Zaczarowane królestwo

Zaczarowane królestwo
Kropla drąży skałę, to znane powiedzenie zmienia nieco
znaczenie po tym, co odkryto w latach 70−tych XX wieku w Apeni−
nach. W wąwozie Frasassi niedaleko Ankony grupa naukowców
grotołazów odkryła jedno z najpiękniejszych miejsc ukrytych pod
ziemią. Natknęli się bowiem na ogromny labirynt korytarzy i pie−
czar.
Odkrywcy szli krętymi tunelami,
brodząc niejednokrotnie w wodzie,
czy błocie i oświetlając sobie dro−
gę jedynie latarkami. Tak odkryli
13−kilometrowy świat wspaniałych
skalnych form. Jak później opisy−
wali w wielu przewodnikach i książ−
kach, to co zobaczyli przy przy−
ćmionym świetle latarek było za−
razem fascynujące, co budzące
grozę. Gęsty, kryształowy las sta−
lagmitów odsłaniał wciąż nowe for−
my… filary i kolumny przypomina−
jące działa starożytnych; misternie
tkane kurtyny; świece, wodospady.
Obraz stworzony przez Matkę Na−
turę przez miliony lat erozji prze−
stał być jej tajemnicą i zagadką.
Wąwóz Frasassi jest miejscem nie−
zwykłym. Ciągnący się na obsza−
rze około 3 kilometrów, wije się
u podnóża wysokich ścian skal−
nych, które wyżłobiła w ten sposób
rzeka Sentino, dopływ Esino za−
czynającej swój bieg wysoko
w Apeninach i spływająca do Ad−
riatyku. W tych wapiennych ścia−
nach wąwozu znajduje się wiele ja−
skiń, a do najsłynniejszej z nich za−
liczyć można Il Sanctuaria Della
Grotta, czyli Sanktuarium w Gro−
cie. To niezwykłe i mistyczne miej−
sce mieści XI−wieczną kaplicę pod
wezwaniem Matki Boskiej z Fra−
sassