regenerowanie nasyconych częściowo pakietów katalizatorów.
Takie rozwiązanie modułu DeNOx pozwoli, po zabudowaniu w kolumnie reaktora
dodatkowych pakietów katalizatorów utleniających dla zapewnienia również dodatkowej
redukcji emisji dioksan i furanów gdyby zastosowanie węgla aktywnego okazało się
nieskuteczne.
Rozwiązanie takie daje dodatkowe korzyści poprzez:
 częściowe utlenienie CO zawartego w spalinach do CO2,
 zredukowanie nie przereagowanego NH3 przez rozkład do N2 i H2O.
6.3.9.
WĘZEŁ ODPROWADZENIA GAZÓW ODLOTOWYCH
Przewidziane jest zaprojektowanie oddzielnego systemu kominowego dla każdej
z planowanych linii. Oczyszczone spaliny będą kierowane przez wentylator ciągu do komina
i dalej do atmosfery. Przewiduje się budowę dwóch stalowych, ocieplonych kominów, które
powinien być wkomponowane w architekturę.
6.3.10. WĘZEŁ MONITORINGU I KONTROLI EMISJI
Zakład zostanie wyposażony w urządzenia do analizy spalin on-line. Mierzone będą
wszystkie normowane substancje gazowe w spalinach jak również warunki odniesienia
(temperatura, ciśnienie, zawartość wilgoci) oraz pył.
Wszystkie dane pomiarowe będą udostępnione on-line upoważnionej do tego instytucji jak
również wyświetlane na tablicy informacyjnej na zewnątrz Zakładu oraz wykorzystywane
do sterowania procesem. Wszelkie przekroczenia emisji skutkować będą zaprzestaniem
podawania odpadów i uruchomieniem palnika dopalającego.
6.3.11. WĘZEŁ
ODPROWADZENIA
ŻUŻLI
MECHANICZNEJ OBRÓBKI I WALORYZACJI ŻUŻLI
ORAZ
INSTALACJA
Odprowadzenie żużli i popiołów dennych
W wyniku spalania odpadów powstaje żużel. Składa się on głównie z substancji niepalnych,
czyli nierozpuszczalnych w wodzie krzemianów, tlenków glinu i żelaza. Przewiduje się,
że Zakład będzie generował 0,25-0,30 Mg żużli na 1 tonę spalonych odpadów. Żużel surowy
będzie zawierał:
- do 3 % składników palnych,
- 7 -10 % żelaza i metali nieżelaznych
- 5- 7 % frakcji gruboziarnistej
- 80 -83 % frakcji drobnoziarnistej.
Żużel zrzucany na końcu rusztu do odżużlacza należy odtransportować. Wraz z żużlem
odtransportowywane będą popioły denne. Podstawowym problemem przy odprowadzaniu
pozostałości z rusztu jest wysoka temperatura żużla, która może wynosić od 600C do 900C.
Ruszt, a konkretnie jego ostatnia strefa wypalania, połączona będzie z umieszczonym na jej
końcu zgarniaczem z napędem hydraulicznym, który kieruje żużel do zbiornika
z zamknięciem wodnym. Woda w odżużlaczu będzie uzupełniana i utrzymywana na stałym
Strona 132
poziomie. Działa ona, jako przesłona (syfon), uniemożliwiająca przepływ tzw. „fałszywego
powietrza” do komory paleniskowej, jak także wypływ spalin i pyłów z komory paleniskowej
na zewnątrz instalacji.
Odżużlacz z zamknięciem wodnym:
- gwarantuje schładzanie żużla do temperatury rzędu 80C do 90C,
- nawilża żużel zapobiegając zanieczyszczeniom poprzez ulatnianie się pyłów,
- zapobiega przedostawaniu się niekontrolowanego powietrza do komory spalania.
Zgarniacz z napędem hydraulicznym będzie przesuwać żużel z końcowej strefy rusztu,
z tzw. strefy wypalania, poprzez stożkową rynnę odżużlacza.
Schłodzony żużel będzie transportowany na taśmie przenośnika na halę przyjęcia żużla
(waloryzacji i mechanicznej obróbki) i dalej do miejsca sezonowania żużli, po czym będzie
możliwy do zbywania jako produkt dla celów przemysłowych (np. wykorzystanie jako
kruszywo do podbudowy dróg).
Zaleca się, by na wejściu do odżużlacza, zapewnić możliwość ręcznego wydzielania dużych,
ponadgabarytowych elementów złomu żelaznego.
Waloryzacja żużli
Węzeł waloryzacji żużli i będzie zlokalizowany w odrębnym budynku.
Żużel usuwany z odżużlacza z zamknięciem wodnym będzie transportowany
za pośrednictwem przenośników taśmowych do instalacji waloryzacji żużla. Dalej będzie
podlegał on przetwarzaniu z odzyskiem metali żelaznych i nieżelaznych. W budynku
znajdować się będą:
- kruszarki,
- przenośniki taśmowe,
- sita,
- urządzenia do odzysku metali żelaznych i nieżelaznych.
Popiół denny w przypadku gdyby jego zmieszania z żużlem mogło spowodować że żużel nie
będzie mógł zostać odzyskany zawrócony zostanie do paleniska celem dopalenia.
W instalacji do waloryzacji kruszyw emisja pyłu do powietrza może potencjalnie występować
na następujących etapach procesu waloryzacji żużla:
- kruszenie,
- odzysk metali.
Jednak emisja ta będzie zminimalizowana poprzez przetwarzanie mokrego żużla, a ponadto
wyeliminowana poprzez zastosowanie miejscowych odciągów, skąd powietrze będzie
kierowane do komory spalania. Zatem będzie zachowana zasada hermetyzacji procesu.
Rozprzestrzenianie hałasu ograniczone zostanie do wnętrza samego budynku poprzez
zastosowanie odpowiedniej konstrukcji ścian, okien, drzwi i elementów budynku.
Sezonowanie żużla na placu (zadaszony i otoczony 3 ścianami) zewnętrznym ma za zadanie
ustabilizowanie żużla tak, by przy jego dalszym wykorzystaniu nie następowało pęcznienie.
Nie przewiduje się niezorganizowanej emisji pyłowej z placu sezonowania żużla, gdyż będzie
się to odbywało w wydzielonych kwaterach, przedzielonych odpowiednio wysokimi ścianami
i przykrytych zadaszeniem.
Przewiduje się, że żużel po spreparowaniu i uzyskaniu aprobaty technicznej znajdzie nabywcę
i zostanie wykorzystany np. przy budowie dróg.
Poniżej przedstawiono schemat ideowy węzła przetwarzania żużla i popiołów dennych.
Strona 133
Rysunek 21. Schemat węzła przetwarzania żużla
Cały proces waloryzacji żużla wraz z mechaniczną obróbką będzie odbywał w halach,
budynkach procesowych a dojrzewanie żużla na placach składowych zadaszonych
i ograniczonych ścianami bocznymi. Budynki i hale będą odpowiednio wentylowane. Emisja
pyłu będzie zminimalizowana poprzez przeróbkę mokrego żużla, a ponadto poprzez
zastosowanie miejscowych odciągów, skąd powietrze będzie odprowadzone ciągiem
wentylacyjnym poprzez filtry workowe w celu wyłapania niezorganizowanej emisji pyłu
i innych zanieczyszczeń.
Nie przewiduje się pylenia ani żadnej emisji niezorganizowanej powodującej negatywne
oddziaływanie na powietrze. W związku z tym analizując specyfikę procesu waloryzacji
żużla, oraz zastosowane rozwiązania techniczne i technologiczne nie przewiduje się z tego
bloku negatywnego oddziaływania na środowisko powietrzne.
Zastosowane rozwiązania będą miały na celu:
- przygotowanie żużla w celu wykorzystania jako materiał budowlany (kruszywo, podsypka)
- odzysk złomu żelaznego z strumienia przeznaczonego do waloryzacji
- odzysk metali nieżelaznych z strumienia przeznaczonego do waloryzacji
- odzysk metali żelaznych z strumienia żużla
Strona 134
Poprzez zastosowane rozwiązania techniczne na etapie prowadzenia waloryzacji żużla,
wyeliminuje się negatywne oddziaływania na wszystkie komponenty środowiska
W wyniku przekształcania odpadów w ZTPOK powstanie około 40 000 Mg/rok żużla
przeznaczonego do gospodarczego wykorzystania.
6.3.12. WĘZEŁ UNIESZKODLIWIANIA POPIOŁÓW LOTNYCH I STAŁYCH
PRODUKTÓW OCZYSZCZANIA SPALIN
Popioły lotne pochodzące z lejów pod kotłem i ekonomizerem (wymiennikiem)
oraz z instalacji do oczyszczania spalin będą grupowane i transportowane do systemu
stabilizacji i zestalania. Transport prowadzony będzie przy pomocy przenośników. Będą one
podlegać procesowi stabilizacji chemicznej i zestalania, mającemu na celu możliwość
ich deponowania na składowisku odpadów innych niż niebezpieczne.
Opis procesu przedstawiono poniżej.
Rysunek 22. Deponowanie zestalonych pozostałości z oczyszczania spalin
Popioły kotłowe, pyły lotne oraz pozostałości z systemu oczyszczania spalin podlegać będą
procesowi unieszkodliwiania w drodze zestalenia i chemicznej stabilizacji, w przeznaczonej
do tego celu instalacji przy wykorzystaniu środków wiążących.
Na rynku dostępne jest wiele technologii zestalania i stabilizacji odpadów klasyfikowanych
jako niebezpieczne. Oferują one różne sposoby zestalania odpadów, jak również w różnym
stopniu gwarantują zabezpieczenie przed wtórnym wymywaniem metali ciężkich.
Mogą to być między innymi:
- Technologie podobne do produkcji betonu, polegające na mieszaniu w mieszarce
odpadów ze stosunkowo dużą ilością cementu i dodawanie, jako komponentu
mieszanki chemikaliów o zastrzeżonym składzie chemicznym.
- Technologie wykorzystujące reakcje hydratacji materiałów pucolanowych, w których
podstawowymi reagentami są popioły lotne i wapno.
Strona 135
-
-
-
-
-
Technologie wykorzystuje krzemiany w celu zestalania i stabilizacji zanieczyszczeń
organicznych i nieorganicznych odpadów niebezpiecznych w postaci ciał stałych
i szlamów oraz w ściekach. Proces wiązania/zestalania związków organicznych polega
na wiązaniu zanieczyszczeń organicznych wewnątrz związków glinokrzemianowych,
natomiast w przypadku zanieczyszczeń nieorganicznych na tworzeniu
nierozpuszczalnych związków chemicznych.
Technologie oparte na mechanizmie unieruchamianiu zanieczyszczeń w ciałach
stałych i szlamach poprzez wiązania ich w podobnych betonom masach odpornych na
wymywanie. Odpady są wstępnie przesiewane w celu usunięcia materiałów
gruboziarnistych, a następnie mieszane z wodą, dodatkami o zastrzeżonym składzie
chemicznym oraz materiałem pucolanowym (popiół lotny, wapno, pył, cement).
Technologie w których procesy prowadzone są przy zmiennym pH. Technologie te
wykorzystują reaktor , do którego w części kwasowej wprowadza się ciekłe kwasy
– do odpadu jest dodawany kwas krzemowy w postaci monomeru, a następnie
mieszanina jest przemieszczana do części alkalicznej reaktora, gdzie ma miejsce
polimeryzacja i formują się krzemiany przy użyciu roztworu alkalicznego i wapna.
Technologie polegające na wiązaniu zanieczyszczeń siarką lub polimerami
siarkowymi. Szczególnie korzystne przy wiązaniu metali ciężkich zawartych
w suchych pyłach, poprzez wytworzenie nierozpuszczalnych siarczków.
Technologie III generacji będące kombinacją stechiometrycznie obliczonego
przekształcenia chemicznego (inertyzacji) i przetwarzania fizycznego odpadów
połączonego z poprawą właściwości fizycznych produktu immobilizacji (zestalania).
Skuteczność zapobiegania wypłukiwaniu zanieczyszczeń w tych metodach nie zależy
od odczynu środowiska, w którym składowany lub zagospodarowany jest odpad.
Zestalony produkt zostaje uformowany w bloki (np. 1 m3) lub bezpośrednio zdeponowany
na składowisku odpadów. Po skutecznym procesie stabilizacji (procesy fizykochemiczne
powodujące „blokadę” rozpuszczalnych form niebezpiecznych związków chemicznych)
– pozostałości te można przekwalifikować na odpad inny niż niebezpieczny i deponować
na odpowiednich składowiskach.
Węzeł zestalania i stabilizacji popiołów lotnych i stałych pozostałości z oczyszczania spalin
zostanie zrealizowany w oparciu o jedną z nowoczesnych technologii gwarantujących pewny
i trwały efekt wiązania szkodliwych substancji w produkcie oraz stabilność parametrów
niezależnie od odczynu środowiska, w którym będzie zabudowany lub deponowany.
Zastosowana metoda stabilizacji i zestalania będzie wolna od wad zestalania samym
cementem (dodawaniem dużych ilości cementu, duży przyrost objętości i masy
oraz ograniczony czas trwałości zestalenia, porowatość i degradację pod wpływem kwaśnego
deszczu).
Jakość receptur mieszanek zależy od energii wprowadzonej do mieszanki w jednostce czasu
i stopnia homogenizacji różnych składników mieszanek. W pierwszej fazie procesu mieszania
(dzięki stosownie dobranym reagentom, kontrolowanemu pH i temperaturze) dochodzi
do przekształcenia związków chemicznych. W drugiej fazie dochodzi do zmiany fizycznej
struktury mieszanki poprzez dodawanie odpowiednich spoiw. W wyniku procesu uzyskuje się
znaczne zmniejszenie migracji substancji szkodliwych do środowiska oraz zmniejszenie ich
toksyczności.
Celem procesu jest aktywacja następujących mechanizmów:
- Zmiany wartości pH: Poprzez dodatek spoiw pucolanowych (np. popiołów lotnych
lub wapna) zmienia się pH odpadu (pH 9-11) i dochodzi do wytrącenia metali ciężkich
w postaci wodorotlenków.
Strona 136
-
Zmiany wartościowości: Dodatki nieorganiczne np. FeSO4 redukują wartościowość
zanieczyszczeń a poprzez to ich rozpuszczalność (np. Cr+6 na Cr+3).
Tworzenia związków kompleksowych: Rtęć, ołów i cynk mogą być (poprzez
związki merkaptanowe) przeprowadzone w nierozpuszczalne związki kompleksowe.
Związanie w struktury krystaliczne: Organofilne bentonity wbudowują
zanieczyszczenia w siatkę krystaliczną. Aniony takie jak chlorki i siarczany wiążą się
z glinami w związki wapniowe. Dodatki chemikaliów są dla każdego pojedynczego
przypadku obliczane stechiometrycznie przy wykorzystaniu specjalistycznego
oprogramowania komputerowego.
Tworzenie kryształów podczas dodawania cementu jest wynikiem reakcji czterech istotnych
składników cementu. Za hydratyzację odpowiedzialne są krzemian trójwapniowy (20-60%),
krzemian dwuwapniowy (20-30%), glinian trójwapniowy (5-10%) i żelazoglinian
czterowapniowy (8-15%). Po dodaniu wody powstaje wodorotlenek wapnia Ca(OH)2
i w rezultacie kryształy.
W czasie immobilizacji (zestalania) odpadów z zastosowaniem komponentów
uszlachetniających dochodzi do opisanej powyżej kombinacji chemicznego przekształcenia
materiału („bariery wewnętrzne”) i fizycznego zasklepienia („bariery zewnętrzne”),
zapewniających dobrą wytrzymałość na ściskanie i małą wodoprzepuszczalność. Dodatki
uszlachetniające będą powodować dodatkowo, że niezależnie od wartości pH Środowiska,
w którym zestalony odpad będzie składowany lub zagospodarowany dochodzi do trwałej
immobilizacji zanieczyszczeń.
Typowy skład mieszczanki zestalająco-stabilizującej (% wagowy w zależności od składu
odpadu):
- Odpady
55-75%
- Cement
11-16%
- Opatentowane dodatki
zależnie od aplikacji
- Wapno palone
2-8%
- Woda
0-25%
0,2-0,9%.
- Chemikalia (Na2S, Na2SiO3, NaHSO3, FeSO4)
W wyniku prowadzenia procesu termicznego odpadów komunalnych powstaną następujące
opady poprocesowe:
 19 01 07* odpady stałe z oczyszczania gazów odlotowych
 19 01 13* popioły lotne zawierające substancje niebezpieczne
 19 01 15* pyły z kotłów zawierające substancje niebezpieczne
Są to odpady traktowane jako niebezpieczne. W celu minimalizacji ich szkodliwego
oddziaływania na środowisko będą poddawane zestaleniu i chemicznej stabilizacji
w instalacji znajdującej się na terenie ZTPOK.
Wszystkie odpady niebezpieczne kierowane będą drogą pneumatyczną lub w szczelnie
zamkniętych kontenerach do zbiornika/-ów znajdującego się w instalacji zestalania
i chemicznej stabilizacji. Zbiornik będzie zabezpieczony przez niekontrolowanym
wydostaniem się lotnych pozostałości. Zmieszany lotny popiół i pozostałości z oczyszczania
spalin będą dozowane do mieszalnika, do którego dodawane będą woda, cement oraz
substancja stabilizująca. Zbiorniki z wodą, cementem oraz substancją stabilizującą znajdować
się będą w budynku zestalania i stabilizacji. Niebezpieczne pozostałości po wymieszaniu
z dodatkami w scalonej postaci za pomocą przenośnika będą trafiać do kontenera. Zadaniem
Strona 137
procesu zestalania i stabilizacji opadów poprocesowych jest skuteczne związanie substancji
niebezpiecznych w nich zawartych, uniemożliwiając ich wymywanie z odpadów. Zestalony
i poddany stabilizacji odpad staje się odpadem o kodzie 19 03 05 (odpady stabilizowane inne
niż wymienione w 19 03 04). Po zestaleniu będą transportowane i tymczasowo
magazynowane w budynku magazynowania odpadów po procesowych.
W wyniku prowadzenia procesu powstanie około 12 000 Mg/rok zestalonych
i ustabilizowanych odpadów podprocesowych kwalifikowanych jako odpady inne niż
niebezpieczne.
6.3.13. WĘZEŁ ZASILANIA I WYPROWADZENIA MOCY
Przewiduje się pracę turbiny równoległą do sieci elektroenergetycznej, i stanowi podstawowe
zasilanie ZTPOK.
Energia elektryczna produkowana będzie z nadmiarem w stosunku do własnych potrzeb.
Dla wyprowadzenia energii elektrycznej przewiduje się wykonanie linii przesyłowej oraz
transformatora dopasowującego napięcie generatora do sieci elektroenergetycznej.
W przypadku utraty połączenia z siecią elektroenergetyczną, turbogenerator powinien
gwarantować samodzielną pracę Zakładu („praca na wyspę”). Zliczanie zużycia/sprzedaży
dokonywane będzie przy pomocy liczników czterokwadrantowych. Przewiduje się
dodatkowy pomiar energii na zaciskach generatora celem rozliczania produkcji energii z OZE
i kogeneracji.
Niezależne zasilanie awaryjne
Przewiduje się zabudowę rezerwowego agregatu niskiego napięcia umożliwiającego zasilanie
instalacji, w przypadku jednoczesnej utraty zasilania z lokalnej sieci i turbogeneratora.
Rozruch agregatu będzie automatyczny przy braku napięcia. Przewidziane są niezbędne
blokady uniemożliwiające równoległą pracę agregatu i zasilania z sieci.
W przypadku utraty dwóch głównych źródeł (turbogeneratora i sieci lokalnej), agregat
rezerwowy pozwala na w pełni bezpieczne zatrzymanie instalacji i/lub ponowne
uruchomienie turbiny.
Rozdział niskiego napięcia
Główny rozdział niskiego napięcia w Zakładzie będzie realizowany poprzez rozdzielnię
główną niskiego napięcia RGnN).
Instalacja zawierać będzie wszystkie urządzenia elektryczne związane z rozdziałem głównym:
transformatory SN/nN, rozdzielnię główną niskiego napięcia, ewentualne baterie
kondensatorów, falownik, prostownik do ładowania akumulatorów.
Zawierać będzie również wyposażenie elektryczne konieczne do zasilania oraz kontroli
i sterowania całości urządzeń procesu: urządzenia rozruchowe, nastawniki, szafy, skrzynki
rozdzielcze i szafy automatyki.
6.3.14. WĘZEŁ AUTOMATYKI I POMIARÓW
Zakład będzie wyposażony we wszystkie urządzenia kontroli i sterowania konieczne do
prowadzenia i nadzoru procesu oraz wyposażenie pomocnicze. Będzie zawierał również
wszelkie oprzyrządowanie konieczne do kontroli i sterowania całości zaproponowanych
urządzeń: wskaźników lokalnych, czujników pomiarowych, analizatorów, detektorów,
siłowników, zaworów regulacyjnych, elektrozaworów itp.
Strona 138
System kontroli i sterowania będzie systemem rozproszonym (podział zadań),
zhierarchizowanym, zorganizowanym na różnych poziomach i kierowanym centralnie.
Wszystkie urządzenia biorące udział w procesie zasadniczym będą zarządzane przez
nadrzędny system sterowania i kontroli.
Jeśli niektóre zespoły posiadają własne sterowniki, mogą wówczas wymieniać z systemem
nadrzędnym wszystkie informacje logiczne i analogowe niezbędne do kierowania instalacją
(urządzenia zadające, alarm, itp.). W ten sposób operator może nadzorować całą instalację
z nastawni centralnej, za pośrednictwem animowanej, interaktywnej synoptyki.
6.3.15. PRZYKŁADOWE ZABEZPIECZENIA INSTALACJI ZTPOK
Bezpieczeństwo funkcjonowania Zakładu Termicznego Przekształcania Odpadów
Komunalnych jest najważniejsza przesłanką dla projektowania takiej instalacji.
Bezpieczeństwo to rozumiane musi być w kilku płaszczyznach: a w tym bezpieczeństwo ludzi
(zatrudnionych, mieszkańców okolicznych), bezpieczeństwo środowiska, bezpieczeństwo
ruchowe zakładu itp.
Przykłady rozwiązań bezpiecznych:

Komora paleniskowa wyposażona będzie w zasilane olejem opałowym palniki
rozruchowo-wspomagające. Spełniają one podwójną rolę, umożliwiają dokonanie
rozruchu instalacji i doprowadzenie temperatury spalin w komorze paleniskowej do
min. 850 oC, co jest warunkiem prawnym wymagań ochrony powietrza rozpoczęcia
podawania odpadów na ruszt oraz rolę wspomagającą, co może mieć miejsce, gdy np.
obniży się na skutek wahań wartości opałowej odpadów temperatura procesu. Palniki
wspomagające muszą wówczas zapewnić odpowiednio wysoką temperaturę spalin
w komorze paleniskowej lub dopalania, po ostatnim doprowadzeniu powietrza.
Palniki rozruchowo-wspomagające będą używane podczas fazy wygaszania procesu
spalania odpadów, która podobnie jak faza procesu rozruchu musi zostać zakończona
przy ściśle określonej temperaturze spalin, przy której można dopiero wstrzymać
podawanie ostatniej partii odpadów.

W założeniu budowy dwóch identycznych linii spalania jest zwiększenie
bezpieczeństwa w przypadku awarii lub planowanego remontu jednej z nich.
Wyłączenie z eksploatacji jednej linii, w przypadku funkcjonowania ZTPOK jako
instalacji o dwóch liniach technologicznych
(z
uwzględnieniem
możliwego
przeciążenia), wymagać będzie awaryjnego „przechowania” mniej niż połowy
strumienia dziennego odpadów. W przypadku planowego postoju, należy w pierwszej
kolejności wykorzystać możliwości buforowe bunkra odpadów.

Nie przewiduje się wyłączenia obu linii jednocześnie (niezwykle
prawdopodobieństwo konieczności wyłączenia obu linii jednocześnie).

Rezerwowy agregat niskiego napięcia umożliwi zasilanie instalacji, stanowiąc jej
zabezpieczenie w przypadku jednoczesnej utraty zasilania z lokalnej sieci
i turbogeneratora. Rozruch agregatu będzie automatyczny przy braku napięcia.
Przewidziane są niezbędne blokady uniemożliwiające równoległą pracę agregatu
i zasilania z sieci. Parametry rezerwowego zasilania zostaną podane przez dostawcę
technologii.
małe
Strona 139

W przestrzeni bunkra powinny być zainstalowane cyfrowe kamery termowizyjnych
w stropie bunkra, które monitorować będą w określonym cyklu powierzchnię warstwy
odpadów w bunkrze. System automatycznego gaszenia musi być tak zaprojektowany,
by po jego uruchomieniu można było powierzchnię składowanych odpadów pokryć
warstwą piany. Gaszenie wodą daje – jak pokazały doświadczenia – niedostateczne
rezultaty a ponadto przy gaszeniu pianą unika się dodatkowego zwiększania
wilgotności odpadów przed ich spaleniem.

Instalacja oczyszczania spalin stanowiąca najważniejszy blok instalacyjny ZTPOK
będzie opomiarowana, mierzy się zarówno parametry techniczne takie jak
np. temperatura, ciśnienie jak i środowiskowe stężenia i natężenie czynników
chemicznych. Instalacja odprowadzania spalin, począwszy od kotła po wentylator
wyciągowy znajdujący się za ostatnim stopniem oczyszczania spalin, będzie
pracowała na podciśnieniu tak, aby w przypadku powstania nieszczelności spaliny nie
wydostawały się na zewnątrz.

Planuje się, że bunkier odpadów wykonywany będzie jako „szczelna wanna”
zagłębiona w terenie tak, aby wjazd samochodów dostawczych do hali rozładunkowej
mógł się odbywać z poziomu terenu otaczającego instalacje ZTPOK. Odciek z wanny
kierowany jest na oczyszczalnie ścieków, a po oczyszczeniu woda służy do gaszenia
żużla.

Piec i kocioł będą wyposażone w odpowiednia aparaturę pomiarową, tak aby
umożliwić kontrolę i utrzymanie wymaganych parametrów procesu spalania.
W ZTPOK prowadzony będzie ciągły i okresowy monitoring wielkości emisji.
Równocześnie będzie prowadzona w sposób ciągły kontrola parametrów procesu
spalania oraz parametrów pracy instalacji. ZTPOK będzie wyposażony
w zaawansowany system kontroli spalania, w tym monitorowania procesu spalania,
temperatury spalania na ruszcie, system kontroli dystrybucji powietrza pierwotnego
i wtórnego dostarczanego do wszystkich stref rusztu.

ZTPOK będzie wyposażony w automatycznie działający system wygaszania rusztu
dla sytuacji awaryjnych np.: pożaru lub przekroczenia emisji substancji
niebezpiecznych do powietrza atmosferycznego.
W powyższym rozdziale przedstawiono tylko wybrane rozwiązania zabezpieczające
przewidywane instalację. W poszczególnych rozdziałach przedstawiono wszystkie możliwe
zabezpieczenia w tym uwzględniające awarie przemysłowe.
6.3.16. PRZYJMOWANE ODPADY
Do termicznego przekształcania będą przyjmowane zmieszane odpady komunalne (kod
odpadu: 20 03 01) w ilości około 150 000 Mg w ciągu roku. Faktycznie będzie to tzw.
frakcja resztkowa odpadów komunalnych, które na wcześniejszym etapie zostaną poddane
procesowi segregacji u źródła (odzysk części z tych odpadów nadających się
do wykorzystania jako surowce wtórne).
Odpady te pochodzić będą z terenu miast i gmin Małopolski Zachodniej.
Planowany system gospodarki odpadami będzie zakładał między innymi następujące procesy:
- selektywna segregacja odpadów opakowaniowych tzw. ,,u źródła”,
Strona 140
- selektywna zbiórka odpadów zielonych
(kompostowanie odpadów zielonych),
- selektywna zbiórka gruzu budowlanego.
przeznaczonych
do
Realizacja wymienionych procesów technologicznych wymagać
lub dostosowania następujących elementów technologicznych:
1.
2.
3.
4.
5.
kompostowania
będzie
Sortownia odpadów z selektywnej zbiórki.
Kompostownia odpadów zielonych.
Instalacja do recyklingu gruzu budowlanego.
Instalacja demontażu odpadów wielkogabarytowych.
Instalacja termicznego przekształcania frakcji resztkowej
komunalnych.
6. Składowisko balastu.
7. Instalacja do waloryzacji żużli.
z
budowy
odpadów
W poniższej tabeli zestawiono wszystkie rodzaje odpadów, które mogłyby być przyjmowane
do przekształcenia na terenie zakładu.
Tabela 6.3 Główny strumień odpadów, który będzie przyjmowany do instalacji
termicznego przekształcania
Lp.
Rodzaj odpadu
Kod odpadu
1. Niesegregowane odpady komunalne (frakcja resztkowa)
20 03 01
Zapisy europejskiego i polskiego prawa dokonują hierarchii postępowania z odpadami
wg. kryterium przyjęcia rozwiązań najlepszych z punktu widzenia środowiska. Odstępstwo od
takiej hierarchii może być konieczne w przypadku określonych strumieni odpadów, jeżeli jest
to uzasadnione między innymi wykonalnością techniczną, opłacalnością ekonomiczną
i ochroną środowiska.
Wobec powyższego proponując system gospodarki odpadami przyjęto następującą hierarchię
postępowania z odpadami:
 zapobieganie,
 przygotowanie do ponownego użycia,
 recykling,
 inne metody odzysku, np. odzysk energii,
 unieszkodliwianie.
Biorąc pod uwagę hierarchię postępowania z odpadami, jak również zapisy KPGO 2010
przyjęto następujące rozwiązanie dla systemu gospodarki odpadami dla miast i gmin
Małopolski Zachodniej:
 zapobieganie powstawaniu odpadów poprzez edukację ekologiczną mieszkańców,
 rozwój selektywnego zbierania odpadów wybranych rodzajów i frakcji odpadów,
w tym:
 odzysk i recykling:
 odpady materiałowe tj. papier, tworzywa sztuczne, metale, szkło będą
kierowane do odzysku w sortowniach odpadów, a następnie do recyklingu;
 odpady wielkogabarytowe – będą poddawane demontażowi, a następnie
kierowane do odzysku i/lub recyklingu;
Strona 141

 odpady zielone i ulegające biodegradacji zebrane selektywnie – kierowane
do procesów biologicznego przetwarzania odpadów;
 odpady niebezpieczne – kierowane do specjalistycznych zakładów
ich przeróbki;
 odpady poremontowe – kierowane do procesów odzysku
Termiczne przekształcanie odpadów – termicznemu przekształcaniu będą poddawane
wyłącznie odpady pozostałe po selektywnym zbieraniu, czyli po wybraniu z nich
najbardziej wartościowych odpadów posiadających wartość materiałową lub tzw.
odpadów problemowych tj. np. odpady wielkogabarytowe, niebezpieczne
ze strumienia odpadów komunalnych. Dlatego zostały one nazwane jako „frakcja
resztkowa”. Dzięki selektywnemu zbieraniu w skład frakcji resztkowej z odpadów
komunalnych będą wchodziły głównie odpady, które będą miały odpowiednią wartość
energetyczną (min. powyżej 6 000 MJ/kg).
Na rysunku poniżej przedstawiono uproszczony schemat postępowania z odpadami
komunalnymi.
Odpady komunalne
Wytwórca odpadów
Zbieranie odpadów
Odpady selektywnie
zbierane
Instalacje odzysku,
recyklingu odpadów
Zmieszane odpady komunalne –
„frakcja resztkowa”
Instalacja termicznego
przekształcania odpadów
Rysunek 23. Uproszczony schemat postępowania z odpadami komunalnymi
Badania morfologiczne odpadów nie zostały jeszcze wykonane, ale jest to planowane na
etapie sporządzania studium wykonalności. W raporcie przyjęto parametry techniczne
instalacji termicznego przekształcania odpadów komunalnych, w tym wartość opałową na
podstawie parametrów podanych przez Zamawiającego. Parametry te zostały przedstawione
na etapie procedury przetargowej wyboru wykonawcy (SIWZ) oraz na podstawie średnich
wartości otrzymanych wyników składu morfologicznego i wartości opałowej odpadów w
innych regionach Polski.
Do ZTPOK planowany jest transport odpadów ze stacji przeładunkowych, na których będą
kontrolowane parametry fizykochemiczne odpadów. Do ZTPOK będą przyjmowane
zmieszane odpady komunalne (kod odpadu: 20 03 01). Faktycznie będzie to tzw. frakcja
Strona 142
resztkowa odpadów komunalnych, które na wcześniejszym etapie zostaną poddane
procesowi segregacji u źródła (odzysk części z tych odpadów nadających się do
wykorzystania, jako surowce wtórne).
6.4. WARUNKI
WYKORZYSTYWANIA
TERENU
PRZEWIDZIANE W FAZIE REALIZACJI
I
ZADANIA
Ze względu na realizację przedsięwzięcia według tzw. „żółtego” FIDIC’a, zgodnie z którym
to wykonawca ma za zadanie określenie zakresu prac i koncepcji ich realizacji w celu
osiągnięcia zleconego przez Inwestora zadania, zaproponowane poniżej warunki
wykorzystania terenu stanowią wstępną koncepcję. Sposób wykorzystania terenu powinien
być doprecyzowany przy wykonywaniu ponownej oceny oddziaływania na środowisko
na etapie uzyskiwania pozwolenia na budowę.
Faza realizacji inwestycji polegać będzie na kompleksowej budowie Zakładu Termicznego
Przekształcania Odpadów Komunalnych.
Wiązać się to będzie z pracami budowlanymi, z zastosowaniem typowych maszyn i urządzeń
budowlanych oraz środków transportowych, a także z wyposażeniem ZTPOK w urządzenia
technologiczne.
Prace budowlane będą miały charakter typowych robót budowlano-konstrukcyjnomontażowych i nie spowodują zagrożenia dla terenów sąsiednich oraz środowiska
naturalnego. Realizacja obiektu wymagać będzie prowadzenia niwelacji terenu, robót
ziemnych dla fundamentów oraz transportu materiałów i elementów budowlanych.
Spowoduje to okresowe zwiększenie ruchu pojazdów na drodze dojazdowej na teren działki,
typowe dla robót budowlanych.
Pojazdy wyjeżdżające z terenu budowy nie będą powodować zanieczyszczenia drogi błotem
wynoszonym na kołach a transport materiałów sypkich będzie organizowane w szczelnych
skrzyniach pojazdów.
Używane w czasie budowy pojazdy i sprzęt budowlany będą sprawne technicznie i posiadać
szczelne układy paliwowe i olejowe dla zapobieżenia przedostawania się substancji
ropopochodnych do środowiska gruntowo-wodnego.
Wokół placu budowy wykonane zostanie stosowne ogrodzenie, ustawione zostaną znaki
ostrzegawcze. Warunki pracy na terenie budowy, miejsce na zaplecze techniczne oraz
socjalno-biurowe, miejsca okresowego składowania materiałów budowlanych, itp. zostaną
określone w Planie BIOZ (warunki bezpieczeństwa i higieny pracy dla placu budowy).
Dokument ten, sporządzany na podstawie rozporządzenia w sprawie informacji dotyczącej
bezpieczeństwa i ochrony zdrowia oraz planu bezpieczeństwa i ochrony zdrowia, musi zostać
zatwierdzony przez Inżyniera Budowy.
Budowa realizowana będzie zgodna z harmonogramem robót. Przekazywanie placu budowy
będzie dokonywane uzgodnionymi etapami. Protokoły przekazania określonych segmentów
budowy powinny zawierać załączniki graficzne przedstawiające teren przekazywany
Wykonawcy i warunki jego wykorzystania.
Etapy budowy przedsięwzięcia w trakcie fazy realizacji:
1. Przygotowanie terenu inwestycyjnego;
a) przygotowanie terenu inwestycyjnego (osuszenie, wypompowanie wody dennej),
Strona 143
b)
c)
2.
3.
4.
niwelacja terenu inwestycyjnego,
przygotowanie placu budowy oraz zabezpieczeń w celu minimalizacji
oddziaływania na środowisko,
Prace budowlano – konstrukcyjne;
Prace w celu adaptacji technologii przekształcania odpadów komunalnych;
Zagospodarowanie terenu inwestycyjnego zielenią niską i wysoką w celu poprawy
walorów krajobrazowych.
6.4.1. ZAKRES BUDOWY OBIEKTÓW I URZĄDZEŃ
Zakres budowy obiektów i urządzeń obejmuje budowę Zakładu Termicznego Przekształcania
Odpadów Komunalnych w skład której wchodzić będą następujące obiekty technologiczne:
 instalacja termicznego przekształcania odpadów,
 instalacja waloryzacji żużla,
 instalacja zestalania i chemicznej stabilizacji popiołów i stałych pozostałości
z systemu oczyszczania spalin,
 stacja uzdatniania wody technologicznej wykorzystywanej do procesu termicznego
przekształcania odpadów komunalnych
ZTPOK obejmuje następujące węzły technologiczne:
Węzeł przyjęcia i tymczasowego magazynowania odpadów składający się z:
 portierni oraz dwóch stanowisk ważenia pojazdów z automatycznymi wagami
pomostowymi,
 hali wyładunkowej wraz z niezbędnymi urządzeniami do prawidłowego
funkcjonowania (stanowiska wyładowcze, sygnalizacja),
 fosy, kabiny sterowniczej, urządzeń do transportu i załadunku odpadów do pieca
(suwnice z chwytakami).
Węzeł spalania składający się z:
 linii termicznego przekształcania odpadów o nominalnej wydajności 2 x 10,0 Mg/h
przy wartości opałowej odpadów komunalnych 8,5 MJ/kg (piec rusztowy, kocioł
parowy - odzysknicowy) wraz z niezbędnymi urządzeniami do prawidłowego
funkcjonowania.
Węzeł odzysku energii składający się z:
 systemu odzysku energii (piec zintegrowany z kotłem parowym-odzysknicowym
- i wytwarzania energii (turbina upustowo-kondensacyjna, wymiennik ciepła,
generator) z procesu termicznego przekształcania odpadów komunalnych
wraz z niezbędnymi urządzeniami do prawidłowego funkcjonowania.
Węzeł oczyszczania spalin składający się z:
 instalacji oczyszczania spalin wraz z oprzyrządowaniem pozwalającym na pomiary
emisji.
Węzeł zagospodarowania pozostałości procesowych składający się z:
 instalacji do waloryzacji żużli (produkcja kruszyw) wraz z odzyskiem metali
żelaznych i nieżelaznych, z placem sezonowania
 instalacji zestalania i chemicznej stabilizacji popiołów i stałych pozostałości z procesu
oczyszczania spalin, z placem tymczasowego magazynowania.
Strona 144
Pozostałe elementy wchodzące w skład ZTPOK
 systemu sterowania, kontroli i monitoringu instalacji termicznego przekształcania
odpadów oraz instalacji towarzyszących,
 maszyny i urządzeń niezbędne dla funkcjonowania linii termicznego przekształcania
odpadów m.in. silosy na reagenty, zbiornik na paliwo, instalacja przyjmowania
paliwa, przygotowania sprężonego powietrza, pompy zasilające, wentylator powietrza
pierwotnego/wtórnego, skraplacz chłodzony powietrzem, odgazowywacz, zbiornik
kondensatu,
 linia zasilania energetycznego,
 centralna dyspozytorni,
 budynek administracyjno-socjalny
 laboratorium,
 podczyszczana wód opadowych i roztopowych
 podczyszczania ścieków przemysłowych
 drogi wewnętrzne,
 chodniki,
 droga dojazdowa do instalacji,
 sieci wodno - kanalizacyjne, ppoż., telekomunikacyjnej,
 sygnalizacji ppoż., monitoring wewnętrzny,
 inne niezbędne układy, systemy, maszyny i urządzenia.
6.4.2. ODDZIAŁYWANIE INWESTYCJI W FAZIE BUDOWY
Oddziaływanie na środowisko w fazie realizacji przedsięwzięcia wiązać się będzie z pracami
budowlanymi, które będą miały charakter typowych robót budowlano-konstrukcyjnomontażowych. Realizacja obiektów ZTPOK wymagać będzie prowadzenia robót ziemnych
dla fundamentów oraz transportu materiałów i elementów budowlanych.
W trakcie realizacji założonego programu realizacji przedsięwzięcia uciążliwość skoncentruje
się głównie na hałasie, który towarzyszy pracy maszyn, koparek, dźwigów, narzędzi
mechanicznych itp. Hałas wywołany będzie również ciężkim transportem i przemieszczaniem
materiałów sypkich.
Drugim czynnikiem będzie zanieczyszczenie atmosfery, spowodowane przejazdami środków
transportu. Wystąpi tu lokalne zapylenie oraz emisja spalin do środowiska.
Należy podkreślić, że wszystkie te zjawiska mają charakter okresowy i ustąpią z chwilą
zamknięcia placów budowy. Poniżej omówiono poszczególne oddziaływania na środowisko,
charakterystyczne dla fazy realizacji przedsięwzięcia, dotyczące wszystkich elementów
środowiska.
6.4.2.1. Oddziaływanie na powietrze
Podczas prowadzenia prac budowlanych pojawiać się będzie zanieczyszczenie powietrza
pyłem powstającym przy pracach budowlanych i przewozach samochodowych (pylenie
z powierzchni dróg dojazdowych).
W trakcie realizacji analizowanego przedsięwzięcia, zagrożenia dla stanu powietrza wynikać
będą z pracy sprzętu budowlanego podczas prowadzenia wykopów pod fundamenty,
przygotowania zapraw i mas betonowych oraz od środków transportu i sprzętu budowlanego
typu koparek, dźwigów, betoniarek i agregatów prądotwórczych, powodujących emisję pyłu
Strona 145
oraz produktów spalania oleju napędowego (dwutlenek azotu, dwutlenek siarki, tlenek węgla,
węglowodory, sadza).
Wzmożona emisja zanieczyszczeń występować będzie podczas realizacji robót związanych
z budową dróg i placów, sieci zewnętrznych. Emitowany będzie pył zawieszony i pył
opadający. Podczas robót spawalniczych emitowany będzie CO, NO2 oraz pył zawieszony.
W trakcie prowadzenia robót drogowych emisja ta będzie stanowiła jedynie uciążliwość.
Wpływ emisji zanieczyszczeń powstającej w trakcie realizacji przedsięwzięcia będzie
praktycznie ograniczony do obszaru bezpośredniego otoczenia miejsca realizacji prac
budowlanych i montażowych i nie będzie stanowił zagrożenia dla środowiska.
6.4.2.2. Emisja hałasu do środowiska
Emitowany hałas będzie miał charakter nieciągły, jego natężenie będzie podlegać zmianom
w poszczególnych etapach budowy, a nawet w obrębie jednej zmiany roboczej, w zależności
od przebiegu prac i udziału poszczególnych maszyn i urządzeń budowlanych w trakcie
realizacji przedsięwzięcia. Prace prowadzone będą w porze dziennej, co pozwoli
na ograniczenia uciążliwości akustycznej placu budowy w porze nocnej.
Ze względu na fakt, że prace budowlano — instalacyjno - montażowe prowadzone będą
w większości w porze dziennej oraz fakt braku w pobliżu zabudowy mieszkalnej można
przyjąć, że poziom ekwiwalentny hałasu poza terenem prowadzonych robót, spowodowany
pracą maszyn budowlanych i towarzyszących im urządzeń technicznych, a także
zwiększonym ruchem pojazdów samobieżnych i samochodowych, nie przekroczy poziomu
dopuszczalnego dla terenu inwestycyjnego.
Zaleca się, aby roboty budowlano - montażowe, powodujące wysoki poziom hałasu,
prowadzone były wyłącznie w porze dziennej. Obsługa maszyn i urządzeń powinna być
zabezpieczona zgodnie z przepisami BHP. Przykładowo - obowiązek stosowania
indywidualnych ochronników słuchu.
Mając na uwadze, że uciążliwość ta będzie miała charakter tymczasowy, typowy dla prac
budowlanych, dotyczyła będzie jedynie czasu realizacji inwestycji i ustąpi wraz
z zakończeniem prac, stwierdza się, że okresowy niekorzystny wpływ na klimat akustyczny
wokół prowadzonych robót będzie akceptowalny, jako tymczasowe zjawisko typowe
dla każdej budowy, nie stanowiące zagrożenia.
6.4.2.3. Wpływ na wody powierzchniowe i podziemne
Nie przewiduje się dużego
powierzchniowe i podziemne.
wpływu
planowanych
prac
budowlanych
na
wody
Prace związane z budową inwestycji i uzbrojeniem terenu oraz budową źródeł zasilania i dróg
oraz parkingów okresowo spowodują naruszenie i zmianę lokalnych stosunków wodnych.
Powstające lokalnie zastoiska wody w wykopach nie wpłyną na jakość wód, zjawisko to
będzie miało charakter odwracalny i nie wykraczający poza obszar działki.
Strona 146
Wody gruntowe płytko położone będą okresowo zanieczyszczane, przez pojazdy budowy,
które na kołach będą nanosić cząstki gruntu na drogi dojazdowe które w chwili opadu
atmosferycznego zostaną spłukiwane do kanalizacji deszczowej.
Podczas wykonywania prac budowlanych, spływy opadowe mogą zostać dodatkowo
zanieczyszczone cząstkami gruntu. W okresie tym należy się liczyć ze wzrostem ilości
zawiesiny i zanieczyszczeń z nią związanych w wodach opadowych odprowadzanych
z terenu inwestycji. Będą to jednak oddziaływania odwracalne, które po uporządkowaniu
terenu i oczyszczeniu systemu odwadniania, zostaną zlikwidowane.
Prace ziemne i budowlano-montażowe mogą oddziaływać na wody podziemne, ponieważ
po zdjęciu warstwy gleby wszelkie zanieczyszczenia łatwiej infiltrują do warstw
wodonośnych. Dlatego należy odpowiednio przygotować zaplecze budowy, a więc
wyznaczyć utwardzone miejsca postoju sprzętu budowlanego i odpowiednio przechowywać
wszelkie substancje mogące szkodliwie oddziaływać na środowisko gruntowo-wodne.
Podczas fundamentowania obiektów może być konieczne wykonanie odwodnienia w rejonie
wykopów, co lokalnie i okresowo może obniżyć zwierciadło płytkich wód gruntowych.
W przypadku, gdyby lej depresyjny sięgał poza granice terenu, do którego Inwestor ma tytuł
prawny, konieczne będzie uzyskanie stosownego pozwolenia wynikającego z prawa
wodnego.
Powstające lokalnie zastoiska wody w wykopach nie wpłyną na jakość wód, zjawisko to
będzie miało charakter odwracalny i nie wykraczający poza obszar działki.
Ścieki socjalno-bytowe powstałe w fazie budowy będą odprowadzane do zbiornika
bezodpływowego lub zaplecze budowy będzie wyposażone w kabiny typu toi-toi.
Szczegółowe rozwiązania i potrzeby mogą zostać przedstawione na etapie projektu
budowlanego i planowania placu budowy.
6.4.2.4. Gospodarka Odpadami
Każda budowa lub modernizacja obiektu budowlanego wiąże się z wytwarzaniem odpadów.
Prace budowlane będą prowadzone przez firmę zewnętrzną. Firma zewnętrzna będzie miała
uregulowany stan formalno prawny w zakresie gospodarki odpadami wytwarzanymi w czasie
prac budowlanych, określony art. 17 ustawy z dnia 27.04.2001 r. o odpadach (tekst jednolity
Dz. U. z 2007 r. Nr 39, poz. 251 z późn. zm.).
Wytwórca odpadów (firma zewnętrzna – odpowiadający za budowę inwestycji) zgodnie z art.
25 ust. 2 ustawy z dnia 27.04.2001 r. o odpadach (tekst jednolity Dz. U. z 2007r. Nr 39,
poz. 251 z poźn. zm.) wytworzone odpady będzie przekazywał wyłącznie podmiotom, które
posiadają odpowiednie zezwolenia i decyzje na prowadzenie działalności w zakresie odzysku,
zbierania lub unieszkodliwiania odpadów, a transport odpadów będzie prowadzony przez
firmy legitymujące się zezwoleniem na prowadzenie działalności w zakresie transportu
odpadów (zgodnie z art. 25 ust. 4 ustawy o odpadach) lub przez wytwarzającego te odpady
(zgodnie z art. 28 ust. 9 ustawy o odpadach).
Wytwórca odpadów zobowiązany jest do stosowania takich sposobów lub form usług oraz
surowców lub materiałów, które zapobiegają powstawaniu odpadów lub pozwalają utrzymać
na możliwie najniższym poziomie ich ilość, a także ograniczyć negatywne oddziaływanie na
środowisko lub zagrożenie życia i zdrowia ludzi.
Strona 147
Przedsiębiorca odbierający odpady komunalne (odpady z grupy 20 wyszczególnione
w załączniku do rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 27.09.2001 r. w sprawie katalogu
odpadów (Dz. U. Nr 112, poz. 1206)) winien się legitymować zezwoleniem na prowadzenie
działalności w zakresie odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości,
o którym mowa w art. 7 ust. 1 pkt. 1) ustawy z dnia 13.09.1996 r. o utrzymaniu czystości
i porządku w gminach (tekst jednolity Dz. U. z dnia 2005r. Nr 236, poz. 2008 z późn. zm.)
Wyszczególnienie rodzajów odpadów przewidzianych do wytwarzania na etapie realizacji
przedsięwzięcia:
Niebezpieczne
-
odpady farb i lakierów zawierające rozpuszczalniki organiczne lub
inne substancje niebezpieczne
zawiesiny wodne farb lub lakierów zawierające rozpuszczalniki
organiczne lub inne elementy niebezpieczne
odpadowe kleje i szczeliwa zawierające rozpuszczalniki organiczne
lub inne substancje niebezpieczne
mineralne oleje hydrauliczne nie zawierające związków
chlorowcoorganicznych
mineralne oleje silnikowe, przekładniowe i smarowe
niezawierające związków chlorowcoorganicznych
mineralne oleje i ciecze stosowane jako elektroizolatory oraz nośniki
ciepła nie zawierające związków chlorowcoorganicznych
inne nie wymienione odpady
inne rozpuszczalniki i mieszaniny rozpuszczalników
szlamy i odpady stale zawierające inne rozpuszczalniki
opakowania zawierające pozostałości substancji
niebezpiecznych
sorbenty, materiały filtracyjne, tkaniny do wycierania i ubrania ochronne
zanieczyszczone substancjami niebezpiecznymi – zużyte czyściwo
Inne niż niebezpieczne
-
odpady farb i lakierów inne niż wymienione w 08 01 11
odpadowe kleje i szczeliwa inne niż wymienione w 08 04 09
odpady spawalnicze
zużyte materiały szlifierskie inne niż wymienione w 12 01 20
opakowania z papieru i tektury
opakowania z tworzyw sztucznych
opakowania z drewna
czyściwo (sorbenty, materiały filtracyjne, tkaniny do wycierania
i ubrania ochronne niezanieczyszczone substancjami niebezpiecznymi)
zmieszane odpady z betonu, gruzu ceglanego, odpadowych materiałów
Kod
08 01 11*
08 01 19*
08 04 09*
13 01 10*
13 02 05*
13 02 07*
13 08 99*
14 06 03*
14 06 05*
15 01 10*
15 02 02*
Kod
08 01 12
08 04 10
12 01 13
12 01 21
15 01 01
15 01 02
15 01 03
15 02 03
Strona 148
ceramicznych i elementów wyposażenia niezawierające
substancji niebezpiecznych
drewno
szkło
tworzywa sztuczne
odpadowa papa
aluminium
żelazo i stal
kable inne niż wymienione w 17 04 10
gleba i ziemia w tym kamienie, inne niż wymienione w 17 05 03
materiały izolacyjne inne niż wymienione w 17 06 01 i 17 06 03
materiały konstrukcyjne zawierające gips inne niż wymienione w 17 08 01
zmieszane odpady z budowy, remontów i demontażu inne
niż wymienione w 17 09 01, 17 09 01 i 17 09 03
niesegregowane (zmieszane ) odpady komunalne
-
17 01 07
17 02 01
17 02 02
17 02 03
17 03 80
17 04 02
17 04 05
17 04 11
17 05 04
17 06 04
17 08 02
17 09 04
20 03 01
Rodzaje i ilości odpadów przewidzianych do wytwarzania
Tabela 6.4. Rodzaje i ilości przewidzianych do wytworzenia odpadów niebezpiecznych
i innych niż niebezpieczne na etapie realizacji przedsięwzięcia
Lp.
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
Rodzaj odpadu
Odpady niebezpieczne
Odpady farb i lakierów zawierające rozpuszczalniki organiczne
Zawiesiny wodne farb lub lakierów zawierające rozpuszczalniki
organiczne lub inne elementy niebezpieczne
Odpadowe kleje i szczeliwa zawierające rozpuszczalniki organiczne
Mineralne oleje
hydrauliczne nie zawierające
związków
Mineralne oleje silnikowe, przekładniowe i smarowe niezawierające
związków chlorowcoorganicznych
Mineralne oleje i ciecze stosowane jako elektroizolatory oraz nośniki
ciepła nie zawierające związków chlorowcoorganicznych
Inne nie wymienione odpady
Inne rozpuszczalniki i mieszaniny rozpuszczalników
Szlamy i odpady stale zawierające inne rozpuszczalniki
Opakowania zawierające pozostałości substancji
niebezpiecznych
Sorbenty, materiały filtracyjne, tkaniny do wycierania i ubrania
ochronne zanieczyszczone substancjami niebezpiecznymi – zużyte
czyściwo
Kod:
Ilość w Mg/rok
08 01 11*
0,08
08 01 19*
0,08
08 04 09*
0,08
13 01 10*
0,15
13 02 05*
0,15
13 02 07*
0,15
13 08 99*
14 06 03*
14 06 05*
15 01 10*
0,2
0,15
0,1
0,1
15 02 02*
0,2
Suma:
1
2
3
4
5
6
7
8
9
Odpady inne niż niebezpieczne
Odpady farb i lakierów inne niż wymienione w 08 01 11
Odpadowe kleje i szczeliwa inne niż wymienione w 08 04 09
Odpady spawalnicze
Zużyte materiały szlifierskie inne niż wymienione w 12 01 20
Opakowania z papieru i tektury
Opakowania z tworzyw sztucznych
Opakowania z drewna
Opakowania z metali
Czyściwo (sorbenty, materiały filtracyjne, tkaniny do wycierania
08 01 12
08 04 10
12 01 13
12 01 21
15 01 01
15 01 02
15 01 03
15 01 04
15 02 03
1,44
0,25
0,15
0,15
0,25
1,5
1,5
2,0
1,5
0,4
Strona 149
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
Zmieszane odpady z betonu, gruzu ceglanego, odpadowych materiałów
ceramicznych i elementów wyposażenia niezawierające substancji
niebezpiecznych
Drewno
Szkło
Tworzywa sztuczne
Odpadowa papa
Aluminium
Żelazo i stal
Kable inne niż wymienione w 17 05 10
Gleba i ziemia w tym kamienie inne niż wymienione w 17 05 031)
Materiały izolacyjne inne niż w 17 06 01 i 17 06 03
Materiały konstrukcyjne zawierające gips inne niż w 17 08 01
Zmieszane odpady z budowy, remontów i demontażu inne
Niesegregowane (zmieszane) odpady komunalne
17 01 07
2
17 02 01
17 02 02
17 02 03
17 03 80
17 04 02
17 04 05
17 04 11
17 05 04
17 06 04
17 08 02
17 09 04
0,5
0,2
1
0,5
1
1
0,5
60 000
1
8
500
20 03 01
2,5
Suma:
60 525,9
1) Na terenie inwestycyjnym nie wykonano badań jakości gleby i ziemi. Na etapie projektu technicznego ZTPOK,
w czasie ponownej oceny oddziaływania na środowisko należy wykonać badania, które zweryfikują czy
standardy jakości gleby oraz ziemi na terenie inwestycji odpowiadają wartościom ustalonym w rozporządzeniu
Ministra Środowiska w sprawie standardów jakości gleby oraz standardów jakości ziemi. W tym celu konieczne
będzie wykonanie specjalistycznych badań i pomiarów. W wypadku otrzymania wyników świadczących
o niedotrzymaniu standardów jakości gleb i ziemi należy określić inną klasyfikację, sposób postępowania
i zagospodarowania w/w odpadu.
Sposób i miejsce gromadzenia odpadów
Tabela 6.5. Sposób i miejsce gromadzenia odpadów
Kod
Rodzaj
08 01 11*
Odpady farb i lakierów zawierające
rozpuszczalniki
organiczne lub inne substancje niebezpieczne
08 01 19*
Zawiesiny wodne farb lub lakierów zawierające
rozpuszczalniki
organiczne
lub
inne
elementy
niebezpieczne
08 04 09*
Odpadowe kleje i szczeliwa zawierające rozpuszczalniki
organiczne lub inne substancje niebezpieczne
13 01 10*
Mineralne oleje hydrauliczne nie zawierające związków
Sposób i miejsce gromadzenia
odpadów
Gromadzony w oryginalnych
opakowaniach w pomieszczeniu
kontenerowym – magazynowym
zlokalizowanym na placu budowy
Gromadzone w szczelnych
pojemnikach o pojemności 100 dm3,
wykonanych z materiałów trudno
palnych, odpornych na działanie
olejów odpadowych, szczelnie
zamkniętych, w utwardzonym
miejscu, zabezpieczonym przed
zanieczyszczeniami gruntu
i odpadami atmosferycznymi,
zgodnie z rozporządzeniem Ministra
Gospodarki i Pracy z dnia
04.08.2004 r w sprawie
szczegółowego sposobu
postępowania z olejami odpadowymi
Strona 150
13 02 05*
Mineralne oleje silnikowe, przekładniowe i smarowe
13 02 07*
Mineralne oleje i ciecze stosowane jako elektroizolatory
oraz nośniki ciepła nie zawierające związków
13 08 99*
14 06 03*
Inne rozpuszczalniki i mieszaniny rozpuszczalników
14 06 05*
Szlamy i odpady stale zawierające inne rozpuszczalniki
15 01 10*
Opakowania zawierające pozostałości substancji
niebezpiecznych
15 02 02*
Sorbenty, materiały filtracyjne, tkaniny do wycierania i
ubrania ochronne zanieczyszczone substancjami
niebezpiecznymi – zużyte czyściwo
08 01 12
08 04 10
Odpady farb i lakierów inne niż wymienione w 08 01 11
Odpadowe kleje i szczeliwa inne niż wymienione w 08 04
09
(Dz. U. Nr 192, poz. 1968)
zanieczyszczeniami gruntu
i odpadami atmosferycznymi,
zgodnie z rozporządzeniem Ministra
(Dz. U. Nr 192, poz. 1968)
zanieczyszczeniami gruntu i
odpadami atmosferycznymi, zgodnie
z rozporządzeniem Ministra
(Dz. U. Nr 192, poz. 1968)
Gromadzony w podwójnych
workach foliowych w pomieszczeniu
Gromadzony w podwójnych
workach foliowych w pomieszczeniu
Strona 151
12 01 13
Odpady spawalnicze
12 01 21
Zużyte materiały szlifierskie inne niż wymienione w 12 01
20
15 01 01
15 01 02
15 01 03
Opakowania z drewna
15 01 04
Opakowania z metali
15 02 03
Czyściwo (sorbenty, materiały filtracyjne, tkaniny do
wycierania i ubrania ochronne niezanieczyszczone
substancjami niebezpiecznymi)
17 01 07
17 02 01
Zmieszane odpady z betonu, gruzu ceglanego, odpadowych
materiałów ceramicznych i elementów wyposażenia
niezawierające substancji niebezpiecznych
Drewno
17 02 02
Szkło
17 02 03
Tworzywa sztuczne
17 03 80
Odpadowa papa
17 04 02
Aluminium
17 04 05
Żelazo i stal
17 04 11
17 05 04
Gleba i ziemia w tym kamienie inne niż wymienione w 17
05 03
17 06 04
Materiały izolacyjne inne niż w 17 06 01 i 17 06 03
Gromadzone selektywnie
w kontenerze metalowym
zlokalizowanym w wydzielonym
miejscu na placu budowy
Gromadzony w workach foliowych
w pomieszczeniu kontenerowym –
magazynowym zlokalizowanym na
placu budowy
Gromadzone w wydzielonym
Gromadzona selektywnie
w wydzielonym miejscu na placu
budowy
Strona 152
17 08 02
Materiały konstrukcyjne zawierające gips inne niż w 17 08
01
17 09 04
Zmieszane odpady z budowy, remontów i demontażu inne
Niesegregowane (zmieszane) odpady komunalne
20 03 01
Gromadzone w kontenerze
metalowym zlokalizowanym
w wydzielonym miejscu na placu
budowy
Zasady i metody gospodarowania odpadami
Tabela 6.6. Zasady i metody gospodarowania odpadami
Kod
1
08 01 11*
08 01 19*
08 04 09*
13 01 10*
13 02 05*
13 02 07*
13 08 99*
14 06 03*
14 06 05*
15 01 10*
15 02 02*
08 01 12
08 04 10
12 01 13
Rodzaj
Przykładowe zasady
gospodarowania
2
3
Odpady farb i lakierów zawierające Odzysk/unieszkodliwianie
rozpuszczalniki organiczne lub inne
substancje niebezpieczne
Zawiesiny wodne farb lub lakierów Odzysk/unieszkodliwianie
zawierające rozpuszczalniki organiczne
lub inne elementy niebezpieczne
Odpadowe kleje i szczeliwa zawierające Odzysk/unieszkodliwianie
rozpuszczalniki organiczne lub inne
substancje niebezpieczne
Mineralne oleje hydrauliczne nie
Odzysk/unieszkodliwianie
zawierające związków
Mineralne oleje silnikowe,
przekładniowe i smarowe niezawierające
związków chlorowcoorganicznych
Mineralne oleje i ciecze stosowane jako
elektroizolatory oraz nośniki ciepła nie
Inne rozpuszczalniki i mieszaniny Odzysk/unieszkodliwianie
rozpuszczalników
Szlamy i odpady stale zawierające inne Odzysk/unieszkodliwianie
rozpuszczalniki
Opakowania zawierające pozostałości Odzysk/unieszkodliwianie
substancji
niebezpiecznych
Sorbenty, materiały filtracyjne, tkaniny
do wycierania i ubrania ochronne
zanieczyszczone substancjami
Odpady farb i lakierów inne niż
unieszkodliwianie
wymienione w 08 01 11
Odpadowe kleje i szczeliwa inne niż
unieszkodliwianie
Odpady spawalnicze
Przykładowe metody
gospodarowania
4
R1/D10
R1/D10
R1/D10
R1/D10
R1/D10
R1/D10
R1/D10
R1/D10
R1/D10
R1/D10
R1/D10
D9,D10
D9, D10
R4
Strona 153
12 01 21
15 01 01
15 01 02
15 01 03
15 01 04
15 02 03
17 01 07
17 02 01
17 02 02
17 02 03
17 03 80
17 04 02
17 04 05
17 04 11
17 05 04
17 06 04
17 08 02
17 09 04
20 03 01
Zużyte materiały szlifierskie inne niż
Opakowania z drewna
Opakowania z metali
Czyściwo (sorbenty, materiały
filtracyjne, tkaniny do wycierania
i ubrania ochronne niezanieczyszczone
substancjami niebezpiecznymi)
Zmieszane odpady z betonu, gruzu
ceglanego, odpadowych materiałów
ceramicznych i elementów wyposażenia
niezawierające substancji
niebezpiecznych
Drewno
Szkło
Tworzywa sztuczne
Odpadowa papa
Aluminium
Żelazo i stal
Gleba i ziemia w tym kamienie inne niż
Materiały izolacyjne inne niż w 17 06 01
i 17 06 03
Materiały konstrukcyjne zawierające
gips inne niż w 17 08 01
Zmieszane odpady z budowy, remontów
i demontażu inne niż wymienione w 17
09 01, 17 09 02 i 17 09 03
Niesegregowane (zmieszane) odpady
komunalne
R14
odzysk
R3, R5
odzysk
odzysk
R4
R5
odzysk
R14
odzysk
odzysk
odzysk
unieszkodliwianie
odzysk
odzysk
odzysk
odzysk
R3
R5
R5
R10
R4
R4
R4
R14
unieszkodliwianie
D5
unieszkodliwianie
D5
odzysk
R14
unieszkodliwianie
D5
6.4.2.5. Oddziaływanie na powierzchnię ziemi, gleby
Obecnie na terenie inwestycyjnym znajduje się zbiornik mułu węglowego, który jest
sukcesywnie zagospodarowywany przez Elektrownie Siersza do procesu spalania.
W przypadku lokowania ZTPOK będzie całość tego mułu wybrana i przekazana Elektrowni
Siersza do zagospodarowania, a woda deszczowa znajdująca się w zbiorniku zostanie
wypompowana do potoku Jawornik i dalej do potoku Kozi Bród, po uzyskaniu
odpowiedniego pozwolenia wodno prawnego.
W wyniku prac budowlanych, wykopów pod fundamenty, infrastrukturę techniczną
i komunikacyjną na opisywanym etapie dojdzie do naruszenia powierzchni ziemi (gleby).
W wyniku prac budowlanych może dojść do zanieczyszczenia ziemi materiałami
budowlanymi, poza tym pojazdy budowy mogą być źródłem zanieczyszczenia gruntu
smarami, olejami napędowymi itp. Wykopy głębokie pod fundamenty budynków ZTPOK,
doprowadzą do lokalnego zniszczenia profili glebowych.
W fazie budowy możliwe jest wystąpienie skutków odwracalnych i nieodwracalnych
dotyczących stanu powierzchni gruntu.
Skutki nieodwracalne dotyczą efektów trwałego przykrycia części powierzchni gruntu przez:
budowę obiektów kubaturowych, sieci dróg wewnętrznych i parkingów.
Strona 154
Skutki odwracalne dotyczą okresowego (w trakcie trwania budowy) zaśmiecenia
i dewastacji w najbliższym otoczeniu inwestycji. Po zakończeniu prac budowlanomontażowych, powierzchnię gruntu należy oczyścić, wyrównać i zrekultywować przez
nawiezienie humusu i wprowadzenie zieleni.
Budowa instalacji spalarni również wpłynie na zmianę ukształtowania powierzchni ziemi.
Konieczne będzie wykonanie niwelacji terenu jak również wykopów pod fundamenty
planowanych obiektów oraz infrastrukturę.
W czasie fazy realizacji wpływ na powierzchnię ziemi i gleby będzie mieć:
a) niwelacja terenu inwestycyjnego,
b) przygotowanie placu budowy oraz zabezpieczeń w celu minimalizacji
c) prace budowlano – montażowe.
Zaleca się, aby w największym możliwym stopniu zdjąć wierzchnią warstwę gleby (humus)
przed rozpoczęciem prac budowlanych, a następnie wykorzystać ją po ich zakończeniu, celem
zagospodarowania i urządzenia terenu inwestycyjnego.
6.4.2.6. Oddziaływanie na ludzi, zwierzęta i rośliny
Pewną uciążliwością ze względu na ludzi oraz faunę może być hałas od pracujących
urządzeń, prac budowlanych oraz okresowo wywożonych odpadów. Należy jednak
podkreślić, że uciążliwość ta, opisana szerzej w rozdziale dot. oddziaływania hałasu, będzie
niewielka i chwilowa i krótkotrwała.
Z budowlanym etapem inwestycji wiąże się również zapylenie i zanieczyszczenie powietrza
od pracujących maszyn i pojazdów. Jest to również czynnik okresowy, który nie wpłynie na
pogorszenie jakości środowiska, mającej znaczenie dla mieszkańców, fauny oraz flory
w dłuższym interwale czasowym.
Ze względu na analizowany zakres robót, należy wykluczyć negatywne oddziaływanie fazy
budowy na zdrowie okolicznych mieszkańców. Hałas, pylenie i lokalna (punktowa) emisja
substancji szkodliwych (farby, lakiery, powłoki antykorozyjne, itp.) mogą być uciążliwe dla
pracowników przedsiębiorstw wykonujących prace budowlano-montażowe, instalacyjne
i malarskie. Uciążliwości te należy ograniczyć maksymalnie poprzez stosowanie
odpowiednich zabezpieczeń wynikających z przepisów BHP i właściwej organizacji robót.
Należy również wykluczyć negatywne oddziaływanie na faunę i florę. Teren inwestycyjny na
którym ma być wybudowany ZTPOK nie posiada żadnej wartości przyrodniczej.
Teren inwestycji, po realizacji przedsięwzięcia, powinien być odpowiednio urządzony
zielenią niska i wysoką. Poprawi to w znacznym stopniu walory przyrodnicze i krajobrazowe
terenu.
Wszelkie prace budowlane ingerujące w przedmiotowy teren powinny być konsultowane
z osobą nadzorującą realizację inwestycji od strony przyrodniczej, a także w razie
konieczności ze specjalistą herpetologiem.
6.4.2.7. Oddziaływanie na obszary chronione, w tym Natura 2000
Realizacja inwestycji nie będzie powodować negatywnych skutków dla obszarów
podlegających ochronie.
Strona 155
Obszary te położone są w takiej odległości od miejsca inwestycji, że oddziaływanie związane
z prowadzeniem prac budowlanych (np. zapylenie, hałas) nie będzie w ich rejonie
odczuwalne i nie będzie wpływać na to, co podlega ochronie.
6.4.2.8. Wpływ na zabytki, dobra kultury i dobra materialne
Zarówno na terenie inwestycyjnym, jak i w bezpośrednim sąsiedztwie planowanych obiektów
ZTPOK nie znajdują się żadne elementy zabytkowe, na terenie inwestycji nie ma żadnych
stanowisk archeologicznych oraz kulturowych.
Zatem proces budowy ZTPOK wraz z infrastrukturą towarzyszącą nie będzie miał wpływu na
zabytki zlokalizowane w rejonie inwestycji.
6.4.2.9. Wpływ na krajobraz
W fazie budowy pojawią się krótkoterminowe skutki dla krajobrazu i walorów estetycznych
typowych dla fazy realizacji przedsięwzięcia z powodu prowadzonych prac budowlanych,
w tym m.in.:
 Elementy konstrukcyjne, ogrodzenia tymczasowe, dojazd;
 Maszyny i składowane materiały;
 Ruch pojazdów i maszyn;
 Wyrobiska;
 Prace drogowe;
 Wylewanie betonu, w tym deskowanie, szalowanie i zbrojenie;
 Wykopy pod fundamenty i kanały kablowe;
 Dźwigi;
 Oświetlenie placu budowy.
Elementy te będą miały znaczący wpływ, ograniczony albo do czasu trwania danej czynności,
lub do zakończenia okresu regeneracji.
6.4.2.10.Oddziaływanie skumulowane
Nie przewiduje się kumulacji oddziaływań na środowisko z związku z prowadzeniem prac
budowlanych.
6.4.2.11. Podsumowanie, zalecenia i wnioski
Wpływ inwestycji na środowisko w fazie budowy będzie okresowy i będzie ograniczony
ze względu na wykonywanie prac w porze dziennej, zgodnie z podanymi powyżej zasadami.
Okresowa i krótkotrwała emisja zanieczyszczeń ze środków transportu i maszyn
budowlanych odbywających się na bardzo niskiej wysokości ograniczy oddziaływanie tych
źródeł do skali lokalnej w zasadzie nie wykraczającej poza granice ZTPOK. Istotnym
Strona 156
oddziaływaniem będzie powstanie znacznego tonażu odpadów z wykopów (mas ziemnych),
które należy odpowiednio zagospodarować – w pierwszym rzędzie na terenie inwestycji.
Przed rozpoczęciem prac budowlanych należy wykonać opracowanie geotechnicznych
warunków posadowienia w formie dokumentacji geologiczno-inżynierskiej, która
zawierałaby elementy monitoringu zanieczyszczeń powierzchni ziemi i wód podziemnych
opracowanych zgodnie z obowiązującymi przepisami.
Na tej podstawie należy z terenu inwestycyjnego usunąć muł węglowy i przekazać Elektrowni
Siersza do zagospodarowania, a wodę deszczową znajdująca się na terenie działki należy
wypompować do potoku Jawornik i dalej do Koziego Brodu.
Również, w przypadku wód podziemnych, należy zlokalizować i wykonać punkty pomiarowe
(piezometry) i dokonać klasyfikacji tych wód zgodnie z rozporządzeniem Ministra
Środowiska w sprawie kryteriów i sposobu oceny stanu wód podziemnych.
Wykonanie tych badań monitoringowych będą stanowić poziom odniesienia tzw. tło
zanieczyszczeń dla etapu realizacji przedsięwzięcia, w kontekście przyszłej fazy
eksploatacyjnej ZTPOK. Zapewni to w przyszłości możliwość oceny jakości wymienionych
elementów środowiska w aspekcie wpływu ZTPOK na środowisko.
Pod warunkiem wykonania prac projektowych, uwzględniających zalecenia
przedstawione w niniejszym raporcie dla fazy realizacji przedsięwzięcia, a następnie
zrealizowania obiektu zgodnie z zawartymi w w/w dokumentacjach zapisami,
realizowany obiekt nie będzie miał niekorzystnego wpływu na omawiane w niniejszym
rozdziale elementy środowiska.
W trakcie prowadzenia prac budowlanych należy zwrócić szczególną uwagę na:
 zabezpieczenie powierzchni ziemi i środowisko gruntowo – wodne przed
zanieczyszczeniem,
 prace budowlane prowadzić w godzinach dziennych od 6.00 do 22.00,
 prowadzenie prawidłowej gospodarkę odpadami,
 do budowy wykorzystywać tylko pojazdy i sprzęty sprawnie działające,
 ograniczyć do minimum zajętość nowych terenów,
 z rekultywować powierzchnię po zakończonej inwestycji i zagospodarować teren
zielenią niską i wysoką.
6.5. WARUNKI
WYKORZYSTYWANIA
EKSPLOATACJI – BILANS EMISJI
TERENU
W
FAZIE
Teren w fazie eksploatacji ZTPOK będzie wykorzystywany zgodnie z jego przeznaczeniem
i przewidywanym planem funkcjonowania. Prace związane z procesem termicznego
przekształcania odpadów komunalnych na terenie ZTPOK będą realizowane przede
wszystkim w zamkniętych halach i pomieszczeniach. Dowóz i wywóz odpadów
komunalnych, odpadów poprocesowych, materiałów eksploatacyjnych i części będzie
realizowany przy użyciu sieci utwardzonych dróg wewnętrznych oraz dróg dojazdowych.
Wydzielona część terenu przeznaczona na zieleń będzie wykorzystywana zgodnie
z przeznaczeniem – będzie tworzyć naturalny ekran akustyczny.
Strona 157
Na etapie eksploatacji instalacji wystąpią różne rodzaje emisji, które omówione szczegółowo
poniżej w kolejnych rozdziałach tematycznych.
6.5.1. Emisje zanieczyszczeń do powietrza
Oczyszczaniu w instalacji oczyszczania spalin winny podlegać co najmniej następujące
zanieczyszczenia:




gazy kwaśne: HCl, SOx, HF,
tlenki azotu NO i NO2,
metale ciężkie,
zanieczyszczenia organiczne, przy czym limitowana jest zawartość dioksyn i furanów.
Podstawowe założenia
Do obliczeń wielkości emisji zanieczyszczeń powietrza przyjęto następujące założenia
projektowe:
 wydajność instalacji 150.000 Mg/rok; 2 x 10,0 Mg/h,
 czas pracy instalacji 7500 h/rok.
Tabela 6.7 Podstawowe parametry ruchowe ZTPOK
Jednostka
Charakterystyka
-
Instalacja typu R1
k x Mg/h
2 x 10,0 = 20
Dane instalacji :
 Ilość linii
 Nominalna wydajność jednej linii
 Czas pracy instalacji
 Minimalna wydajność jednej linii technologicznej
 Natężenie przepływu spalin
 Temperatura spalin
 Średnica emitora
 Prędkość wylotu spalin
 Wysokość emitora
Mg/h
h/rok
Mg/h
m3/h
0
C
m
m/s
m
2
10,0
7 500
~6
2 x 85 562
150
2 x 1,6
11,8
50
kJ/kg
kJ/kg
Mg/d
Mg/rok
8 500
6 000 – 11 000
2 x 240 = 480
150 000
Skład surowych spalin w spalarniach odpadów
Skład spalin nieoczyszczonych w spalarniach odpadów zależy od struktury odpadów oraz od
technicznych parametrów pieca. Tabela 6.8 przedstawia zakres stężeń zanieczyszczeń
w spalinach nieoczyszczonych za kotłem i komorą dopalania wg danych BREF.
Strona 158
Tabela 6.8. Poziomy stężeń zanieczyszczeń w spalinach za kotłem (spaliny
nieoczyszczone) z instalacji do termicznej utylizacji odpadów komunalnych
Nazwa zanieczyszczenia
Pył
Jednostka
Stężenia zanieczyszczeń w spalinach
(Warunki umowne przy stężeniu tlenu
11%)
mg/Nm3
1 000-5 000
3
Tlenek węgla (CO)
mg/Nm
Całkowity węgiel organiczny (CWO)
PCDD/PCDF
Rtęć
5-10
3
mg/Nm
1-10
ng TEQ/Nm3
0,5-10
mg/Nm3
0,05-0,5
3
Kadm i Tal
mg/Nm
<3
Inne metale ciężkie (Pb, Sb, As, Cr, Co, Cu,
Mn, Ni, V, Sn)
mg/Nm3
<50
Nieorganiczne związki chloru (jako HCl)
mg/Nm3
500-2 000
3
Nieorganiczne związki fluoru (jako HF)
mg/Nm
5-20
Związki siarki, suma SO2/SO3, wyrażone jako
SO2
mg/Nm3
200-1 000
Tlenki azotu wyrażone jako NO2
mg/Nm3
250-500
Źródło: BREF
W oparciu o wyżej podane stężenia wyliczona została emisja zanieczyszczeń (unos)
w spalinach za kotłem (spaliny nieoczyszczone) w instalacji do termicznej utylizacji odpadów
komunalnych. Wyniki przedstawia tabela 6.9.
Tabela 6.9 Emisja zanieczyszczeń (unos) w spalinach za kotłem (spaliny nieoczyszczone)
w ZTPOK w gminie Trzebinia
Unos
Pył
Emisja roczna
Emisja średnia
Emisja
maksymalna
Mg/a
kg/h
mg/s
3 066,14
408,82
681,36
Tlenek węgla (CO)
7,66
1,02
1,36
5,62
0,74
1,36
5,36 g/a
0,72 mg/h
1,36 ng/s
Rtęć
0,28
0,04
0,06
Kadm i Tal
1,54
0,2
0,4
PCDD/PCDF
Mn, Ni, V, Sn)
SO2
Amoniak NH3
25,56
3,4
6,82
1 277,56
170,34
272,54
12,78
1,7
2,72
613,22
81,76
136,28
383,26
51,1
68,14
5,62
0,74
1,36
Natężenie przepływu spalin suchych wyrażone w Nm3:
Strona 159
Vsp.s. (20 Mg/h, 8,5 MJ/kg odp., 11% O2) = 136 270 Nm3/h
Obliczono minimalne poziomy poszczególnych zanieczyszczeń nie powodujące przekroczeń
wymaganych przepisami standardów:
 popiół (popioły lotne i pyły) – 99,8 %
 gazy kwaśne: HCl, SOx, HF - odpowiednio: 99,5%, 95,0 %, 95,0%
 metale ciężkie – 99,0%
 tlenki azotu NOx - 60%
 dioksyny i furany – 99,0%.
Standardy emisji
Stężenia substancji zanieczyszczających w spalinach, odniesione do warunków umownych,
nie mogą przekraczać standardów emisyjnych wprowadzonych przez:
 Dyrektywę 2000/76/EC z dnia 4 grudnia 2000 r. (Dz. Urz. WE L 332 z 28.12.2000,
str. 91) w sprawie spalania odpadów,
 oraz zgodne z nią rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 20 grudnia 2005 r.
Oczyszczaniu w instalacji oczyszczania spalin winny podlegać co najmniej następujące
zanieczyszczenia:
 popiół (popioły lotne i pyły)
 gazy kwaśne: HCl, SOx, HF
 metale ciężkie
 tlenki azotu NOx
 inne zanieczyszczenia, takie jak: dioksyny i furany.
Poniżej zostały zestawione standardy emisyjne wg załącznika nr 5 do w/w rozporządzenia
Ministra Środowiska.
Tabela 6.10 Standardy emisyjne z instalacji spalania odpadów
Lp.
Nazwa substancji
1
1
2
pył ogółem
substancje organiczne w postaci gazów i
par wyrażone jako całkowity węgiel
organiczny
2
3
4
5
6
7
Standardy emisyjne w mg/m3u (dla dioksyn i furanów
w mg/m3u), przy zawartości 11% tlenu w gazach
odlotowych
Średnie dobowe
Średnie trzydziestominutowe
A
B
3
4
5
102)
30
10
10
20
10
chlorowodór
10
60
10
fluorowodór
1
4
2
dwutlenek siarki
50
200
50
tlenek węgla
50
100
1503)
tlenek azotu i dwutlenek azotu w
przeliczeniu na dwutlenek azotu z
2004), 5)
4004), 6)
2004), 7)
Strona 160
istniejących instalacji o zdolności
przerobowej większej niż 6 Mg odpadów
spalanych w ciągu godziny lub z nowych
instalacji
8
9
tlenek azotu i dwutlenek azotu w
przeliczeniu na dwutlenek azotu z
istniejących instalacji o zdolności
przerobowej do 6 Mg odpadów spalanych
w ciągu godziny
metale ciężkie i ich związki wyrażone
jako metal
kadm + tal
rtęć
antymon + arsen + ołów + chrom + kobalt
+ miedź + mangan + nikiel + wanad
dioksyny i furany
4004), 8)
-
-
Średnie z próby o czasie trwania od 30 minut do 8
godzin
0,05
0,05
0,5
Średnia z próby o czasie trwania od 6 do 8 godzin
0,19)
Objaśnienia:
1)
standardy emisyjne z instalacji spalania odpadów mają zastosowanie także do instalacji współspalania odpadów
w następujących przypadkach:
a)
gdy moc cieplna ze spalania odpadów niebezpiecznych przekracza 40% nominalnej mocy cieplnej tej instalacji,
z wyjątkiem przypadków, gdy w instalacji są współspalane:
i)
ciekłe odpady palne, w tym oleje odpadowe, spełniające jednocześnie następujące warunki:
- zawartość polichlorowanych węglowodorów aromatycznych, na przykład polichlorowanych difenyli
(PCB) lub pentachlorofenolu (PCP), nie przekracza wartości, które powodowałyby, że odpady te są
niebezpieczne,
- odpady te nie stanowią odpadów niebezpiecznych ze względu na zawartość innych składników,
o których mowa w załączniku nr 3 do ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach,
- ich wartość opałowa wynosi co najmniej 30 MJ/kg,
ii) ciekłe odpady palne, które nie powodują w gazach odlotowych powstających bezpośrednio z ich spalania
innych emisji niż emisje powstające w wyniku spalania oleju napędowego,
b)
współspalania niepoddanych przeróbce mieszanych odpadów komunalnych, z wyjątkiem odpadów innych niż
niebezpieczne klasyfikowanych w przepisach, o których mowa w art. 4 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 27 kwietnia
2001 r. o odpadach, jako odpady o kodach 20 01 i 20 02;
2)
do dnia 31 grudnia 2007 r. standard emisyjny pyłu z istniejących instalacji spalania odpadów wynosi 20 mg/m3u, przy
zawartości 11 % tlenu w gazach odlotowych;
3)
wartość średnia dziesięciominutowa;
4)
do dnia 31 grudnia 2006 r. standardu emisyjnego NOx nie stosuje się do instalacji, w których spalane są tylko odpady
niebezpieczne;
5)
do dnia 31 grudnia 2009 r. standard emisyjny NOx z istniejących instalacji spalania odpadów o nominalnej zdolności
przerobowej większej niż 6 Mg, lecz nie większej niż 16 Mg odpadów spalanych w ciągu godziny wynosi 400 mg/m3u,
przy zawartości 11 % tlenu w gazach odlotowych,
przerobowej większej niż 16 Mg, lecz nie większej niż 25 Mg odpadów spalanych w ciągu godziny wynosi 400
mg/m3u, przy zawartości 11% tlenu w gazach odlotowych;
6)
przy zawartości 11% tlenu w gazach odlotowych;
7)
przy zawartości 11% tlenu w gazach odlotowych;
8)
przerobowej do 6 Mg odpadów spalanych w ciągu godziny wynosi 500 mg/m3 u, przy zawartości 11% tlenu w gazach
odlotowych;
9)
jako suma iloczynów stężeń dioksyn i furanów w gazach odlotowych oraz ich współczynników równoważności
toksycznej.
Strona 161
Dane wyjściowe wejściowe do obliczeń imisji, wartości odniesienia i zakres obliczeń
Dopuszczalne wartości stężeń zanieczyszczeń w powietrzu
Wyniki obliczeń imisji zanieczyszczeń odniesiono do poziomów dopuszczalnych określonych
rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 3 marca 2008 r. w sprawie poziomów
niektórych substancji w powietrzu (Dz.U.08.47.281) oraz wartości odniesienia określonych
rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 26 stycznia 2010 r. w sprawie wartości
odniesienia dla niektórych substancji w powietrzu (Dz.U.10.16.87).
Tabela 6.11 Dopuszczalne poziomy niektórych substancji w powietrzu
Lp.
1
2.
3
4
5
6
Nazwa
substancji
(numer
CAS)*
Okres
uśredniania
wyników
pomiarów
rok
kalendarzowy
jedna
Dwutlenek
godzina
azotu
rok
(10102-44-0)
kalendarzowy
Tlenki
azotu d)
rok
(10102-44-0, kalendarzowy
10102-43-9)
jedna
godzina
24
Dwutlenek
godziny
siarki
Rok
(7446-09-5) kalendarzowy i
pora zimowa
(okres od 01.X
do 31.III)
f)
Ołów
rok
(7439-92-1) kalendarzowy
24
Pył
godziny
zawieszony
rok
PM10 g)
kalendarzowy
Tlenek
osiem
węgla
godzin h)
(630-08-0)
Benzen
Dopuszczalny
poziom
substancji
w powietrzu
[g/m3]
Dopuszczalna
Częstość
przekraczania
dopuszczalnego
poziomu w roku
kalendarzowym
5c)
-
200 c)
18 razy
40 c)
-
30 c)
od
01.01.2003
Margines tolerancji
[%]
[g/m3 ]
2007
2008
2009
60
3
15
30
15
6
40
2
10
20
10
4
20
1
5
10
5
2
0
0
0
350 c)
24 razy
0
125 c)
3 razy
20e)
od
2010
Termin
osiągnięcia
poziomów
dopuszczalnych
0
2010 r.
0
2010 r.
0
2010 r.
0
0
2003 r.
0
0
0
2005 r.
0
0
0
0
2005 r.
-
0
0
0
0
2003 r.
0,5c)
-
0
0
0
0
2005 r.
50 c)
35 razy
0
0
0
0
2005 r.
40 c)
-
0
0
0
0
2005 r.
10000 c) h)
-
0
0
0
0
2005 r.
Objaśnienia:
a)
oznaczenie numeryczne substancji wg Chemical Abstracts Service Registry Number
b)
w przypadku programów ochrony powietrza o których mowa w art. 91 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 roku, częstość
przekraczania odnosi się do poziomu dopuszczalnego wraz z marginesem tolerancji
c)
poziom dopuszczalny ze względu na ochronę zdrowia ludzi
d) Suma dwutlenku azotu i tlenku azotu w przeliczeniu na dwutlenek azotu
e)
Poziom dopuszczalny ze względu na ochronę roślin
f)
Suma metalu i jego związków w pyle zawieszonym PM10
g) Stężenie pyłu o średnicy aerodynamicznej ziaren do 10 mm (PM10) mierzone metodą wagową z separacją frakcji lub
metodami uznanymi za równorzędne
h) maksymalna średnia ośmiogodzinna spośród średnich kroczących, obliczanych co godzinę z ośmiu średnich
jednogodzinnych w ciągu doby. każdą tak obliczoną średnią 8-godzinną przypisuje się dobie, w której się ona
kończy. Pierwszym okresem obliczeniowym dla każdej doby jest okres od godziny 17.00 dnia poprzedniego do
Strona 162
godziny 01.00 danego dnia. Ostatnim okresem obliczeniowym dla każdej doby jest okres od godziny 16.00 do 24.00
tego dnia czasu środkowoeuropejskiego CET
W przypadku metali, przyjęto, że w skrajnym przypadku dany metal może samodzielnie
spełnić odpowiedni standard emisyjny określony dla sumy metali.
W przypadku braku pozostałych składników, przyjęto że dla poszczególnego rodzaju
zanieczyszczenia z grupy metali taka sytuacja może wystąpić przez 1% czasu pracy
instalacji, tj. przez 80 godzin w ciągu roku.
Tabela 6.12 Wartości odniesienia substancji w powietrzu oraz czasy ich obowiązywania
wg rozporządzenia w sprawie wartości odniesienia dla niektórych substancji
w powietrzu i tło zanieczyszczeń w rejonie inwestycji
Nazwa substancji
Dwutlenek azotu
Dwutlenek siarki
Tlenek węgla
Pył zawieszony PM10
Chlorowodór
Fluorowodór 6)
Kadm 3)
Tal 8)
Rtęć 8)
Ołów 3)
Antymon i jego związki 3)
Arsen 3)
ChromVI 3)
Kobalt 3)
Miedź 3)
Mangan 3)
Nikiel 3)
Wanad 3)
Cyna 3)
Węglowodory alifatyczne
numer CAS
10102-44-0
7446-09-05
630-08-0
7647-01-0
7782-41-4
7440-43-9
7440-28-0
7439-97-6
7439-92-1
7440-36-0
7440-38-2
7440-47-3
7440-48-4
7440-50-8
7439-96-5
7440-02-0
7440-62-2
7440-31-5
-
Wartości odniesienia
uśrednione dla okresu
D1 [1 godz.]
Da [1 rok]
g/m3
g/m3
200
40
350
20
30 000
280
40
200
25
30
2
0,52
0,005
1
0,13
0,7
0,04
5
0,5
23
2
0,2
0,0064)
4,6
0,4
5
0,4
20
0,6
9
1
0,23
0,024)
2,3
0,25
50
3,8
3 000
1 000
Objaśnienia:
1)
Dla niektórych substancji wskazanych w tabeli podano w nawiasach ich nazwy zwyczajowe.
2)
Oznaczenie numeryczne substancji według Chemical Abstracts Service Registry Number.
3)
Jako suma metalu i jego związków w pyle zawieszonym PM10.
4)
Wartości te będą stosowane od dnia 1 stycznia 2013 r.
5)
Jako suma izomerów.
6)
Jako suma fluoru i fluorków rozpuszczalnych w wodzie.
7)
Stężenie pyłu o średnicy aerodynamicznej ziaren do 10 µm (PM10).
8)
Jako suma rtęci i jej związków.
Rozporządzenie określa także wartość odniesienia opadu substancji pyłowej, która wynosi
200 g/m2 /rok. Uznaje się, że wartość odniesienia substancji w powietrzu uśredniona dla
jednej godziny jest dotrzymana, jeżeli wartość ta nie jest przekraczana więcej niż przez
0,274% czasu w roku dla dwutlenku siarki oraz więcej niż 0,2% czasu w roku dla pozostałych
substancji.
Strona 163
W przypadku dwutlenku azotu, dwutlenku siarki, pyłu zawieszonego, tlenku węgla i benzenu
częstość przekraczania odnosi się do wartości odniesienia wraz z marginesem tolerancji
określonym w rozporządzeniu w sprawie poziomów niektórych substancji w powietrzu.
Jeżeli dopuszczalna wartość odniesienia lub dopuszczalny poziom substancji uśrednione dla
roku nie są przekroczone, należy uznać, że nie nastąpiło przekroczenie dopuszczalnej
wartości.
Przyjęte do obliczeń wielkości emisji
Emisja z procesu technologicznego
Wielkość emisji zanieczyszczeń przyjęto zgodnie z zestawieniem w poniższych tabelach
(emisja łączna z dwóch linii spalania):
Tabela 6.13 Emisje zanieczyszczeń z ZTPOK (graniczne emisje średnie dobowe)
Emisja roczna
Emisja
maksymalna
Mg/a
kg/h
GRANICZNE EMISJE – ŚREDNIE DOBOWE
Pył
10,220
1,363
Tlenek węgla (CO)
51,102
6,814
10,220
1,363
PCDD/PCDF
0,102g/a
0,014mg/h
Rtęć
0,051
0,007
Kadm i Tal
0,051
0,007
Emisja
maksymalna
mg/s
378,536
1 892,679
378,536
3,785ng/s
1,893
1,893
Inne metale ciężkie (Pb, Sb, As, Cr, Co, Cu, Mn, Ni, V,
Sn)
Związki siarki, suma SO2/SO3, wyrażone jako SO2
0,511
0,068
18,927
10,220
1,022
51,102
1,363
0,136
6,814
378,536
37,854
1 892,679
Amoniak NH3
204,409
0,792
27,255
0,106
7 570,716
29,3
Tabela 6.14 Emisje zanieczyszczeń z ZTPOK (graniczne emisje średnie
trzydziestominutowe)
Emisja roczna
Emisja
maksymalna
Emisja
maksymalna
Mg/a
kg/h
mg/s
GRANICZNE EMISJE – ŚREDNIE TRZYDZIESTOMINUTOWE
Pył
30,661
4,088
Tlenek węgla (CO)
153,307
20,441
20,441
2,725
PCDD/PCDF
0,102g/a
0,014mg/h
Rtęć
0,051
0,007
1 135,607
5 678,037
757,072
3,785ng/s
1,893
Strona 164
Kadm i Tal
Sn)
Amoniak NH3
0,051
0,007
1,893
0,511
0,068
18,927
61,323
4,088
204,409
8,176
0,545
27,255
2 271,215
151,414
7 570,716
408,819
1,048
54,509
0,140
15 141,432
38,8
Tabela 6.15 Emisje zanieczyszczeń z ZTPOK (metoda półsucha + SCR)
Emisja roczna
Mg/a
METODA PÓŁSUCHA + SCR
Pył
2,66
Tlenek węgla (CO)
25,55
5,11
PCDD/PCDF
0,05g/a
Rtęć
0,01
Kadm i Tal
0,01
0,10
Sn)
Emisja
maksymalna
Emisja
maksymalna
kg/h
mg/s
0,35
3,41
0,68
0,01mg/h
0,00
0,00
98,42
946,34
189,27
1,89ng/s
0,38
0,38
0,01
3,79
302,83
30,28
8,18
0,82
1,09
0,11
20,44
2,73
757,07
Amoniak NH3
71,54
0,511
9,54
0,068
2 649,75
18,9
Na terenie ZTPOK występować będą następujące źródła emisji zanieczyszczeń:
1. emisja zanieczyszczeń z procesu termicznego przekształcania odpadów (2 kominy),
2. emisja pyłu – silos sorbentu,
3. emisja pyłu – silos węgla aktywnego,
4. emisja pyłu – silos węzła zestalania i chemicznej stabilizacji popiołów,
5. emisja pyłu – silos cementu,
6. emisja pyłu – system wentylacji budynku waloryzacji żużla,
7. emisja zanieczyszczeń ze spalania paliw w silnikach samochodowych dowożących
odpady i wyjeżdżających z rejonu fosy,
8. emisja zanieczyszczeń ze spalania paliw w silnikach samochodowych
transportujących żużel i złom.
Inwestycja ZTPOK poza w/w emisjami nie będzie powodować żadnych innych
zanieczyszczeń do powietrza. Instalacja termicznego przekształcania odpadów posiadać
będzie wiele zabezpieczeń, które mają za zadanie zabezpieczyć przedsięwzięcie przed innymi
źródłami emisji i ograniczyć w/w źródła emisji.
Zabezpieczenia przed emisją zanieczyszczeń z instalacji:
Strona 165
1. Dowóz odpadów
Frakcja resztkowa odpadów komunalnych, będzie dowożone w sprawnych samochodach
ciężarowych, hermetycznie zamkniętych tak, aby nie powodować emisji zanieczyszczeń
z transportu.
2. Bunkier, hala wyładowcza
Hala wyładunkowa i bunkier będą źródłem powstawania odorów i niezorganizowanej emisji
zanieczyszczeń (wyładunek odpadów). Aby uniknąć przedostawania się na zewnątrz
niekontrolowanej emisji odorów i zanieczyszczeń w hali i bunkrze zastosowane będzie
podciśnienie. Powietrze pobierane z bunkra i jednocześnie z hali będzie wykorzystane
w procesie spalania co gwarantuje nie wydostawanie się odorów i zanieczyszczeń
na zewnątrz instalacji.
Pozostałe pomieszczenia ciągu technologicznego ZTPOK będą wyposażone w wentylacje
mechaniczną i grawitacyjną zapewniającą wymianę powietrza zgodnie z przepisami
sanitarnymi i ochrony p.poż., w tym wymagane klapy dymowe na wypadek pożaru.
3. Instalacja zestalania i chemicznej stabilizacji
Silos sorbentu, silos węzła zestalania i chemicznej stabilizacji popiołów, silos cementu będą
szczelnie zamknięte tak, aby nie powodować żadnej emisji zanieczyszczeń do powietrza.
Proces zestalania i chemicznej stabilizacji pyłów i popiołów będzie się odbywał
w hali procesowej, w której będą znajdować się wszystkie obiekty technologiczne (silosy,
mieszalniki, itp.). W hali procesowej zostanie zainstalowana wentylacja, na której jako blok
końcowy zostanie zainstalowany filtr workowy w celu ograniczenia emisji i wyłapania
niezorganizowanej emisji pyłu.
4. Silos węgla aktywnego
Silos węgla aktywnego wykorzystywanego do procesu spalania będzie umiejscowiony w hali
procesowej. Będzie hermetycznie i szczelnie zamknięty.
5. Instalacja do waloryzacji żużla
Waloryzacja żużla będzie odbywać się w specjalnie przygotowanym budynku, dzięki czemu
emisja zanieczyszczana będzie ograniczona bardzo dużym stopniu. System wentylacji
budynku będzie wyposażony w filtr workowy w celu wyłapania pyłów powstałych w czasie
waloryzacji żużla.
6. Plac sezonowania żużla z kwaterami dojrzewania żużla
Cały proces sezonowania i dojrzewania żużla będzie odbywał się na specjalnie
przygotowanym placu, który będzie posiadał zabezpieczenia boczne (ściany) oraz przykrycie
dachowe w celu zabezpieczenia przeciw wtórnemu pyleniu i wpływom warunków
atmosferycznych – opady deszczu, śniegu.
7. Palnik rozruchowo – wspomagający (spalanie oleju opałowego)
Strona 166
System odprowadzenia spalin z procesu rozruchu instalacji będzie zintegrowany z systemem
całego przedsięwzięcia ZTPOK. Związku z tym spaliny te będą wyłapane przez system
oczyszczania spalin. Nie przewiduje się żadnej oddzielnej emisji substancji do powietrza.
8. Stacja przyjęcia i dystrybucji oleju opałowego wraz z zbiornikiem
Stacja przyjęcia i dystrybucji oleju opałowego będzie wyposażona:
- szczelny zbiornik o pojemności minimalnej 10 m3,
- instalację bezpośredniego podawania oleju opałowego na palniki rozruchowe do komory
spalania,
- system podciśnieniowego odprowadzania powietrza ze zbiornika i budynku (stacja
przyjęcia) do komory spalania
W związku z tym nie przewiduje się żadnej negatywnej emisji z procesu przyjęcia,
magazynowania i dystrybucji oleju opałowego pod kątem emisji substancji do powietrza.
Inne działania proponowane dla Zakładu w celu ograniczenia głównie emisji
niezorganizowanej to:
 zainstalowanie systemu wentylatorów utrzymujących stałe podciśnienie w budynku
fos w celu ograniczenia emisji odorów i pyłu oraz wykorzystywanie uzyskanego w ten
sposób strumienia powietrza w procesie spalania odpadów, gdzie powstałe w fosie
i podczas rozładunku odory i pyły zostają dopalane w kotle;
 wyposażenie systemu wentylacyjnego budynku przeznaczonego pod instalację
waloryzacji żużli w filtry tkaninowe, co zapobiegnie emisji pyłów do atmosfery;
 wyposażenie wylotu „oddechowego” silosów sorbentu, cementu i węgla aktywnego
w filtr tkaninowy;
 wyposażenie wylotu „oddechowego” silosu pyłów pochodzących z lejów pod kotłem
i ekonomizerem w filtr tkaninowy.
System oczyszczania spalin jest zintegrowaną częścią ZTPOK. Nie ma możliwości pracy
ZTPOK bez systemu oczyszczania spalin. W celu poprawnego działania tego systemu, będzie
on w pełni z automatyzowany z możliwością obserwacji parametrów procesowych. ZTPOK
będzie posiadać pełny monitoring procesów zachodzących na etapie eksploatacji.
Wielkość oddziaływania emisji substancji do powietrza przedstawiono w rozdziale 8.1.
6.5.2. Emisja odorów
W Polsce brak jest obowiązujących uregulowań prawnych i zaleceń technicznych
określających dopuszczalne poziomy odorów w powietrzu i metody ich oceny.
Głównym i jedynymi zagrożeniami uciążliwości zapachowych (odorów) w całym procesie
przetwarzania termicznego odpadów komunalnych jest ich transport do obiektów ZTPOK
oraz rozładunek i „tymczasowe magazynowanie” w tzw. bunkrze przed podaniem ich na ruszt
komory spalania.
Frakcja resztkowa odpadów komunalnych transportowanych do ZTPOK, trafiała będzie
poprzez halę wyładowczą bezpośrednio do bunkrów instalacji termicznego przekształcania
o pojemności zapewniającej nieprzerwaną prace instalacji na okres minimum 3 - 5 dni. Z tych
bunkrów bez żadnego sortowania odpady podawane będą do komory spalania (kotła - pieca).
Strona 167
Hala bunkra będzie narażona na powstawanie odorów. W celu zabezpieczenia przed
przedostawaniem się odorów z hali bunkra do otoczenia planuje się zastosowanie blokady
rozprzestrzeniania się odorów na zewnątrz. Będzie to realizowane poprzez odpowiednie
każdorazowe zamykanie hali po wjeździe pojazdu dostarczającego frakcję resztkową
odpadów komunalnych oraz poprzez zastosowanie odpowiednio dobranego podciśnienia
powodującego zasysanie powietrza z przestrzeni hali rozładunkowej i samego bunkra.
Powietrze to będzie kierowane do ciągu technologicznego spalania odpadów – komora
spalania.
Wszystkie pomieszczenia będą posiadały wentylację mechaniczną i grawitacyjną
zapewniającą zgodnie z przepisami sanitarnymi i ochrony p.poż (w tym wymagane klapy
dymowe na wypadek pożaru).
Ponad to instalacja odprowadzania spalin począwszy od kotła po wentylator wyciągowy
znajdujący się za ostatnim stopniem oczyszczania spalin będzie pracowała na podciśnieniu,
tak by w przypadku powstania nieszczelności spaliny nie wydostawały się na zewnątrz
instalacji.
ciężarowych (śmieciarkach – ładowność 10 i 20 Mg), hermetycznie zamykanych. Tak aby nie
powodować emisji odorów podczas transportu odpadów.
W wyniku spalania frakcji resztkowej odpadów komunalnych, głównymi produktami
poprocesowymi będzie żużel oraz pyły z odpylania spalin. Odpady te, ani też surowce
stosowane do ich przeróbki (stabilizowanie, waloryzacja), nie są i nie mogą być źródłem
uciążliwości zapachowych z powodu ich składu, gdyż wszystkie substancje mogące
powodować zagrożenie odorowe zostaną termicznie unieszkodliwione (spalone)
w komorze spalania.
Z związku z zastosowanymi rozwiązaniami projektowymi, na terenie planowanego
przedsięwzięcia nie będzie dochodziło do emisji odorów.
6.5.3. Hałas
W oparciu o rozporządzenie w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku,
dopuszczalny poziom hałasu, w zależności od przeznaczenia terenu waha się w granicach (nie
dotyczy hałasu drogowego i kolejowego):
 w ciągu 8 najmniej korzystnych godzin pory dziennej, w okresie od 6.00 do 22.00
- od 45 do 55 dB,
 w ciągu 1 najmniej korzystnej godziny pory nocnej, w okresie od 22.00 do 6.00
- od 40 do 45 dB.
W tabeli poniżej podano potencjalne źródła uciążliwości akustycznej i poziom hałasu dla
ciągów technologicznych, urządzeń i maszyn stosowanych w ZTPOK.
Tabela 6.16 Źródła hałasu w spalarni odpadów
Obszar związany z
hałasem główne emitory
Dostawa odpadów np.
hałas z ciężarówek
Miara redukcji
Hala wyładowcza zamknięta ze
wszystkich stron
Oznaczenie
źródła
Poziom
hałasy Lwa
w dB(A)
LAeq,T [dB(A)]
1 m od ściany
budynku
wewnątrz
pomieszczenia
H1
104-109
83,0
Strona 168
Rozdrabnianie
Zbiornik odpadów
Kotłownia
Maszynownia
Oczyszczanie spalin:
•
Elektrofiltr
•
Płuczka spalin
•
Wyciąg spalin
(wentylator)
•
Komin
•
Cały system
oczyszczania spalin
Postępowanie z
pozostałością
•
Odżużlacz /
odpopielacz
•
Załadunek
•
Transport
pozostałości z zakładu
•
Ogólne
postępowanie z
pozostałością
Nożyce w hali wyładowczej
Izolacja dźwiękochłonna, budynek
z gazobetonu, bramy o szczelnej
konstrukcji
Obudowana za pomocą
wielowarstwowej konstrukcji lub
z gazobetonu, kanały
wentylacyjne połączone poprzez
tłumiki hałasu, szczelne bramy
Nisko-hałasowe zawory, rury, z
izolacją przeciwdźwiękową,
izolacja dźwiękochłonna budynku
jak opisano powyżej
Izolacja hałasu, obudowa
instalacji np. za pomocą blach
trapezoidalnych, obudowa
dźwiękochłonna wentylatora
wyciągowego oraz tłumik dla
komina
Obudowa, załadunek w bunkrze
95-99
79-81
H2
78-91
88,0
H6
82-85
100,0
H2
82-85
82-85
82-84
84-85
89-95
88,0
H3, H4, H5
71-72
73-78 (dzień)
92-96 (dzień)
92-96 (dzień)
71-72 (noc)
88,0
80,0
92,0
Tłumiki po stronie ssawnej i
tłocznej (zobacz również w BREF
Chłodzenie powietrza
H2
90-97
88,0
system chłodzenia dla dalszych
informacji)
Konstrukcja / projekt w sposób
zapewniający niską emisję hałasu,
System
system umieszczony w specjalnie
H6
71-80
100,0
unieszkodliwiania energii
skonstruowanym
dźwiękoszczelnym budynku
Określenia Dzień / Noc wskazują, że działanie jest zwykle przeprowadzone w dzień lub w nocy.
Źródło: BREF
Przedstawione w tabeli poziomy mocy akustycznych (chwilowe) będą redukowane poprzez
zastosowanie odpowiednich rozwiązań technicznych określonych w projekcie technicznym,
przy zastosowaniu środków ograniczających jego emisję do otoczenia uwzględniających
uwarunkowania lokalne, tak aby poza terenem do którego prawo własności posiada Inwestor,
dotrzymane były normy hałasu określone rozporządzeniem Ministra Środowiska.
Wielkość oddziaływania emisji hałasu przedstawiono w rozdziale 8.2., gdzie przedstawiono
ekwiwalentne poziomy mocy akustycznych w poszczególnych pomieszczeniach.
6.5.4. Pobór wody
Woda na potrzeby działania ZTPOK będzie używana na cele technologiczne (przemysłowe)
i socjalno-bytowe.
Strona 169
Pobór wody będzie determinowany przede wszystkim przez:
 pobór na cele technologiczne (wytworzenie pary, woda chłodząca, woda grzewcza),
 płukania urządzeń, mycia urządzeń, pomieszczeń i placów, itp.,
 cele socjalno – bytowe.
Na potrzeby pobór wody do celów przemysłowych, socjalno – bytowych i p.poż. będzie
odbywał się z miejskiej sieci wodociągowej i/lub z własnych ujęć wody podziemnej lub
powierzchniowej po uzyskaniu pozwolenie wodno prawnego. Działka inwestycyjna nie są
wyposażona w instalacje wodociągową. Najbliższa magistrala wodociągowa znajduje się
na terenie ES Siersza przy granicy terenu inwestycyjnego. W ramach budowy ZTPOK działka
inwestycyjna zostanie uzbrojona w sieć wodociągową, która pozwoli na pobór wody.
Rozwiązanie przyłącza wody zostanie określone na etapie projektowania.
Rozwiązanie połączenia wodociągowego (systemu) terenu pod budowę ZTPOK
z ujęciem wody będzie toczyć się odrębnym postępowaniem na etapie uzyskania pozwolenia
na budowę.
W ramach inwestycji inwestor wybuduje stację uzdatniania wody do celów przemysłowych
(technologicznych ZTPOK).
Zapotrzebowanie wody na cele technologiczne zostało określone na podstawie dokumentów
referencyjnych działających instalacji w krajach UE.
Tabela 6.17 Ilość wykorzystanej wody na potrzeby ZTPOK
Zużycie wody na potrzeby
ZTPOK
Cele
m3/rok
metoda półsucha
Cele socjalno – bytowe
2 325
Cele technologiczne:
25 000
 system oczyszczania spalin
10 000
 wytworzenie pary, woda chłodząca, woda grzewcza
 płukania urządzeń, mycia urządzeń, pomieszczeń
5 000
i placów, itp.
Razem
42 325
Wielkość zużycia wody na potrzeby
w rozdziale 8.3.
oraz sposób jej wykorzystania przedstawiono
6.5.5. Ścieki
Działka inwestycyjna pod budowę ZTPOK nie jest uzbrojona w sieć kanalizacyjną.
W związku z tym w ramach budowy inwestycji, działki zostaną uzbrojone w system
kanalizacji socjalno – bytowej, przemysłowej oraz opadowej. Najbliższa magistrala
kanalizacyjna znajduje się na terenie Elektrowni Siersza przy granicach działki inwestycyjnej.
Rozwiązanie przyłączy kanalizacyjnych zostanie określone na etapie projektowania.
Rozwiązanie połączenia kanalizacyjnego (systemu) terenu pod budowę ZTPOK z kanalizacją
miejską będzie toczyć się odrębnym postępowaniem w celu uzyskania pozwolenia
na budowę.
Dla instalacji wyszczególniono następujące typy powstających ścieków:
Strona 170



przemysłowe,
bytowe,
opadowe i roztopowe.
W celu prowadzenia prawidłowej gospodarki wodno ściekowej dla ZTPOK zainstaluje się
następujące rozwiązania:
- Ścieki opadowe
Wody opadowe, traktowane jako ścieki, powstawać będą w wyniku opadu atmosferycznego
(deszcz, śnieg i in.) na teren Zakładu. Ścieki te podzielić można ze względu na swoje
pochodzenie, na tzw. „czyste” pochodzące z dachów budynków i „brudne” pochodzące
z dróg i parkingów oraz placów utwardzonych.
Czyste wody opadowe
Powstają wskutek opadów na nie zanieczyszczone powierzchnie, takie jak dachy, drogi
oraz parkingi itp.
Zanieczyszczone wody opadowe
Powstają poprzez opady na zanieczyszczone powierzchnie (operacje wyładowcze, place
składowe, parkingi, itp.).
Obydwa te rodzaje ścieków pochodzących z wód opadowych będą osobno ujmowane
do odrębnych sieci kanalizacyjnych –kanalizacja „czystych” i „brudnych” wód opadowych.
Czyste wody opadowe (dachy budynków) poprzez wewnętrzną sieć kanalizacyjną będą
odprowadzane do zamkniętego retencyjnego zbiornika p.poż.
Ścieki opadowe (drogi, place, parkingi) poprzez wewnętrzną sieć kanalizacji deszczowej będą
odprowadzane do podczyszczalni ścieków (separator substancji ropopochodnych
oraz zawiesin), a następnie pompowane do zamkniętego zbiornika p.poż.
W wypadku zapełnienia się zbiornika p.poż system kanalizacji ZTPOK będzie odprowadzał
podczyszczone ścieki opadowe do odbiornika (potok Kozi Bród) po uzyskaniu pozwolenia
wodno prawnego w tym zakresie.
- Ścieki przemysłowe
ZTPOK głównie ze względu na proponowaną technologię oczyszczania spalin (metoda
półsucha) i zastosowanie w ciągach technologicznych tzw. obiegów zamkniętych, jest
instalacją, która w znacznym stopniu ogranicza powstawanie ścieków technologicznych.
W celu powtórnego wykorzystania ścieków powstających w instalacji, gospodarka wodno–
ściekowa będzie prowadzona tak, aby wszystkie ścieki (wody przemysłowe) mogły być
oczyszczone i powtórnie wykorzystane do poszczególnych procesów technologicznych.
W praktyce oznacza to tzw. zerową emisję ścieków z instalacji do kanalizacji.
- Ścieki bytowe
ZTPOK zostanie wyposażany w kanalizację sanitarną. Do tej kanalizacji będą odprowadzane
selektywnie tylko ścieki socjalno – bytowe z wiązane z obsługą instalacji. Ścieki te będą
kierowane do kanalizacji miejskiej.
Szerzej bilans i rodzaje ścieków opisane są w rozdziale 8.3.
Strona 171
6.5.6. Odpady
Działania Inwestora powodujące lub mogące powodować powstanie odpadów będą
planowane, projektowane i prowadzone tak, aby:
 zapobiegać powstawaniu odpadów,
 zapewnić bezpieczne dla środowiska wykorzystanie odpadów jeżeli nie udało się zapobiec
ich powstaniu,
 zapewnić zgodny z zasadami ochrony środowiska sposób postępowania z odpadami,
których powstaniu nie udało się zapobiec lub których nie udało się wykorzystać.
Wytwórca odpadów wytwarzanych w wyniku funkcjonowania ZTPOK dopełni obowiązki
wynikające z ustawy o odpadach.
Zgodnie z art. 3 ust. 3. pkt. 22 ustawy z dnia 27.04.2001 r. o odpadach wytwórcą odpadów
w przypadku przedmiotowego przedsięwzięcia jest prowadzący określoną działalność
gospodarczą.
Wytwórca odpadów przed przystąpieniem do realizacji przedsięwzięcia zobowiązany jest
wystąpić do odpowiedniego dla rangi przedsięwzięcia organu administracyjnego określonego
w prawie ochrony środowiska o uregulowanie stanu formalno-prawnego poprzez
przedłożenie informacji o wytwarzanych odpadach oraz o sposobach gospodarowania
wytworzonymi odpadami (zgodnie z art. 17 ustawy z dnia 27.04.2001 r. o odpadach).
Wytwórca odpadów na etapie funkcjonowania przedsięwzięcia będzie miał uregulowany stan
formalno prawny, między innymi w zakresie gospodarki odpadami określony pozwoleniem
zintegrowanym w tym zakresie.
Instalacja pracować będzie 7500 godzin w roku. Projektowana instalacja w ciągu roku
przekształcała będzie 150 000 Mg/rok odpadów komunalnych.
Podstawowym rodzajem odpadów wytwarzanych z tytułu eksploatacji ZTPOK będą:
odpady niebezpieczne:
Kod
 mineralne oleje hydrauliczne niezawierające związków
13 01 10*
 mineralne oleje silnikowe, przekładniowe i smarowe niezawierające związków
13 02 05*
 inne oleje silnikowe, przekładniowe i smarowe – oleje smarowne
13 02 08*
 szlamy z odwadniania olejów w separatorach
13 05 02*
 sorbenty, materiały filtracyjne, tkaniny do wycierania i ubrania ochronne
15 02 02*
 zużyte urządzenia zawierające elementy niebezpieczne
lampy fluorescencyjne
16 02 13*
 baterie i akumulatory ołowiowe
16 06 01*
 odpady stałe z oczyszczania gazów odlotowych
19 01 07*
 zużyty węgiel aktywny z oczyszczania gazów odlotowych
19 01 10*
 popioły lotne zawierające substancje niebezpieczne
19 01 13*
 pyły z kotłów zawierające substancje niebezpieczne
19 01 15*
Strona 172
odpady inne niż niebezpieczne
 opakowania z papieru i tektury
 opakowania z tworzyw sztucznych
 czyściwo (sorbenty, materiały filtracyjne, tkaniny do wycierania
- złom żelazny usunięty z popiołów paleniskowych
 żużle i popioły paleniskowe inne niż wymienione 19 01 11*
 inne niewymienione odpady
 odpady stałe ze wstępnej filtracji i skratki
 osady z klarowania wody
 nasycone lub zużyte żywice jonowymienne
 roztwory i szlamy z regeneracji wymienników jonitowych
 metale żelazne
 metale nieżelazne
 niesegregowane (zmieszane ) odpady komunalne
15 01 01
15 01 02
15 02 03
19 01 02
19 01 12
19 01 99
19 09 01
19 09 02
19 09 05
19 09 06
19 12 02
19 12 03
20 03 01
Instalacja ZTPOK przewiduje obróbkę odpadów kwalifikowanych jako niebezpieczne w celu
ich przekształcenia w odpady inne niż niebezpieczne. Ma to na celu szeroko pojętą ochronę
środowiska, tak aby „za bramę ZTPOK nie eksportowano” odpadów niebezpiecznych
i związanych z tym problematyką transportu i ich unieszkodliwiania na zewnątrz Zakładu.
Dlatego dla ZTPOK przewidziano realizację budowy instalacji zestalania i chemicznej
stabilizacji pyłów i popiołów lotnych oraz odpadów z oczyszczania gazów odlotowych (kod
19 01 07 *, 19 01 13 *, 19 01 15 *).
Instalacja ZTPOK będzie również wyposażona w instalację do mechanicznej obróbki oraz
waloryzacji żużla, która będzie miała na celu obróbkę odpadów typu:
19 01 02
- żużle i popioły paleniskowe inne niż wymienione 19 01 11*
19 01 12
W wyniku prowadzenia procesu waloryzacji i mechanicznej obróbki żużla powstaną
następujące rodzaje odpadów
1. z odpadu kwalifikowanego jako odpad żużle i popioły paleniskowe
inne niż wymienione 19 01 11* o kodzie 19 01 12 powstanie odpad, który po uzyskaniu
aprobaty technicznej może być wykorzystywany jako materiał budowlany wykorzystywany
przy budowie dróg. W wypadku nie spełnienia norm pozwalających na wykorzystanie go jako
produkt budowlany będzie on traktowany jako odpad i wykorzystywany jako przesypka na
składowisku odpadów komunalnych.
2. w wyniku mechanicznej obróbki z odpadu żużle i popioły paleniskowe inne niż wymienione
19 01 11* oraz złom żelazny usunięty z popiołów paleniskowych 19 01 02 zostaną
wyselekcjonowane frakcje metaliczne metali żelaznych i nieżelaznych. W konsekwencji
takiego działania powstaną odpady inne niż niebezpieczne - metale żelazne kod 19 12 02
oraz metale nieżelazne kod 19 12 03.
Natomiast w wyniku prowadzenia procesu zestalania i chemicznej stabilizacji
z odpadów niebezpiecznych o kodach 19 01 07*, 10 01 13*, 19 01 15* - powstanie odpad
inny niż niebezpieczny kwalifikowany jako odpady stabilizowane inne niż wymienione
w 19 03 04 o kodzie 19 03 05
Strona 173
Podsumowanie
Zatem w wyniku wszystkich działań procesowych, podstawowych ciągów technologicznych
oraz zastosowania technologii przeróbki powstających odpadów niebezpiecznych, faktycznie
powstające odpady w wyniku eksploatacji ZTPOK wraz z instalacją waloryzacji żużli
i instalacji do stabilizacji pyłów i popiołów będą jak w tabeli 6.18.
Tabela 6.18 Odpady powstające w wyniku eksploatacji wraz z instalacją waloryzacji
żużla i instalacji do zestalania, stabilizacji pyłów i popiołów
Kod odpadu
13 01 10*
13 02 05*
Rodzaj odpadu
mineralne oleje hydrauliczne niezawierające związków chlorowcoorganicznych
16 02 13*
mineralne oleje silnikowe, przekładniowe i smarowe niezawierające związków
inne oleje silnikowe, przekładniowe i smarowe – oleje smarowne
szlamy z odwadniania olejów w separatorach
zużyte urządzenia zawierające elementy niebezpieczne lampy fluorescencyjne
16 06 01*
19 01 10*
baterie i akumulatory ołowiowe
zużyty węgiel aktywny z oczyszczania gazów odlotowych
13 02 08*
13 05 02*
15 02 02*
15 01 01
15 01 02
15 02 03
19 01 99
19 03 05
żużle i popioły paleniskowe inne niż wymienione w 19 01 11*
(po przekształceniu tego odpadu w procesie mechanicznej obróbki oraz waloryzacji żużla
i po uzyskaniu stosownych atestów będzie traktowany jako produkt budowlany
wykorzystywany w budownictwie drogowych)
odpady stabilizowane inne niż wymienione w 19 03 04
Odpad ten powstanie po przeróbce następujących odpadów z :
(popioły lotne zawierające substancje niebezpieczne po zestaleniu i stabilizacji 19 01 13*
- po przeróbce – odpady stabilizowane inne niż wymienne w 19 03 04)
(pyły z kotłów zawierające substancje niebezpieczne po zestaleniu i stabilizacji 19 01 15*
– po przeróbce - odpady stabilizowane inne niż wymienione w 19 03 04)
(odpady stałe z oczyszczania gazów odlotowych po zestaleniu i stabilizacji 19 01 07*
- po przeróbce - odpady stabilizowane inne niż wymienione w 19 03 04)
19 09 01
19 09 02
19 09 05
19 09 06
19 12 02
odpady stałe ze wstępnej filtracji i skratki
osady z klarowania wody
nasycone lub zużyte żywice jonowymienne
roztwory i szlamy z regeneracji wymienników jonitowych
metale żelazne
19 12 03
metale nieżelazne
20 03 01
19 01 12
Strona 174
Ilości, sposoby magazynowania oraz zagospodarowania w/w odpadów wytwarzanych na
etapie eksploatacji przedstawiono w rozdziale 8.4.
6.5.7. Promieniowanie niejonizujące
Promieniowanie niejonizujące w przypadku ZTPOK będzie się ograniczało do emisji pól
elektromagnetycznych związanych z przesyłem i rozdziałem prądu elektrycznego. Źródłem
emisji pola elektromagnetycznego będzie instalacja elektryczna zasilająca wraz
z transformatorem.
Energia elektryczna przesyłana jest liniami wysokiego napięcia (15-400 kV). Odbiorcy
wykorzystują zwykle urządzenia zasilane niskim napięciem (trójfazowym 400 V lub
jednofazowym 230 V). Aby zmniejszyć napięcie przesyłowe do napięcia pracy odbiorników
zastosowane będą stacje transformatorowe. Stacje transformatorowe o przekładni 15/0,4 kV
są często spotykanym elementem krajowego systemu elektroenergetycznego, stanowiącym
końcowe ogniwo stopniowego obniżania napięcia. Typowy zakres mocy transformatorów
stosowanych u komunalnych i przemysłowych odbiorców energii wynosi 160-1000 kVA.
Wokół urządzeń stanowiących wyposażenie stacji występują pola elektryczne i magnetyczne
o częstotliwości 50 Hz. Natężenie pola elektrycznego jest proporcjonalne do napięcia
elektrycznego występującego na elementach urządzenia i w danym miejscu stacji jest stałe
w czasie (zależy od odległości od źródła pola i konfiguracji elementów ekranujących,
np. siatek metalowych). Natężenie pola magnetycznego jest proporcjonalne do natężenia
prądu elektrycznego i zmienia się wraz ze zmianami obciążenia stacji. Pola
elektromagnetyczne w stacji transformatorowej wytwarzane są przez:
transformator
–
stosunkowo
słabe
źródło
pola
elektromagnetycznego,
- szyny i kable niskiego napięcia 0,4 kV – główne źródło pola magnetycznego w rozdzielni,
- rozdzielnice niskiego napięcia 0,4 kV – stosunkowo słabe źródło pola
elektromagnetycznego,
- szyny lub kable średniego napięcia 15 kV – główne źródło pola elektrycznego w rozdzielni.
W większości typowych stacji transformatorowych, w miejscach gdzie mogą przebywać
ludzie (pracownicy) podczas normalnej pracy transformatorów, występują jedynie pola
magnetyczne o wielkościach strefy bezpiecznej i pośredniej. W odległości większej
niż
np. 1 m od przewodów niskiego napięcia, indukcja magnetyczna nie przekracza
zwykle wartości 100 µT, uznanej za dopuszczalną dla ekspozycji ogółu ludności. Indukcja
magnetyczna zmierzona w odległości 15 cm od szyn prądowych niskiego napięcia
nie przekracza wartości kilkuset µT (strefa zagrożenia). W przypadku maksymalnego
obciążenia możliwe jest występowanie strefy zagrożenia dla ekspozycji całego ciała
w odległościach do np. 0,5 m od szyn prądowych niskiego napięcia jedynie w stacjach
o mocach 1000 kVA i 630 kVA .Pola elektryczne z uwagi na stosunkowo nieduże napięcie
występujące w stacjach (maks.15 kV), w miejscach możliwego przebywania ludzi
(pracowników) nie przekracza natężenia pola elektrycznego o wartości 1 kV/m (strefa
bezpieczna ze względu na ekspozycję zawodową i ekspozycja dopuszczalna w obszarze
zabudowy mieszkaniowej).
Jeżeli stacja transformatorowa zlokalizowana jest w zamkniętym pomieszczeniu, dostępnym
jedynie dla pracowników upoważnionych do obsługi urządzeń elektrycznych, okresowe
pomiary wielkości pól elektrycznych i magnetycznych nie są wymagane. Nie ma
konieczności wyznaczenia zasięgu stref ochronnych, ponieważ można przyjąć, że jest nim
całe, zamknięte pomieszczenie stacji transformatorowej i wyznaczania wskaźnika ekspozycji,
ponieważ pracownicy przebywają jedynie krótkotrwale w obszarze strefy pośredniej.
Strona 175
6.6. WARUNKI WYKORZYSTANIA TERENU W FAZIE LIKWIDACJI
Cykl życia instalacji do termicznego przekształcania odpadów komunalnych wynosi od 20
do 30 lat. W tym czasie należy oczekiwać dalszego postępu techniczno technologicznego,
a ponieważ problem utylizacji odpadów nie zniknie, prawdopodobnie projektowana obecnie
technologia zostanie zastąpiona bardziej nowoczesną lub sprawniejszą pod względem
techniczno-ekonomicznym.
W okresie około dwudziestu lat zmieni się z pewnością bilans odpadów ich struktura,
rozmieszczenie jednostek osiedleńczych i przemysłu. Zmieni się także stopień odzysku,
można przewidywać pojawienia się nowych sposobów zagospodarowania poszczególnych
kategorii odpadów.
W przypadku terenu Małopolski Zachodniej (duża gęstość zaludnienia), gdzie będzie
wzrastać ilość generowanych zmieszanych odpadów komunalnych, niezbędne będzie ich
termiczne przekształcanie, tym bardziej, że ich wartość energetyczna będzie rosła wraz
ze wzrostem poziomu życia mieszkańców. Należy oczekiwać kontynuacji stosowania
termicznych metod utylizacji odpadów skojarzonych z odzyskiem energii. Prawdopodobnie
upowszechnią się technologie pirolityczne lub plazmowe, które osiągną taki stopień rozwoju,
że będą mogły zastąpić rozwiązania obecnie przyjmowane do realizacji.
Warunki wykorzystania terenu podczas zakończenia eksploatacji (faza likwidacji) będą
podobne jak w fazie realizacji przedsięwzięcia. Odpady powstające podczas rozbiórki
instalacji, urządzeń, budynków, infrastruktury komunikacji wewnętrznej i zewnętrznej,
instalacji doprowadzającej i odprowadzającej media, będą selektywnie magazynowane
i przekazywane firmom posiadającym odpowiednie zezwolenia na ich zbieranie i transport.
Odpady te w zależności od rodzaju będą poddawane procesom odzysku
lub unieszkodliwiania. Odpady pozostałe po procesie technologicznym będą usunięte z terenu
działalności, a sposób postępowania z nimi będzie identyczny jak w fazie eksploatacji.
Zakończenie eksploatacji musi być zgodne z obowiązującym wówczas prawem i poprzedzone
wnikliwą analizą techniczną, wykonaniem specjalistycznej dokumentacji i uzyskaniem
odpowiednich decyzji administracyjnych i zezwoleń, uwzględniających uwarunkowania
przyrodnicze rejonu przedsięwzięcia.
Strona 176
7. OPIS ELEMENTÓW PRZYRODNICZYCH ŚRODOWISKA
OBJĘTYCH
ZAKRESEM
PRZEWIDYWANEGO
ODDZIAŁYWANIA PLANOWANEGO PRZEDSIĘWZIĘCIA
NA ŚRODOWISKO, W TYM ELEMENTÓW ŚRODOWISKA
OBJĘTYCH OCHRONĄ NA PODSTAWIE USTAWY Z DNIA
16 KWIETNIA 2004 R. O OCHRONIE PRZYRODY
7.1. WARUNKI KLIMATYCZNE I JAKOŚĆ POWIETRZA
Obszar Powiatu Chrzanowskiego w skład którego wchodzi gmina Trzebinia, wykazuje cechy
podregionu Wyżyny Śląskiej. Klimat na obszarze powiatu jest umiarkowany ciepły
i umiarkowany wilgotny, z charakterystycznym wpływem procesów zachodzących
w obszarach miejsko – przemysłowych. Na podstawie rocznej sumy opadów i średniej
rocznej temperatury powietrza klimat omawianego obszaru sklasyfikowano w grupie
klimatów wilgotnych o wyraźnej przewadze opadów nad parowaniem.
Pogoda i klimat kształtowany jest nie tylko przez lokalne czynniki, ale przez napływające
różne masy powietrza.
Podstawowe parametry klimatyczne:
 średnia roczna temperatura powietrza wynosi 7,8oC; najcieplejszy miesiąc lipiec
o średniej temperaturze ok. 17,4 oC, a najzimniejszy miesiąc styczeń o średniej
temperaturze ok. -4,1oC;
 średnia roczna wielkość opadu atmosferycznego 770-811 mm;
 średnia długość sezonu wegetacji – 205-215 dni (okres wegetacji jest zróżnicowany
od 205 dni na wierzchowinach do 215 w dolinach)
 czas zalegania trwałej pokrywy śnieżnej – 70 dni.
Na terenie powiatu chrzanowskiego w ciągu roku występuje około 42 dni bezwietrznych.
Przez pozostałe dni wieją wiatry z różnych kierunków z wyraźną przewagą wiatrów
wiejących z sektora zachodniego ( W, SW, NW) i wschodniego (E) - rysunek 21.
Prędkość wiatrów oraz częstotliwość ich występowania z poszczególnych kierunków są
ważnymi
czynnikami
pozwalającymi
określić
tereny
najbardziej
zagrożone
zanieczyszczeniami z atmosfery. Stopień zanieczyszczenia na danym terenie jest bowiem
wprost proporcjonalny do częstotliwości występowania wiatrów i odwrotnie proporcjonalny
do ich prędkości. Na podstawie zamieszczonej poniżej „róży wiatrów” dla rejonu Chrzanowa,
należy stwierdzić, że na tereny położone na linii wschód-zachód mogą być terenami
najbardziej narażonymi na emisje substancji do powietrza z emitorów instalacji ZTPOK.
Strona 177
Rysunek 24. Róża wiatrów dla Chrzanowa i Trzebini
7.2. RZEŹBA TERENU,
I WARUNKI GLEBOWE
GEOLOGIA,
POWIERZCHNIA
ZIEMI
7.2.1. Rzeźba terenu
Gmina Trzebinia należy administracyjnie do północnozachodniej części województwa
małopolskiego. Teren gminy znajduje się w obrębie południowej części Wyżyny ŚląskoKrakowskiej. Jednostkami niższego rzędu są tutaj: Wyżyna Śląska, obejmująca Garb
Tarnogórski i Pagóry Jaworznickie, oraz część Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej
– wschodnia część Wyżyny Olkuskiej.
Tereny gminy wznoszą się na wysokość od 350 do 420 m npm, przy czym tereny południowe
są niżej położone niż tereny północne.
Obszar gminy Trzebinia należy do dwóch zlewni: północna część do zlewni Białej Przemszy,
a południowa do zlewni Chechła. Sieć rzeczna uległa dużym zmianom w związku
z eksploatacją złóż kopalin – węgiel kamienny oraz rudy cynku i ołowiu.
W północno-zachodniej części terenu gminy Trzebinia znajduje się teren Elektrownia Siersza,
gdzie przewiduje się lokalizację inwestycji. Wysokość tego terenu sięga około 420 m npm.
Powierzchnia omawianego obszaru i sąsiadujących z nim terenów, jest w znacznym stopniu
przekształcona. Poprzez eksploatację rozległych kopalni odkrywkowych piasku, eksploatację
złoża węgla kamiennego (nieistniejąca obecnie KWK Siersza) oraz eksploatację rud cynku
i ołowiu na obszarze występowania dolomitów kruszconośnych (ZG Trzebionka w likwidacji
- południowa część gminy). Na terenach eksploatacji kopalin powstały liczne zapadliska
powodując zmiany rzeźby terenu. Należy też zaznaczyć, że teren Elektrowni Siersza, jako
teren przemysłowy jest również znacznie przekształcony. Znajdują się tutaj składowiska
odpadów górniczych i paleniskowych, obecnie w znacznej części zrekultywowane, które
wznoszą się 20-30 m ponad powierzchnię terenu.
7.2.1. Budowa podłoża
Północno-zachodnią część Gminy Trzebinia i terenów sąsiednich, gdzie planowana jest
lokalizacja przedsięwzięcia, zajmuje kotlina Białej Przemszy wypełniona piaskami
czwartorzędowymi do wysokości około 300 m npm. Obok usytuowany jest Garb Tarnogórski
zbudowany z wapieni i dolomitów kruszconośnych środkowego triasu. Znaczną powierzchnię
omawianego obszaru zajmują Pagóry Myślachowickie (część Wyżyny Olkuskiej) zbudowane
ze skał węglanowych triasu, zlepieńców perskich i utworów karbonu.
Strona 178
Obszar ten to szereg pagórków zbudowanych z piasków drobno i średnioziarnistych
oraz pylastych. Różnice wysokości są stosunkowo dość znaczne, dochodzą do koło 40 m.
Punkt najwyższy o wzgórza znajdujące się na południowy wschód od miejscowości Gaj (376
m npm.), najniższy zaś punkt to koryto Koziego Brodu (337,8 – 335,7 m npm.) – dopływ
Białej Przemszy.
W dolinie Koziego Brodu zaznaczone są morfologicznie dwa tarasy:
- taras zalewowy
- taras wysoki
Taras zalewowy: tworzy podmokłe i zabagnione łąki, dochodzi do 1 m wysokości względnej,
a zbudowany jest z aluwialnych piasków przeważnie drobnoziarnistych i średnioziarnistych,
często zatorfionych.
Taras wysoki: jest tarasem erozyjnym, wymodelowanym przez Kozi Bród. Jego względna
wysokość waha się od 5 do 8 m. Tworzy on strome brzegi cieku z widocznymi licznymi
odsłonięciami, w których zaznaczają się dyluwialne piaski drobno i średnioziarniste
z częstym prawie poziomym warstwowaniem piaskami o granulacji grubszej. Ogólnie daje się
zauważyć w odsłonięciach tarasu wysokiego znaczną zawartość piasku frakcji pylastej.
Teren Elektrowni Siersza znajduje się na tym tarasie. Na mapie geologicznej rozpatrywanego
obszaru, opracowanej na podstawie szczegółowej mapy Geologicznej Polski, teren
Elektrowni Siersza oznaczono jako – nasypy i hałdy.
Na rysunku 25 przedstawiono szkic geologiczny okolic Trzebini i Chrzanowa.
Rysunek 25. Szkic geologiczny okolic Chrzanowa i Trzebini (bez utworów
młodszych od trzeciorzędu); zaznaczono następujące struktury
uskokowe: 1 - uskok Żrebce - Libiąż, 2 - uskok Kąty - Byczyna,
3 - uskok Chechła, 4 - strefa uskokowa Trzebinia - Będzin.
Na podstawie dotychczas wykonanych prac i badań wykonanych na terenie Elektrowni
Siersza stwierdza się, że w budowie geologicznej terenu Elektrowni biorą udział utwory
Strona 179
czwartorzędu. Są one reprezentowane przez plejstoceńskie piaski na ogół średnie
sporadycznie drobne barwy żółtej. Lokalnie poniżej 18 metrów spotyka się przewarstwienia
lub soczewki pyłów, glin o niewielkim rozprzestrzenieniu zarówno w profilu pionowym jak
i poziomym. Bezpośrednio poniżej zalegają utwory triasu, które w stropowej partii
reprezentują pstre iły z okruchami wapieni a głębiej wapienie dolomityczne.
Idąc do góry do głębokości od 0,5 do 3 metrów stwierdzono grunty nasypowe oraz szare
piaski w stanie luźnym. Istniejące grunty mogą świadczyć, że część terenu Elektrowni Siersza
stanowi dawne wysypisko popiaskowe.
Poniżej gruntów nasypowych zalegają grunty mineralnie rodzime reprezentowane głównie
przez piaski średnie sporadycznie drobne barwy żółtej w różnych odcieniach.
Na podstawie wykonanych sondowań stwierdza się, że stropowa ich warstwa o miąższości
około 1,5 metra jest w stanie średnio zagęszczonym, poniżej przechodzą w stan zagęszczony.
Opis właściwości fizyko – mechanicznych gruntów
W oparciu o genezę, stratygrafię, wykształcenia litologiczne oraz właściwości fizyko–
chemiczne wydzielono zgodnie z PN-81/B-03020 na terenie Elektrowni Siersza warstwy
geologiczne:
parametry geotechniczne oznaczono metodą A i B, jako wskaźnik wiodący przyjęto stopień
zagęszczenia ID, który oznaczono na podstawie sondowań.


Warstwa I – Grunty nasypowe zbudowane są ze szmat, gumy, blachy, kabli, popiołów,
glin, tłucznia, lokalnie w części północnej parceli z luźnych pasków.
Grunty te zalegają do głębokości od 0,5 do około 3 metrów ppt. Występowanie ich może
świadczyć, że w przeszłości istniało tu wyrobisko popiaskowe.
Warstwa II – Grunty rodzime występujące poniżej nasypów (W-waI), reprezentowane są
przez piaski średnie sporadycznie przechodzące w drobne. Posiadają barwę żółtą,
do głębokości około 9 metrów są wilgotne poniżej mokre. Na podstawie sond
stwierdzono, że ich stropowa warstwa o miąższości około 1,5 metra (poniżej poziomu 2
metrów, do którego wykonano badania) jest w stanie średnio zagęszczonym (ID = 0,59 do
0,65),
a w miarę wzrostu głębokości przechodzą w zagęszczone. (ID = 0,70 do 0,75).
Z uwagi na stopień zagęszczenia podzielono je na dwie warstwy geotechniczne:
- warstwa IIa – średnio zagęszczona;
piaski o stanie średnio zagęszczonym, w stropowej partii miąższości około 1,5 m.
Charakteryzują się:
o stanem zagęszczenia – ID = 0,60
o gęstością objętościową – φ = 1,85 tm3*
o kątem tarcia wewnętrznego – ф = 330
o kohezją – Cu = 0,0 kPa
o enometrycznym modułem ściśliwości pierwotnej – M0 = 95 000 kPa*
- warstwa IIb – zagęszczona
piaski średnie sporadycznie przechodzące w drobne o stanie zagęszczonym.
Charakteryzują się:
o Stanem zagęszczenia – ID = 0,70
o Gęstością objętościową – φ = 1,85 tm3*
o Kątem tarcia wewnętrznego – ф = 330
o Kohezją – Cu = 0,0 kPa
o Enometrycznym modułem ściśliwości pierwotnej – M0 = 110 000 kPa*
Strona 180
7.2.2. Gleby i ich jakość
Gleba to górna warstwa skorupy ziemskiej. W jej skład wchodzą cząstki mineralne, materia
organiczna, woda, powietrze oraz żywe organizmy. Gleba jest niezwykle złożonym,
zróżnicowanym siedliskiem przyrodniczym
Na terenie Elektrowni Siersza zarówno powierzchnia ziemi jak i gleby są silnie
przekształcone poprzez wieloletnią działalność przemysłową elektrowni – zajęcie terenu pod
obiekty przemysłowe, składowiska odpadów przemysłowych, infrastrukturę techniczną,
wewnętrzną komunikację kolejową i samochodową itp.
Jakość gleb terenu elektrowni jest znacznie obciążona antropopresją i w związku z tym
w znacznym zdegradowana, obecnie nie przedstawia żadnej wartości użytkowej poza
przeznaczeniem do celów przemysłowych.
7.3. WODY PODZIEMNE
Teren Elektrowni Siersza położony jest na w obrębie którego znajduje się główny zbiornik
wód podziemnych najzasobniejszy i posiadający wody stosunkowo dobrej jakości, oznaczony
jako GZWP 452. Wody mają charakter szczelinowo – krasowy i występują pod ciśnieniem
hydrostatycznym. Zasoby tego zbiornika stanowią podstawę zaopatrzenia w wodę pitną dla
aglomeracji chrzanowsko-trzebińskiej. GZWP 452 jest położony w obrębie monokliny
krakowsko śląskiej i posiada powierzchnię około 275 km2. Na przeważającej części obszaru
warstwa wodonośna zalega bardzo głęboko (rzędu 150 m ppt) i jest przykryta
nieprzepuszczalnymi triasowymi osadami ilasto-marglistymi, które izolują zasoby GZWP 452
od wyżej położonych, głównie czwartorzędowych poziomów wodonośnych i wód
powierzchniowych. Planowana inwestycja zlokalizowana jest w granicach GZWP 452,
ale poza obszarem OWO (Wysokiej Ochrony Wód podziemnych) - rysunek 23.
Na analizowanym terenie występujące piętro wodonośne triasu związane jest z węglanową
formacją reprezentującą ret i wapień muszlowy, izolowane jest przez margliste i ilaste
warstwy tej formacji. Piętro to było objęte drenażem kopalni ZG Trzebionka, KWK Siersza
oraz kilkunastu ujęć wody pitnej. Drenaż wymienionych kopalni spowodował powstanie
rozległego obszaru depresyjnego o powierzchni około 50 km2, obejmującego około 10-15%
powierzchni GZWP 452. Długotrwałe i intensywne odwodnienie doprowadziło do znacznych
transformacji warunków hydrodynamicznych i w konsekwencji zmiany kierunków przepływu
wód podziemnych.
W trakcie eksploatacji kopalni ZG Trzebionka i KWK Siersza, obserwowano wpływ
górnictwa na zmiany chemizmu wód, a także oddziaływanie w tym zakresie przemysłu.
Należy przypuszczać, że zakończenie drenażu górniczego w tym piętrze przyczyni się
do polepszenia jakości wody z tego piętra i stworzy dogodne warunki dla użytkowania tych
wód podziemnych.
Strona 181
GZWP nr 454
Ośrodek szczelinowo - krasowy
Wiek - trias dolny i środkowy
Zasoby 391 m 3/d
Głę bokość 100 m
GZWP nr 452
Ośrodek szczelinowo - krasowy
Wiek - t rias doln y i środko wy
Za soby 105 m 3/d
Głębokość 150 m
TRZEBINIA
CHRZANÓW
LIBIĄŻ
ALWERNIA
GZWP nr 449
Ośrodek porowy
Wiek - czwartorzęd
Zasoby 6 m3 /d
Głębokość 9-20 m
BABICE
Orientacyjna lokalizacja inwestycji
Zasięg GZWP
Obszar Wysok iej Oc hrony GZWP
Rysunek 26. Główne Zbiorniki Wód Podziemnych w utworach triasu i czwartorzędu
w Powiecie Chrzanowskim – fragment Mapy Głównych Zbiorników Wód
Podziemnych w Polsce A. S. Kleczkowski, (red) 1995.
Jakość wód zbiornika GZWP nr 452 – „Chrzanów” jest zróżnicowana – zależnie do ujęcia,
z którego czerpana jest woda.
W trakcie prowadzenia prac terenowych i badawczych na terenie Elektrowni Siersza
nawiercono jeden poziom wodonośny. Jest to poziom związany z piaszczystymi utworami
czwartorzędu. Poziom ten jest ciągły a zwierciadło jego ma charakter swobodny .
Wykonanymi otworami swobodne zwierciadło wody gruntowej na wiercono na głębokości
od 8,7 do 9 metrów ppt.
Z uzyskanych informacji wynika, że rozpoznany poziom wód gruntowych ulega okresowemu
obniżeniu z uwagi na prowadzone odwodnienie zarówno przez KWK Siersza jak i przez
niektóre obiekty okresowo odwadniane przez Elektrownię.
Współczynnik filtracji dla warstwy wodonośnej obliczono na podstawie krzywych przesiewu
wzorem USBSC.
Wartość jego wynosi : k = 8,9 x 10-3 do 16 x 10-3
Z materiałów archiwalnych wynika, że środowisko wodne wykazuje słabą agresywność
siarczanową w stosunku do stali i konstrukcji betonowych.
7.4. WODY POWIERZCHNIOWE
Głównym ciekiem wodnym przepływającym przez omawiany teren jest potok Kozi Bród,
lewobrzeżny dopływ Białej Przemszy Na południe od miejscowości Czyżówka jest on
spiętrzony i tworzy zbiornik retencyjny dla Elektrowni Siersza. Kozi Bród jest częściowo
regulowany, a jego koryto w rejonie miejscowości Gaj jest przesunięte w stosunku do jego
pierwotnego położenia. Bezpośrednio do tego potoku zrzucane są wody przemysłowe
Strona 182
(chłodnicze) z Elektrowni Siersza. W Trzebini do Koziego Brodu wpada ciek bez nazwy,
do którego zrzucane są ścieki komunalne. W wodach Koziego Brodu obserwowane są od
wielu lat przekroczenia zawartości siarczanów, związków biogennych oraz niektórych metali
ciężkich. Niezadawalający jest również stan hydrobiologiczny i sanitarny tego potoku.
Cały omawiany teren Elektrowni Siersza i obszar sąsiadujących zajmują utwory rzeczno –
lodowcowe (piaski z soczewkami glin i pyłów). W piaskach zaznacza się jeden horyzont wód
gruntowych. Zwierciadło wód gruntowych występuje na tym obszarze od rzędnej 346,8 m
npm. do rzędnej 353,0 m npm.
Głębokość występowania zwierciadła wody gruntowej uzależniona jest w głównej mierze od
miąższości utworów czwartorzędowych występujących ponad jej zwierciadłem, oraz od
morfologii stropu podłoża a w końcu, w nieznacznej mierze od warunków atmosferycznych.
Wody gruntowe omawianego terenu obszaru spływają zgodnie pod kątem 400 w stosunku
do koryta cieku Kozi Bród. Ciek ten dla wód gruntowych stanowi naturalny rów
odwadniający.
Wody gruntowe w omawianym obszarze są zasilane wodami szczelinowymi z utworów
starszych.
Budowa planowanej inwestycji będzie realizowana w zlewni rzeki Biała Przemsza, której
dopływem jest Kozi Bród.
Wody tego potoku i jego dopływów charakteryzuje odczyn – pH od 7,7 do 8,3.
Przewodnictwo jest zdecydowanie różne przed zrzutem wód z Elektrowni Siersza (około
0,30-0,40 mS/cm) i poniżej tego miejsca (1,00-1,30 mS/cm). Podobnie zaznacza się wzrost
koncentracji szeregu pierwiastków i jonów m.in. chlorków, siarczanów, magnezu, molibdenu,
sodu, wapnia, miedzi, niklu, potasu, talu, antymonu.
Na przykład stężenia chlorków przed zrzutem wód z Elektrowni do Koziego Brodu mają
wartość 13-17 mg/dm3, po zrzucie 40 mg/dm3 i odpowiednio miedzi przed 0,5 mg/dm3
– po 3-37,5 mg/dm3, potasu przed < 2 mg/dm3 – po 7-8 mg/dm3, magnezu przed 12-13
mg/dm3 – 80-90 mg/dm3, sodu przed 5 mg/dm3 – po 40-50 mg/dm3, siarczanów przed 40-50
mg/dm3 – po 300-500 mg/dm3,talu < 0,05 mg/dm3 – po 0,30-0,48 mg/dm3.
Do szczególnie niebezpiecznych dla organizmów żywych jest zawartość talu w wodach
potoku Kozi Bród. Jego źródłem są wody kopalniane, a także spływy powierzchniowe z gleb
znajdujących się na okolicznych wychodniach dolomitów kruszconośnych z rudami Zn-Pb –
stwierdzono podwyższone zawartości talu w okolicznych glebach i wodach. Wysoka jest też
zawartość siarczanów. Sytuacja ta w ostatnich latach ulega poprawie, gdyż eksploatacja węgla
w KWK Siersza została wstrzymana i kopalnia została zlikwidowana.
Należy zaznaczyć, że z Elektrowni Siersza zrzut ścieków przemysłowych wynosi rocznie
około 3 mln m3. Dlatego też oddziaływanie Elektrowni na wody powierzchniowe
omawianego obszaru jest znaczne.
7.5. FLORA I FAUNA
Szata roślinna Gminy Trzebinia należy do krainy botanicznej Wyżyny Śląskiej. Aktualnie aż
43% powierzchni gminy stanowią zbiorowiska leśne.
Jednak z powodu dużą koncentracją przemysłu na tym terenie i w związku z nieustannym
wpływem człowieka na środowisko zniknęło wiele miejscowych gatunków roślin i zwierząt.
Na terenie gminy i w jej najbliższym sąsiedztwie można obserwować różne typy lasów,
zwłaszcza borów (bory stanowią 82,4% ogółu kompleksów leśnych w Trzebini), ale też lasy
mieszane bukowe oraz lasy liściaste o charakterze łęgowym. Bogate i różnorodne w gatunki
flory i fauny są też zbiorowiska pól, nadwodnych szuwar i muraw kserotermicznych. Pomimo
długotrwałej działalności wydobywczej i wpływu uciążliwych dla środowiska zakładów
przemysłowych w Trzebini można spotkać wiele stanowisk roślin chronionych m.in.: lilię
Strona 183
złotogłów, rojnika, dziewięćsił bezłodygowy, liczydło górskie i ciemiężycę zieloną. Ocenia
się, że samych tylko storczykowatych występuje tu około 20-tu gatunków. Spośród
przedstawicieli fauny okolicznych lasów i pól należy wymienić bażanta, kuropatwę, lisa,
zająca, bobra europejskiego, tchórza zwyczajnego, daniela, sarnę, dzika, dzięcioła dużego,
dzięcioła zielonego, sikorkę bogatkę, sójkę, gacka brunatnego, jaszczurkę żyworodną, traszkę
grzebieniastą, żabę trawną, zaskrońca, modraszka Ikara, rusałkę pawik.
Na terenie Trzebini szczególną troską objętych jest 26 drzew i krzewów. Siedem najbardziej
okazałych znajduje się na liście tworów przyrody objętych ochroną przez władze
wojewódzkie, pozostałe podlegają ochronie na podstawie uchwały Rady Gminy z dnia
22.10.2004r. Sześć z nich rośnie na terenie parku w Bolęcinie.
7.6. OBSZARY CHRONIONE, W TYM OBSZARY NATURA 2000
Na terenie Elektrowni Siersza, gdzie planowana jest realizacja i eksploatacja zakładu
termicznego przekształcania odpadów komunalnych, ani też w najbliższym rejonie nie
zostały ustanowione stanowiska dokumentacyjne, pomniki przyrody oraz obszary objęte
ochroną na mocy ustawy o ochronie przyrody.
Najbliższymi
obszarami
cennymi
przyrodniczo
podlegającymi
ochronie,
zlokalizowanymi w otoczeniu projektowanej inwestycji, są następujące rezerwaty przyrody:




Ostra Góra (w odległości ok. 5,0 km na północ od planowanej inwestycji)–
zlokalizowany jest na południe od drogi łączącej Myślachowice z Psarami. W 1959
roku w celu ochrony buczyny karpackiej, porastającej szczyt wzgórza, ustanowiono
częściowy rezerwat przyrody, obejmujący obszar o powierzchni 7,59 hektarów. Jest to
jedyny tego rodzaju obiekt w gminie Trzebinia;
Lipowiec o powierzchni 10,80 ha, (w odległości ok. 15 km na południe od planowanej
inwestycji) - rezerwat położony jest na południowo-zachodnich skłonach Wzgórza
Lipowiec (362 m n.p.m.) w pobliżu wsi Babice. Ochronie podlega naturalna buczyna
karpacka oraz krajobraz z ruinami średniowiecznego zamku;
Bukowica o powierzchni 22,76 ha, (w odległości ok. 15 km na południe
od planowanej inwestycji) - celem częściowej ochrony rezerwatu jest zachowanie
fragmentu buczyny karpackiej ze starodrzewem bukowym oraz swoistych cech
krajobrazu;
Dolina Żabnika, w odległości ok. 10 km na północny zachód od planowanej
inwestycji, na terenie województwa śląskiego Rezerwat obejmuje torfowiska
o powierzchni 42,32 ha w dolinie potoku Żabnik w Jaworznie - Ciężkowicach.
Występują tu rzadkie rośliny wodne, szuwarowe i torfowiskowe.
Użytek ekologiczny Podbuczyna w Trzebini – ok. 3 km na północny-wschód od planowanej
inwestycji.
OBSZARY NATURA 2000
Obszarami Natura 2000 znajdującymi się w znacznym oddaleniu od projektowanego zakładu
termicznego przekształcania odpadów są Dolina Dolnej Soły PLB 120004 oraz Dolina Dolnej
Skawy PLB 120005 oraz Dolinki Karkowskie PLH120005.
Strona 184
PLB Dolina Dolnej Soły znajduje się w powiecie oświęcimskim w oddaleniu o ponad 25 km
od planowanej inwestycji.
Obszar specjalnej ochrony ptaków Natura 2000 o nazwie „Dolina Dolnej Skawy” został
wyznaczony Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 27 października 2008 r.
(Dz. U. Nr 198 poz. 1226). Obejmuje on teren w dolinach Wisły i Skawy o powierzchni
7081,7 ha położony pomiędzy Oświęcimem a Okleśną. Nieduża część tego obszaru
(ok. 14,5%) otacza lewy brzeg Wisły, który stanowi południową granicę powiatu
chrzanowskiego. Ten północny skraj obszaru Natura 2000 jest położony w gminach Babice
i Alwernia i jest oddalony od planowanej inwestycji o około 14 km. Na obszarze „Dolina
Dolnej Skawy” znajdują się najstarsze i największe w Małopolsce użytkowane gospodarczo
(hodowla karpi) oraz byłe, obecnie zarastające zespoły stawów rybnych. Objęta omawianym
obszarem Dolina Górnej Wisły jest ponadto korytarzem ekologicznym o znaczeniu
miedzynarodowym (sieć ECONET). Jest to rejon o wybitnych walorach przyrodniczych,
na którym znajdują się lęgowiska conajmniej 16 gatunków ptaków (głównie wodnych
i nadwodnych) zamieszczonych w załączniku I do Dyrektywy Ptasiej 79/409/EWG. Jest to
również rejon odpoczynku wędrownych gatunków ptaków, a także miejsca ich zimowania.
Obszar PLB 120005 zalicza się do siedlisk o wyjątkowych walorach przyrodniczych, który
zasiedla wiele chronionych gatunków roślin, posiadający duże znaczenie dla zachowania
bioróżnorodności oraz dla przemieszczania się flory i fauny.
Dolinki Karkowskie PLH 120005 oddalone o ok. 18 km od planowanej inwestycji. Jest to
zespół dolinek położonych we wschodniej części Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej,
w województwie małopolskim. Dolinki Jurajskie są swoistą ostoją unikalnej flory i fauny,
a także form geologicznych jakie zachowały się na przekształconej antropogenicznie
Wyżynie Krakowsko -Częstochowskiej. Występują tu liczne jaskinie, szczeliny i formy
skalne o oryginalnych kształtach. Dolinki porastają lasy, na zboczach wykształciły się
zbiorowiska kserotermiczne oraz wapieniolubne zbiorowiska naskalne. W dolinkach
występują
obserwowane
na
Wyżynie
Krakowsko-Częstochowskiej
zjawiska
geomorfologiczne, a zwłaszcza bardzo liczne zjawiska krasowe. Wydzielono tu siedliska
15 gatunków zwierząt i roślin naczyniowych. Wśród nich znalazły się 2 gatunki
bezkręgowców, 2 gatunki płazów, 9 gatunków ssaków i 2 gatunki roślin. Obszar jest ważną
ostoją nietoperzy, których stwierdzono tu 7 gatunków.
PARKI KRAJOBRAZOWE
Najbliżej (w odległości około 6 km) przebiega zachodnia granica Tenczyńskiego Parku
Krajobrazowego, w obrębie którego znajduje się Puszcza Dulowska. Tenczyński Park
Krajobrazowy należy do zespołu Parków Jurajskich i na terenie powiatu chrzanowskiego
sąsiaduje z bardziej oddalonymi obszarami chronionego krajobrazu:
 Parkiem Krajobrazowym Dolinki Krakowskie, wchodzący w skład Zespołu Jurajskich
Parków Krajobrazowych
 Rudniańskim Parkiem Krajobrazowym.
Obszar wymienionych parków krajobrazowych stanowią przyrodniczo cenne tereny leśne
wchodzące w gestię Nadleśnictwa Krzeszowice (RDLP Kraków).
Obszar Nadleśnictwa zlokalizowany w kierunku wschodnim od rejonu lokalizacji
planowanego przedsięwzięcia, składa się z dwóch obrębów: Alwernia i Krzeszowice o
łącznej powierzchni 9437 ha (powierzchnia leśna 9 348 ha).
Strona 185
Zasięg terytorialny Nadleśnictwa wynosi 67 tysięcy ha. Administracyjnie teren Nadleśnictwa
należy do dwóch powiatów: Kraków i Chrzanów obejmujących gminy: Zabierzów,
Jerzmanowice-Przeginia, Krzeszowice, Wielka Wieś, Liszki, Czernichów, Alwernia.
Nadleśnictwo Krzeszowice według podziału geobotanicznego Polski W. Szafera, położone
jest w Dziale Bałtyckim, poddziale Pasa Wyżyn Środkowych, krainie Wyżyny KrakowskoCzęstochowskiej, okręgu południowego.
Na tym obszarze występują obok siebie elementy przyrody różnych obszarów; spotykają się
gatunki i zbiorowiska górskie i ciepłolubne (południowe), biocenozy skrajnie suchych skał
i podmokłe łąki oraz bagienne lasy, siedliska skrajnie ubogie i niezwykle bogate
(nawapienne).
Nigdzie w Polsce nie spotykamy tak bogatego krajobrazu o charakterze krasowym.
Pojedyncze skały, skaliste wzgórza, doliny wąwozy, jary, wywierzyska oraz jaskinie.
Największa z nich to jaskinia Wierzchowska.
Żyje tu również bardzo bogata i różnorodna ekologicznie flora i fauna charakteryzująca się
posiadaniem gatunków endemicznych, reliktowych, zagęszczeniem granic zasięgowych,
obfitością roślin i zwierząt rzadkich w kraju. W związku z tym aż 8 % powierzchni
Nadleśnictwa objęta jest ochroną rezerwatową. Są to rezerwaty głównie typu leśnokrajobrazowego: Dolina Mnikowska, Dolina Racławki, Skała Kmity, Dolina Eliaszówki,
Dolina Szklarki, Dolina Potoku Rudno, Wąwóz Bolechowicki.
W przeważającej części Nadleśnictwa występują gleby płowe - 21,2%, gleby brunatne 20,6%, rędziny - 17,4%, gleby bielicowe - 17,7%, gleby glejowe -12,4% i gleby rdzawe 8,5%. Pozostałe typy gleb zajmują łącznie 2,2% powierzchni.
W Nadleśnictwie występuje stosunkowo szerokie spektrum siedliskowe - występuje 13 typów
siedliskowych lasu. Dominującym gatunkiem panującym w Nadleśnictwie jest sosna, która
zajmuje powierzchnię 5434,26 ha. Udział masowy tego gatunku wynosi 59,7%. Drugim pod
względem udziału gatunkiem panującym jest buk, który zajmuje powierzchnię 2134,17 ha,
a jego udział masowy wynosi25,7%. Trzecim istotnym gatunkiem jest dąb zajmujący
odpowiednio 6.4% powierzchni i 4,9% masy. Drzewostan charakteryzuje się przeciętnym
wiekiem wynoszącym około 70 lat, a zasobność określana jest na poziomie około 250 m3/ ha.
7.7. OPIS
ISTNIEJĄCYCH
W
SĄSIEDZTWIE
LUB
W
BEZPOŚREDNIM
ZASIĘGU
ODDZIAŁYWANIA
PRZEDSIĘWZIĘCIA
ZABYTKÓW
CHRONIONYCH
NA
PODSTAWIE
PRZEPISÓW
O
OCHRONIE
ZABYTKÓW
I OPIECE NAD ZABYTKAMI
Teren powiatu chrzanowskiego charakteryzuje dużą ilością różnych zabytków. Dla
niniejszego opracowania określono najbliżej występujące zabytki na terenie gminy Chrzanów
oraz gminy Trzebinia.
Na terenie gminy Chrzanów występują następujące zabytki:
- Zespół kamieniczek Rynku - z połowy XIX w. i początku XX w. oraz Rynek wraz
z wychodzącymi z niego ulicami Świętokrzyską, Kadłubek, 29 Listopada (dawniej
Kościelecka) jest częścią zachowanego średniowiecznego układu urbanistycznego,
- Aleja Henryka (Loewenfelda - jednego z właścicieli Chrzanowa), wytyczona i rozbudowana
na przełomie XIX i XX w.,
- zabytkowy Lamus dworski - przy ul. Mickiewicza 13, budynek z końca XVI w.,
- „Dom Urbańczyka" - budynek z końca XIX w.,
Strona 186
-
Dwór w Płazie, klasycystyczny pałac z XVIII/XIX wieku,
Pomnik Zwycięstwa i Wolności na Placu Tysiąclecia,
Kościół parafialny p.w. św. Mikołaja z gotyckim prezbiterium z przełomu XIV i XV wieku,
Kościół w dzielnicy Kościelec, z 1843 r. z cennym sprzętem z poprzedniego kościoła
z 1 poł. XVIII w.,
- Kościół parafialny p.w. św. Krzyża w Płazie - z prezbiterium z 1526 r. oraz nawą z 1576 r.,
Na terenie gminy Trzebinia występują następujące zabytki:
-
Zespół Pałacowo Parkowy w Młoszowej,
Dwór Zieleniewskich,
Sanktuarium Maryjne w Płokach,
Sanktuarium Matki Bożej Fatimskiej w Trzebini,
Na terenie realizacji i eksploatacji przedsięwzięcia, jak również w jego sąsiedztwie
i najbliższej okolicy nie ma żadnych zabytków wpisanych do rejestru zabytków oraz
pozostających pod indywidualną opieką konserwatorską Wojewódzkiego Konserwatora
Zabytków.
Strona 187
8. OKREŚLENIE
PRZEWIDYWANEGO
ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO WYBRANEGO
WARIANTU REALIZACJI INWESTYCJI, W TYM
RÓWNIEŻ WYSTĄPIENIA POWAŻNEJ AWARII
PRZEMYSŁOWEJ,
A
TAKŻE
MOŻLIWEGO
TRANSGRANICZNEGO
ODDZIAŁYWANIA
NA
ŚRODOWISKO
8.1. ODDZIAŁYWANIE
ATMOSFERYCZNEGO
NA
STAN
JAKOŚCI
POWIETRZA
8.1.1. Przedmiot i zakres analizy
Przedmiotem analizy jest ocena wpływu przedsięwzięcia na powietrze atmosferyczne
w związku z emisją substancji pyłowych i gazowych ze źródeł usytuowanych na terenie
obiektu w fazie eksploatacji przedsięwzięcia polegającego na budowie instalacji termicznego
przekształcania frakcji resztkowej z odpadów komunalnych (ZTPOK) wraz z możliwością
przekształcania stabilizatu po fermentacji.
Niniejsza część zawiera następujące elementy:
 dokładną charakterystykę źródeł emisji,
 określenie rodzajów i ilości gazów w mg/s, kg/h i Mg/rok, jakie będą
odprowadzane do atmosfery z poszczególnych źródeł,
 określenie maksymalnych stężeń substancji,
 określenie częstości przekraczania wartości odniesienia lub dopuszczalnego
poziomu substancji w powietrzu, obliczonych ze stężeń poszczególnych substancji
odniesionych do 1 godziny, a także stężeń średnich, uwzględniając tło
zanieczyszczeń atmosfery i okoliczne warunki fizjograficzne.
8.1.2. Metodyka
Obliczenia wykonano przy pomocy pakietu OPA03 wersja 2.0 autorstwa Z.U.O. „Eko-Soft”.
Ten system obliczeń rozprzestrzeniania się zanieczyszczeń w powietrzu atmosferycznym
OPA03 uwzględnia referencyjne metody obliczeniowe zawarte w rozporządzeniu w sprawie
wartości odniesienia dla niektórych substancji w powietrzu.
8.1.3. Analiza uciążliwości
8.1.3.1. Warunki meteorologiczne i analiza szorstkości terenu
Z analizy rozkładu kierunków i prędkości wiatru wynika, ze przeważającymi dla okolic
Trzebini kierunkiem wiatru jest sektor zachodni (od SSW do NWW), z którego pochodzi
ponad 53% przypadków wiatrów. Średnia prędkość wiatru dla omawianego terenu wynosi
3,2 m/s.
Średnie temperatury dla rejonu Trzebini wynoszą:
Strona 188
okres grzewczy
okres letni
roczna
2,4oC
14,6 oC
8,5oC
Najbliższe budynki mieszkalne znajdują się około 1000 m w kierunku południowozachodnim od terenu inwestycyjnego. Jest to odległość od instalacji większa niż 10-krotność
wysokości najwyższego z emitorów (10 hmax = 500 m) i w związku z tym zgodnie
z rozporządzeniem w sprawie wartości odniesienia dla niektórych substancji w powietrzu nie
zachodzi konieczność obliczenia stężeń substancji wprowadzanych do powietrza na poziomie
zabudowy mieszkaniowej wyższej niż parterowej.
Poza tym cały teren Elektrowni Siersza jest oddalony od zwartej zabudowy. Otoczony jest
lasami, gruntami rolnymi lub nieużytkami.
- od zachodu tereny zielone oraz tereny byłych zakładów odsiarczania węgla.
Szorstkość aerodynamiczną podłoża wyznaczono na podstawie mapy topograficznej
1:10 000 w zasięgu równym 50 hmax. Obliczono średnią wartość z0 według wzoru:
1
z 0   Fc  z 0 c
F c
gdzie:
z0 – średnia wartość współczynnika aerodynamicznej szorstkości terenu na obszarze
objętym obliczeniami [m],
z0c – średnia wartość współczynnika aerodynamicznej szorstkości terenu na obszarze
o danym typie pokrycia terenu [m],
F – powierzchnia obszaru objętego obliczeniami,
Fc – powierzchnia obszaru o danym typie pokrycia terenu.
Na obszarze o promieniu 50 hmax = 2500 m występują następujące typy pokrycia terenu
– tabela 8.1.
Tabela 8.1. Aerodynamiczna szorstkość terenu w promieniu 2500 m
Typ pokrycia terenu
Współczynnik z0 [m]
% zajęcia terenu
łąki,
pastwiska
(w
tym
nieużytki
0,02
50
poprzemysłowe)
pola uprawne
0,035
10
sady, zarośla, zagajniki
0,4
10
lasy
2,0
10
miasto od 10 do 100 tys. mieszkańców,
2,0
20
zabudowa średnia (w tym obiekty przemysłowe)
Obliczona w oparciu o powyższe dane wartość z0 = 0,654
Strona 189
8.1.3.2. Tło zanieczyszczeń powietrza atmosferycznego
Zgodnie z pismem Małopolskiego Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska z dnia
01.06.2010 r. znak: WM.5021-92/10 aktualne tło zanieczyszczeń powietrza atmosferycznego
w rejonie lokalizacji inwestycji wynosi:
 dwutlenek azotu – 19 μg/m3,
 pył zawieszony PM10 – 36 μg/m3,
 benzen – 2,9 μg/m3,
 ołów – 0,05 μg/m3.
Dla pozostałych zanieczyszczeń przyjęto wartości odniesienia zgodnie z rozporządzeniem
w sprawie wartości odniesienia dla niektórych substancji w powietrzu w wysokości 10%
dopuszczalnego stężenia średniorocznego.
8.1.3.3. Wymagania formalno-prawne
Oceny oddziaływania ZTPOK na jakość powietrza dokonano w oparciu o następujące
przepisy wykonawcze do ustawy Prawo ochrony środowiska:
 Rozporządzenie Ministra Środowiska z dn. 3 marca 2008 r. w sprawie poziomów
niektórych substancji w powietrzu (Dz. U, Nr 47/2008 poz. 281),
 Rozporządzenie Ministra Środowiska z dn. 26 stycznia 2010 r. w sprawie wartości
odniesienia dla niektórych substancji w powietrzu (Dz. U. Nr 10/2010, poz. 87,
Obowiązujące w kraju przepisy prawne nakładają na źródła emisji zanieczyszczeń powietrza
obowiązek dotrzymania norm stężeń substancji zanieczyszczających (imisji) oraz norm
emisji.
Wielkości dopuszczalne imisji zawarte są w rozporządzeniu w sprawie poziomów niektórych
substancji w powietrzu. Wartości te prezentuje tabela poniżej.
Tabela 8.2. Dopuszczalne poziomy niektórych substancji w powietrzu
Lp.
1
2.
3
Nazwa
substancji
(numer CAS)*
Okres
uśredniania
wyników
pomiarów
rok
kalendarzowy
jedna
Dwutlenek
godzina
azotu
rok
(10102-44-0)
kalendarzowy
Tlenki
rok
azotu d)
(10102-44-0, kalendarzowy
10102-43-9)
Dwutlenek
jedna
siarki
godzina
(7446-09-5)
24
godziny
Benzen
Dopuszczalny
poziom
substancji
w powietrzu
[g/m3]
Dopuszczalna
Częstość
przekraczania
dopuszczalnego
poziomu w roku
kalendarzowym
5c)
-
200 c)
18 razy
40 c)
-
30 c)
od
01.01.2003
Margines tolerancji
[%]
[g/m3]
od
2010
Termin
osiągnięcia
poziomów
dopuszczalnych
2007
2008
2009
60
3
15
30
15
6
40
2
10
20
10
4
20
1
5
10
5
2
0
2010 r.
0
2010 r.
0
2010 r.
0
0
0
0
0
2003 r.
350 c)
24 razy
0
0
0
0
2005 r.
125 c)
3 razy
0
0
0
0
2005 r.
Strona 190
Lp.
4
5
6
Nazwa
substancji
(numer CAS)*
Okres
uśredniania
wyników
pomiarów
Rok
kalendarzowy
i pora zimowa
(okres od 01.X
do 31.III)
f)
rok
Ołów
(7439-92-1) kalendarzowy
24
Pył
godziny
zawieszony
rok
PM10 g)
kalendarzowy
Tlenek
osiem
węgla
godzin h)
(630-08-0)
Dopuszczalny
poziom
substancji
w powietrzu
[g/m3]
Dopuszczalna
Częstość
przekraczania
dopuszczalnego
poziomu w roku
kalendarzowym
20e)
Margines tolerancji
[%]
[g/m3]
Termin
osiągnięcia
poziomów
dopuszczalnych
2007
2008
2009
od
2010
-
0
0
0
0
2003 r.
0,5c)
-
0
0
0
0
2005 r.
50 c)
35 razy
0
0
0
0
2005 r.
40 c)
-
0
0
0
0
2005 r.
10000 c) h)
-
0
0
0
0
2005 r.
Objaśnienia:
a) oznaczenie numeryczne substancji wg Chemical Abstracts Service Registry Number
b) w przypadku programów ochrony powietrza o których mowa w art. 91 ustawy z dnia
27 kwietnia 2001 roku, częstość przekraczania odnosi się do poziomu dopuszczalnego wraz
a marginesem tolerancji
c) poziom dopuszczalny ze względu na ochronę zdrowia ludzi
d) Suma dwutlenku azotu i tlenku azotu w przeliczeniu na dwutlenek azotu
e) Poziom dopuszczalny ze względu na ochronę roślin
f) Suma metalu i jego związków w pyle zawieszonym PM10
g) Stężenie pyłu o średnicy aerodynamicznej ziaren do 10 mm (PM10) mierzone metodą wagową
z separacją frakcji lub metodami uznanymi za równorzędne
h) maksymalna średnia ośmiogodzinna spośród średnich kroczących, obliczanych co godzinę
z ośmiu średnich jednogodzinnych w ciągu doby. każdą tak obliczoną średnią 8-godzinną
przypisuje się dobie, w której się ona kończy. Pierwszym okresem obliczeniowym dla każdej
doby jest okres od godziny 17.00 dnia poprzedniego do godziny 01.00 danego dnia. Ostatnim
okresem obliczeniowym dla każdej doby jest okres od godziny 16.00 do 24.00 tego dnia czasu
środkowoeuropejskiego CET
Drugim aktem prawnym regulującym poziomy imisji jest rozporządzenie Ministra
Środowiska z dnia 26 stycznia 2010 roku w sprawie wartości odniesienia dla niektórych
substancji w powietrzu (Dz. U. z 2010 r Nr 16 poz.87). Prezentuje je tabela 8.3.
Tabela 8.3. Wartości odniesienia substancji w powietrzu oraz czasy ich obowiązywania
wg rozporządzenia w sprawie wartości odniesienia dla niektórych substancji
w powietrzu i tło zanieczyszczeń w rejonie inwestycji
Nazwa substancji
Dwutlenek azotu
Dwutlenek siarki
Tlenek węgla
numer CAS D1 [1 godz.] Da [1 rok]
g/m3
g/m3
10102-44-0
7446-09-05
630-08-0
-
200
350
30000
280
40
20
40
Tło
zanieczyszczeń R
Da - R
g/m3
g/m3
31,0
2,0
55
9,0
18,0
R>Da
Strona 191
Nazwa substancji
numer CAS D1 [1 godz.] Da [1 rok]
g/m3
g/m3
Chlorowodór
7647-01-0
200
Fluor i fluorki (fluorowodór)
7782-41-4
30
Kadm *
7440-43-9
0,52
Tal*
7440-28-0
1
Rtęć*
7439-97-6
0,7
Ołów*
7439-92-1
5
Antymon i jego związki*
7440-36-0
23
Arsen*
7440-38-2
0,2
Chrom*
7440-47-3
4,6
Kobalt*
7440-48-4
5
Miedź*
7440-50-8
20
Mangan*
7439-96-5
9
Nikiel*
7440-02-0
0,23
Wanad*
7440-62-2
2,3
Cyna*
7440-31-5
50
Węglowodory alifatyczne
3000
*suma metalu i jego związków w pyle zawieszonym PM10
25
2
0,01/0,005
0,13
0,04
0,5
2
0,01/0,006
0,4
0,4
0,6
1
0,025/0,02
0,25
3,8
1000
Tło
zanieczyszczeń R
Da - R
g/m3
g/m3
2,5
0,2
0,001
0,013
0,004
0,05
0,2
0,001
0,04
0,04
0,06
0,1
0,0025
0,025
0,38
100,0
22,5
1,8
0,009/0,004
0,117
0,036
0,44
1,8
0,009/0,005
0,36
0,36
0,54
0,9
0,0225/0,0175
0,225
3,42
900,0
Rozporządzenie to określa także wartość odniesienia opadu substancji pyłowej, która wynosi:
 kadm jako suma metalu i jego związków w pyle – 0,01 g/m2 rok
 ołów jako suma metalu i jego związków w pyle – 0,1 g/m2 rok
 pył ogółem - 200 g/m2 rok
Uznaje się, że wartość odniesienia substancji w powietrzu uśredniona dla jednej godziny jest
dotrzymana, jeżeli wartość ta nie jest przekraczana więcej niż przez 0,274% czasu w roku dla
dwutlenku siarki oraz więcej niż 0,2% czasu w roku dla pozostałych substancji.
W przypadku dwutlenku azotu, dwutlenku siarki, pyłu zawieszonego, tlenku węgla i benzenu
częstość przekraczania odnosi się do wartości odniesienia wraz z marginesem tolerancji
określonym w rozporządzeniu w sprawie poziomów niektórych substancji w powietrzu.
Jeżeli dopuszczalna wartość odniesienia lub dopuszczalny poziom substancji uśrednione
dla roku nie są przekroczone, należy uznać, że nie nastąpiło przekroczenie dopuszczalnej
wartości.
Zgodnie z rozporządzeniem w sprawie wartości odniesienia dla niektórych substancji
w powietrzu oraz rozporządzeniem w sprawie poziomów niektórych substancji w powietrzu,
jeśli wokół rozpatrywanej instalacji i w odległości mniejszej niż 30 xmm, czyli 30-krotność
odległości, na której wystąpią maksymalne stężenia chwilowe, występują obszary ochrony
uzdrowiskowej, podczas obliczeń należy wziąć pod uwagę zaostrzone normy czystości
powietrza.
Obszary ochrony uzdrowiskowej oraz parków narodowych nie występują w odległości
30 * xmm (30 * 321,1 m) od ZTPOK.
Z punktu widzenia ochrony atmosfery nie istnieją specjalne wymagania co do ochrony
obiektów zabytkowych oraz dóbr materialnych. Dotrzymanie ogólnych wymagań ochrony
Strona 192
powietrza będzie więc oznaczać, że wpływ instalacji na ww. obiekty będzie znikomy i nie
spowoduje pogorszenia ich ogólnego stanu.
Dla niektórych instalacji zostały określone również dopuszczalne do wprowadzania
do powietrza normy emisji. Reguluje je rozporządzenie w sprawie standardów emisyjnych
z instalacji. Dla omawianej spalarni odpadów normy te prezentuje tabela poniżej.
Tabela 8.4. Standardy emisyjne z instalacji spalania odpadów
Nazwa substancji
Lp.
1
1
2
3
4
5
6
7
2
Pył ogółem
Substancje organiczne w postaci gazów i par wyrażone jako
całkowity węgiel organiczny
chlorowodór
fluorowodór
Dwutlenek siarki
Tlenek węgla
Tlenek azotu i dwutlenek azotu w przeliczeniu na dwutlenek
azotu z istniejących instalacji o zdolności przerobowej powyżej 6
Mg odpadów spalanych w ciągu godziny lub z nowych instalacji
Standardy emisyjne w mg/m3u(dla
dioksyn i furanów w ng/m3u) przy
zawartości 11% tlenu w gazach
odlotowych
Średnie
Średnie
trzydziestominutowe
dobowe
A
B
3
4
5
10
30
10
10
20
10
10
1
50
50
60
4
200
100
10
2
50
150*
200
400
200
Metale ciężkie i ich związki wyrażone jako metal
Średnie z próby o czasie trwania 30
minut do 8 godzin
kadm + tal
0,05
rtęć
0,05
8
Antymon + arsen + ołów + chrom + kobalt + miedź + mangan +
0,5
nikiel + wanad
9
Dioksyny i furany
Średnia z próby o czasie trwania od 6
do 8 godzin
0,1
*wartość średnia 10 – minutowa
8.1.3.4. Charakterystyka miejsc powstawania emisji w ZTPOK
Ogólne założenia technologiczne zostały przedstawione w rozdziałach 4, 5, 6. Poniżej
natomiast przedstawiono rozwiązania technologiczne najbardziej istotne z punktu widzenia
ochrony atmosfery.
Hala wyładunkowa i obszar fosy
Obiekt ten jest źródłem niezorganizowanej emisji pyłu i odorów, zachodzącej podczas
rozładunku odpadów. Aby zminimalizować wpływ obiektu na powietrze atmosferyczne,
został zainstalowany system wentylatorów utrzymujący w nim stałe podciśnienie.
Strona 193
Zanieczyszczone powietrze jest odciągane pod ruszt, gdzie spalane są zawarte w nim
substancje uciążliwe zapachowo oraz pył, co znacznie ogranicza ich emisję. W celu jeszcze
sprawniejszego działania instalacji proponuje się zwiększanie ciągu wentylatorów podczas
otwierania bram hali wyładunkowej i powrót ich pracy do stanu pierwotnego po zamknięciu
bram hali.
Instalacja waloryzacji żużli
Zostanie wykonana instalacja waloryzacji żużli i popiołów paleniskowych z dwóch linii
termicznego przekształcania odpadów komunalnych. Proces wydzielania metali żelaznych
i nieżelaznych oraz rozdział na frakcję żużli prowadzony będzie w hali. Po tej obróbce będzie
transportowany na zadaszony plac sezonowania żużla.
Zaleca się, alby system wentylacyjny hali przeznaczonego pod instalacje waloryzacji żużli
został wyposażony w filtry tkaninowe, co zapobiegnie emisji pyłów do atmosfery.
Silosy
W silosach umiejscowionych w budynku spalania przechowywane będą produkty używane
w metodzie pół-suchego oczyszczania spalin. Silosy mogą być źródłem emisji pyłu.
Na otworze oddechowym silosu zainstalowane będą filtry workowe, które ograniczą emisję
pyłów do minimum. Określenie stopnia redukcji emisji zostanie dokonane na etapie projektu
technicznego. Można jednak przewidywać, ze zgodnie z praktyką maksymalne stężenie pyłu
w gazach odlotowych nie przekroczy 5 mg/Nm3.
Linie do termicznego przekształcania odpadów
Głównym źródłem emisji substancji gazowych na terenie ZTPOK będzie prowadzony proces
technologiczny, polegający na termicznym przekształcaniu odpadów komunalnych.
W wyniku spalania odpadów w piecu i złożonych procesów chemicznych zachodzących
w wysokich temperaturach powstają zanieczyszczenia gazowe emitowane do atmosfery.
Poza głównymi składnikami spalin takimi jak dwutlenek węgla i para wodna w wyniku
spalania powstają również wykazujące właściwości toksyczne związki nieorganiczne
i organiczne. Są to między innymi: tlenki azotu (NOx), dwutlenek siarki (SO2), tlenek
węgla (CO), chlorowodór (HCl), fluorowodór (HF), metale ciężkie (As, Co, Pb, Cd i in.),
a także całkowity węgiel organiczny (TOC) oraz dioksyny i furany.
Planowana jest budowa dwóch linii termicznego przekształcania odpadów o wydajności
10 Mg/h każda. Linie będą wyposażone w odrębne kominy i wentylatory ciągu. Zakłada się
ciągłą pracę linii przez 24 h na dobę, siedem dni w tygodniu.
Łączny czas pracy instalacji w ciągu roku szacuje się na 7500 h ze względu na planowane
postoje związane z m.in. przeglądami technicznymi, gwarancyjnymi, remonty itp. Zostanie to
skonkretyzowane w projekcie budowlanych (technicznym).
Strona 194
Środki transportu
Pojazdy poruszające się po terenie ZTPOK będą źródłem emisji substancji w wyniku spalania
paliw w silnikach.
a) dowóz odpadów
Wszystkie samochody dowozić będą odpady do hali wyładunkowej. Proces rozładunku
samochodu obejmować będzie podjazd pod bramę stanowiska wyładowczego, otwarcie
bramy, postój na biegu jałowym, opróżnienie samochodu, zamknięcie bramy
i odjazd.
b) transport żużla
Żużel będzie okresowo składowany na hali przyjęcia żużla i dalej przekazywany do instalacji
obróbki żużla. Dalej będzie kierowany na zadaszony plac sezonowania żużla. Odbiór żużla po
waloryzacji będzie odbywać się nieregularnie, nie każdego dnia. Dodatkowo z ZTPOK będą
wywożone zestalone i ustabilizowane odpady z oczyszczania spalin, popioły po zestaleniu
i stabilizacji, które ostatecznie mają trafić na składowisko i złom żelazny
i nieżelazny przeznaczony na sprzedaż.
c) ładowarka
Ładowarka będzie pracować na placu przyjęcia i sezonowania żużli przez ok. 3 godz.
dziennie.
8.1.4. Obliczenia emisji z poszczególnych źródeł
W fazie eksploatacji emisja substancji do powietrza atmosferycznego z terenu obiektu będzie
miała charakter zorganizowany oraz niezorganizowany.
8.1.4.1. Emisje
z
procesu
zorganizowana
technologicznego
–
emisja
Linie termicznego przekształcania odpadów – emitor E1 i E2:
Przewidziane jest zaprojektowanie systemów kominowych dla dwóch linii ZTPOK.
Oczyszczone spaliny będą kierowane przez dwa wentylatory ciągu do dwóch kominów i dalej
do atmosfery.
Głównym źródłem emisji zorganizowanej substancji gazowych i pyłu na terenie ZTPOK
będzie prowadzony tam proces termicznego przekształcania odpadów komunalnych
Poza głównymi składnikami spalin takimi jak, dwutlenek węgla i para wodna, w wyniku
spalania powstają również wykazujące właściwości toksyczne związki nieorganiczne
i organiczne. Są to między innymi: tlenki azotu (NOX), dwutlenek siarki (SO2), tlenek węgla
(CO), chlorowodór (HCl), fluorowodór (HF), metale ciężkie (As, Co, Pb, Cd
i in.), a także całkowity węgiel organiczny (TOC) oraz dioksyny i furany.
Strona 195
Zgodnie z rozporządzeniem w sprawie standardów emisyjnych z instalacji wielkości
dopuszczalnych stężeń zanieczyszczeń w gazach odlotowych z nowych instalacji termicznego
przekształcania odpadów przedstawiają się następująco:
Tabela 8.5. Wielkości dopuszczalne stężeń substancji w gazach odlotowych
z nowych instalacji termicznego przekształcania odpadów
Nazwa substancji
CO w gazach odlotowych
(gaz suchy, 11 % O2, warunki normalne)
Pył ogółem w gazach odlotowych
HCl w gazach odlotowych
HF w gazach odlotowych
SO2 w gazach odlotowych
Substancje organiczne wyrażone jako całkowity węgiel
organiczny (gaz suchy, 11 % O2, warunki normalne)
Dioksyny i furany w w gazach odlotowych
NOx wyrażony jako NO2 w gazach odlotowych
Metale ciężkie w gazach odlotowych
Cd + Ti
Hg
Sb + As + Pb + Cr + Co + Cu + Mn + Ni + V
mg/m3 u
Stężenie
maksymalne
50
mg/m3 u
10
mg/m3 u
10
mg/m3 u
1
mg/m3 u
50
mg/m3 u
10
ng/m3u
0,1
mg/m3 u
200
mg/m3 u
mg/m3 u
mg/m3 u
0,05
0,05
0,5
Jednostka
Instalacja musi spełniać standardy emisyjne określone w załączniku nr 5 do rozporządzenia
Ministra Środowiska z dnia 20 grudnia 2005 r. w sprawie standardów emisyjnych z instalacji
(Dz. U. Nr 260, poz. 2181), w przeciwnym wypadku właściwy organ odmówi wydania
pozwolenia zintegrowanego lub już po uruchomieniu, pozwolenie zostanie cofnięte
lub ograniczone - instalacja nie będzie mogła być eksploatowana. Warunki uznawania
standardów za dotrzymane określa §20 ww. rozporządzenia.
Rzeczywiste wielkości emisji do powietrza z instalacji w chwili obecnej są niemożliwe
do określenia, będą znane po przeprowadzeniu pomiarów wstępnych z instalacji (zgodnie
z art. 147 ust. 4 i 5 Prawa ochrony środowiska), a także cyklu pomiarów ciągłych z instalacji.
Strona 196
Wielkości granicznych emisji zanieczyszczeń z instalacji przyjęto zgodnie z zestawieniem
w poniższych tabelach (emisja łączna z dwóch linii spalania):
Tabela 8.6. Emisje zanieczyszczeń z ZTPOK (graniczne emisje średnie dobowe)
Emisja roczna
Emisja
maksymalna
Mg/a
kg/h
Pył
10,220
1,363
Tlenek węgla (CO)
51,102
6,814
10,220
1,363
PCDD/PCDF
0,102 g/a
0,014 mg/h
Rtęć
0,051
0,007
Kadm i Tal
0,051
0,007
Emisja
maksymalna
mg/s
378,536
1 892,679
378,536
3,785 ng/s
1,893
1,893
Sn)
0,511
0,068
18,927
10,220
1,022
1,363
0,136
378,536
37,854
51,102
6,814
1 892,679
Amoniak NH3
204,409
0,792
27,255
0,106
7 570,716
29,3
Tabela 8.7. Emisje zanieczyszczeń z ZTPOK (graniczne emisje średnie
trzydziestominutowe)
Emisja roczna
Emisja
maksymalna
Mg/a
kg/h
Pył
30,661
4,088
Tlenek węgla (CO)
153,307
20,441
20,441
2,725
PCDD/PCDF
0,102g/a
0,014mg/h
Rtęć
0,051
0,007
Kadm i Tal
0,051
0,007
0,511
0,068
Sn)
61,323
8,176
4,088
0,545
Emisja
maksymalna
mg/s
1 135,607
5 678,037
757,072
3,785ng/s
1,893
1,893
18,927
2 271,215
151,414
204,409
27,255
7 570,716
Amoniak NH3
408,819
1,048
54,509
0,140
15 141,432
38,8
Z analizy pomiarowych wielkości emisji zanieczyszczeń z pracujących spalarni w UE
wynika, że rzeczywiste emisje mogą być nawet 3 - 6 krotnie mniejsze.
Strona 197
Dla linii termicznego przekształcania odpadów wyniki obliczeń rozprzestrzeniania się
zanieczyszczeń, zostały przedstawione dla następujących wariantów emisji zanieczyszczeń
do powietrza atmosferycznego:
1. emisja zanieczyszczeń przy zastosowaniu metody półsuchego oczyszczania spalin
ze skruberem, która będzie zastosowana w Zakładzie Termicznego Przekształcania
Odpadów Komunalnych (tabela 8.8).
2. emisja graniczna zanieczyszczeń dla wartości średnich dobowych - graniczne
standardy emisji zanieczyszczeń; wariant niekorzystny ze względu na maksymalną
wielkość emisji, na poziomie dobowego standardu emisyjnego;
3. emisja graniczna zanieczyszczeń dla wartości średnich trzydziestominutowych
- graniczne standardy emisji zanieczyszczeń; wariant najbardziej niekorzystny
dla środowiska spośród 3 prezentowanych w raporcie, ze względu na maksymalną
wielkość emisji na poziomie trzydziestominutowego standardu emisyjnego.
Tabela 8.8. Emisje zanieczyszczeń z ZTPOK (metoda półsucha + SCR)
Emisja roczna
Mg/a
METODA PÓŁSUCHA + SCR
Pył
2,66
Tlenek węgla (CO)
25,55
5,11
PCDD/PCDF
0,05 g/a
Rtęć
0,01
Kadm i Tal
0,01
Emisja
maksymalna
Emisja
maksymalna
kg/h
mg/s
0,35
3,41
0,68
0,01 mg/h
0,00
0,00
98,42
946,34
189,27
1,89 ng/s
0,38
0,38
Sn)
0,10
0,01
3,79
8,18
0,82
20,44
1,09
0,11
2,73
302,83
30,28
757,07
Amoniak NH3
71,54
0,511
9,54
0,068
2 649,75
18,9
Spośród zestawionych w powyższej tabeli zanieczyszczeń następujące substancje
nie posiadają odpowiedników w wykazie zawartym w załączniku nr 1 do Rozporządzenia
Ministra Środowiska z dnia 26 stycznia 2010 r. w sprawie wartości odniesienia dla niektórych
substancji w powietrzu:
 substancje organiczne w postaci gazów i par, w przeliczeniu na całkowity węgiel
organiczny (TOC),
 dioksyny i furany.
W związku z powyższym substancji tych nie uwzględniono w obliczeniach rozprzestrzeniania
się tych zanieczyszczeń i ich wpływu na stan powietrza atmosferycznego.
W przypadku wariantu obliczeń przeprowadzonych dla granicznych emisji obliczonych
dla średnich trzydziestominutowych, obliczenia przeprowadzono tylko dla tych substancji,
których emisja różni się od granicznych emisji dla średnich dobowych.
Strona 198
Parametry emitora
Emisja z instalacji spalania odpadów odbywać się będzie za pośrednictwem dwóch emitorów
E1 i E2 o następujących parametrach każdy:
materiał komina
komin stalowy, ocieplony
wysokość wylotu z komina
50,0 m npt.
średnica wylotu z komina
1,6 m
rodzaj wylotu
pionowy, niezadaszony
temperatura spalin na wylocie z komina
423 K
natężenie przepływu spalin
85 562 Nm3/h
prędkość wylotu spalin
11,8 m/s
czas pracy
7500 h/rok
Dla linii termicznego przekształcania odpadów, wszystkie rodzaje obliczeń wykonano
w 3 wariantach, w zależności od przyjętej metody oczyszczania spalin:
Wariant 1 – metoda półsucha oczyszczania spalin, która będzie zastosowana w Instalacji
Termicznego Przekształcania Odpadów Komunalnych;
Wariant 2 – Graniczne emisje z ZTPOK (wielkość emisji na poziomie standardu emisyjnego
dla wartości średnich dobowych),
dla wartości średnich trzydziestominutowych).
Dla tych trzech wariantów wykonano odpowiednie wyliczenia dla zanieczyszczeń zawartych
w załączniku nr 1 do rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 16 stycznia 2010 r.
w sprawie wartości odniesienia dla niektórych substancji.
Nie wykonywano takich obliczeń dla substancji organicznych w postaci par i gazów
w przeliczeniu na całkowity węgiel organiczny (TOC) oraz dla dioksyn i furanów, ze względu
na brak w tym względzie poziomu odniesienia jaki jest zawarty w rozporządzeniu. Substancje
te zostały uwzględnione w tabelach określających emisje zanieczyszczeń dla poszczególnych
metod oczyszczania gazów odlotowych.
W przypadku rozpatrywanych metod oczyszczania spalin wykonano obliczenia
dla wszystkich emitowanych substancji, które są zawarte w.wym. rozporządzeniu Ministra
Środowiska.
Wyniki obliczeń przedstawiono w postaci graficznej na mapach – załącznik 8.2.-8.3.
Wariant 1 – metoda półsucha oczyszczania spalin ze skruberem;
Wielkość emisji zanieczyszczeń dla metody półsuchej oczyszczania spalin ze skruberem
przyjętą do obliczeń przedstawiono w poniższej tabeli.
Tabela 8.9. Wielkości emisji zanieczyszczeń z ZTPOK przy zastosowaniu metody półsuchej
oczyszczania spalin ze skruberem
Pył ogółem
HCl
SO2
Emisja
roczna
Mg/a
Emisja
maksymalna
kg/h
2,66
8,18
20,44
0,35
1,09
2,73
Emisja
Stężenie
maksymalna zanieczyszczeń
mg/s
mg/Nm3
98,42
302,83
757,07
2,071
6,371
15,927
Strona 199
HF
NO + NO2 jako NO2
CO
Substancje organiczne w postaci
gazów i par, w przeliczeniu na
całkowity węgiel organiczny
Cd+Tl
Hg
Sb+As+Pb+Cr+Co
+Cu+Mn+Ni+V
Dioksyny i furany
0,82
71,54
25,55
0,11
9,54
3,41
30,28
2649,75
946,34
0,637
55,745
20,119
5,11
0,68
189,27
3,982
0,01
0,01
0,001
0,001
0,38
0,38
0,008
0,008
0,10
0,01
3,79
0,0795
0,05 g/a
0,01 mg/h
1,89 ng/s
0,0395
ng/Nm3
Źródło: Opracowanie własne na podstawie BREF
Przyjęte do obliczeń, zgodnie z powyższymi założeniami, wielkości emisji poszczególnych
substancji, dla każdego z emitorów E1 i E2 przedstawiono w poniższej tabeli.
Tabela 8.10. Przyjęta do obliczeń wielkość emisji zanieczyszczeń ze spalarni (emisja dla
jednego emitora) – metoda półsucha oczyszczania spalin ze skruberem
Nazwa substancji
Pył ogółem
Chlorowodór
Dwutlenek siarki
Fluorowodór
Dwutlenek azotu
Tlenek węgla
Kadm
Tal
Rtęć
Antymon
Arsen
Ołów
Chrom
Kobalt
Miedź
Mangan
Nikiel
Wanad
Emisja średnia
[kg/h]
Emisja maksymalna
[kg/h]
0,17733
0,54534
1,36267
0,05467
4,76934
1,70334
0,00034
0,00034
0,00067
0,00074
0,00074
0,00074
0,00074
0,00074
0,00074
0,00074
0,00074
0,00074
0,17733
0,54534
1,36267
0,05467
4,76934
1,70334
0,00067
0,00067
0,00067
0,00667
0,00667
0,00667
0,00667
0,00667
0,00667
0,00667
0,00667
0,00667
Uwaga* - do obliczenia przestrzennych rozkładów stężeń metali należy przyjąć bezpiecznie
dla środowiska, że w skrajnym przypadku dany metal może samodzielnie wypełnić standard emisyjny
określony dla sumy metali, w przypadku braku pozostałych składników.
Strona 200
dla wartości średnich dobowych).
Wielkość emisji zanieczyszczeń dla wartości granicznych średnich dobowych przyjęte
do obliczeń przedstawiono w poniższej tabeli.
Tabela 8.11. Wielkości emisji zanieczyszczeń z ZTPOK dla granicznych wielkości emisji
– średnie dobowe
Emisja roczna
Emisja
maksymalna
Mg/a
kg/h
Pył
10,220
1,363
Tlenek węgla (CO)
51,102
6,814
10,220
1,363
PCDD/PCDF
0,102 g/a
0,014 mg/h
Rtęć
0,051
0,007
Kadm i Tal
0,051
0,007
0,511
0,068
Sn)
10,220
1,363
1,022
0,136
Emisja
maksymalna
mg/s
378,536
1 892,679
378,536
3,785 ng/s
1,893
1,893
18,927
378,536
37,854
51,102
6,814
1 892,679
Amoniak NH3
204,409
0,792
27,255
0,106
7 570,716
29,3
substancji dla każdego z emitorów E1 i E2 przedstawiono w poniższej tabeli.
Tabela 8.12. Przyjęta do obliczeń wielkość emisji zanieczyszczeń ze spalarni
emisja dla jednego emitora) – wartości graniczne dla średnich dobowych
Wielkość ładunków zanieczyszczeń emitowanych do powietrza z ZTPOK,
odpowiadająca granicznym wartościom standardów emisji wg Rozporządzenia Min.
Środowiska. z dnia 20 grudnia 2005 r. w sprawie standardów emisyjnych z instalacji
(Dz. U. Nr 260, poz. 2181).
Nazwa substancji
Pył ogółem
Chlorowodór
Dwutlenek siarki
Fluorowodór
Dwutlenek azotu
Tlenek węgla
Kadm
Tal
Emisja średnia
[kg/h]
Emisja maksymalna
[kg/h]
0,6815
0,6815
3,4070
0,0680
13,6275
3,4070
0,0018
0,0018
0,6815
0,6815
3,4070
0,0680
13,6275
3,4070
0,0035
0,0035
Strona 201
Rtęć
Antymon
Arsen
Ołów
Chrom
Kobalt
Miedź
Mangan
Nikiel
Wanad
0,0035
0,0038
0,0038
0,0038
0,0038
0,0038
0,0038
0,0038
0,0038
0,0038
0,0035
0,0340
0,0340
0,0340
0,0340
0,0340
0,0340
0,0340
0,0340
0,0340
Uwaga* - do obliczenia przestrzennych rozkładów stężeń metali należy przyjąć bezpiecznie
dla środowiska, że w skrajnym przypadku dany metal może samodzielnie wypełnić standard emisyjny
określony dla sumy metali, w przypadku braku pozostałych składników.
Ponadto w przypadku metali, aby uwzględnić fakt, że w skrajnym przypadku dany metal
może samodzielnie spełnić dany standard emisyjny określony dla sumy metali, w przypadku
braku pozostałych składników, przyjęto że dla każdego z metali tego typu sytuacja może
wystąpić przez 1% czasu pracy instalacji, tj. przez 75 godzin w ciągu roku.
dla wartości średnich trzydziestominutowych).
Wielkość emisji zanieczyszczeń dla wartości granicznych średnich trzydziestominutowych
przyjęte do obliczeń przedstawiono w poniższej tabeli.
Z uwagi na fakt, że standardy emisji a tym samym wielkości emisji metali (Cd+Tl, Hg,
Sb+As+Pb+Cr+Co +Cu+Mn+Ni+V), są dla wartości średnich trzydziestominutowych takie
same, jak przyjęte w poprzednim wariancie obliczeniowym dla wartości średnich dobowych,
nie przeprowadzono w wariancie 3 obliczeń dla tych substancji.
Tabela 8.13. Wielkości emisji zanieczyszczeń z ZTPOK dla granicznych wielkości emisji –
średnie 30-to minutowe
Emisja roczna
Emisja
maksymalna
Mg/a
kg/h
Pył
30,661
4,088
Tlenek węgla (CO)
153,307
20,441
20,441
2,725
PCDD/PCDF
0,102 g/a
0,014 mg/h
Rtęć
0,051
0,007
Kadm i Tal
0,051
0,007
Emisja
maksymalna
mg/s
1 135,607
5 678,037
757,072
3,785 ng/s
1,893
1,893
Sn)
0,511
0,068
18,927
61,323
4,088
8,176
0,545
2 271,215
151,414
204,409
27,255
7 570,716
Amoniak NH3
408,819
1,048
54,509
0,140
15 141,432
38,8
Strona 202
substancji dla każdego z emitorów E1 i E2 przedstawiono w tabeli 8.14.
Tabela 8.14. Przyjęta do obliczeń wielkość emisji zanieczyszczeń ze spalarni (emisja dla
jednego emitora) – wartości graniczne dla średnich trzydziestominutowych
Wielkość ładunków zanieczyszczeń emitowanych do powietrza z ZTPOK,
odpowiadająca granicznym wartościom standardów emisji wg Rozporządzenia Min.
Środowiska. z dnia 20 grudnia 2005 r. w sprawie standardów emisyjnych z instalacji
(Dz. U. Nr 260, poz. 2181).
Nazwa substancji
Emisja średnia
[kg/h]
Emisja maksymalna
[kg/h]
2,0440
4,0880
13,6275
0,2725
27,2545
10,2205
2,0440
4,0880
13,6275
0,2725
27,2545
10,2205
Pył ogółem
Chlorowodór
Dwutlenek siarki
Fluorowodór
Dwutlenek azotu
Tlenek węgla
Silos sorbentu – emitor E3
Emisja dopuszczalna pyłu z silosu dla analogicznej instalacji termicznego przekształcania
odpadów o wydajności 7,6 Mg/h znajdującej się w ZUSOK w Warszawie, wynosi 0,0168
kg/h, czyli 0,0017 Mg/rok (ok. 100 h rocznie).
Emisja z silosu sorbentu odbywać się będzie za pośrednictwem „otworu oddechowego”
silosu, na którym zainstalowany będzie filtr workowy. Wysokość emitora wynosi h = 8,3 m
npt. a średnica wylotu 1,0 m.
Maksymalna emisja godzinowa z planowanego silosu będzie się kształtować na podobnym
poziomie. Zmieni się natomiast czas emisji pyłów z silosu, co związane będzie ze
zwiększonym zapotrzebowaniem na surowce do instalacji oczyszczania, a co za tym idzie częstszym napełnianiem silosu.
Na potrzeby niniejszego opracowania założono, że czas emisji pyłów z silosu wzrośnie
proporcjonalnie do wzrostu wydajności łącznie dla dwóch linii i będzie wynosił ok. 405
h/rok. Emisja roczna będzie wynosić zatem 0,0068 Mg/rok.
Założono wydajność wentylatora przesyłowego w wysokości około 3360 Nm3/h oraz stężenie
pyłu na wylocie 5 mg/Nm3. Szacunkowa emisja pyłu wyniesie
E = 5 mg/Nm3 x 3360 Nm3/h = 0,0168 kg/h x 405 h/rok = 0,0068 Mg/rok
Tabela 8.15. Przyjęta do obliczeń wielkość emisji z silosu sorbentu – emitor E3
Rodzaj emitowanej
Czas pracy
Wielkość emisji
substancji
Pył
h/rok
kg/h
Mg/rok
405
0,0168
0,0068
Strona 203
Silos węgla aktywnego – emitor E4
Emisja z silosu węgla aktywnego odbywać się będzie za pośrednictwem „otworu
oddechowego” silosu, na którym zainstalowany będzie filtr workowy. Wysokość emitora
wynosi h = 6,3 m npt. a średnica wylotu 1,0 m.
Zużycie sorbentu do zużycia węgla aktywnego zachodzi w stosunku ok. 3:1. Emisja
dopuszczalna z silosu węgla aktywnego została więc oszacowana na podstawie emisji
z silosu sorbentu i będzie wynosić 0,0056 kg/h (0,0023 Mg/rok).
Tabela 8.16. Przyjęta do obliczeń wielkość emisji z silosu węgla aktywnego – emitor E4
Rodzaj emitowanej
Czas pracy
Wielkość emisji
substancji
Pył
h/rok
kg/h
Mg/rok
405
0,0056
0,0023
Silos popiołów – emitor E5
Emisja z silosu popiołów odbywać się będzie za pośrednictwem „otworu oddechowego”
Maksymalne stężenie na wylocie silosu po zainstalowaniu filtra workowego będzie wynosić
5 mg/Nm3. Ilość powietrza używanego do wtłaczania do silosu popiołów wynosi w ciągu
godziny ok. 2 m3, a zakładany czas pracy silosu to 7500 h/rok. Emisja pyłu do powietrza
będzie więc wynosić 10 mg/h (0,075 Mg/rok).
Tabela 8.17. Przyjęta do obliczeń wielkość emisji z silosu popiołów – emitor E5
Rodzaj emitowanej
Czas pracy
Wielkość emisji
substancji
Pył
h/rok
kg/h
Mg/rok
7500
0,01
0,075
Silos cementu – emitor E6
Emisja z silosu cementu odbywać się będzie za pośrednictwem „otworu oddechowego”
Emisję z silosu cementu określono w sposób analogiczny do emisji z silosu popiołów.
Maksymalne stężenie na wylocie silosu po zainstalowaniu filtra workowego będzie wynosić
5 mg/Nm3. Ilość powietrza używanego do wtłaczania do silosu cementu wynosi w ciągu
godziny ok. 2 m3, a zakładany czas pracy silosu to 7500 h/rok. Emisja pyłu do powietrza
będzie więc wynosić 10 mg/h (0,075 Mg/rok).
Strona 204
Tabela 8.18. Przyjęta do obliczeń wielkość emisji z silosu cementu – emitor E6
Rodzaj emitowanej
Czas pracy
Wielkość emisji
substancji
Pył
h/rok
kg/h
Mg/rok
7500
0,01
0,075
Hala waloryzacji wraz pomieszczeniem kruszarki – emitor E7
Emisja z hali waloryzacji żużla odbywać się będzie za pośrednictwem systemu
wentylacyjnego hali wyposażonego w filtr tkaninowy. Wysokość emitora wynosi h = 12,0 m
Maksymalne stężenie na wylocie hali waloryzacji żużli po zainstalowaniu filtra workowego
będzie wynosić 5 mg/Nm3. Kruszarka będzie pracować 3 h/dobę przez 325 dni w roku.
Kubatura hali wynosić będzie ok. 8800 m3, ilość wymian powietrza w ciągu godziny – 2.
Emisja maksymalna będzie więc kształtować się na poziomie 0,088 kg/h (0,0858 Mg/rok).
Tabela 8.19. Przyjęta do obliczeń wielkość emisji z hali waloryzacji żużla – emitor E7
Rodzaj emitowanej
Czas pracy
Wielkość emisji
substancji
Pył
h/rok
kg/h
Mg/rok
975
0,088
0,0858
Agregat awaryjny – emitor E8
Agregat stanowić będzie awaryjne źródło energii elektrycznej. Emisja z agregatu wystąpić
może w wypadku odcięcia zasilania dla instalacji oraz w momentach jego próbnych
rozruchów. Szacuje się czas trwania emisji 7 h/rok.
Wysokość emitora wynosi h = 16,5 m npt. a średnica wylotu 0,25 m.
Wskaźniki emisji zanieczyszczeń dla agregatu powierzchniowych przyjęto wg publikacji
Wydawnictwa Komunikacji i Łączności „Paliwa, Oleje i Smary”, J. Michałowska (poniżej):
Tabela 8.20. Ilość szkodliwych składników gazów spalinowych ze spalania oleju napędowego
w maszynach roboczych (kg/Mg paliwa)
Rodzaj zanieczyszczenia
Dwutlenek azotu
Tlenek węgla
Dwutlenek siarki
Ilość składnika gazów spalinowych w kg pochodząca
z 1 tony spalonego oleju napędowego
13.01
20.81
7.80
Strona 205
Emisję zanieczyszczeń dla agregatu określono wg wzoru:
Bk
E
1000
gdzie:
E – emisja danego zanieczyszczenia [kg/h],
B – maksymalne zużycie paliwa przez maszyny [kg/h],
k – wskaźnik emisji danego zanieczyszczenia [g/km/poj],


maksymalne zużycie oleju napędowego – 20l/h = 17,5 kg/h
czas emisji w roku: 7 h/rok
Tabela 8.21. Wielkość emisji generowanej podczas pracy agregatu
Lp.
1
2
3
Dwutlenek azotu
Tlenek węgla
Dwutlenek siarki
Emisja
[kg/h]
0,22768
0,36418
0,13650
[Mg/rok]
0,00159
0,00255
0,00096
8.1.4.2. Emisja niezorganizowana
Emisja niezorganizowana na terenie instalacji (a więc po drogach wewnętrznych należących
do prowadzącego instalację ZTPOK) będzie pochodzić z operacji dowozu odpadów do
punktu rozładunkowego hali wyładunkowej (podjazd pod bramę wyładowczą, otwarcie
bramy, postój na biegu jałowym, opróżnienie samochodu, zamknięcie bramy i odjazd),
transportu żużla i pracy ładowarki.
Środki transportu
a) transport technologiczny
Transport ten obejmuje:
 dowóz odpadów
 transport żużla
 wywóz odpadów poprocesowych
 przywóz reagentów
Transport technologiczny realizowany będzie przez 250 dni/rok.
Obejmował będzie następujące środki transportu:
 samochody ciężarowe 10 Mg – 44 pojazdów (88 operacji wjazd-wyjazd) na dobę
 samochody ciężarowe 20 Mg – 22 pojazdy (44 operacje wjazd-wyjazd) na dobę
Ruch samochodów ciężarowych odbywać się będzie przez 10 h/dobę, w godzinach: 9-15 i 1822.
Do obliczeń przyjęto wskaźniki emisji wg Instrukcji MOŚZNiL z dn. 01.02.1993 r.
„Obliczanie opłat za wprowadzanie zanieczyszczeń do powietrza z silników spalinowych”:
- samochody ciężarowe z silnikami ZS o masie całkowitej 3,5-16 t
Strona 206
NO2 – 66 g/kg paliwa
CO – 37 g/kg paliwa
- samochody ciężarowe z silnikami ZS o masie całkowitej > 16 t
Wielkość emisji obliczono wg wzoru:
Mp = (Z x Ep)/1000
gdzie: M p – masa zanieczyszczeń [kg/jednostkę czasu]
Z – zużycie paliwa [kg/jednostkę czasu]
Ep – wskaźnik emisji [g/kg paliwa]
Tabela 8.22. Wielkość emisji zanieczyszczeń z transportu technologicznego
Substancja
Emisja średnia [kg/h]
Emisja roczna [Mg/rok]
dwutlenek azotu
0,0562
0,140
tlenek węgla
0,0849
0,212
b) samochody osobowe
Przewiduje się ruch pojazdów osobowych w wielkości 10 pojazdów na każdą z 3 zmian,
tj. 30 pojazdów na dobę.
Do obliczeń przyjęto wskaźniki emisji wg Instrukcji MOŚZNiL z dn. 01.02.1993 r.
„Obliczanie opłat za wprowadzanie zanieczyszczeń do powietrza z silników spalinowych”:
- samochody osobowe z silnikami ZI z reaktorami katalitycznymi:
Wielkość emisji obliczono wg wzoru:
Mp = (Z x Ep)/1000
gdzie: M p – masa zanieczyszczeń [kg/jednostkę czasu]
Z – zużycie paliwa [kg/jednostkę czasu]
Ep – wskaźnik emisji [g/kg paliwa]
Tabela 8.23. Wielkość emisji zanieczyszczeń z transportu technologicznego
Substancja
Emisja średnia [kg/h]
Emisja roczna [Mg/rok]
dwutlenek azotu
0,004
0,006
tlenek węgla
0,016
0,024
c) ładowarka
Ładowarka będzie pracować na placu przyjęcia i sezonowania żużli przez ok. 3 godz.
dziennie.
Strona 207
Wskaźniki emisji zanieczyszczeń dla źródeł powierzchniowych przyjęto wg publikacji
Wydawnictwa Komunikacji i Łączności „Paliwa, Oleje i Smary”, J. Michałowska (poniżej):
Tabela. 8.24. Ilość szkodliwych składników gazów spalinowych ze spalania oleju napędowego
w maszynach roboczych (kg/Mg paliwa)
Dwutlenek azotu
Tlenek węgla
Dwutlenek siarki
Ilość składnika gazów spalinowych w kg pochodząca
z 1 tony spalonego oleju napędowego
13.01
20.81
7.80
Emisję zanieczyszczeń dla źródeł powierzchniowych określono wg wzoru:
Bk
E
1000
gdzie:
E – emisja danego zanieczyszczenia [kg/h],
B – maksymalne zużycie paliowa przez maszyny [kg/h],
k – wskaźnik emisji danego zanieczyszczenia [g/km/poj],



czas pracy w ciągu dnia: 3 godz.
maksymalne zużycie oleju napędowego – 20l/h = 17,5 kg/h
czas emisji w roku: 3 h * 250 dni/rok = 750 h/rok
Tabela 8.25. Wielkość emisji generowanej podczas pracy ładowarki
Lp.
1
2
3
Dwutlenek azotu
Tlenek węgla
Dwutlenek siarki
[g/s]
0,0632
0,1012
0,0379
Emisja
[kg/h]
0,2277
0,3642
0,1365
[Mg/rok]
0,1708
0,2731
0,1024
Emisja sumaryczna:
Tabela 8.26. Wielkość sumarycznej emisji niezorganizowanej z terenu ZTPOK
Lp.
1.
2.
3.
Dwutlenek azotu
Tlenek węgla
Dwutlenek siarki
Emisja sumaryczna
[Mg/rok]
0,3168
0,5091
0,1024
Strona 208
8.1.5. OKREŚLENIE MAKSYMALNYCH STĘŻEŃ ORAZ ZAKRESU OBLICZEŃ
Obliczenia maksymalnych stężeń zanieczyszczeń (Smm) przeprowadzono
o program komputerowy OPA03.
w oparciu
W obliczeniach uwzględniono maksymalne emisje zanieczyszczeń, aktualne
zanieczyszczeń, szorstkość terenu, warunki atmosferyczne oraz czas pracy źródeł emisji.
tło
Charakterystyka fizyczna projektowanych punktowych źródeł emisji do powietrza (emitorów)
została zebrana w tabeli poniżej.
Tabela 8.27. Charakterystyka emitorów istniejących w ZTPOK – emisja zorganizowana
Symbol
emitora
E1
E2
E3
E4
E5
E6
E7
E8
Opis emitora
Komin z pieca
linii 1
Komin z pieca
linii 2
Silos sorbentu
Silos węgla
aktywnego
Silos popiołów
Silos cementu
Hala waloryzacji
żużli
Agregat
Przepływ
Czas
w emitorze pracy
Wysokość
Średnica
Temperatura
lub
źródeł
emitora wewnętrzna
wylotowa
wydajność emisji
[m]
emitora [m]
gazów [K]
wentylatora [h/rok]
[Nm3/h]
50,0
1,6
85 562
7500
423
50,0
1,6
85 562
7500
423
8,3
1,0
3360
405
293
6,3
1,0
20
405
293
8,3
8,3
1,0
1,0
20
20
7500
7500
12,0
1,0
17 600
975
293
293
293
16,5
0,25
7065
7
323
W obliczeniach uwzględniono również źródła emisji niezorganizowanej, które stanowią
środki transportu i ładowarka, poruszające się po terenie ZTPOK:
 transport technologiczny
 pojazdy osobowe
 ładowarka
Ww. źródła potraktowano jako powierzchniowe źródła emisji niezorganizowanej.
Szkic sytuacyjny obiektu wraz z lokalizacją emitorów przedstawia załącznik 8.1
Parametry emitorów oraz dane do obliczeń przedstawia załącznik 8.2.
Wszystkie rodzaje obliczeń wykonano w 3 wariantach:
 Wariant 1 – Obliczenia wykonano dla metody półsuchego oczyszczania spalin
ze skruberem z linii termicznego przekształcania odpadów;
Strona 209


Wariant 2 – Obliczenia wykonano dla granicznych emisji z linii termicznego
przekształcania odpadów ZTPOK (wielkość emisji na poziomie standardu emisyjnego
dla wartości średnich dobowych), celem zobrazowania najwyższych z teoretycznie
możliwych emisji maksymalnych;
Wariant 3 – Obliczenia wykonano dla granicznych emisji z linii termicznego
dla wartości średnich trzydziestominutowych), celem zobrazowania najwyższych
z teoretycznie możliwych emisji maksymalnych. W tym przypadku obliczenia
wykonano tylko dla tych substancji dla których emisja jest wyższa od obliczeń
przeprowadzonych w wariancie 2, a więc pyłu, chlorowodoru, dwutlenku siarki,
fluoru, tlenków azotu i tlenku węgla. Dla pozostałych substancji nie wykonano
obliczeń gdyż wielkość emisji (standard emisyjny) jest taka sama jak w wariancie 2.
Wszystkie rodzaje obliczeń wykonano w 3 wariantach:
 Wariant 1 – Obliczenia wykonano dla metody półsuchego oczyszczania spalin
ze skruberem z linii termicznego przekształcania odpadów;
 Wariant 2 – Obliczenia wykonano dla granicznych emisji z linii termicznego
dla wartości średnich dobowych), celem zobrazowania najwyższych z teoretycznie
możliwych emisji maksymalnych;
 Wariant 3 – Obliczenia wykonano dla granicznych emisji z linii termicznego
dla wartości średnich trzydziestominutowych), celem zobrazowania najwyższych
z teoretycznie możliwych emisji maksymalnych. W tym przypadku obliczenia
wykonano tylko dla tych substancji dla których emisja jest wyższa od obliczeń
przeprowadzonych w wariancie 2, a więc pyłu, chlorowodoru, dwutlenku siarki,
fluoru, tlenków azotu i tlenku węgla. Dla pozostałych substancji nie wykonano
obliczeń gdyż wielkość emisji (standard emisyjny) jest taka sama jak w wariancie 2.
W każdym z wariantów wykonano następujące rodzaje obliczeń:
1. Skrócony zakres obliczeń dla wszystkich substancji emitowanych z punktowych
źródeł emisji znajdujących się na terenie Zakładu:
 dla emitorów linii technologicznych spalania odpadów: chlorowodór, fluor, kadm,
tal, rtęć, ołów, antymon, arsen, chrom, kobalt, miedź, mangan, nikiel, wanad
(w wariancie 3 tylko chlorowodór i fluor).
 łącznie dla emitorów linii technologicznych spalania odpadów oraz emitorów E3,
E4, E5, E6, E7: pył zawieszony PM10
 łącznie dla emitorów linii technologicznych spalania odpadów oraz emitora E8
(agregat): dwutlenek azotu, dwutlenek siarki, tlenek węgla
2. Pełny zakres obliczeń, obliczenia wykonano na poziomie terenu, z uwagi na fakt, że
w odległości od emitora mniejszej niż 10h = 500 m nie występuje zabudowa
mieszkaniowa wyższa niż parterowa, nie wykonywano obliczeń na wysokości
zabudowy.
 dla emitorów linii technologicznych spalania odpadów dla substancji emitowanych
ze źródeł emisji, dla których zakres skrócony wykazał, że nie spełniony jest
warunek Smm  0,1 · D1: w wariancie 1 jest to arsen, w wariancie 2 arsen i nikiel,
w wariancie 3 chlorowodór
Strona 210
E4, E5, E6, E7: pył zawieszony PM10
 łącznie dla emitorów linii technologicznych spalania odpadów oraz emitora E8
(agregat), a także dla powierzchniowych źródeł emisji: dwutlenek azotu, dwutlenek
siarki, tlenek węgla
3. Sprawdzenie kryterium opadu pyłu oraz obliczenia opadu pyłu dla substancji, dla
których kryterium opadu pyłu nie jest spełnione
 dla emitorów linii technologicznych spalania odpadów: kadm i ołów (w wariancie 3
brak tych obliczeń).
E4, E5, E6, E7: pył ogółem
8.1.5.1. Obliczenia
wielkości
oczyszczania spalin
emisji
dla
półsuchej
metody
Wielkość emisji substancji dla metody półsuchej oczyszczania spalin z linii termicznego
przekształcania odpadów wraz z pozostałymi źródłami emisji zorganizowanej przyjęto
zgodnie z wyliczeniami zawartymi w rozdziale 8.1.4.1 Dla źródeł emisji niezorganizowanej
emisje przyjęto zgodnie z wyliczeniami określonymi w rozdziale 8.1.4.2.
Skrócony zakres obliczeń
Wykonano skrócony zakres obliczeń dla wszystkich substancji emitowanych
z punktowych emitorów ZTPOK. Wyniki tych obliczeń przedstawiono w tabeli.
Tabela 8.28. Wyniki skróconego zakresu obliczeń
Nazwa substancji
Antymon
Arsen
Chlorowodór
ChromVI
Dwutlenek azotu
Dwutlenek siarki
Fluor
Kadm
Kobalt
Mangan
Miedź
Nikiel
Ołów
Rtęć
Tal
Tlenek węgla
Wanad
Suma stężeń 1
godzinowych
największych z
możliwych
[μg/m3]
metoda półsucha ze skruberem
7440-36-0
0,028
7440-38-2
0,057
7647-01-0
4,652
7440-47-3
0,028
10102-44-0
40,681
7446-09-5
11,6231
7782-41-4
0,466
7440-43-9
0,003
7440-48-4
0,028
7439-96-5
0,028
7440-50-8
0,028
7440-02-0
0,028
7439-92-1
0,028
7439-97-6
0,006
30,765
7440-28-0
0,003
630-08-0
14,529
7440-62-2
0,028
Oznaczenie
numeryczne substancji
(numer CAS)
0,1 · D1
[μg/m3]
2,300
0,020
20,00
0,460
20,000
35,000
3,000
0,052
0,500
0,900
2,000
0,023
0,500
0,07
28,00
0,100
3000,00
0,230
Strona 211
Obliczenia wykazały, że w przypadku metody półsuchej ze skruberem warunek S mm  0,1  D1
nie jest spełniony dla arsenu, dwutlenku azotu i pyłu PM10.
Pełny zakres obliczeń dla substancji emitowanych z emitora spalarni
Pełny zakres obliczeń przeprowadzono dla arsenu, dwutlenku azotu, pyłu PM10, a także dla
dwutlenku siarki i tlenku węgla, z uwagi na fakt, że substancje te są emitowane również
ze źródeł emisji niezorganizowanej.
Obliczenia przeprowadzono w siatce 760 x 1140 m, z krokiem 25 m.
Wyniki obliczeń przedstawiono w tabeli 8.29 i w załączniku 8.2.
Graficzne zobrazowanie wyników obliczeń przedstawiono na mapach w załączniku 8.3.
Tabela 8.29. Wyniki pełnego zakresu obliczeń
Substancja
Arsen
Dwutlenek
azotu
Dwutlenek
siarki
Pył PM10
Tlenek węgla
7440-38-2
10102-44-0
Dopuszczalna
Dopuszczaln
Maksymalna
wartość
a wartość
wartość
częstości
stężenia
stężenia
przekroczeń
średnioroczśredniorocznego
[%]
nego
[μg/m3]
Da-R
[μg/m3 ]
0,057
0,0
0,2
0,00034
0,009
499,147
0,079
0,2
2,285
21,000
7446-09-5
333,067
0,0
0,274
0,638
28,000
630-08-0
19,274
794,966
0,0
0,0
0,2
0,2
0,123
1,864
4,00
-
Nr CAS
Maksymaln
Stężenie
a
maksymaln
częstość
e w sieci
przekrocze
receptorów
ń
3
[μg/m ]
[%]
Jak wynika z obliczeń, dopuszczalne wartości częstości przekroczeń stężenia
uśrednionego dla okresu 1 godziny oraz dopuszczalne wartości stężenia
średniorocznego są dotrzymane dla wszystkich substancji.
Sprawdzenie kryterium opadu pyłu
W załączniku przedstawiono wyniki wstępnych obliczeń opadu pyłu.
Z obliczeń tych wynika, że obliczenie opadu pyłu ogółem jest zbyteczne.
Obliczenie opadu kadmu i ołowiu
Wyniki obliczeń opadu kadmu i ołowiu przedstawiono w tabeli 8.30 i w załącznikach 8.1.
Tabela 8.30. Wyniki obliczeń opadu kadmu i ołowiu
Substancja
Kadm
Ołów
Maksymalna wielkość
opadu
[g/m2 · rok]
0,002
0,005
Dopuszczalna wielkość
opadu
[g/m2 · rok]
0,010
0,100
Jak wynika z obliczeń, dopuszczalna wielkość opadu nie jest przekroczona.
Graficzne zobrazowanie wyników obliczeń opadu kadmu i ołowiu przedstawiono na mapach
w załączniku 8.2.
Strona 212
8.1.5.2. Obliczenia wielkości emisji dla granicznych emisji z linii
termicznego przekształcania odpadów ZTPOK
Wielkość emisji zanieczyszczeń dla granicznych emisji z linii termicznego przekształcania
odpadów wykonano przyjmując wielkości emisji na poziomie standardu emisyjnego, zgodnie
z danymi zawartymi w rozdziale 8.1.4.1.
Nazwa substancji
Antymon
Arsen
Chlorowodór
ChromVI
Dwutlenek azotu
Dwutlenek siarki
Fluor
Kadm
Kobalt
Mangan
Miedź
Nikiel
Ołów
Rtęć
Tal
Tlenek węgla
Wanad
Suma stężeń 1
godzinowych
największych z
możliwych
[μg/m3]
wartości średnie dobowe
7440-36-0
0,145
7440-38-2
0,290
7647-01-0
5,813
7440-47-3
0,145
10102-44-0
116,238
7446-09-5
29,061
7782-41-4
0,580
7440-43-9
0,015
7440-48-4
0,145
7439-96-5
0,145
7440-50-8
0,145
7440-02-0
0,145
7439-92-1
0,145
7439-97-6
0,030
32,916
7440-28-0
0,015
630-08-0
29,061
7440-62-2
0,145
Oznaczenie
(numer CAS)
0,1 · D1
[μg/m3]
2,300
0,020
20,00
0,460
20,000
35,000
3,000
0,052
0,500
0,900
2,000
0,023
0,500
0,07
28,00
0,100
3000,00
0,230
Obliczenia wykazały, że w przypadku wartości średnich dobowych warunek Smm  0,1  D1
nie jest spełniony dla arsenu, dwutlenku azotu, niklu i pyłu PM10.
Pełny zakres obliczeń przeprowadzono dla arsenu, niklu, dwutlenku azotu, pyłu PM10,
a także dla dwutlenku siarki i tlenku węgla, z uwagi na fakt, że substancje te są emitowane
również ze źródeł emisji niezorganizowanej.
Strona 213
Substancja
Nr CAS
Arsen
Dwutlenek azotu
Dwutlenek siarki
Nikiel
Pył PM10
Tlenek węgla
7440-38-2
10102-44-0
7446-09-5
7440-02-0
630-08-0
Stężenie
Maksymalna
maksymalne
częstość
w sieci
przekroczeń
receptorów
[%]
[μg/m3]
Dopuszczalna
wartość
Maksymalna
wartość
częstości
stężenia
przekroczeń
średniorocznego
[%]
[μg/m3 ]
0,298
0,009
499,147
0,079
333,067
0,0
0,144
0,0
20,067
0,0
794,966
0,0
0,2
0,2
0,274
0,2
0,2
0,2
Dopuszczalna
wartość
stężenia
średniorocznego
Da-R
[μg/m3]
0,002
6,382
1,585
0,0009
0,168
1,986
0,009
21,000
28,000
0,023
4,000
-
uśrednionego dla okresu 1 godziny oraz dopuszczalne wartości stężenia średniorocznego
są dotrzymane dla wszystkich substancji.
Obliczenie opadu kadmu i ołowiu
Wyniki obliczeń opadu kadmu i ołowiu przedstawiono w tabeli 8.33 i w załącznikach 8.2.
Tabela 8.33. Wyniki obliczeń opadu kadmu i ołowiu
Substancja
Kadm
Ołów
Maksymalna wielkość
opadu
[g/m2 · rok]
0,010
0,023
Dopuszczalna wielkość
opadu
[g/m2 · rok]
0,010
0,100
Jak wynika z obliczeń, dopuszczalna wielkość opadu nie jest przekroczona.
Graficzne zobrazowanie wyników obliczeń opadu kadmu i ołowiu przedstawiono na mapach
w załączniku 8.3.
Strona 214
8.1.5.3. Obliczenia wielkości emisji dla granicznych emisji z linii
termicznego przekształcania odpadów ZTPOK – wartości
średnie trzydziestominutowe
Wielkość emisji zanieczyszczeń dla granicznych emisji z linii termicznego przekształcania
odpadów wykonano przyjmując wielkości emisji na poziomie standardu emisyjnego
dla wartości średnich trzydziestominutowych, zgodnie z danymi zawartymi w rozdziale
8.1.4.1.
Z uwagi na fakt, że standard emisji a tym samym wielkości emisji metali (Cd+Tl, Hg,
Sb+As+Pb+Cr+Co+Cu+Mn+Ni+V) są dla wartości średnich trzydziestominutowych takie
same, jak przyjęte w poprzednim wariancie obliczeniowym, dla wartości średnich dobowych
nie przeprowadzono w wariancie 3 obliczeń dla tych substancji.
Nazwa substancji
Chlorowodór
Dwutlenek azotu
Dwutlenek siarki
Fluor
Tlenek węgla
Suma stężeń 1
godzinowych
największych z
możliwych
[μg/m3]
wartości średnie 30-minutowe
7647-01-0
34,869
10102-44-0
232,472
7446-09-5
116,238
7782-41-4
2,324
38,726
630-08-0
87,178
Oznaczenie
(numer CAS)
0,1 · D1
[μg/m3]
20,00
20,000
35,000
3,000
28,00
3000,00
Obliczenia wykazały, że w przypadku wartości średnich trzydziestominutowych warunek
Smm  0,1  D1 nie jest spełniony dla chlorowodoru, dwutlenku azotu, dwutlenku siarki i pyłu
PM10.
Pełny zakres obliczeń przeprowadzono dla chlorowodoru, dwutlenku azotu, dwutlenku siarki
i pyłu PM10, a także dla tlenku węgla, z uwagi na fakt, że substancja ta jest emitowana
również ze źródeł emisji niezorganizowanej.
Strona 215
Substancja
Chlorowodór
Dwutlenek
azotu
Dwutlenek
siarki
Pył PM10
Tlenek węgla
7647-01-0
10102-44-0
Dopuszczalna
Dopuszczaln
Maksymalna
wartość
a wartość
wartość
częstości
stężenia
stężenia
przekroczeń
średnioroczśredniorocznego
[%]
nego
Da-R
[μg/m3]
[μg/m3 ]
wartości średnie 30-minutowe
34,728
0,0
0,2
1,891
22,500
499,147
0,2
12,686
21,000
0,266
7446-09-5
333,067
0,0
0,274
6,313
28,000
630-08-0
20,067
794,966
0,0
0,0
0,2
0,2
0,484
4,850
4,000
-
Maksymaln
Stężenie
a
maksymaln
częstość
e w sieci
przekrocze
receptorów
ń
3
[μg/m ]
[%]
Nr CAS
uśrednionego dla okresu 1 godziny oraz dopuszczalne wartości stężenia
średniorocznego są dotrzymane dla wszystkich substancji, poza dwutlenkiem azotu
(niewielkie przekroczenie dopuszczalnej częstości przekroczeń).
8.1.5.4. Omówienie
i podsumowanie oddziaływania
zanieczyszczeń z ZTPOK na powietrze
emisji
Obliczenia wpływu przedsięwzięcia na stan powietrza atmosferycznego przeprowadzono dla
17substancji emitowanych z kominów spalarni, emisji pyłu z silosów magazynujących
substancje, hali waloryzacji żużla, awaryjnego agregatu oraz emisji niezorganizowanej
substancji ze środków transportu, dla których standardy imisyjne określone
są rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 3 marca 2008 r. w sprawie poziomów
niektórych substancji w powietrzu oraz obowiązującym obecnie rozporządzeniem Ministra
Środowiska w sprawie wartości odniesienia dla niektórych substancji w powietrzu.
W wyniku przeprowadzonych obliczeń dla półsuchej metody oczyszczania spalin
ze skruberem, która będzie stosowana w omawianej instalacji ZTPOK w gminie Trzebinia
stwierdzono, że dla żadnej z emitowanych substancji nie występują przekroczenia
dopuszczalnej wartości częstości przekroczeń stężenia uśrednionego dla okresu 1 godziny
oraz dopuszczalnej wartości stężenia średniorocznego. Wstępne obliczenia wykazały,
że większość zanieczyszczeń emitowanych z instalacji została zakwalifikowana
do skróconego zakresu obliczeń, co oznacza, że ich stężenia w powietrzu są bardzo niskie
i nie stanowią żadnego zagrożenia dla czystości atmosfery. Do pełnego zakresu obliczeń
zostały zakwalifikowane dwutlenek azotu, arsen i pył PM10 oraz dwutlenek siarki i tlenek
węgla z uwagi na ich emisję ze źródeł niezorganizowanych. Przeprowadzone obliczenia
w siatce receptorów potwierdziły ich znikomy wpływ na środowisko – zarówno wartości
stężeń średniorocznych jak i jednogodzinnych są znacznie poniżej dopuszczalnych wartości.
Strona 216
W podstawowej metodzie półsuchej oczyszczania spalin ze skruberem, która będzie
zastosowana w projektowanej instalacji do termicznego przekształcania odpadów
komunalnych, nie stwierdzono również możliwości wystąpienia przekroczeń dopuszczalnej
wartości opadu pyłu oraz kadmu i ołowiu.
Należy stwierdzić, iż dla tej metody zostaną również dotrzymane standardy emisyjne,
zarówno średnie dobowe jak i średnie trzydziestominutowe, z instalacji spalania odpadów,
określone w rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 20 grudnia 2005 r. (Dz. U. Nr 260,
poz. 2181). Należy podkreślić, iż wielkość emisji w przypadku metody półsuchej będzie
na poziomie znacznie niższym od standardów emisyjnych z instalacji.
Nowoczesny i wysokosprawny system oczyszczania spalin, oparty na metodzie pół-suchej
ze skruberem zapewni redukcję zanieczyszczeń zawartych w gazach odlotowych do
bezpiecznego poziomu, co potwierdziły przeprowadzone obliczenia.
Przeprowadzono również dodatkowe obliczenia rozkładu stężeń w powietrzu w dwóch
wariantach obliczeniowych, dla tych substancji, dla których zgodnie z rozporządzeniem
w sprawie standardów emisyjnych z instalacji, obliczono emisje maksymalne wynikające
z wyższych standardów – średnich dobowych, wariant 2 i średnich trzydziestominutowych
wariant 3.
Dla wariantu 2 obliczenia wykazały, że dla emitowanych substancji poziomy dopuszczalne
oraz wartości odniesienia będą dotrzymane.
W przypadku wariantu 3, charakteryzującego się znacznie wyższymi emisjami, obliczenia
wykazały możliwość wystąpienia przekroczeń dopuszczalnych wielkości stężeń dla
dwutlenku azotu.
Należy jednak zauważyć, iż wyliczenia te są czysto teoretyczne (przy założeniu, że emisja ze
spalarni będzie stanowiła wielkość równą standardom emisyjnym z instalacji), przedstawione
wyłącznie celem zobrazowania wielkości emisji na poziomie standardów emisyjnych.
Z analiz pomiarowych wielkości emisji zanieczyszczeń z pracujących spalarni w UE wynika,
że rzeczywiste emisje mogą być nawet 3 – 6 krotnie mniejsze.
Wariantem wybranym przez Inwestora najkorzystniejszym z punktu widzenia ochrony
środowiska jest wariant 1 – metoda półsucha oczyszczania spalin ze skruberem, dla którego
wykazano w niniejszym rozdziale, iż zostaną dotrzymane dopuszczalne normy w zakresie
ochrony powietrza.
Tym samym stwierdzić można, że przy założonych wielkościach emisji na poziomie
określonym rozporządzeniem Ministra Środowiska w sprawie poziomów niektórych
substancji w powietrzu oraz wartości odniesienia, funkcjonowanie zakładu termicznego
przekształcania odpadów nie będzie miało istotnego negatywnego wpływu na stan powietrza
atmosferycznego w jego otoczeniu.
1. Wykonano obliczenia imisji zanieczyszczeń w przypadku stosowania metody
półsuchej oczyszczania spalin ze skruberem wraz z emisją pyłu z silosów
magazynujących substancje, hali waloryzacji żużla i emisji niezorganizowanej
substancji ze środków transportu oraz granicznych emisji z ZTPOK.
2. W przypadku 1 wariantu dla metody półsuchej oczyszczania spalin ze skruberem, dla
żadnej substancji, nie stwierdzono występowania przekroczeń dopuszczalnej
wartości częstości przekroczeń oraz dopuszczalnej wartości stężenia średniorocznego,
a w przypadku opadu pyłu – dopuszczalnej wielkości opadu pyłu, kadmu i ołowiu.
Strona 217
3. W przypadku wariantu 2 i 3 obliczeń, stwierdzono występowania przekroczeń
dopuszczalnej wartości częstości przekroczeń stężeń dwutlenku azotu (wariant 3)
dla granicznych emisji zanieczyszczeń, na poziomie standardów emisyjnych.
4. W odległości od źródła, mniejszej niż 10 h to jest 10 × 50 = 500 m nie występuje
zabudowa mieszkalna wyższa niż parterowa.
Celem przeprowadzonych obliczeń było wykazanie czy poza terenem lokalizacji ZTPOK
(teren do którego Inwestor posiada tytuł prawny) nie będzie przekroczeń dopuszczalnych
norm. Przeprowadzone obliczenia jednoznacznie eliminują taki przypadek. Zamieszczone
w załącznikach izolinie rozkładu stężeń dla poszczególnych wartości imisyjnych
rozpatrywanych substancji zostały dodatkowo przedstawione na mapie sytuacyjnej
obrazującej teren ZTPOK oraz najbliższe sąsiedztwo.
Dla czytelniejszego sposobu zobrazowania sytuacji w poniższej tabeli zestawiono
maksymalne z możliwych występowanie stężeń i ich odległość od źródła emisji, jakim jest
ZTPOK. W tabeli podano też poszczególne normatywne stężenia, osiągany procent
dopuszczalnej normy oraz częstość przekroczeń tych norm.
Tabela 8.36. Maksymalna odległość i wartości imisji substancji wynikająca z emisji
z instalacji ZTPOK w porównaniu do wartości odniesienia (Dn) zawartych
w rozporządzeniu Ministra Środowiska
maksymalna
wartość stężeń
odległość
maksymalnych
Substancja maksymalnych
1 godzinnych
stężeń od
[µg/m3]
ZTPOK [m]
antymon
arsen
chlorowodór
chrom
dwutlenek
azotu
dwutlenek
siarki
fluor
kadm
kobalt
mangan
miedź
nikiel
ołów
rtęć
pył
zawieszony
PM 10
tal
tlenek węgla
wanad
Dn wg. Rozp.
MŚ [µg/m3]
częstość
% Dn przekroczeń
Dn
do 343,8
do 343,8
do 343,8
do 343,8
0,028
0,057
4,652
0,028
23,00
0,20
200,00
4,60
0,13
29,0
2,37
0,63
0,0
0,0
0,0
0,0
do 343,8
40,681
200,00
20,69
0,0
do 343,8
11,623
350,00
3,38
0,0
do 343,8
do 343,8
do 343,8
do 343,8
do 343,8
do 343,8
do 343,8
do 343,8
0,466
0,003
0,028
0,028
0,028
0,028
0,028
0,006
30,00
0,52
5,00
9,00
20,00
0,23
5,00
0,7
1,58
0,57
0,58
8,29
0,15
0,22
0,58
0,86
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
do 343,8
30,765
280,00
10,99
0,0
do 343,8
do 343,8
do 343,8
0,003
14,529
0,028
1,00
30000
2,30
0,3
0,00
1,26
0,0
0,0
0,0
Dn - stężenia dopuszczalne wg. rozp. Ministra Środowiska
Źródło: opracowanie własne na podstawie obliczeń zawartych w załącznikach do Raportu
Strona 218
Z zestawienia wynika, że:
1. maksymalna możliwa odległość występowania maksymalnych stężeń wynosi
do 343,8 m licząc od kominów instalacji (źródła emisji E1 i E2),
2. wszystkie wartości możliwych stężeń maksymalnych osiągają wartości
znacznie niższe niż dopuszczalne normy,
3. częstość przekroczenia dopuszczalnych norm, dla wszystkich substancji,
wynosi „0”.
Przedstawione powyżej obliczenia dla rozprzestrzeniania się substancji w powietrzu,
z wiodącą metodą półsuchą ze skruberem oczyszczania spalin wykazały, że spełnione są
wszystkie warunki określone w rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 26 stycznia 2010
r. w sprawie wartości odniesienia dla niektórych substancji w powietrzu (Dz. U. Nr16,
poz.87) i w rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 3 marca 2008 w sprawie poziomów
niektórych substancji w powietrzu (Dz. U. z 2008 r. Nr 47, poz. 281) oraz dotrzymane zostaną
standardy emisyjne, zarówno średnie dobowe jak i średnie trzydziestominutowe, z instalacji
spalania odpadów, określone w rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia
20 grudnia 2005 r. (Dz. U. Nr 260, poz. 2181).
Przedstawione wielkości emisji zanieczyszczeń przyjęte do obliczeń propagacji
zanieczyszczeń z linii termicznego przekształcania odpadów komunalnych, wynikają
z praktyki stosowania technologii termicznego przekształcania odpadów komunalnych
w krajach Europy zachodniej oraz wytycznych BREF.
Analiza wykazała, że dla wszystkich rozpatrywanych zanieczyszczeń ZTPOK, spełnione będą
wymagania przepisów ochrony powietrza. Należy nadmienić, że obliczenia emisji ZTPOK
zostały przeprowadzone z uwzględnieniem poziomu tła, który jest wynikiem pracy sąsiednich
instalacji. W ten sposób oceniono skumulowany z emitorami znajdującymi się w okolicy
wpływ ZTPOK na stan powietrza atmosferycznego. Mając na uwadze szczególnie takie
aspekty jak lokalizacja wobec terenów zabudowy mieszkalnej i terenów szczególnie
chronionych stwierdzono iż realizacja przedsięwzięcia nie spowoduje uciążliwości względem
powietrza atmosferycznego.
Odniesienie zgodności realizacji przedsięwzięcia z zapisami Programu Ochrony Powietrza
dla Województwa Małopolskiego.
W rozdz. 3.2. Raportu omówiono skrótowo przyczyny przyjęcia przez Sejmik Województwa
Małopolskiego Uchwałą Nr XXXIX/612/09 z dnia 21.12 2009 r. do realizacji „Programu
Ochrony Powietrza dla Województwa Małopolskiego”.
Ponieważ planowane przedsięwzięcia będzie realizowane na obszarze strefy chrzanowskoolkuskiej przedstawiono również źródła przekroczeń dopuszczalnych norm dla powietrza oraz
obowiązki wynikające dla prowadzącego instalację, wynikające z tego Programu.
W świetle przedstawionych zapisów tego rozdziału Raportu, jak również części Raportu
dotyczącego przyjętej do realizacji technologii, należy stwierdzić, że zapisy Programu będą
zrealizowane.
Przedsięwzięcie jest zgodne z BAT. ZTPOK jest nowoczesną technologią spalania, przy
zastosowaniu wysokosprawnych urządzeń odpylających i redukujących zawarte w spalinach
substancje emitowane do powietrza. Proces technologiczny będzie w pełni zautomatyzowany
i zhermetyzowany. Zaproponowana technologia należy do kategorii przyjaznych środowisku,
a na zarządzającego instalacją będzie nałożony obowiązek wdrożenia systemu zarządzania
środowiskiem.
Strona 219
Przy doborze technologii kierowano się nie tylko zapisami Programu, ale też wzięto pod
uwagę tzw. tło zanieczyszczeń określone przez Małopolskiego Wojewódzkiego Inspektora
Ochrony Środowiska dla rejonu lokalizacji przedsięwzięcia. Z podanych danych
średniorocznych stężenia pyłu PM10 są przekroczone.
Ponad to wzięto pod uwagę najnowszą i najbardziej aktualną „Ocenę jakości powietrza
w województwie małopolskim w 2009 roku” opracowaną przez WIOŚ w Krakowie. Z tej
oceny wynika, że aktualnie obszar strefy chrzanowsko-olkuskiej kwalifikowany jest jako
strefa C, ale już tylko ze względu na przekroczenia pyłu PM10 i benzoαpirenu – należy
zaznaczyć, że Program został uchwalony dla wymienionych substancji oraz dla NO2 i SO2.
Z substancji których stężenia w powietrzu charakteryzują się przekroczeniami, benzoαpiren
nie jest emitowany do powietrza przez emitory ZTPOK. Natomiast głównym powodem
przekroczeń PM10 jest niska emisja oraz transport samochodowy, a nie emitory punktowe.
Pomimo tego autorzy Raportu proponują redukcję emisji NOx metodą katalityczną
z urządzeniem jakim jest skruberem redukującym m.in. substancje pyłowe zawarte
w spalinach.
Podsumowanie
Należy zaznaczyć, że dla zaproponowanego systemu oczyszczania spalin (metoda pół
sucha, filtr workowy, dodatkowa płuczka – skruber, SCR) w ZTPOK nie będzie
żadnych przekroczeń standardów w tym zakresie oraz emisja substancji do powietrza
będzie znacznie po niżej normy określonej w europejskim i polskim prawie. Wariant
proponowany dla systemu oczyszczania spalin w ZTPOK (metoda pół sucha, filtr
workowy, dodatkowa płuczka – skruber, SCR) w pełni zabezpieczy powietrze
atmosferyczne przed niepożądaną emisją substancji do powietrza. Emisja substancji do
powietrza z ZTPOK nie będzie powodować żadnego zagrożenia dla zdrowia i życia
człowieka oraz wszystkich komponentów środowiska.
Planowane przedsięwzięcie będzie spełniać uwarunkowania określone w Programie Ochrony
Powietrza dla Województwa Małopolskiego przyjętego przez Sejmik Województwa
Małopolskiego Uchwałą Nr XXXIX/612/09 z dnia 21.12 2009 r.
Przeprowadzone obliczenia emisji substancji dla standardów jakości powietrza wskazują na
to, że poza granicami lokalizacji ZTPOK standardy jakości powietrza będą dotrzymywane dla
wszystkich rozpatrywanych substancji, oprócz pyłu zawieszonego ze względu na tło
zanieczyszczeń.
W takim przypadku, zgodnie z zapisami art. 225 ustawy Prawo ochrony środowiska, na
obszarze na którym zostały przekroczone standardy jakości powietrza, na etapie ubiegania się
o wydanie pozwolenia na wprowadzanie gazów lub pyłów do powietrza, należy zapewnić
odpowiednią redukcję ilości wprowadzanych do powietrza substancji. W tym przypadku
będzie to dotyczyć pyłu zawieszonego. Należy zaznaczyć, że postępowanie administracyjne
w tej sprawie będzie prowadzone osobnym trybem, co zostało opisane w Raporcie.
8.2. ODDZIAŁYWANIE NA KLIMAT AKUSTYCZNY
8.2.1. Emisja hałasu
Przedmiotem oceny niniejszego opracowania jest emisja hałasu z projektowanego ZTPOK,
związana z pracą urządzeń mechanicznych oraz transportem do i po terenie zakładu, którego
Strona 220
lokalizację planuje się w rejonie Elektrowni ,,Siersza”–Gmina Trzebinia (ES Trzebinia).
Teren inwestycyjny położony jest na obszarze administracyjnym Gminy Trzebinia.
Z uzyskanych informacji wynika, że zakład pracował będzie całodobowo, natomiast
transport odpadów odbywał się będzie w godzinach od 9.00 do 15.00, 18.00-22.00.
Podstawa prawna, wartości normatywne
Zakład Termicznego Przetwarzania Odpadów Komunalnych planuje się usytuować
po północnej stronie Elektrowni ,,Siersza”, działka jest własnością Skarbu Państwa,
a wieczystym użytkownikiem Południowy Koncern Energetyczny Spółka Akcyjna
w Katowicach – Elektrownia Siersza w Trzebini. Zgodnie ze studium uwarunkowań
i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Trzebinia potencjalna lokalizacja ma
przeznaczenie przemysłowe.
Teren inwestycyjny obecnie jest zagospodarowany jako zbiornik wód dennych.
Nie występuje tutaj żadna zabudowa przemysłowa oraz mieszkaniowa. Po osuszeniu
i wybraniu szlamu ze zbiornika wód dennych teren będzie przeznaczony pod budowę
ZTPOK.
Bezpośredni dojazd do rozpatrywanej lokalizacji dla ZTPOK odbywać się będzie ul. Jana
Pawła II oraz drogą od południowej strony działki inwestycyjnej.
Najbliższe budynki mieszkalne występują około 1000 m w kierunku południowo-zachodnim
od terenu inwestycyjnego. Poza tym cały teren Elektrowni Siersza jest oddalony od zwartej
zabudowy. Otoczony jest lasami, gruntami rolnymi lub nieużytkami.
- od strony północnej kwatery składowiska odpadów po procesowych Elektrowni
Siersza, a następnie tereny zielone,
- od wschodu kwatera składowiska odpadów po procesowych Elektrowni Siersza,
a następnie zabudowa przemysłowa Elektrowni Siersza i tereny zielone.
- od zachodu tereny zielone oraz tereny byłych zakładów odsiarczania węgla.
konserwatorską.
Dopuszczalny poziom hałasu na terenach o określonym przeznaczeniu i charakterze
zagospodarowania jest w chwili obecnej normowany przez:
1. Rozporządzenie Ministra Środowiska, z dnia 14.06.2007 r. w sprawie
dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku (Dz. U. Nr 120, poz. 826) –
tabela poniżej.
Strona 221
W związku z przedstawioną lokalizacją proponuje się przyjąć w celach obliczeniowych
dla zobrazowania oddziaływania ZTPOK klasyfikację wg. punktu 3, tj.:
Tabela 8.37. Dopuszczalne poziomy hałasu w środowisku (wyciąg)
Lp.
Przeznaczenie terenu
1
3
2
a)Tereny zabudowy mieszkaniowej
wielorodzinnej i zamieszkania
zbiorowego
b) Tereny zabudowy zagrodowej
c) Tereny rekreacyjnowypoczynkowe
d) Tereny mieszkaniowo usługowe
Dopuszczalny poziom hałasu w dB
pozostałe obiekty i działalność
drogi lub linie kolejowe
będąca źródłem hałasu
LAeqD
LAeqN
LAeqD
LAe qN
przedział czasu
pora nocy przedział czasu
przedział czasu
odniesienia
przedział czasu odniesienia równy 8
odniesienia
równy 16
odniesienia
najmniej
równy 1
godzinom
równy 8
korzystnym
najmniej
godzinom
godzinom dnia
korzystnej
kolejno po sobie
godzinie nocy
następującym
3
4
5
6
60
50
55
45
Biorąc pod uwagę przemysłowe sąsiedztwo można stwierdzić, że wartość imisji dźwięku
generowanego przez ZTPOK poza granice instalacji nie będzie przewyższała tła
akustycznego występującego na tym terenie, które w porze dziennej szacuje się w przedziale
65–70 dB(A), a w porze nocnej w przedziale 55–60 dB(A). Wprowadzenia nowego emitora
hałasu, jakim będzie ZTPOK i kumulacja oddziaływań nie powinna pogorszyć okolicznego
środowiska akustycznego.
Ewidencja źródeł hałasu
Oceniając wpływ zakładu na klimat akustyczny w jego najbliższym otoczeniu,
wyszczególniono następujące źródła emisji hałasu:
- transport odpadów, transport wewnątrz zakładowy żużla;
- wentylatory;
- urządzenia mechaniczne związane z funkcjonowaniem zakładu zlokalizowane
w halach.
W związku z tym, że część z ww. urządzeń pracuje w pomieszczeniach zamkniętych,
wyszczególniono źródła pośrednie typu budynek, źródła bezpośrednie punktowe oraz liniowe:
 źródła kubaturowe (typu „budynek”), poziom hałasu 1 m od ściany budynku,
izolacyjność ścian:
 Punkt przyjęć [H1 i H2], LAeq,T=83,0 dB(A) w dzień i w nocy, wskaźnik
izolacyjności właściwej przegród zewnętrznych Rw=38 dB(A), wjazd od strony
wschodniej Rw=1 dB(A) [otwarte wrota], wjazd od strony północnej Rw=1 dB(A);
 Hala kotłów [H3] wyposażona jest w dwie linie spalania, wózki piecowe, wentylatory
kominowe wraz z systemami odciągu spalin, LAeq,T=88,0 dB(A) w dzień i w nocy,
w sytuacji awaryjnej w dzień [czas pracy 7 h] LAeq,T=86,7 dB(A) wskaźnik
izolacyjności właściwej przegród zewnętrznych Rw=45 dB(A), dla dachu
Rw=46 dB(A), na elewacjach wschodniej i zachodniej uwzględniono po dwa okna
o izolacyjności Rw=26 dB(A);
Strona 222
 Hala turbin [H5], LAeq,T=100,0 dB(A) w dzień i w nocy, w sytuacji awaryjnej
w dzień [czas pracy 7 h] LAeq,T= 98,7 dB(A) wskaźnik izolacyjności właściwej
przegród zewnętrznych Rw=45 dB(A), dla dachu Rw=46 dB(A), na elewacji północnej
i zachodniej po jednym oknie o izolacyjności Rw=26 dB(A);
 Chłodnia wentylatorowa [H4]: LAeq,T=82,0 dB(A) w dzień i w nocy, wskaźnik
izolacyjności właściwej przegród zewnętrznych Rw=26 dB(A), jako dodatkowe źródła
uwzględniono wentylatory w liczbie 4 szt. Przedstawionych w rozdziale o źródłach
wszechkierunkowych;
 Budynek zestalania i chemicznej stabilizacji [H6]: LAeq,T=80,0 dB(A), wskaźnik
izolacyjności właściwej przegród zewnętrznych Rw=38 dB(A);
 Budynek waloryzacji żużla [H7], LAeq,T=92,0 dB(A), wskaźnik izolacyjności
właściwej przegród zewnętrznych Rw=38 dB(A), pracująca w pomieszczeniu
m.in. kruszarka żużla gwarantuje w odległości 1 m od urządzenia poziom dźwięku
o wartości 85 dB(A);
 Budynek agregatu awaryjnego [B6], [czas pracy w dzień 3 h] LAeq,T= 93,7 dB(A)
w dzień i 98.0 dB(A) w nocy;
 Budynek podczyszczalni ścieków [B1]: LAeq,T=80,0 dB(A) w dzień i w nocy,
wskaźnik izolacyjności właściwej przegród zewnętrznych Rw=36 dB(A);

źródła punktowe:
 wentylatory chłodni, [wch1-wch4];
 wyloty 4 odciągów powietrza z hal zestalania i chemicznej stabilizacji oraz przyjęć
i waloryzacji żużla [w1-w4];
 wentylacja magazynów reagentów oraz odpadów [w5, w6];
 wentylacja hali przyjęć odpadów oraz hali kotłów [w7-w16];
 kominy kotłów [K1-K2];
 wylot spalin agregatu awaryjnego oraz czerpnia powietrza [ws, cz].

źródła ruchome (scharakteryzowane jako liniowe):





transport żużla do kwater składowania- ł_01-ł_12 dzień, ł_01-ł_14 w nocy,
droga dojazdowa na zewnątrz zakładu- sd_1-sd_22;
ruch po terenie zakładu- wd_1-wd_43;
wydzielony ruch pojazdów osobowych pracowników w dzień os_1-os_4;
ruch pojazdów osobowych pracowników w nocy os_1-os_24;
8.2.2. Hałas pochodzący od urządzeń mechanicznych
Parametry akustyczne wentylatorów hali chemicznej stabilizacji, hali przyjęć i waloryzacji
żużla [w1-w4], wentylatorów magazynów [w5-w6], wentylatorów hali przyjęć odpadów oraz
hali kotłów [w7-w16] oraz na instalacji chłodni wentylatorowej [wch1-wch4] jak również
wylotu spalin agregatu awaryjnego i czerpni powietrza agregatu [ws, cz] określono
na podstawie danych dostarczonych przez inwestora oraz posiadanej wiedzy. Przyjęto,
że wentylatory pracują w ruchu ciągłym czyli czas pracy w okresie przeliczeniowym wynosi
8 godzin.
Strona 223
Tabela 8.38. Położenie oraz ekwiwalentny poziom mocy akustycznej dla urządzeń
mechanicznych
Lp
Symbol
x[m]
y[m]
z[m]
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
wch1
wch2
wch3
wch4
w1
w2
w3
w4
w5
w6
K1
K2
w7
w8
w9
w10
w11
w12
w13
w14
w15
w16
ws
cz
411,6
426,3
441,4
456,5
388,5
389,6
389,6
389,8
474,8
475,2
424,4
454,3
414,7
431,3
454,3
473,3
425,4
455,3
425,4
454,9
424,8
454,7
471,3
471,8
690,0
690,1
690,4
690,8
688,9
675,6
658,9
645,2
646,0
613,4
677,2
677,2
550,8
550,6
551,0
552,1
600,5
600,7
631,3
631,3
656,4
657,8
673,0
667,0
14,5
14,5
14,5
14,5
16,5
16,5
12,5
12,5
16,5
16,5
50,0
50,0
34,5
34,5
34,5
34,5
34,5
34,5
34,5
34,5
34,5
34,5
16,5
16,5
L WA[dB]
dzień
85,0
85,0
85,0
85,0
85,0
85,0
85,0
85,0
85,0
85,0
80,0
80,0
85,0
85,0
85,0
85,0
85,0
85,0
85,0
85,0
85,0
85,0
82,7
77,7
LWA[dB]
noc
85,0
85,0
85,0
85,0
85,0
85,0
85,0
85,0
85,0
85,0
80,0
80,0
85,0
85,0
85,0
85,0
85,0
85,0
85,0
85,0
85,0
85,0
87,0
82,0
8.2.3. Hałas pochodzący od pojazdów mechanicznych
Na podstawie posiadanych danych przyjęto następującą strukturę ruchu do i po terenie
zakładu:
- wjazd: 40 pojazdów ciężarowych w tym 12 poj. ciężarowych wywożących żużel
oraz odpady poprocesowe oraz 10 osobowych w ciągu 8 godzin dnia;
Uwzględniono również transport żużla na teren placu sezonowania żużla oraz załadunek
popiołów, przyjęto go na poziomie 12 pojazdów w ciągu 8 godzin dnia, w wyznaczonym
poziomie emisji uwzględniono ruch start jak i hamowanie ładowarki.
Dla odcinków drogowych przyjęto prędkość poruszania się pojazdów 50 km/h na zewnątrz
zakładu i 20 km/h po terenie zakładu. Źródła liniowe zlokalizowane na dojazdach
uwzględniają ruch w obu kierunkach, w związku z czym odpowiednie wartości
natężenia ruchu są podwojone.
W związku z powyższym dla ww. wjazdów i wyjazdów wyznaczono wartości
równoważnego poziomu mocy akustycznej punktów zastępczych na podstawie Instrukcji
338/96, wg wzoru:
gdzie:
0,1L
t N

L Weqn  10log  i 10 Wn 
 T n 1

LWeqn- równoważny poziom mocy akustycznej dla N-tego pojazdu, dB,
LWn- poziom mocy dla danej opcji ruchowej, scharakteryzowany wg tabeli,
Strona 224
ti - czas trwania danej operacji ruchowej, przyjęto odpowiednio w zależności od
długości odcinka oraz prędkości pojazdu,
N - liczba opcji ruchowych w czasie T,
T - czas oceny, dla którego oblicza się poziom równoważny, s.
Tabela 8.39. Poziomy mocy akustycznej pojazdów osobowych
Moc akustyczna
LAW, dB
100
98
99,5
105
111
101,5
Operacja
start (lekkie)
hamowanie (lekkie)
jazda po terenie (lekkie)
start (ciężkie)
hamowanie (ciężkie)
jazda po terenie (ciężkie)
czas operacji
[s]
5
3
zależy od dł drogi
5
3
zależy od dł drogi
Pojazdy ciężarowe oraz osobowe, przedstawione zostały w programie jako źródła liniowe
a ekwiwalentny poziom mocy akustycznej dla pory dziennej oraz nocnej wyznaczony
za pomocą powyższej metody przedstawiono w tabeli 8.40. i 8.41.
Tabela 8.40. Charakterystyka liniowych źródeł emisji hałasu w dzień
Lp
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
Symbol
sd_1
sd_2
sd_3
sd_4
sd_5
sd_6
sd_7
sd_8
sd_9
sd_10
sd_11
sd_12
sd_13
sd_14
sd_15
sd_16
sd_17
sd_18
sd_19
sd_20
sd_21
sd_22
os_1
os_2
os_3
os_4
wd_1
wd_2
wd_3
wd_4
wd_5
wd_6
wd_7
wd_8
wd_9
xp [m]
490,3
473,5
459,6
446,5
437,1
411,4
383,6
355,8
330,5
319,1
313,0
313,8
315,4
323,6
347,3
371,4
395,9
412,6
421,6
429,0
429,4
430,9
429,4
437,1
450,2
454,7
430,9
433,9
485,9
490,5
493,5
493,7
489,1
453,6
437,3
yp [m]
314,6
335,5
353,0
369,4
380,8
385,7
390,6
394,7
398,8
400,8
411,4
424,9
441,7
447,8
447,8
447,8
447,4
447,8
449,4
456,0
469,0
500,7
469,0
473,9
473,5
475,2
516,4
526,7
558,1
557,5
553,6
536,9
531,6
529,1
524,6
zp [m]
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
xk [m]
473,5
459,6
446,5
437,1
411,4
383,6
355,8
330,5
319,1
313,0
313,8
315,4
323,6
347,3
371,4
395,9
412,6
421,6
429,0
429,4
430,9
430,9
437,1
450,2
454,7
455,5
433,9
436,1
490,5
493,5
493,7
489,1
453,6
437,3
430,8
yk [m]
335,5
353,0
369,4
380,8
385,7
390,6
394,7
398,8
400,8
411,4
424,9
441,7
447,8
447,8
447,8
447,4
447,8
449,4
456,0
469,0
500,7
516,4
473,9
473,5
475,2
483,3
526,7
537,7
557,5
553,6
536,9
531,6
529,1
524,6
516,5
zk [m]
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
LWA [dB]
79,4
78,6
78,3
76,8
79,3
79,6
79,6
79,2
75,7
76,0
76,4
77,4
75,2
78,8
78,9
79,0
77,3
74,7
75,1
76,2
90,9
87,9
70,3
71,6
67,2
69,5
74,2
74,4
70,5
70,8
77,7
73,9
80,9
77,7
75,6
Strona 225
Lp
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
Symbol
wd_10
wd_11
wd_12
wd_13
wd_14
wd_15
wd_16
wd_17
wd_18
wd_19
wd_20
wd_21
wd_22
wd_23
wd_24
wd_25
wd_26
wd_27
wd_28
wd_29
wd_30
wd_31
wd_32
wd_33
wd_34
wd_35
wd_36
wd_37
wd_38
wd_39
wd_40
wd_41
wd_42
wd_43
ł_1
ł_2
ł_3
ł_4
ł_5
ł_6
ł_7
ł_8
ł_9
ł_10
ł_11
ł_12
xp [m]
430,8
428,0
425,1
417,3
397,1
376,3
369,6
368,1
367,8
367,9
367,5
367,6
367,0
367,0
367,0
366,6
367,0
366,1
366,5
370,2
374,9
389,2
411,7
434,2
459,6
474,7
484,4
489,2
492,7
492,9
493,1
492,8
492,8
493,2
374,7
370,1
367,6
370,5
367,5
372,0
368,1
372,4
375,0
370,3
374,2
370,0
yp [m]
516,5
523,4
528,0
529,2
528,7
528,0
530,9
540,7
559,1
576,1
593,6
607,1
622,8
635,3
642,6
665,4
679,3
691,6
698,2
703,8
706,3
706,0
705,9
705,9
706,0
706,1
706,8
704,1
695,0
670,8
646,4
621,2
600,9
582,1
649,2
647,6
622,1
618,8
593,6
588,3
559,2
555,6
678,5
678,6
678,2
675,9
zp [m]
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
xk [m]
428,0
425,1
417,3
397,1
376,3
369,6
368,1
367,8
367,9
367,5
367,6
367,0
367,0
367,0
366,6
367,0
366,1
366,5
370,2
374,9
389,2
411,7
434,2
459,6
474,7
484,4
489,2
492,7
492,9
493,1
492,8
492,8
493,2
493,5
370,1
366,6
370,5
382,4
372,0
384,9
372,4
389,0
370,3
366,7
370,0
367,0
yk [m]
523,4
528,0
529,2
528,7
528,0
530,9
540,7
559,1
576,1
593,6
607,1
622,8
635,3
642,6
665,4
679,3
691,6
698,2
703,8
706,3
706,0
705,9
705,9
706,0
706,1
706,8
704,1
695,0
670,8
646,4
621,2
600,9
582,1
553,6
647,6
642,5
618,8
617,8
588,3
587,1
555,6
555,2
678,6
684,1
675,9
672,3
zk [m]
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
LWA [dB]
68,5
67,6
69,2
73,2
73,4
68,8
70,2
72,8
74,7
74,9
75,2
75,9
75,9
73,6
73,8
71,6
71,1
68,4
68,5
67,5
71,7
73,7
73,7
74,3
72,0
70,1
67,6
70,1
74,0
74,1
74,2
73,3
72,9
74,7
70,1
74,6
64,8
79,7
66,9
80,0
65,9
80,6
66,9
78,9
67,1
77,4
Strona 226
Tabela 8.41. Charakterystyka liniowych źródeł emisji hałasu w nocy
Lp
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
Symbol
os_1
os_2
os_3
os_4
os_5
os_6
os_7
os_8
os_9
os_10
os_11
os_12
os_13
os_14
os_15
os_16
os_17
os_18
os_19
os_20
os_21
os_22
os_23
os_24
ł_1
ł_2
ł_3
ł_4
ł_5
ł_6
ł_7
ł_8
ł_9
ł_10
ł_11
ł_12
ł_13
ł_14
xp [m]
490,3
473,5
459,6
446,5
437,1
411,4
383,6
355,8
330,5
319,1
313,0
313,8
315,4
323,6
347,3
371,4
395,9
412,6
421,6
429,0
429,4
437,1
450,2
454,7
374,7
370,1
367,6
370,5
367,5
372,0
368,1
372,4
367,8
367,9
367,5
367,6
367,0
367,0
yp [m]
314,6
335,5
353,0
369,4
380,8
385,7
390,6
394,7
398,8
400,8
411,4
424,9
441,7
447,8
447,8
447,8
447,4
447,8
449,4
456,0
469,0
473,9
473,5
475,2
649,2
647,6
622,1
618,8
593,6
588,3
559,2
555,6
559,1
576,1
593,6
607,1
622,8
635,3
zp [m]
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
xk [m]
473,5
459,6
446,5
437,1
411,4
383,6
355,8
330,5
319,1
313,0
313,8
315,4
323,6
347,3
371,4
395,9
412,6
421,6
429,0
429,4
437,1
450,2
454,7
455,5
370,1
366,6
370,5
382,4
372,0
384,9
372,4
389,0
367,9
367,5
367,6
367,0
367,0
367,0
yk [m]
335,5
353,0
369,4
380,8
385,7
390,6
394,7
398,8
400,8
411,4
424,9
441,7
447,8
447,8
447,8
447,4
447,8
449,4
456,0
469,0
473,9
473,5
475,2
483,3
647,6
642,5
618,8
617,8
588,3
587,1
555,6
555,2
576,1
593,6
607,1
622,8
635,3
642,6
zk [m]
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
LWA [dB]
76,7
76,0
75,7
74,2
76,6
77,0
76,9
76,5
73,1
73,3
73,8
74,7
72,6
76,2
76,3
76,4
74,7
72,1
72,4
73,6
76,0
77,6
73,3
75,5
73,1
74,1
67,9
72,2
69,9
72,6
68,9
73,7
73,8
73,9
75,8
76,4
77,2
74,9
8.2.4. Hałas pochodzący od pojazdów mechanicznych manewrujących
po terenie parkingu
Projekt inwestycji przewiduje również lokalizację parkingu na ok. 20 pojazdów osobowych
w południowej części terenu.
Za źródła hałasu uznaje się samochody podjeżdżające i opuszczające teren parkingu.
Biorąc pod uwagę sekwencje operacji podstawowych przy podjeżdżaniu do miejsc postoju
rozpatrywany obszar jest powierzchniowym źródłem hałasu.
W związku z tym, do wyznaczenia poziomu hałasu emitowanego z tego obszaru zastosowano
„Metodę obliczania parametrów hałasu parkingów” zgodną z Instrukcją 311 ITB („Metoda
Strona 227
prognozowania hałasu emitowanego z obszarów dużych źródeł powierzchniowych”,
Warszawa 1991) oraz program komputerowy PARK_0.2.
Szczegółowe przeliczenia, mające na celu wyznaczenie wartości poziomu w punktach
zlokalizowanych 10 m i 20 m od skraju płyty manewrowej, przeprowadzono w oparciu
o program komputerowy Park 0.2. Otrzymane wyniki porównano z analogicznie
przeprowadzonymi obliczeniami dla źródła budynku w programie HPZ2001 dla zadanych
wartości emisyjnych, a następnie wprowadzono do modelu obliczeniowego, dopuszczono
różnice nie większe niż 3 dB(A) w danym punkcie.
Wyznaczone w ten sposób poziomy emisji z powierzchni parkingowych przedstawiono
poniżej odpowiednio:
a) parking [P1]:
- powierzchnie boczne 57,0 dB(A) dzień, 53,0 db(A) noc;
- powierzchnia stropowa przyjętego modelu 60,0 dB(A) dzień, 56,6 dB(A) noc;
Izolacyjność ścian przyjętego modelu przyjęto na poziomie 1 dB(A).
8.2.5. Oddziaływanie na klimat akustyczny
Określenie danych dotyczących źródeł hałasu
Rozpatrywany zakład w celu oszacowania wpływu na środowisko pod względem emisji
hałasu przedstawiono w formie numerycznej jako 24 źródła punktowe przedstawiające wyloty
wentylatorów wyciągowych zlokalizowane na zewnątrz budynków [16], wentylatory chłodni
[4] oraz reprezentujące kominy kotłów [2], czerpnię i wylot spalin agregatu awaryjnego [2].
W obliczeniach uwzględniono 24 obiekty reprezentujące budynki [ekrany] na terenie obiektu
oraz w jego najbliższym otoczeniu w tym również elementy wiat kwater składowania żużla,
oraz 10 obiektów uwzględnionych jako źródła typu „budynek” [wariant dla sytuacji
awaryjnej] w tym również parking pojazdów osobowych. Ruch związany m.in. z pojazdami
osobowymi, dostarczaniem odpadów jak i wywozem żużla i popiołu przedstawiono jako
źródła liniowe [81], reprezentujące ruch pojazdów ciężarowych i osobowych [22] oraz
osobowych [4] poza terenem przedsięwzięcia oraz ciężarowych [43] po terenie zakładu i 12
źródeł (ładowarka żużla na placu składowania). Uwzględniono również zieleń w postaci
pasów zieleni [pz1-pz5] dookoła terenu wzdłuż ogrodzenia. Usytuowanie poszczególnych
elementów przedstawiono na rys. 1.
Analiza i podsumowanie wyników obliczeń
Obliczenia zasięgu oddziaływania zakładu, wykonano programem HPZ_2001, zgodnym
z instrukcja 338/96 ITB, dla poziomu z=1,5 m w siatce punktów obserwacyjnych X=(0,0 m;
760,0 m), Y=(0,0 m; 1140,0 m). Dane i wyniki przedstawiono w postaci tekstowej oraz
graficznej w załączniku nr 8.4.
Wykonano obliczenia i przedstawiono w formie graficznej oraz tabelarycznej (w zał.) dla
następujących sytuacji:
- zasięg oddziaływania dla pory dziennej w trakcie pracy w ruchu ciągłym [rys. 2];
- zasięg oddziaływania dla pory nocnej w trakcie pracy w ruchu ciągłym [rys. 3];
- zasięg oddziaływania dla pory dziennej w sytuacji awaryjnego wygaszania kotłów
[rys. 4];
- zasięg oddziaływania dla pory nocnej w sytuacji awaryjnego wygaszania kotłów
[rys. 5];
Jako sytuację awaryjną przedstawiono konieczność wygaszenia kotła i zatrzymania
turbin przy jednoczesnej pracy awaryjnego agregatu prądotwórczego. Przyjęto, że czas
Strona 228
pracy agregatu w takiej sytuacji wynosi ok. 3 godzin a przestój kotła i turbin trwa
1 godz. Co ma wpływ na wielkość poziomu emisji z w/w hal.
Na podstawie obliczeń można stwierdzić, że w wyniku pracy instalacji spalarni w dzień nie
występują przekroczenia przyjętej do obliczeń wartości dopuszczalnej hałasu (55 dB(A)
w dzień) na terenach chronionych pod względem akustycznym. Przekroczenia normatyw
będą miały miejsce od strony południowej w okolicach wjazdu, w wyniku rozmieszczenia
źródeł emisji poza terenem zakładu i związanych z ruchem pojazdów dowożących odpady.
W porze nocnej wystąpią przekroczenia standardów akustycznych po stronie zachodniej
(do ok. 70 m od granicy zakładu) oraz po stronie wschodniej (ok. 80 m od granicy), ma to
jednak miejsce na terenach nie podlegających klasyfikacji pod względem akustycznym,
wystąpią również przekroczenia związane z ruchem pojazdów osobowych w pasie
przydrożnym w odległości ok. 30 m od skraju jezdni (pora nocna).
Analizując przebieg izolinii równoważnego poziomu hałasu, można stwierdzić, że planowane
przedsięwzięcie, nie doprowadzi do powstania sytuacji mających negatywny wpływ na
zdrowie ludzi oraz klimat akustyczny sąsiadującego terenu, zasięg ponadnormatywnego
oddziaływania zarówno w dzień jak i w nocy nie obejmuje terenów chronionych pod
względem akustycznym.
Przewidywane negatywne oddziaływanie akustyczne
Biorąc pod uwagę, że przeważający obszar sąsiadujący z Zakładem należy do terenów nie
objętych ochroną akustyczną (tereny przemysłowe), wykazany w obliczeniach brak
przekroczeń, przyjętych jako odnośnik, wartości normatywnych w dzień oraz zasięg
ponadnormatywnego oddziaływania w nocy mający również miejsce głównie na terenach
przemysłowych [ok. 70 m po zachodniej stronie i ok. 80 m po stronie wschodniej], można
stwierdzić, że oddziaływanie ZTPOK w Trzebini pod względem emisji hałasu nie będzie się
wyróżniało z tła a tym samym nie będzie miało niekorzystnego wpływu na zdrowie i życie
ludzi.
Należy zaznaczyć że zasięg oddziaływania ze względu na lokalizację przedsięwzięcia nie
będzie miał szkodliwego wpływu na zdrowie ludzi, a negatywne oddziaływanie nie
obejmuje terenów chronionych akustycznie.
8.3. ODDZIAŁYWANIE NA WODY PODZIEMNE I POWIERZCHNIOWE
8.3.1. POBÓR WODY
Woda na potrzeby działania będzie używana na cele technologiczne (przemysłowe)
i socjalno-bytowe. Pobór wody będzie determinowany przede wszystkim przez:
 pobór na cele technologiczne (wytworzenie pary, woda chłodząca, woda grzewcza),
 płukania urządzeń, mycia urządzeń, pomieszczeń i placów, itp.,
 cele socjalno – bytowe.
Na potrzeby pobór wody do celów przemysłowych, socjalno – bytowych i p.poż. będzie
odbywał się z miejskiej sieci wodociągowej i/lub z własnego ujęcia wody po uzyskaniu
pozwolenie wodno prawnego. Działka inwestycyjna nie są wyposażona w instalacje
wodociągową. Najbliższa magistrala wodociągowa znajduje się na terenie ES Siersza przy
granicy terenu inwestycyjnego. W ramach budowy ZTPOK działka inwestycyjna zostanie
Strona 229
uzbrojona w sieć wodociągową, która pozwoli na pobór wody. Rozwiązanie przyłącza wody
zostanie określone na etapie projektowania.
z ujęciem wody będzie toczyć się odrębnym postępowaniem w celu uzyskania pozwolenia na
budowę.
W ramach inwestycji inwestor wybuduje stacje uzdatniania wody do celów przemysłowych
(technologicznych ZTPOK).
Cele socjalno bytowe
Ilość pobranej wody na cele socjalno – bytowe będzie zależny od ilości pracowników.
Przy założeniu, że obsługę ZTPOK stanowić będzie 50 pracowników i przyjęciu zużycia
wody na poziomie 100 l/osobę/dzień, zużycie wody będzie wynosiło około – 1825 m3/rok.
Zapotrzebowanie na wodę laboratorium określono na podstawie „Reference Document on the
Best AvailableTechniques for Waste Incineration z sierpnia 2006 r.” w ilości 500 m3/rok.
W obecnie funkcjonujących instalacjach odchodzi się do wykonywania analiz na terenie
zakładu, zleca się natomiast w ramach usługi zewnętrznej do akredytowanych laboratoriów.
Podobnie będzie w przypadku ZTPOK, laboratorium na terenie zakładu pełnić będzie jedynie
funkcje pomocnicze, głównie do badania jakości wody kotłowej wykorzystywanej
do produkcji pary. Nie wymaga to wykorzystania odczynników, które jako substancje
toksyczne bądź niebezpieczne powodowałyby powstawanie ścieków wymagających
specjalistycznego zagospodarowania.
Cele przemysłowe
Pobierana woda z miejskiej sieci wodociągowej i/lub z ujęcia wody będzie transportowana
do zbiornika wody surowej, którego pojemność wyniesie ok. 50 m3. Stamtąd będzie
pobierana do stacji uzdatniania wody i dalej kierowana do zbiornika wody uzdatnionej
o pojemności ok. 100 m3. Woda będzie wykorzystywana do uzupełniania obiegu parowego.
Część pary będzie wykorzystywana do zdmuchiwania sadzy gromadzącej się w przestrzeni
kotła. Wymagane jest również regularne odmulanie kotła w celu usuwania gromadzących się
zanieczyszczeń. Woda z odmulania będzie kierowana do systemu gaszenia żużli. Woda
z płukania filtrów stacji uzdatniania wody będzie kierowana do podczyszczalni ścieków
i dalej będzie uzupełniać obieg wody do gaszenia żużli. Woda ze zbiornika wody surowej
będzie wykorzystywana do obiegu wody gaszenia żużli oraz do schładzania spalin
w reaktorze będącym elementem pól-suchego systemu oczyszczania spalin. Woda
po schłodzeniu spalin będzie wyparowywać i w postaci pary wodnej będzie usuwana przez
komin. Część wody, wykorzystanej do gaszenia żużli będzie wyparowywać. Pozostała część
wody będzie wsiąkać w żużel.
referencyjnych działających instalacji.
Strona 230
Tabela 8.42. Ilość wykorzystanej wody na potrzeby ZTPOK
ZTPOK
Cele
m3/rok
metoda półsucha
2 325
25 000
 system oczyszczania spalin
10 000
 wytworzenie pary, woda chłodząca, woda grzewcza
 płukania urządzeń, mycia urządzeń, pomieszczeń
5 000
i placów, itp.
Razem
42 325
8.3.2. EMISJA ZANIECZYSZCZEŃ DO WÓD
Działka inwestycyjna pod budowę ZTPOK nie jest uzbrojona w sieć kanalizacyjną.
W związku z tym w ramach budowy inwestycji, działki zostaną uzbrojone w system
kanalizacji socjalno – bytowej, przemysłowej oraz opadowej. Najbliższa magistrala
kanalizacyjna znajduje się na terenie Elektrowni Siersza przy granicach działki inwestycyjnej.
Rozwiązanie przyłączy kanalizacyjnych zostanie określone na etapie projektowania.
Rozwiązanie połączenia kanalizacyjnego (systemu) terenu pod budowę ZTPOK z kanalizacją
miejską będzie toczyć się odrębnym postępowaniem w celu uzyskania pozwolenia
na budowę.
Dla instalacji wyszczególniono następujące typy powstających ścieków:
 przemysłowe,
 bytowe,
 opadowe i roztopowe.
W celu prowadzenia prawidłowej gospodarki wodno ściekowej dla ZTPOK zainstaluje się
następujące rozwiązania:
- Ścieki opadowe
Wody opadowe, traktowane jako ścieki, powstawać będą w wyniku opadu atmosferycznego
(deszcz, śnieg i in.) na teren Zakładu. Ścieki te podzielić można ze względu na swoje
pochodzenie, na tzw. „czyste” pochodzące z dachów budynków i „brudne” pochodzące
z dróg i parkingów oraz placów utwardzonych.
Czyste wody opadowe
Powstają wskutek opadów na nie zanieczyszczone powierzchnie, takie jak dachy, drogi
oraz parkingi itp.
Zanieczyszczone wody opadowe
Powstają poprzez opady na zanieczyszczone powierzchnie (operacje wyładowcze, place
składowe, parkingi, itp.).
Obydwa te rodzaje ścieków pochodzących z wód opadowych będą osobno ujmowane
do odrębnych sieci kanalizacyjnych –kanalizacja „czystych” i „brudnych” wód opadowych
Strona 231
odprowadzane do podczyszczalni ścieków (separator substancji ropopochodnych oraz
zawiesin), a następnie pompowane do zamkniętego zbiornika p.poż.
W wypadku zapełnienia się zbiornika p.poż system kanalizacji ZTPOK będzie odprowadzał
podczyszczone ścieki opadowe do odbiornika (potok Kozi Bród) po uzyskaniu pozwolenia
wodno prawnego w tym zakresie.
Na terenie inwestycji powstawać będzie następująca ilość wód opadowych:
Do obliczeń przyjęto następujące założenia wg wieloletnich obserwacji meteorologicznych
dla Trzebini:
 prawdopodobieństwo występowania deszczu p = 50%
 częstotliwość maksymalnego opadu = 2 lata
 czas trwania deszczu maksymalnego = 15 min.
 natężenie deszczu maksymalnego q = 130,00 dm3/s ha
 natężenie deszczu miarodajnego - q = 15,00 dm3/s ha
Ilość maksymalnego spływu ścieków – wód opadowych z terenu zabudowanego inwestycji
zwiększy się o wielkość obliczoną zgodnie ze wzorem:
Qd = F · ·q [dm3/s]
gdzie:



F – powierzchnia w ha
q – natężenie deszczu miarodajnego [dm3/s ha]
ψ- współczynnik spływu zależny od rodzaju zabudowy terenu:
dachy - 0,9; place utwardzone – 0,8, tereny zielone – 0,1
Powierzchnia terenu, na którym planuje się wybudować ZTPOK (wraz z terenami zielonymi)
do odwodnienia wynosi około 5,0 ha. Całkowita powierzchnia działki inwestycyjnej wynosi
około 11,3 ha. Poniżej wykonano bilans wód opadowych dla wariantu zagospodarowania
części działki inwestycyjnej pod ZTPOK (5 ha) oraz wariant w którym zagospodarowano całą
działkę inwestycyjną pod budowę ZTPOK. W przypadku drugiego wariantu bilans wykonano
przy założeniu, że pozostała część działki zostanie zagospodarowana terenami zielonymi.
Tabela 8.43. Bilans wód opadowych dla ZTPOK przy deszczu nawalnym
q = 130,0 dm3/s ha dla powierzchni (5 ha)
Współ. spływu
Pow. F
Przepływ Q
Rodzaj powierzchni
ψ
[ha]
[l/s]
Dachy
0,9
2,5
292,5
Place utwardzone,
0,8
1,5
156,0
drogi
Tereny zielone
0,1
1,0
13,0
Razem
5,0
461,5
Strona 232
Tabela 8.44. Bilans wód opadowych dla ZTPOK przy deszczu miarodajnym
q = 15,0 dm3/s ha dla powierzchni (5 ha)
Współ. spływu
Pow. F
Przepływ Q
Rodzaj powierzchni
ψ
[ha]
[l/s]
Dachy
0,9
2,5
33,75
Place utwardzone,
0,8
1,5
18,0
drogi
Tereny zielone
0,1
1,0
1,5
Razem
5,0
53,25
Tabela 8.45. Bilans wód opadowych dla ZTPOK przy deszczu nawalnym
q = 130,0 dm3/s ha dla powierzchni około 11,3 ha
Współ. spływu
Pow. F
Przepływ Q
Rodzaj powierzchni
ψ
[ha]
[l/s]
Dachy
0,9
2,5
292,5
Place utwardzone,
0,8
1,5
156,0
drogi
Tereny zielone
0,1
7,3
94,9
Razem
11,3
543,4
Tabela 8.46. Bilans wód opadowych dla ZTPOK przy deszczu miarodajnym
q = 15,0 dm3/s ha dla powierzchni około 11,3 ha
Współ. spływu
Pow. F
Przepływ Q
Rodzaj powierzchni
ψ
[ha]
[l/s]
Dachy
0,9
2,50
33,75
Place utwardzone,
0,8
1,50
18,00
drogi
Tereny zielone
0,1
7,3
10,95
Razem
11,3
62,70
W celu powtórnego wykorzystania ścieków powstających w instalacji, gospodarka wodno–
ściekowa będzie prowadzona tak, aby wszystkie ścieki (wody przemysłowe) mogły być
oczyszczone i powtórnie wykorzystane do poszczególnych procesów technologicznych.
W praktyce oznacza to tzw. zerową emisję ścieków z instalacji do kanalizacji.
W instalacji będzie powstawało kilka rodzajów ścieków i wód przemysłowych
wykorzystywanych do procesu. Należą do nich:
 Woda z odmulania kotłów – będą kierowane do odżużlacza z zamknięciem wodnym.
 Woda z czyszczenia filtrów stacji uzdatniania wody – będzie kierowana
do podczyszczalni ścieków przemysłowych i dalej do odżużlacza z zamknięciem
wodnym.
 Woda wykorzystywana do oczyszczania spalin z płuczki spalin - – będzie kierowana
wodnym.
Strona 233
 Ścieki z mycia powierzchni „brudnych” – (hala wyładunkowa, budynek spalania)
– kierowane będą do podczyszczalni ścieków przemysłowych, w której będzie się
odbywać separacja substancji ropopochodnych oraz oddzielanie piasku. Woda ta
będzie pompowana w 100% do systemu gaszenia żużli.
 Woda dodawana do reaktora wchodzącego w skład pół-suchego systemu oczyszczania
spalin będzie wyparowywać i w postaci pary wodnej zmieszanej
z oczyszczonymi spalinami będzie wypuszczana do atmosfery. W związku z tym
ZTPOK nie będzie powodować tworzenia się ścieków z systemu oczyszczania salin.
 Odcieki pochodzące z bunkra (fosa magazynująca odpady) – będą kierowane poprzez
system odwodnienia i odprowadzenia odcieków z odpadów składowanych
w bunkrach do wewnętrznej kanalizacji zakładowej (przemysłowej) której końcowym
blokiem będzie podczyszczalnia ścieków przemysłowych. Następnie po oczyszczeniu
wody te będą wykorzystywane w procesie gaszenia żużla.
 Odcieki pochodzące z sezonowania i dojrzewania żużla – będą kierowane poprzez
system odwodnienia i odprowadzenia odcieków do wewnętrznej kanalizacji
zakładowej (przemysłowej) której końcowym blokiem będzie podczyszczalnia
ścieków przemysłowych. Następnie po oczyszczeniu wody te będą wykorzystywane
w procesie gaszenia żużla.
Przed przeznaczeniem i przekazaniem kanalizacją wewnętrzną w/w ścieków przeznaczonych
do gaszenia żużla oraz po wcześniejszym oczyszczeniu, ścieki zostaną poddane badaniom
laboratoryjnym na terenie ZTPOK w celu określenia możliwości ponownego wykorzystania
oczyszczonych ścieków. W przypadku spełnienia kryteriów ponownego wykorzystania
określonych w polskim i unijnym prawie w zakresie gospodarki wodno – ściekowej zostaną
zagospodarowane w własnym zakresie do np. gaszenia żużla. W przypadku stwierdzenia
w badaniach składu ścieków nie możliwości ponownego wykorzystania, zostaną
odprowadzone kanalizacją zakładową – przemysłową do najbliższego kolektora kanalizacji
miejskiej, a następnie na oczyszczalnie ścieków. W takim przypadku uzupełni się
zapotrzebowanie na wodę do celów gaszenia żużla, wodą z sieci miejskiej.
Zaproponowana technologia termicznego przekształcania odpadów komunalnych dla ZTPOK
w gminie Chrzanów jest w rzeczywistości technologią bezściekową. Stosowana jest w wielu
krajach unii europejskiej. Podczyszczone ścieki na terenie zakładu termicznego
przekształcania wykorzystuje się do ponownego użycia. Oczyszczone ścieki z procesów
technologicznych, zawracane są do ponownego użycia, po wcześniejszym przebadaniu
i skontrolowaniu ich składu.
System kanalizacyjny, będzie również wyposażony w zbiornik buforowy (bezodpływowy).
Zbiornik ten będzie wykorzystywany w przypadku awarii (np. pożar), w celu zabezpieczenia
zakładu przed dopływem ścieków z gaszenia pożarów. W przypadku wystąpienia awarii
(np. pożar) kanalizacją p.poż będą odprowadzane ścieki pożarowe do zbiornika. Zbiornik ten
zabezpieczy kanalizację deszczową, sanitarną przed zanieczyszczeniem w trakcie awarii.
W wypadku pożaru magazynu reagentów procesowych (substancje niebezpieczne),
w celu zabezpieczenia przed ściekami pożarowymi z tego segmentu technologicznego,
zostanie wykonana kanalizacja p.poż i drugi zbiornik buforowy (bezodpływowy).
Ścieki w wypadku awarii (np. pożar) będą gromadzone w zbiornikach buforowych,
a następnie wywożone z miejsca ich gromadzenia przez firmę uprawnioną do wywozu
ścieków do punktu zlewnego wskazanego przez kompetentne podmioty.
Strona 234
Tabela 8.47. Ilość powstających ścieków i sposób wykorzystania
Rodzaj powstającego
ścieku
odmulanie kotłów
czyszczenie filtrów
stacji Uzdatniania
Płuczka (skruber)
płukania urządzeń,
mycia urządzeń,
pomieszczeń
i placów, itp.
Odcieki pochodzące
z bunkra
Odcieki pochodzące
z sezonowania i
dojrzewania żużla
Ilość
Przeznaczenie
Zagospodarowanie
1 m3 /h
0,3 m3 /h
podczyszczenie
podczyszczenie
gaszenie żużla
gaszenie żużla
0,2 m3 /h
3500 m3/rok
podczyszczenie
podczyszczanie
gaszenie żużla
gaszenie żużla
1dm3/Mg
podczyszczanie
gaszenie żużla
1dm3/Mg
podczyszczenie
gaszenie żużla
- Ścieki bytowe
Ścieki z zaplecza socjalnego, budynku biurowego odprowadzane będą siecią kanalizacji
sanitarnej-tłocznej do kanalizacji miejskiej. Ich ilość wynosić będzie około 1 600 m3/rok.
Ścieki z laboratorium mogą być kierowane razem ze ściekami bytowymi z uwagi na fakt,
iż stężenie zanieczyszczeń jest w tych ściekach dużo mniejsze niż w ściekach bytowych
(ścieki powstałe podczas mycia szkła laboratoryjnego). Ich ilość wyniesie średnio 2 m3/d
i nie powinna przekraczać 4 m3/d pracy instalacji. Ilość ścieków z laboratorium wynika
z „Reference Document on the Best AvailableTechniques for Waste Incineration z sierpnia
2006 r.”.
Łączna ilość ścieków bytowych i z laboratorium wynosić będzie około 2 325 m3/rok.
Oddziaływanie na środowisko wodne następować może przez pobór wody ze środowiska
oraz poprzez emisję zanieczyszczeń. Związku z przedstawionymi rozwiązaniami oraz
zabezpieczeniami zaprojektowanymi dla gospodarki wodno - ściekowej oraz systemu
oczyszczania spalin nie przewiduje się negatywnego oddziaływania na w/w komponenty.
Strona 235
8.4. GOSPODARKA ODPADAMI
Podstawową funkcją ZTPOK, jako najistotniejszego elementu systemu gospodarki odpadami
dla Małopolski Zachodniej jest efektywne i zgodne z najlepszymi dostępnymi technikami
(BAT) gospodarowanie odpadami, które ma na celu ochronę środowiska oraz poprawę jego
stanu. Działania Inwestora powodujące lub mogące powodować powstanie odpadów będą
 zapobiegać powstawaniu odpadów,
 zapewnić bezpieczne dla środowiska wykorzystanie odpadów jeżeli nie udało się
zapobiec ich powstaniu,
 zapewnić zgodny z zasadami ochrony środowiska sposób postępowania z odpadami,
Zatem budowa ZTPOK wpłynie na znaczne ograniczenie ilości deponowanych odpadów,
zwiększenie odzysku surowców wtórnych z terenu objętego projektem i stosowanie metod
unieszkodliwiania zgodnych z najlepszymi dostępnymi technikami. Umożliwi efektywny
odzysk energii z odpadów w układzie kogeneracyjnym (ciepło + elektryczność). Ponadto
przyczyni się do zmniejszenia zużycia paliw kopalnych, a co za tym idzie zmniejszenia emisji
zanieczyszczeń do powietrza.
8.4.1. ILOŚĆ, RODZAJE ORAZ SPOSÓB POSTĘPOWANIA Z ODPADAMI
ZTPOK pracować będzie minimalnie 7500 godzin w roku. Zakład w ciągu roku przekształcał
będzie 150 000 Mg/rok odpadów komunalnych. Z wstępnych szacunków wynika więc,
że dobowo przekształcane będzie około 480 Mg na dobę.
W czasie trwania przerw konserwacyjnych, remontowych frakcja resztkowa odpadów
komunalnych nie będzie przyjmowana na teren ZTPOK.
Poza fosą na odpady wraz z bunkrem nie przewiduje się żadnej innej formy magazynowania
odpadów przeznaczonych do termicznego przekształcenia na terenie ZTPOK. W wypadku
wystąpienia przerwy konserwacyjnej, remontowej bądź też sytuacji awaryjnej wykluczającej
możliwość prawidłowego działania instalacji, odpady będą gromadzone na terenie innych
obiektów/instalacji w chodzących w skład systemu gospodarki odpadami dla Miast i Gmin
Małopolski Zachodniej.
W tym celu proponuje się wykorzystanie stacji przeładunkowych (procedowanych osobnym
postępowaniem), które mają wejść w skład projektowanego systemu gospodarki odpadami.
Projekty techniczne dla stacji przeładunkowych muszą uwzględniać budynki lub utwardzone
i odpowiednio zabezpieczone place składowe przed potencjalnym negatywnym
oddziaływaniem na środowisko – powierzchnia ziemi, wody powierzchniowe, emisja
zanieczyszczeń, w tym odorów.
W rozplanowaniu przestrzennym na terenie innych instalacji w chodzących w skład systemu,
powinno być zaprojektowane odpowiednie miejsce do okresowego magazynowania
nadmiarowych ilości odpadów przeznaczonych do ich termicznego przekształcania
w ZTPOK.
W związku z tym należy wyposażyć odpowiednie instalacje np. stacje przeładunkowe,
w rozdrabniarkę wirnikową i belownicę do pakowania przywożonych odpadów w folię
HDPE lub MDPE. Spakowane odpady będą przeznaczone do tymczasowego magazynowania
na terenie wydzielonego placu składowego lub hali magazynowej.
Przykładowy sposób magazynowania odpadów przedstawiono na rysunku poniżej.
Strona 236
Rysunek 27. Przedstawienie sposobu okresowego składowania nadmiarowych ilości
odpadów
Źródło: F..P. Neubacher UV&P, Wien
Odpady te po ponownym uruchomieniu instalacji, będą przewożone na teren ZTPOK
poddawane termicznej obróbce bez rozpakowania z folii.
o pojemności zapewniającej nieprzerwaną prace instalacji na okres minimum 3 - 5 dni.
Przewiduje się, że bunkier na odpady będzie posiadał możliwość tymczasowego
magazynowania około 2% mocy przerobowej instalacji, czyli do około 2500 Mg. Poza
bunkrem nie przewiduje się żadnej innej formy magazynowania odpadów przeznaczonych do
termicznego przekształcenia na terenie ZTPOK. Odpady zafoliowane przywiezione do
ZTPOK będą sukcesywnie przekazywane do termicznego przekształcenia. Przewiduje się, że
maksymalny czas przebywania odpadów zafoliowanych na terenie ZTPOK (oczywiście tylko
w bunkrze) będzie wynosił do 5 dni.
W wyniku eksploatacji ZTPOK powstaną następujące rodzaje odpadów:
Tabela 8.48. Rodzaje oraz ilość odpadów powstających w wyniku eksploatacji ZTPOK
wraz z instalacją waloryzacji żużla oraz instalacją do zestalania,
stabilizacji pyłów i popiołów
Kod
odpadu
Rodzaj odpadu
13 01 10*
mineralne oleje hydrauliczne niezawierające związków
inne oleje silnikowe, przekładniowe i smarowe – oleje
smarowne
sorbenty, materiały filtracyjne, tkaniny do wycierania
i ubrania ochronne zanieczyszczone substancjami
zużyte urządzenia zawierające elementy niebezpieczne lampy
fluorescencyjne
Ilość odpadów
[Mg/rok]
13 02 05*
13 02 08*
13 05 02*
15 02 02*
16 02 13*
16 06 01*
19 01 10*
6
6
1
1
0,1
0,05
0,05
200
Strona 237
214,2
Suma:
15 01 01
0,5
15 01 02
15 02 03
czyściwo (sorbenty, materiały filtracyjne, tkaniny do
wycierania
i ubrania ochronne niezanieczyszczone substancjami
niebezpiecznymi)
(po przekształceniu tego odpadu w procesie mechanicznej
obróbki oraz waloryzacji żużla
i po uzyskaniu stosownych atestów będzie traktowany jako
produkt budowlany wykorzystywany w budownictwie
drogowych)
(popioły lotne zawierające substancje niebezpieczne po zestaleniu
i stabilizacji 19 01 13*
- po przeróbce – odpady stabilizowane inne niż wymienne
19 03 04)
(pyły z kotłów zawierające substancje niebezpieczne po
zestaleniu i stabilizacji 19 01 15*
– po przeróbce - odpady stabilizowane inne niż wymienione
w 19 03 04)
(odpady stałe z oczyszczania gazów odlotowych po zestaleniu
- po przeróbce - odpady stabilizowane inne niż wymienione
w 19 03 04)
metale żelazne
metale nieżelazne
Suma:
0,5
0,05
19 01 12
19 01 99
19 03 05
19 09 01
19 09 02
19 09 05
19 09 06
19 12 02
19 12 03
20 03 01
40 000
1
12 000
5
5
2
2
1 900
1 000
2
54 918,05
W poniżej zamieszczonej tabeli przedstawiono dane wymagane zgodnie z np. 18, ust. 1,
pkt. 1 i 2 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 roku o odpadach, dotyczące rodzajów
i charakterystyki wytwarzanych odpadów związanych z eksploatacją przedmiotowej
instalacji.
Tabela 8.49. Rodzaj i charakterystyka wytwarzanych odpadów
Rodzaj odpadu
Mineralne oleje hydrauliczne
niezawierające związków
chlorowcoorganicznych – mineralne
oleje hydrauliczne
Mineralne oleje silnikowe,
przekładniowe i smarowe nie
Kod odpadu Opis właściwości i składu odpadu
13 01 10*
Odpad powstanie w wyniku okresowej wymiany olejów
oraz konserwacji urządzeń technologicznych
eksploatowanych na terenie instalacji.
13 02 05*
Świeży olej smarowy składa się z oleju bazowego
i dodatków uszlachetniających, takich jak: detergenty
metaliczne dyspergatory, inhibitory korozji i zużycia,
inhibitory utleniania i modyfikatory lepkości np.
Strona 238
Rodzaj odpadu
Inne oleje silnikowe, przekładniowe
i smarowe – oleje smarowne
13 02 08*
W oleju przepracowanych znajdują się dodatkowo:
metale pochodzące ze zużycia powierzchni urządzeń
np. metale ciężkie i rozpuszczalniki.
13 05 02*
Szlamy z odwadniania olejów zawierają ww. substancje
Szlamy z odwadniania olejów
w separatorach
Sorbenty, materiały filtracyjne, tkaniny 15 02 02 *
niebezpiecznymi
Zużyte urządzenia zawierające elementy 16 02 13*
niebezpieczne lampy fluorescencyjne
Odpad niebezpieczny, który stanowią głównie
zaolejone szmaty i czyściwa zawierające
rozpuszczalniki i związki organiczne, zużyte filtry.
Odpad niebezpieczny, który stanowią głównie lampy
fluorescencyjne zawierające związki metali ciężkich,
w tym rtęci
Baterie i akumulatory ołowiowe
16 06 01*
Odpad niebezpieczny, który stanowią głównie
akumulatory zawierające stężone kwasy i związki
metali ciężkich
(np. ołów).
Zużyty węgiel aktywny z oczyszczania 19 01 10*
Odpad niebezpieczny powstały w wyniku prowadzenia
gazów odlotowych
procesu oczyszczania spalin w
15 01 01
Odpad nie zaliczany do odpadów niebezpiecznych,
który stanowić będą różnego rodzaju opakowania
z papieru i tektury.
15 01 02
który stanowić będą różnego rodzaju opakowania
z tworzyw sztucznych.
Sorbenty, materiały filtracyjne, tkaniny 15 02 03
do wycierania i ubrania ochronne inne
który stanowić będą materiały filtracyjne oraz zużyte
niż wymienione w 15 02 02
szmaty i czyściwa nie zanieczyszczone substancjami
niebezpiecznymi.
Żużle i popioły paleniskowe inne niż
19 01 12
Odpady inne niż niebezpieczne – jest to stała
pozostałość po spaleniu; popiół jest odpadem wtórnym,
otrzymywanym przez działanie wysokiej temperatury
na substancje mineralne zawarte w materiale
poddanemu spalaniu.
Inne niewymienione odpady
19 01 99
Wszystkie pozostałe niewymienione odpady nie
zaliczane do pozostałych grup
Odpady
stabilizowane
inne
niż 19 03 05
Są to odpady inne niż niebezpieczne powstałe w skutek
stabilizacji i zestalaniu takich odpadów
niebezpiecznych jak:
- odpady stałe z oczyszczania gazów odlotowych
- popioły lotne zawierające substancje niebezpieczne
- pyły z kotłów zawierające substancje niebezpieczne
Odpady stałe ze wstępnej filtracji i 19 09 01
skratki
19 09 02
Są to odpady powstałe w wyniku procesu uzdatniania
nasycone lub zużyte żywice
19 09 05
wody pitnej i wody do celów przemysłowych
jonowymienne
roztwory i szlamy z regeneracji
19 09 06
wymienników jonitowych
Metale żelazne
19 12 02
Odpad nie zaliczany do odpadów niebezpiecznych.
Odzysk ze spalanych odpadów i żużli, metale z obróbki
mechanicznej
Metale nieżelazne
19 12 03
Odpad nie zaliczany do odpadów niebezpiecznych.
Odzysk ze spalanych odpadów i żużli, metale z obróbki
mechanicznej
Niesegregowane (zmieszane ) odpady 20 03 01
Odpad powstający w wyniku pracy pracowników
Strona 239
Rodzaj odpadu
komunalne
obsługujących
Opis odpadów wraz ze sposobami ich magazynowania i zagospodarowania
Uwaga: miejsca magazynowania odpadów zostaną wskazane w projekcie technicznym
i dokładnie opisane szczegółowo w powtórnej ocenia oddziaływania na środowisko (2-gi
Raport).
Mineralne oleje hydrauliczne, mineralne oleje silnikowe i smarowe, szlamy z odwadniania
olejów w separatorach – 13 01 10*, 13 02 05*, 13 02 08*,13 05 02*
Powstawać będą w wyniku eksploatacji maszyn i urządzeń pracujących na terenie ZTPOK.
Zużyte oleje smarowe zlewane będą w beczki metalowe i do czasu przekazania odbiorcy
magazynowane będą w zamykanym pomieszczeniu magazynowym.
Zużyte oleje smarowe odbierane będą przez odbiorcę, który posiadał będzie zezwolenie
na odbiór olejów odpadowych, w tym na ich transport, odzysk i unieszkodliwianie.
Szlamy z odwadniania w separatorach będą na bieżąco usuwane, odbierane i transportowane
przez firmę zewnętrzną.
Sorbenty, materiały filtracyjne, tkaniny do wycierania i ubrania ochronne zanieczyszczone
substancjami niebezpiecznymi – zużyte czyściwo, 15 02 02*
Powstawać będą podczas prac konserwacyjnych, porządkowych i remontowych
prowadzonych na terenie ZTPOK. Są to kawałki materiałów zanieczyszczone między innymi
środkami dezynfekcyjnymi, produktami ropopochodnymi oraz filtry tkaninowe służące
do odpylania spalin. Odpad ten gromadzony będzie w podwójnych workach foliowych
w kontenerach i do czasu przekształcenia magazynowany w pomieszczeniu magazynu.
Zużyte filtry workowe gromadzone będą selektywnie w kontenerach szczelnie zamykanych
w pomieszczeniu (budynek – magazyn odpadów poprocesowych).
Zużyte urządzenia zawierające niebezpieczne elementy inne niż wymienione w 16 02 09 do 16
02 12 (lampy fluorescencyjne)- 16 02 13*
Do tych odpadów zostały zaliczone zużyte źródła światła – świetlówki (rtęciówki i neonówki)
Źródłem ich powstawania będą pomieszczenia socjalno – bytowe, biura, laboratorium itp.
Zużyte świetlówki zbierane będą do opakowań oryginalnych, co zabezpiecza przed ich
rozbiciem. Magazynowane będą na palecie drewnianej w oryginalnych opakowaniach
w wydzielonej części budynku magazynu. Odpady po zgromadzeniu odpowiedniej ilości
odbierane będą przez firmę posiadającą stosowne zezwolenia. Zużyte źródła światła będą
transportowane w specjalnym kontenerze.
Odbierane będą przez specjalistyczną firmę posiadającą zezwolenie na transport
i unieszkodliwianie/odzysk odpadów niebezpiecznych.
Baterie i akumulatory ołowiowe – 16 06 01*
Ten odpad jest wynikiem eksploatacji urządzeń i pojazdów. Będzie magazynowany
selektywnie w budynku (magazynie odpadów poprocesowych) i przekazywany firmie
posiadającej odpowiednie zezwolenie na odbiór i transport.
Zużyty węgiel aktywny - 19 01 10*
Ten odpad powstanie wyniku prowadzenia procesu oczyszczania spalin powstałych
w wyniku termicznego przekształcania odpadów. Zużyty węgiel aktywny powstanie
Strona 240
w wyniku dozowania węgla aktywnego w czasie oczyszczania gazów odlotowych. Odpad ten
będzie zawracany do procesu spalania. Zatem nie przewiduje się aby on powstawał jako
końcowy odpad z prowadzonego procesu w instalacji. Odpad tego typu mimo klasyfikowania
go jako niebezpieczny może być zawracany do procesu przekształcania termicznego. Jego
właściwości pozwalają na spalenie go w instalacjach przekształcania odpadów komunalnych,
nie powodując żadnych negatywnych skutków dla pracy instalacji oraz warunków
środowiskowych. Stosowanie takiej metody unieszkodliwiania tego typu odpadów jest
powszechnie stosowane w europejskich instalacjach do przekształcania termicznego odpadów
komunalnych. Wyszczególnienie tego odpadu w bilansach ma za zadanie pokazać tylko,
że taki odpad (produkt uboczny) powstanie, ale poprzez zaproponowaną metodę
zagospodarowania tego typu odpadów, nie będzie on odpadem powstałym po wszystkich
prowadzonych procesach w ZTPOK.
Opakowania z papieru i tektury, opakowania z tworzyw sztucznych, – 15 01 01, 15 01 02,
Odpady te tworzą: opakowania papierowe (worki, pudła tekturowe, np.) oraz opakowania
z tworzyw sztucznych (pojemniki, worki, folia, np.). Magazynowane one będą selektywnie
w budynku (magazynie) odpadów po procesowych i przekazywane do ich wykorzystania.
Sorbenty, materiały filtracyjne, tkaniny do wycierania i ubrania ochronne inne
niż wymienione w 15 02 02 – 15 02 03
Powstawać będą podczas prac konserwacyjnych, porządkowych i remontowych
prowadzonych na terenie ZTPOK. Odpad ten gromadzony będzie workach foliowych
i do czasu przekształcenia magazynowany w pomieszczeniu magazynu.
Odpady stabilizowane inne niż wymienione w 19 03 04 – 19 03 05
Zestalanie i chemiczna stabilizacja przy użyciu środków wiążących i substancji stabilizującej.
Przed procesem odpad niebezpieczny magazynowany w szczelnych zamkniętych zbiornikach
i bezpośrednio przekazywany do budynku (zestalania i stabilizacji). Po procesie zestalania
i stabilizacji - tymczasowe magazynowanie będzie odbywało się w hali (budynku) zestalania
i stabilizacji w specjalnie przygotowanej kwaterze oddzielonej ścianami od budynku
głównego procesowego.
Odpady przeznaczone do zestalania i stabilizacji to:
- odpady stałe z oczyszczania gazów odlotowych
- popioły lotne zawierające substancje niebezpieczne
- pyły z kotłów zawierające substancje niebezpieczne
Odpady te charakteryzują się wysoką koncentracją metali ciężkich i polichlorowanych
dioksyn i furanów. Ze względu na swoja konsystencję (sypkość) musza być odpowiednio
magazynowane, transportowane i unieszkodliwiane (składowanie głębokie) – D3.
Dla rozpatrywanego przedsięwzięcia zastosuje się proces zestalania i stabilizacji w celu
przekształcenia tych odpadów w inne niż niebezpieczne. Proces zestalania i stabilizacji będzie
prowadzony na terenie przedsięwzięcia.
Odpad ten powstały na etapie termicznego przekształcania będzie bezpośrednio
przekazywany w szczelnych, w specjalnie przygotowanych kontenerach (zabezpieczenie
przeciwko pyleniu) na instalacje zestalania i stabilizacji.
Strona 241
Odpady te, zgodnie z ,,Wytycznymi dla sporządzenia przeglądów ekologicznych spalarni
i współspalarni odpadów” przygotowanych przez Ministerstwo Środowiska, powinny być
deponowane na składowiskach odpadów niebezpiecznych lub na składowiska, które będą
posiadały zezwolenie na przyjęcie tych odpadów.
Obecnie jednak proces zestalania i stabilizacji pozwala na takie przekształcenie tych
odpadów, że będą miały one charakter oraz klasyfikacje odpadów nie niebezpiecznych.
Zgodnie z obecnymi praktykami stosowanymi w europejskich spalarniach tego typu odpady
zagospodarowuje się i unieszkodliwia w następujący sposób:
- składowanie pod ziemią (wyrobiska po dawnych kopalniach, sztolniach),
- składowanie w specjalnie przygotowanych kwaterach (mogilnikach) na składowiskach
odpadów niebezpiecznych
- składowanie na składowiskach odpadów w specjalnie przygotowanych kwaterach, które
po wypełnieniu przykrywa się warstwą ziemną
Poniżej przedstawiono przykład przygotowanych odpadów po zestaleniu i stabilizacji
do składowania w kwaterze ziemnej, która po wypełnieniu zostanie przykryta warstwą
ziemną.
Rysunek 28. Przykład deponowania zestalonych pozostałości z odpylania spalin
i pyłów lotnych z kotła
(Źródło: KVA Winterthur, Szwajcaria)
Mimo tego, że odpad posiada charakter odpadu nie niebezpiecznego przy wyborze metody
unieszkodliwienia (po zestaleniu i stabilizacji) należy przeznaczyć go do składowania
głębokiego tak jak zalecają autorzy Raportu. Doświadczenia europejskie w zakresie
unieszkodliwiania tego typu rodzaju odpadu pokazują, że najbezpieczniejszą formą
unieszkodliwiania tego odpadu (kod 19 03 05) jest składowanie go pod ziemią bądź
na składowiskach odpadów niebezpiecznych (podziemne kwatery) lub w byłych kopalniach
lub wyrobiskach. Dlatego również autorzy Raportu mimo zakwalikowania tego odpadu jako
odpad inny niż niebezpieczny (po procesach zestalenia i stabilizacji) zalecają i wskazują
traktować odpad (Odpady stabilizowane inne niż wymienione w 19 03 04 – kod 19 03 05)
jako odpad niebezpieczny i zastosowanie najbezpieczniejszej metody unieszkodliwiania –
składowanie głębokie – D3. Pozwoli to na optymalne zabezpieczenie zdrowia i życia
człowieka oraz wszystkich komponentów środowiska.
Strona 242
Żużle i popioły paleniskowe – 19 01 12
Odpad ten po procesie spalania jest odpadem innym niż niebezpieczny. Wymaga to jednak
okresowego potwierdzenia badaniami laboratoryjnymi wykonanymi przez akredytowane
laboratorium zgodnie z zakresem badań określonych w rozporządzeniu Ministra Środowiska
w sprawie warunków, w których uznaje się, że odpady nie są niebezpieczne (Dz. U. z 2004 r.,
Nr 128, poz.1347).
Odpad będzie wykorzystany (odzysk) do sporządzania mieszanek betonowych na potrzeby
budownictwa, z wyłączeniem budynków przeznaczonych do stałego przebywania ludzi lub
zwierząt oraz do produkcji lub magazynowania żywności (zgodnie z zapisami
Rozporządzenia Ministra Gospodarki Odpadami z dnia 21 marca 2002 r. w sprawie wymagań
dotyczących prowadzenia procesu termicznego przekształcania odpadów). W przypadku nie
spełnienia norm budowlanych (w przypadku nie uzyskania aprobaty technicznej)
deponowany na składowisku odpadów innych niż niebezpieczne np. jako warstwa inercyjna,
przesypki. Szacuje się, że około 5 % odpadu może nie spełnić norm budowlanych w celu
pełnienia roli kruszywa.
Zgodnie z zapisami rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 26 lutego 2009 r.
zmieniającego rozporządzenie w sprawie szczegółowych wymagań dotyczących lokalizacji,
budowy, eksploatacji i zamknięcia, jakim powinny odpowiadać poszczególne typy
składowisk odpadów jako warstwę izolacyjną można wykorzystać zarówno materiały będące
odpadami lub materiałami nie będącymi odpadami. W przypadku odpadów typu 19 01 12
istnieje możliwość wykorzystania ich jako przesypki, jeżeli na podstawie badań stwierdzono,
że spełniają kryteria przewidziane dla odpadów obojętnych określonych w rozporządzeniu
Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 7 września 2005 r w sprawie kryteriów oraz procedur
dopuszczania odpadów do składowania odpadów danego typu.
Analizując doświadczenia pracujących instalacji w Europie należy stwierdzić, że żużel
po mechanicznej obróbce i waloryzacji, może być wykorzystany zarówno jako materiał
budowlany jak i przesypka na składowiskach.
Odpady stałe ze wstępnej filtracji i skratki - 19 09 01
Są to odpady powstałe w wyniku procesu uzdatniania wody pitnej i wody do celów
przemysłowych. Odpady te będą na bieżąco usuwane, odbierane i transportowane przez firmę
zewnętrzną.
Osady z klarowania wody - 19 09 02
zewnętrzną.
Nasycone lub zużyte żywice jonowymienne - 19 09 05
zewnętrzną.
Roztwory i szlamy z regeneracji wymienników jonitowych - 19 09 06
zewnętrzną.
Metale żelazne i nieżelazne – 19 12 02 i 19 12 03
Odpady te powstaną podczas procesu ich odzysku ze strumienia przywożonych odpadów
Strona 243
komunalnych oraz z procesu ich odzysku z żużli i popiołów paleniskowych. Odzyskane
odpady z metali magazynowane będą selektywnie w specjalnie przygotowanym kontenerze
w budynku odpadów po procesowych i przekazywane do ich wykorzystania – R14
Inne niewymienione odpady – 19 01 99
Będą to odpady technologiczne inne niż niebezpieczne z grupy 19 01 (części nie dopalane,
balast obojętny). Balast obojętny będzie gromadzony selektywnie w budynku (magazynie
odpadów poprocesowych) i przekazywane do ich zagospodarowania.
Części nie dopalone powstałe w wyniku prowadzenia procesu termicznego przekształcania
będą automatycznie zawracane do procesu w celu ponownego przekształcenia.
Niesegregowane (zmieszane ) odpady komunalne – 20 03 01
Będą to odpady powstałe w wyniku pracy i bytowania pracowników zatrudnionych
w ZTPOK. Odpady te będą gromadzone w kontenerze, a następnie zagospodarowania
we własnym zakresie.
Wszystkie ww. odpady niebezpieczne i inne niż niebezpieczne przekazywane na zewnątrz
ZTPOK będą przekazywane firmom posiadającym stosowne decyzje i zezwolenia na ich
odbiór, transport oraz odzysk lub unieszkodliwianie.
Odpady procesowe jak i eksploatacyjne przed przekazaniem do unieszkodliwienia
lub odzysku będą magazynowane w budynku) odpadów poprocesowych w specjalnie
przygotowanych kontenerach. Wyjątkiem będą odpady typu Odpady stabilizowane inne niż
wymienione w 19 03 04 – 19 03 05, które będą po procesie zestalenia i stabilizacji
gromadzone w hali (zestalania, stabilizacji) w specjalnie wydzielonej kwaterze oddzielonej
ścianami w w/w hali - odpowiednio zabezpieczonej. Budynek (magazyn) odpadów
poprocesowych jak i również specjalnie przygotowane miejsce (wydzielona kwatera
na odpady o kodzie 19 03 05 w hali zestalania i stabilizacji) będą wykonane:
- ze szczelnych, wybetonowanych posadzek,
- będą to budynki zadaszone, z czterech stron otoczone ścianami,
- wyposażone w odpowiednie zbiorniki, kontenery – w celu odpowiedniego magazynowania
danego rodzaju odpadów,
Szacuje się, że jednorazowo na terenie planowanej inwestycji zapewni się możliwość
czasowego magazynowania odpadu o kodzie 19 03 05 w ilości około 500 Mg/rok (5 %
rocznej emisji). W tym celu przewiduje się wykonać i przygotować w budynku zestalania
i stabilizacji specjalnie miejsce do tymczasowego magazynowania. Należy pamiętać,
że podana wyżej ilość 1000 Mg/rok nie będzie jednorazowo magazynowana tylko będzie
to miejsce, które poprzez swoje wymiary ma zabezpieczyć możliwość magazynowania takiej
ilości. Odpady o kodzie 19 03 05 będą sukcesywnie wywożone na miejsce składowania.
Budynek (magazyn) odpadów po procesowych zapewni możliwość magazynowania ilości od
5 do 10 % każdego rodzaju odpadów wytwarzanych na etapie eksploatacji.
Zasady i metody gospodarowania odpadami
Tabela 8.50. Zasady i metody gospodarowania odpadami
Kod
Rodzaj
1
2
Przykładowe zasady
gospodarowania
3
Przykładowe metody
gospodarowania
4
Strona 244
13 01 10*
13 02 05*
13 02 08*
13 05 02*
15 02 02*
16 02 13*
16 06 01*
19 01 10*
15 01 01
15 01 02
15 02 03
19 03 05
19 01 12
19 09 01
19 09 02
19 09 05
19 09 06
19 12 02
19 12 03
19 01 99
20 03 01
Mineralne oleje hydrauliczne, mineralne
odzysk
oleje silnikowe i smarowe,
R9
Szlamy z odwadniania olejów
w separatorach
niebezpiecznymi – zużyte czyściwo, filtry
tkaninowe
Zużyte urządzenia zawierające
niebezpieczne elementy inne niż
wymienione w 16 02 09 do 16 02 12
(lampy fluorescencyjne)
Baterie i akumulatory ołowiowe
Zużyty węgiel aktywny
unieszkodliwianie
D5
Odzysk/
unieszkodliwianie
R1/ D10,D16
odzysk
R4
odzysk
odzysk
R4,R6,R14
R1
Opakowania z papieru i tektury,
do wycierania i ubrania ochronne inne
niż wymienione w 15 02 02
Odpady stabilizowane inne niż
wymienione w 19 03 041)
Żużle i popioły paleniskowe
Odpady stałe ze wstępnej filtracji i skratki
nasycone lub zużyte żywice
jonowymienne
roztwory i szlamy z regeneracji
wymienników jonitowych
Metale żelazne i nieżelazne
odzysk
R14
odzysk
R1
unieszkodliwianie
D3
odzysk
unieszkodliwianie
unieszkodliwianie
unieszkodliwianie
R14,R15
D1/D9
D1/D9
D1/D9
unieszkodliwianie
D1/D9
odzysk
R14
unieszkodliwianie
D1
odzysk
R1
Inne niewymienione odpady
Niesegregowane (zmieszane ) odpady
komunalne
1) Mimo tego, że odpad posiada charakter odpadu nie niebezpiecznego przy wyborze metody unieszkodliwienia
(po zestaleniu i stabilizacji) należy przeznaczyć go do składowania głębokiego tak jak zalecają autorzy Raportu.
Doświadczenia europejskie w zakresie unieszkodliwiania tego typu rodzaju odpadu pokazują, że najbezpieczniejszą formą
unieszkodliwiania tego odpadu (kod 19 03 05) jest składowanie go pod ziemią bądź na składowiskach odpadów
niebezpiecznych (podziemne kwatery) lub w byłych kopalniach lub wyrobiskach. Dlatego również autorzy Raportu mimo
zakwalikowania tego odpadu jako odpad inny niż niebezpieczny (po procesach zestalenia i stabilizacji) zalecają i wskazują
traktować odpad (Odpady stabilizowane inne niż wymienione w 19 03 04 – kod 19 03 05) jako odpad niebezpieczny
i zastosowanie najbezpieczniejszej metody unieszkodliwiania – składowanie głębokie – D3. Pozwoli to na optymalne
zabezpieczenie zdrowia i życia człowieka oraz wszystkich komponentów środowiska.
Gospodarka odpadami w ZTPOK, dzięki zastosowanej technologii, pozwoli na minimalizację
odpadów, które powinny zostać przekazane do unieszkodliwienia.
Z odpadów komunalnych przyjmowanych na teren instalacji do termicznego przekształcania
powstawać będzie przede wszystkim ciepło i energia elektryczna, zaś emisja do powietrza
z instalacji spalania jest monitorowana i sterowana, co zapewnia bezpieczeństwo i kontrolę
procesu termicznego przekształcania dostarczanych odpadów komunalnych
Największe ilości powstających odpadów poprocesowych stanowią żużle (około 40 000
tysięcy Mg/rok). Dzięki zastosowaniu procesu waloryzacji żużla około 95% tej masy będzie
Strona 245
podlegało odzyskowi. Natomiast powstające odpady niebezpieczne będą, poprzez
zastosowany proces ich stabilizacji, przekształcane w odpady inne niż niebezpieczne
i kierowane do bezpiecznego unieszkodliwiania (D3 – składowanie głębokie)
Pozostałe odpady wytwarzane w wyniku procesów technologicznych oraz powstające przede
wszystkim podczas eksploatacji maszyn i urządzeń przekazywane będą firmom zewnętrznym
posiadającym odpowiednie zezwolenia i decyzje na ich odbiór i transport w celu odzysku
bądź unieszkodliwienia.
Biorąc pod uwagę powyższe uwarunkowania należy stwierdzić, że gospodarka odpadami
w ZTPOK jest zaplanowana w sposób zgodny z obowiązującymi przepisami prawa w tym
zakresie, pozwalający na minimalizację ilości wytwarzanych odpadów i zagospodarowania
jak najbliżej miejsca ich wytworzenia.
8.5. ODDZIAŁYWANIE NA POWIERZCHNIĘ ZIEMI, GLEBY
W fazie eksploatacji nie przewiduje się prowadzenia żadnych wykopów ani ingerencji
w powierzchnię ziemi. Biorąc pod uwagę proponowaną technologię termicznego
przekształcania odpadów, system oczyszczania spalin, rozwiązania z zakresu gospodarki
odpadami na terenie zakładu, które zapewnią przestrzeganie standardów ochrony powietrza
przed zanieczyszczeniem, nie przewiduje się wpływu na zanieczyszczenie gleb
spowodowanego eksploatacją ZTPOK.
8.6. ODDZIAŁYWANIE NA KRAJOBRAZ
W granicach obszaru opracowania i najbliższej okolicy nie ma powierzchni z atrakcyjną
rzeźbą terenu, pagórków, punktów widokowych oraz miejsc z atrakcyjnym widokiem w skali
dalekiej i panoramicznej.
Obecnie teren inwestycyjny nie jest pokryty roślinnością. Rozwiązania architektoniczne
ZTPOK będą uzupełnione dla wolnych miejsc na terenie działki od zabudowy o projekt
zagospodarowania terenu zielenią niską i wysoką.
Nie przewiduje się negatywnego oddziaływania na obecny stan krajobrazu w wyniku budowy
i funkcjonowania ZTPOK.
8.7. ODDZIAŁYWANIE NA LUDZI
Rozpatrując zagadnienie w szerokim kontekście obszarowym, realizacja przedsięwzięcia
wiązać się będzie z korzystnym oddziaływaniem na człowieka oraz świat zwierzęcy
i roślinny. Ujęcie gospodarki odpadami komunalnymi w dobrze zorganizowany system,
którego najistotniejszym elementem będzie ZTPOK pozwoli na bezpieczniejsze dla zdrowia
ludzkiego gospodarowanie odpadami niż np. ich składowanie czy kompostowanie odpadów
zmieszanych.
Jak wykazała analiza oddziaływania projektowanej inwestycji na powietrze oraz klimat
akustyczny (czyli potencjalnie zakresy, w których możliwe jest największe oddziaływanie
inwestycji pośrednio lub bezpośrednio na organizmy żywe) dotrzymane zostaną
Strona 246
rygorystyczne normy dopuszczalnej emisji i imisji, a zatem eksploatacja planowanej
inwestycji nie będzie oddziaływać negatywnie na ludzi.
W przypadku normalnej eksploatacji ZTPOK nie stwarza zagrożenia dla warunków zdrowia
i życia ludzi mieszkających w jego sąsiedztwie, jak również przebywających na jego terenie.
Na wypadek wystąpienia awarii przewidziane są zabezpieczenia (m.in. samoczynne
przerwanie załadunku odpadów do pieca, awaryjne dysze dopalania). Proces jest
w znaczącym stopniu zautomatyzowany, także i w takich sytuacjach wykluczona jest
możliwość zagrożenia.
W przypadku normalnej eksploatacji ZTPOK nie stwarza zagrożenia dla warunków zdrowia
i życia ludzi mieszkających w jego sąsiedztwie, jak również przebywających na jego terenie.
możliwość zagrożenia.
Obecnie w instalacjach termicznego przekształcania odpadów stosowane są skuteczne metody
ograniczania emisji zanieczyszczeń. Systemy oczyszczania gazów odlotowych w spalarniach
odpadów na przestrzeni lat ulegały licznym modyfikacjom. W miarę rozwoju nauki
dokonywał się równocześnie istotny postęp techniczny. W związku z tym emisja z ZTPOK
będzie znacznie po niżej norm i standardów w tym zakresie.
Większym zagrożeniem dla zdrowia człowieka jest niekontrolowane spalanie odpadów
(wypalanie, spalanie w piecach domowych). W procesie tym powstają m.in. dioksyny.
Niekontrolowane procesy przetwarzania odpadów, a szczególnie ich spalanie
w niewłaściwych warunkach stanowią wciąż podstawowe źródło dioksyn w środowisku.
Ponadto proces składowania odpadów na przeznaczonych w tym celu wysypiskach, czy też
kompostowanie organicznej części odpadów, a także niekontrolowane spalanie odpadów
i zachodzące podczas tego reakcje chemiczne są źródłem wielu substancji organicznych
dostających się do atmosfery, wód gruntowych. Pozostają także na długie lata w glebie.
Podstawowym źródłem dioksyn w organizmie człowieka jest pożywienie, szczególnie
zawierające tłuszcz zwierzęcy. Zawartość dioksyn w tłuszczach roślinnych jest zdecydowanie
niższa. Kwestia dioksyn istotna jest w jadalnych częściach roślin narażonych na kontakt
z zawierającym dioksyny pyłem zawartym w powietrzu atmosferycznym. Przykładem mogą
być jadalne liście roślin takich jak kapusta lub sałata. Rośliny uprawiane na wolnym
powietrzu w terenach zanieczyszczonych przemysłowo są stale narażone na opad pyłu
z powietrza zawierającego dioksyny.
W tym należy podkreślić, że spalanie odpadów w przedmiotowej spalarni odpadów przy
pełnym zachowaniu reżimu technologicznego (w tym oczyszczania spalin) będzie
zdecydowanie mniej szkodliwe zarówno dla ludzi jak i roślin rosnących w pobliskich
ogródkach działkowych, niż np. spalanie odpadów na tych działkach.
Podczas takiego spalania powstają pyły, które odkładając się w glebie powodują szkodliwe
dla zdrowia człowieka zanieczyszczenie metalami ciężkimi. Niezależnie od powyższego,
w procesie spalania powstają związki chemiczne szkodliwe dla zdrowia i środowiska. I tak:
przy spalaniu wszelkiego rodzaju tworzyw sztucznych powstają rakotwórcze dioksyny
i furany oraz związki siarki. Toksyczne są już ich śladowe ilości. Są niezwykle trwałe
i w organizmie ludzkim odkładają się w tkance tłuszczowej i wątrobie. Spalanie polichlorku
Strona 247
winylu (PCV) składnika wykładzin podłogowych, folii, butelek (pety), rur, okładzin
meblowych itp. powoduje wydzielanie trującego chlorowodoru. Spalanie maty, uszczelki,
gąbki tapicerskiej, myjki zawierające poliuretan wydzielają cyjanowodór, jedną
z najsilniejszych trucizn.
Nieobojętne dla środowiska jest także spalanie chwastów oraz resztek roślin po zbiorze
warzyw, gałęzi oraz innych materiałów organicznych, zwłaszcza gdy są one wilgotne.
Podczas spalania wydzielają bardzo dużo gryzącego dymu, zawierającego również szkodliwe
dioksyny. Przy każdym procesie spalania powstaje trujący tlenek węgla, dwutlenek węgla
przyczyniający się do globalnego efektu cieplarnianego oraz szkodliwy tlenek azotu.
W związku z budową i funkcjonowaniem ZTPOK nie przewiduje się negatywnego
oddziaływania na zdrowie i życie człowieka. Zastosowany system oczyszczania spalin
(metoda półsucha oczyszczania spalin) w pełni zabezpieczy przed emisją nie oczyszczonych
gazów do powietrza atmosferycznego oraz dzięki swojej technologii pozwoli na oczyszczenie
spalin surowych do stanu emisyjnego znacznie poniżej rygorystycznych norm w zakresie
emisji substancji do powietrza.
W stanie obecnym niekorzystnie może oddziaływać na mieszkańców transport samochody
odpadów, reagentów do i z terenów ZTPOK. Cały transport musiał się będzie odbywać przez
centrum miasta Trzebini. Taka sytuacja będzie stanowić dużą uciążliwość wizualizacyjną,
komunikacyjną oraz może powodować niekorzystną emisję hałasu. Zaleca się przed budową
ZTPOK zmodernizować obecny układ komunikacyjny (budowa obwodnicy Trzebini
oraz poprawa obecnego układu komunikacyjnego) lub rozpatrzyć na etapie opracowywania
,,Studium wykonalności dla omawianego projektu” i ponownej oceny środowiskowej
transport kolejowy dowozu i wywozu odpadów i reagentów. W przypadku zmodernizowania
układu komunikacyjnego oraz wykorzystania transportu kolejowego, nie przewiduje się
żadnego negatywnego oddziaływania wynikającego z transportu do lub z ZTPOK na ludzi.
Budowa ZTPOK w skali regionalnej pozwoli na poprawę stanu środowiska na omawianym
terenie.
8.8. ODDZIAŁYWANIE NA FAUNĘ I FLORĘ
Rozpatrując zagadnienie eksploatacji ZTPOK w gminie Trzebinia w szerokim
kontekście obszarowym, realizacja przedsięwzięcia wiązać się będzie z korzystnym
oddziaływaniem na człowieka oraz świat zwierzęcy i roślinny. Ujęcie gospodarki odpadami
w dobrze zorganizowany system, którego najistotniejszym elementem będzie ZTPOK
pozwoli na bezpieczniejsze dla flory oraz fauny obszaru Małopolski Zachodniej
gospodarowanie odpadami niż np. ich składowanie czy kompostowanie odpadów
zmieszanych.
akustyczny, (czyli potencjalnie zakresy, w których możliwe jest największe oddziaływanie
inwestycji w kontekście regionalnym nie będzie w sposób istotny oddziaływać negatywnie
na ludzi, zwierzęta i rośliny.
Teren przeznaczony pod budowę ZTPOK, jak i praktycznie cały teren Elektrowni Siersza,
jako teren o intensywnej działalności przemysłowej, pozbawiony jest walorów
przyrodniczych.
Strona 248
W związku z powyższym nie przewiduje się negatywnego oddziaływania w wyniku
funkcjonowania ZTPOK na faunę i florę terenu przewidzianego pod lokalizację
przedsięwzięcia. Dotyczy to również terenów sąsiadujących. Projekt zagospodarowania
terenu ZTPOK będzie uzupełniony o zagospodarowanie wolnych miejsc zielenią niską
i wysoką.
8.9. WPŁYW NA OBSZARY PRZYRODNICZO CENNE, W TYM
NA OBSZARY NATURA 2000
Omawiany rejon realizacji i eksploatacji planowanego przedsięwzięcia znajduje się poza
granicami obszarów znajdujących się na liście obszarów specjalnej ochrony ptaków Natura
2000 i obszarów specjalnych ochrony siedlisk Natura 2000.
Natomiast na kierunku wschodnim od lokalizacji ZTPOK znajdują się cenne przyrodniczo
obszary parków krajobrazowych (patrz rozdz. 7.6.) – lasy, przyroda ożywiona i nieożywiona.
Potencjalnie obszary te mogą być narażone na niekorzystne oddziaływanie tzw. wysokiej
emisji z ZTPOK (emitor o wysokości 50,0 m npt.) ze względu na przeważający kierunek
wiatrów z sektora zachodniego.
Jednak ze względu na przedstawione w Raporcie w rozdz. 8.1. przedstawione obliczenia
emisji substancji do powietrza wynika, że emisja substancji do powietrza z ZTPOK nie będzie
powodować negatywnego oddziaływania na wszystkie komponenty środowiska oraz jego
emisja substancji do powietrza będzie znacznie niższa niż dopuszczalne normy określone
w unijnym i polskim prawie w tym zakresie.
Zatem poza terenem do którego tytuł prawny posiada Inwestor nie będzie przypadków
przekroczeń dopuszczalnych norm.
Przedstawione w rozdz. 8.1. obliczenia dla rozprzestrzeniania się substancji w powietrzu,
wykazały, że spełnione są wszystkie warunki określone w rozporządzeniu Ministra
Środowiska z dnia 26 stycznia 2010 r. w sprawie wartości odniesienia dla niektórych
substancji w powietrzu (Dz. U. Nr16, poz.87) i w rozporządzeniu Ministra Środowiska
z dnia 3 marca 2008 w sprawie poziomów niektórych substancji w powietrzu (Dz. U. z 2008
r. Nr 47, poz. 281) oraz dotrzymane zostaną standardy emisyjne, zarówno średnie dobowe jak
i średnie trzydziestominutowe, z instalacji spalania odpadów, określone w rozporządzeniu
Ministra Środowiska z dnia 20 grudnia 2005 r. (Dz. U. Nr 260, poz. 2181), czyli poza terenem
do którego tytuł prawny posiada Inwestor nie będzie przypadków przekroczeń
dopuszczalnych norm.
Zatem emisja substancji do powietrza z ZTPOK nie będzie oddziaływać negatywnie na
wszystkie komponenty środowiska, w tym na obszary przyrodniczo cenne m.in. lasy
Nadleśnictwa Krzeszowice, parki krajobrazowe i.in.
W związku z powyższym projektowana inwestycja nie będzie negatywnie oddziaływała na
rezerwaty przyrody, użytki ekologiczne oraz obszary Natura 2000, które są zlokalizowane w
odległości powyżej ok. 10 km od planowanej inwestycji.
Projektowana inwestycja nie będzie również oddziaływała na obszary chronionego
krajobrazu:
 Tenczyński Park Krajobrazowy
 Park krajobrazowy Dolinki Krakowskie.
Nie przewiduje się negatywnego oddziaływania na obszary przyrodniczo cenne w tym
obszary NATURA 2000.
Strona 249
8.10. ODDZIAŁYWANIE NA ZABYTKI ORAZ DOBRA KULTURY
I DOBRA MATERIALNE
Zabytków.
Najbliższe budynki mieszkalne (dobra materialne) znajdują się około 1000 m od działki
przeznaczonej na lokalizację przedsięwzięcia.
Nie przewiduje się też negatywnego oddziaływania na zabytki, dobra materialne i krajobraz
kulturowy omawianego obszaru.
8.11. ODDZIAŁYWANIE TRANSGRANICZNE
W załączniku nr 1 do Konwencji o Ocenach Oddziaływania na Środowisko w kontekście
Transgranicznym z lutego 1991 r. podpisaną w Espoo w Finlandii sprecyzowano rodzaje
działalności mogące powodować oddziaływanie transgraniczne. Należą do nich m.in.:
 rafinerie ropy naftowej,
 elektrownie konwencjonalne i jądrowe,
 kombinaty chemiczne,
 autostrady, drogi szybkiego ruch, magistrale kolejowe i lotniska,
 instalacje do usuwania odpadów przez spalanie, obróbkę chemiczną lub składowanie
toksycznych i niebezpiecznych odpadów,
 dużych baz zbiorników…..itp.
Ze względu na skalę oddziaływania instalacji na środowisko, oddziaływania transgraniczne
nie będą miały miejsca. Planowana inwestycja nie będzie generować zanieczyszczeń
i uciążliwości, których zasięg będzie przekraczał granice państwa.
Nie zachodzi więc potrzeba przeprowadzenia procedury OOS z udziałem krajów sąsiednich.
8.12. ODDZIAŁYWANIE PÓL ELEKTROMAGNETYCZNYCH
Planowana inwestycja nie będzie generować oddziaływań elektromagnetycznych
szkodliwych dla środowiska. Źródłem pól elektromagnetycznych na terenie ZTPOK będą
przede wszystkim separatory ferromagnetyków. Oddziaływanie pól elektromagnetycznych
wytwarzanych przez te urządzenia będzie miało jedynie lokalny charakter i przy zachowaniu
warunków BHP pracy przy tych urządzeniach nie będą one również szkodliwie oddziaływać
na zdrowie ludzi.
8.13. POWAŻNE AWARIE PRZEMYSŁOWE
Zgodnie z zapisem art. 3 pkt.23 i 24 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony
środowiska (tekst jednolity: Dz. U. z 2008 roku Nr 25, poz. 150 ze zmianami) przez pojęcie
„poważnej awarii przemysłowej” rozumie się zdarzenie, w szczególności emisję, pożar
lub eksplozję, powstałe w trakcie procesu przemysłowego, magazynowania lub transportu,
w których występuje jedna lub więcej niebezpiecznych substancji, prowadzące
Strona 250
do natychmiastowego powstania zagrożenia życia lub zdrowia ludzi lub środowiska
lub powstania takiego zagrożenia z opóźnieniem.
Zakład stwarzający zagrożenie wystąpienia poważnej awarii przemysłowej, w zależności
od rodzaju, kategorii i ilości substancji niebezpiecznej znajdującej się w zakładzie uznaje się
za „zakład o zwiększonym ryzyku wystąpienia awarii” albo za „zakład o dużym ryzyku
wystąpienia awarii” (art.248 ustawy – Prawo ochrony środowiska). Zakwalifikowanie
zakładu do jednej z wyżej określonych kategorii następuje zgodnie z rozporządzeniem
Ministra Gospodarki z dnia 9 kwietnia 2002 roku w sprawie rodzajów i ilości substancji
niebezpiecznych, których znajdowanie się w zakładzie decyduje o zaliczeniu go do zakładu
o zwiększonym ryzyku albo zakładu o dużym ryzyku wystąpienia poważnej awarii
przemysłowej (Dz. U. Nr 58 z 2002 rok, poz. 535 ze zmianami).
Z przeprowadzonej, zgodnie z wymogami ww. rozporządzenia Ministra Gospodarki
z dnia 9 kwietnia 2002 roku w sprawie rodzajów i ilości substancji niebezpiecznych, których
znajdowanie się w zakładzie decyduje o zaliczeniu go do zakładu o zwiększonym ryzyku albo
zakładu o dużym ryzyku wystąpienia poważnej awarii przemysłowej wynika,
że w trakcie eksploatacji instalacji do prowadzenia procesu termicznego unieszkodliwiania
odpadów będą wykorzystywane substancje niebezpieczne których obecność w ZTPOK może
ten zakład kwalifikować do zakładów zwiększonego lub dużego ryzyka wystąpienia poważnej
awarii przemysłowej.
Są to następujące substancje:
- hydrazyna,
- olej opałowy służący do wspomagania procesu spalania.
Przewidywane roczne zużycie tych substancji i materiałów wyniesie:
1. Hydrazyna
– 1,00 Mg
2. Olej opalowy
– 40,00 Mg
Karty charakterystyk wymienionych substancji zostały zamieszczone w załączniku nr 4.
Zgodnie z rozporządzeniem o tym czy dany zakład/instalacje należy zaliczyć do zakładów
zwiększonego lub dużego ryzyka decyduje ilość substancji znajdujących się w zakładzie
w danej chwili (substancje magazynowane). Wymienione substancje będą magazynowane na
terenie ZTPOK w ilościach mniejszych niż to przewiduje przedmiotowe rozporządzenie
Ministra Gospodarki i będą to następujące ilości:
1. Hydrazyna
2. Olej opałowy
– do 0,3 Mg
– do 10,0 Mg
Obydwie te substancje są wymienione w tabeli 1 załącznika do wyżej wymienionego
rozporządzenia Ministra Gospodarki; hydrazyna pozycja 33, a olej opałowy – jako produkt
destylacji ropy naftowej – olej opałowy lekki, pod pozycją 34.
W przypadku gdy znajdujące się w zakładzie poszczególne substancje niebezpieczne nie
występują w ilościach wyższych lub równych odpowiednim ich ilościom określonym
w kolumnie 4 i 5 tabeli 1 rozporządzenia lub odpowiednim ich ilościom w kolumnie 2 lub 3
tabeli 2 stosuje się określoną w rozporządzeniu zasadę sumowania.
I tak w przypadku ZTPOK odpowiedni wynik z sumarycznego wzoru z rozporządzenia dla
przypadku zaliczenia zakładu do zakładu zwiększonego ryzyka wystąpienia poważnej awarii
przemysłowej będzie następujący:
Strona 251
0,3/0,5 + 10,0/2500 = 0,604
Ponieważ wynik tego sumowania jest mniejszy od 1,0 to instalacja ITPOK nie może być
zaliczona do zakładu o zwiększonym ryzyku, ani tym bardziej do zakładu dużego ryzyka
wystąpienia poważnej awarii przemysłowej.
Wszystkie zbiorniki oraz miejsca magazynowania substancji niebezpiecznych będą
odpowiednio zabezpieczone, wentylowane i oznaczone zgodnie z obowiązującymi
wymogami. Zbiorniki będą posadowione na odpowiednich „tacach” mogących przejąć całą
zawartość zbiornika w przypadku jego rozszczelnienia. W pobliżu magazynów substancji
niebezpiecznych będzie się znajdował odpowiedni sprzęt i substancje neutralizujące, zgodnie
z przepisami p.poż. Również sposób napełniania i opróżniania zbiorników przeznaczonych na
magazynowanie tych substancji będzie zapewniał hermetyczność i eliminował skażenie
środowiska, a w szczególności powierzchni ziemi i powietrza.
Fosa/bunkier na odpady będzie podzielona na sekcje, które w przypadku samozapłonu
magazynowanych odpadów przed podaniem ich na ruszt kotła będą ograniczały „przerzut”
ognia z jednej sekcji do drugiej. Hala wyładowcza i fosa będą wyposażone w odpowiednie
systemy zabezpieczające oraz systemy gaszące m.in. w klapy p.poź. odcinające dopływ
powietrza i dozowanie odpadów do kotła/pieca.
Dla zabezpieczenia się przed potencjalnymi zagrożeniami wystąpienia samozapłonu odpadów
przechowywanych w bunkrze stosuje się odpowiednie zabezpieczenia w formie
dwustopniowej blokady przestrzeni bunkra. Dodatkowo w przestrzeni bunkra będą
zainstalowane cyfrowe kamery termowizyjnych w stropie bunkra, które monitorować będą
w określonym cyklu powierzchnię warstwy odpadów w bunkrze.
System automatycznego gaszenia musi być tak zaprojektowany, by po jego uruchomieniu
można było powierzchnię składowanych odpadów pokryć warstwą piany.
Personel ZTPOK będzie odpowiednio przeszkolony zarówno w kwestii bezpiecznej
eksploatacji wszystkich urządzeń i procesów technologicznych wchodzących w skład
instalacji ,jak również w sposobie zachowania się w sytuacjach awaryjnych.
Cały zakład będzie wyposażony w systemy przeciwpożarowe oraz rozwiązania zapewniające
jego bezpieczną pracę minimalizujące możliwość wystąpienia awarii.
Podstawowym i niezbędnym wyposażeniem ZTPOK będzie system wczesnego wykrywania
i powiadamiania w przypadku powstania pożaru lub sytuacji potencjalnie stwarzającej
możliwość poważnej awarii przemysłowej.
Agregat prądotwórczy będzie wyłącznie awaryjnym źródłem, zabezpieczającym dostawę
energii elektrycznej w przypadku awarii sieci energetycznej. Zastosowany będzie zespół
chłodzenia – mający za zadanie awaryjny odbiór ciepła produkowanego przez agregat
(wymiennik płytowy separujący itp.), uruchamiany w sytuacji, gdy odbiór ciepła przez układ
wody grzewczej nie będzie funkcjonował lub gdy będzie on niewystarczający.
W okresie krótkich wyłączeń, trzy do pięciu dni, odpady mogą być gromadzone w bunkrze.
Pozostałe ilości odpadów będą przewożone do innych instalacji termicznego przekształcania
odpadów komunalnych.
W przypadku awarii zakładu, operator najszybciej jak to tylko praktycznie możliwe
zmniejszy skalę eksploatacji lub przerwie eksploatację, aż do czasu przywrócenia warunków
Strona 252
normalnych. Będzie musiał poinformować o zaistniałym problemie dostawców odpadów
i przewidywanym czasie trwania awaryjnego wyłączenia instalacji.
Zarządzający ZTPOK powinien zidentyfikować możliwe sytuacje awaryjne i określić metody
i środki przeciwdziałania skutkom awarii. Instalację należy wyposażyć w systemy
automatyczne, przeciwdziałające zakłóceniom, powodujące zatrzymanie funkcjonowania
instalacji w przypadku awarii lub przekroczeń dopuszczalnych poziomów emisji i tym samym
ograniczające skutki awarii.
Podsumowując, przedmiotowej instalacji nie zalicza się do kategorii zakładów
o zwiększonym ryzyku, ani tym bardziej do kategorii zakładów o dużym ryzyku.
Wystąpienie stanów awaryjnych cechuje bardzo niskie prawdopodobieństwo. Wynika to
z faktu zaliczenia ZTPOK do obiektów energetycznych ujmowanych w planie krajowym.
Jako taki, obiekt podlegać będzie rygorystycznym przepisom związanym z dozorem
technicznym oraz okresowymi przeglądami i remontami.
8.13.1.
Przykładowe
przemysłowych
zabezpieczenia
na
wypadek
awarii
a) Bunkier/fosa na odpady będzie podzielona na sekcje, które w przypadku samozapłonu
b) ZTPOK będzie wyposażony w dwie dublujące się linie technologiczne. W przypadku
wystąpienia awarii jednej z nich cały proces technologiczny będzie można prowadzić
na drugiej autonomicznej linii.
c) ZTPOK będzie posiadł pełny monitoring parametrów procesowych oraz monitoring emisji
gazów odlotowych do powietrza. W przypadku awarii proces będzie zatrzymywany
i uruchamiany dopiero w momencie usunięcia awarii.
d) kanalizacja ZTPOK
System kanalizacyjny ZTPOK, będzie wyposażony w zbiornik buforowy (bezodpływowy)
– pojemność ok. 20 m3. Zbiornik ten będzie wykorzystywany w przypadku awarii (np. pożar),
w celu zabezpieczenia zakładu przed dopływem ścieków z gaszenia pożarów. W przypadku
wystąpienia awarii (np. pożar) kanalizacją p.poż będą odprowadzane ścieki pożarowe
do zbiornika. Zbiornik ten zabezpieczy kanalizację deszczową, sanitarną przed
zanieczyszczeniem w trakcie awarii.
zostanie wykonana kanalizacja p.poż i drugi zbiornik buforowy (bezodpływowy)
– pojemność ok. 20 m3.
Strona 253
e) Gospodarka odpadami w przypadku wystąpienia przestoju instalacji lub awarii
W przypadku wystąpienia awarii linii termicznego przekształcania ZTPOK oraz zapełnienia
fosy w ilości uniemożliwiającej dowożenie kolejnych partii odpadów komunalnych będą one
transportowane do innych zakładów wchodzących w skład systemu gospodarki odpadami.
Operator ZTPOK będzie musiał poinformować dostawców odpadów o zaistniałym problemie
i przewidywanym czasie trwania usuwania awarii. Na terenie ZTPOK nie przewiduje się
czasowego magazynowania odpadów komunalnych w obszarach innych niż fosa na odpady.
ZTPOK będzie zakładem, który poprzez wykorzystywanie nowoczesnych i w pełni
z automatyzowanych technologii, odpowiednio zabezpieczonym oraz zatrudniającym
przeszkolonych pracowników, przyczyni się do poprawy stanu środowiska na obszarze Miast
i Gmin Małopolski Zachodniej.
8.14. ODDZIAŁYWANIE SKUMULOWANE
W wyniku pracy i funkcjonowania ZTPOK na rozpatrywanym obszarze nie będzie
powstawać
zjawisko
kumulacji
oddziaływań
z
samej
pracy
ZTPOK,
jak i w wyniku pracy planowanej instalacji termicznego przekształcania i innych zakładów
funkcjonujących na obszarze gmin Trzebinia i Chrzanów (np. Elektrownia Siersza
w Trzebini, Rafineria w Trzebini)
Przedstawione m.in. w rozdziale 8. niniejszego opracowania oddziaływanie wynikające
z pracy i funkcjonowania ZTPOK świadczy, że oddziaływanie to będzie znacznie po niżej
norm emisyjnych wynikających z ochrony poszczególnych komponentów środowiska.
W gminie Trzebinia powstanie zakład proekologiczny, który;
- nie będzie powodował zagrożenia dla życia i zdrowia ludzi,
- w sposób kompleksowy i optymalny zabezpieczy wszystkie komponenty środowiska tak
aby nie powodował negatywnego oddziaływania,
- poprzez produkcję energii cieplnej z przekształcenia termicznego odpadów (zielona energia)
pozwoli na ograniczenie emisji substancji do powietrza z spalania paliw kopalnianych (np.
węgiel) – ograniczenie emisji substancji do powietrza,
- w wyniku swego funkcjonowania nie będzie powodować negatywnego oddziaływania.
Strona 254
9. UZASADNIENIE
WYBRANEGO
WARIANTU
ZE
WSKAZANIEM
ODDZIAŁYWANIA
PRZEDSIĘWZIĘCIA
NA
ŚRODOWISKO,
W SZCZEGÓLNOŚCI LUDZI, ZWIERZĘTA, ROŚLINY,
POWIERZCHNIĘ
ZIEMI,
WODĘ,
POWIETRZE,
KLIMAT, DOBRA MATERIALNE, DOBRA KULTURY,
KRAJOBRAZ, ORAZ WZAJEMNE ODDZIAŁYWANIE
MIĘDZY ELEMENTAMI
Uzasadnienie wybranego wariantu lokalizacyjnego, technologicznego, oraz systemowego
zostało zamieszczone w rozdziale 5. niniejszego opracowania, w którym przedstawiono
optymalne rozwiązanie pod względem środowiskowym, lokalizacyjnym i technologicznym.
Dlatego w tym rozdziale w szczególności skupiono się na wskazaniu oddziaływania
wybranego wariantu na ludzi, zwierzęta, rośliny, powierzchnię ziemi, wodę, powietrze,
klimat, krajobraz, dobra materialne, dobra kultury oraz wzajemne oddziaływanie
na środowisko.
Wariant proponowany do realizacji:
– Gmina Trzebinia (ES Trzebinia). Teren inwestycyjny położony jest na obszarze
administracyjnym Gminy Trzebinia.
Działka rozpatrywana jako miejsce potencjalnej lokalizacji ZTPOK to działka
o nr ewidencyjnym 621/48, obręb nr 0002 Czyżówka, gmina Trzebinia.
Tabela 9.1 Działki inwestycyjne przeznaczone pod budowę ZTPOK
Nr działki
Powierzchnia [ha]
621/48
11,3257
ZTPOK
Termiczne przekształcanie odpadów –będą poddawane wyłącznie odpady pozostałe
po selektywnym zbieraniu, czyli po wybraniu z nich najbardziej wartościowych odpadów
posiadających wartość materiałową lub tzw. odpadów problemowych tj. np. odpady
wielkogabarytowe, niebezpieczne ze strumienia odpadów komunalnych. Dlatego zostały one
nazwane jako „frakcja resztkowa”. Dzięki selektywnemu zbieraniu w skład frakcji resztkowej
z odpadów komunalnych będą wchodziły głównie odpady, które będą miały wartość
energetyczną. Strumień odpadów komunalnych przeznaczonych do przekształcenia
termicznego będzie wynosił 150 000 Mg/rok.
Strona 255
Tabela 9.2 Zakładane parametry techniczne instalacji termicznego przekształcania
odpadów komunalnych
Jednostka
Charakterystyka
-
Instalacja typu R1
k x Mg/h
2 x 10,0 = 20
Dane instalacji :
Wydajność ZTPOK
 Ilość linii
Mg/rok
Mg/h
h/rok
150 000
2
10,0
7 500
~6
kJ/kg
kJ/kg
Mg/d
Mg/rok
8 500
6 000 – 11 000
2 x 240 = 480
150 000
- instalacja zestalania i stabilizacji odpadów po procesowych
Mg/rok
Mg/rok
40 000
12 000
Zakładane parametry techniczne instalacji termicznego przekształcania odpadów
komunalnych zostały przyjęte na podstawie danych przedstawionych przez Zamawiającego,
na etapie procedury przetargowej wyboru wykonawcy (SIWZ) i umowy z Wykonawcą
raportu.
Planowane działania inwestycyjne opisywanego przedsięwzięcia zakłada się następujące
zakresy budowy instalacji:




7 dni w tygodniu z gwarantowaną ilością godzin dyspozycyjności 7500 h/rok
dla każdej z linii. Dla umożliwienia ciągłej eksploatacji ZTPOK w ciągu roku należy
linii),
wykonanie instalacji waloryzacji żużli w celu dalszego ich zagospodarowania dla
pozostałości z procesu oczyszczania spalin – około 10 000 Mg.
Strona 256
9.1. ODDZIAŁYWANIE NA LUDZI
Budowa i funkcjonowanie ZTPOK nie będzie powodować negatywnego oddziaływanie
na zdrowie i życie ludzi. Przedstawione sposoby zminimalizowania ujemnego wpływu
planowanego przedsięwzięcia obecnie w pełni wyczerpują wymagania obowiązujące w tym
zakresie. Stosowana technika spalania odpadów komunalnych jest bezpieczna, zgodna
z wszelkimi normami. Oddziaływanie na zdrowie ludzi w zakresie przewidywanych emisji
gazowych, nie będzie powodować żadnych negatywnych skutków dla zdrowia i życia
człowieka.
W stanie obecnym niekorzystnie może jedynie oddziaływać na mieszkańców transport
samochody odpadów, reagentów do i z terenów ZTPOK. Cały transport musiał się będzie
odbywać przez centrum miasta Trzebini. Taka sytuacja będzie stanowić dużą uciążliwość
wizualizacyjną, komunikacyjną oraz może powodować niekorzystną emisję hałasu. Zaleca się
przed budową ZTPOK zmodernizować obecny układ komunikacyjny (budowa obwodnicy
Trzebini oraz poprawa obecnego układu komunikacyjnego) lub rozpatrzyć na etapie
opracowywania ,,Studium wykonalności dla omawianego projektu” i projektu budowlanego
i ponownej oceny oddziaływania na środowisko przedsięwzięcia transport kolejowy dowozu
i wywozu odpadów i reagentów. W przypadku zmodernizowania układu komunikacyjnego
oraz wykorzystania transportu kolejowego, nie przewiduje się żadnego negatywnego
oddziaływania wynikającego z transportu do lub z ZTPOK na zdrowie i życie ludzi.
9.2. ODDZIAŁYWANIE NA PRZYRODĘ I KRAJOBRAZ
Teren Elektrowni Sierszy w gminie Trzebinia, w tym działka inwestycyjna pod budowę
ZTPOK są pozbawione walorów przyrodniczych. Są to tereny antropogenicznie
przekształcone. Budowa i funkcjonowanie ZTPOK poprzez swoje oddziaływanie nie będzie
powodować negatywnego oddziaływania na środowisko przyrodnicze oraz krajobraz
omawianego terenu jak i terenów do których inwestor nie będzie posiadał tytułu prawnego.
9.3. ODDZIAŁYWANIE NA POWIERZCHNIĘ
GRUNTOWO - WODNE
ZIEMI
I
WARUNKI
W związku z zaproponowaną technologią termicznego przekształcania odpadów
komunalnych oraz związaną z fazą eksploatacji prowadzoną:
- gospodarką odpadami,
- gospodarką wodnościekową,
- rozwiązaniami w systemie oczyszczania spalin,
Nie przewiduje się negatywnego oddziaływania na powierzchnię ziemi i warunki
gruntowo- wodne.
9.4. ODDZIAŁYWANIE NA POWIETRZE I KLIMAT
Jak wynika z przedstawionych w rozdz. 8.1 obliczeń propagacji zanieczyszczeń ze źródeł
ZTPOK, standardy jakości powietrza dla planowanej inwestycji (metoda pół sucha
oczyszczania spalin) zostaną dotrzymane. Oddziaływanie źródeł emisji gazów do powietrza
z ZTPOK nie będzie powodować negatywnego ponadnormatywnego oddziaływania na
środowisko. Emisja substancji do powietrza będzie znacznie poniżej dopuszczalnej emisji dla
zakładów termicznego przekształcania odpadów.
Strona 257
Z uwagi na powyższe omawiany wariant przedsięwzięcia nie będzie miał ujemnego
oddziaływania na lokalny klimat.
9.5. ODDZIAŁYWANIE NA DOBRA MATERIALNE, KULTURY
Na obszarze terenu inwestycyjnego jak i w bezpośrednim sąsiedztwie nie występują zabytki
chronione. Zaproponowany wariant instalacji termicznego przekształcania odpadów
komunalnych dla Małopolski Zachodniej nie będzie powodować negatywnego wpływu
na dobra materialne i kulturalne.
9.6. ODDZIAŁYWANIE NA OBSZARY NATURA 2000
Jednym z zagrożeń dla zachowania terenów cennych przyrodniczo w obecnym stanie stanowi
brak rozwiązania problemu gospodarki odpadami dla Małopolski Zachodniej. Obszary
chronione ze względu na wartości przyrodnicze położone są w znacznym oddaleniu od terenu
inwestycji. Nie przewiduje się negatywnego oddziaływania na obszary Natura 2000.
9.7. WZAJEMNE
ODDZIAŁYWANIE
- PODSUMOWANIE
NA
ŚRODOWISKO
Uzasadniając i podsumowując oddziaływanie Zakładu Termicznego Przekształcania
Odpadów Komunalnych należy stwierdzić, że zakład będzie instalacją, które nie pogorszy
środowiska lokalnego, ale doprowadzi do wtórnej poprawy stanu środowiska i gospodarki
odpadami komunalnymi na terenie gmin i miast Małopolski Zachodniej.
Przedsięwzięcie (ZTPOK) będzie skutkowało ograniczeniem ilości składowanych odpadów
ulegających biodegradacji zgodnie z obowiązującymi przepisami w tym zakresie. Polskie
prawo, które uwzględnia zasady obowiązujące w krajach Unii Europejskiej, określa
dopuszczalną ilość odpadów komunalnych ulegających biodegradacji, które mogą być
składowane. Według np. art. 16a ustawy o odpadach wymagane jest ograniczenie ilości
odpadów ulegających biodegradacji kierowanych do deponowania, a w szczególności:

Do 31. grudnia 2010 r. – do nie więcej niż 75% całkowitej masy odpadów
ulegających biodegradacji
 Do 31. grudnia 2013 r. – do nie więcej niż 50% całkowitej masy odpadów
ulegających biodegradacji
 Do 31. grudnia 2020 r. 35% całkowitej masy odpadów ulegających biodegradacji
Oprócz ograniczenia składowanych odpadów komunalnych na składowiskach poprzez
termiczne przekształcenie, wykorzysta się frakcję resztkową odpadów komunalnych w celu
produkcji energii cieplnej i elektrycznej.
Analizując oddziaływanie wynikające z budowy, eksploatacji, likwidacji Zakładu
Termicznego Przekształcenia Odpadów Komunalnych należy stwierdzić, że negatywne
oddziaływanie nie będzie wychodzić po za granice działki do której tytuł prawny posiadać
będzie Inwestor.
Przedstawione w ,,Raporcie….” bilanse emisji, oddziaływanie na każdy komponent
środowiska, sposoby minimalizacji i redukcji tych emisji oraz spełnienie wszystkich
Strona 258
wymagań zakładu pod względem emisji do środowiska świadczą, że budowa Zakładu
Termicznego Przekształcania Odpadów Komunalnych w gminie Trzebinia jest
przedsięwzięciem istotnym i koniecznym dla środowiska i gospodarki odpadami
komunalnymi obejmującej miasta i gminy Małopolski Zachodniej.
Strona 259
10. OPIS ZASOSOWAMYCH METOD PROGNOZOWANIA
ORAZ
OPIS
PRZEWIDYWANYCH
ZNACZĄCYCH
ODDZIAŁYWAŃ PLANOWANEGO PRZEDSIĘWZIĘCIA NA
ŚRODOWISKO,
OBEJMUJĄCY
BEZPOŚREDNIE,
POŚREDNIE, WTÓRNE, SKUMULOWANE, KRÓTKO-,
ŚREDNIO I DŁUGOTERMINOWE, STAŁE I CHWILOWE
ODDZIAŁYWANIE
NA
ŚRODOWISKO
WYNIKAJĄCE
Z
ISTNIENIA PRZEDSIĘWZIĘCIA,
WYKORZYSTANIE
ŚRODOWISKA, EMISJI
Przedstawiona w niniejszym rozdziale prognoza zawiera oddziaływanie ZTPOK
na środowisko w aspekcie poszczególnych jego komponentów.
Przewidywane oddziaływanie na środowisko lub brak takiego oddziaływania, przedstawiono
w tabelach 10.1. i 10.2. dla 2 faz wykorzystania terenu – faza realizacji i faza eksploatacji
przedsięwzięcia.
Prognoza zawiera przewidywane oddziaływania w aspekcie poszczególnych komponentów
środowiska.
Punktem wyjścia do opracowania prognozy są informacje o oddziaływaniu ZTPOK
na środowisko, przedstawione w poprzednich rozdziałach, a przede wszystkim:
dla fazy eksploatacji przedsięwzięcia; w oparciu o opis i analizę wariantów
technologicznych w oparcie o dokumenty BAT i w konsekwencji przyjętego do realizacji
wariantu technologicznego, wykonane obliczenia propagacji zanieczyszczeń powietrza
i propagacji hałasu,
- dla fazy realizacji; w oparciu o informacje zapisane w poprzednich rozdziałach dotyczących
budowy ZTPOK oraz o ocenę ekspercką,
Przewidywane znaczące oddziaływania na środowisko przedstawiono w dwóch zestawieniach
tabelarycznych (zamieszczonych poniżej) odnoszących się do poruszanego zagadnienia
w zasięgu lokalnym, a następnie regionalnym.
Poszczególne rodzaje oddziaływania przedstawiono dla okresu realizacji inwestycji oraz
w warunkach eksploatacji zgodnej z zakładanym procesem technologicznym,
z wyszczególnieniem czasu trwania oddziaływania (krótko-, średnio- i długoterminowe),
częstotliwości oddziaływania (stałe, chwilowe) oraz charakteru oddziaływania
(bezpośrednie, pośrednie, wtórne, skumulowane).
W zestawieniach tabelarycznych znakiem „+” zaznaczono korzystne oddziaływanie,
znakiem „-” oddziaływanie niekorzystne.
Brak takich oznaczeń, w danej pozycji tabelarycznej, oznacza brak istotnego oddziaływania
na środowisko lub oddziaływanie to jest pomijalnie nieistotne.
Strona 260
Tabela 10.1.
Przewidywane
w skali lokalnej
Element
środowiska
Wody
powierzchniowe
Wody
podziemne
Powietrze
atmosferyczne
Powierzchnia
terenu
Roślinność i
zwierzęta,
obszary
chronione i
przyrodniczo
cenne
Ludność
oddziaływania
na
środowisko
Faza realizacji
Czynnik
Jakość wód
dla
przedsięwzięcia
Faza eksploatacji
B P W Sk K Ś D St Ch B P W Sk K Ś D St Ch
Jakość wód
Zanieczyszczenie
-
-
-
-
-
-
Odory
Klimat
Hałas
-
Zajęcie terenu
Zanieczyszczenie
gleb
Ekosystemy
wodne
Świat zwierzęcy
Roślinność
-
Obszary
NATURA 2000
Korzyści
społeczne
Uciążliwość
obiektu
na zdrowie ludzi
Uciążliwości
transportowe
-
-
-
-
-
-
-
-
-
+
-
Krajobraz
Emisje do
środowiska
Dobra kultury
Legenda:
 Czas trwania oddziaływania
K
krótkoterminowe
Ś
średnioterminowe
D
długoterminowe
(+)
oddziaływanie dodatnie (korzystne),
(-)
oddziaływanie ujemne (niekorzystne),
brak oznaczenia - brak istotnego oddziaływania
-
-
-
+
+
+
+
+
 Częstotliwość oddziaływania
St
stałe
Ch
chwilowe
 Charakter oddziaływania
B
bezpośrednie
P
pośrednie
W
wtórne
Sk
skumulowane
Strona 261
Tabela 10.2.
Przewidywane
oddziaływania
w skali regionalnej
Element
środowiska
Wody
powierzchniowe
Wody
podziemne
Powietrze
atmosferyczne
Powierzchnia
terenu
Roślinność i
zwierzęta,
obszary
chronione i
przyrodniczo
cenne
Ludność
na
środowisko
Faza realizacji
Czynnik
Jakość wód
dla
przedsięwzięcia
Faza eksploatacji
Jakość wód
+
+
+
+
+
+
+
+
Hałas
Zajęcie terenu
Zanieczyszczenie
gleb
Ekosystemy
wodne
Świat zwierzęcy
+
+
+
+
+
+
+
Roślinność
Obszary
NATURA 2000
Korzyści
społeczne
Uciążliwość
obiektu
na zdrowie ludzi
Uciążliwości
transportowe
Zanieczyszczenie
Odory
Klimat
Krajobraz
Emisje do
środowiska
Dobra kultury
Legenda:
K
krótkoterminowe
Ś
średnioterminowe
D
długoterminowe
(+)
(-)
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
St
stałe
Ch
chwilowe
B
bezpośrednie
P
pośrednie
W
wtórne
Sk
skumulowane
Z przedstawionych zestawień prognostycznych wynika, że oddziaływanie na poszczególne
elementy środowiska będzie następujące:
Wody powierzchniowe
Brak znaczących (istotnych) oddziaływań zarówno w skali lokalnej i regionalnej dla fazy
realizacji przedsięwzięcia (budowy) oraz fazy eksploatacji ZTPOK.
Wody podziemne
Strona 262
Brak jest realnego znaczącego oddziaływania w skali lokalnej i regionalnej dla fazy realizacji
oraz w przypadku skali lokalnej dla fazy eksploatacji przedsięwzięcia. Natomiast w skali
regionalnej realizacja planowanej inwestycji powinna przyczynić się do ograniczenia
potencjalnego niekorzystnego oddziaływania na wody podziemne z powodu likwidacji
deponowania odpadów komunalnych na składowisku odpadów. Dotyczy to fazy eksploatacji
w porównaniu z wariantem zerowym.
Rezygnacja z realizacji przedsięwzięcia wiąże się bezpośrednio zagrożeniem wynikającym
z utrzymywania składowania jako dominującej metody unieszkodliwiania odpadów, które jest
technologią stwarzającą potencjalne zagrożenia dla wód podziemnych.
Powietrze atmosferyczne
W ramach prognozy oddziaływania na ten element środowiska uwzględniono następujące
czynniki: zanieczyszczenia powietrza substancjami stałymi i gazowymi, odory, hałas i klimat.
W fazie realizacji będą to negatywne oddziaływania tylko w skali lokalnej i dotyczy to
zanieczyszczenia powietrza i hałasu. Oddziaływania te w przypadku zanieczyszczeń
powietrza będą miały charakter bezpośredni,
wtórny, krótkotrwały i chwilowy,
a w przypadku hałasu –bezpośredni, krótkotrwały i chwilowy. W fazie eksploatacji
w przypadku skali regionalnej będą to oddziaływania pozytywne ze względu na efektywne
ograniczenie emisji z innych źródeł zlokalizowanych w regionie. Będzie to wynikać
z pozyskania energii ze spalania odpadów komunalnych, co będzie bezpośrednio związane
z ograniczeniem emisji z sektora energetycznego opartego na spalaniu paliw kopalnych oraz
z eliminacji emisji m.in. gazów cieplarnianych (CH4, CO2) , które powstałyby w procesie
deponowania odpadów na składowisku. Będą to oddziaływania o charakterze pośrednim,
wtórnym, długotrwałym i stałym.
Należy wyraźnie jednak zaznaczyć, że oddziaływanie to będzie istotne jedynie w granicach
działki, do której tytuł prawny posiada Inwestor.
Powierzchnia terenu
Negatywne oddziaływania związane są ze skalą lokalną dla obydwu faz. Będzie to
oddziaływanie bezpośrednie długotrwałe i stałe, które jest związane z posadowieniem
infrastruktury ZTPO w terenie.
W przypadku skali regionalnej jest to oddziaływanie pozytywne o charakterze pośrednim,
skumulowanym, długotrwałym i stałym, co jest bezpośrednio związane ze znacznym
ograniczeniem konieczności zajęcia terenu pod realizację dalszych kwater składowania
odpadów lub w przyszłości wytypowania lokalizacji następnego składowiska odpadów
komunalnych.
Roślinność, zwierzęta, tereny chronione i przyrodniczo cenne
W kontekście lokalnym eksploatacja przedsięwzięcia nie będzie miała wpływu na faunę, florę
oraz obszary chronione.
W konsekwencji można odnotować jedynie nieznaczące, pozytywne oddziaływanie
w zakresie uporządkowania i nasadzenia roślinności na terenie lokalizacji inwestycji.
Na skutek działania instalacji nie powstanie negatywne oddziaływanie, które mogłoby
wpłynąć na siedliska i gatunki podlegające ochronie w ramach obszarów chronionych.
W skali regionalnej można się spodziewać pośredniego, wtórnego, długotrwałego i stałego
pozytywnego oddziaływania na faunę, florę oraz obszary chronione z uwagi na zmniejszenie
zagrożeń wiążących się ze składowaniem odpadów, uszczelnieniem systemu gospodarki
odpadami itp..
Strona 263
Ludność
Budowa i eksploatacja ZTPOK nie będzie stwarzać znaczących, negatywnych oddziaływań
(hałas, odory, zanieczyszczenie powietrza) odczuwalnych, czy też szkodliwych
dla okolicznych mieszkańców z uwagi na dotrzymanie standardów emisyjnych
i dopuszczalnych norm, zgodnie z obowiązującym prawem.
W związku z tym oddziaływanie negatywne będzie nieznaczące przy pozytywnych
korzyściach społecznych, zarówno w skali lokalnej jak i regionalnej. Planowana działalność
będzie związana z użytkowaniem przez mieszkańców Chrzanowa i Trzebini energii
elektrycznej i cieplnej powstającej z instalacji ZTPOK.
Krajobraz
Prognozuje się oddziaływanie pozytywne w kontekście lokalnym, to uporządkowane
odpowiednie architektoniczne zagospodarowanie terenu inwestycji, wraz z nasadzeniem
roślinności. Infrastruktura ZTPOK nie powinna stanowić istotnej negatywnej zmiany
w krajobrazie przemysłowym rozpatrywanego terenu, gdzie dominantę zabudowa
przemysłowa Elektrowni Sierszy w gminie Trzebinia.
W skali regionalnej utrzymanie stanu zerowego, którego konsekwencją byłoby budowanie
nowych kwater składowania odpadów na składowiskach, wpływałoby negatywnie
na krajobraz, szczególnie w okresie eksploatacji tych kwater.
Emisje do środowiska
W kategorii emisji do środowiska należy wskazać na znaczący i pozytywny wpływ
eksploatacji ZTPOK w skali regionalnej, co wynika z ograniczenia deponowania odpadów na
składowiskach, ograniczenia emisji zanieczyszczeń do powietrza z innych źródeł sektora
energetycznego Chrzanowa i Trzebini, eliminacji potencjalnego wpływu na wody podziemne
związanego z deponowaniem odpadów na składowiskach.
W skali lokalnej stwierdza się brak istotnego negatywnego oddziaływania, gdyż jak
udowodniono w zapisach Raportu, oddziaływanie to zamknie się w granicach działki
do której tytuł prawny posiada Inwestor.
Gwarancją tego jest zaproponowana technologia i związany z tym system ujęcia
i oczyszczania gazów spalinowych wraz z ciągłym monitoringiem emisji zanieczyszczeń,
system gospodarki odpadami, system zabezpieczeń przeciw akustycznych i przeciw
odorowych, gospodarka wodno-ściekowej oraz zagospodarowanie terenu inwestycji zielenią
niską i wysoką.
Dobra kultury i materialne
W tym przypadku brak jest istotnych oddziaływań zarówno w skali lokalnej jak i regionalnej
dla fazy realizacji oraz fazy eksploatacji.
Transport
Transport odpadów komunalnych oraz surowców do i z instalacji ZTPOK w skali regionalnej
nie będzie miał istotnego oddziaływania.
Natomiast w skali lokalnej istotne oddziaływanie będzie posiadało charakter bezpośredni,
krótkotrwały i chwilowy w fazie realizacji przedsięwzięcia. W fazie eksploatacji nie
Strona 264
przewiduje się istotnego niekorzystnego oddziaływania na środowisko, ze względu na
przewidywaną budowę obwodnicy Chrzanowa i sąsiedztwo autostrady A4.
Strona 265
11. OPIS PRZEWIDYWANYCH DZIAŁAŃ MAJĄCYCH NA
CELU
ZAPOBIEGANIE,
OGRANICZENIE
LUB
KOMPENSACJĘ
PRZYRODNICZĄ
NEGATYWNYCH
ODDZIAŁYWAŃ NA ŚRODOWISKO, W SZCZEGÓLNOŚCI
NA CELE I PRZEDMIOT OBSZARU NATURA 2000 ORAZ
INTEGRALNOŚĆ TEGO OBSZARU
ZTPOK będzie projektowany, budowany, wyposażony i użytkowany w sposób zapewniający
osiągnięcie poziomu termicznego przekształcania, przy którym ilość i szkodliwość dla życia,
zdrowia ludzi lub dla środowiska odpadów i innych emisji powstających wskutek
termicznego przekształcania odpadów będzie jak najmniejsza.
11.1. METODY OCHRONY POWIETRZA
Wymagania ekologiczne, jakie są stawiane instalacjom ZTPOK, które to wymagania są
nieporównanie wyższe w stosunku do innych obiektów energetycznych, zmuszają
do projektowania i budowania procesowo zróżnicowanych i rozbudowanych zespołów
instalacji ochrony przed zanieczyszczeniem do powietrza.
Podstawowym sposobem zapobiegania oddziaływania Zakładu na powietrze atmosferyczne
jest nowoczesny i wysokosprawny system spalania odpadów oraz oczyszczania spalin.
System oczyszczania został oparty na metodzie pół-suchej z dodatkowym skruberem (w celu
redukcji związków kwaśnych, pyłów, metali ciężkich, węglowodorów w przeliczeniu
na sumaryczny węgiel organiczny oraz dioksyn i furanów) oraz na metodzie SCR w celu
redukcji NOx. Metody te zapewnią redukcję zanieczyszczeń zawartych w gazach odlotowych
do bezpiecznego poziomu, co potwierdziły przeprowadzone pomiary emisji na istniejących
instalacjach tego typu.
Podstawowe zabezpieczenia przed emisją zanieczyszczeń z instalacji:
1. Dowóz odpadów
Frakcja resztkowa odpadów komunalnych, będzie dowożona w sprawnych samochodach
ciężarowych lub kontenerach, hermetycznie zamkniętych tak, aby nie powodować emisji
zanieczyszczeń z transportu.
2. Bunkier, hala wyładowcza
Aby uniknąć przedostawania się na zewnątrz
niekontrolowanej emisji odorów
i zanieczyszczeń w hali i bunkrze zastosowane będzie podciśnienie. Powietrze pobierane
z bunkra i jednocześnie z hali będzie wykorzystane w procesie spalania co gwarantuje
nie wydostawanie się odorów i zanieczyszczeń na zewnątrz instalacji.
Pozostałe pomieszczenia ciągu technologicznego ZTPOK będą wyposażone w wentylacje
mechaniczną i grawitacyjną zapewniającą wymianę powietrza zgodnie z przepisami
sanitarnymi i ochrony p.poż., w tym wymagane klapy dymowe na wypadek pożaru.
3. Instalacja zestalania i chemicznej stabilizacji
Silos sorbentu, silos węzła zestalania i chemicznej stabilizacji popiołów, silos cementu będą
szczelnie zamknięte tak, aby nie powodować żadnej emisji zanieczyszczeń do powietrza.
Strona 266
Proces zestalania i chemicznej stabilizacji pyłów i popiołów będzie się odbywał
w hali procesowej, w której będą znajdować się wszystkie obiekty technologiczne (silosy,
mieszalniki, itp.). W hali procesowej zostanie zainstalowana wentylacja, na której jako blok
końcowy zostanie zainstalowany filtr workowy w celu ograniczenia emisji i wyłapania
niezorganizowanej emisji pyłu.
4. Silos węgla aktywnego
Silos węgla aktywnego wykorzystywanego do procesu spalania będzie umiejscowiony w hali
procesowej. Będzie hermetycznie i szczelnie zamknięty.
5. Instalacja do waloryzacji żużla
Waloryzacja żużla będzie odbywać się w specjalnie przygotowanym budynku, dzięki czemu
emisja zanieczyszczana będzie ograniczona w bardzo dużym stopniu. System wentylacji
budynku będzie wyposażony w filtr workowy w celu wyłapania pyłów powstałych w czasie
waloryzacji żużla.
6. Plac sezonowania żużla z kwaterami dojrzewania żużla
Cały proces sezonowania i dojrzewania żużla będzie odbywał się na specjalnie
przygotowanym placu, który będzie posiadał zabezpieczenia boczne (ściany) oraz przykrycie
dachowe w celu zabezpieczenia przeciw wtórnemu pyleniu i wpływom warunków
atmosferycznych – opady deszczu, śniegu.
11.2. METODY OCHRONY PRZED NADMIERNYM HAŁASEM
Proces termicznego przekształcania odpadów (termicznego przekształcania, waloryzacji
żużla, stabilizacji i zestalania odpadów po procesowych niebezpiecznych) będzie odbywał się
w szczelnych i odpowiednio przygotowanych pomieszczeniach (halach procesowych).
Wszystkie urządzenia wykorzystane w powyższych procesach będą urządzeniami nowymi
i odpowiednio zabezpieczonymi przed nadmierną emisją hałasu. Zastosowana technologia,
sposób jej prowadzenia oraz wyposażenie instalacji w poszczególne urządzenia
z zabezpieczeniami akustycznymi w ZTPOK, w pełni pozwoli na osiągniecie odpowiednich
prawem przewidzianych standardów odnośnie ochrony przed nadmiernym hałasem. Oznaczać
to będzie m.in. budowanie zespołu rozdrabniania odpadów, zespołów pomp i innych maszyn
wirnikowych, turbiny parowej z generatorem, wentylatorów powietrza pierwotnego
i wtórnego oraz powietrza do palników rozpałowych w pomieszczeniach lub ochronach, które
zabezpieczać będą przed rozprzestrzenianiem się hałasu poza miejsce jego generowania.
Podobnie przy pomocy odpowiedniego ekranowania zabezpieczone będzie rozprzestrzenianie
się hałasu z wentylatora (wentylatorów) ciągu głównego i chłodni wentylatorowej.
11.3. METODY
OCHRONY
PODZIEMNYCH
WÓD
POWIERZCHNIOWYCH,
Pobór wody na potrzeby budowy jak i działania instalacji będzie się odbywał z miejskiej sieci
wodociągowej i/lub z ujęcia wody. Ścieki będą odprowadzane do miejskiej kanalizacji na
warunkach uzgodnionych z odbiorcą.
ZTPOK zostanie wyposażona w pełną instalacje wodno – kanalizacyjną, która będzie
posiadać opomiarowanie, zabezpieczenia p.poż, zabezpieczenia na wypadek awarii.
Strona 267
Wszystkie pomieszczenia (np. bunkier, fosa na odpady, magazyn odpadów) będą
wybetonowane i szczelne. Powierzchnie placów będą utwardzone i szczelne, wyposażone
w system wewnętrznej kanalizacji deszczowej. Plac żużla będzie zadaszony.
W celu minimalizacji zużycia wody i odprowadzenia ścieków będą zastosowane następujące
rozwiązania:
 Woda z odmulania kotłów – będzie kierowana do odżużlacza z zamknięciem wodnym.
wodnym.
 Ścieki z mycia powierzchni „brudnych” – (hala wyładunkowa, budynek spalania) –
kierowane będą do podczyszczalni ścieków przemysłowych, w której będzie się
 Odcieki pochodzące z sezonowania żużla – będą kierowane poprzez system
odwodnienia i odprowadzenia odcieków do wewnętrznej kanalizacji zakładowej
(przemysłowej) której końcowym blokiem będzie podczyszczalnia ścieków
przemysłowych. Następnie po oczyszczeniu wody te będą wykorzystywane
Powyższe metody oczyszczania ścieków zabezpieczą wody powierzchniowe, podziemne,
gleby przed zanieczyszczeniem.
11.4. GOSPODARKA ODPADAMI
ich powstaniu,
Wytwórca odpadów wytwarzanych w wyniku funkcjonowania ZTPOK dopełni obowiązki
wynikające z ustawy o odpadach.
Zgodnie z art. 3 ust. 3. pkt. 22 ustawy z dnia 27.04.2001 r. o odpadach wytwórcą odpadów
w przypadku przedmiotowego przedsięwzięcia jest prowadzący określoną działalność
gospodarczą.
Wytwórca odpadów przed przystąpieniem do realizacji przedsięwzięcia zobowiązany jest
wystąpić do odpowiedniego dla rangi przedsięwzięcia organu administracyjnego określonego
Strona 268
w prawie ochrony środowiska o uregulowanie stanu formalno-prawnego poprzez
przedłożenie informacji o wytwarzanych odpadach oraz o sposobach gospodarowania
wytworzonymi odpadami (zgodnie z art. 17 ustawy z dnia 27.04.2001 r. o odpadach).
Wytwórca odpadów na etapie funkcjonowania przedsięwzięcia będzie miał uregulowany stan
formalno prawny, między innymi w zakresie gospodarki odpadami określony pozwoleniem
zintegrowanym w tym zakresie.
Na znaczącą minimalizację wytwarzania odpadów w wyniku eksploatacji ZTPOK, które będą
musiały zostać poddane składowaniu na zewnątrz instalacji będzie miało zdecydowany
wpływ:


prowadzenie waloryzacji żużli,
odzysk metali żelaznych z żużli.
Odpady niebezpieczne (popioły, odpady z suchego oczyszczania gazów odlotowych) będą
stabilizowane na terenie w celu ich przekształcenia w odpad inny niż niebezpieczny.
11.5. METODY OCHRONY PRZYRODY I KRAJOBRAZU
Budowa nowoczesnego obiektu wiązać się będzie, także z zagospodarowaniem wolnych
od niezbędnej zabudowy powierzchni zielenią niską i wysoką, powyższe poprawi walory
krajobrazu i przyrody.
11.6. LUDZIE, ZWIERZĘTA I ROŚLINY
Podstawowe oddziaływanie na ludzi, zwierzęta i rośliny mogłoby odbywać się pośrednio,
poprzez
zanieczyszczenie
atmosfery.
Zastosowane
rozwiązania,
pozwalające
na przestrzeganie norm emisji substancji zanieczyszczających do powietrza, a tym na stan
zdrowia ludzi zostały opisane w podrozdziale dotyczącym zanieczyszczeń powietrza.
Minimalizację oddziaływania odorowego uzyska się poprzez wprowadzanie powietrza z fosy
i hali wyładowczej, w której gromadzone są odpady przed spaleniem, do instalacji
termicznego przekształcania jako tzw. powietrza pierwotnego.
ZTPOK wyposażony będzie w brodzik dezynfekcyjny, zapobiegający przedostawaniu się
skażeń mikrobiologicznych poza teren instalacji na kołach wyjeżdżających samochodów.
Teren instalacji jak również urządzenia będą utrzymywane w czystości. Będą też
przestrzegane przepisy BHP i p.poż.
W celu wyeliminowania potencjalnych uciążliwości związanych z transportem,
generowanych przez samochody ciężarowe dowożące odpady na teren ZTPOK, transport
będzie się głównie w porze dziennej w godzinach od 9.00 do 15.00 i od 18.00 do 22.00.
11.7. METODY OCHRONY OBSZARÓW NATURA 2000
Na terenie objętym bezpośrednio niniejszym opracowaniem oraz w jego sąsiedztwie nie
występują obszary objęte formami ochrony przyrody ani o wysokich walorach
przyrodniczych – w rozumieniu ustawy o ochronie przyrody. Nie stwierdzono również
występowania objętych ścisłą ochroną gatunków fauny i roślin – w rozumieniu
Strona 269
Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 28.09.2004 r. w sprawie gatunków dziko
występujących zwierząt objętych ochroną oraz Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia
14.08.2001 r. w sprawie określenia rodzajów siedlisk przyrodniczych podlegających
ochronie.
W związku z tym przewiduje się, że budowa ZTPOK w gminie Trzebinia nie wpłynie
negatywnie na formy ochrony przyrody znajdujące się poza terenem objętym bezpośrednio
inwestycją (zasięgiem jej oddziaływania). W związku z tym nie przewiduje się wprowadzenia
specjalnych metod ochrony obszarów Natura 2000.
11.8. METODY OCHRONY ZABYTKÓW I DÓBR KULTURY
W związku z tym, że na terenie inwestycyjnym jak i bliskiej odległości od terenu
inwestycyjnego nie przewiduje się wprowadzenia specjalnych metod ochrony Zabytków
i Dóbr Kultury. Nie przewiduje się realizowania czynności, które mogłyby wpływać na
zabytki, dobra kultury i dobra materialne.
11.9. METODY
OCHRONY
ELEKTROMAGNETYCZNYM
PRZED
PROMIENIOWANIEM
Na terenie planowanego zakładu nie przewiduje się posadowienia instalacji czy urządzeń, dla
których wymagane jest zastosowanie specjalnych środków ochrony przed oddziaływaniem
pól elektromagnetycznych (promieniowanie niejonizujące).
Strona 270
12. PORÓWNANIE
ZASTOSOWANEJ
TECHNOLOGII
Z
TECHNOLOGIĄ
SPEŁNIAJĄCĄ
WYMAGANIA
O KTÓRYCH MOWA W ART. 143 USTAWY PRAWO
OCHRONY
ŚRODOWISKA.
PORÓWNANIE
PROPONOWANEJ TECHNIKI Z NAJLEPSZĄ DOSTĘPNĄ
TECHNIKĄ BAT.
12.1. PORÓWNANIE ZASTOSOWANEJ TECHNOLOGII Z ART. 143
USTAWY PRAWO OCHRONY ŚRODOWISKA
Zgodnie z art. 66 ust. 1 lit.11 ustawy o udostępnianiu informacji o środowisku i jego
ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania
na środowisko jeżeli planowane przedsięwzięcie jest związane z użyciem instalacji – raport
o oddziaływaniu na środowisko powinien zawierać porównanie proponowanej technologii
z technologią spełniającą wymagania, o których mowa w art. 143 ustawy Prawo ochrony
środowiska,
Technologia stosowana w nowo uruchamianych lub zmienianych w sposób istotny
instalacjach i urządzeniach powinna spełniać wymagania, przy których określaniu uwzględnia
się w szczególności:
1) stosowanie substancji o małym potencjale zagrożeń;
W ZTPOK wykorzystywane będą substancje sklasyfikowane jako niebezpieczne (tylko
hydrazyna) jednak w ilościach nie klasyfikujących go do zakładów o zwiększonym ani dużym
ryzyku wystąpienia awarii przemysłowej. Należy dążyć do jak najmniejszego wykorzystania
substancji stwarzających zagrożenie. W systemie oczyszczania spalin SCR w celu redukcji
tlenków azotu będzie zastosowana woda amoniakalna lub mocznik, który nie jest traktowany
jako substancja niebezpieczna. W ten sposób do celu oczyszczania spalin nie musi być
wykorzystywany szkodliwy amoniak.
2) efektywne wytwarzanie oraz wykorzystanie energii;
Zastosowany w ZTPOK system odzysku i produkcji energii zapewni jej efektywne
wykorzystanie. System odzysku ciepła ze spalin w celu podgrzewania wody zasilającej,
powietrza pierwotnego oraz wytwarzania pary w maksymalny sposób wykorzysta zawarte
w nich ciepło. Produkcja energii elektrycznej w generatorze pozwoli na zaspokojenie potrzeb
własnych i odsprzedaż pozostałej części energii do sieci energetycznej. Ciepło odzyskane
z pary w wymienniku ciepła pozwoli na podgrzanie wody z miejskiej sieci ciepłowniczej.
Wszystkie zastosowane systemy zapewnią efektywne wytwarzanie oraz wykorzystanie
energii.
3) zapewnienie racjonalnego zużycia wody i innych surowców oraz materiałów i paliw;
Praca instalacji, maszyn i urządzeń wchodzących skład będzie tak zoptymalizowana aby
zużycie wszystkich surowców, wody, materiałów i paliw było na jak najniższym poziomie.
Opomiarowanie elementów związanych z przepływem mediów, prowadzenie monitoringu
zużycia reagentów w systemie oczyszczania spalin, wody wykorzystywanej w obiegu
parowym, chłodzenia żużli i innych, prowadzenia monitoringu zużycia ilości oleju opałowego
w piecu zapewni racjonalne zużycie wszystkich mediów.
Strona 271
4) stosowanie technologii bezodpadowych i małoodpadowych oraz możliwość odzysku
powstających odpadów;
W wyniku prowadzenia procesu termicznego przekształcania odpadów komunalnych
będą powstawać stale pozostałości w postaci żużla, pyłów oraz stałych pozostałości
z oczyszczania spalin. Żużle będą poddawane procesowi waloryzacji w instalacji na terenie
przedsięwzięcia. Po odpowiednio długim okresie sezonowania i przejściu testów
na wymywalność metali ciężkich z żużla będzie on zbywany jako produkt nadający się do
podbudowy dróg lub przesypka wykorzystywana na składowiskach odpadów. Pyły i stałe
pozostałości z oczyszczania spalin poddane będą procesowi zestalenia i stabilizacji
w instalacji na terenie przedsięwzięcia i będą wywożone i składowane na składowisku
odpadów innym niż niebezpieczne i obojętne.
5) rodzaj, zasięg oraz wielkość emisji;
W fazie eksploatacji możliwe największe oddziaływanie inwestycji będzie odbywało się
w sferze oddziaływania na powietrze oraz na klimat akustyczny. Z przeprowadzonej analizy
i obliczeń wynika, iż realizacja budowy w proponowanym zakresie zapewni dotrzymanie
obowiązujących standardów w zakresie dopuszczalnych emisji i imisji. Oddziaływanie
na pozostałe komponenty środowiska jak również oddziaływanie na ludzi, dzięki
zastosowanej technologii i systemom oczyszczania będzie nieistotne. Biorąc pod uwagę
bezpieczeństwo funkcjonowania instalacji nie ma potrzeby ustanowienia obszaru
ograniczonego użytkowania dla ZTPOK.
6) wykorzystywanie porównywalnych procesów i metod, które zostały skutecznie
zastosowane w skali przemysłowej;
Proponowana technologia termicznego przekształcania odpadów komunalnych, system
oczyszczania spalin, zestalanie i stabilizacja odpadów poprocesowych
oraz proces
waloryzacji żużla są technologiami szeroko stosowanymi w krajach UE. Podlegają one
ciągłemu rozwojowi i ulepszaniu. W Europie pracuje ponad 400 tego typu instalacji.
7) postęp naukowo-techniczny;
Wszystkie zastosowane technologie będą uwzględniały postęp naukowo-techniczny.
W nowo wybudowanej instalacji termicznego przekształcania odpadów komunalnych będą
zastosowane najnowsze, sprawdzone rozwiązania z dziedziny spalania odpadów, odzysku
energii, oczyszczania spalin oraz bezpiecznego zagospodarowania pozostałości
po procesowych.
Strona 272
Tabela 12.1 Zgodność proponowanej technologii z rozporządzeniem w sprawie wymagań
dotyczących prowadzenia procesu termicznego przekształcania odpadów
Warunki wg rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 21 marca 2002 r.
§ 3. Termiczny proces przekształcania odpadów, zwany dalej
"procesem",
prowadzi
się
w sposób zapewniający, aby temperatura gazów powstających w wyniku
spalania,
zmierzona
w pobliżu wewnętrznej ściany lub w innym reprezentatywnym punkcie
komory spalania lub dopalania, wynikającym ze specyfikacji technicznej
instalacji, po ostatnim doprowadzeniu powietrza, nawet w najbardziej
niekorzystnych warunkach, utrzymywana była przez co najmniej
2 sekundy na poziomie nie niższym niż:
1) 1100 °C - dla odpadów zawierających powyżej 1 % związków
chlorowcoorganicznych przeliczonych na chlor,
2) 850 °C - dla odpadów zawierających do 1 % związków
chlorowcoorganicznych przeliczonych na chlor.
§ 5. Przekształcanie termiczne odpadów powinno zapewniać odpowiedni
poziom ich przekształcenia, wyrażony jako maksymalna zawartość
nieutlenionych związków organicznych, której miernikiem mogą być
oznaczane zgodnie z Polskimi Normami:
1) całkowita zawartość węgla organicznego w żużlach i popiołach
paleniskowych nieprzekraczająca 3% lub
2) udział części palnych w żużlach i popiołach paleniskowych
nieprzekraczający 5%.
§ 6. Instalacje lub urządzenia do termicznego przekształcania odpadów
wyposaża się w:
1) co najmniej jeden włączający się automatycznie palnik pomocniczy do
stałego
utrzymywania
wymaganej
temperatury
procesu
oraz
wspomagania
jego
rozruchu
i zatrzymania; palnik wspomaga proces tak długo, dopóki w komorze
spalania będą pozostawały nieprzekształcone odpady,
2) automatyczny system podawania odpadów, pozwalający na zatrzymanie
ich podawania podczas:
a) rozruchu do czasu osiągnięcia wymaganej temperatury,
b) procesu, w razie nieosiągnięcia wymaganej temperatury lub
przekroczenia dopuszczalnych wartości emisji,
3) urządzenia techniczne do odprowadzania gazów spalinowych,
gwarantujące dotrzymanie norm emisyjnych, określonych w odrębnych
przepisach,
4) urządzenia techniczne do odzysku energii powstającej w procesie
termicznego przekształcania odpadów, jeżeli stosowany rodzaj instalacji
lub urządzenia umożliwia taki odzysk,
5) urządzenia techniczne do ochrony gleby i ziemi oraz wód
powierzchniowych
i podziemnych,
6) urządzenia techniczne do gromadzenia suchych pozostałości
poprocesowych.
§ 7. 1. Podczas prowadzenia procesu, w komorze spalania lub komorze
dopalania, przeprowadza się ciągły pomiar:
1) temperatury gazów spalinowych, mierzonej w pobliżu ściany
wewnętrznej, w sposób eliminujący wpływ promieniowania cieplnego
płomienia,
2) zawartości tlenu w gazach spalinowych,
3) ciśnienia gazów spalinowych.
2. Czas przebywania gazów spalinowych w wymaganej temperaturze,
o której mowa w § 3, podlega weryfikacji podczas rozruchu i po każdej
modernizacji instalacji.
3. W przypadku gdy techniki pomiarowe zastosowane do poboru i analizy
składu gazów spalinowych nie obejmują osuszania gazów przed ich analizą,
Spełnianie warunków
Zaproponowane rozwiązania
technologiczne dla ZTPOK
(konstrukcja kotła, palniki
rozruchowe itp.) zapewnią
odpowiednią temperaturę
procesową
Technologia termicznego
przekształcania spalania na
ruszcie zapewni zgodność
z§5
Zakład termicznego
przekształcania odpadów
komunalnych będzie
wyposażony w wszystkie
urządzenia
i systemy opisane w § 6
Prowadzony będzie ciągły
pomiar wymienionych
parametrów
Strona 273
proces monitoruje się także w zakresie zawartości pary wodnej w gazach
spalinowych.
§ 8. 1. Do przeprowadzania wymaganych pomiarów stosuje się
urządzenia techniczne do ciągłego pomiaru parametrów procesu.
2. Urządzenia, o których mowa w ust. 1, należy poddawać corocznym
przeglądom technicznym oraz nie rzadziej niż raz na 3 lata kalibracji.
§ 9. Standardy emisyjne z instalacji spalania lub współspalania odpadów
określają przepisy odrębne.
§ 10. Dopuszczalne ilości substancji zawartych w ściekach z procesu
określają odrębne przepisy.
§ 11. Wymagania w zakresie prowadzenia pomiarów wielkości substancji
lub energii wprowadzanej do środowiska przez prowadzącego instalację lub
użytkownika urządzenia regulują odrębne przepisy.
§ 12. 1. W przypadku wystąpienia zakłóceń w instalacjach termicznego
przekształcania, w tym współspalania odpadów, polegających na
niedotrzymaniu warunków prowadzenia procesu określonych w § 3, albo w
pracy urządzeń ochronnych ograniczających wprowadzanie substancji do
powietrza:
1) wstrzymuje się podawanie odpadów do instalacji,
2) nie później niż w czwartej godzinie występowania zakłóceń rozpoczyna
się procedurę zatrzymania instalacji, w trybie przewidzianym w instrukcji
obsługi instalacji,
3) wstrzymuje się pracę instalacji, jeżeli łączny czas występowania zakłóceń
w roku kalendarzowym przekroczy 60 godzin.
2. Wymóg, o którym mowa w ust. 1 pkt 3, obowiązuje dla każdej linii
technologicznej instalacji termicznego przekształcania, w tym współspalania
odpadów, wyposażonej w odrębne urządzenia ochronne ograniczające
wprowadzenie substancji do powietrza.
§ 13. 1. Pozostałości po termicznym przekształcaniu odpadów poddaje się
odzyskowi, a w przypadku braku takiej możliwości - unieszkodliwia się,
2. Dopuszcza się wykorzystanie pozostałości po termicznym przekształceniu
odpadów do sporządzania mieszanek betonowych na potrzeby budownictwa,
z wyłączeniem budynków przeznaczonych do stałego przebywania ludzi lub
zwierząt oraz do produkcji lub magazynowania żywności, z zastrzeżeniem
ust. 3 i 4.
3. Stężenie metali ciężkich w wyciągach wodnych z badania
wymywalności tych metali z próbek mieszanek betonowych, o których mowa
w ust. 2, nie może przekroczyć 10 mg/dm3 łącznie w przeliczeniu na masę
pierwiastków.
4. Badanie wymywalności metali ciężkich z wyrobów betonowych,
zawierających unieszkodliwione odpady niebezpieczne, przeprowadza się
przez całkowite zanurzenie w wodzie próbki badanego materiału i utrzymanie
jej przez 48 godzin przy stałym mieszaniu; do badania używa się wody
niezawierającej chloru, o temperaturze w granicach 18°-22°C i twardości
w granicach 3-6 mval/dm3; stosunek wagowy wody do materiału badanego
powinien wynosić 10:1.
§ 14. Pozostałości po termicznym przekształcaniu odpadów magazynuje
się i transportuje w sposób uniemożliwiający ich rozprzestrzenianie się w
środowisku.
Zastosowane będą urządzenia
techniczne do ciągłego
pomiaru parametrów procesu,
które będą poddawane
przeglądom i kalibracji.
Instalacja będzie spełniać
standardy emisyjne określone
odpowiednimi odrębnymi
przepisami określonymi
w europejskim i polskim
prawie
W wyniku pracy instalacji nie
będą powstawać ścieki
procesowe.
Wymagania w zakresie
prowadzenia pomiarów
wielkości substancji lub
energii wprowadzanej do
środowiska zostały opisane
w rozdziałach tematycznych
niniejszego opracowania
Regulamin oraz wszystkie
czynności wykonywane w
ZTPOK w przypadku
wystąpienia zakłóceń będą
zgodne z § 12.
Pozostałości po termicznym
przekształcaniu odpadów
– tj. żużle poddane zostaną
odzyskowi, wyodrębnione
zostaną metale żelazne i
nieżelazne z żużla oraz sam
żużel w celu wykorzystania
go w drogownictwie.
Dla pyłów lotnych oraz
pozostałości z oczyszczania
spalin na terenie ZTPOK
Strona 274
przewidziano zastosowanie
zestalania i chemicznej
stabilizacji dla w/w odpadów.
Zapewni to stałą formę
zestalonych odpadów nie
powodujących pylenie.
Transport wszystkich
odpadów po procesowych
będzie odbywał się tylko
w hermetycznie zamykanych
samochodach
12.2. PORÓWNANIE
PROPONOWANEJ
TECHNOLOGII
Z NAJLEPSZYMI DOSTĘPNYMI TECHNIKAMI (BAT)
Wymagania prawne
Podstawowe wymagania prawne dotyczące spalania odpadów zawarte zostały w Dyrektywie
2000/76/WE z dnia 04 grudnia 2000 roku w sprawie spalania odpadów [a]. Wymagania
dyrektywy tej zostały transponowane do przepisów krajowych, w szczególności poprzez
Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 21 marca 2002 roku w sprawie wymagań
dotyczących prowadzenia procesu termicznego unieszkodliwiania odpadów (Dz. U. Nr 37,
poz. 339), z uwzględnieniem zmian wprowadzonych Rozporządzeniem Ministra Gospodarki,
Pracy i Polityki Społecznej z dnia 22 grudnia 2003 r. (Dz. U. Nr 1 z 2004 roku, poz. 2) [b]
oraz Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia z dnia 20 grudnia 2005 r. w sprawie
standardów emisyjnych z instalacji (Dz. U. Nr 260 z 2005 roku, poz. 2181) [c].
Ponadto w odniesieniu do budowy i funkcjonowania spalarni odpadów komunalnych
i związanych z tym oddziaływań na środowisko, szczególne znaczenie mają następujące
krajowe akty prawne:
 Ustawą z dnia 26 kwietnia 2001 roku o odpadach [d];
 Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 24.07.2006 r. w sprawie warunków, jakie
należy spełnić przy wprowadzaniu ścieków do wód lub do ziemi, oraz w sprawie
substancji szczególnie szkodliwych dla środowiska wodnego [e]
lub
 Rozporządzenie Ministra Budownictwa z dnia 14 lipca 2006 r. w sprawie sposobu
realizacji obowiązków dostawców ścieków przemysłowych oraz warunków
wprowadzania ścieków do urządzeń kanalizacyjnych (Dz. U. nr 136, poz. 964 z dnia
28 lipca 2006 r.) [e];




Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 roku Prawo ochrony środowiska [f],
Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 6 czerwca 2002 roku w sprawie
dopuszczalnych poziomów niektórych substancji w powietrzu, alarmowych poziomów
niektórych substancji w powietrzu oraz marginesów tolerancji dla dopuszczalnych
poziomów niektórych substancji [g],
Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 26 stycznia 2010 roku w sprawie wartości
odniesienia dla niektórych substancji w powietrzu [h]
Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 roku w sprawie
dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku [i].
Strona 275
W chwili obecnej w przepisach i wytycznych krajowych nie określono bezpośrednio
wymagań dotyczących Najlepszych Dostępnych Technik w zakresie konstrukcji, technologii
i funkcjonowania spalarni odpadów. Wymagania dotyczące instalacji i procesu spalania
odpadów, określone w wyżej wymienionych dokumentach, traktuje się jednak jako BAT dla
spalarni odpadów. Ogólne zasady jakimi należy kierować przy projektowaniu instalacji
(w tym instalacji termicznego unieszkodliwiania odpadów) zawiera przy tym art. 143 ustawy
– Prawo Ochrony Środowiska:
Art. 143. Technologia stosowana w nowo uruchamianych lub zmienianych w sposób
istotny instalacjach i urządzeniach powinna spełniać wymagania, przy których określaniu
uwzględnia się w szczególności:
1/ stosowanie substancji o małym potencjale zagrożeń,
2/ efektywne wytwarzanie oraz wykorzystanie energii,
3/ zapewnienie racjonalnego zużycia wody i innych surowców oraz materiałów i paliw,
4/ stosowanie technologii bezodpadowych i małoodpadowych oraz możliwość odzysku
powstających odpadów,
5/ rodzaj, zasięg oraz wielkość emisji,
6/ wykorzystywanie porównywalnych procesów i metod, które zostały skutecznie
zastosowane w skali przemysłowej,
7/ postęp naukowo-techniczny.
Stosowne wytyczne i zalecenia BAT w odniesieniu do spalarni odpadów komunalnych,
sformułowane zostały natomiast w dokumencie opracowanym przez Europejskie Biuro IPPC
w Sewilli, zatytułowanym „Zintegrowane Zapobieganie Zanieczyszczeniom i ich Kontrola.
Dokument Referencyjny dotyczący Najlepszych Dostępnych Technik dla spalania odpadów,
Sierpień 2006” (BREF) [j]. Dokument ten stanowi uszczegółowienie wymagań ogólnych
dotyczących instalacji, określonych w przywołanym art. 143 ustawy Prawo Ochrony
Środowiska, w odniesieniu do instalacji i procesu spalania odpadów, w tym odpadów
komunalnych. W poniżej przeprowadzonej analizie metod zapobiegania i ograniczania
oddziaływania instalacji na środowisko uwzględniono więc wytyczne BAT z w/w
dokumentu, a tym samym wymagania ogólne określone w art. 143 ustawy Prawo Ochrony
Środowiska.
Wymagania dotyczące organizacji, środków technicznych i zasad funkcjonowania spalarni
odpadów, określone w w/w przepisach i dokumentach przyjęto jako wymogi Najlepszych
Dostępnych Technik w zakresie spalania frakcji resztkowej zmieszanych odpadów
komunalnych w planowanym do realizacji ZTPOK dla miast i gmin Małopolski Zachodniej.
Szczegółowe zestawienie i analizę tych wymagań przedstawiono w formie tabelarycznej
w rozdziale poniżej.
Dodatkowe wymagania dotyczące szczegółowych rozwiązań technicznych ZTPOK
uwzględniają następujące akty prawne lub dokumenty referencyjne:



Dyrektywa 2008/98/WE z dnia 19 listopada 2008 r. [k],
Reference Document on the Best Available Techniques for Energy Efficiency,
February 2009 [l],
Integrated Pollution Prevention and Control (IPPC). Reference Document on the
application of Best Available. Techniques to Industrial Cooling Systems, Dcember
2001 / IPPC. Dokument Referencyjny BAT dla najlepszych dostępnych technik
w przemysłowych systemach chłodzenia. Grudzień 2001. M.Ś. Warszawa, styczeń
2004 [m].
Strona 276
12.2.1.
GENEZA I ZNACZENIE BREF ORAZ BAT
Status dokumentu BREF
Jak wspomniano wyżej, dokumentem na poziomie Unii Europejskiej opisującym Najlepsze
Dostępne Techniki (BAT) dla spalania odpadów jest „Integrated Pollution Prevention and
Control. Reference Document on the Best Available Techniques for Waste Incineration”
z sierpnia 2006 roku, zwany w dalszej cześć opracowania BREF. Opracowanie to zostało
wydane przez działający przy Komisji Europejskiej Instytut Studiów Perspektyw
Technologicznych. Dokument ten stanowi jeden z całej serii dokumentów przedstawiających
wyniki wymiany informacji pomiędzy Państwami Członkowskimi UE, a dotyczących
najlepszych dostępnych technik (BAT), związanego z tym monitoringu oraz ich rozwoju.
Dokument ten został wydany przez Komisję Europejską zgodnie z Artykułem 16(2)
Dyrektywy 96/61/EC dotyczącej zintegrowanego zapobiegania i kontroli zanieczyszczeń
(zwanej dalej „Dyrektywą IPPC”) i dlatego musi być wzięty pod uwagę przy określaniu
„najlepszej dostępnej techniki” zgodnie z Aneksem IV Dyrektyw IPPC.
Odpowiednie zobowiązania prawne wynikające z Dyrektywy IPPC
Celem przywołanej wyżej Dyrektywy IPPC jest osiągnięcie zintegrowanego zapobiegania
i kontroli zanieczyszczeń wynikających z działań wyszczególnionych w Aneksie I do niej,
co z kolei ma prowadzić do wysokiego stopnia ochrony środowiska naturalnego jako całości.
Podstawa prawna Dyrektywy IPPC odnosi się do ochrony środowiska. Jej wdrożenie winno
jednak wziąć pod uwagę również inne cele Wspólnoty, takie jak konkurencyjność jej
przemysłu, przyczyniając się tym samym do zrównoważonego rozwoju.
Mówiąc bardziej szczegółowo, Dyrektywa IPPC dostarcza systemu dopuszczenia pewnych
kategorii instalacji przemysłowych, wymagających zarówno od operatorów, jak
i ustawodawców zintegrowanego, całościowego spojrzenia na właściwości instalacji
w zakresie potencjału emisji zanieczyszczeń i zużycia mediów i surowców. Nadrzędnym
celem takiego zintegrowanego podejścia winna być poprawa zarządzania i sterowania
procesami przemysłowymi tak, aby uzyskać wysoki stopień ochrony środowiska naturalnego
jako całości. Kluczowym dla takiego podejścia jest generalna zasada podana w Artykule 3,
iż operatorzy winni podjąć wszelkie środki zapobiegawcze przeciw zanieczyszczeniom,
w szczególności poprzez zastosowanie najlepszej dostępnej techniki, umożliwiającej im
poprawę ich osiągów w zakresie ochrony środowiska.
Ponadto Aneks IV do Dyrektywy IPPC zawiera listę „okoliczności, które winny być wzięte
pod uwagę, ogólnie lub w konkretnych przypadkach, przy określaniu najlepszych dostępnych
technik …mając na względzie prawdopodobne koszty i korzyści danego środka oraz zasadę
ostrożności i zapobiegania”. Okoliczności te obejmują informacje opublikowane zgodnie
z Artykułem 16(2).
Wymaga się, aby kompetentne władze odpowiedzialne za wydawanie pozwoleń wzięły pod
uwagę generalne zasady określone w Artykule 3 przy określaniu warunków pozwolenia.
Warunki te muszą obejmować wartości graniczne emisji, tam gdzie to właściwe
– uzupełnione lub zastąpione przez równoważne parametry lub środki techniczne. Zgodnie
z artykułem 9(4) Dyrektywy IPPC, te wartości graniczne emisji, równoważne parametry
lub środki techniczne muszą, nie kolidując ze zgodnością ze środowiskowymi normami
jakościowymi, być oparte na najlepszych dostępnych technikach, nie przypisując użycia
jakiejkolwiek techniki lub konkretnej technologii, lecz uwzględniając charakterystykę
techniczną przedmiotowej instalacji, jej lokalizację geograficzną oraz lokalne warunki
środowiskowe. W każdym przypadku, warunki pozwolenia muszą obejmować postanowienia
dotyczące minimalizacji zanieczyszczeń ‘długodystansowych’ oraz trans granicznych,
oraz muszą zapewniać wysoki poziom ochrony środowiska jako całości.
Strona 277
Państwa Członkowskie mają obowiązek, zgodnie z Artykułem 11 Dyrektywy IPPC,
zapewnić, że kompetentne władze postępują zgodnie z lub są poinformowane o zmianach
i rozwoju w zakresie najlepszych dostępnych technik.
Definicja BAT
Określenie „najlepsza dostępna technika” (ang: best available technique = BAT) zostało
zdefiniowane w Artykule 2(11) Dyrektywy IPPC jako „najbardziej skuteczny
i zaawansowany etap w realizacji działań oraz metod ich wykonywania, które wskazują
praktyczną odpowiedniość poszczególnych technik dla zapewnienia bazy dla wartości
granicznych emisji, określonych, aby chronić - a gdzie to nie ma zastosowania - ogólnie
zredukować emisję i wpływ na środowisko naturalne jako całość”. Artykuł 2(11) dalej
wyjaśnia tę definicję w następujący sposób:



„techniki” obejmują zarówno zastosowaną technologię, jak i sposób, w jaki instalacja
jest zaprojektowana, wykonana, utrzymana, eksploatowana i wycofana z eksploatacji.
„dostępne” techniki, to te, rozwinięte na skalę, która pozwala na wdrożenie
we właściwym sektorze przemysłu, w warunkach uzasadnionych ekonomicznie
i technicznie, biorąc pod uwagę koszty i korzyści, niezależnie czy te techniki są
stosowane lub wytwarzane wewnątrz Państw Członkowskich, o których mowa, dopóty
są one racjonalnie osiągalne dla operatora.
„najlepsze” oznacza najbardziej efektywne w osiąganiu wysokiego, ogólnego stopnia
ochrony środowiska naturalnego jako całości.
Sposoby zapobiegania i ograniczenia oddziaływań środowiskowych dla spalarni
odpadów komunalnych
Metody oraz środki techniczne i organizacyjne, które należy podjąć przy realizacji
przedmiotowego przedsięwzięcia inwestycyjnego, a służące ograniczaniu oddziaływania
instalacji, będącej przedmiotem Raportu, na poszczególne elementy środowiska
przedstawiono poniżej w formie tabelarycznej. W poniższych tabelach uwzględniono też
analizę koniecznych do spełniania wymogów Najlepszych Dostępnych Technik (BAT)
w wyżej omówionym zakresie.
Tabela 12.2 Techniczne i organizacyjne metody ochrony środowiska jako całości,
w tym poprawiające sprawność energetyczną procesu
Wymogi BAT określone dokumentami referencyjnymi
1.
2.
3.
Na etapie projektowania instalacji należy dokonać
wyboru technologii i urządzeń dostosowanych
do rodzaju przekształcanych odpadów.
Eksploatacja instalacji lub urządzenia nie powinna
powodować przekroczenia standardów emisyjnych.
Oddziaływanie instalacji lub urządzenia nie powinno
powodować pogorszenia stanu środowiska w znacznych
rozmiarach lub zagrożenia życia lub zdrowia ludzi.
Odniesienie
do wymagania
Sposób spełnienia przez instalację
wymogów BAT
[d], [j-1]
Dla przedmiotowej instalacji przyjęto
zastosowanie pieca z rusztem (np. posuwistozwrotnym lub walcowym), jako najczęściej
stosowanego i najlepiej dostosowanego
do spalania zmieszanych odpadów
komunalnych.
[f]
Analizy i obliczenia uwzględniające
rozwiązania techniczne projektowane
w ramach budowy obiektu, wykazały, że jego
eksploatacja nie będzie powodować
przekraczania standardów jakości środowiska,
Strona 278
4.
5.
Spalarnie odpadów powinny być projektowane,
budowane, wyposażane i użytkowane w sposób
zapewniający osiągnięcie poziomu termicznego
unieszkodliwiania, przy którym ilość i szkodliwość
dla życia, zdrowia ludzi lub dla środowiska odpadów
i innych emisji powstających wskutek termicznego
unieszkodliwiania odpadów będzie jak najmniejsza.
Prowadzący instalację oraz użytkownik urządzenia są
obowiązani do zapewnienia ich prawidłowej
eksploatacji polegającej w szczególności na:
 stosowaniu paliw, surowców i materiałów
eksploatacyjnych zapewniających ograniczanie
ich negatywnego oddziaływania na środowisko,
 podejmowaniu odpowiednich działań w przypadku
powstania zakłóceń w procesach technologicznych
i operacjach technicznych w celu ograniczenia
ich skutków dla środowiska.
6.
Utrzymanie terenu Zakładu w porządku i czystości
7.
Utrzymywanie całego wyposażenia w dobrym stanie
operacyjnym oraz wykonywanie okresowych inspekcji
oraz czynności prewencyjnych, zapewniających
osiągnięcie gotowości operacyjnej.
8.
Zarządzający spalarnią odpadów jest obowiązany,
w czasie przyjmowania i termicznego unieszkodliwiania
odpadów, do podejmowania niezbędnych środków
ostrożności mających na celu zapobieżenie lub
ograniczenie negatywnych skutków dla środowiska,
w szczególności w odniesieniu do zanieczyszczeń
powietrza, gleby, wód powierzchniowych i gruntowych,
jak również zapachów i hałasu, a także bezpośredniego
zagrożenia zdrowia ludzi.
Odniesienie
do wymagania
wymogów BAT
ani też pogarszania stanu środowiska
w znacznych rozmiarach lub zagrożeń
dla życia i zdrowia ludzi.
[d]
[f]
Stosowane w instalacji pomocnicze materiały
i surowce, klasyfikowane jako niebezpieczne,
będą stosowane w ilościach minimalnych,
niezbędnych do prawidłowego przebiegu
procesu.
Zarządzający spalarnią będzie identyfikował
możliwe sytuacje awaryjne i określi metody
i środki przeciwdziałania skutkom awarii.
Instalacja będzie wyposażona w systemy
automatyczne, przeciwdziałające
zakłóceniom, powodujące zatrzymanie
funkcjonowania instalacji w przypadku awarii
lub przekroczeń dopuszczalnych poziomów
emisji i tym samym ograniczające skutki
awarii.
[j-2]
Będą zapewnione stosowne procedury
i zasady obsługi i eksploatacji instalacji.
Transport pozostałości ze spalania
prowadzony będzie w stanie wilgotnym
a w przypadku pyłów hermetycznie
zapobiegając zanieczyszczaniu terenu.
[j-3]
Instrukcja obsługi instalacji oraz procedury
operacyjne będą zawierać informacje
o rodzajach i częstotliwości przeglądów
i konserwacji niezbędnych dla utrzymania
ruchu oraz terminy i czas przestojów
remontowych.
[a]
W koncepcji technologicznej instalacji
przyjęto rozwiązania techniczne
i organizacyjne, które będą ograniczać jej
negatywne oddziaływanie na środowisko
w czasie przyjmowania i termicznego
przekształcania odpadów, do poziomów
określonych w przepisach szczegółowych,
nie powodujących przekraczania standardów
jakości środowiska.
[a]
Z chwilą rozpoczęcia eksploatacji instalacji
na stanowisko jej kierownika będzie
zatrudniony pracownik legitymującego się
świadectwem stwierdzającym kwalifikacje
w zakresie gospodarowania odpadami.
9.
Właściciel lub inny władający spalarnią odpadów jest
obowiązany zatrudniać kierownika spalarni odpadów
posiadającego świadectwo stwierdzające kwalifikacje
w zakresie gospodarowania odpadami.
10. Kierownikiem spalarni odpadów może być wyłącznie
osoba, która posiada świadectwo stwierdzające
kwalifikacje w zakresie gospodarowania odpadami.
Strona 279
11. Minimalizacja niekontrolowanego dostawania się
powietrza do komory spalania poprzez układ
załadowczy i innymi drogami.
12. Aby zredukować całkowitą emisję - przyjęcie reżimów
eksploatacyjnych oraz wdrożenie procedur (np. raczej
działanie ciągłe, a nie ‘wsadowe’, zapobiegawcze
systemy utrzymania i konserwacji), aby jak to tylko
możliwe zminimalizować czynności planowanego
i nieplanowanego wyłączenia oraz uruchomienia
instalacji
Odniesienie
do wymagania
wymogów BAT
[j-14]
Rozwiązania konstrukcyjne pieca,
a w szczególności układu załadowczego będą
zapobiegać niekontrolowanemu dostawaniu
się powietrza do komory spalania (np. śluzy
załadowcze, układ odżużlania z zamknięciem
wodnym itp.)
Stosowne zapisy i wymagania odnośnie
instalacji zawarte będą w dokumentacji
przetargowej na wyłonienie wykonawcy
instalacji, a następnie w kontrakcie z
wykonawcą robót.
[j-16]
Przyjęte założenia odnośnie wydajności
Instalacji przewidują jej pracę w systemie
ciągłym oraz zakładają jej dyspozycyjność na
zdefiniowanym minimalnym poziomie 7500
godzin na rok (około 90%). Instrukcja obsługi
instalacji będzie zawierać stosowne procedury
oraz informację o rodzajach i częstotliwości
przeglądów i konserwacji niezbędnych
dla utrzymania ruchu oraz terminy i czas
przestojów remontowych.
13. Określenie filozofii kontrolowania / regulacji procesu
spalania oraz stosowanie kluczowych kryteriów oraz
układu regulacji procesu spalania celem monitorowania
i utrzymania tych kryteriów w odpowiednich granicach,
aby zapewnić efektywne osiągi procesu spalania.
[j-17]
14. Wymagana jest optymalizacja i kontrolowanie
warunków spalania, w szczególności ilości
dostarczanego powietrza, poziomu i rozkładu
przestrzennego temperatur spalania, czasu przebywania
spalin w piecu.
[j-18]
15. Generalnie uznaje się za BAT stosowanie warunków
operacyjnych (tzn. temperatury, czasu przetrzymania
oraz turbulencji) jak określono w artykule 6 Dyrektywy
2000/76. Generalnie należy unikać warunków
eksploatacyjnych ponad te, wymagane dla skutecznej
destrukcji odpadów. Zastosowanie innych warunków
eksploatacyjnych może być również BAT’em – jeżeli
prowadzą one do podobnych lub lepszych osiągów
środowiskowych. Na przykład jeżeli zostanie wykazane,
że zastosowanie warunków eksploatacyjnych poniżej
1100C (jak określono dla pewnych odpadów
niebezpiecznych w Dyrektywie 2000/76/EC) zapewni
podobne lub lepsze całkowite osiągi środowiskowe,
zastosowanie takie niższej temperatury uważane będzie
za BAT.
16. W spalarniach odpadów innych niż niebezpieczne
– podgrzew wstępny powietrza pierwotnego dla
odpadów o niskiej wartości opałowej, przy
zastosowaniu ciepła odzyskanego z instalacji, w
warunkach, kiedy może prowadzić to do lepszych
parametrów procesu spalania (np. kiedy spalane są
odpady o niskiej wartości opałowej / dużej zawartości
wilgoci)
Projektowane systemy kontroli i wizualizacji
parametrów procesu spalania, wraz
z automatycznymi układami korekty tych
parametrów, będą pozwalać na optymalizację
przebiegu procesu i zapewnią niezbędną
archiwizację danych. W szczególności
kontroli będą podlegać następujące parametry:
ilość dostarczonego powietrza, poziom
i rozkład temperatury spalania, stężenia
zanieczyszczeń w oczyszczonych spalinach,
oraz przy próbach odbiorowych - czas
przebywania spalin surowych w wymaganej
temperaturze. Konstrukcja pieca będzie
zapewniać odpowiednie temperatury
i turbulencję gazów.
[j-19]
Przyjęte rozwiązania techniczne będą spełniać
wymogi unieszkodliwiania odpadów innych
niż niebezpieczne – stosowne zapisy
i wymagania odnośnie instalacji zawarte będą
w dokumentacji przetargowej na wyłonienie
wykonawcy instalacji, a następnie
w kontrakcie z wykonawcą robót.
Przy czym zaakceptowane warunki procesowe
będą nie gorsze niż wymagane prawem
polskim.
[j-20]
Dostawca technologii zastosuje podgrzew
wstępny powietrza pierwotnego, jeżeli uzna to
za uzasadnione ze względu na przyjętą w
specyfikacjach technicznych do przetargu
wartość opałową odpadów. Stosowne zapisy
zawarte będą w dokumentacji przetargowej
na wyłonienie wykonawcy instalacji.
Strona 280
17. Zastosowanie palnika(ów) pomocniczych do rozruchu
i wygaszenia oraz dla utrzymania wymaganej
temperatury roboczej spalania (dla obrabianych
odpadów) w każdej chwili trwania procesu, gdy
niespalone odpady znajdują się w komorze spalania.
18. Zastosowanie rozwiązań, w których ciepło jest usuwane
możliwie blisko paleniska (np. zastosowanie ścian
szczelnych w paleniskach rusztowych i/lub komorze
dopalania) oraz izolacji pieca (np. wykładzina
ognioodporna lub ściany paleniska wykładane inną
powłoką), które stosownie do wartości opałowej dolnej
oraz agresywności spalanych odpadów (pod kątem
korozji), zapewnią:
 Odpowiednie zatrzymanie ciepła w piecu (odpady
o niskiej dolnej wartości opałowej wymagają
większego zatrzymania ciepła w palenisku).
 Dodatkowe ciepło, które może być przesłane do
odzysku energii (wyższe wartości opałowe mogą
pozwalać / wymagać usunięcia ciepła ze
wcześniejszych etapów procesu).
19. Zastosowanie wymiarów pieca (łącznie z komorą
dopalania itp.) wystarczająco dużych, aby zapewnić
skuteczną kombinację czasu zatrzymania oraz
temperatury, taką, że reakcja spalania jest może dobiec
końca i daje niskie i stabilne emisje CO oraz VOC
(lotne związki organiczne).
20. Aby uniknąć problemów eksploatacyjnych, które mogą
być spowodowane przez kleiste pyły lotne w wyższych
temperaturach, należy stosować konstrukcję kotła
pozwalającą wystarczająco zredukować temperaturę
spalin przed wiązką konwekcyjną wymiennika ciepła
(np. zastosowanie wystarczających ‘pustych’ ciągów
w obrębie paleniska/kotła i/lub ścian szczelnych lub
innych technik wspomagających chłodzenie)
21. Całościowa optymalizacja efektywności energetycznej
instalacji oraz odzysku energii, biorąc pod uwagę
wykonalność techniczno-ekonomiczną (ze szczególnym
uwzględnieniem wysokiej korozyjności spalin,
wynikającej ze spalania wielu odpadów np. odpadów
chlorowanych), oraz dostępność potencjalnych
użytkowników tak odzyskanej energii.
Zastosowanie kotła celem przekazania energii spalin
do produkcji energii elektrycznej i/lub produkcji
pary/ciepła ze sprawnością konwersji cieplnej
co najmniej 80% (dla zmieszanych odpadów
komunalnych).
Odniesienie
do wymagania
wymogów BAT
[j-21]
Instalacja będzie wyposażona w palniki
rozruchowe/palniki pomocnicze. Stosowne
zapisy zawarte będą w dokumentacji
przetargowej na wyłonienie wykonawcy
instalacji, a następnie
w kontrakcie z wykonawcą .
[j-22]
Przyjęto rozwiązania, w których ciepło jest
usuwane możliwie blisko paleniska oraz
izolacji pieca. Stosowne zapisy zawarte będą
w kontrakcie z wykonawcą.
[j-23]
Konstrukcja pieca wraz z komorą dopalania
(nad rusztem) zapewni czas zatrzymania
oraz temperaturę zgodne z przepisami,
zapewniające właściwy przebieg procesu
oraz niskie i stabilne emisje,
Stosowne zapisy zawarte będą
[j-25]
Zastosowane rozwiązania kotła odzyskowego
(wystarczające schłodzenie gazów przed
konwekcyjnym wymiennikiem rurowym)
zapobiegać będą problemom eksploatacyjnym
związanym z kleistością pyłów w wyższych
temperaturach. Stosowne zapisy zawarte będą
[j-26]
Sprawność procesu konwersji cieplnej w kotle
odzyskowym wynosić będzie minimum 80%.
Stosowne zapisy zawarte będą
Strona 281
22. Zapewnienie, gdzie to możliwe, długoterminowych
kontraktów dostawy ciepła / pary z dużymi odbiorcami
ciepła / pary, tak aby istniało bardziej regularne
zapotrzebowanie na odzyskaną energię, a w ten sposób,
aby było można wykorzystać większą część wartości
energetycznej spopielonych odpadów
23. Lokalizacja nowej instalacji, aby zmaksymalizować
wykorzystanie ciepła i/lub pary produkowanej w kotle
poprzez połączenie:
a. Produkcji energii elektrycznej z dostawą ciepła lub
pary (tzn. zastosowanie CHP).
b. Dostawa ciepła lub pary do sieci centralnego
ogrzewania.
c. Dostawa pary technologicznej dla różnych
zastosowań, głównie przemysłowych.
d. Dostawa ciepła lub pary do napędu systemów
chłodzących / klimatyzacyjnych.
Produkcja jedynie energii elektrycznej może stanowić
najbardziej efektywną energetycznie opcję odzyskania
energii z odpadów w szczególnych przypadkach, gdzie
czynniki lokalne uniemożliwiają odzysk ciepła / pary.
24. W przypadkach, gdy produkowana jest energia
elektryczna – optymalizacja parametrów pary
(w zależności od wymagań użytkownika dotyczących
wyprodukowanego ciepła i pary):
a. Zastosowanie wyższych parametrów pary,
aby zwiększyć produkcję energii elektrycznej, oraz
b. Ochrona materiałów kotła poprzez zastosowanie
odpowiednio wytrzymałych materiałów
(np. wykładziny lub specjalne materiały rur
kotłowych).
Optymalne parametry dla konkretnej instalacji zależą
mocno od korozyjności spalin, a więc od składu
odpadów.
25. Dobór turbiny dopasowanej do:
a. Reżimu dostawy energii elektrycznej i ciepła,
b. Wysokiej sprawności elektrycznej.
26. W nowej lub modernizowanej instalacji, w której
produkcja energii elektrycznej ma priorytet w stosunku
do dostawy ciepła - minimalizacja ciśnienia w
skraplaczu
Odniesienie
do wymagania
wymogów BAT
[j-27]
Przy wyborze lokalizacji zostały
uwzględnione kryteria związane
z możliwością wykorzystania
wyprodukowanej energii cieplnej
(np. w miejskiej sieci ciepłowniczej).
[j-28]
Zakres przedsięwzięcia przewiduje węzeł
CHP, produkujący energię elektryczną
i cieplną w skojarzeniu.
Przy wyborze lokalizacji zostały
uwzględnione kryteria związane
z możliwością wykorzystania
wyprodukowanej energii cieplnej.
[j-29]
Na etapie Studium Wykonalności zostaną
zdefiniowane optymalne parametry pary
(optimum między efektywnością
energetyczną, kosztami inwestycyjnymi
i żywotnością kotła). Wstępnie przyjęto
parametry pary na poziomie najczęściej
stosowanym w nowoczesnych spalarniach
odpadów z odzyskiem ciepła (40 do 45 bar
i 380C do 400C).Stosowne wymagania
uwzględnione będą w kontrakcie
z wykonawcą.
[j-30]
Zastosowano turbinę upustowo-ciepłowniczą,
pracującą na podstawie reżimu dostawy
energii elektrycznej i ciepła, w sposób
zapewniający możliwie wysoką sprawność
elektryczną.
[j-31]
Z uwagi na pracę z wykorzystaniem
wyprodukowanego ciepła - minimalizacja
ciśnienia w skraplaczu ograniczona jest
temperaturą powrotu w układzie grzewczym
(wykorzystania ciepła – sieć c.o.).
W przypadku nadmiaru ciepła przewiduje się
dodatkowe chłodzenie w chłodnicy celem
zwiększenia głębokości próżni.
Strona 282
Odniesienie
do wymagania
wymogów BAT
27. Ogólna minimalizacja całościowego zapotrzebowania
na energię, włączając rozważenie następujących
kwestii:
a. Dla wymaganego poziomu osiągów, wybór technik
z niższym całkowitym zapotrzebowaniem energii
w stosunku do tych z wyższym zapotrzebowaniem.
b. Gdzie to możliwe, zamawianie systemów obróbki
spalin, w których unika się powtórnego
podgrzewania (tzn. tych z wyższą temperaturą
roboczą w stosunku do tych z niższymi
temperaturami roboczymi).
c. W przypadku zastosowania SCR:
i. Zastosowanie wymienników ciepła celem
podgrzewu spalin na wlocie do SCR z
wykorzystaniem energii spalin na
wylocie z SCR.
ii. Dobór ogólnie rzecz biorąc systemu
SCR, który przy wymaganym poziomie
osiągów (łącznie z niezawodnością /
zabrudzeniem oraz spadkiem
efektywności), posiada niższą
temperaturę roboczą.
d. Jeżeli jest wymagany podgrzew spalin,
zastosowanie systemu wymienników ciepła celem
zminimalizowania zapotrzebowania energii na
podgrzew spalin.
e. Unikanie stosowania paliw pierwotnych poprzez
używanie energii wyprodukowanej we własnym
zakresie, zamiast importu ze źródeł zewnętrznych.
[j-32]
Przewidziano zastosowanie katalitycznej
redukcji NOx. W przypadku tej metody,
wymagającej podgrzania spalin, przewidziano
wykorzystanie w tym celu systemu
wymienników ciepła. Układy odzysku energii
minimalizują stosowanie paliw pierwotnych.
28. W przypadku, gdy wymagane są systemy chłodzenia,
wybór technicznej opcji systemu chłodzenia skraplacza
pary, która jest najlepiej dopasowana do lokalnych
warunków środowiskowych, biorąc w szczególności
pod uwagę wzajemne oddziaływanie i przenoszenie
zanieczyszczeń
[j-33]
Zostanie rozważone i uwzględnione na etapie
opracowywania Studium Wykonalności
29. Łączne zastosowanie technik on-line i off-line
czyszczenia kotła, aby zredukować obecność
i gromadzenie się pyłów w kotle.
[j-34]
Konstrukcja kotła zapewni możliwość jego
czyszczenia w trakcie pracy (np. stosowne
układy strzepywania pyłów), jak i w okresie
przestojów. Odpowiednie zapisy
uwzględnione będą również w procedurach
eksploatacyjnych i instrukcji obsługi
30. Zapobiegać zwiększonemu zużyciu energii elektrycznej
poprzez unikanie (o ile nie ma lokalnych uwarunkowań
skłaniających do takiego rozwiązania) zastosowania
dwóch filtrów workowych w jednej linii obróbki gazów
spalinowych
[j-38]
Jako II stopień oczyszczania spalin zostaną
zastosowane filtry workowe.
Strona 283
Odniesienie
do wymagania
31. Zmniejszenie zużycia reagentów do oczyszczania spalin
oraz produkcji pozostałości w metodzie suchej i
półsuchej i ‘wypośrodkowanie’ systemu oczyszczania
spalin poprzez odpowiednie połączenie:
a. Dostosowania i kontroli ilości reagentów
dozowanych celem spełnienia wymagań odnośnie
obróbki spalin, tak aby zostały spełnione końcowe
docelowe poziomy robocze emisji.
b. Zastosowanie sygnałów generowanych z urządzeń
monitorujących o krótkim czasie reakcji,
umieszczonych przed i/lub po punktach dozowania
reagentów, monitorujących stężenia HCl oraz SO 2
w spalinach surowych (lub innych parametrów,
które mogą okazać się przydatne w tym celu), dla
optymalizacji dawek reagentów w systemie
oczyszczania spalin,
c. Recyrkulacja części zebranych pozostałości
z oczyszczania spalin,
Możliwość oraz stopień zastosowania powyższych
technik, które stanowią BAT będzie się różnić
w szczególności w zależności od: charakterystyki
odpadów oraz wynikającej z tego charakterystyki spalin,
wymaganego końcowego poziomu emisji oraz
technicznego doświadczenia z ich praktycznego
zastosowania na instalacji.
[j-39]
Celem optymalizacji zużycia reagentów,
ich dozowanie odbywać się będzie w oparciu
o sygnały z systemu ciągłego monitoringu
jakości spalin.
[j-60]
Dla przedmiotowych odpadów (projektowana
dolna wartość opałowa z zakresu 7-11 MJ/kg)
wystarczające jest chłodzenie powietrzem.
Podawanie powietrza do poszczególnych stref
rusztu zapewni odpowiednią temperaturę,
jak i warunki prowadzenia procesu spalania.
[j-60]
Zastosowane rozwiązania oraz wybór
lokalizacji zapewnią maksymalizację
produkcji energii w skojarzeniu oraz jej
eksport na poziomie odpowiadającym
wartości określonej jako BAT (przy
uwzględnieniu rzeczywistej wartości opałowej
odpadów).
32. Zastosowanie konstrukcji rusztu zapewniającej
właściwe chłodzenie rusztu, tak aby możliwe było
różnicowanie strumienia podawanego powietrza
pierwotnego przede wszystkim ze względu na regulację
i kontrolę procesu spalania, a nie celem chłodzenia
samego rusztu. Ruszty chłodzone powietrzem z dobrym
rozprowadzeniem powietrza chodzącego są
odpowiednie dla odpadów o średniej dolnej wartości
opałowej do 18 MJ/kg. Większa wartość opałowa może
wymagać chłodzenia wodą (lub inną cieczą),
aby zapobiec konieczności podawania powietrza
pierwotnego w znacznym nadmiarze (tzn. w ilości
większej niż wynikałoby to z optymalizacji procesu
spalania) dla kontroli temperatury rusztu oraz
długości/pozycji płomienia na ruszcie.
33. Zlokalizowanie nowej instalacji, tak aby było
zmaksymalizowane zastosowanie skojarzonej produkcji
ciepła i energii elektrycznej i/lub ciepła i/lub pary, tak
aby ogólnie przekroczyć całkowity poziom eksportu
energii 1,9 MWh/tonę odpadów komunalnych, przy
założeniu średniej wartości dolnej (NCV) opałowej
2,9 MWh/tonę.
wymogów BAT
Strona 284
Tabela 12.3 Środki i metody ochrony powietrza
1.
2.
3.
4.
5.
Odniesienie
do wymagania
prawnego
i/lub
dokumentu
wg rozdziału
12.1
Instalacje lub urządzenia do termicznego
unieszkodliwiania odpadów wyposaża się urządzenia
techniczne do odprowadzania gazów spalinowych,
gwarantujące dotrzymanie standardów emisyjnych.
[a]
[b]
Zastosowanie całościowego systemu obróbki spalin
(FGT), który w połączeniu z instalacją jako całość,
zapewnia ogólnie ruchowe poziomy emisji określone
w tabeli 5.2 BREF dla emisji do powietrza, związane
z zastosowaniem BAT
[j-35]
Wybierając pomiędzy mokrym / półsuchym i suchym
systemem oczyszczania spalin, należy wziąć pod uwagę
zużycie energii przez instalację oraz ogólne kryteria
wyboru (które nie są wyczerpujące), podane jako
przykład w tabeli 5.3 BREF.
[j-36]
[j-37]
Spalarnie odpadów muszą być tak zaprojektowane,
wyposażone, zbudowane i eksploatowane, aby
zapobiegać emisji do powietrza powodującej znaczny
wzrost poziomu zanieczyszczenia przyziemnej warstwy
atmosfery, w szczególności gazy odlotowe powinny być
oczyszczane i odprowadzane przez komin, którego
wysokość zapewni bezpieczeństwo zdrowia ludzkiego
i środowiska.
Ochrona powietrza polega na zapewnieniu jak
najlepszej jego jakości, w szczególności przez:
 utrzymanie poziomów substancji w powietrzu
poniżej dopuszczalnych dla nich poziomów
lub co najmniej na tych poziomach,
 zmniejszanie poziomów substancji w powietrzu
co najmniej do dopuszczalnych, gdy nie są one
dotrzymane.
[a]
[f]
[g]
[h]
wymogów BAT
Zależnie od podjętej przez inwestora decyzji
spalarnia zostanie wyposażona
w jeden z niżej wymienionych systemów
oczyszczania spalin:
 mokry, w którym aby usunąć
zanieczyszczenia zawarte w spalinach
stosuje się wodę przy czym jako
pierwszy stopień oczyszczania
wykorzystywany jest elektrofiltr, który
będzie gwarantował dotrzymywanie
standardów emisyjnych określonych na
podstawie dokumentu referencyjnego [6].
 półsuchy, w którym pomiędzy kotłem
i filtrem pyłowym instalowana jest
chłodnica natryskowa; w chłodnicy
wtryskiwana jest do strumienia gorących
spalin zużyta woda ze skrubera, woda
zostaje odparowana, a spaliny
schłodzone; zanieczyszczenia
z odparowanej wody wyłapywane są na
filtrze pyłowym,
 lub suchy, w którym suche addytywy
podawane będą do reaktora lub
bezpośrednio do kanałów spalinowych
pomiędzy filtrem I i II stopnia.
W każdym przypadku system oczyszczania
zapewni poziomy emisji określone
w przepisach i tabeli 5.2 BREF.
Dla ZTPOK zostanie zastosowany półsuchy
system oczyszczania spalin
Kryteria podane w tabeli 5.3 BREF zostały
rozważone pprzy wyborze lokalizacji spalarni.
Dla rozpatrywanej lokalizacji została wybrana
metoda oczyszczania spalin.
Gazy spalinowe, przed wprowadzeniem
do powietrza, będą oczyszczone w stopniu
co najmniej zapewniającym nie przekraczanie
standardów emisyjnych.
Parametry komina (wysokość, średnica
wylotu) będą tak dobrane, żeby emisja
zanieczyszczeń nie powodowała przekraczania
poziomów/wartości odniesienia.
Pozwolenie na wprowadzanie gazów
lub pyłów do powietrza określi graniczne
wartości emisji zanieczyszczeń do powietrza.
Przewidziano prowadzenie monitoringu emisji
zanieczyszczeń do powietrza zgodnie
z przepisami.
Strona 285
6.
7.
8.
9.
Eksploatacja instalacji powodująca wprowadzanie
gazów lub pyłów do powietrza nie powinna powodować
przekroczenia standardów jakości środowiska poza
terenem, do którego prowadzący instalację ma tytuł
prawny.
Instalacje lub urządzenia do termicznego
unieszkodliwiania odpadów wyposaża się w:
 co najmniej jeden włączający się automatycznie
palnik pomocniczy do stałego utrzymywania
wymaganej temperatury procesu oraz
wspomagania jego rozruchu i zatrzymania; palnik
wspomaga proces tak długo, dopóki w komorze
spalania będą pozostawały nieprzekształcone
odpady,
 automatyczny system podawania odpadów,
pozwalający na zatrzymanie ich podawania
podczas:
 rozruchu do czasu osiągnięcia wymaganej
temperatury,
 procesu, w razie nieosiągnięcia wymaganej
temperatury lub przekroczenia
dopuszczalnych wartości emisji,
Odniesienie
do wymagania
prawnego
i/lub
dokumentu
wg rozdziału
12.1
wymogów BAT
[f]
[g]
[h]
[j-21]
[a]
[b]
Instalacja będzie wyposażona w co najmniej
jeden palnik pomocniczy oraz odpowiednie
urządzenia i automatykę, które pozwolą
spełnić ten wymóg.
W spalarni będą zainstalowane systemy
automatyki zapewniające uruchomienie
podawania odpadów do spalania tylko
po osiągnięciu wymaganej temperatury
i przerwania w przypadku spadku temperatury
poniżej 850 C lub przekroczenia
dopuszczalnych wartości emisji.
Termiczny proces unieszkodliwiania odpadów prowadzi
się w sposób zapewniający, aby temperatura gazów
powstających w wyniku spalania, zmierzona w pobliżu
wewnętrznej ściany lub w innym reprezentatywnym
punkcie komory spalania lub dopalania, po ostatnim
doprowadzeniu powietrza, nawet w najbardziej
niekorzystnych warunkach, utrzymywana była przez
co najmniej 2 sekundy na poziomie nie niższym niż:
 1.100 °C - dla odpadów zawierających powyżej 1%
związków chlorowco-organicznych przeliczonych
na chlor,
 850 °C - dla odpadów zawierających do 1%
związków chlorowcoorganicznych przeliczonych
na chlor.
[a]
[b]
W piecu przewidzianym do spalania odpadów
komunalnych, będących odpadami
zawierającymi związki chlorowco-organiczne
w ilościach poniżej 1%, należy zapewnić czas
przebywania spalin przez co najmniej
2 sekundy w temperaturze powyżej 850C.
Konstrukcja pieca oraz układy automatyki
załączające palniki wspomagające zapewnią
utrzymanie temperatury spalin powyżej
850 C.
Podczas prowadzenia procesu, w komorze spalania lub
komorze dopalania, przeprowadza się ciągły pomiar:
 temperatury gazów spalinowych, mierzonej w
pobliżu ściany wewnętrznej, w sposób eliminujący
wpływ promieniowania cieplnego płomienia,
 zawartości tlenu w gazach spalinowych,
 ciśnienia gazów spalinowych.
[a]
[b]
Instalacja będzie wyposażona w system
ciągłych pomiarów i rejestracji parametrów
procesu, w tym temperatury, ciśnienia spalin
i zawartości tlenu w spalinach.
10. Zastosowanie pierwotnych (związanych z procesem
spalania) metod redukcji NO x łącznie z selektywną
redukcją katalityczną (SCR) lub selektywną redukcją
niekatalityczną (SNCR) tlenków azotu, zależnie od
wymaganej efektywności redukcji NOx w spalinach.
Generalnie SCR uważa się za BAT gdy wymagana jest
większa efektywność redukcji (tzn. poziom NOx
w spalinach surowych jest wysoki) oraz gdy pożądane
są niskie końcowe stężenia NOx w spalinach.
[j-40]
W układach oczyszczania spalin będzie
zastosowana selektywna katalityczna redukcja
(SCR) tlenków azotu
11. Zastosowanie celem redukcji całkowitych emisji
PCDD/F do wszystkich komponentów środowiska:
a. Technik dla poprawy wiedzy o odpadach i kontroli
[j-41]
Automatyczny układ regulacyjny zapewni
utrzymanie wymaganych parametrów.
Będą zastosowane techniki pierwotne
Strona 286
b.
c.
d.
Odniesienie
do wymagania
prawnego
i/lub
dokumentu
wg rozdziału
12.1
nad nimi, włączając w szczególności ich
charakterystykę spalania, stosując odpowiedni
wybór technik, oraz
Techniki pierwotne (odnoszące się do spalania)
celem zniszczenia PCDD/F w odpadach oraz
ewentualnych prekursorów PCDD/F, oraz
Zastosowanie konstrukcji instalacji oraz
optymalnego sterowania, które pozwala uniknąć
tych warunków, które mogą powodować ponowne
powstawanie lub generowanie PCDD/F,
w szczególności unikanie procesu odpylania
w zakresie temperatur 250 - 400C. Notuje się
dodatkową redukcję syntezy de-novo przy dalszym
obniżeniu temperatury roboczej procesu odpylania
z 250C poniżej 200C, oraz
Zastosowanie odpowiedniej kombinacji jednego
lub większej ilości następujących dodatkowych
środków obniżania PCDD/F:
 Adsorpcja poprzez wtrysk węgla aktywnego
lub innych reagentów przy odpowiedniej jego
dawce, z filtrem workowym, lub
 Adsorpcja z zastosowaniem złóż
stacjonarnych, przy odpowiednim stopniu
wymiany adsorbentu, lub
 Wielowarstwowa selektywna redukcja
katalityczna (SCR), odpowiednio
zwymiarowana dla usuwania PCDD/F,
lub
 Zastosowanie katalitycznych filtrów
workowych (ale tylko w sytuacji gdy
zastosowano odpowiedni układ dla usuwania
i kontroli rtęci metalicznej i pierwiastkowej),
wymogów BAT
ograniczające emisję PCDD/F. Zastosowany
będzie wtrysk węgla aktywnego oraz filtr
workowy dla obniżenia emisji PCDD/F.
Z uwagi na zastosowanie katalitycznej metody
oczyszczania spalin dopuszcza się również
stosowanie metody katalitycznej w tym
zakresie.
Stosowne wymagania uwzględnione będą
12. Gdy stosowane są płuczki mokre - wykonywanie oceny
odbudowywania się PCDD/F (efekt pamięci) w płuczce
oraz zastosowanie odpowiednich środków względem
tego odbudowywania, jak również zapobieganie
emisjom i zrzutom z płuczki. Szczególną uwagę należy
zwrócić na możliwość ‘efektów pamięciowych’ podczas
rozruchu i wyłączania instalacji.
[j-42]
Zaproponowano zastosowanie metodę
półsuchą bezściekową.
13. Jeżeli stosuje się spalanie pozostałości z oczyszczania
spalin, należy podjąć odpowiednie środki, aby uniknąć
recyrkulacji i akumulacji Hg w instalacji.
[j-43]
Nie przewiduje się spalania pozostałości
z oczyszczania spalin.
14. Celem kontroli / redukcji emisji Hg, przy zastosowaniu
mokrych skruberów jako jedynych lub głównych
środków skutecznej kontroli / redukcji emisji rtęci:
a. Zastosowanie w pierwszego stopnia przy niskim
pH, z dodatkiem określonych reagentów dla
usunięcia rtęci w formie jonowej, w połączeniu
z następującymi dodatkowymi środkami dla
wyłapania metalicznej (pierwiastkowej) rtęci, jak
wymagane, aby zredukować końcowe emisje do
powietrza do wartości mieszczących się w zakresie
BAT podanym dla rtęci całkowitej.
b. Wtrysk węgla aktywnego, lub
c. Filtry z węglem aktywnym lub koksem.
[j-44]
Zastosowany będzie wtrysk węgla aktywnego
oraz filtr workowy dla obniżenia emisji rtęci
Strona 287
Odniesienie
do wymagania
prawnego
i/lub
dokumentu
wg rozdziału
12.1
wymogów BAT
15. Przy zastosowaniu półsuchego lub suchego systemu
oczyszczania spalin, celem usuwania rtęci,
zastosowanie węgla aktywnego lub innych skutecznych
reagentów adsorpcyjnych dla adsorpcji PCDD/F
oraz rtęci, przy regulacji dawki reagenta, tak, aby
końcowe wartości emisji do powietrza mieściły się
w zakresie emisji BAT podanym dla rtęci.
[j-45]
Zastosowany będzie wtrysk węgla aktywnego
oraz filtr workowy dla obniżenia emisji
PCDD/F/
16. W przypadku wystąpienia zakłóceń w instalacjach
termicznego unieszkodliwiania odpadów, polegających
na spadku temperatury poniżej wymaganych wartości,
albo zakłóceń w pracy urządzeń ochronnych
ograniczających wprowadzanie substancji do powietrza:
 wstrzymuje się podawanie odpadów do instalacji,
 nie później niż w czwartej godzinie występowania
zakłóceń rozpoczyna się procedurę zatrzymania
instalacji, w trybie przewidzianym w instrukcji
obsługi instalacji,
 wstrzymuje się pracę instalacji, jeżeli łączny czas
występowania zakłóceń w roku kalendarzowym
przekroczy 60 godzin.
[a]
[b]
[c]
17. Spalarnie odpadów wyposaża się w układy do ciągłych
pomiarów emisji zanieczyszczeń do powietrza,
mierzące parametry gazów odlotowych i
zanieczyszczenia objęte standardem emisyjnym
dla instalacji spalania odpadów.
[j]
[c]
18. Podawanie odpadów do instalacji spalania odpadów
wstrzymuje się natychmiast, z jednoczesnym
natychmiastowym rozpoczęciem procedury
zatrzymywania pracy instalacji w trybie przewidzianym
w instrukcji obsługi instalacji, w przypadku gdy średnia
trzydziesto-minutowa wartość stężenia pyłu przekracza
150 mg/m3, przy zawartości 11 % tlenu w gazach
odlotowych, lub średnie trzydziestominutowe wartości
stężenia tlenku węgla oraz substancji organicznych
w postaci gazów i par w przeliczeniu na całkowity
węgiel organiczny przekraczają odpowiednio 100
mg/m3u
i 20 mg/m3u, przy zawartości 11% tlenu w gazach
odlotowych.
19. Zminimalizowanie wydzielania odorów (i innych
potencjalnych emisji wtórnych) z powierzchni
magazynowej dla odpadów wielkogabarytowych
(włączając zbiorniki i zasobniki, lecz wyłączając
odpady małogabarytowe magazynowane
w kontenerach) oraz z obszarów obróbki wstępnej
odpadów poprzez podawanie powietrza odciąganego
z tych obszarów do spalarni w celu spalenia.
Dodatkowo za BAT uważa się również zapewnienie
kontroli (obróbki) odorów (i innych potencjalnych
emisji / zrzutów wtórnych), kiedy spalarnia odpadów
nie jest dostępna / dyspozycyjna (np. podczas czynności
utrzymania i konserwacji) poprzez:
 Unikania przeciążenia systemu składowania
odpadów i/lub
 Obrabianie odciągów powietrza w alternatywnym
systemie obróbki.
[c]
[j-7]
Instalacja będzie wyposażona w systemy
automatyki wstrzymujące podawanie
odpadów do spalania w przypadku
niedotrzymywania wymaganych warunków
prowadzenia procesu.
Procedury eksploatacji spalarni będą
przewidywać zatrzymanie pracy instalacji
w przypadku zaistnienia zakłóceń
eksploatacyjnych.
Instalacja będzie wyposażona w system
ciągłych pomiarów emisji oraz urządzenia
umożliwiające realizację wymogów
zatrzymania podawania odpadów do spalania
w przypadku przekraczania dopuszczalnych
wartości emisji.
Zaprojektowany i wybudowany plac
składowania odpadów i bunkier będą obiektem
zadaszonym i obudowanym ścianami
ograniczającymi emisję zanieczyszczeń
do otoczenia.
Zastosowane będą odciągi odprowadzające
powietrze pierwotne do spalania.
Strona 288
Tabela 12.4 Metody ochrony środowiska wodnego
Wymogi BAT określone dokumentami
Referencyjnymi
1.
2.
3.
4.
Odniesienie
do
wymagania
prawnego Sposób spełnienia przez instalację wymogów
BAT
i/lub
dokumentu
wg rozdziału
1
Przewidziano zastosowanie metody półsuchej.
Przewidziano również zastosowanie
dodatkowej płuczki. Ścieki technologiczne
z procesu oczyszczania spalin będą po
oczyszczeniu oraz zawracane do ponownego
wykorzystania w spalarni.
Zrzuty do środowiska wodnego ścieków powstających
w wyniku mokrego oczyszczania gazów odlotowych
powinny być ograniczone w największym możliwym
stopniu, uzasadnionym względami praktycznymi,
technicznymi i ekonomicznymi.
[j]
[a]
[f]
Ogólna optymalizacja recyrkulacji i powtórnego
wykorzystania ścieków generowanych na instalacji,
włączając np. zastosowanie spustu z kotła (o ile ścieki
te mają odpowiednią jakość) do zasilania mokrych
skruberów, celem redukcji zużycia wody w skruberach
[j-46]
Powstałe ścieki w pierwszej kolejności
wykorzystywane będą w procesie gaszenia
żużla.
[j-47]
Dla drenażu, obróbki i zrzutu ścieków
deszczowych, łącznie z wodą z powierzchni
dachów będą zastosowane oddzielne systemy
drenażu (w stosunku do ścieków
technologicznych i odcieków
z powierzchni składowania odpadów).
Stosowne wymagania uwzględnione będą
[j-48]
[a]
[e]
Ścieki technologiczne z mokrego oczyszczania
gazów odlotowych (o ile będzie zastosowany
system mokry) będą przed zrzutem skierowane
do własnej oczyszczalni – instalacji
podczyszczania w drodze obróbki
fizykochemicznej.
Podczyszczone ścieki będą spełniać
wymagania określone w [e].
Dla ZTPOK przewidziano półsuchą metodę
oczyszczania spalin oraz ponowne
zagospodarowanie ścieków do innych
procesów technologicznych na terenie zakładu.
Zastosowanie oddzielnych systemów dla drenażu,
obróbki i zrzutu ścieków deszczowych, łącznie z wodą
z powierzchni dachów, tak aby nie mieszała się ona ze
strumieniami ścieków potencjalnie lub faktycznie
zanieczyszczonymi. Niektóre z takich strumieni
ścieków mogą wymagać jedynie niewielkiej lub żadnej
obróbki przed zrzutem, zależnie od ryzyka
zanieczyszczeń oraz lokalnych uwarunkowań zrzutu
ścieków.
Przy zastosowaniu mokrego systemu oczyszczania
spalin:
a. Zastosowanie na obiekcie fizyko-chemicznej
obróbki ścieków (odpływów) ze skruberów przed
ich zrzutem do kanalizacji, a dzięki temu
uzyskanie w punkcie zrzutu z podczyszczania
ścieków (ETP) stężeń zanieczyszczeń, które
ogólnie mieszczą się w zakresie stężeń
związanych z BAT (określonych w tabeli 5.4
BREF).
b. Osobna obróbka strumieni ścieków kwaśnych i
alkalicznych, powstałych na poszczególnych
stopniach płukania (skruberach), jeżeli istnieją
szczególne powody dla dodatkowej redukcji
ładunków zrzucanych do ścieków i/lub gdy HCl
i/lub gips mają być odzyskiwane.
c. Recyrkulacja odpływu ze skrubera w obrębie
systemu skrubera oraz zastosowanie przewodności
elektrycznej (mS/cm) jako wskaźnika do regulacji
i kontroli ścieków recyrkulowanych tak,
aby zredukować zużycie wody do skruberów.
d. Zapewnienie pojemności buforowej /
magazynowej dla ścieków ze skruberów, celem
zapewnienia bardziej stabilnego procesu obróbki
ścieków.
e. Zastosowanie siarczków (np. Mtrimerkaptotriazina) lub innych związków
wiążących rtęć, aby zredukować stężenia Hg
(i innych metali ciężkich) w końcowym odpływie.
f. Kiedy stosowany jest system selektywnej
niekatalitycznej redukcji (SNCR) przy mokrych
skruberach, można zredukować stężenia amoniaku
w ściekach zrzucanych poprzez zastosowanie
‘odpędzania’ amoniaku (stripping), a odzyskany
Strona 289
Referencyjnymi
Odniesienie
do
wymagania
i/lub
BAT
dokumentu
wg rozdziału
1
amoniak może być zawrócony jako reagent do
redukcji NOx.
5.
6.
7.
8.
9.
Instalacje do termicznego unieszkodliwiania odpadów
wyposaża się w urządzenia techniczne do ochrony
gleby, ziemi oraz wód powierzchniowych i
podziemnych.
[b]
Teren spalarni, w tym miejsca magazynowania
odpadów przeznaczonych do spalania, projektuje się
i eksploatuje w sposób zapobiegający uwolnieniom
substancji zanieczyszczających do wód
powierzchniowych i podziemnych. Teren ten wyposaża
się w system gromadzenia i odprowadzania wód
deszczowych, umożliwiający ich kontrolę
i oczyszczanie.
[a]
Ścieki z oczyszczania gazów odlotowych z procesu
termicznego unieszkodliwiania odpadów,
wprowadzane do wód środowiska lub urządzeń
kanalizacyjnych,
nie powinny zawierać substancji zanieczyszczających
w ilościach przekraczających następujące najwyższe
dopuszczalne wartości wskaźników zanieczyszczeń
[a]
[e]
Spełnianie warunków dotyczących jakości ścieków
odprowadzanych do środowiska lub urządzeń
kanalizacyjnych z procesu oczyszczania gazów
odlotowych potwierdza się oceną przeprowadzoną
na podstawie pomiarów ilości i jakości ścieków
[a]
[e]
Jeżeli ścieki z oczyszczania gazów odlotowych
oczyszczane są razem ze ściekami z innych źródeł
miejscowych, aby sprawdzić zgodność z najwyższymi
dopuszczalnymi wartościami wskaźników
zanieczyszczeń, z wyłączeniem temperatury i pH,
należy, na podstawie pomiarów, przeprowadzić
obliczenia bilansu masy w celu wyznaczenia we
wprowadzanych ściekach oczyszczonych wartości
wskaźników zanieczyszczeń, jakie mogą zostać
przypisane ściekom powstającym z oczyszczania
gazów odlotowych.
[a]
[e]
Teren w otoczeniu spalarni odpadów i obszar
ich magazynowania będzie posiadał szczelną,
skanalizowaną nawierzchnię, z
odprowadzeniem wód opadowych do instalacji
oczyszczania, o ile będzie to uzasadnione
stopniem zanieczyszczenia tych ścieków
Ścieki oczyszczone odprowadzane ze spalarni
odpadów do systemu kanalizacyjnego, nie będą
wykazywać przekroczeń najwyższych
dopuszczalnych wskaźników wymienionych
w dokumencie referencyjnym [e] w zakresie
mierzonych parametrów.
W związku z tym ścieki technologiczne
ze spalarni odpadów nie mogą spowodować
ww. przekroczeń wartości określonych w
dokumencie referencyjnym [e] dla ścieków
oczyszczonych
Po wybudowaniu spalarni będzie prowadzony
monitoring ścieków oczyszczonych
odprowadzanych do środowiska w zakresie
i z częstotliwością uwzględniającą wymogi
prawne, w tym analizy zawartości wszystkich
wymaganych metali ciężkich oraz dioksyn
i furanów.
Wymóg określony w punktach 8 i 9 będzie
spełniony przez wdrożenie pomiarów ilości
ścieków odprowadzanych ze spalarni
do oczyszczania.
Strona 290
Tabela 12.5 Metody ograniczania uciążliwości gospodarki odpadami
Odniesienie do
wymagania
BAT
i/lub
dokumentu wg
rozdziału 1
1.
2.
3.
4.
5.
Ustanowienie i utrzymanie kontroli jakości wsadu
(dostarczanych odpadów), zgodnie z rodzajem
odpadów, które mogą być przyjmowane na instalację,
a w szczególności:
 Ustanowienie ograniczeń jakościowych wsadu do
instalacji oraz identyfikowanie kluczowych ryzyk,
oraz
 Komunikacja z dostawcami odpadów w celu
udoskonalania kontroli jakości dostarczonych
odpadów, oraz
 Kontrola jakości podawanych odpadów na terenie
spalarni, oraz
 Sprawdzanie, próbkowanie i testowanie
dostarczonych odpadów, oraz
 Detektory do materiałów radioaktywnych.
Magazynowanie odpadów zgodnie z oceną ryzyka
związanego z ich właściwościami, takich aby ryzyko
potencjalnego uwolnienia zanieczyszczeń było
zminimalizowane. Ogólnie mówiąc BAT’em jest
składowanie odpadów na uszczelnionych i odpornych
powierzchniach, z oddzielnym i kontrolowanym
drenażem.
Stosowanie technik i procedur pozwalających
ograniczać i zarządzać czasami przetrzymywania
(składowania) odpadów, aby zredukować ogólnie
ryzyko uwolnienia zanieczyszczeń w trakcie
składowania lub na skutek uszkodzenia kontenera,
oraz celem właściwego postępowania w przypadku
wynikłych trudności. Ogólnie rzecz biorąc BAT’em
jest:
 zapobieganie magazynowaniu zbyt dużych
objętości odpadów w stosunku do dyspozycyjnej
powierzchni (objętości) magazynowej,
 W zakresie, na ile jest to możliwe, kontrola i
zarządzanie dostawami odpadów poprzez
komunikację z dostawcami odpadów.
Przechowywanie i składowanie odpadów (za
wyjątkiem odpadów specjalnie przygotowanych
do składowania lub odpadów wielkogabarytowych
o niskim potencjale transferu zanieczyszczeń
np. meble) na uszczelnionych powierzchniach,
z obróbką odcieków w zadaszonym i zamkniętym
budynku.
Kiedy odpady są składowane (zwykle celem
późniejszego spalenia) winny być one balowane
lub w inny sposób przygotowane do takiego
składowania, tak aby mogły być składowane w sposób,
pozwalający na efektywną kontrolę odoru, ‘robactwa’,
ognia oraz odcieków.
[j-4]
Stosowne procedury i zasady postępowania
będą opisane w procedurach i instrukcjach
eksploatacyjnych.
[j-5]
Zostanie uwzględnione w projekcie instalacji
oraz w kontrakcie z wykonawcą.
eksploatacyjnych.
[j-6]
Wydajność instalacji zapewnią bieżącą
obróbkę dostarczanych odpadów. Sytuacje
związane z planowanymi i nieprzewidzianymi
postojami zostaną uwzględnione w projekcie
instalacji oraz w kontrakcie z wykonawcą.
eksploatacyjnych.
[j-57]
eksploatacyjnych.
[j-58]
Nie przewiduje się składowania odpadów
celem późniejszego spalenia, za wyjątkiem
planowanych i nieplanowanych przestojów
instalacji (w przypadku przestoju ZTPOK po
zapełnieniu możliwości buforowych bunkra
odpady będą magazynowane po za terenem
ZTPOK).
W przypadku konieczności czasowego
gromadzenia odpadów będą one balowane
i hermetycznie owijane folią, a następnie
Strona 291
Odniesienie do
wymagania
i/lub
BAT
dokumentu wg
rozdziału 1
w całości kierowane do spalania.
6.
7.
8.
9.
Oddzielenie obszarów składowania odpadów
wg. oceny ryzyka wynikającego z ich charakterystyki
chemicznej i fizycznej, aby umożliwić bezpieczne
składowanie i przekształcanie.
[j-8]
Opracowanie planu zapobiegania, detekcji
i kontrolowania ryzyka pożarowego na instalacji,
w szczególności w zakresie dotyczącym:
 Obszarów składowania i obróbki wstępnej
odpadów
 Obszaru załadunku do pieca
 Systemów sterowania elektrycznego
 Filtrów workowych i filtrów ze złożem
stacjonarnym.
Generalnie dla wdrażanego planu za BAT uważa się
zastosowanie:
 Systemu automatycznej detekcji pożaru
i systemów ostrzegawczych, oraz
 Zastosowanie ręcznych lub automatycznych
systemów przeciwpożarowych, jak wynika
z przeprowadzonej oceny ryzyka.
[j-10]
eksploatacyjnych.
Mieszanie (np. przy użyciu suwnicy w bunkrze) lub
dalsza obróbka wstępna (np. dodawanie niektórych
odpadów ciekłych i szlamów, lub rozdrabnianie
niektórych odpadów stałych) odpadów
heterogenicznych do stopnia wymaganego, aby spełnić
specyfikacje projektowe instalacji przyjmowania
odpadów. Przy rozważaniu stopnia mieszania / obróbki
wstępnej szczególne znaczenie posiadają wzajemnie
oddziaływania i przenoszenie zanieczyszczeń
pomiędzy komponentami środowiska (np. zużycie
energii, hałas, odory lub inne emisje) bardziej
ekstensywnej obróbki wstępnej (np. rozdrabnianie).
Obróbka wstępna będzie prawdopodobnie wymogiem,
jeżeli instalacja została zaprojektowana dla wąskiego
zakresu charakterystyki odpadów homogenicznych.
[j-11]
Obróbka wstępna odpadów celem poprawy ich
homogeniczności (jednorodności) a przez to
charakterystyki spalania oraz wypalenia poprzez:
 Mieszanie w bunkrze oraz
 Zastosowanie rozdrabniarki / kruszarki
dla odpadów wielkogabarytowych np. mebli,
które mają być spalane
W stopniu uznanym za korzystny ze względu
na zastosowany system spalania.
[j-59]
Instalacja zostanie zaprojektowana
dla zmieszanych odpadów komunalnych, stąd
też nie będzie wymagana głęboka obróbka
wstępna, lecz jedynie mieszanie oraz
rozdrabnianie odpadów wielkogabarytowych.
Projekt instalacji przewiduje obie operacje.
W instalacji będzie mógł zostać przetworzony
cały strumień odpadów po dokonaniu odzysku
surowców wtórnych i odpadów
niebezpiecznych
10. Zastosowanie technik aby, na ile to możliwe
i ekonomicznie uzasadnione, usunąć metale żelazne
i nieżelazne z popiołów paleniskowych podlegające
recyklingowi, celem odzysku:
11. Oddzielenie pozostałych w popiołach dennych metali
żelaznych i nieżelaznych, na ile jest to uzasadnione
technicznie i ekonomicznie, celem odzysku
[j-12]
[j-52]
Przewiduje się odzysk metali nieżelaznych
i żelaznych z żużli.
12. Zapewnienie, aby obsługa spalarni miała możliwość
wizualnego monitorowania, bezpośrednio lub przy
użyciu ekranów telewizyjnych itp., obszarów
[j-13]
Zostanie zapewnione w projekcie instalacji
Strona 292
Odniesienie do
wymagania
i/lub
BAT
dokumentu wg
rozdziału 1
składowania i załadunku odpadów
13. Przekształcanie termiczne odpadów powinno
zapewniać odpowiedni poziom ich przekształcenia,
wyrażony jako maksymalna zawartość nieutlenionych
związków organicznych, której miernikiem mogą być
oznaczane zgodnie z Polskimi Normami:
 całkowita zawartość węgla organicznego
w żużlach i popiołach paleniskowych
nieprzekraczająca 3% lub
 udział części palnych w żużlach i popiołach
paleniskowych nieprzekraczający 5%.
14. Osobne postępowanie z popiołami paleniskowymi
(dennymi) oraz popiołami lotnymi oraz innymi
pozostałościami z oczyszczania spalin tak, aby unikać
zanieczyszczenia popiołów paleniskowych, a tym
samym zwiększyć możliwość ich odzysku. Popioły
kotłowe mogą przedstawić podobny lub bardzo różny
poziom zanieczyszczeń w porównaniu z popiołami
paleniskowymi (w zależności od lokalnych czynników
eksploatacyjnych, konstrukcyjnych oraz związanych
z odpadami) – stąd też BAT’em jest też ocena poziomu
zanieczyszczeń w popiołach kotłowych, oraz ocena,
czy oddzielenie lub mieszanie z popiołami
paleniskowymi jest właściwe. BAT’em jest ocenienie
każdego oddzielnego strumienia odpadów stałych pod
kątem możliwości odzysku, bądź to samodzielnie, bądź
w połączeniu z innym strumieniem.
15. Kiedy stosuje się etap odpylania wstępnego, należy
dokonać oceny składu popiołów lotnych w ten sposób
zebranych, celem stwierdzenia, czy mogą być one
odzyskane, bądź to bezpośrednio, bądź po obróbce,
zamiast przekazania do składowania.
[j-49]
[a]
[b]
[j-50]
Proces przekształcenia odpadów będzie
spełniał niniejsze wymogi w zakresie
efektywności procesu spalania - zostanie
uwzględnione w projekcie instalacji
oraz
W projekcie instalacji popioły paleniskowe
i lotne będą gromadzone oddzielnie.
Przewidziano też oddzielne procesy ich
obróbki. Stosowne procedury i zasady
postępowania będą opisane w procedurach
i instrukcjach eksploatacyjnych.
[j-51]
[j-53]
Żużel dla zmniejszenia pylenia odbierany
będzie poprzez zamknięcie wodne. W dalszej
części przewiduje się obróbkę żużli i popiołów
paleniskowych oraz popiołów lotnych
i pozostałości z oczyszczania spalin
(oddzielnie)
17. Obróbka pozostałości z oczyszczania spalin
(na miejscu bądź w oddzielnym obiekcie) do stopnia
wymaganego, aby spełnić kryteria przyjęcia dla
wybranej opcji postępowania z nimi, włączając
rozważenie zastosowania technik obróbki pozostałości
z oczyszczania spalin opisanych w 4.6.11
[j-54]
Przewiduje się obróbkę pozostałości
z oczyszczania spalin do postaci
umożliwiającej składowanie na składowisku
odpadów nie-niebezpiecznych.
18. Zarządzający spalarnią odpadów przyjmując odpady do
ich termicznego przekształcenia jest obowiązany do:
 ustalenia masy odpadów,
[d]
W instalacji przewidziano systemy ważenia
odpadów dostarczanych na instalację.
Sprawdzanie zgodności odpadów ujęte będzie
16. Obróbka popiołów dennych (na miejscu bądź w
oddzielnym obiekcie), poprzez odpowiednie
połączenie:
a. Suchej obróbki popiołów dennych z lub bez
sezonowania, lub
b. Mokrej obróbki popiołów dennych z lub bez
sezonowania, lub
c. Obróbki termicznej, lub
d. Przesiewanie i rozdrabnianie
do stopnia, który jest wymagany, aby spełnić
specyfikacje ustalone dla ich wykorzystania lub
w punkcie odbioru dla dalszej obróbki lub
deponowania, np. aby osiągnąć wymywalność metali
i soli zgodnie z miejscowymi warunkami
środowiskowymi w miejscu zastosowania.
Strona 293
Odniesienie do
wymagania
i/lub
BAT
dokumentu wg
rozdziału 1
w procedurach i instrukcjach eksploatacyjnych
 sprawdzenia zgodności przyjmowanych odpadów
spalarni.
z danymi zawartymi w karcie przekazania odpadu.
19. Instalacje lub urządzenia do termicznego
unieszkodliwiania odpadów wyposaża się w urządzenia
techniczne do gromadzenia suchych pozostałości
poprocesowych.
20. Pozostałości po termicznym przekształcaniu odpadów
poddaje się odzyskowi, a w przypadku braku takiej
możliwości - unieszkodliwia się, ze szczególnym
uwzględnieniem unieszkodliwienia frakcji metali
ciężkich.
21. Pozostałości po termicznym przekształcaniu odpadów
magazynuje się i transportuje w sposób
uniemożliwiający ich rozprzestrzenianie się
w środowisku.
[b]
[b]
[b]
Instalacja będzie wyposażona w zespół silosów
do czasowego magazynowania pozostałości
poprocesowych (popiołów i pyłów).
Pyły pochodzące z oczyszczania spalin będą
poddawane zestalaniu i stabilizacji na terenie
spalarni odpadów i w takiej formie kierowane
na składowisko jako odpady inne niż
niebezpieczne.
Żużle będą podlegać obróbce i sezonowaniu,
a następnie zostaną wykorzystane
w budownictwie.
Pyły, popioły po zestaleniu ze spalania
odpadów będą usuwane za pomocą zespołu
urządzeń (przenośników) do odpopielania
do szczelnych silosów, a na składowisko
przewożone pojazdami
o konstrukcji wykluczającej pylenie.
Tabela 12.6 Metody ochrony przed hałasem i wibracją
referencyjnymi
Odniesienie do
wymagania
prawnego i/lub
dokumentu wg
rozdziału 1
1. Ochrona przed hałasem polega na zapewnieniu jak
najlepszego stanu akustycznego środowiska,
w szczególności poprzez:
 utrzymanie poziomu hałasu poniżej
dopuszczalnego lub co najmniej na tym poziomie,
 zmniejszanie poziomu hałasu co najmniej do
dopuszczalnego, gdy nie jest on dotrzymany.
[j]
[f]
[i]
2. Eksploatacja instalacji powodująca emisję hałasu
nie powinna powodować przekroczenia
standardów jakości środowiska poza terenem, do
którego prowadzący instalację ma tytuł prawny
[j]
[f]
[i]
wymogów BAT
W projekcie budowlanym
zastosowane będą rozwiązania, które
zapewnią wyeliminowanie
przekroczeń dopuszczalnych
poziomów hałasu w środowisku.
Z porównania zawartego w tabeli wynika, iż rozwiązania przewidywane do zrealizowania
i eksploatacji przedmiotowej instalacji odpowiadają warunkom najlepszej dostępnej techniki
(BAT).
Wniosek przedstawiony przez Komisję - Dyrektywa w sprawie emisji przemysłowych
Dnia 21 grudnia 2007 Komisja Europejska przyjęła propozycję Dyrektywy w sprawie emisji
przemysłowych (zintegrowane zapobieganie zanieczyszczeniom i ich kontrola), która łączy
siedem istniejących Dyrektyw związanych z emisjami przemysłowymi:
Strona 294
- Dyrektywę 2008/1/EC w sprawie zintegrowanego zapobiegania zanieczyszczeniom
i ich kontroli (Dyrektywa IPPC );
- Dyrektywę 1999/13/EC w sprawie ograniczenia emisji lotnych związków
organicznych spowodowanej użyciem organicznych rozpuszczalników podczas
niektórych czynności i w niektórych urządzeniach;
- Dyrektywę 2000/76/EC w sprawie spalania odpadów;
- Dyrektywę 2001/80/EC w sprawie ograniczenia emisji niektórych zanieczyszczeń
do powietrza z dużych instalacji spalania;
- Dyrektywy 78/179/EEC, 82/883/EEC oraz 92/112/EEC odnoszące się do przemysłu
związanego z dwutlenkiem tytanu;
w jeden przejrzysty i spójny instrument prawa. Zmiana dotyczy w szczególności Dyrektywy
IPPC.
Dyrektywa IPPC przez została przyjęta w 1996 roku i w związku z tym KE wraz
z zainteresowanymi stronami podjęła się jej przeglądu trwającego 2 lata. Miał on na celu
sprawdzenie jak ona oraz inne akty prawne dotyczące emisji przemysłowych mogą zostać
ulepszone, aby umożliwić bardziej skuteczną ochronę środowiska oraz zdrowia człowieka
przy jednoczesnym uproszczeniu istniejącego prawa oraz obcięciu niepotrzebnych kosztów
administracyjnych. Wynik przeglądu dostarczył jasnych dowodów na to, że powinny zostać
podjęte działania na poziomie Wspólnoty.
Kluczowe założenia obecnie obowiązującej Dyrektywy IPPC, w szczególności zintegrowane
podejście oparte na Najlepszych Dostępnych Technikach (BAT), wciąż będą stanowić
podstawę dla przyszłego rozwoju prawa UE dotyczącego emisji przemysłowych.
Główne zmiany zawarte w propozycji Dyrektywy w stosunku do istniejącego prawa dotyczą
operatorów instalacji i zakresu wydawanych pozwoleń, Najlepszych Dostępnych Technik
(BAT), wymagań dotyczących raportowania oraz zgodności z warunkami pozwoleń, limitu
emisji, kontroli środowiskowych, inicjatyw odnoszących się do technologii przyjaznych
środowisku, monitorowania i regeneracji gleby oraz wód gruntowych, kar za
nieprzestrzeganie prawa krajowego związanego z Dyrektywą. Prowadzić to może
do zaostrzenia standardów emisji dużych instalacji spalania i zbliżenia ich do standardów
wymaganych obecnie w spalarniach odpadów.
W szczególności celem Dyrektywy w sprawie emisji przemysłowych jest umocnienie idei
Najlepszych Dostępnych Technik (BAT) poprzez nadanie większego znaczenia dokumentom
referencyjnym (BREF). Dyrektywa ma na celu w przejrzysty sposób przedstawić różnicę
pomiędzy pojęciem dopuszczalnych wielkości emisji (ELV – Emission Limit Values)
i zawartych w BAT poziomów emisji (BAT AEL – BAT Associated Emission Levels).
Zgodnie z treścią dokumentu Dokumenty referencyjne BAT będą stanowić odniesienie dla
ustanowienia warunków pozwolenia. Art. 16, pkt. 2 mówi, że „Właściwy organ ustala
dopuszczalne wielkości emisji nieprzekraczające poziomów emisji powiązanych z najlepszymi
dostępnymi technikami zgodnie z opisem w dokumentach referencyjnych BAT”. Dokumenty
referencyjne BAT posiadają przedmowę, mówiącą, że dokument ten nie sugeruje
dopuszczalnych wielkości emisji. Zgodność z dopuszczalnymi wielkościami emisji określona
w pozwoleniach naturalnie powoduje utrzymywanie operacyjnych poziomów poniżej tych
dopuszczalnych wielkości emisji.
Strona 295
Wejście w życie Dyrektywy spowoduje upolitycznienie procesu tworzenia dokumentów
BREF oraz podwyższenie jego rangi.
Ponadto propozycja Dyrektywy wprowadza minimalne warunki w zakresie kontroli instalacji,
przegląd warunków wydawania pozwoleń oraz raportowanie zgodności i ochrony gleby.
Zawarte są w niej również instrumenty promujące technologie przyjazne środowisku.
W projekcie Dyrektywy do rodzajów działalności, dla których ma ona zastosowanie,
w zakresie spalania odpadów innych niż niebezpieczne wpisano również obróbkę wstępną
odpadów przeznaczonych współspalania, obróbkę żużlu i popiołów oraz obróbkę złomu.
Dokument kładzie nacisk na informowanie opinii publicznej oraz uwzględnianie przy
podejmowaniu decyzji wyników konsultacji społecznych.
Nowa Dyrektywa ma być przejrzystym, spójnym i uproszczonym dokumentem. Jej celem jest
rozwiązanie niezgodności istniejących w obecnym prawie oraz ograniczenie kosztów
administracyjnych, głównie poprzez uproszczenie procesu wydawania pozwoleń,
ograniczenie wymagań raportowania operatorów oraz zwiększenie efektywności raportowania
Krajów Członkowskich.
Strona 296
13. WSKAZANIE CZY DLA PRZEDSIĘWZIĘCIA KONIECZNE
JEST USTANOWIENIE OBSZARU OGRANICZONEGO
UŻYTKOWANIA W ROZUMIENIU PRZEPISÓW USTAWY
Z DNIA 27 KWITNIA 2001 R. – PRAWO OCHRONY
ŚRODOWISKA, ORAZ OKREŚLENIE GRANIC TAKIEGO
OBSZARU, OGRANICZEŃ W ZAKRESIE PRZEZNACZENIA
TERENU, WYMAGAŃ TECHNICZNYCH DOTYCZĄCYCH
OBIEKTÓW BUDOWLANYCH I SPOSOBÓW KORZYSTANIA
Z NICH
W ustawie Prawo ochrony środowiska w art. 135 mowa jest o potrzebie i warunkach
ustalenia obszaru ograniczonego użytkowania dla inwestycji mogących znacząco
oddziaływać na środowisko w przypadku gdy z postępowania w sprawie oceny
oddziaływania na środowisko, z analizy porealizacyjnej albo z przeglądu ekologicznego
wynika, że mimo zastosowania dostępnych rozwiązań technicznych, technologicznych
i organizacyjnych nie mogą być dotrzymane standardy jakości środowiska poza terenem
zakładu lub innego obiektu to tworzy się obszar ograniczonego użytkowania.
Zaproponowany do realizacji wariant technologiczny dotrzymuje wymagane standardy
określone dla środowiska dlatego też dla planowanego przedsięwzięcia nie przewiduje się
ustanowienia obszaru ograniczonego użytkowania.
Równocześnie należy podkreślić, że wśród przedsięwzięć wymienionych w art. 135 ust.1
nie wymieniono instalacji do termicznego przekształcania odpadów.
Strona 297
14. ANALIZA MOŻLIWYCH KONFLIKTÓW SPOŁECZNYCH
ZWIĄZANYCH Z PLANOWANYM PRZEDSIĘWZIĘCIEM
ORAZ
ZAGROŻENIA I
KORZYŚCI
DLA INNYCH
UŻYTKOWNIKÓW ŚRODOWISKA
Doświadczenie wskazuje, że w czasie lokalizacji lub budowy inwestycji związanych
z gospodarką odpadami towarzyszy poważne ryzyko wystąpienia protestów i konfliktów
społecznych.
Emocje budzi instalacja termicznego przekształcania odpadów komunalnych, która jest mało
rozpowszechniona, a dostępne informacje na jej temat w środkach masowego przekazu czy
propagowane przez tzw. ekologów zazwyczaj sugerują jej szkodliwe oddziaływanie na ludzi
i środowisko. Spowodowane jest to głównie brakiem wiedzy o zasadach działania instalacji,
o dopuszczalnych wartościach emisji zanieczyszczeń i nieznajomością procedur
administracyjnych. Charakterystyczną, w takich sytuacjach jest postawa NIMBY(ang. Not In
My Back Yard), zgodnie, z którą mieszkańcy rozumiejąc potrzebę powstania inwestycji, nie
godząc się na usytuowanie jej w pobliżu miejsca zamieszkania.
W przypadku tego rodzaju inwestycji występuje także zjawisko nazywane jest przez
socjologów „brakiem bezpieczeństwa ekologicznego”. Wśród mieszkańców powstaje zwykle
poczucie zagrożenia stwarzane przez zastosowanie nowej technologii, której skutki nie są
powszechnie znane.
Mieszkańcy nie zdają sobie sprawy, iż ochrona ich interesów jest zagwarantowana prawnie,
m.in. na podstawie ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane. Według art. 5 ust. 1 pkt. 9
ww. ustawy obiekt budowlany wraz ze związanymi z nim urządzeniami budowlanymi należy,
biorąc pod uwagę przewidywany okres użytkowania, projektować i budować w sposób
określony w przepisach, w tym techniczno budowlanych, oraz zgodnie z zasadami wiedzy
technicznej, zapewniając poszanowanie, występujących w obszarze oddziaływania obiektu,
uzasadnionych interesów osób trzecich, w tym zapewnienie dostępu do drogi publicznej.
Ponadto, oddziaływanie inwestycji, w tym między innymi hałasu powinno się zamknąć
w obrębie działki, na której przedsięwzięcie zostało zlokalizowane.
Główna kwestią problematyczną w przypadku instalacji jest emisja zanieczyszczeń
do atmosfery i symbolizujący ją komin, który w wielu przypadkach jest widoczny z dalszej
odległości.
W społeczeństwie panuje przeświadczenie, że emisja z kominów instalacji przyczynia się do
znacznego zanieczyszczenia środowiska i tym samym jest niezwykle szkodliwa dla ich
zdrowia. Co ciekawe, praktyka spalania plastików, drewna impregnowanego
lub lakierowanego zamiast węgla w paleniskach domowych, szeroko stosowana wśród
mieszkańców korzystających z indywidualnych systemów ogrzewania nie spotyka się
z podobnym sprzeciwem. Tymczasem, przy dostępnej wiedzy i stosowanych rozwiązaniach
technologicznych termiczne przekształcanie odpadów jest najbezpieczniejszym sposobem ich
utylizacji - emisja jest punktowa i łatwa do ujęcia w sprawny system oczyszczania.
Strona 298
Większą aprobatą społeczeństwa cieszą się, obecne w naszej rzeczywistości
od kilkudziesięcioleci składowiska odpadów. Wspomniane składowiska zazwyczaj nie są
odpowiednio zabezpieczone, zaś emisja z ich terenu, choć często niewidoczna, powoduje
trudne do ograniczenia i kontrolowania rozprzestrzeniania się skażenie mikrobiologiczne,
zagrożenie dla wód podziemnych i powierzchniowych, gleby, atmosfery itp., a więc
pośrednio także dla zdrowia samych mieszkańców.
Celem uzyskania większej akceptowalności społecznej przedmiotowej inwestycji jest
włączenie społeczeństwa do udziału w projekcie na jak najwcześniejszym jego etapie poprzez
akcje informacyjne, spotkania, publikacje. Z praktyki wynika, że rozbudowanie
pozainstytucjonalnych struktur dialogu ze społeczeństwem, włączenie inwestora w proces
informowania i edukacji, zwiększenie roli organizacji pozarządowych, pozwala na
zmniejszeniu obaw, a tym samym ułatwienie mediacji i znalezienie konstruktywnych
rozwiązań w sytuacji potencjalnego konfliktu ze społeczeństwem.
Akceptacja społeczna dla podejmowanych działań jest ściśle uzależniona od zrozumienia
potrzeby rozwiązania problemu gospodarki odpadami, zasad lokalizacji i funkcjonowania
obiektów, mechanizmów ich oddziaływania na środowisko, w tym szczególnie na ludzi,
metod oceny oddziaływania, a nader wszystko poczucia udziału w podejmowaniu decyzji.
Jednym z istotnych elementów prowadzonych w takich przypadkach kampanii PR (public
relation) jest element edukacji. Podstawowym zadaniem edukacji społeczeństwa jest obalenie
mitów dotyczących termicznego przekształcania odpadów i jednoczesne przekazanie
wiarygodnych informacji. Ponadto celem szeroko pojętej edukacji społeczeństwa powinien
być wzrost świadomości odnośnie szkodliwości spalania odpadów w paleniskach domowych,
oraz propagowanie dobrej praktyki postępowania z odpadami w gospodarstwach domowych.
W działania edukacyjne powinni być zaangażowani zarówno przedstawiciele organizacji
pozarządowych, w tym szczególnie stowarzyszeń ekologicznych, jednostek naukowobadawczych, gmin, jak i producenci energii. Korzystnie jest, jeśli w proces edukacji
zaangażowane są osoby o ogólnie rozpoznawalnym autorytecie oraz specjalistycznej wiedzy.
Poprzez edukację ekologiczną należy ukazywać pozytywne przykłady zrealizowanych
inwestycji zarówno w Polsce, jak i w innych krajach.
Chcąc zaangażować społeczeństwo w proces podejmowania decyzji w ramach kampanii
informacyjno – edukacyjno oraz uzyskać opinie na temat omawianego przedsięwzięcia na
etapie opracowywania Raportu przygotowano następujące spotkania konsultacyjne na temat
projektu jakim jest budowa ZTPOK dla Małopolski Zachodniej:
1. Spotkanie konsultacyjne z Burmistrzami, Naczelnikami merytorycznych Wydziałów,
rzecznikami prasowi lub służby informacyjnymi, w dniu 18 marca 2010 roku
o godzinie 10.00 w Urzędzie Miasta Chrzanowa
W ramach tego spotkania odbyły się dyskusja na temat nowoczesnych systemów
gospodarki odpadami komunalnymi oraz na temat roli i miejsca ZTPOK
w planowanym systemie gospodarki odpadami dla Międzygminnego Związku
Chrzanowa, Libiąża, Trzebini „ Gospodarka Komunalna”
2. Spotkanie z władzami i samorządami Chrzanowa. Libiąża, Trzebini, w dniu
31.03.2010 r. o godz 17.00. w Sali konferencyjnej MOSiR w Chrzanowie przy ulicy
Sokoła 24. Spotkanie miało na celu przekazanie informacji na temat projektu,
Strona 299
3.
4.
5.
6.
przybliżenie jego ogólnego kształtu oraz harmonogramu działań w tym zakresie.
Przedstawiono możliwe lokalizację pod budowę ZTPOK, założenia technologiczne
ZTPOK oraz zmiany prawne w zakresie gospodarki odpadami komunalnymi.
Spotkanie konsultacyjne z mieszkańcami Libiąża w sprawie budowy oraz lokalizacji
ZTPOK, w centrum Kultury w Libiążu, w dniu 07.04.2010 r. o godz. 17.00.
Na spotkaniu tym przedstawiono trzy prezentacje na temat: zmian prawnych
w zakresie gospodarki odpadami w Unii Europejskiej i Polsce, technologii
i rzeczywistego oddziaływania ZTPOK na środowisko, Wyniki opracowania
pn. Analiza wyboru lokalizacji ZTPOK dla Małopolski Zachodniej. Następnie odbyła
się dyskusja z obecnymi na spotkaniu mieszkańcami Libiąża.
Spotkanie konsultacyjne z mieszkańcami Trzebini w sprawie budowy oraz lokalizacji
ZTPOK Dwór Zieleniewskich w Trzebini, w dniu 08.04.2010 r. o godz. 17.00.
Na spotkaniu tym przedstawiono trzy prezentacje na temat: zmian prawnych
w zakresie gospodarki odpadami w Unii Europejskiej i Polsce, technologii
i rzeczywistego oddziaływania ZTPOK na środowisko, Wyniki opracowania
pn. Analiza wyboru lokalizacji ZTPOK dla Małopolski Zachodniej. Następnie odbyła
się dyskusja z obecnymi na spotkaniu mieszkańcami Trzebini.
Spotkanie konsultacyjne z mieszkańcami Chrzanowa w sprawie budowy oraz
lokalizacji ZTPOK, w MOSiR uli. Sokoła 24 w Chrzanowie, w dniu 09.04.2010 r.
o godz. 17.00. Na spotkaniu tym przedstawiono trzy prezentacje na temat: zmian
prawnych w zakresie gospodarki odpadami w Unii Europejskiej i Polsce, technologii
i rzeczywistego oddziaływania ZTPOK na środowisko, Wyniki opracowania pn.
Analiza wyboru lokalizacji ZTPOK dla Małopolski Zachodniej. Następnie odbyła się
dyskusja z obecnymi na spotkaniu mieszkańcami Chrzanowa.
Spotkanie ,,Okrągłego Stołu Odpadowego” w dniu, 29.04.2010 r. do uczestnictwa,
w którym zaproszono zainteresowane grupy społeczne – pozarządowe organizacje
ekologiczne (POE) - statutowo zainteresowane problematyką ochrony środowiska,
w tym gospodarką odpadami; stowarzyszenia i organizacje obywatelskie działające na
terenie lokalizacji przedsięwzięcia; radnych samorządów osiedlowych, liderów opinii
ze środowisk społeczno-politycznych, ekspertów reprezentujących środowiska
akademickie i branżowe z dziedziny ochrony środowiska i gospodarki odpadami.
Na etapie przygotowania Raportu wykonano broszury, ulotki oraz plakaty informacyjno –
edukacyjne dla zainteresowanych grup społecznych.
Broszura informacyjna została dostarczana do zainteresowanych grup społecznych
zidentyfikowanych w pierwszej fazie programu konsultacji społecznych.
Broszura informacyjna jest dobrą formą do dotarcia do najszerszego kręgu odbiorców. Może
ona być dostarczana drogą elektroniczną, tradycyjnie, przy wykorzystywaniu usług
pocztowych lub dystrybuowana poprzez pozostawienie jej w miejscach ogólnie dostępnych
i uczęszczanych przez mieszkańców.
W broszurze informacyjnej zostały zamieszczone informacje:
- informacje dotyczące systemu gospodarki odpadami ze szczególnym
uwzględnieniem zakładu termicznego przekształcania odpadów,
- przykłady innych projektów spalarni odpadów (zagranicznych) z podaniem
lokalizacji, wielkości, zastosowanych rozwiązań technologicznych,
- informacje o planowanych wydarzeniach wynikających z programu konsultacji
społecznych,
- informacje dotyczące podsumowania już odbytych spotkań,
Strona 300
- odpowiedzi na często pojawiające się pytania,
- dane kontaktowe.
Na w/w spotkaniach autorzy Raportu jak i specjaliści z zakresu gospodarki odpadami
komunalnymi oraz technologii przekształcania odpadów przedstawiali dla zainteresowanych
grup społecznych prezentacje z zakresu nowoczesnych systemów gospodarki odpadami
komunalnymi, technologii przekształcania odpadów komunalnych, wyboru optymalnej
lokalizacji ZTPOK dla Małopolski Zachodniej.
W wyniku tych spotkań należy stwierdzić, że omawiane przedsięwzięcia dla rozpatrywanej
lokalizacji nie uzyskało akceptacji społecznej mieszkańców gminy Chrzanów i Trzebinia.
Spotkanie konsultacyjne z mieszkańcami gminy Trzebinia oraz Chrzanów przebiegała
w sposób bardzo emocjonalny. Po przedstawieniu prezentacji przez specjalistów wywiązała
się dyskusja na temat zasadności budowy ZTPOK, oddziaływania na środowisko oraz życia
i zdrowia ludzi, zasadności wyboru optymalnej lokalizacji. Przedstawiona optymalna
lokalizacja oraz druga (swoimi ocenami zbliżona do optymalnej lokalizacji - ES Trzebinia)
oraz sam projekt budowy ZTPOK nie uzyskał akceptacji społecznej. Wielu mieszkańców
obecnych na spotkaniach w Chrzanowie i Trzebini kwestionowało zasadność budowy
ZTPOK bądź w na terenach gminy Trzebinia i gminy Chrzanów.
Swoje protesty m.in. do siedziby Międzygminnego Związku Chrzanowa, Libiąża, Trzebini
„Gospodarka Komunalna” wnieśli indywidualni mieszkańcy gmin Chrzanów i Trzebinia.
Pisma sygnowane były m.in. przez Sołtysa miejscowości Luszowice, Przewodniczącego Rady
Osiedla „Piaski” w Trzebini, Przewodniczącego rady Osiedla „Wodna” w Trzebini, Komitet
Społeczny przy Radzie Osiedla „Wodna”, czy mieszkańców osiedla „Północ” z Chrzanowa.
Należy również zaznaczyć, że nie wszyscy byli na nie dla budowy i funkcjonowania ZTPOK
na omawianym terenie. Pojawiały się pojedyncze głosy ludzi, którzy rozumieli czym jest
nowoczesny system gospodarki odpadami komunalnymi oraz czym tak naprawdę jest ZTPOK
i jakie oddziaływanie na środowisko powoduje.
Dużym problemem na w/w spotkaniach był fakt nie zrozumienia omawianego tematu przez
mieszkańców. Zauważono duże braki wiedzy na temat segregacji odpadów, zbiórki odpadów,
różnic między poszczególnymi elementami systemów gospodarki odpadami.
W dniach 17-19 maja 2010 r. odbył się wyjazd studyjny do Francji – Lyon i Chambery,
w którym uczestniczyło po 2 przedstawicieli władz samorządowych każdej z trzech gmin
wchodzących w skład Międzygminnego Związku. Celem wyjazdu było zapoznanie
uczestników z działalnością jej uwarunkowaniami dotyczącymi zakładów termicznego
przekształcania odpadów komunalnych.
Wszystkie wyżej opisane działania służyły w celu przekazania zainteresowanym grupom
społecznym najważniejszych informacji na temat zakładanych wariantów lokalizacyjnych
i technologicznych dla systemu gospodarki odpadami dla miast i gmin Małopolski Zachodniej
wraz z wyborem lokalizacji, dla ZTPOK oraz zebraniu opinii, uwag i propozycji
mieszkańców dotyczących zaprezentowanych wariantów projektowych.
Na spotkaniach z władzami samorządowymi oraz mieszkańcami wyraźnie zaznaczono, że na
tych spotkaniach nie kończą się tzw. konsultacje społeczne. Poinformowano mieszkańców
o ich prawach wnoszenia uwag, wniosków i zastrzeżeń na obecnym etapie postępowania
administracyjnego oraz na dalszych etapach procedowania realizacji przedsięwzięcia, czy też
opracowania niezbędnej dokumentacji.
Na obecnym etapie spotkania ze społeczeństwem miały za zadanie poinformowanie
o planowanej do realizacji budowy ZTPOK i ten cel został osiągnięty.
Strona 301
Autorzy Raportu w celu poszerzenia wiedzy mieszkańców oraz w celu nawiązania dialogu
społecznego na etapach prowadzenia procesów administracyjnych uzyskania decyzji
o środowiskowych uwarunkowaniach, czy uzyskania pozwolenia na budowę zalecają:
- poszerzenie edukacji ekologicznej mieszkańców z zakresu gospodarowania odpadami,
- organizację spotkań konsultacyjnych w celu dotarcia z proponowanym projektem
do szerszego grona społecznego oraz informacji mieszkańców o wynikach niniejszego
Raportu,
- zorganizowanie wyjazdu studyjnego dla zainteresowanych mieszkańców do innego obecnie
funkcjonującego zakładu termicznego przekształcania odpadów w celu pokazania jak
naprawdę taki zakład funkcjonuje i jakie oddziaływanie na zdrowie, życie mieszkańców oraz
wszystkie komponenty środowiska powoduje,
- szersze nagłośnienie omawianego projektu oraz przedstawianie wiedzy o gospodarowania
odpadami komunalnymi w sposób przystępny dla osób nie zajmujących się na co dzień
omawianym zagadnieniem.
Strona 302
15. PRZEDSTAWIENIE
PROPOZYCJI
MONITORINGU
ODDZIAŁYWANIA PRZEDSIĘWZIĘCIA NA ETAPIE JEGO
BUDOWY
I
EKSPLOATACJI
LUB
UŻYTKOWANIA,
W SZCZEGÓLNOŚCI NA CELE I PRZEDMIOT OCHRONY
OBSZARU NATURA 2000 ORAZ INTEGRALNOŚĆ TEGO
OBSZARU
15.1. ETAP BUDOWY
Dla tego typu instalacji często kluczowym elementem jeżeli chodzi o przyszłe oddziaływanie
na środowisko, jest etap prac projektowych i przedprojektowych. Na tym etapie należy
prowadzić monitoring (okresowe przeglądy dokumentów, uzgodnienia), zwłaszcza
w odniesieniu do:
 definiowania danych wejściowych,
 definiowania celów projektu,
 definiowania parametrów brzegowych projektu,
 przyjętych wariatów i kryteriów ich wyboru,
 procedury oceny oddziaływania na środowisko,
 warunków wynikających z decyzji i uzgodnień,
 warunków wynikających z norm i warunków branżowych,
 spełnienia wymagań prawnych,
 efektywności ekonomicznej i ekologicznej projektu.
Inwestor będzie kontrolował te elementy i wpłynie na ich poprawną realizację poprzez:
 powołanie na funkcję Kierownika Kontraktu osoby z wystarczającym
doświadczeniem zawodowym, odpowiednim dla tego typu projektu,
 wybór firm opracowujących dokumentację w oparciu o ich referencje w zakresie
projektowania podobnych obiektów,
 wyznaczenia w harmonogramie projektowania „kamieni milowych” – punktów
harmonogramu, w których będą dokonywane przeglądy prac projektowych, ich ocena,
weryfikacja i walidacja.
Na etapie prowadzenia prac budowlanych istotną kwestią w odniesieniu do elementów
środowiskowych, jest przestrzeganie następujących zasad:
 wybór firm będących generalnym wykonawcą i podwykonawcami w oparciu
o kryterium referencji przy realizacji podobnych obiektów,
 powołanie Inżyniera Kontraktu / Inspektora Nadzoru ze strony Inwestora,
 współpraca z projektantami,
 realizacja budowy zgodnie z zatwierdzoną dokumentacją techniczną, przyjętym
harmonogramem, obowiązującymi przepisami i decyzjami administracyjnymi,
 okresowe przeglądy budowy i odbiory częściowe etapów robot,
 prowadzenie na bieżąco dokumentacji budowy,
Strona 303
 ścisła ewidencja powstających na budowie odpadów, przekazywanych odpadów,
miejsc ich powstawania i magazynowania,
 ścisła ewidencja substancji stwarzających zagrożenie na budowie,
 zabezpieczenie terenu budowy,
 wdrożenie systemu reagowania w sytuacjach awaryjnych na budowie,
 odprowadzanie ścieków z budowy w sposób uzgodniony w dokumentacji projektowej,
 wykonywanie prac budowlanych w porze dziennej,
 szkolenia pracowników,
 używanie sprzętu ochrony osobistej i przestrzeganie zasad BHP przy prowadzeniu
prac.
Faza realizacji przedsięwzięcia nie będzie wymagała prowadzenia specjalistycznego ciągłego
monitoringu środowiska.
Jednak przed przystąpieniem do realizacji inwestycji należy dokonać serii pomiarów i badań
hydrogeologicznych, które będą miały na celu ustalenie tzw. stanu wyjściowego w zakresie
zanieczyszczenia gleb, jakości i poziomu wód podziemnych. W przypadku wód podziemnych
otwory obserwacyjne (piezometry) należy tak docelowo zlokalizować, aby pozostały one
przez cały okres budowy i eksploatacji przedsięwzięcia.
Zaleca się również wykonanie serii pomiarów stanu zanieczyszczenia powietrza.
Na etapie budowy powinna być prowadzona ewidencja odpadów wytwarzanych podczas
realizacji budowy zgodnie z wydanymi decyzjami/zezwoleniami uzyskanymi przez firmę
wykonawczą.
15.2. ETAP EKSPLOATACJI
W krajowym prawie obowiązują rozporządzenia określające zasady prowadzenia pomiarów
wielkości emisji substancji wprowadzanych do środowiska. Wypełniają one delegacje
ustawowa, wynikającą z art. 148 oraz 149 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 roku Prawo
ochrony środowiska oraz z transpozycji do prawa krajowego przepisów zawartych
w dyrektywach Unii Europejskiej. Są to:
 rozporządzenie Ministra Środowiska w sprawie rodzajów wyników pomiarów
prowadzonych w związku z eksploatacją instalacji lub urządzenia i innych danych
oraz terminów i sposobów ich prezentacji z dnia 19 listopada 2008 (Dz. U. Nr 215,
poz. 1366);
 rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 16 czerwca 2009 r. w sprawie
bezpieczeństwa i higieny pracy przy gospodarowaniu odpadami komunalnymi)
(Dz. U. z dnia 1 lipca 2009 r.);
 rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 20 grudnia 2005 r. w sprawie standardów
emisyjnych z instalacji) (Dz. U. z dnia 29 grudnia 2005 r.)
 rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 21 marca 2002 r. w sprawie wymagań
dotyczących prowadzenia procesu termicznego przekształcania odpadów (Dz. U.
z dnia 12 kwietnia 2002 r.);
 rozporządzenie Ministra Środowiska w sprawie sposobu monitorowania wielkości
emisji substancji objętych wspólnotowym systemem handlu uprawnieniami do emisji
z dnia 12 września 2008 r. (Dz. U. Nr 183, poz. 1142),
 rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 4 listopada 2008 r. w sprawie wymagań
prowadzenia pomiarów wielkości emisji oraz pomiarów ilości pobieranej wody
(Dz. U. z dnia 21 listopada 2008 r. Nr 206, poz. 1291).
Strona 304
 ZTPOK ze względu na rodzaj i wielkość powinien obejmować aparaturę kontrolnopomiarową do ciągłych pomiarów wybranych parametrów procesu i zanieczyszczeń.
Podstawowy zakres i metodykę pomiarów reguluje m.in. rozporządzenie Ministra
Środowiska z dnia 23 grudnia 2004 r. w sprawie wymagań w zakresie prowadzenia
pomiarów wielkości emisji (Dz. U. nr 283 poz. 2842), rozporządzenie Ministra
Środowiska z dnia 4 listopada 2008 r. w sprawie wymagań prowadzenia pomiarów
wielkości
emisji
oraz
pomiarów
ilości
pobieranej
wody
(Dz. U. z dnia 21 listopada 2008 r. Nr 206, poz. 1291) oraz Dyrektywa 2000/76/EC
z dnia 4 grudnia 2000 r. w sprawie spalania odpadów.
W trakcie prowadzenia procesu termicznego przekształcania odpadów komunalnych winny
być monitorowane w sposób ciągły w komorze spalania lub komorze dopalania następujące
parametry procesowe:
 temperatura gazów spalinowych, mierzona w pobliżu ściany wewnętrznej, w sposób
eliminujący wpływ promieniowania cieplnego płomienia,
 zawartość tlenu w gazach spalinowych,
 ciśnienie gazów spalinowych,
 zawartość pary wodnej w gazach spalinowych, w przypadku, gdy techniki pomiarowe
zastosowane do poboru i analizy gazów spalinowych nie obejmują osuszania gazów przed
ich analizą.
Czas przebywania gazów spalinowych w wymaganych temperaturze, podlega weryfikacji
podczas rozruchu i po każdej modernizacji Instalacji.
Dla ZTPOK przewiduje się monitoring ilości zużytej energii elektrycznej poprzez
zainstalowanie odpowiednich liczników na sieci energetycznej.
15.2.1. MONITORING EMISJI ZANIECZYSZCZEŃ POWIETRZA
Monitoring oddziaływania przedsięwzięcia na etapie eksploatacji realizowany będzie poprzez
pomiary emisji zanieczyszczeń do powietrza. Założenie takie jest konieczne i stosowane
powszechnie z uwagi na współoddziaływanie w analizowanym terenie bardzo wielu źródeł
emisji i niemożność selektywnego wydzielenia z tego oddziaływania rozpatrywanego źródła
emisji. Z uwagi na transparentność inwestycji oraz interes społeczny, Inwestor powinien
monitorować emisję również we własnym zakresie.
15.2.1.1.
Wymagania formalno-prawne
Zgodnie z wymogami prawnymi instalacja wyposażona będzie w ciągły monitoring spalin
do kontroli dotrzymania standardów emisji określonych w rozporządzeniu Ministra
Środowiska z dnia 20 grudnia 2005 r. w sprawie standardów emisyjnych z instalacji (Dz. U.
Nr 260, poz. 2181). System komputerowy rejestrować będzie w sposób ciągły wszystkie
operacje i ustawienia urządzeń decydujących o parametrach proces termicznej obróbki
odpadów, w tym również emisji podstawowych wskaźników. Na wylocie spalin do atmosfery
winien być zainstalowane analizatory pracujące w systemie on-line, realizujące ciągłe
pomiary następujących parametrów w spalinach oczyszczonych suchych:



stężenia: tlenu, pyłu, HCl, SO2, TOC (substancje organiczne w postaci gazów i par
wyrażone jako całkowity węgiel organiczny), HF i CO;
NOX, pod warunkiem, że są ustalone dopuszczalne wartości emisji,
prędkość gazów spalinowych lub ciśnienie dynamiczne gazów odlotowych,
Strona 305



ciśnienie statyczne spalin,
współczynnik wilgotności,
temperaturę gazów spalinowych w przekroju pomiarowym.
W zapisach Dyrektywy zastrzega się jednak możliwość późniejszego wprowadzenia wymogu
monitorowania zawartości metali ciężkich oraz PCDD i PCDF.
Metodyki referencyjne wykonywania ciągłych i okresowych pomiarów emisji do powietrza
z instalacji albo urządzeń spalania lub współspalania odpadów oraz częstotliwość
prowadzenia pomiarów okresowych reguluje rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia
23 grudnia 2004 r. w sprawie wymagań w zakresie prowadzenia pomiarów wielkości emisji
(Dz. U. Nr 283 poz. 2842) oraz rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 4 listopada 2008
r. w sprawie wymagań prowadzenia pomiarów wielkości emisji oraz pomiarów ilości
pobieranej wody (Dz. U. z dnia 21 listopada 2008 r. Nr 206, poz. 1291)
Tabela 15.1. Substancje i parametry mierzone w sposób ciągły oraz metodyki referencyjne
wykonywania pomiarów ciągłych
Lp.
Nazwa substancji lub parametru zakres
Jednostka
miary
Metodyka referencyjna
Technika dowolna wzorcowana metoda
grawimetryczną
Absorpcja promieniowania IR lub inna
metoda optyczna z uwzględnieniem normy
PN-ISO 7935
Absorpcja promieniowania IR lub inna
metoda optyczna z uwzględnieniem normy
PN-ISO 10849
Absorpcja promieniowania IR
Technika ciągłej detekcji płomieniowojonizacyjnej (FID)
1.
Pył ogółem
mg/m3
2.
SO2
mg/m3
3.
NOx (w przeliczeniu na NO2)
mg/m3
4.
5.
mg/m3
mg/m3
7.
CO
HCl
Substancje organiczne w postaci gazów i
par wyrażone jako całkowity węgiel
organiczny
HF
8.
O2
6.
mg/m3
mg/m3
%
Prędkość przepływu spalin lub ciśnienie
dynamiczne spalin
Temperatura
spalin
w
przekroju
pomiarowym
m/s
Pa
11.
Ciśnienie statyczne lub bezwględne spalin
Pa
12.
Wilgotność
bezwzględna
gazów
odlotowych lub stopień zawilżenia gazów
-
9.
10
K
Metoda paramagnetyczna, celi cyrkonowej
lub
elektrochemiczna
gwarantująca
niepewność pomiaru nie gorszą niż ± 0,4%
obj. O2
1), 2)
3)
4)
2), 5)
Objaśnienia:
IR - promieniowanie podczerwone,
1)
w przypadku braku możliwości technicznych lub metrologicznych zainstalowania
urządzeń do ciągłego pomiaru prędkości przepływu spalin lub ciśnienia dynamicznego spalin
dopuszcza się odstępstwa od prowadzenia ciągłych pomiarów prędkości przepływu spalin
lub ciśnienia dynamicznego spalin oraz wyznaczanie strumienia objętości spalin metodą
bilansową, gdy gwarantuje ona uzyskanie niepewności wyniku mniejszej niż 10 %,
Strona 306
2)
pomiary parametrów mogą być wykonywane dowolnymi metodami gwarantującymi
niepewność pomiaru mniejszą niż 10 %,
3)
dowolna metoda gwarantująca niepewność pomiaru ±5 K,
4)
dowolna metoda gwarantująca niepewność pomiaru ± 10 Pa,
5)
dopuszcza się odstępstwa od prowadzenia ciągłych pomiarów wilgotności
bezwzględnej lub stopnia zawilżenia oraz ich wyznaczanie metodą bilansową, gdy gwarantuje
ona uzyskanie niepewności wyniku mniejszej niż 10 %,
6)
metodykę należy dobrać odpowiednio do stężenia oznaczanego pierwiastka.
Tabela 15.2. Substancje mierzone w sposób okresowy oraz metodyki referencyjne
wykonywania pomiarów okresowych
Lp.
Nazwa substancji
Jednostka
miary
1.
Pb
mg/m3
2.
Cr
mg/m3
3.
Cu
mg/m3
4.
Mn
mg/m3
5.
Ni
mg/m3
6.
As
mg/m3
7.
Cd
mg/m3
8.
Hg
mg/m3
9.
Tl
mg/m3
10
Sb
mg/m3
11.
V
mg/m3
12.
Co
mg/m3
13.
Dioksyny i furany
ng/m3
Metodyka referencyjna
Spektrometria absorpcji atomowej lub emisyjna spektrometria
atomowa
ze wzbudzeniem plazmowym 6)
atomowa
atomowa
atomowa
atomowa
atomowa
atomowa
Norma PN-EN 13211
atomowa
atomowa
atomowa
atomowa
Norma PN-EN 1948 – 1, 2, 3
Rozporządzenia te zawierają również wytyczne, co do częstotliwości wykonywania
pomiarów okresowych, zasad prowadzenia pomiarów ciągłych dla tlenków azotu, kontroli
systemów ciągłych pomiarów i dokładności pojedynczego pomiaru, sposobu uśredniania
stężeń dobowych oraz zasad postępowania w przypadku awarii systemu pomiarów ciągłych.
Zostały one przedstawione poniżej:
Strona 307
1. Ciągłe pomiary emisji tlenków azotu (NOx) wykonuje się wtedy, gdy w pozwoleniu
na wprowadzanie gazów lub pyłów do powietrza lub w pozwoleniu zintegrowanym
ustalono wielkość dopuszczalnej emisji tej substancji.
2. Systemy do ciągłych pomiarów emisji do powietrza co najmniej raz w roku podlegają
procedurom zgodnym z normą PN-EN 14181, zapewniającym odpowiedni poziom
jakości, w tym co najmniej raz na trzy lata kontroli za pomocą pomiarów
równoległych prowadzonych z użyciem innych systemów z zastosowaniem metodyk
referencyjnych lub manualnych (dla pyłu zgodnie z normą PN-Z-04030-7 lub normą
PN-EN 13284-1, dla NOx zgodnie z normą PN-EN 14792, dla HCl zgodnie z normą
PN-EN 1911, dla SO2 zgodnie z normą PN-EN 14791, dla O2 zgodnie z normą
PN-EN 14789).
3. Systemy do ciągłych pomiarów emisji do powietrza podlegają zgodnie z normą
PN-EN 14181 pełnej procedurze kalibracji i walidacji w przypadku:
 systemów nowo instalowanych,
 systemów istniejących - co najmniej raz w ciągu trzech lat,
 każdej większej zmiany w pracy instalacji spalania paliw i większych zmian
lub napraw systemów istniejących.
4. Wartości średnie dobowe wyznaczane są na podstawie wartości średnich
trzydziestominutowych lub dziesięciominutowych stężeń substancji zmierzonych
w czasie eksploatacji instalacji, z uwzględnieniem okresów rozruchu i zatrzymywania,
o ile podczas ich trwania spalane są odpady, po odjęciu wartości przedziału ufności
określonego w pkt 5 niniejszego załącznika.
5. Wartości przedziału ufności dla pojedynczego wyniku pomiaru określa się zgodnie
z normą PN-EN 14181, przyjmując, że 95 % wartości przedziału ufności
pojedynczego wyniku pomiaru nie powinno przekraczać następujących wartości
wyrażonych w procentach standardu emisyjnego:
1) 10 % - w przypadku tlenku węgla;
2) 20 % - w przypadku dwutlenku siarki;
3) 20 % - w przypadku dwutlenku azotu;
4) 30 % - w przypadku pyłu całkowitego;
5) 30 % - w przypadku całkowitego węgla organicznego;
6) 40 % - w przypadku chlorowodoru;
7) 40 % - w przypadku fluorowodoru.
6. Jeżeli z powodu niesprawności lub konserwacji systemu do pomiarów ciągłych,
w ciągu roku kalendarzowego wystąpi więcej niż 10 dni, w których z każdej doby
więcej niż pięć średnich trzydziestominutowych wartości stężeń substancji jest
nieważnych, to prowadzący instalację podejmuje działania w celu zwiększenia
niezawodności systemu ciągłego pomiaru emisji i informuje wojewódzkiego
inspektora ochrony środowiska o podjętych działaniach.
7. Częstotliwość pomiarów okresowych raz na 6 miesięcy, a przez pierwszy rok
eksploatacji instalacji, co najmniej raz na 3 miesiące.
System pomiarów ciągłych powinien być uzupełniony systemem pomiarów okresowych,
co zapewni kontrolę poziomów emisji zanieczyszczeń. Pomiarami okresowymi będą ujęte te
zanieczyszczenia, które nie będą mierzone w sposób ciągły, a których pomiary są konieczne
ze względu na charakter przedsięwzięcia.
Pomiary okresowe prowadzi się nie mniej niż raz na sześć miesięcy, a przez pierwsze
dwanaście miesięcy eksploatacji instalacji lub urządzeń nie mniej niż raz na trzy miesiące.
Strona 308
Ciągłe pomiary tlenków azotu (NOx) wykonuje się wtedy, gdy w pozwoleniu na
wprowadzanie gazów lub pyłów do powietrza lub w pozwoleniu zintegrowanym ustalono
wielkość dopuszczalnej emisji tej substancji.
Jeżeli prowadzący instalację może wykazać, że emisje chlorowodoru (HCl), fluorowodoru
(HF) i dwutlenku siarki (SO2) w żadnych okolicznościach nie będą wyższe niż ich standardy
emisyjne określone w odrębnych przepisach, to pomiary tych substancji prowadzi się
okresowo, co najmniej dwa razy w roku kalendarzowym - raz w sezonie zimowym
(październik - marzec) oraz raz w sezonie letnim (kwiecień - wrzesień), a przez pierwsze
dwanaście miesięcy eksploatacji nie mniej niż raz na trzy miesiące.
Jeżeli w wyniku neutralizacji chlorowodoru zapewnione jest dotrzymywanie standardu
emisyjnego tej substancji, to pomiary fluorowodoru prowadzi się okresowo, co najmniej dwa
razy w roku kalendarzowym - raz w sezonie zimowym (październik - marzec) oraz raz
w sezonie letnim (kwiecień - wrzesień), a przez pierwsze dwanaście miesięcy eksploatacji
nie mniej niż raz na trzy miesiące.
15.2.1.2.
Wymagania w stosunku do ZTPOK
Przeprowadzona powyżej analiza wymagań formalnych w zakresie dopuszczalnych
poziomów niektórych substancji w powietrzu, wartości odniesienia oraz wymagań w zakresie
prowadzenia wielkości emisji wskazuje, że pomiarami należy objąć wszystkie rozpatrywane
zanieczyszczenia zawarte w rozporządzeniu w sprawie standardów emisyjnych z instalacji.
Dla ZTPOK należy prowadzić pomiary ciągłe i okresowe, zgodnie z przepisami prawa w tym
zakresie. Dla instalacji ZTPOK zakres prowadzonych pomiarów przedstawia się następująco:
Pomiary ciągłe dla dwóch linii termicznego przekształcania odpadów należy prowadzić dla:
 pyłu ogółem,
 NOx (w przeliczeniu na NO2),
 CO,
 SO2,
 HCl,
 HF,
 substancji organicznych w postaci gazów i par wyrażone jako całkowity węgiel
organiczny,
 O2,
 prędkości przepływu spalin lub ciśnienia dynamicznego spalin,
 temperatury spalin w przekroju pomiarowym,
 ciśnienia statycznego spalin,
 współczynnika wilgotności.
Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Środowiska w sprawie wymagań w zakresie
prowadzenia pomiarów wielkości emisji, oraz pomiarów ilości pobieranej wody jeżeli
prowadzący instalację lub urządzenie może wykazać, że emisje chlorowodoru, fluorowodoru i
dwutlenku siarki w żadnych okolicznościach nie będzie wyższe niż standardy emisyjne
określone w rozporządzeniu wydanym na podstawie art. 145 ust. 1 pkt 1 ustawy Prawo
ochrony środowiska, to pomiary emisji tych substancji mogą być prowadzone okresowo,
z częstotliwością co najmniej raz na 6 miesięcy, a przez pierwszy rok eksploatacji
co najmniej raz na 3 miesiące.
Strona 309
Pozostałe pomiary okresowe należy prowadzić dla:
 Pb,
 Cr,
 Cu,
 Mn,
 Ni,
 As,
 Cd,
 Hg,
 Tl,
 Sb,
 V,
 Co,
 dioksyn i furanów.
Pomiary okresowe dla linii termicznego przekształcania odpadów należy prowadzić
co najmniej raz na sześć miesięcy, a przez pierwszy rok eksploatacji co najmniej raz na trzy
miesiące.
Systemy ciągłych pomiarów emisji do powietrza zainstalowane w Zakładzie należy
kontrolować za pomocą równoległych pomiarów prowadzonych przy użyciu innych
systemów z zastosowaniem metodyk referencyjnych (zgodnie z rozporządzeniem),co
najmniej raz na trzy lata.
W przypadku awarii takiego systemu, która wystąpi więcej niż 10 dni w ciągu roku,
w których z każdej doby więcej niż trzy razy średnie jednogodzinne wartości stężeń
substancji będą nieważne, Inwestor będzie musiał podjąć działania w celu zwiększania
niezawodności systemu ciągłego pomiaru emisji oraz poinformować Wojewódzkiego
Inspektora Ochrony Środowiska o podjętych działaniach.
Monitoring emisji połączony będzie z automatyką ZTPOK z możliwością udostępnienia
wyników on-line uprawnionym instytucjom nadzoru ekologicznego (WIOŚ, służby
Marszałka Województwa), odpowiedzialnym za ochronę środowiska i nadzór nad pracą
instalacji spalania odpadów, tak by można mieć bezpośredni wgląd w odpowiednie wyniki
świadczące o właściwej pracy instalacji i o spełnianiu wymagań emisji, które zdefiniowane
będą m.in. w pozwoleniu zintegrowanym.
W planie zagospodarowania terenu zostanie również przewidziane miejsce na tablicę
monitoringową, która w celach informacyjnych i kontrolnych będzie wyświetlała na bieżącą
wartości emisji substancji do powietrza z funkcjonowania ZTPOK.
15.2.2. MONITORING PARAMETRÓW PROCESOWYCH
Monitoring parametrów procesowych, tzw. monitoring technologiczny jest pomiarem
uzupełniającym i wspomagającym monitoring emisji zanieczyszczeń do powietrza
i w łącznym spełnieniu wymagań daje gwarancję dotrzymania norm emisji. W rozważanym
przypadku proponuje się następujący układ monitoringu technologicznego.
Strona 310
Układ spalania:
W piecach należy przeprowadzać pomiary ciągłe następujących parametrów:
 temperatura spalin,
 podciśnienie,
 zawartość tlenu w spalinach,
 czas przebywania spalin (nie jest wymagany prawnie)
W komorze dopalania monitorowane powinny być:
 pomiar ilości czynników podawanych do układu spalania (powietrze
pierwotne/wtórne, paliwo wspomagające),
 Komory dopalania powinny być wyposażone w luki i wzierniki umożliwiające nadzór
zarówno wzrokowy, jak i przy pomocy przyrządów pomiarowych nie zainstalowanych
na stałe.
I stopień oczyszczania spalin
Zakres monitoringu:
 pomiar ciągły strumienia masy wtryskiwanego stałego mocznika,
 pomiar ciągły temperatury roztworu mocznika,
 pomiar ciągły ciśnienia roztworu mocznika.
II stopień oczyszczania spalin
Zakres monitoringu:
 pomiar ciągły ilości wdmuchiwanego sorbentu,
 pomiar ciągły recyrkulatu z nieprzereagowanym sorbentem,
 pomiar ciągły stężenia SO2 za filtrem tkaninowym,
 pomiar ciągły ciśnienia przed i za filtrem tkaninowym,
 pomiar ciągły temperatury spalin przed wejściem na tkaninowym.
Monitoring temperatury procesu wraz z emisją do powietrza, połączony będzie z automatyką
ZTPOK z możliwością udostępnienia wyników on-line uprawnionym instytucjom nadzoru
ekologicznego (WIOŚ, służby Marszałka Województwa), odpowiedzialnym za ochronę
środowiska i nadzór nad pracą instalacji spalania odpadów, tak by można mieć bezpośredni
wgląd w odpowiednie wyniki świadczące o właściwej pracy instalacji i o spełnianiu wymagań
emisji, które zdefiniowane będą np. w pozwoleniu zintegrowanym.
15.2.3. MONITORING HAŁASU
Nie przewiduje się prowadzenia ciągłych pomiarów hałasu oprócz pomiarów okresowych.
W trakcie opracowywania projektu technicznego należy wykonać ponowne obliczenia
akustyczne z uwzględnieniem parametrów akustycznych charakterystycznych dla ostatecznie
przyjętych rozwiązań technologicznych i ostatecznej lokalizacji urządzeń.
Po zakończeniu prac budowlanych i uruchomieniu należy wykonać kontrolne pomiary
propagacji hałasu w środowisku.
Pomiary hałasu należy wykonywać przynajmniej dwukrotnie w ciągu roku w okresie letnim
i zimowym.
Strona 311
15.2.4. MONITORING WÓD PODZIEMNYCH
Podstawą określenia lokalizacji otworów obserwacyjnych (piezometrów), służących kontroli
jakości środowiska gruntowo-wodnego oraz zakresu monitoringu powinna być dokumentacja
określająca warunki hydrogeologiczne w związku z projektowaniem inwestycji mogącej
zanieczyścić wody podziemne, wykonana zgodnie z ustawą Prawo geologiczne i górnicze
i przyjęta bez zastrzeżeń przez właściwy organ administracji.
W wykonanych w fazie budowy piezometrach należy prowadzić pomiary i badania
przynajmniej dwa razy w ciągu roku (co 6 miesięcy).
Zakres pomiarowy badań powinien być ustalony w opracowaniu hydrogeologicznym
sporządzonym dla etapu realizacji przedsięwzięcia (faza budowy). W zakresie badań powinny
być uwzględnione oprócz elementów ogólnych m.in. elementy nieorganiczne, w tym metale
ciężkie oraz elementy organiczne, w tym substancje ropopochodne i WWA – rozporządzeni
Ministra Środowiska z dnia 23 lipca 2008 r. w sprawie kryteriów i sposobu oceny stanu wód
podziemnych (Dz. U. nr 143., poz.896).
15.2.5. MONITORING POBORU WODY I WYTWARZANYCH ŚCIEKÓW
Należy prowadzić bieżącą automatyczna rejestrację ilości zużytej wody oraz wytwarzanych
ścieków.
Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 24 lipca 2006 r. w sprawie
warunków, jakie należy spełnić przy wprowadzaniu ścieków do wód lub do ziemi,
oraz w sprawie substancji szczególnie szkodliwych dla środowiska wodnego (Dz. U. Nr 137,
poz. 984)
Pobieranie próbek, o których mowa w § 6 ust. 1-3, wprowadzanych do wód oraz pomiary ich
ilości i jakości powinny być dokonywane:
 w regularnych odstępach czasu;
 z częstotliwością nie mniejszą niż raz na dwa miesiące, stale w tym samym miejscu,
w którym ścieki są wprowadzane do wód, a jeżeli to konieczne - w innym miejscu
reprezentatywnym dla ilości i jakości tych ścieków.
15.2.6. GOSPODARKA ODPADAMI
Kontrola funkcjonowania gospodarki odpadami prowadzona będzie w taki sposób, że:
 przyjęcie odpadów nastąpi po uprzednim ustaleniu masy odpadów oraz sprawdzeniu
zgodności przyjmowanych odpadów z danymi zawartymi w karcie przekazania
odpadów;
 system ewidencji odpadów (przyjmowanych i wytwarzanych) będzie prowadzony
zgodnie z wymogami określonymi w rozporządzeniu w sprawie wzorów stosowanych
na potrzeby ewidencji odpadów;
 kontrola dostarczanych odpadów odbywać się będzie zgodnie z wymaganiami
określonymi w art. 45 ust. 1a, 1b oraz 2 ustawy o odpadach (Dz. U. z 2007 Nr 39
poz.251 z póź. zm.);
 pomiary wartości opałowej i wilgotności w odpadach przyjmowanych do termicznego
przekształcenia dokonywane będą 4 razy do roku;
 roczne sprawozdanie sporządzane będzie na formularzu M09 na potrzeby Głównego
Urzędu Statystycznego.
 Roczne sprawozdanie przekazywane do urzędu marszałkowskiego zgodnie
z wymogami określonymi w rozporządzeniu w sprawie zakresu informacji oraz
Strona 312
wzorów formularzy służących do sporządzania i przekazywania zbiorczych zestawień
danych.
Zgodnie ustawą z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (Tekst jednolity: Dz. U. z 2007 r.
Nr 39, poz. 251 z późn. zm.) posiadacz odpadów, z zastrzeżeniem ust. 2 i 3, jest obowiązany
do prowadzenia ich ilościowej i jakościowej ewidencji zgodnie z przyjętym katalogiem
odpadów i listą odpadów niebezpiecznych.
15.2.7. MONITORING GLEB
Wskazane jest, aby monitoring jakości gleb był prowadzony według metodyki stosowanej
w instalacjach o podobnym charakterze. Pozwoli to na ewentualne dokonywanie analizy
porównawczej pomiędzy tymi instalacjami., w kwestii ewentualnego oddziaływania
na powierzchnie ziemi (gleby) eksploatacji ZTPOK.
Metodyka powinna być opracowana pod kątem oznaczania tzw. tła geochemicznego dla
polichlorowanych dibenzodioksyn, polichlorowanych dibenzofuranów, metali ciężkich
w glebach, wykonanego w fazie budowy. Kontrolne pomiary w fazie eksploatacji należy
prowadzić raz na 3 lata.
15.2.8. MONITORING PRZYRODNICZY
Nie przewiduje się wprowadzenia monitoringu przyrodniczego.
15.2.9. MONITORING WARUNKÓW PRACY
Zgodnie z rozdziałem 6 rozporządzenia w sprawie warunków BHP pracodawca wyznacza
osobę odpowiedzialną za stały monitoring na terenie spalarni odpadów komunalnych stężenia
takich związków, jak polichlorowane bifenyle (PCB), dioksyny, dibenzofurany, chlorofenole,
jedno- i wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne (WWA), metale ciężkie (ołów, kadm,
rtęć) oraz gazy drażniące (ditlenek azotu i ditlenek siarki).
Pracodawca zleca przeprowadzanie okresowych kontroli na terenie zakładu pracy, mających
na celu zweryfikowanie obecności, ilości i rodzaju drobnoustrojów, a także stężenia biogazu
i metali ciężkich.
15.2.10. POZOSTAŁE SYSTEMY KONTROLI
W ZTPOK proponuje się powołanie komórki badawczo-kontrolnej, której zadaniem będzie:
 kontrola procesów technologicznych;
 stały monitoring wszystkich obiektów, instalacji i urządzeń pod względem
ich oddziaływania na środowisko i zdrowie ludzi.
Ponadto kontrola spełniania warunków ochrony środowiska będzie sprawowana również
przez odpowiednie zewnętrzne instytucje kontrolne.
Kontrole m.in. WIOŚ mają na celu stwierdzenie zgodności sposobu realizacji inwestycji oraz
jej eksploatacji z obowiązującymi przepisami prawa krajowego oraz decyzjami
administracyjnymi wydawanymi na etapie planowania, budowy i eksploatacji inwestycji.
Ewentualne nieprawidłowości stwierdzone przez organy kontroli spowodują konsekwencje
o różnym stopniu uciążliwości dla zarządzającego ZTPOK.
Strona 313
16. WSKAZANIE
TRUDNOŚCI
WYNIKAJĄCYCH
Z
NIEDOSTATKÓW
TECHNIKI
LUB
LUK
WE
WSPÓŁCZESNEJ
WIEDZY,
JAKIE
NAPOTKANO
OPRACOWUJĄC RAPORT
Podczas opracowywania raportu nie wystąpiły trudności które mogłyby stanowić przeszkodę
w jego napisaniu na potrzeby uzyskania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach.
W ostatnich latach w Polsce nie oddano do eksploatacji żadnej instalacji termicznej utylizacji
odpadów komunalnych, stąd brak jest jeszcze doświadczeń w szacowaniu oddziaływań
związanych z realizacją i funkcjonowaniem przedsięwzięcia. Mimo niedostatków
doświadczeń praktycznych, wiedzę na ten temat dla potrzeb niniejszego dokumentu czerpano
z bogatych doświadczeń krajów Unii Europejskiej, m.in. zebranych i publikowanych
w dokumentach BREF.
Zdaniem autorów raportu wskazane jest wykonanie analizy porealizacyjnej po co najmniej
jedno rocznym okresie eksploatacji, w której dokonano by porównania ustaleń zawartych
w raporcie o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko i w decyzji o środowiskowych
uwarunkowaniach z rzeczywistym oddziaływaniem przedsięwzięcia na środowisko
i działaniami podjętymi w celu jego ograniczenia. Obowiązek taki winien być nałożony na
inwestora w decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach (art. 56 ust. 4 pkt. 2 ustawy –
prawo ochrony środowiska).
Wykonanie analizy porealizacyjnej pozwoliłoby na lepsze rozeznanie interakcji zachodzących
w środowisku przyrodniczym a tym samym pozwoliło by zapobiec powielaniu ewentualnych
błędów w procesie lokalizacji podobnych inwestycji.
Strona 314
17. WSKAZANIE
KONIECZNOŚCI
PONOWNEGO
PRZEPROWADZENIA
OCENY
ODDZIAŁYWANIA
NA
ŚRODOWISKO
Na realizację przedsięwzięcia Inwestor będzie aplikował o środki finansowe z UE – Fundusz
Spójności, Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko; POIiŚ 2.1-13., na podstawie
tzw. żółtego Fidica – „zaprojektuj i wybuduj”. Zgodnie z wymogami Komisji UE należy dla
takiego przedsięwzięcia przeprowadzić dwie oceny oddziaływania na środowisko:
4. 1-sza ocena; na obecnym etapie postępowania administracyjnego (niniejszy
raport jest istotną częścią tego postępowania)
5. 2-ga ocena; po wykonaniu studium wykonalności i opracowaniu projektu
technicznego – dokumenty te uszczegółowiają wszystkie uwarunkowania
techniczne oraz finansowe realizacji przedsięwzięcia.
Jest to zgodne z zapisami rozdziału 4 ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu
informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz
ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. Nr 199, poz. 1227).
Dlatego z uwagi na brak obecnie ustalonych ostatecznych szczegółowych rozwiązań
technicznych, uwarunkowań i parametrów należy przeprowadzić ponowną ocenę
oddziaływania na środowisko na etapie uzyskiwania pozwolenia na budowę.
Niniejszy raport oddziaływania na środowisko planowanego przedsięwzięcia jest sporządzony
w celu uzyskania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach i zapisy zawarte w tym
Raporcie należy traktować jako wytyczne dla celów projektowych.
Strona 315
18. UZUPEŁNIENIE RAPORTU ZGODNIE Z PISMEM
REGIONALNEGO DYREKTORA OCHRONY ŚRODOWISKA
W KRAKOWIE
W niniejszym rozdziale przedstawiono odpowiedzi na wszystkie zagadnienia poruszane
w wystąpieniu Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Krakowie z dnia
18.01.2011 r., znak OO.4242.1.15.2011.A.K.
Zgodnie z tym pismem niektóre z rozdziałów Raportu zostały uzupełnione o stosowne zapisy.
Ad 1. Przedstawić rodzaj, skład morfologiczny odpadów.
Planowana instalacja termicznego przekształcania odpadów oparta zostanie na nowoczesnej
technicznie technologii spalania odpadów w piecu z paleniskiem rusztowym. Do termicznego
przekształcania kierowane będą tzw. resztkowe odpady komunalne, z których na
wcześniejszym, nadrzędnym w systemie, etapie ich zagospodarowania, zostały
wysegregowane użyteczne surowce wtórne.
 nie segregowane (zmieszane) odpady komunalne (20 03 01).
Odpad ten zbierany będzie na obszarze wskazanym w rozdz. 6.1. niniejszego Raportu. Przed
przekazaniem do termicznego przekształcania zebrane odpady komunalne zostaną poddane
obróbce wstępnej typu - wysortowanie surowców wtórnych, wysortowanie odpadów
niebezpiecznych z strumienia odpadów komunalnych, a następnie frakcja resztkowa zostanie
przekazana do termicznego przekształcenia.
Kontrola i ograniczenie co do przyjmowania wyżej wymienionych odpadów zapewnione
będzie poprzez ewidencję przyjmowanych odpadów prowadzoną przy wjeździe na teren
ZTPOK.
Powyższe informację zostały zamieszczone m.in. w rozdziale 5.6. Wariant proponowany do
realizacji – najkorzystniejszy dla środowiska – Podsumowanie.
Na obecnym etapie procedowania przedsięwzięcia Inwestor nie przeprowadził aktualnych
badań morfologicznych składu odpadów komunalnych terenu objętych zbiórką odpadów.
Dlatego autorzy Raportu do analiz środowiskowych przyjmowali wartości uśrednione,
literaturowe, własne wstępne wyniki analizy składu morfologicznego. Badania morfologiczne
zostaną przeprowadzone na etapie studium wykonalności.
Inwestor ma zamiar na etapie dalszego procedowania, na etapie opracowania studium
wykonalności, wykonać aktualne badania składu morfologicznego odpadów komunalnych.
Bez tych badań nie będzie można określić efektu energetycznego instalacji, który jest
zasadniczą częścią efektu ekonomicznego określanego w ramach przedmiotowego studium.
Między innymi dlatego autorzy Raportu w swoich wnioskach zalecają:
,,…… Dlatego z uwagi na brak obecnie ustalonych ostatecznych szczegółowych rozwiązań
Niniejszy raport oddziaływania na środowisko planowanego przedsięwzięcia jest sporządzony
w celu uzyskania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach i zapisy zawarte w tym
Raporcie należy traktować jako wytyczne dla celów projektowych. ….”.
Strona 316
Ad 2. Uzasadnić przyjęty sposób uśredniania wartości opałowej odpadów komunalnych
i dokonać analizy nominalnej wartości opałowej.
Nominalną wartość opałową określono na podstawie badań własnych Inwestora oraz danych
literaturowych odpowiadających specyfice gmin miejsko – wiejskich, będących w większości
na planowanym obszarze zbierania odpadów komunalnych.
Przyjęta wartość opałowa 8500 KJ/kg została określona w SIWZ przez Inwestora, jako jeden
z podstawowych parametrów instalacji ZTPOK koniecznych do uwzględnienia w Raporcie,
obok takich parametrów jak m.in.: wydajność, ilość linii, czas pracy, ilość przetworzonych
odpadów na dobę i w ciągu roku itp.
Podana przez Inwestora wartość opałowa mieści się w zakresie wartości opałowych
przyjmowanych dla innych instalacji lokalizowanych na terenie Polski, gdzie wartość ta waha
się w granicach od 7500 do 11000 kJ/kg – instalacje dla rejonu Szczecina, Bydgoszczy
i Torunia, Konina, Poznania, Białegostoku.
Wartość opałowa wytwarzanych odpadów komunalnych zostanie ściśle określona
w planowanych badaniach morfologicznych.
Ad 3. Dookreślić maksymalne moce przerobowe instalacji, z uzasadnieniem przyjętych
założeń.
Maksymalna moc przerobowa Zakładu Termicznego Przekształcania Odpadów Komunalnych
(ZTPOK) w gminie Trzebinia, została określona na 150 000 Mg/rok odpadów komunalnych.
Wielkość ta została określona na podstawie wykonanej analizy systemu gospodarki odpadami
komunalnymi wykonanej w opracowaniu ,,Koncepcja rozwiązań organizacyjnych
i technicznych zmiany systemu gospodarki odpadami komunalnymi dla Gminy Chrzanów,
Międzygminnego Związku Chrzanowa, Libiąża, Trzebini „Gospodarka Komunalna” –
Interbis Biuro Inżynierii Środowiska w Krakowie - czerwiec 2009 r.
Dokładne wyjaśnienie oraz analizy systemu gospodarki odpadami opracowane w tej
koncepcji można znaleźć na stronie internetowej Urzędu Miejskiego w Chrzanowie pod
adresem strony internetowej: http://www.chrzanow.pl/files/koncepcja_chrzanow.pdf.
W koncepcji dokonano analizy systemu gospodarki odpadami komunalnymi odpadów,
określono i sporządzono bilans oraz prognozę wytwarzania odpadów komunalnych na
rozpatrywanym terenie oraz wybrano optymalny zakład przekształcania odpadów
z przyjęciem mocy przerobowej, która pozwoli na wypełnienie dyrektyw unijnych oraz
polskiego prawa z zakresu gospodarki odpadami komunalnymi.
Zakład Termicznego Przekształcania Odpadów Komunalnych przewidywany jest do przyjęcia
odpadów komunalnych zbieranych na terenach powiatu chrzanowskiego, olkuskiego,
oświęcimskiego, suskiego i wadowickiego.
Instalacja przewidziana do termicznego przekształcania odpadów komunalnych będzie mieć
wydajność 150 tys. Mg/rok.
Odpady komunalne transportowane byłyby do ZTPOK w Trzebini:
- bezpośrednio z terenu powiatu chrzanowskiego, po wcześniejszym zebraniu,
- zbierane odpady z terenu pozostałych powiatów byłyby transportowane do punktów
przeładunkowych i dalej do ZTPOK. Punkty przeładunkowe zorganizowane byłyby na terenie
wyznaczonych składowisk, gdzie odpady byłyby odpowiednio przygotowywane do dalekiego
transportu np. poprzez zmniejszenie ich objętości (zgniatanie) i ich foliowanie (belowanie).
Powyższe informację zostały zamieszczone m.in. w rozdziale 6.1 Rola i miejsce ZTPOK
w przyszłym systemie gospodarki odpadami komunalnymi.
Strona 317
Ad 4. Przedstawić plan pozyskania dostawców odpadów w przypadku braku posiadania
odpowiedniej ilości odpadów.
Raport uzupełnia się o następujące zapisy w rozdziale 6.1.
W przypadku braku odpowiedniej ilości odpadów komunalnych przeznaczonych do
termicznego przekształcenia, instalacja ZTPOK będzie działała wykorzystując jedną linię
przerobową. ZTPOK będzie składał się z dwóch dublujących się linii technologicznych
mogących pracować samodzielnie. Moc przerobowa instalacji = 150 000 Mg/rok (2 linie
x 75 000 Mg/rok).
W ekstremalnej sytuacji, gdyby nie dostarczano odpadów do ZTPOK zakład zostanie
wyłączony do czasu zebrania i dostarczenia odpowiedniej ilości odpadów komunalnych.
Nie przewiduje się na etapie prowadzenia procedury o wydanie decyzji o środowiskowych
uwarunkowaniach wdrażania oraz przedstawiania planów pozyskiwania odpadów.
Takich planów oraz założeń koncepcyjnych dokonuje się na etapie opracowywania ,,Studium
wykonalności….” oraz na etapie tworzenia business planów dla inwestycji np. program
funkcjonalno-użytkowy.
Ad 5. Podać maksymalną ilość odpadów magazynowych na terenie ZTPOK
z rozdzieleniem na ilość w bunkrze i poza nim oraz określić maksymalny czas
magazynowania zafoliowanych odpadów.
o pojemności zapewniającej nieprzerwaną prace instalacji na okres minimum 3 - 5 dni.
Przewiduje się, że bunkier na odpady będzie posiadał możliwość tymczasowego
magazynowania około 2% mocy przerobowej instalacji, czyli do około 2500 Mg. Poza
bunkrem nie przewiduje się żadnej innej formy magazynowania odpadów przeznaczonych do
termicznego przekształcenia na terenie ZTPOK. Odpady zafoliowane przywiezione do
ZTPOK będą sukcesywnie przekazywane do termicznego przekształcenia. Przewiduje się, że
maksymalny czas przebywania odpadów zafoliowanych na terenie ZTPOK (oczywiście tylko
w bunkrze) będzie wynosił do 5 dni.
Ad 6. Opisać problematykę budowy infrastruktury drogowej umożliwiającej dowóz
odpadów komunalnych do instalacji.
ciężarowych (śmieciarkach – ładowność 10 i 20 Mg), hermetycznie zamykanych. Tak aby nie
powodować emisji odorów podczas transportu odpadów. Bezpośredni dojazd do
rozpatrywanej lokalizacji do ZTPOK odbywać się będzie, tak jak obecnie do Elektrowni
Siersza, ul. Jana Pawła II oraz drogą od południowej strony działki inwestycyjnej.
Strona 318
takiego rodzaju transportu odpadów do terenu inwestycyjnego. Szczegółowa problematyka
zapewnienia odpowiedniej infrastruktury transportowej do zakładu i z zakładu zostanie
rozwiązana na etapie sporządzania Studium Wykonalności.
Ad 7. Dokonać analizy zagospodarowania ścieków przemysłowych i sposobu gaszenia
żużla, z uwzględnieniem wariantu gaszenia ściekami lub wodą pobieraną z sieci.
W Raporcie w rozdziale 8.3 Gospodarka wodno – ściekowa przedstawiono informację na
temat analizy możliwości zagospodarowania ścieków przemysłowych (między innymi do
gaszenia żużla).
W/w informacje uzupełnia się następująco:
W instalacji będzie powstawało kilka rodzajów ścieków i wód przemysłowych
wykorzystywanych do procesu.
Należą do nich:
wodnym.
wodnym.
spalin będzie wyparowywać i w postaci pary wodnej zmieszanej z oczyszczonymi
spalinami będzie wypuszczana do atmosfery. W związku z tym ZTPOK nie będzie
powodować tworzenia się ścieków z systemu oczyszczania salin.
Przed przeznaczeniem i przekazaniem kanalizacją wewnętrzną w/w ścieków przeznaczonych
do gaszenia żużla oraz po wcześniejszym oczyszczeniu, ścieki zostaną poddane badaniom
laboratoryjnym na terenie ZTPOK w celu określenia możliwości ponownego wykorzystania
oczyszczonych ścieków. W przypadku spełnienia kryteriów ponownego wykorzystania
określonych w polskim i unijnym prawie w zakresie gospodarki wodno – ściekowej zostaną
zagospodarowane w własnym zakresie do np. gaszenia żużla. W przypadku stwierdzenia
w badaniach składu ścieków nie możliwości ponownego wykorzystania, zostaną
odprowadzone kanalizacją zakładową – przemysłową do najbliższego kolektora kanalizacji
miejskiej, a następnie na oczyszczalnie ścieków. W takim przypadku uzupełni się
zapotrzebowanie na wodę do celów gaszenia żużla, wodą z sieci miejskiej.
Strona 319
Zaproponowana technologia termicznego przekształcania odpadów komunalnych dla ZTPOK
w gminie Chrzanów jest w rzeczywistości technologią bezściekową. Stosowana jest w wielu
krajach unii europejskiej. Podczyszczone ścieki na terenie zakładu termicznego
przekształcania wykorzystuje się do ponownego użycia. Oczyszczone ścieki z procesów
technologicznych, zawracane są do ponownego użycia, po wcześniejszym przebadaniu
i skontrolowaniu ich składu.
Ad 8. Uściślić temperaturę wylotową spalin. Określić dla jakiej wykonano obliczenia.
Jeżeli dla innej dokonano obliczeń należy powtórzyć obliczenia.
Temperatura wylotowa spalin będzie wynosić 150 º C.
Dokonane obliczenia emisji substancji do powietrza zostały wykonane poprawnie
uwzględniając wszystkie temperatury procesowe mogące mieć wpływ na substancję do
powietrza.
W/w informację zostały zamieszczone w Raporcie m.in. w rozdziale 8.1 Oddziaływanie na
stan jakości powietrza atmosferycznego.
Ad 9. Opisać planowany możliwy wariant odbioru ciepła z instalacji i jego
wykorzystania.
energię elektryczną. Ponad to istnieje możliwość przekazywania energii wyprodukowanej na
terenie ZTPOK do zakładów produkcyjnych na terenie Chrzanowa i Trzebini. Taka sytuacja
będzie mieć miejsce w przypadku gdy zapotrzebowanie na energię cieplną oraz elektryczną
wśród mieszkańców będzie mniejsze niż wyprodukowana energia w zakładach
energetycznych na omawianym terenie. Należy również pamiętać, że wyprodukowana energia
na terenie ZTPOK będzie traktowana jako tzw. energia zielona (energia ze źródeł
odnawialnych) i zgodnie z prawem UE powinna mieć pierwszeństwo wprowadzenia do sieci
ciepłowniczej lub energetycznej.
Ad 10. Określić dla każdej z metod oczyszczania spalin ilość i jakość powstających
odpadów poprocesowych.
Poniżej przedstawiono tabele ilości oraz jakości odpadów poprocesowych powstałych na
etapie termicznego przekształcania odpadów komunalnych nie uwzględniając odpadów
powstałych na etapie oczyszczania spalin. Odpady te powstaną niezależnie od wyboru metody
oczyszczania spalin.
Strona 320
Tabela 18.1 Rodzaje oraz ilość odpadów powstających w wyniku eksploatacji ZTPOK
bez uwzględnienia odpadów powstałych na etapie oczyszczania spalin
Kod
odpadu
Rodzaj odpadu
Ilość odpadów [Mg/rok]
13 01 10*
mineralne oleje hydrauliczne niezawierające związków
6
13 02 05*
6
13 02 08*
1
13 05 02*
15 02 02*
sorbenty, materiały filtracyjne, tkaniny do wycierania
i ubrania ochronne zanieczyszczone substancjami
zużyte urządzenia zawierające elementy niebezpieczne lampy
fluorescencyjne
1
0,1
16 02 13*
16 06 01*
19 01 10*
15 01 01
15 01 02
15 02 03
19 01 12
19 01 99
19 09 01
19 09 02
19 09 05
19 09 06
19 12 02
19 12 03
20 03 01
Suma:
i ubrania ochronne niezanieczyszczone substancjami
niebezpiecznymi)
(po przekształceniu tego odpadu w procesie mechanicznej
obróbki oraz waloryzacji żużla
i po uzyskaniu stosownych atestów będzie traktowany jako
produkt budowlany wykorzystywany w budownictwie
drogowych)
metale żelazne
metale nieżelazne
Suma:
0,05
0,05
200
214,2
0,5
0,5
0,05
40 000
1
5
5
2
2
1 900
1 000
2
42 918,05
Tabela 18.2 przedstawia odpady powstały w czasie prowadzenia oczyszczania spalin
uwzględniając rozróżnienie odpadów ze względu na wybór metody oczyszczania spalin.
Strona 321
Tabela 18.2 Odpady powstałe na etapie oczyszczania spalin, podział ze względu wybór
metody oczyszczania spalin
Lp.
Rodzaj odpadu
Kod:
Ilość w Mg/rok
Odpady niebezpieczne z odpylania i oczyszczania gazów spalinowych:
Wariant 1. Metoda mokra oczyszczania gazów spalinowych:
1 Popioły lotne zawierające substancje niebezpieczne
19 01 13*
4 000,00
2 Osady filtracyjne (np. placek filtracyjny)z oczyszczania gazów
19 01 05*
4 500,00
odlotowych
3 Szlamy i inne odpady uwodnione z oczyszczania gazów odlotowych
19 01 06*
4 Pyły z kotłów zawierające substancje niebezpieczne
19 01 15*
2 000,00
Suma:
10 500,00
- odpady wymienione w pozycji 1,4 zostają zestalone i stabilizowane – powstanie odpad o kodzie 19 03 05
w ilości około 8000,00 Mg/rok
- odpady wymienione w pozycji 2,3 zostają przekazane na oczyszczalnie ścieków – 4 500,00 Mg/rok
Wariant 2. Metoda półsucha oczyszczania gazów spalinowych:
19 01 13*
4 000,00
2 Odpady stałe z oczyszczania gazów odlotowych
19 01 07*
2 000,00
19 01 15*
2 000,00
Suma:
8 000,00
- odpady wymienione w pozycji 1,2,3 zostają zestalone i stabilizowane – powstanie odpad o kodzie 19 03 05
w ilości 12 000,00 Mg/rok
Wariant 3. Metoda sucha oczyszczania gazów spalinowych:
19 01 13*
5 000,00
2 Odpady stałe z oczyszczania gazów odlotowych
19 01 07
4 000,00
19 01 15*
2 000,00
Suma:
11 000,00
- odpady wymienione w pozycji 1,2,3 zostają zestalone i stabilizowane – powstanie odpad o kodzie 19 03 05
w ilości 12 000,00 Mg/rok
W przypadku procesu termicznego przekształcania odpadów komunalnych, powstałe odpady
podprocesowe mogą się od siebie różnić w ilościach oraz rodzajach w wyniku wyboru innej
metody oczyszczania gazów odlotowych. W przypadku wyboru metody mokrej oczyszczania
spalin oprócz odpadów stałych z oczyszczania spalin przeznaczonych do zestalania
i chemicznej stabilizacji powstałyby odpady płynne (tzw. placki filtracyjne), które należy
przeznaczyć do zagospodarowania. Metoda półsucha i sucha generuje większą ilość odpadów
stałych, które można wszystkie zestalić i stabilizować, a następnie bezpiecznie
unieszkodliwić, poprzez składowanie (D3 – składowanie głębokie).
Ad 11. Jednocześnie wskazać wybrany wariant realizacji przedsięwzięcia i opisać cały
proces termicznego przekształcania odpadów, metodę oczyszczania spalin oraz innych
procesów towarzyszących. Przedstawić uzyskiwane poziomy emisji oraz bilans odpadów
podprocesowych.
Powyższe informację zostały zamieszczone w Raporcie w rozdziale 5.6. Wariant proponowany
do realizacji – najkorzystniejszy dla środowiska..
Ad 12. Dookreślić możliwości zastosowania w przemyśle popiołów po stabilizacji,
przedstawić dokumenty poświadczające ich wykorzystanie jako odpadu o kodzie 19 03
05.
W Raporcie w żadnym fragmencie, rozdziale, tekście nie ma żadnej wzmianki, wniosku czy
sugestii, która mogłaby świadczyć o możliwości wykorzystaniu odpadów o kodzie 19 03 05
w przemyśle, gdyż takich przykładów nie ma na terenie krajów UE, gdzie działają instalacje
termicznego przekształcania odpadów komunalnych.
Strona 322
Odpady o kodzie 19 03 05:
Kod odpadu
19 03 05
Rodzaj odpadu
(popioły lotne zawierające substancje niebezpieczne po
- po przeróbce – odpady stabilizowane inne niż wymienne
19 03 04)
(pyły z kotłów zawierające substancje niebezpieczne po
– po przeróbce - odpady stabilizowane inne niż wymienione
w 19 03 04)
(odpady stałe z oczyszczania gazów odlotowych po zestaleniu
- po przeróbce - odpady stabilizowane inne niż wymienione
w 19 03 04)
Ilość odpadu [Mg/rok]
12 000
Doświadczenia europejskie w zakresie unieszkodliwiania tego typu rodzaju odpadu
pokazują, że najbezpieczniejszą formą unieszkodliwiania tego odpadu (kod 19 03 05) jest
składowanie go pod ziemią bądź na składowiskach odpadów niebezpiecznych (podziemne
kwatery) lub w byłych kopalniach lub wyrobiskach. Podobnie jak odpady kwalifikowane jako
19 01 13. Dlatego autorzy Raportu, mimo zakwalifikowania tego odpadu jako odpad inny niż
niebezpieczny (po procesach zestalenia i stabilizacji), dla zwiekszenia tzw. bezpieczeństwa
ekologicznego, zalecają zastosowanie najbezpieczniejszej metody unieszkodliwiania –
składowanie głębokie – D3.
Powyższe informację zostały zamieszczone w Raporcie w rozdziale 8.4 Gospodarki odpadami
komunalnymi.
Ad 13. Uzupełnić tabelę wzajemnych powiązań oddziaływań instalacji o funkcję
transportu.
Raport uzupełnia się o następujące zapisy w rozdziale 10.
Tabele
10.1 i 10.2
wynikowe
wzajemnych
powiązań
oddziaływań
uzupełnia się o funkcję transportu i otrzymują brzmienie:
Tabela 10.1. Przewidywane oddziaływania
w skali lokalnej
Element
środowiska
Wody
powierzchniowe
Wody
podziemne
Powietrze
atmosferyczne
na
środowisko
Faza realizacji
Czynnik
Jakość wód
dla
instalacji
przedsięwzięcia
Faza eksploatacji
Jakość wód
Zanieczyszczenie
Odory
-
-
-
-
-
-
Klimat
Powierzchnia
terenu
Hałas
Zajęcie terenu
Zanieczyszczenie
gleb
-
-
-
-
-
-
Strona 323
Roślinność i
zwierzęta,
obszary
chronione i
przyrodniczo
cenne
Ludność
Ekosystemy
wodne
Świat zwierzęcy
Roślinność
Obszary
NATURA 2000
Korzyści
społeczne
Uciążliwość
obiektu
na zdrowie ludzi
Uciążliwości
transportowe
-
-
-
-
-
-
+
-
-
+
Tabela 10.2. Przewidywane oddziaływania
w skali regionalnej
Powierzchnia
terenu
Roślinność i
zwierzęta,
obszary
chronione i
przyrodniczo
cenne
Ludność
na
środowisko
Faza realizacji
Czynnik
Jakość wód
+
+
St
stałe
Ch
chwilowe
B
bezpośrednie
P
pośrednie
W
wtórne
Sk
skumulowane
(+)
(-)
Element
środowiska
Wody
powierzchniowe
Wody
podziemne
Powietrze
atmosferyczne
+
-
Krajobraz
Emisje do
środowiska
Dobra kultury
Legenda:
K
krótkoterminowe
Ś
średnioterminowe
D
długoterminowe
+
dla
przedsięwzięcia
Faza eksploatacji
Jakość wód
+
+
+
+
Zanieczyszczenie
Odory
Klimat
+
+
+
+
Hałas
+
+
+
+
+
+
+
Zajęcie terenu
Zanieczyszczenie
gleb
Ekosystemy
wodne
Świat zwierzęcy
Roślinność
Obszary
NATURA 2000
Korzyści
społeczne
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
Strona 324
Uciążliwość
obiektu
na zdrowie ludzi
Uciążliwości
transportowe
Krajobraz
Emisje do
środowiska
Dobra kultury
Legenda:
K
krótkoterminowe
Ś
średnioterminowe
D
długoterminowe
(+)
(-)
+
+
+
+
+
+
+
+
St
stałe
Ch
chwilowe
B
bezpośrednie
P
pośrednie
W
wtórne
Sk
skumulowane
Transport odpadów komunalnych oraz surowców do i z instalacji ZTPOK w skali regionalnej
nie będzie miał istotnego oddziaływania.
Natomiast w skali lokalnej istotne oddziaływanie będzie posiadało charakter bezpośredni,
krótkotrwały i chwilowy w fazie realizacji przedsięwzięcia . W fazie eksploatacji nie
przewiduje się istotnego niekorzystnego oddziaływania na środowisko, ze względu na
przewidywaną budowę obwodnicy Chrzanowa i sąsiedztwo autostrady A4.
Strona 325
OPIS PLANOWANEGO PRZEDSIĘWZIĘCIA
ZTPOK dla małopolski zachodniej będzie jednym z elementów zintegrowanej gospodarki
odpadami, obok wdrożonej segregacji odpadów, w zakresie przewidzianym przez KPGO
i WPGO dla województwa małopolskiego. Instalacja będzie również produkować energię
(elektryczna, cieplna), która zaliczana jest do odnawialnych źródeł energii (OZE).
Równocześnie będzie zakładem w pełni bezpiecznym ekologicznie zapewniającym redukcję
ilości i jakości odpadów przeznaczonych do składowania.
Lokalizacja pod budowę ZTPOK jest to teren w rejonie Elektrowni „Siersza” – Gmina
Trzebinia (ES Trzebinia). Położony jest na obszarze administracyjnym Gminy Trzebinia.
Działki rozpatrywane jako miejsce potencjalnej lokalizacji ZTPOK to działki
o nr ewidencyjnym 621/48, obręb nr 0002 Czyżówka, gmina Trzebinia – wypis z rejestru
gruntów – załącznik nr 1.
Działki inwestycyjne przeznaczone pod budowę ZTPOK
Nr działki
Powierzchnia [ha]
621/48
11,3
ZTPOK
Działka 621/48, zgodnie z zapisami wypisu, jest własnością Skarbu Państwa, a wieczystym
użytkownikiem Południowy Koncern Energetyczny Spółka Akcyjna w Katowicach
– Elektrownia Siersza w Trzebini (aktualny zapis w rejestrze gruntów). Obecnie Koncern jest
integralna częścią TAURON Polska Energia S.A. siedzibą w Katowicach.
Zgodnie ze studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy
Trzebinia potencjalna lokalizacja ma przeznaczenie przemysłowe.
Lokowanie w tym miejscu ZTPOK jest zgodne z w/w studium.
Dla rozpatrywanego terenu nie jest uchwalony miejscowy plan zagospodarowania
przestrzennego.
Teren inwestycyjny stanowi aktualnie zbiornik mułu węglowego. Zbiornik ten powstał
w trakcie działalności KWK Siersza (Kopalnia zlikwidowana) i służył gromadzeniu
pozostałości popłukaniu węgla (płuczka węglowa), którymi był muł węglowy i woda.
Woda została już wcześniej przez KWK Siersza wypompowana. Pozostał muł węglowy,
który aktualnie jest sukcesywnie zagospodarowywany (spalany) przez Elektrownię Siersza.
Obecna aktualnie w zbiorniku woda ( rys. 13 i 14) to woda deszczowa, której nadmiar jest
wypompowywany do potoku Kozi Bród. Po osuszeniu i wybraniu mułu węglowego
ze zbiornika, teren działki będzie przeznaczony pod budowę ZTPOK. Planowana
powierzchnia terenu potrzebna pod budowę ZTPOK to około 5,0 ha, uwzględniająca
zabudowę, drogi wewnętrzne, infrastrukturę techniczną oraz zagospodarowanie terenu
inwestycyjnego zielenią niską i wysoką (w tym pas zieleni otaczający inwestycję). Pozostała
powierzchnia działki inwestycyjnej będzie mogła być przeznaczona do innych celów np.
zabudowa przemysłowa, zagospodarowanie zielenią.
inwestycyjnej.
Strona 326
takiego rodzaju transportu odpadów do terenu inwestycyjnego.
Przy terenie rozpatrywanej lokalizacji znajduje się możliwość wpięcia w sieć energetyczną.
W rejonie działki inwestycyjnej i w jej najbliższym sąsiedztwie istnieje i znajduje się pełna
infrastruktura techniczna m.in. kanalizacja sanitarna i przemysłowa. Również istnieje
możliwość wpięcia
w magistralę ciepłowniczą. Najbliższe budynki mieszkalne są
zlokalizowane w odległości około 1000 m w kierunku południowo-zachodnim od terenu
inwestycyjnego. Poza tym cały teren Elektrowni Siersza jest oddalony od zwartej zabudowy.
Otoczony jest lasami, gruntami rolnymi lub nieużytkami.
Teren Elektrowni Siersza jest terenem intensywnej eksploatacji przemysłowej. Na terenie
działki przeznaczonej do realizacji i eksploatacji przedsięwzięcia nie ma żadnej roślinności.
Życie biologiczne praktycznie nie istnieje, gdyż całość działki stanowi zbiornik mułu
węglowego.
konserwatorską.
- od zachodu tereny zielone oraz tereny byłych zakładów wzbogacania węgla KWK Siersza.
Dużym argumentem przemawiającym za budową ZTPOK w omawianej lokalizacji jest
możliwość bezpośredniej współpracy dwóch źródeł ciepła i energii elektrycznej, jakimi będą
obiekty energetyczne Elektrowni Siersza oraz ZTPOK.
Opis wybranego rozwiązania technologicznego i główne cechy produkcyjne
Opisana szczegółowo instalacja ZTPOK (rozdz. 6) zgodnie z wytycznymi zamieszczonymi
w BREF składać się będzie z następujących procesów i podstawowych elementów
technologicznych:
 przyjęcie odpadów,
 przechowywanie odpadów i surowców,
 obróbka wstępna odpadów (poza spalarnią),
 załadunek odpadów do spalania,
 obróbka termiczna odpadów,
 odzysk energii (np. kocioł) i konwersja,
 oczyszczanie spalin,
 postępowanie z pozostałościami (ze spalania i z oczyszczania spalin) – instalacja
zestalania i stabilizacji, waloryzacji żużla,
Strona 327



wyrzut (emisja) spalin,
monitoring i kontrola emisji,
obróbka ścieków – w celu ponownego wykorzystania,
ZTPOK w gminie Trzebinia zostanie wyposażony w następujące węzły technologiczne:
Węzeł przyjęcia i tymczasowego magazynowania odpadów składający się z:
 portierni oraz dwóch stanowisk ważenia pojazdów z automatycznymi wagami
pomostowymi,
 hali wyładunkowej wraz z niezbędnymi urządzeniami do prawidłowego
funkcjonowania (stanowiska wyładowcze, sygnalizacja),
 fosy, kabiny sterowniczej, urządzeń do transportu i załadunku odpadów do pieca
(suwnice z chwytakami).
Węzeł spalania składający się z:
 linii termicznego przekształcania odpadów o nominalnej wydajności 2 x 10,0 Mg/h
przy wartości opałowej odpadów komunalnych 8,5 MJ/kg (piec rusztowy, kocioł
parowy - odzysknicowy) wraz z niezbędnymi urządzeniami do prawidłowego
funkcjonowania.
Węzeł odzysku energii składający się z:
 systemu odzysku energii (piec zintegrowany z kotłem parowym-odzysknicowym
- i wytwarzania energii (turbina upustowo-kondensacyjna, wymiennik ciepła,
generator) z procesu termicznego przekształcania odpadów komunalnych wraz
z niezbędnymi urządzeniami do prawidłowego funkcjonowania.
Węzeł oczyszczania spalin składający się z:
 instalacji oczyszczania spalin wraz z oprzyrządowaniem pozwalającym na pomiary
emisji.
Węzeł zagospodarowania pozostałości procesowych składający się z:
 instalacji do waloryzacji żużli (produkcja kruszyw) wraz z odzyskiem metali
żelaznych i nieżelaznych, z placem sezonowania,
 instalacji zestalania i chemicznej stabilizacji popiołów i stałych pozostałości z procesu
oczyszczania spalin, z placem tymczasowego magazynowania.
Pozostałe elementy wchodzące w skład ZTPOK
 systemu sterowania, kontroli i monitoringu instalacji termicznego przekształcania
odpadów oraz instalacji towarzyszących,
 maszyny i urządzeń niezbędne dla funkcjonowania linii termicznego przekształcania
odpadów m.in. silosy na reagenty, zbiornik na paliwo, instalacja przyjmowania
paliwa, przygotowania sprężonego powietrza, pompy zasilające, wentylator powietrza
pierwotnego/wtórnego, skraplacz chłodzony powietrzem, odgazowywacz, zbiornik
kondensatu,
 linia zasilania energetycznego,
 centralna dyspozytorni,
 budynek administracyjno-socjalny
 laboratorium,
 podczyszczana wód opadowych i roztopowych
 podczyszczania ścieków przemysłowych
Strona 328






drogi wewnętrzne,
chodniki,
droga dojazdowa do instalacji,
sieci wodno - kanalizacyjne, ppoż., telekomunikacyjnej,
sygnalizacji ppoż., monitoring wewnętrzny,
inne niezbędne układy, systemy, maszyny i urządzenia.
Przedstawione w Raporcie przykładowe zabezpieczenia instalacji ZTPOK dotyczą warunków
temperaturowych w komorze paleniskowej, budowy dwóch linii spalania odpadów,
zastosowanie dodatkowego (awaryjnego) źródła energii elektrycznej, konstrukcji
i wyposażenia bunkra na przywożone odpady, instalacji oczyszczania spalin, wyposażenia
całości instalacji w aparaturę pomiarową, automatycznego wygaszania rusztu. Do
termicznego przekształcania odpadów będą przyjmowane zmieszane odpady komunalne,
które faktycznie będą stanowiły tzw. frakcję resztkową, gdyż powstające odpady komunalne
na wcześniejszym etapie będą poddane procesowi segregacji u źródła.
Faza realizacji
Faza realizacji inwestycji polegać będzie na kompleksowej budowie Zakładu Termicznego
Przekształcania Odpadów. Wiązać się to będzie z pracami budowlanymi, z zastosowaniem
typowych maszyn i urządzeń budowlanych oraz środków transportowych, a także
z wyposażeniem ZTPOK w urządzenia technologiczne. Prace budowlane będą miały
charakter typowych robót budowlano-konstrukcyjno- montażowych i nie spowodują
zagrożenia dla terenów sąsiednich oraz środowiska naturalnego. Realizacja obiektu wymagać
będzie prowadzenia niwelacji terenu, robót ziemnych dla fundamentów oraz transportu
materiałów i elementów budowlanych. Spowoduje to okresowe zwiększenie ruchu pojazdów
na drodze dojazdowej na teren działki, typowe dla robót budowlanych. Pojazdy wyjeżdżające
z terenu budowy nie będą powodować zanieczyszczenia drogi błotem wynoszonym na kołach
a transport materiałów sypkich będzie organizowane w szczelnych skrzyniach pojazdów.
Używane w czasie budowy pojazdy i sprzęt budowlany będą sprawne technicznie i posiadać
szczelne układy paliwowe i olejowe dla zapobieżenia przedostawania się substancji
ropopochodnych do środowiska gruntowo-wodnego.
Wokół placu budowy wykonane zostanie stosowne ogrodzenie, ustawione zostaną znaki
ostrzegawcze. Warunki pracy na terenie budowy, miejsce na zaplecze techniczne oraz
socjalno-biurowe, miejsca okresowego składowania materiałów budowlanych, itp. zostaną
określone w Planie BIOZ (warunki bezpieczeństwa i higieny pracy dla placu budowy).
Dokument ten, sporządzany na podstawie rozporządzenia w sprawie informacji dotyczącej
bezpieczeństwa i ochrony zdrowia oraz planu bezpieczeństwa i ochrony zdrowia, musi zostać
zatwierdzony przez Inżyniera Budowy.
Budowa realizowana będzie zgodna z harmonogramem robót. Przekazywanie placu budowy
będzie dokonywane uzgodnionymi etapami. Protokoły przekazania określonych segmentów
budowy powinny zawierać załączniki graficzne przedstawiające teren przekazywany
Wykonawcy i warunki jego wykorzystania.
Etapy budowy przedsięwzięcia w trakcie fazy realizacji:
5. Przygotowanie terenu inwestycyjnego;
a) przygotowanie terenu inwestycyjnego,
b) niwelacja terenu inwestycyjnego,
Strona 329
c)
6.
7.
8.
przygotowanie placu budowy oraz zabezpieczeń w celu minimalizacji
Prace budowlano – konstrukcyjne;
Prace w celu adaptacji technologii przekształcania odpadów komunalnych;
Zagospodarowanie terenu inwestycyjnego zielenią niską i wysoką w celu poprawy
walorów krajobrazowych.
Wpływ inwestycji na środowisko w fazie budowy będzie okresowy i będzie ograniczony
ze względu na wykonywanie prac w porze dziennej, zgodnie z podanymi powyżej zasadami.
Okresowa i krótkotrwała emisja zanieczyszczeń ze środków transportu i maszyn
budowlanych odbywających się na bardzo niskiej wysokości ograniczy oddziaływanie tych
źródeł do skali lokalnej w zasadzie nie wykraczającej poza granice ZTPOK. Istotnym
oddziaływaniem będzie powstanie znacznego tonażu odpadów z wykopów (mas ziemnych),
które należy odpowiednio zagospodarować – w pierwszym rzędzie na terenie inwestycji.
Przed rozpoczęciem prac budowlanych należy wykonać opracowanie geotechnicznych
warunków posadowienia w formie dokumentacji geologiczno-inżynierskiej, która
zawierałaby elementy monitoringu zanieczyszczeń powierzchni ziemi i wód podziemnych
opracowanych zgodnie z obowiązującymi przepisami.
Koniecznym jest zweryfikowanie czy standardy jakości gleby oraz ziemi na terenie inwestycji
odpowiadają wartościom ustalonym w rozporządzeniu Ministra Środowiska w sprawie
standardów jakości gleby oraz standardów jakości ziemi. W tym celu konieczne będzie
wykonanie specjalistycznych badań i pomiarów.
Również, w przypadku wód podziemnych, należy zlokalizować i wykonać punkty pomiarowe
(piezometry) i dokonać klasyfikacji tych wód zgodnie z rozporządzeniem Ministra
Środowiska w sprawie kryteriów i sposobu oceny stanu wód podziemnych.
Wykonanie tych badań monitoringowych będą stanowić poziom odniesienia tzw. tło
zanieczyszczeń dla etapu realizacji przedsięwzięcia, w kontekście przyszłej fazy
eksploatacyjnej ZTPOK. Zapewni to w przyszłości możliwość oceny jakości wymienionych
elementów środowiska w aspekcie wpływu ZTPOK na środowisko.
Pod warunkiem wykonania prac projektowych, uwzględniających zalecenia
przedstawione w niniejszym raporcie dla fazy realizacji przedsięwzięcia, a następnie
zrealizowania obiektu zgodnie z zawartymi w w/w dokumentacjach zapisami,
realizowany obiekt nie będzie miał niekorzystnego wpływu na omawiane w niniejszym
rozdziale elementy środowiska.
W trakcie prowadzenia prac budowlanych należy zwrócić szczególną uwagę na:
 zabezpieczenie powierzchni ziemi i środowisko gruntowo – wodne przed
zanieczyszczeniem,
 główne natężenie prac budowlanych, szczególnie tych powodujących nadmierny
hałas, należy skumulować w okresie letnim (kwiecień-październik),
 prace budowlane prowadzić w godzinach dziennych od 6.00 do 22.00,
 ze względu na obecność gatunków chronionych na części terenu biegnącego wzdłuż
linii torów kolejowych należy ten teren wyłączyć z prac budowlanych
i eksploatacyjnych.
 prowadzenie prawidłowej gospodarkę odpadami,
 do budowy wykorzystywać tylko pojazdy i sprzęty sprawnie działające,
 ograniczyć do minimum zajętość nowych terenów,
Strona 330
 zrekultywować powierzchnię po zakończeniu
i zagospodarować teren zielenią niską i wysoką.
fazy
budowy
inwestycji
Faza eksploatacji
Prace związane z procesem termicznego przekształcania odpadów komunalnych na terenie
ZTPOK będą realizowane przede wszystkim w zamkniętych halach i pomieszczeniach.
Dowóz i wywóz odpadów komunalnych, odpadów po procesowych, materiałów
eksploatacyjnych i części będzie realizowany przy użyciu sieci utwardzonych dróg
wewnętrznych oraz dróg dojazdowych.
Emisje zanieczyszczeń do powietrza
Skład spalin nieoczyszczonych w spalarniach odpadów zależy od struktury odpadów oraz od
technicznych parametrów pieca. Oczyszczaniu w instalacji oczyszczania spalin winny
podlegać co najmniej następujące zanieczyszczenia: gazy kwaśne: HCl, SOx, HF, tlenki azotu
NO i NO2, metale ciężkie, zanieczyszczenia organiczne, przy czym limitowana jest zawartość
dioksyn i furanów.
Emisja zanieczyszczeń (unos) w spalinach za kotłem (spaliny nieoczyszczone) w ZTPOK
w Trzebini
Emisja
Emisja roczna Emisja średnia maksymalna
Unos
Mg/a
kg/h
mg/s
Pył
3 066,14
408,82
681,36
Tlenek węgla (CO)
7,66
1,02
1,36
5,62
0,74
1,36
PCDD/PCDF
5,36 g/a
0,72 mg/h
1,36 ng/s
Rtęć
0,28
0,04
0,06
Kadm i Tal
1,54
0,2
0,4
Inne metale ciężkie (Pb, Sb, As, Cr, Co,
Cu, Mn, Ni, V, Sn)
25,56
3,4
6,82
Nieorganiczne związki chloru (jako
HCl)
1 277,56
170,34
272,54
Nieorganiczne związki fluoru (jako
HF)
12,78
1,7
2,72
Związki siarki, suma SO2/SO3,
wyrażone jako SO2
613,22
81,76
136,28
383,26
51,1
68,14
Amoniak NH3
5,62
0,74
1,36
Stężenia substancji zanieczyszczających w spalinach, odniesione do warunków umownych,
nie mogą przekraczać standardów emisyjnych wprowadzonych przez Dyrektywę 2000/76/EC
z dnia 4 grudnia 2000 r. (Dz. Urz. WE L 332 z 28.12.2000, str. 91) w sprawie spalania
odpadów oraz zgodne z nią rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 20 grudnia 2005 r.
Wyliczone wielkości emisji substancji do powietrza dla zastosowanej metody półsuchej wraz
z katalityczną redukcją tlenków azotu (metoda SCR) jest następująca:
Strona 331
Emisje zanieczyszczeń z ZTPOK (metoda półsucha + SCR)
Emisja
roczna
Mg/a
Pył
2,66
Tlenek węgla (CO)
25,55
5,11
PCDD/PCDF
0,05g/a
Rtęć
0,01
Kadm i Tal
0,01
0,10
Mn, Ni, V, Sn)
8,18
0,82
20,44
SO2
71,54
Amoniak NH3
0,511
Emisja
maksymalna
kg/h
0,35
3,41
0,68
0,01mg/h
0,00
0,00
Emisja
maksymalna
mg/s
98,42
946,34
189,27
1,89ng/s
0,38
0,38
0,01
3,79
1,09
0,11
302,83
30,28
2,73
757,07
9,54
0,068
2 649,75
18,9
Na terenie ZTPOK występować będą następujące źródła emisji zanieczyszczeń:
- emisja zanieczyszczeń z procesu termicznego przekształcania odpadów (2 kominy),
- emisja pyłu – silos sorbentu,
- emisja pyłu – silos węgla aktywnego,
- emisja pyłu – silos węzła zestalania i chemicznej stabilizacji popiołów,
- emisja pyłu – silos cementu,
- emisja pyłu – system wentylacji budynku waloryzacji żużla,
- emisja zanieczyszczeń ze spalania paliw w silnikach samochodowych dowożących odpady
i wyjeżdżających z rejonu fosy,
- emisja zanieczyszczeń ze spalania paliw w silnikach samochodowych transportujących
żużel i złom.
Instalacja termicznego przekształcania odpadów posiadać będzie wiele zabezpieczeń, które
mają za zadanie zminimalizowanie eksploatacji instalacji przed niekontrolowaną emisją
niezorganizowaną takich jak filtry tkaninowe i workowe, czy systemy wentylacyjny
(podciśnieniowy, nawiewowy, wywiewowy).
Emisja odorów będzie praktycznie wyeliminowana ze względu na zastosowanie podciśnienia
w hali wyładowczej i bunkrze na odpady. Powietrze to kierowane będzie do kotła. Wszystkie
substancje mogące powodować zagrożenie odorowe zostaną termicznie unieszkodliwione
(spalone) w komorze spalania.
Hałas
Potencjalnymi źródłami uciążliwości akustycznej i poziom hałasu
technologicznych, urządzeń i maszyn stosowanych w ZTPOK są następujące:
dla
ciągów
Źródła hałasu w ZTPOK w Trzebini
Obszar związany z
hałasem główne
emitory
Miara redukcji
LAeq,T
Poziom
Oznaczenie
[dB(A)]
hałasy Lwa
źródła
1 m od ściany
w dB(A)
budynku
Strona 332
wewnątrz
pomieszczenia
Dostawa odpadów
np. hałas z
ciężarówek
Rozdrabnianie
Zbiornik odpadów
Kotłownia
Maszynownia
Oczyszczanie spalin:
Elektrofiltr
Płuczka spalin
Wyciąg spalin
(wentylator)
Komin
Cały system
oczyszczania spalin
Postępowanie
z pozostałością
Odżużlacz /
odpopielacz
Załadunek
Transport
pozostałości
z zakładu
Ogólne
postępowanie
z pozostałością
Chłodzenie
powietrza
System
unieszkodliwiania
energii
Hala wyładowcza
zamknięta ze wszystkich
stron
Nożyce w hali wyładowczej
H1
Izolacja dźwiękochłonna,
budynek z gazobetonu,
bramy o szczelnej
konstrukcji
Obudowana za pomocą
wielowarstwowej
konstrukcji lub z
gazobetonu, kanały
H2
wentylacyjne połączone
poprzez tłumiki hałasu,
szczelne bramy
Nisko-hałasowe zawory,
rury, z izolacją
przeciwdźwiękową, izolacja H6
dźwiękochłonna budynku
jak opisano powyżej
Izolacja hałasu, obudowa
instalacji np. za pomocą
blach trapezoidalnych,
obudowa dźwiękochłonna
wentylatora wyciągowego
oraz tłumik dla komina
Obudowa, załadunek
w bunkrze
H2
104-109
95-99
83,0
79-81
78-91
88,0
82-85
100,0
82-85
82-85
82-84
84-85
89-95
88,0
71-72
73-78
(dzień)
88,0
80,0
H3, H4, H5 92-96
(dzień)
92,0
92-96
(dzień)
71-72 (noc)
Tłumiki po stronie ssawnej
i tłocznej (zobacz również
H2
w BREF system chłodzenia
dla dalszych informacji)
Konstrukcja / projekt
w sposób zapewniający
niską emisję hałasu, system H6
umieszczony w specjalnie
skonstruowanym
90-97
88,0
71-80
100,0
Strona 333
dźwiękoszczelnym budynku
Źródło: BREF
Przedstawione w tabeli poziomy mocy akustycznych (chwilowe) będą redukowane poprzez
zastosowanie odpowiednich rozwiązań technicznych określonych w projekcie technicznym,
przy zastosowaniu środków ograniczających jego emisję do otoczenia uwzględniających
uwarunkowania lokalne, tak aby poza terenem do którego prawo własności posiada Inwestor,
dotrzymane były normy hałasu określone rozporządzeniem Ministra Środowiska.
Pobór wody
Pobór wody na potrzeby budowy jak i działania instalacji będzie się odbywał z istniejącej
sieci dla elektrociepłowni. W ramach budowy ZTPOK działka inwestycyjna zostanie
uzbrojona w sieć wodociągową, która pozwoli na pobór wody. Rozwiązanie przyłącza wody
zostanie określone na etapie projektowania.
z ujęciem wody będzie toczyć się odrębnym postępowaniem na etapie uzyskania pozwolenia
na budowę.
referencyjnych działających instalacji w krajach UE.
Ilość wykorzystanej wody na potrzeby ZTPOK
Cele
system oczyszczania spalin
wytworzenie pary, woda chłodząca, woda grzewcza
płukania urządzeń, mycia urządzeń, pomieszczeń
i placów, itp.
Razem
ZTPOK
m3/rok
metoda półsucha
2 325
25 000
10 000
5 000
42 325
Ścieki
Działka inwestycyjna pod budowę ZTPOK nie jest uzbrojona w sieć kanalizacyjną. W
związku z tym w ramach budowy inwestycji, działka zostanie uzbrojona w system kanalizacji
socjalno – bytowej, przemysłowej oraz opadowej. Rozwiązanie przyłączy kanalizacyjnych
zostanie określone na etapie projektowania. Rozwiązanie połączenia kanalizacyjnego
(systemu) terenu pod budowę ZTPOK z kanalizacją miejską będzie toczyć się odrębnym
postępowaniem administracyjnym.
- Ścieki opadowe
Wody opadowe będą osobno ujmowane do odrębnych sieci kanalizacyjnych – kanalizacja
„czystych” i „brudnych” wód opadowych
odprowadzane do podczyszczalni ścieków (separator substancji ropopochodnych oraz
zawiesin), a następnie pompowane do zamkniętego zbiornika p.poż.
Strona 334
Ze względu na zastosowanie obiegu zamkniętego praktycznie oznacza to tzw. zerową emisję
ścieków z instalacji do kanalizacji.
- Ścieki bytowe
kierowane do kanalizacji elektrociepłowni.
Odpady
Podstawowym rodzajem odpadów wytwarzanych z tytułu eksploatacji ZTPOK będą:
odpady niebezpieczne:
Kod
 mineralne oleje hydrauliczne niezawierające związków
13 01 10*
 mineralne oleje silnikowe, przekładniowe i smarowe niezawierające związków
13 02 05*
 inne oleje silnikowe, przekładniowe i smarowe – oleje smarowne
13 02 08*
 szlamy z odwadniania olejów w separatorach
13 05 02*
 sorbenty, materiały filtracyjne, tkaniny do wycierania i ubrania ochronne
15 02 02*
 zużyte urządzenia zawierające elementy niebezpieczne
lampy fluorescencyjne
16 02 13*
 baterie i akumulatory ołowiowe
16 06 01*
 odpady stałe z oczyszczania gazów odlotowych
19 01 07*
 zużyty węgiel aktywny z oczyszczania gazów odlotowych
19 01 10*
 popioły lotne zawierające substancje niebezpieczne
19 01 13*
 pyły z kotłów zawierające substancje niebezpieczne
19 01 15*
odpady inne niż niebezpieczne
 opakowania z papieru i tektury
 opakowania z tworzyw sztucznych
 czyściwo (sorbenty, materiały filtracyjne, tkaniny do wycierania
 żużle i popioły paleniskowe inne niż wymienione 19 01 11*
 inne niewymienione odpady
 odpady stałe ze wstępnej filtracji i skratki
 osady z klarowania wody
 nasycone lub zużyte żywice jonowymienne
 roztwory i szlamy z regeneracji wymienników jonitowych
 metale żelazne
15 01 01
15 01 02
15 02 03
19 01 02
19 01 12
19 01 99
19 09 01
19 09 02
19 09 05
19 09 06
19 12 02
Strona 335
 metale nieżelazne
 niesegregowane (zmieszane ) odpady komunalne
19 12 03
20 03 01
Instalacja ZTPOK przewiduje obróbkę odpadów kwalifikowanych jako niebezpieczne w celu
ich przekształcenia w odpady inne niż niebezpieczne. Dlatego dla ZTPOK przewidziano
realizację budowy instalacji zestalania i chemicznej stabilizacji pyłów i popiołów lotnych oraz
odpadów z oczyszczania gazów odlotowych (kod 19 01 07*, 19 01 13*, 19 01 15*).
Instalacja ZTPOK będzie również wyposażona w instalację do mechanicznej obróbki oraz
waloryzacji żużla, która będzie miała na celu obróbkę odpadów typu:
19 01 02
- żużle i popioły paleniskowe inne niż wymienione 19 01 11*
19 01 12
W wyniku prowadzenia procesu waloryzacji i mechanicznej obróbki żużla powstaną
następujące rodzaje odpadów
1. z odpadu kwalifikowanego jako odpad żużle i popioły paleniskowe
inne niż wymienione 19 01 11* o kodzie 19 01 12 powstanie odpad, który po uzyskaniu
aprobaty technicznej może być wykorzystywany jako materiał budowlany
wykorzystywany przy budowie dróg. W wypadku nie spełnienia norm pozwalających na
wykorzystanie go jako produkt budowlany będzie on traktowany jako odpad
i wykorzystywany jako przesypka na składowisku odpadów komunalnych.
2. w wyniku mechanicznej obróbki z odpadu żużle i popioły paleniskowe
inne niż wymienione 19 01 11* oraz złom żelazny usunięty z popiołów paleniskowych
19 01 02 zostaną wyselekcjonowane frakcje metaliczne metali żelaznych
i nieżelaznych. W konsekwencji takiego działania powstaną odpady inne niż
niebezpieczne - metale żelazne kod 19 12 02 oraz metale nieżelazne kod 19 12 03.
Natomiast w wyniku prowadzenia procesu zestalania i chemicznej stabilizacji
z odpadów niebezpiecznych o kodach 19 01 07*, 10 01 13*, 19 01 15* - powstanie odpad
inny niż niebezpieczny kwalifikowany jako odpady stabilizowane inne niż wymienione
w 19 03 04 o kodzie 19 03 05
Zatem w wyniku wszystkich działań procesowych, podstawowych ciągów technologicznych
oraz zastosowania technologii przeróbki powstających odpadów niebezpiecznych, faktycznie
i instalacji do stabilizacji pyłów i popiołów będą następujące:
Odpady powstające w wyniku eksploatacji wraz z instalacją waloryzacji żużla i instalacji
do zestalania, stabilizacji pyłów i popiołów, stacją uzdatniania wody
Kod odpadu
Rodzaj odpadu
13 01 10*
13 02 05*
16 02 13*
16 06 01*
13 02 08*
13 05 02*
15 02 02*
Strona 336
19 01 10*
15 01 01
15 01 02
15 02 03
19 01 99
19 03 05
19 09 01
19 09 02
19 09 05
19 09 06
19 12 02
metale żelazne
19 12 03
metale nieżelazne
20 03 01
19 01 12
Promieniowanie niejonizujące
Promieniowanie niejonizujące w przypadku ZTPOK będzie się ograniczało do emisji pól
elektromagnetycznych związanych z przesyłem i rozdziałem prądu elektrycznego. Źródłem
emisji pola elektromagnetycznego będzie instalacja elektryczna zasilająca wraz
z transformatorem. Ponieważ stacja transformatorowa zlokalizowana będzie w zamkniętym
pomieszczeniu, dostępnym jedynie dla pracowników upoważnionych do obsługi urządzeń
elektrycznych, będzie ona całkowicie bezpieczna dla środowiska. W takim przypadku
okresowe pomiary wielkości pól elektrycznych i magnetycznych nie są wymagane. Nie ma
też konieczności wyznaczenia zasięgu stref ochronnych.
Faza likwidacji
Warunki wykorzystania terenu podczas zakończenia eksploatacji (faza likwidacji) będą
podobne jak w fazie realizacji przedsięwzięcia. Odpady powstające podczas rozbiórki
instalacji, urządzeń, budynków, infrastruktury komunikacji wewnętrznej i zewnętrznej,
instalacji doprowadzającej i odprowadzającej media, będą selektywnie magazynowane
i przekazywane firmom posiadającym odpowiednie zezwolenia na ich zbieranie i transport.
Odpady te w zależności od rodzaju będą poddawane procesom odzysku lub
unieszkodliwiania. Odpady pozostałe po procesie technologicznym będą usunięte z terenu
działalności, a sposób postępowania z nimi będzie identyczny jak w fazie eksploatacji.
Strona 337
Zakończenie eksploatacji, instalacji takiej jak ZTPOK, następuje zwykle po około 30 latach
jej eksploatacji i musi być zgodne z obowiązującym wówczas prawem i poprzedzone
wnikliwą analizą techniczną, wykonaniem specjalistycznej dokumentacji i uzyskaniem
odpowiednich decyzji administracyjnych i zezwoleń, uwzględniających uwarunkowania
przyrodnicze rejonu przedsięwzięcia.
OPIS ELEMENTÓW PRZYRODNICZYCH ŚRODOWISKA OBJĘTYCH
ZAKRESEM PRZEWIDYWANEGO ODDZIAŁYWANIA
PLANOWANEGO PRZEDSIĘWZIĘCIA NA ŚRODOWISKO
Obszar Powiatu Chrzanowskiego w skład którego wchodzi gmina Trzebinia, wykazuje cechy
podregionu Wyżyny Śląskiej. Klimat na obszarze powiatu jest umiarkowany ciepły
i umiarkowany wilgotny, z charakterystycznym wpływem procesów zachodzących
w obszarach miejsko – przemysłowych. Na podstawie rocznej sumy opadów i średniej
rocznej temperatury powietrza klimat omawianego obszaru sklasyfikowano w grupie
klimatów wilgotnych o wyraźnej przewadze opadów nad parowaniem. Pogoda i klimat
kształtowany jest nie tylko przez lokalne czynniki, ale przez napływające różne masy
powietrza.
Obszar gminy Trzebinia należy do dwóch zlewni: północna część do zlewni Białej Przemszy,
a południowa do zlewni Chechła. Sieć rzeczna uległa dużym zmianom w związku
z eksploatacją złóż kopalin – węgiel kamienny oraz rudy cynku i ołowiu.
W północno-zachodniej części terenu gminy Trzebinia znajduje się teren Elektrownia Siersza,
gdzie przewiduje się lokalizację inwestycji. Wysokość tego terenu sięga około 420 m npm.
Powierzchnia omawianego obszaru i sąsiadujących z nim terenów, jest w znacznym stopniu
przekształcona. Poprzez eksploatację rozległych kopalni odkrywkowych piasku, eksploatację
złoża węgla kamiennego (nieistniejąca obecnie KWK Siersza) oraz eksploatację rud cynku
i ołowiu na obszarze występowania dolomitów kruszconośnych (ZG Trzebionka w likwidacji
- południowa część gminy). Na terenach eksploatacji kopalin powstały liczne zapadliska
powodując zmiany rzeźby terenu. Należy też zaznaczyć, że teren Elektrowni Siersza, jako
teren przemysłowy jest również znacznie przekształcony. Znajdują się tutaj składowiska
odpadów górniczych i paleniskowych, obecnie w znacznej części zrekultywowane, które
wznoszą się 20-30 m ponad powierzchnię terenu.
Północno-zachodnią część Gminy Trzebinia i terenów sąsiednich, gdzie planowana jest
lokalizacja przedsięwzięcia, zajmuje kotlina Białej Przemszy wypełniona piaskami
czwartorzędowymi do wysokości około 300 m npm. Obok usytuowany jest Garb Tarnogórski
zbudowany z wapieni i dolomitów kruszconośnych środkowego triasu. Znaczną powierzchnię
omawianego obszaru zajmują Pagóry Myślachowickie (część Wyżyny Olkuskiej) zbudowane
ze skał węglanowych triasu, zlepieńców perskich i utworów karbonu.
Obszar ten to szereg pagórków zbudowanych z piasków drobno i średnioziarnistych
oraz pylastych. Różnice wysokości są stosunkowo dość znaczne, dochodzą do koło 40 m.
Punkt najwyższy o wzgórza znajdujące się na południowy wschód od miejscowości Gaj (376
m npm.), najniższy zaś punkt to koryto Koziego Brodu (337,8 – 335,7 m npm.) – dopływ
Białej Przemszy.
Na terenie Elektrowni Siersza zarówno powierzchnia ziemi jak i gleby są silnie
przekształcone poprzez wieloletnią działalność przemysłową elektrowni – zajęcie terenu pod
obiekty przemysłowe, składowiska odpadów przemysłowych, infrastrukturę techniczną,
wewnętrzną komunikację kolejową i samochodową itp.
Strona 338
Jakość gleb terenu elektrowni jest znacznie obciążona antropopresją i w związku z tym
w znacznym zdegradowana, obecnie nie przedstawia żadnej wartości użytkowej poza
przeznaczeniem do celów przemysłowych.
Pomimo długotrwałej działalności wydobywczej i wpływu uciążliwych dla środowiska
zakładów przemysłowych w Trzebini można spotkać wiele stanowisk roślin chronionych
m.in.: lilię złotogłów, rojnika, dziewięćsił bezłodygowy, liczydło górskie i ciemiężycę
zieloną. Ocenia się, że samych tylko storczykowatych występuje tu około 20-tu gatunków.
Spośród przedstawicieli fauny okolicznych lasów i pól należy wymienić bażanta, kuropatwę,
lisa, zająca, bobra europejskiego, tchórza zwyczajnego, daniela, sarnę, dzika, dzięcioła
dużego, dzięcioła zielonego, sikorkę bogatkę, sójkę, gacka brunatnego, jaszczurkę
żyworodną, traszkę grzebieniastą, żabę trawną, zaskrońca, modraszka Ikara, rusałkę pawik.
Na terenie Trzebini szczególną troską objętych jest 26 drzew i krzewów. Siedem najbardziej
okazałych znajduje się na liście tworów przyrody objętych ochroną przez władze
wojewódzkie, pozostałe podlegają ochronie na podstawie uchwały Rady Gminy z dnia
22.10.2004r. Sześć z nich rośnie na terenie parku w Bolęcinie.
Na terenie Elektrowni Siersza, gdzie planowana jest realizacja i eksploatacja zakładu
termicznego przekształcania odpadów komunalnych, ani też w najbliższym rejonie nie
zostały ustanowione stanowiska dokumentacyjne, pomniki przyrody oraz obszary objęte
ochroną na mocy ustawy o ochronie przyrody. Obszarami Natura 2000 znajdującymi się
w znacznym oddaleniu od projektowanego zakładu termicznego przekształcania odpadów są
Dolina Dolnej Soły PLB 120004 oraz Dolina Dolnej Skawy PLB 120005 oraz Dolinki
Karkowskie PLH120005. PLB Dolina Dolnej Soły znajduje się w powiecie oświęcimskim
w oddaleniu o ponad 25 km od planowanej inwestycji. Obszar specjalnej ochrony ptaków
Natura 2000 o nazwie „Dolina Dolnej Skawy” został wyznaczony Rozporządzeniem Ministra
Środowiska z dnia 27 października 2008 r. (Dz. U. Nr 198 poz. 1226). Obejmuje on teren
w dolinach Wisły i Skawy o powierzchni 7081,7 ha położony pomiędzy Oświęcimem
a Okleśną. Nieduża część tego obszaru (ok. 14,5%) otacza lewy brzeg Wisły, który stanowi
południową granicę powiatu chrzanowskiego. Ten północny skraj obszaru Natura 2000 jest
położony w gminach Babice i Alwernia i jest oddalony od planowanej inwestycji o około 14
km
PRZEWIDYWANE ODDZIAŁYWANIE ZTPOK NA ŚRODOWISKO
Powietrze
Przedstawione w Raporcie obliczenia rozprzestrzeniania się zanieczyszczeń wykazały, że dla
zaproponowanego systemu oczyszczania spalin (metoda półsucha, filtr workowy, dodatkowa
płuczka, SCR) spełnione są wszystkie warunki określone w rozporządzeniu Ministra
Środowiska z dnia 16 stycznia 2010 r. w sprawie wartości odniesienia dla niektórych
substancji w powietrzu (Dz. U. 2010, Nr 16, poz. 87) oraz w rozporządzeniu Ministra
Środowiska z dnia 3 marca 2008 w sprawie poziomów niektórych substancji w powietrzu
(Dz. U. z 2008 r. Nr 47, poz. 281). Dotyczy to zarówno samej emisji z ZTPOK, jak również
jej łącznego oddziaływania z emisją zanieczyszczeń ze środków transportu. Stwierdza się
brak występowania uciążliwości w tym względzie poza terenem będącym własnością Inwestora.
W rzeczywistości wielkości pomiarowe stężeń w spalinach po ich oczyszczeniu w takich
samych rozwiązaniach technologicznych oczyszczania spalin są dla większości
zanieczyszczeń dużo mniejsze od dopuszczalnych standardów określonych Dyrektywą UE i
rozporządzeniem Ministra Środowiska. Stąd można wyciągnąć wniosek, że rzeczywista
uciążliwość ZTPOK będzie znacznie mniejsza od obliczonej i zaprezentowanej
w Raporcie.
Strona 339
Hałas
Wykazany w obliczeniach brak przekroczeń, przyjętych jako odnośnik, wartości
normatywnych w dzień oraz zasięg ponadnormatywnego oddziaływania w nocy mający
również miejsce głównie na terenach rolniczych [ok. 100 m po północnej zachodniej stronie
i ok. 50 m po stronie południowo zachodniej], można stwierdzić, że oddziaływanie ZTPOK
w Trzebini pod względem emisji hałasu nie będzie się wyróżniało z tzw. tła. Zatem należy
zaznaczyć że zasięg oddziaływania ze względu na lokalizację przedsięwzięcia nie będzie
miał szkodliwego wpływu na zdrowie i życie ludzi, a negatywne oddziaływanie nie
obejmuje terenów chronionych akustycznie.
Ścieki
W instalacji ZTPOK będzie powstawało kilka rodzajów ścieków i wód przemysłowych
wykorzystywanych do procesu. Należą do nich:
 Woda z czyszczenia filtrów stacji uzdatniania wody – będzie kierowana do
podczyszczalni ścieków przemysłowych i dalej do odżużlacza z zamknięciem
wodnym.
wodnym.
Strona 340
Ścieki z zaplecza socjalnego, budynku biurowego odprowadzane będą siecią kanalizacji
sanitarnej-tłocznej do kanalizacji miejskiej.
Ścieki z laboratorium mogą być kierowane razem ze ściekami bytowymi z uwagi na fakt,
iż stężenie zanieczyszczeń jest w tych ściekach dużo mniejsze niż w ściekach bytowych
(ścieki powstałe podczas mycia szkła laboratoryjnego). Ich ilość wyniesie średnio 2 m3/d
i nie powinna przekraczać 4 m3/d.
Łączna ilość ścieków bytowych i z laboratorium wynosić będzie około 2 325 m3/rok.
Oddziaływanie na środowisko wodne następować może przez pobór wody ze środowiska
oraz poprzez emisję zanieczyszczeń. Związku z przedstawionymi rozwiązaniami oraz
zabezpieczeniami zaprojektowanymi dla gospodarki wodno - ściekowej oraz systemu
oczyszczania spalin nie przewiduje się negatywnego oddziaływania na w/w komponenty
środowiska.
Odpady
W wyniku wszystkich działań procesowych, podstawowych ciągów technologicznych oraz
zastosowania technologii przeróbki powstających odpadów niebezpiecznych, faktycznie
i instalacji do stabilizacji pyłów i popiołów będą jak w tabeli poniżej.
Odpady powstające w wyniku eksploatacji wraz z instalacją waloryzacji żużla i instalacji do
zestalania, stabilizacji pyłów i popiołów, stacją uzdatniania wody
Kod odpadu
13 01 10*
13 02 05*
Rodzaj odpadu
16 02 13*
16 06 01*
19 01 10*
13 02 08*
13 05 02*
15 02 02*
15 01 01
15 01 02
15 02 03
19 01 12
Strona 341
19 01 99
19 03 05
19 09 01
19 09 02
19 09 05
19 09 06
19 12 02
metale żelazne
19 12 03
metale nieżelazne
20 03 01
Oddziaływanie na powierzchnię ziemi, gleby
W fazie eksploatacji nie przewiduje się prowadzenia żadnych wykopów ani ingerencji
w powierzchnię ziemi. Biorąc pod uwagę proponowaną technologię termicznego
przekształcania odpadów, system oczyszczania spalin, rozwiązania z zakresu gospodarki
odpadami na terenie zakładu, które zapewnią przestrzeganie standardów ochrony powietrza
przed zanieczyszczeniem, nie przewiduje się wpływu na zanieczyszczenie gleb
spowodowanego eksploatacją ZTPOK.
Oddziaływanie na krajobraz
Rozwiązania architektoniczne ZTPOK będą uzupełnione dla wolnych miejsc
od zabudowy o projekt zagospodarowania terenu zielenią niską i wysoką.
Nie przewiduje się negatywnego oddziaływania na obecny stan krajobrazu w wyniku budowy
i funkcjonowania ZTPOK.
Oddziaływanie na ludzi
Rozpatrując zagadnienie w szerokim kontekście obszarowym, realizacja przedsięwzięcia
wiązać się będzie z korzystnym oddziaływaniem na człowieka oraz świat zwierzęcy
i roślinny. Ujęcie gospodarki odpadami komunalnymi w dobrze zorganizowany system,
którego najistotniejszym elementem będzie ZTPOK pozwoli na bezpieczniejsze dla zdrowia
ludzkiego gospodarowanie odpadami niż np. ich składowanie czy kompostowanie odpadów
zmieszanych. Jak wykazała analiza oddziaływania projektowanej inwestycji na powietrze
oraz klimat akustyczny (czyli potencjalnie zakresy, w których możliwe jest największe
oddziaływanie inwestycji pośrednio lub bezpośrednio na organizmy żywe) dotrzymane
zostaną rygorystyczne normy dopuszczalnej emisji i imisji, a zatem eksploatacja planowanej
inwestycji nie będzie oddziaływać negatywnie na ludzi.
możliwość zagrożenia dla zdrowia i życia ludzi..
Oddziaływanie na faunę i florę
Strona 342
akustyczny, (czyli potencjalnie zakresy, w których możliwe jest największe oddziaływanie
inwestycji w kontekście regionalnym nie będzie w sposób istotny oddziaływać negatywnie
na ludzi, zwierzęta i rośliny.
W związku z powyższym nie przewiduje się negatywnego oddziaływania w wyniku
funkcjonowania ZTPOK na faunę i florę terenu przewidzianego pod lokalizację
przedsięwzięcia, jak również terenów sąsiadujących. Projekt zagospodarowania terenu
ZTPOK będzie uzupełniony o zagospodarowanie wolnych miejsc zielenią niską i wysoką.
Wpływ na obszary przyrodniczo cenne, w tym na Obszary Natura 2000
Omawiany obszar znajduje się poza granicami obszarów znajdujących się na liście obszarów
specjalnej ochrony ptaków Natura 2000 i obszarów specjalnych ochrony siedlisk Natura
2000.
W zasięgu oddziaływania zakładu termicznego przekształcania odpadów nie ma obszarów
chronionych objętych ochroną na mocy ustawy o ochronie przyrody. W związku
z powyższym projektowana inwestycja nie będzie negatywnie oddziaływała na rezerwaty
przyrody, użytek ekologiczny oraz obszary Natura 2000, zlokalizowane w odległości powyżej
ok. 10 km od planowanej inwestycji. Projektowana inwestycja nie będzie również
oddziaływała na obszary chronionego krajobrazu:
 Tenczyński Park Krajobrazowy
 Park krajobrazowy Dolinki Krakowskie.
Nie przewiduje się negatywnego oddziaływania na obszary przyrodniczo cenne w tym
obszary NATURA 2000.
Oddziaływanie na zabytki oraz dobra kultury i dobra materialne
Zabytków. Nie przewiduje się też negatywnego oddziaływania na dobra materialne
i krajobraz kulturowy omawianego obszaru oraz znaczną odległość od miejsca lokalizacji
inwestycji zabudowań mieszkalnych.
Oddziaływanie trans graniczne
Planowane przedsięwzięcie nie będzie miało wpływu na oddziaływanie trans graniczne.
Oddziaływanie pól elektromagnetycznych
Planowane przedsięwzięcie nie będzie generować oddziaływań elektromagnetycznych
szkodliwych dla środowiska.
Poważne awarie przemysłowe
Zakwalifikowanie zakładu do zakładu o zwiększonym (ZZR) lub dużym (ZDR) ryzyku
wystąpienia poważnej awarii przemysłowej następuje zgodnie z rozporządzeniem Ministra
Gospodarki z dnia 9 kwietnia 2002 roku w sprawie rodzajów i ilości substancji
niebezpiecznych, których znajdowanie się w zakładzie decyduje o zaliczeniu go do zakładu
o zwiększonym ryzyku albo zakładu o dużym ryzyku wystąpienia poważnej awarii
przemysłowej (Dz. U. Nr 58 z 2002 rok, poz. 535 ze zm.).
Strona 343
Z przeprowadzonej, zgodnie z wymogami ww. rozporządzenia Ministra Gospodarki
jedyna substancją znajdującą się w załączniku do tego rozporządzenia jest hydrazyna.
Magazynowana ilość hydrazyny nie kwalifikuje ZTPOK ani do zakładu o zwiększonym
ryzyku (ZZR), ani też do zakładu o dużym ryzyku (ZDR) wystąpienia poważnej awarii
przemysłowej.
Aby zminimalizować zagrożenia wszystkie zbiorniki oraz miejsca magazynowania substancji
niebezpiecznych będą odpowiednio zabezpieczone, wentylowane i oznaczone zgodnie
z obowiązującymi wymogami. Zbiorniki będą posadowione na odpowiednich „tacach”
mogących przejąć całą zawartość zbiornika w przypadku jego rozszczelnienia. W pobliżu
magazynów substancji niebezpiecznych będzie się znajdował odpowiedni sprzęt i substancje
neutralizujące, zgodnie z przepisami p.poż. Również sposób napełniania i opróżniania
zbiorników przeznaczonych na magazynowanie tych substancji będzie zapewniał
hermetyczność i eliminował skażenie środowiska, a w szczególności powierzchni ziemi
i powietrza.
Fosa/bunkier na odpady będzie podzielona na sekcje, które w przypadku samozapłonu
Dla zabezpieczenia się przed potencjalnymi zagrożeniami wystąpienia samozapłonu odpadów
przechowywanych w bunkrze stosuje się odpowiednie zabezpieczenia w formie
dwustopniowej blokady przestrzeni bunkra. Dodatkowo w przestrzeni bunkra będą
zainstalowane cyfrowe kamery termowizyjnych w stropie bunkra, które monitorować będą
w określonym cyklu powierzchnię warstwy odpadów w bunkrze.
System automatycznego gaszenia musi być tak zaprojektowany, by po jego uruchomieniu
można było powierzchnię składowanych odpadów pokryć warstwą piany.
Personel ZTPOK będzie odpowiednio przeszkolony zarówno w kwestii bezpiecznej
eksploatacji wszystkich urządzeń i procesów technologicznych wchodzących w skład
instalacji ,jak również w sposobie zachowania się w sytuacjach awaryjnych.
Cały zakład będzie wyposażony w systemy przeciwpożarowe oraz rozwiązania zapewniające
jego bezpieczną pracę minimalizujące możliwość wystąpienia awarii.
Podstawowym i niezbędnym wyposażeniem ZTPOK będzie system wczesnego wykrywania
i powiadamiania w przypadku powstania pożaru lub sytuacji potencjalnie stwarzającej
możliwość poważnej awarii przemysłowej.
Agregat prądotwórczy będzie wyłącznie awaryjnym źródłem, zabezpieczającym dostawę
energii elektrycznej w przypadku awarii sieci energetycznej. Zastosowany będzie zespół
chłodzenia – mający za zadanie awaryjny odbiór ciepła produkowanego przez agregat
(wymiennik płytowy separujący itp.), uruchamiany w sytuacji, gdy odbiór ciepła przez układ
wody grzewczej nie będzie funkcjonował lub gdy będzie on niewystarczający.
W okresie krótkich wyłączeń, trzy do pięciu dni, odpady mogą być gromadzone w bunkrze.
Pozostałe ilości odpadów będą przewożone do innych instalacji termicznego przekształcania
odpadów komunalnych.
W przypadku awarii zakładu, operator najszybciej jak to tylko praktycznie możliwe
zmniejszy skalę eksploatacji lub przerwie eksploatację, aż do czasu przywrócenia warunków
normalnych. Będzie musiał poinformować o zaistniałym problemie dostawców odpadów
i przewidywanym czasie trwania awaryjnego wyłączenia instalacji.
Zarządzający ZTPOK powinien zidentyfikować możliwe sytuacje awaryjne i określić metody
i środki przeciwdziałania skutkom awarii. Instalację należy wyposażyć w systemy
automatyczne, przeciwdziałające zakłóceniom, powodujące zatrzymanie funkcjonowania
Strona 344
instalacji w przypadku awarii lub przekroczeń dopuszczalnych poziomów emisji i tym samym
ograniczające skutki awarii.
UZASADNIENIE WYBRANEGO WARIANTU ZE WSKAZANIEM
ODDZIAŁYWANIA PRZEDSIĘWZIĘCIA NA ŚRODOWISKO
Przedstawione w niniejszym Raporcie bilanse emisji, oddziaływanie na każdy komponent
środowiska, sposoby minimalizacji i redukcji tych emisji oraz spełnienie wszystkich
wymagań zakładu pod względem emisji do środowiska świadczą, że budowa Zakładu
Termicznego Przekształcania Odpadów Komunalnych w Trzebini jest przedsięwzięciem
istotnym i koniecznym dla środowiska i gospodarki komunalnej obejmującej miasta i gminy
Małopolski Zachodniej.
Oprócz ograniczenia składowanych odpadów komunalnych na składowiskach poprzez
termiczne przekształcenie, wykorzysta się frakcję resztkową odpadów komunalnych w celu
produkcji energii cieplnej i elektrycznej.
Analizując oddziaływanie wynikające z budowy, eksploatacji, likwidacji Zakładu
Termicznego Przekształcenia Odpadów Komunalnych należy stwierdzić, że negatywne
oddziaływanie nie będzie wychodzić po za granice działki do której tytuł prawny posiadać
będzie Inwestor.
OPIS ZASTOSOWANYCH METOD PROGNOZOWANIA
ORAZ OPIS PRZEWIDYWANYCH ZNACZĄCYCH
ODDZIAŁYWAŃ NA ŚRODOWISKO
Przewidywane znaczące oddziaływania na środowisko przedstawiono w dwóch zestawieniach
odnoszących się do poruszanego zagadnienia w zasięgu lokalnym i regionalnym.
Poszczególne rodzaje oddziaływania przedstawiono dla okresu realizacji inwestycji oraz
w warunkach eksploatacji zgodnej z zakładanym procesem technologicznym,
z wyszczególnieniem czasu trwania oddziaływania (krótko-, średnio- i długoterminowe),
częstotliwości oddziaływania (stałe, chwilowe) oraz charakteru oddziaływania (bezpośrednie,
pośrednie, wtórne, skumulowane).
Z przedstawionych w raporcie zestawień prognostycznych wynika, że oddziaływanie
na poszczególne elementy środowiska będą następujące:
1. Wody powierzchniowe - brak znaczących (istotnych) oddziaływań zarówno w skali
lokalnej i regionalnej dla fazy realizacji przedsięwzięcia (budowy) oraz fazy eksploatacji
ZTPOK.
2. Wody podziemne - brak jest realnego znaczącego oddziaływania w skali lokalnej
i regionalnej dla fazy realizacji oraz w przypadku skali lokalnej dla fazy eksploatacji.
Natomiast w skali regionalnej nastąpi ograniczenie niekorzystnego wpływu na środowisko
– likwidacja deponowania odpadów komunalnych na składowiskach odpadów.
3. Powietrze atmosferyczne - w fazie realizacji będą to negatywne oddziaływania tylko
w skali lokalnej i dotyczy to zanieczyszczenia powietrza i hałasu. Oddziaływania te
w przypadku zanieczyszczeń powietrza będą miały charakter bezpośredni, wtórny,
krótkotrwały i chwilowy, a w przypadku hałasu –bezpośredni, krótkotrwały i chwilowy.
W fazie eksploatacji w przypadku skali regionalnej będą to oddziaływania pozytywne
ze względu na efektywne ograniczenie emisji z innych źródeł zlokalizowanych w regionie.
Strona 345
Natomiast w skali lokalnej będą to oddziaływania o charakterze pośrednim, wtórnym,
długotrwałym i stałym. Należy zaznaczyć, że oddziaływanie to będzie istotne jedynie
w granicach działki, do której tytuł prawny posiada Inwestor.
4. Powierzchnia terenu - negatywne oddziaływania związane są ze skalą lokalną dla obydwu
faz. Będzie to oddziaływanie bezpośrednie długotrwałe i stałe, które jest związane
z posadowieniem infrastruktury ZTPOK w terenie.
W przypadku skali regionalnej jest to oddziaływanie pozytywne o charakterze pośrednim,
skumulowanym, długotrwałym i stałym.
5. Roślinność, zwierzęta, tereny chronione i przyrodniczo cenne -W skali regionalnej
można się spodziewać pośredniego, wtórnego, długotrwałego i stałego pozytywnego
oddziaływania na faunę, florę oraz obszary chronione z uwagi na zmniejszenie zagrożeń
wiążących się ze składowaniem odpadów, uszczelnienie systemu gospodarki odpadami itp..
6. Ludność - oddziaływanie negatywne będzie nieznaczące przy pozytywnych korzyściach
społecznych, zarówno w skali lokalnej jak i regionalnej.
7. Krajobraz - oddziaływanie pozytywne w kontekście lokalnym i regionalnym.
8. Emisje do środowiska - znaczący i pozytywny wpływ eksploatacji ZTPOK w skali
regionalnej, co wynika z ograniczenia deponowania odpadów na składowiskach, ograniczenia
emisji zanieczyszczeń do powietrza z innych źródeł sektora energetycznego oraz eliminacji
potencjalnego wpływu na wody podziemne związanego z deponowaniem odpadów na
składowiskach. W skali lokalnej stwierdza się brak istotnego negatywnego oddziaływania.
9. Dobra kultury i materialne - brak jest istotnych oddziaływań zarówno w skali lokalnej
jak i regionalnej, dla fazy realizacji oraz fazy eksploatacji.
OPIS PRZEWIDYWANYCH DZIAŁAŃ MAJĄCYCH NA CELU
ZAPOBIEGANIE, OGRANICZENIE
LUB KOMPENSACJĘ PRZYRODNICZĄ
ZTPOK będzie projektowany, budowany, wyposażony i użytkowany w sposób zapewniający
osiągnięcie poziomu termicznego przekształcania, przy którym ilość i szkodliwość dla życia,
zdrowia ludzi lub dla środowiska odpadów i innych emisji powstających wskutek
termicznego przekształcania odpadów będzie jak najmniejsza.
1. Metody ochrony powietrza
Podstawowym sposobem zapobiegania oddziaływania Zakładu na powietrze atmosferyczne
jest nowoczesny i wysokosprawny system spalania odpadów oraz oczyszczania spalin.
System oczyszczania został oparty na metodzie pół-suchej z dodatkowym skruberem (w celu
redukcji związków kwaśnych, pyłów, metali ciężkich, węglowodorów w przeliczeniu na
sumaryczny węgiel organiczny oraz dioksyn i furanów) oraz na metodzie SCR w celu
redukcji NOx. Metody te zapewnią redukcję zanieczyszczeń zawartych w gazach odlotowych
do bezpiecznego poziomu. Ponad to frakcja resztkowa odpadów komunalnych, będzie
dowożona w sprawnych samochodach ciężarowych, hermetycznie zamkniętych tak, aby nie
powodować emisji zanieczyszczeń i odorów z transportu. W celu eliminacji niekontrolowanej
emisji odorów na zewnątrz w hali i bunkrze zastosowane będzie podciśnienie. Powietrze
pobierane z bunkra i jednocześnie z hali będzie wykorzystane w procesie spalania. Pozostałe
pomieszczenia ciągu technologicznego ZTPOK będą wyposażone w wentylacje mechaniczną
i grawitacyjną zapewniającą odpowiednia wymianę powietrza. Instalacja wyposażona będzie
w wymagane klapy dymowe na wypadek pożaru. Silos sorbentu, silos węzła zestalania
i chemicznej stabilizacji popiołów, silos cementu będą szczelnie zamknięte tak, aby nie
powodować żadnej emisji zanieczyszczeń do powietrza. Proces zestalania i chemicznej
stabilizacji pyłów i popiołów będzie się odbywał w hali procesowej, w której zostanie
Strona 346
zainstalowana wentylacja, na której jako blok końcowy zostanie zainstalowany filtr workowy
w celu ograniczenia emisji i wyłapania niezorganizowanej emisji pyłu. Silos węgla
aktywnego wykorzystywanego do procesu spalania będzie umiejscowiony w hali procesowej.
Będzie hermetycznie i szczelnie zamknięty. Waloryzacja żużla będzie odbywać się
w specjalnie przygotowanym budynku, dzięki czemu niezorganizowana emisja substancji
będzie ograniczona w bardzo dużym stopniu. System wentylacji budynku będzie wyposażony
w filtr workowy w celu wyłapania pyłów powstałych w czasie waloryzacji żużla. Cały proces
sezonowania i dojrzewania żużla będzie odbywał się na specjalnie przygotowanym placu,
który będzie posiadał zabezpieczenia boczne (ściany) oraz przykrycie dachowe w celu
zabezpieczenia przeciw wtórnemu pyleniu i wpływom warunków atmosferycznych – opady
deszczu, śniegu.
2. Metody ochrony przed hałasem
Wszystkie podstawowe procesy technologiczne przewidziane dla ZTPOK będą odbywać się
w szczelnych i odpowiednio przygotowanych pomieszczeniach (halach procesowych).
Wszystkie urządzenia wykorzystane w powyższych procesach będą urządzeniami nowymi
i odpowiednio zabezpieczonymi przed nadmierną emisją hałasu. Zastosowana technologia,
sposób jej prowadzenia oraz wyposażenie instalacji w poszczególne urządzenia
z zabezpieczeniami akustycznymi w ZTPOK, w pełni pozwoli na osiągniecie odpowiednich
prawem przewidzianych standardów odnośnie ochrony przed nadmiernym hałasem.
Podobnie przy pomocy odpowiedniego ekranowania zabezpieczone będzie rozprzestrzenianie
się hałasu z wentylatora (wentylatorów) ciągu głównego i chłodni wentylatorowej.
3. Metody ochrony wód powierzchniowych i podziemnych
Pobór wody na potrzeby budowy jak i działania instalacji będzie się odbywał z miejskiej sieci
wodociągowej i/lub lub z ujęcia wody. Ścieki będą odprowadzane do miejskiej kanalizacji na
warunkach uzgodnionych z odbiorcą. ZTPOK zostanie wyposażona w pełną instalacje
wodno – kanalizacyjną, która będzie posiadać opomiarowanie, zabezpieczenia p.poż,
zabezpieczenia na wypadek awarii. Wszystkie pomieszczenia (np. bunkier, fosa na odpady,
magazyn odpadów) będą wybetonowane i szczelne. Powierzchnie placów będą utwardzone
i szczelne, wyposażone w system wewnętrznej kanalizacji deszczowej. Plac żużla będzie
zadaszony.
4. Gospodarka odpadami
ich powstaniu,
Na znaczącą minimalizację wytwarzania odpadów w wyniku eksploatacji ZTPOK, które będą
musiały zostać poddane składowaniu na zewnątrz instalacji będzie miało zdecydowany
wpływ:
 prowadzenie procesu waloryzacji żużli,
 odzysk metali żelaznych z żużli.
Odpady niebezpieczne (popioły, odpady z suchego oczyszczania gazów odlotowych) będą
stabilizowane na terenie w celu ich przekształcenia w odpad inny niż niebezpieczny.
Wszystkie powstające odpady niebezpieczne i inne niż niebezpieczne będą przekazywane
firmom zewnętrznym w celu zastosowania procesu odzysku lub unieszkodliwiania, które
będą posiadać odpowiednie zezwolenia i decyzje na ich zbieranie, transport,
zagospodarowanie lub unieszkodliwianie.
5. Metody ochrony przyrody i krajobrazu
Strona 347
Budowa ZTPOK wiązać się będzie, także z zagospodarowaniem wolnych od niezbędnej
zabudowy powierzchni zielenią niską i wysoką, w celu ochrony krajobrazu i przyrody.
6. Ludzie, zwierzęta i rośliny
Zastosowane rozwiązania technologiczne pozwalają na skuteczną ochronę powietrza
i eliminację dyskomfortu akustycznego.
ZTPOK wyposażony będzie w brodzik dezynfekcyjny, zapobiegający przedostawaniu się
skażeń mikrobiologicznych poza teren instalacji na kołach wyjeżdżających samochodów.
Teren instalacji jak również urządzenia będą utrzymywane w czystości.
W celu wyeliminowania potencjalnych uciążliwości związanych z transportem, generowanym
przez samochody ciężarowe dowożące odpady na teren ZTPOK, transport będzie się głównie
w porze dziennej w godzinach od 9.00 do 15.00 i od 18.00 do 22.00.
7. Metody ochrony obszarów Natura 2000
Na terenie realizacji i eksploatacji przedsięwzięcia oraz w jego sąsiedztwie nie występują
obszary objęte formami ochrony przyrody ani o wysokich walorach przyrodniczych –
w rozumieniu ustawy o ochronie przyrody.
W związku z tym nie przewiduje się wprowadzenia specjalnych metod ochrony obszarów
Natura 2000.
8. Metody ochrony zabytków i dóbr kultury
W związku z tym, że na terenie inwestycyjnym jak i bliskiej odległości od terenu
inwestycyjnego nie ma żadnych zabytków i dóbr kultury, nie przewiduje się wprowadzenia
specjalnych metod ich ochrony.
9. Metody ochrony przed promieniowaniem elektromagnetycznym
Na terenie ZTPOK nie przewiduje się posadowienia instalacji czy urządzeń, dla których
wymagane jest zastosowanie specjalnych środków ochrony przed oddziaływaniem pól
elektromagnetycznych (promieniowanie niejonizujące).
PORÓWNANIE ZASTOSOWANEJ TECHNOLOGII
Z TECHNOLOGIĄ SPEŁNIAJĄCĄ WYMAGANIA O KTÓRYCH
MOWA W ART. 143 USTAWY PRAWO OCHRONY ŚRODOWISKA,
PORÓWNANIE PROPONOWANEJ TECHNIKI Z NAJLEPSZĄ
DOSTĘPNĄ TECHNOLOGIĄ BAT
Porównanie z art. 143 ustawy Prawo ochrony środowiska
Zaproponowana technologia (wybrany wariant) zapewnia:
- stosowanie substancji o małym potencjale zagrożeń; zastosowanie tylko jednej niezbędnej
substancji niebezpiecznej jaką jest hydrazyna (w magazynowanych ilościach nie
kwalifikujących ZTPOK do ZZR lub ZDR),zastosowanie w systemie oczyszczania spalin
(SCR) wody amoniakalnej lub mocznika zamiast amoniaku,
- efektywne wytwarzanie oraz wykorzystanie energii; zastosowano system odzysku ciepła,
wytwarzanie energii elektrycznej i cieplnej (kogeneracja),
- zapewnienie racjonalnego zużycia wody i innych surowców oraz materiałów i paliw; praca
maszyn, urządzeń będzie zoptymalizowana pod względem zużycia wody i surowców,
zastosowano obieg zamknięty wody – praktycznie brak ścieków technologicznych,
- stosowanie technologii bezodpadowych i małoodpadowych oraz możliwość odzysku
powstających odpadów; zastosowano proces waloryzacji żużla celem jego późniejszego
gospodarczego wykorzystania, odpady niebezpieczne z procesu oczyszczania spalin (pyły
Strona 348
i popioły) będą poddawane procesowi zestalania i stabilizacji celem przekształcenia ich w
odpady inne niż niebezpieczne,
- rodzaj, zasięg oraz wielkość emisji; w raporcie udowodniono, że negatywny zasięg
oddziaływania emisji substancji do powietrza, jak również hałasu nie będzie miał miejsca
poza granicami działek do których tytuł prawny posiadał będzie Inwestor, dotyczy to również
innych komponentów środowiska,
- wykorzystanie porównywalnych procesów i metod, które zostały skutecznie zastosowane
w skali przemysłowej; proponowana technologia termicznego przekształcania odpadów
komunalnych jest technologią powszechnie stosowana w krajach UE, która jest ciągle
ulepszana i rozwijana. W Europie działa z powodzeniem około 400 takich instalacji.
- postęp naukowo-techniczny; proponowana technologia uwzględnia najlepsze rozwiązania
z dziedziny spalania odpadów komunalnych, jest to dziedzina należąca do wysokich
technologii.
Zaproponowana technologia oraz sposób eksploatacji spełniają wymagania art. 143 ustawy
Prawo ochrony środowiska.
Proponowaną technologię (technika) – rozdz. 12 – porównano z najlepszymi dostępnymi
technologiami (BAT). W zestawieniu tabelarycznym określono wymogi BAT i sposób
spełnienia tych wymogów przez instalację ZTPOK. Z przedstawionej analizy jednoznacznie
wynika, że opisywane przedsięwzięcie, jakim ma być Zakład Termicznego Przekształcania
Odpadów Komunalnych w gminie Trzebinia, jest zgodne z w/w dokumentami. .
OBSZAR OGRANICZONEGO UŻYTKOWANIA
Dla przedmiotowego przedsięwzięcia nie jest konieczne ustanowienie obszaru ograniczonego
użytkowania, co wykazały analizy i wyliczenia dotyczące emisji zanieczyszczeń
do powietrza, emisji hałasu czy też sposobu prowadzenia gospodarki wodno-ściekowej
i gospodarki odpadami podczas fazy eksploatacji przedsięwzięcia. Zaproponowany do
realizacji wariant technologiczny dotrzymuje wymagane standardy określone dla środowiska.
ANALIZA MOŻLIWYCH KONFLIKTÓW SPOŁECZNYCH
Chcąc zaangażować społeczeństwo w proces podejmowania decyzji w ramach kampanii
informacyjno – edukacyjno oraz uzyskać opinie na temat omawianego przedsięwzięcia na
etapie opracowywania Raportu przygotowano działania zmierzające do zapoznania
społeczeństwa z planowanym przedsięwzięciem i przygotowanie społeczeństwa do procesu
postępowania administracyjnego wydania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach
i decyzji – pozwolenie na budowę.
W tym celu został opracowany wspólnie Zamawiającym program tzw. konsultacji
społecznych, w którym przewidziano spotkania informacyjne z władzami samorządowymi
Libiąża, Chrzanowa i Trzebini. 3 spotkania z mieszkańcami w.wym. miast. Opracowanie
i dystrybucja broszur, plakatów oraz ulotek. W ramach przygotowania społeczeństwa do jego
udziału w konkretnej dziedzinie ochrony środowiska, jakim jest problematyka odpadów
komunalnych, rozpoczęto i zapoczątkowano spotkania w ramach tzw. okrągłego stołu
odpadowego (OSO), którego uczestnikami są przedstawiciele władzy samorządowej,
organizacji pozarządowych oraz mieszkańcy w.wym. miast, powinny być dalej
kontynuowane. Na tych spotkaniach będzie omawiana problematyka gospodarki odpadami
i związane z tym problemy, czy też rozwiązania organizacyjne.
Strona 349
Na odbytych spotkaniach autorzy Raportu jak i specjaliści z zakresu gospodarki odpadami
komunalnymi oraz technologii przekształcania odpadów przedstawiali dla zainteresowanych
grup społecznych prezentacje z zakresu nowoczesnych systemów gospodarki odpadami
komunalnymi, technologii przekształcania odpadów komunalnych, wyboru optymalnej
lokalizacji ZTPOK dla Małopolski Zachodniej.
W wyniku tych spotkań należy stwierdzić, że omawiane przedsięwzięcia dla rozpatrywanej
lokalizacji nie uzyskało akceptacji społecznej mieszkańców gminy Chrzanów i Trzebinia.
Spotkanie konsultacyjne z mieszkańcami gminy Trzebinia oraz Chrzanów przebiegała
w sposób bardzo emocjonalny. Po przedstawieniu prezentacji przez specjalistów wywiązała
się dyskusja na temat zasadności budowy ZTPOK, oddziaływania na środowisko oraz życia
i zdrowia ludzi, zasadności wyboru optymalnej lokalizacji (rejon ES Siersza, teren gminy
Trzebinia). Przedstawiona optymalna lokalizacja oraz sam projekt budowy ZTPOK
w Trzebini nie uzyskał akceptacji społecznej. Wielu mieszkańców obecnych na spotkaniach
w
Chrzanowie
i
Trzebini
kwestionowało
zasadność
budowy
ZTPOK
w Trzebini.
Autorzy Raportu w celu poszerzenia wiedzy mieszkańców, w celu nawiązania dialogu
społecznego oraz wytworzenia się zjawiska akceptacji społecznej zalecają:
- poszerzenie edukacji ekologicznej mieszkańców z zakresu gospodarowania odpadami,
-organizację spotkań konsultacyjnych w celu dotarcia z proponowanym projektem
do szerszego grona społecznego oraz informacji mieszkańców o wynikach niniejszego
Raportu,
- zorganizowanie wyjazdu studyjnego dla zainteresowanych mieszkańców do innego obecnie
funkcjonującego zakładu termicznego przekształcania odpadów w celu pokazania jak
naprawdę taki zakład funkcjonuje i jakie oddziaływanie na zdrowie, życie mieszkańców
oraz wszystkie komponenty środowiska powoduje,
- szersze nagłośnienie omawianego projektu oraz przedstawianie wiedzy o gospodarowania
odpadami komunalnymi w sposób przystępny dla osób nie zajmujących się na co dzień
omawianym zagadnieniem.
PRZEDSTAWIENIE PROPOZYCJI MONITORINGU ZTPOK
Ze względu na rodzaj przedsięwzięcia ZTPOK będzie wyposażony w aparaturę kontrolnopomiarową do ciągłych pomiarów wybranych parametrów procesu i substancji. Podstawowy
zakres i metodykę pomiarów reguluje m.in. rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia
23 grudnia 2004 r. w sprawie wymagań w zakresie prowadzenia pomiarów wielkości emisji
(Dz. U. nr 283 poz. 2842) oraz Dyrektywa 2000/76/EC z dnia 4 grudnia 2000 r. w sprawie
spalania odpadów.
Planowany monitoring
- emisja substancji do powietrza
Dla ZTPOK należy prowadzić pomiary ciągłe i okresowe, zgodnie z przepisami prawa w tym
zakresie. Dla instalacji ZTPOK zakres prowadzonych pomiarów przedstawia się następująco:
Pomiary ciągłe dla dwóch linii termicznego przekształcania odpadów należy prowadzić dla:
 pyłu ogółem,
 NOx (w przeliczeniu na NO2),
 CO,
 SO2,
Strona 350
 HCl,
 HF,
 substancji organicznych w postaci gazów i par wyrażone jako całkowity węgiel
organiczny,
 O2,
 prędkości przepływu spalin lub ciśnienia dynamicznego spalin,
 temperatury spalin w przekroju pomiarowym,
 ciśnienia statycznego spalin,
 współczynnika wilgotności.
Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Środowiska w sprawie wymagań w zakresie
prowadzenia pomiarów wielkości emisji, oraz pomiarów ilości pobieranej wody jeżeli
prowadzący instalację lub urządzenie może wykazać, że emisje chlorowodoru, fluorowodoru i
dwutlenku siarki w żadnych okolicznościach nie będzie wyższe niż standardy emisyjne
określone w rozporządzeniu wydanym na podstawie art. 145 ust. 1 pkt 1 ustawy Prawo
ochrony środowiska, to pomiary emisji tych substancji mogą być prowadzone okresowo,
z częstotliwością co najmniej raz na 6 miesięcy, a przez pierwszy rok eksploatacji
co najmniej raz na 3 miesiące.
Pozostałe pomiary okresowe należy prowadzić dla: Pb, Cr, Cu, Mn, Ni, As, Cd, Hg, Tl, Sb,
V, Co, dioksyn i furanów.
Pomiary okresowe dla linii termicznego przekształcania odpadów należy prowadzić
co najmniej raz na sześć miesięcy, a przez pierwszy rok eksploatacji co najmniej raz na trzy
miesiące.
Systemy ciągłych pomiarów emisji do powietrza zainstalowane w Zakładzie należy
kontrolować za pomocą równoległych pomiarów prowadzonych przy użyciu innych
systemów z zastosowaniem metodyk referencyjnych (zgodnie z rozporządzeniem),co
najmniej raz na trzy lata.
Monitoring emisji substancji połączony będzie z automatyką ZTPOK z możliwością
udostępnienia wyników on-line uprawnionym instytucjom nadzoru ekologicznego (WIOŚ,
służby Marszałka Województwa), odpowiedzialnym za ochronę środowiska i nadzór nad
pracą instalacji spalania odpadów, tak by można mieć bezpośredni wgląd w odpowiednie
wyniki świadczące o właściwej pracy instalacji i o spełnianiu wymagań emisji, które
zdefiniowane będą m.in. w pozwoleniu zintegrowanym.
Wyniki tego monitoringu będą przekazywane do publicznej wiadomości na świetlnej tablicy
informacyjnej umieszczonej na zewnątrz ZTPOK. Na tej tablicy obok na stałe umieszczonych
standardów emisyjnych będą pokazywane wartości bieżąca emisji poszczególnej mierzonej
substancji. Prezentowane wyniki będą obejmowały wszystkie mierzone emisje substancji do
powietrza, zarówno te mierzone w sposób ciągły, jak również w sposób okresowy.
- monitoring parametrów procesowych
Monitoring parametrów procesowych, tzw. monitoring technologiczny jest pomiarem
uzupełniającym i wspomagającym monitoring emisji substancji do powietrza i w łącznym
spełnieniu wymagań daje gwarancję dotrzymania norm emisji. W rozważanym przypadku
proponuje się następujący układ monitoringu technologicznego.
Układ spalania:
W piecach należy przeprowadzać pomiary ciągłe następujących parametrów:
Strona 351
 podciśnienie,
 zawartość tlenu w spalinach,
 czas przebywania spalin (nie jest wymagany prawnie)
W komorze dopalania monitorowane powinny być:
 pomiar ilości czynników podawanych do układu spalania (powietrze
pierwotne/wtórne, paliwo wspomagające),
 Komory dopalania powinny być wyposażone w luki i wzierniki umożliwiające nadzór
zarówno wzrokowy, jak i przy pomocy przyrządów pomiarowych nie zainstalowanych
na stałe.
I stopień oczyszczania spalin
Zakres monitoringu:
 pomiar ciągły strumienia masy wtryskiwanego stałego mocznika,
 pomiar ciągły temperatury roztworu mocznika,
 pomiar ciągły ciśnienia roztworu mocznika.
II stopień oczyszczania spalin
Zakres monitoringu:
 pomiar ciągły ilości wdmuchiwanego sorbentu,
 pomiar ciągły recyrkulatu z nieprzereagowanym sorbentem,
 pomiar ciągły stężenia SO2 za filtrem tkaninowym,
 pomiar ciągły ciśnienia przed i za filtrem tkaninowym,
 pomiar ciągły temperatury spalin przed wejściem na tkaninowym.
- pozostałe systemy monitoringu
Dla ZTPOK również proponuje się następujące opomiarowanie monitoringowe:
- emisja hałasu – przewiduje się okresowe badania emisji hałasu z funkcjonowania ZTPOK,
- ewidencja gospodarki odpadami,
- monitoring poboru wody i odprowadzenia ścieków,
W ZTPOK zostanie powołana komórka badawczo-kontrolna, której zadaniem będzie:
 kontrola procesów technologicznych;
 stały monitoring wszystkich obiektów, instalacji i urządzeń pod względem ich
oddziaływania na środowisko i zdrowie ludzi.
WSKAZANIE TRUDNOŚCI WYNIKAJĄCYCH
Z NIEDOSTATKÓW TECHNIKI LUB LUK WE WSPÓŁCZESNEJ
WIEDZY, JAKIE NAPOTKANO OPRACOWUJĄC RAPORT
Podczas opracowywania raportu nie wystąpiły trudności które mogłyby stanowić przeszkodę
w jego napisaniu na potrzeby uzyskania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach.
Specjalistyczną wiedzę na ten temat dla potrzeb niniejszego dokumentu czerpano z bogatych
doświadczeń krajów Unii Europejskiej, m.in. zebranych i publikowanych
w dokumentach BREF. Wskazane jest wykonanie analizy porealizacyjnej po co najmniej
jedno rocznym okresie eksploatacji, w której dokonano by porównania ustaleń zawartych
w raporcie o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko i w decyzji o środowiskowych
uwarunkowaniach z rzeczywistym oddziaływaniem przedsięwzięcia na środowisko
Strona 352
i działaniami podjętymi w celu jego ograniczenia. Obowiązek taki winien być nałożony na
inwestora w decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach (art. 56 ust. 4 pkt. 2 ustawy –
prawo ochrony środowiska). Wykonanie analizy porealizacyjnej pozwoliłoby na lepsze
rozeznanie interakcji zachodzących w środowisku przyrodniczym.
WSKAZANIE KONIECZNOŚCI PONOWNEGO PRZEPROWADZENIA
OCENY ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO
Na realizację przedsięwzięcia Inwestor będzie aplikował o środki finansowe z UE – Fundusz
Spójności, Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko; POIiŚ 2.1-13., na podstawie
tzw. żółtego Fidica – „zaprojektuj i wybuduj”. Zgodnie z wymogami Komisji UE należy dla
takiego przedsięwzięcia przeprowadzić dwie oceny oddziaływania na środowisko:
6. 1-sza ocena; na obecnym etapie postępowania administracyjnego (niniejszy
raport jest istotną częścią tego postępowania)
7. 2-ga ocena; po wykonaniu studium wykonalności i opracowaniu projektu
technicznego – dokumenty te uszczegółowiają wszystkie uwarunkowania
techniczne oraz finansowe realizacji przedsięwzięcia.
Dlatego z uwagi na brak obecnie ustalonych ostatecznych szczegółowych rozwiązań
oddziaływania na środowisko na etapie uzyskiwania pozwolenia na budowę. Niniejszy raport
oddziaływania na środowisko planowanego przedsięwzięcia jest sporządzony w celu
uzyskania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach i zapisy zawarte w tym Raporcie
należy traktować jako wytyczne dla celów projektowych.
GŁÓWNE WNIOSKI I ZALECENIA WYNIKAJĄCE Z ZAPISÓW
NINIEJSZEGO RAPORTU ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO
PLANOWANEGO PRZEDSIĘWZIĘCIA
Budowa nowoczesnego obiektu wiązać się będzie, także z zagospodarowaniem wolnych
od niezbędnej zabudowy powierzchni zielenią niską i wysoką, powyższe poprawi
w znacznym stopniu walory krajobrazu i przyrody.
Oddziaływanie z ZTPOK nie wpłynie negatywnie na zdrowie i życie człowieka oraz na
wszystkie komponenty środowiska. Potencjalne negatywne oddziaływanie zamknie się w
granicach działki/działek inwestycyjnej do której tytuł prawny posiadać będzie
Inwestor.
Zapisy niniejszego Raportu stanowią wytyczne z zakresu ochrony środowiska dla projektanta
planowanego przedsięwzięcia.
Po jednorocznym okresie eksploatacji przedsięwzięcia zalecane jest wykonanie analizy
porealizacyjnej. Obowiązek taki winien być nałożony na Inwestora w decyzji
o środowiskowych uwarunkowaniach.
Z uwagi na brak obecnie ustalonych ostatecznych szczegółowych rozwiązań technicznych,
uwarunkowań i parametrów, które będą sprecyzowane w projekcie technicznym
(budowlanym) należy przeprowadzić ponowną ocenę oddziaływania na środowisko na
etapie uzyskiwania pozwolenia na budowę.
19. WNIOSKI
Strona 353
1) Rozpatrywane przedsięwzięcia polegać będzie na budowie Zakładu Termicznego
Przekształcania Odpadów Komunalnych dla Miast i Gmin Małopolski Zachodniej.
2) Budowa ZTPOK jest zgodna z dokumentami strategicznymi Polski, województwa
Małopolskiego, Międzygminnego Związku Chrzanowa, Libiąża, Trzebini
,,Gospodarka Komunalna”.
3) Lokalizacja pod budowę ZTPOK jest to teren w rejonie Elektrowni ,,Siersza”
– gmina Trzebinia (ES Trzebinia). Teren inwestycyjny położony jest na obszarze
administracyjnym Gminy Trzebinia. Planowany teren realizacji przedsięwzięcia ma
około 11,3 ha. Działka rozpatrywana jako miejsce potencjalnej lokalizacji ZTPOK to
działka o nr ewidencyjnym 621/48, obręb nr 0002 Czyżówka, gmina Trzebinia
4) Zgodnie ze studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego
gminy Trzebinia teren przeznaczony pod lokalizację przedsięwzięcia posiada
przeznaczenie jako teren przemysłowy.
5) Budowa ZTPOK z zastosowaniem metody termicznego przekształcania odpadów
z odzyskiem energii pozwoli na:
 unieszkodliwianie znacznej ilości odpadów komunalnych i wykorzystanie ich
do produkcji energii
 znaczącą redukcję ilościową odpadów komunalnych,
 ponowne wykorzystanie odpadów poprocesowych tj. żużli, metali żelaznych
i nieżelaznych.
6) Zakres budowy obiektów i urządzeń obejmuje budowę Zakładu Termicznego
Przekształcania Odpadów w skład której wchodzić będą następujące obiekty
technologiczne:
 instalacja termicznego przekształcania odpadów,
 instalacja waloryzacji żużla,
 instalacja zestalania i chemicznej stabilizacji popiołów i stałych pozostałości
z systemu oczyszczania spalin.
7) Do termicznego przekształcania będą przyjmowane:
 zmieszane odpady komunalne – frakcja resztkowa (kod odpadu: 20 03 01) –
około 150 000 Mg.
8) Do ZTPOK, poprzez punkty przeładunkowe lub bezpośrednio będą trafiały odpady
zmieszane (frakcja resztkowa) z wyłączeniem frakcji zebranych selektywnie. Zakład
Termicznego Przekształcania Odpadów Komunalnych przewidywany jest do przyjęcia
odpadów komunalnych zbieranych na terenach Małopolski Zachodniej, czyli
powiatów:
 chrzanowski,
 olkuski,
 oświęcimski,
 suski,
 wadowicki.
9) Przedmiotowa działka jest położona poza obszarami chronionym w rozumieniu
obowiązujących przepisów o ochronie przyrody (w tym także obszarów Natura 2000).
Inwestycja nie będzie miała negatywnego wpływu na obszary Natura 2000.
10) Teren przedsięwzięcia będzie zagospodarowany zielenią niska i wysoką.
11) Proponowana technologia termicznego przekształcania odpadów jest rekomendowana,
ponieważ:
 spełnia wymagania BAT;
Strona 354
 jest zweryfikowana i sprawdzona pod względem technicznym
i ekonomicznym w setkach instalacji w aglomeracjach europejskich;
 zapewnia optymalne zużycie reagentów w stosunku do osiąganych efektów;
 jest bezściekowa;
 zapewnia maksymalne wykorzystanie energii zawartej w paliwie (odpadach);
 wykorzystuje urządzenia zapewniające wydajny system oczyszczania spalin
redukujący poziom emisji zgodnie z wymaganiami dyrektywy 2000/76/WE
oraz prawem krajowym.
12) Przed fazą realizacji należy:
 zweryfikować czy standardy jakości gleby oraz ziemi na terenie inwestycji
odpowiadają wartościom ustalonym w rozporządzeniu Ministra Środowiska
w sprawie standardów jakości gleby oraz standardów jakości ziemi. W tym
celu konieczne będzie wykonanie specjalistycznych badań i pomiarów.
Pozwoli to na określenie stanu istniejącego jakości gleb i ziemi na terenie
przedsięwzięcia,
 przed rozpoczęciem prac budowlanych należy wykonać opracowanie
geotechnicznych warunków posadowienia w formie dokumentacji
geologiczno-inżynierskiej,
 przed fazą budowy należy bezwzględnie wykonać dokumentację
hydrogeologiczną w celu dokładniejszego rozpoznania terenu realizacji
inwestycji, uwzględniającą ochronę wód podziemnych i ich monitoring.
13) Emisja zanieczyszczeń do powietrza atmosferycznego nie będzie miała negatywnego
wpływu na tereny sąsiednie. Przeprowadzona analiza i wyliczenia rozkładu stężeń
zanieczyszczeń wskazują na dotrzymanie obowiązujących dopuszczalnych stężeń
emitowanych przez ZTPOK substancji.
14) Emitowany przez ZTPOK hałas nie będzie miał szkodliwego wpływu na środowisko
oraz zdrowie i życie ludzi. Normy zagrożeń akustycznych zostaną dotrzymane
zarówno dla pory dziennej, jak i nocnej.
15) Na terenie realizacji i eksploatacji przedsięwzięcia, jak również w jego sąsiedztwie
pozostających pod indywidualną opieką konserwatorską Wojewódzkiego
Konserwatora Zabytków. Nie przewiduje się też negatywnego oddziaływania na dobra
materialne i krajobraz kulturowy.
16) Analizując oddziaływanie wynikające z eksploatacji Zakładu Termicznego
Przekształcenia Odpadów Komunalnych należy stwierdzić, że oddziaływanie
negatywne nie będzie wychodzić po za granice działki do której tytuł prawny posiadać
będzie Inwestor.
17) Budowa ZTPOK wpłynie na znaczne ograniczenie ilości deponowanych odpadów,
zwiększenie odzysku surowców wtórnych z terenu objętego projektem
i stosowanie metod unieszkodliwiania zgodnych z najlepszymi dostępnymi
technikami. Umożliwi efektywny odzysk energii z odpadów w układzie
kogeneracyjnym (ciepło + elektryczność). Ponadto przyczyni się do zmniejszenia
zużycia paliw kopalnych, a co za tym idzie zmniejszenia emisji zanieczyszczeń do
powietrza.
18) Zgodne z zapisami rozdziału 4 ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu
informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie
środowiska oraz ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. Nr 199, poz. 1227),
należy dla rozpatrywanego przedsięwzięcia, przeprowadzić ponowną ocenę
Strona 355
19) Zaleca się również wykonanie pełnej analizy porealizacyjnej (parametrów pracy,
emisji do środowiska, oceny oddziaływania na środowisko) po roku funkcjonowania
ZTPOK.
20. ZAŁĄCZNIKI
1. Wypis z rejestru gruntów
2. Informacja o stanie zanieczyszczenia powietrza – tło zanieczyszczeń.
3. Analiza wyboru lokalizacji Zakładu Termicznego Przekształcania Odpadów
Komunalnych dla Małopolski Zachodniej
4. Karty charakterystyk substancji niebezpiecznych
5. Mapa wraz z naniesionym projektem zagospodarowania terenu
6. Kopia mapy ewidencyjnej
8.1 Emitory substancji do powietrza
8.2 – 8.3 Obliczenia, wyniki, rozkłady stężeń emisji do powietrza
8.4 Obliczenia, wyniki, rozkłady emisji hałasu
Strona 356
21. STRESZCZENIE W JĘZYKU NIESPECJALISTYCZNYM
Raport został przygotowany na etapie poprzedzającym uzyskanie decyzji o środowiskowych
uwarunkowaniach zgody na realizację przedsięwzięcia pn. BUDOWA ZAKŁADU
TERMICZNEGO PRZEKSZTAŁCANIA ODPADÓW KOMUNALNYCH DLA
MAŁOPOLSKI ZACHODNIEJ NA DZIAŁCE O NR 621/48, OBRĘB NR 0002
CZYŻÓWKA, GMINA TRZEBINIA
Budowa Zakładu Termicznego Przekształcania Odpadów Komunalnych (zwanego w tekście
ZTPOK) ma być realizowana w wariancie lokalizacyjnym na działce nr 621/48, obręb nr
0002 Czyżówka, gmina Trzebinia. Planowany teren realizacji przedsięwzięcia ma około 11,3
ha.
Celem niniejszego raportu jest umożliwienie przeprowadzenia procedury oceny
oddziaływania na środowisko zmierzającej do wydania decyzji o środowiskowych
uwarunkowaniach dla planowanego przedsięwzięcia, która zgodnie z obowiązującym prawem
wymagana jest przed uzyskaniem pozwolenia na budowę.
Zakres niniejszego „Raportu …” odpowiada wymaganiom określonym w art. 66 ustawy
o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie
środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko.
Zakres raportu jest również zgodny w wymogami unijnymi, regulowanymi przede wszystkim
dyrektywą Rady 85/337/EWG z dnia 27 czerwca 1985r. w sprawie oceny skutków niektórych
publicznych i prywatnych przedsięwzięć dla środowiska, znowelizowanej Dyrektywą Rady
97/11/WE z dnia 3 marca 1997 r.
Informacje zawarte w opracowaniu pochodzą z dokumentów udostępnionych przez
Inwestora, ustaleń własnych oraz specjalistycznych opracowań, w tym dokumentów BREF
i BAT.
W „Raporcie …” scharakteryzowany został stan środowiska naturalnego oraz przewidywane
oddziaływanie inwestycji na środowisko (ludzi, faunę, florę, glebę, wody powierzchniowe
i podziemne, powietrze, klimat akustyczny, dobra materialne, dobra kultury i krajobraz).
Przeanalizowano oddziaływanie zaplanowanego przedsięwzięcia przede wszystkim
w zakresie: gospodarki wodno-ściekowej, gospodarki odpadami, zanieczyszczeń powietrza,
klimatu akustycznego. Określono, w jakim stopniu budowa ZTPOK wpłynie na jakość
poszczególnych elementów środowiska naturalnego oraz zdrowie ludzi, a także czy zmiany
wywołane funkcjonowaniem ZTPOK nie będą przekraczać granic działki lokalizacji
przedsięwzięcia.
OPIS ANALIZOWANYCH WARIANTÓW
Potencjalne lokalizacje i wybór lokalizacji pod budowę ZTPOK
Dla wyboru potencjalnej lokalizacji ZTPOK przeanalizowano wszystkie możliwe działki
inwestycyjne na terenie powiatu chrzanowskiego. W celu wytypowania potencjalnych
lokalizacji (6 lokalizacji) określono podstawowe „warunki brzegowe”, które dana lokalizacja
powinna spełnić.
Strona 357
Jednym z podstawowych warunków realizacji przedsięwzięcia jakim jest budowa instalacji do
termicznego przekształcania odpadów komunalnych jest wybór odpowiedniej lokalizacji
takiej inwestycji. Wybór ten uzależniony jest w szczególności od uwarunkowań
technologicznych samej instalacji, jak również od uwarunkowań techniczno-prawnych,
ekologicznych i społeczno-politycznych.
Aby dokonać wyboru najlepszej potencjalnej lokalizacji przedmiotowej instalacji określono
tzw. warunki brzegowe, które każdy rozpatrywany teren powinien spełniać:
 nie powinien graniczyć ze zwartą zabudową mieszkaniową,
 powinien mieć wielkość co najmniej 4,0 ha,
 kształtem zapewnić swobodne posadowienie infrastruktury budowlanej i technicznej
ZTPOK, której docelową przepustowość określono na 150 tys. Mg/rok
przyjmowanych odpadów komunalnych, a składającej się z dwóch równoległych linii
technologicznych.
Zgodnie z powyżej przyjętymi założeniami, wyznaczonych zostało sześć potencjalnych
miejsc lokalizacji ZTPOK – 3 lokalizacje na terenie Gminy Chrzanów oraz 3 lokalizacje na
terenie Gminy Trzebinia – materiały przekazane przez Międzygminny Związek Chrzanowa,
Libiąża, Trzebini ,,Gospodarka Komunalna”.
Są to następujące lokalizacje:
 Rejon Zakładów Górniczych Trzebionka S.A. w likwidacji – Gmina Chrzanów,
(ZGT – Chrzanów),
 Teren składowiska odpadów komunalnych w Balinie – Gmina Chrzanów, (ZGOK
Balin),
 Rejon
oczyszczalni
ścieków
w
Chrzanowie
–
Gmina
Chrzanów,
(OŚ Chrzanów),
 Teren Elektrowni ,,Siersza” – Gmina Trzebinia, (ES Trzebinia),
 Teren zlikwidowanej Kopalni Węgla Kamiennego ,,Siersza” – Gmina Trzebinia,
(KWK Trzebinia),
 Teren Zakładów Górniczych Trzebionka S.A. w likwidacji –Gmina Trzebinia, (ZGT
Trzebinia).
Wybór optymalnej lokalizacji określono wykorzystując 3 metody analiz zazwyczaj
stosowanych w tego rodzaju przypadkach:
- analizę punktową (ekspercką),
- analizę SWOT,
- analizę wielokryterialną.
Analiza punktowa (ekspercka)
Dla przedstawienia analizy punktowej rozpatrywanych lokalizacji ZTPOK przyjęto
identyczne kryteria dla każdej potencjalnej lokalizacji, które uwzględniają wszystkie w/w
uwarunkowania. Kryteria wybrano tak aby w sposób kompleksowy przedstawiały ocenę
analizowanego zagadnienia i możliwie jak najwięcej ograniczyły subiektywizm.
Kryteria przyjęte do analizy:





Techniczno – prawne
Terenowe
Ekologiczne
Komunikacyjne i logistyczne
Społeczne
Strona 358
 Ekonomiczne
Przyjęta ocena:
Do oceny poszczególnych lokalizacji przyjęto w/w kryteria dla których rozpatrzono wszystkie
możliwe uwarunkowaniu, które mogłyby wpłynąć na wybór optymalnej lokalizacji. Każde
z kryteriów było oceniane na podstawie przyjętych wskaźników (uwarunkowań) według
oceny eksperckiej od 0 do 3 punktów.
Jako;
0 - przyjęto ocenę - niedostateczną,
1 – ocenę dostateczną,
2 – ocenę dobrą,
3 - ocenę bardzo dobrą.
Według tej analizy otrzymano następujące oceny:
1. Lokalizacja nr 1. ZGT – Chrzanów (54 punkty) z liczbą ocen bardzo dobrych (9)
i dobrych (12),
2. Lokalizacja nr 4. ES Trzebinia (50 punktów) , z liczbą ocen bardzo dobrych (9)
i dobrych (8),
3. Lokalizacja nr 6. KWK Trzebinia (48 punktów) z liczbą ocen bardzo dobrych (8)
i ocen dobrych (8),
4. Lokalizacja nr 5. ZGT Trzebinia (48 punktów), z liczbą ocen bardzo dobrych (7)
i ocen dobrych (10),
5. Lokalizacja nr 3. OŚ Chrzanów (42 punktów), z liczbą ocen bardzo dobrych (4)
i dobrych (12),
6. Lokalizacja nr 2. ZGOK Balin (37 punktów), z liczbą ocen bardzo dobrych (5)
i dobrych (9).
Analiza SWOT
Analiza SWOT funkcjonuje głównie w zarządzaniu przedsiębiorstwami, ale może być
wykorzystana jako narzędzie pomocnicze przy porównawczej ocenie rozwiązania
planistycznego, w tym przypadku lokalizacji ZTPOK. Analiza SWOT polega
na posegregowaniu posiadanych informacji dla każdej z analizowanych lokalizacji, ocenie
i określeniu w obszarze czterech grup czynników strategicznych. Dla każdej
z poddanych ocen lokalizacji sprecyzowano:
 Mocne strony (Strengths) S : czynniki wewnętrzne: wszystkie fakty, okoliczności,
które stanowią atut, przewagę, zaletę realizacji zakładu w analizowanej lokalizacji.
 Słabe strony (Weaknesses) W: czynniki wewnętrzne: okoliczności, które aktualnie
stanowią słabość, wadę, barierę dla realizacji w opisywanej lokalizacji.
Strona 359
 Szanse (Opportunities) O: czynniki zewnętrzne: pozytywne: zjawiska i tendencje,
które odpowiednio wykorzystane przy realizacji inwestycji staną się impulsem
dla rozwoju miasta , w szczególności dzielnicy, na której znajduje się lokalizacja.
 Zagrożenia (Treats) T: czynniki zewnętrzne: negatywne natury społecznej,
ekologicznej lub technicznej, które mogą utrudnić, opóźnić a nawet uniemożliwić
realizację inwestycji w danej lokalizacji.
Według przeprowadzonej analizy optymalnym rozwiązaniem byłoby wykorzystanie działki
inwestycyjnej - ZGT – Chrzanów.
Analiza wielokryterialna
Budowa struktury systemu gospodarki odpadami jest zadaniem trudnym i złożonym,
a dodatkowo znalezienie lokalizacji elementów tego systemu rodzi wiele problemów
technicznych, ekonomicznych, a przede wszystkim społecznych. Znalezienie lokalizacji tego
typu obiektów jest trudnym i długotrwałym procesem, którego efektem jest często decyzja
stanowiąca rozwiązanie kompromisowe. Zawsze w takiej sytuacji pozostaje wiele
wątpliwości i pytań, zwłaszcza w najbliższym otoczeniu planowanej lokalizacji.
Dlatego też znalezienie rozwiązania takiego zadania decyzyjnego powierza się
matematycznym analizom, które w sposób obiektywny wskazują najkorzystniejszą
lokalizację. Taką właśnie analizą jest analiza wielokryterialna, czyli matematyczny wybór
rozwiązania najkorzystniejszego, z uwzględnieniem wszystkich uwarunkowań, przy pełnym
opisie analizowanych wariantów lokalizacyjnych.
Dokonane obliczenia w ramach analizy wielokryterialną wskazują, że optymalnym
rozwiązaniem lokalizacyjnym jest lokalizacja ZGT Chrzanów, a rozwiązaniami również
akceptowalnymi są lokalizacje: KWK Trzebinia, ES Trzebinia, ZGT Trzebinia.
Należy zaznaczyć, że mimo wyboru jako optymalnego rozwiązania lokalizacyjnego ZGT
Chrzanów, potencjalna lokalizacja ES Siersza jest również bardzo trafnym
rozwiązaniem umiejscowienia ZTPOK dla Małopolski Zachodniej. Lokalizacja ES
Siersza, we wszystkich analizach zajmowała przeważnie drugie miejsce, ale jej oceny
były zbliżone do wariantu optymalnego. Główny wniosek powyższych analiz to fakt,
że lokalizacja ES Siersza również może być miejscem lokowania ZTPOK. Lokalizacja ta
otrzymywała najwięcej punktów z wszystkich rozpatrywanych gdy przede wszystkim
brano pod uwagę kryterium techniczno – technologiczne oraz ekonomiczne.
Dużym argumentem za budową ZTPOK w omawianej lokalizacji jest możliwość
bezpośredniej współpracy dwóch źródeł ciepła i energii elektrycznej. Elektrownia Siersza
obecnie jest częścią Południowego Koncernu Energetycznego S. A. z siedzibą w Katowicach.
W stanie obecnym niekorzystnie może jedynie oddziaływać na mieszkańców transport
samochody odpadów, reagentów do i z terenów ZTPOK. Cały transport musiał się będzie
odbywać przez centrum miasta Trzebini. Taka sytuacja będzie stanowić dużą uciążliwość
wizualizacyjną, komunikacyjną oraz może powodować niekorzystną emisję hałasu. Zaleca się
przed budową ZTPOK zmodernizować obecny układ komunikacyjny (budowa obwodnicy
Trzebini oraz poprawa obecnego układu komunikacyjnego) lub rozpatrzyć na etapie
opracowywania ,,Studium wykonalności dla omawianego projektu” i ponownej oceny
środowiskowej transport kolejowy dowozu i wywozu odpadów i reagentów. W przypadku
zmodernizowania układu komunikacyjnego oraz wykorzystania transportu kolejowego,
Strona 360
nie przewiduje się żadnego negatywnego oddziaływania wynikającego z transportu do lub
z ZTPOK na ludzi.
- lokalizacja inwestycji (ES Trzebinia)
Warianty technologiczne i wybór opcji technologicznej dla omawianego przedsięwzięcia
Analizy wyboru opcji dokonano na poziomie systemu gospodarki odpadami
Międzygminnego Związku Chrzanowa, Libiąża, Trzebini, uwzględniając budowę systemu
gospodarki komunalnymi dla powiatów chrzanowskiego, olkuskiego, oświęcimskiego,
suskiego, wadowickiego, uwzględniając uwarunkowania lokalizacyjne, techniczne oraz
technologiczne poszczególnych instalacji i obiektów wchodzących w jego skład.
Przedstawione warianty oceniono i porównano w następującym zakresie:
 zgodności z obowiązującymi krajowymi i unijnymi przepisami prawnymi w zakresie
gospodarki odpadami;
 zgodności z zapisami Kpgo 2010, PGOWM 2010,
 spełniania obowiązujących, jak również i przewidywanych do wprowadzenia
w przyszłości przepisów prawodawstwa polskiego i unijnego w zakresie gospodarki
odpadami;
 zgodności z założeniami Programu Operacyjnego „Infrastruktura i Środowisko”
na lata 2007 – 2013;
 kryteriów wyboru projektów z listy indykatywnej projektów priorytetowych;
Strona 361
 wymagań dotyczących efektów technologicznych w odniesieniu do lokalnych
uwarunkowań;
 możliwości wykorzystania i zagospodarowania odpadów w procesie odzysku
i unieszkodliwiania odpadów (minimalizacja odpadów balastowych do składowania);
 wpływu na stan środowiska przyrodniczego;
Kryteria, którymi kierowano się w analizie, sprowadzają się do następujących głównych
wymagań/założeń:
 Wymogów Dyrektywy 2008/98/WE w sprawie odpadów oraz uchylającej niektóre
dyrektywy:
 postępowanie z odpadami zgodne z hierarchią:
1.
zapobieganie,
2.
przygotowanie do ponownego użycia,
3.
recykling,
4.
inne metody odzysku, np. odzysk energii,
5.
unieszkodliwianie.
 przygotowanie do ponownego wykorzystania i recyklingu materiałów
odpadowych, przynajmniej takich jak papier, metal, plastik i szkło
z gospodarstw domowych i w miarę możliwości innego pochodzenia, pod
warunkiem że te strumienie odpadów są podobne do odpadów z gospodarstw
domowych, zostanie zwiększone wagowo do minimum 50%.
 przygotowanie do ponownego wykorzystania, recyklingu i innych sposobów
odzyskiwania materiałów (…), w odniesieniu do innych niż niebezpieczne,
odpadów budowlanych i rozbiórkowych (kod odpadu: 17 05 04) zostanie
zwiększone do minimum 70%.
W zmienionej dyrektywie ramowej wezwano Komisję do przeprowadzenia oceny
gospodarowania bioodpadami. Wobec powyższego 3 grudnia 2008 r. ukazała się
Zielona Księga w sprawie gospodarowania bioodpadami w Unii Europejskiej.
W dokumencie tym zostały przeanalizowane możliwości dalszego rozwoju
gospodarowania odpadami, co także wzięto pod uwagę w projekcie.
 Wymogów Dyrektywy w sprawie składowania odpadów, która zobowiązuje państwa
członkowskie do wypracowania strategii w zakresie ograniczania ilości odpadów
ulegających biodegradacji deponowanych na składowiskach. System gospodarki
odpadami powinien zapewnić ograniczenie ilości składowanych odpadów
komunalnych ulegających biodegradacji w stosunku do ich masy wytwarzanej
w 1995 r.:
 do 75% wagowo w 2010 r.,
 do 50% wagowo w 2013 r.,
 do 35% wagowo w 2020 r.
 Na składowiska mogą być kierowane odpady wstępnie przetworzone. Zgodnie
z rozporządzeniem określającym kryteria niedopuszczania odpadów do składowania
ze względu na zawartość węgla organicznego powyżej 5% suchej masy, jak i wartości
ciepła spalania powyżej 6 MJ/kg suchej masy (obowiązek od 1 stycznia 2013 roku).
Strona 362
 Dyrektywa w sprawie opakowań i odpadów opakowaniowych. W Dyrektywie dla
Polski przyjęto maksymalny termin osiągnięcia poziomów docelowych na 2014 r.
Należy także zaznaczyć, że poziomy do uzyskania liczy się od ilości odpadów
opakowaniowych przekazanych do odzysku i recyklingu przez przedsiębiorców
wprowadzających na rynek produkty w opakowaniach. Do tego poziomu dolicza się
ilości odpadów opakowaniowych zebranych selektywnie przez mieszkańców
i przekazanych także do odzysku i recyklingu.
 Zgodnie z Krajowym planem gospodarki odpadami 2010 (Kpgo 2010) podstawą
gospodarki odpadami komunalnymi powinny być zakłady zagospodarowania
odpadów o przepustowości wystarczającej do przyjmowania i przetwarzania
odpadów z obszaru zamieszkałego minimum przez 150 tys. mieszkańców, spełniające
w zakresie technicznym kryteria najlepszej dostępnej techniki. Zakłady te winny
zapewniać co najmniej następujący zakres usług:
 mechaniczno – biologiczne lub termiczne przekształcanie zmieszanych
odpadów komunalnych i pozostałości z sortowni,
 składowanie przetworzonych zmieszanych odpadów komunalnych,
 kompostowanie odpadów zielonych,
 sortowanie poszczególnych frakcji odpadów komunalnych zbieranych
selektywnie,
 demontaż odpadów wielkogabarytowych,
 przetwarzanie zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego.
W przypadku aglomeracji lub regionów obejmujących powyżej 300 tys. mieszkańców
zgodnie z Kpgo 2010 preferowaną metodą zagospodarowania zmieszanych odpadów
komunalnych jest termiczne przekształcanie.
Zakres analizy technologicznej obejmował:
 wybór rozwiązań technologicznych wraz z doborem wydajności instalacji, tak aby
osiągnięte zostały cele dla całego systemu:
 kompleksowe rozwiązanie problemu odzysku i/lub unieszkodliwiania różnego
typu odpadów komunalnych;
 przetworzenie jak największej ilości zmieszanych odpadów komunalnych
z odzyskiem materiałowym i energetycznym;
 zmniejszenie ilości odpadów ulegających biodegradacji, które podlegać będą
składowaniu;
 przestrzenną możliwość zlokalizowania poszczególnych instalacji na terenie objętym
przedsięwzięciem;
 uwarunkowania ekonomiczne i społeczne.
Założono, że po pierwsze celem stworzenia nowego systemu gospodarki odpadami będzie
zgodność z hierarchią postępowania z odpadami wg zapisów Dyrektywy 2008/98/WE,
zaprezentowaną na rysunku poniżej.
Strona 363
Zapobieganie
Najba rdziej
pożąda na
opcja
Minimalizacja
Powtórne użycie
Recycli ng
Odzysk energii
Najmniej
pożąda na
opcja
S kładowanie
Pod względem technologicznym zostały rozpatrzone dwie główne metody unieszkodliwiania
odpadów: mechaniczno – biologiczne przetwarzanie odpadów oraz metoda termicznego
przekształcania odpadów. Analizie podano także tzw. wariant braku realizacji
przedsięwzięcia, polegający na utrzymaniu dotychczasowego systemu gospodarki odpadami
komunalnymi na terenie objętym przedsięwzięciem.
Wariant proponowany do realizacji - najkorzystniejszy dla środowiska
Zgodnie z wieloletnim doświadczeniem oraz wnioskami wynikającymi przedstawionej
analizy wariantów najkorzystniejszym rozwiązaniem dla Miasta i gmin Małopolski
Zachodniej jest realizacja przedsięwzięcia polegającego na budowie instalacji do termicznego
przekształcania zmieszanych odpadów komunalnych (ZTPOK), jako integralnego elementu
Przeprowadzone analizy lokalizacyjne dotyczące potencjalnych rozpatrywanych lokalizacji
wskazały że bardzo dobrym rozwiązaniem lokalizacyjnym pod budowę ZTPOK jest
lokalizacja (ES Trzebinia).
Lokalizacja ES Trzebinia jest bardzo dobrym rozwiązaniem dla lokalizacji ZTPOK,
a w przypadku wybudowania obwodnicy trzebińskiej oraz wykorzystaniu transportu
kolejowego do dowozu odpadów, lokalizacja ta mogłaby stać się optymalnym rozwiązaniem.
W obecnym stanie dowóz odpadów oraz wywóz z terenów Małopolski Zachodniej musiałby
odbywać się przez centrum miasta Trzebini.
Przy wyborze technologii spalania zdecydowano się na spalanie rusztowe,
z założeniem, że w instalacji zostanie wykorzystany jeden z powszechnie stosowanych
rusztów (np. odmiany rusztów posuwisto-zwrotnych lub walcowych).
W Europie około 90% instalacji przeznaczonych do obróbki odpadów komunalnych
wyposażone jest w technologie rusztowe.


Strona 364


7 dni w tygodniu z gwarantowaną ilością godzin dyspozycyjności 7500 h/rok dla
każdej z linii. Dla umożliwienia ciągłej eksploatacji ZTPOK w ciągu roku należy
linii),
wykonanie instalacji waloryzacji żużli w celu dalszego ich zagospodarowania dla
Przekształcanie termiczne
Planowana instalacja termicznego przekształcania odpadów oparta zostanie na nowoczesnej,
technicznie dojrzałej technologii spalania odpadów w piecu z paleniskiem rusztowym. Do
termicznego przekształcania kierowane będą tzw. resztkowe odpady komunalne (20 03 01),
z których na wcześniejszym, nadrzędnym w systemie, etapie ich zagospodarowania, zostały
wysegregowane użyteczne surowce wtórne. Odpady resztkowe komunalne będą bezpośrednio
kierowane do leja zasypowego pieca, stanowiąc w ten sposób źródło odzysku energii zawartej
w odpadach. Proces termicznego przekształcania odpadów przebiegać będzie autotermicznie,
to znaczy, że nie będzie wymagać wspomagania przy użyciu konwencjonalnego paliwa,
a sam będzie źródłem energii, zamienianej dalej na energię elektryczną i ciepło.
Integralną częścią instalacji będzie efektywny kilkustopniowy system oczyszczania spalin,
gwarantujący emisję zanieczyszczeń znacznie poniżej wymaganych prawnie standardów
emisyjnych. Dodatkowo już sam proces termicznego przekształcania odpadów będzie tak
prowadzony, aby w jego trakcie powstawało jak najmniej zanieczyszczeń.
Uwzględniając dodatkowe kryteria wynikające z uwarunkowań lokalnych, dla ZTPOK
zostały zaproponowane następujące systemy oczyszczania spalin:
 usunięcie pyłów przy zastosowaniu filtrów tkaninowych,
 oczyszczanie spalin metodą półsuchą w celu redukcji kwaśnych związków SO2, HF, HCl,
połączonej z metodą strumieniowo-pyłową z wykorzystaniem węgla aktywnego w celu
redukcji metali ciężkich, dioksyn i furanów,
 odazotowania spalin metodami pierwotnymi oraz wtórną redukcji emisji NOx metodą
SCR,
 zastosowanie dodatkowej płuczki (skrubera).
Odpady wtórne z procesu termicznego przekształcania, takie jak żużle oraz odpady
pozostające po procesie oczyszczania spalin, podlegać będą oddzielnemu procesowi ich
zestalania do bezpiecznej i obojętnej dla środowiska postaci. Żużle i popioły paleniskowe,
po obróbce w instalacji do ich waloryzacji, będą spełniać normy pozwalające na przemysłowe
ich zagospodarowanie.
 Niesegregowane (zmieszane) odpady komunalne (20 03 01).
Strona 365
Waloryzacja żużli z odzyskiem metali
Proces waloryzacji i mechanicznej obróbki żużli polegać będzie na obróbce mechanicznej
celem uzyskania odpowiedniej frakcji handlowej oraz okresowym magazynowaniu żużla
w kwaterach przykrytego dachem placu sezonowania (przez co najmniej 4 - 6 tygodni),
zapewniającym jego dojrzewanie. Gotowy produkt będzie przeznaczony na zbyt dla celów
przemysłowych – produkcji materiału na podbudowę dla drogownictwa.
Ponadto następować będzie odzysk metali żelaznych i nieżelaznych. Efektywność procesu
prowadzonego na tym etapie przekształcania odpadów jest znacznie większa niż podczas
odzysku metali prowadzonego na etapie wstępnego sortowania odpadów przed poddaniem ich
procesowi spalania. Zarówno niewielkie metalowe elementy, jak również metale będące
składową przedmiotów wielomateriałowych (np. kabli) mogą być dodatkowo odzyskane.
Nakłady energii na odzysk metali z żużli są również znacznie mniejsze niż w przypadku
poddawania procesowi całej masy odpadów, która kierowana będzie do termicznego
przekształcania.
Zestalanie i chemiczna stabilizacja odpadów niebezpiecznych po procesowych
W wyniku prowadzenia procesu termicznego odpadów komunalnych powstaną następujące
opady poprocesowe:
 19 01 07* odpady stałe z oczyszczania gazów odlotowych
 19 01 13* popioły lotne zawierające substancje niebezpieczne
 19 01 15* pyły z kotłów zawierające substancje niebezpieczne
Są to odpady traktowane jako niebezpieczne. W celu minimalizacji ich szkodliwego
oddziaływania na środowisko będą poddawane zestaleniu i chemicznej stabilizacji
w instalacji znajdującej się na terenie ZTPOK.
Wszystkie odpady niebezpieczne kierowane będą drogą pneumatyczną lub w szczelnie
zamkniętych kontenerach do zbiornika/-ów znajdującego się w instalacji zestalania
i chemicznej stabilizacji. Zbiornik będzie zabezpieczony przez niekontrolowanym
wydostaniem się lotnych pozostałości. Zmieszany lotny popiół i pozostałości z oczyszczania
spalin będą dozowane do mieszalnika, do którego dodawane będą woda, cement oraz
substancja stabilizująca. Zbiorniki z wodą, cementem oraz substancją stabilizującą znajdować
się będą w budynku zestalania i stabilizacji. Niebezpieczne pozostałości po wymieszaniu
z dodatkami w scalonej postaci za pomocą przenośnika będą trafiać do kontenera. Zadaniem
procesu zestalania i stabilizacji opadów poprocesowych jest skuteczne związanie substancji
niebezpiecznych w nich zawartych, uniemożliwiając ich wymywanie z odpadów. Zestalony
i poddany stabilizacji odpad staje się odpadem o kodzie 19 03 05 (odpady stabilizowane inne
niż wymienione w 19 03 04). Po zestaleniu będą transportowane i tymczasowo
magazynowane w budynku magazynowania odpadów po procesowych.
W wyniku prowadzenia procesu powstanie
i ustabilizowanych odpadów podprocesowych.
około
12 000
Mg/rok
zestalonych
Strona 366
Budowa systemu energetycznego
Budowa systemu polegać będzie na instalacji maszyn i urządzeń energetycznych, które
pozwolą na maksymalne wykorzystanie energii wytwarzanej przez linie termicznego
przekształcania odpadów komunalnych w piecu-kotle. Turbina upustowo-kondensacyjna
pozwoli na jednoczesną produkcję energii elektrycznej i cieplnej w trybie kogeneracji.
Za pomocą wymiennika ciepła będzie podgrzewana woda sieciowa dla miejskiego sytemu
ogrzewania.
źródeł energii.
rygorystycznych wymagań dotyczacych warunków termicznego przekształcania odpadów,
Podstawowe parametry
Jednostka
-
Charakterystyka
Instalacja typu R1
Energia elektryczna +
ciepło
k x Mg/h
2 x 10,0 = 20
Dane instalacji :
- Wydajność ZTPOK
 Ilość linii
Mg/rok
Mg/h
h/rok
150 000
2
10,0
7 500
~6
kJ/kg
kJ/kg
Mg/d
Mg/rok
8 500
6 000 – 11 000
2 x 240 = 480
150 000
Mg/rok
Mg/rok
40 000
12 000
- instalacja zestalania i stabilizacji odpadów po
procesowych
Strona 367
źródeł energii.
rygorystycznych wymagań dotyczących warunków termicznego przekształcania odpadów,
Strona 368

Raport oddziaływania na środowisko

Transkrypt

Podobne dokumenty

Najlepsze dostępne praktyki i technologie w procesach termicznych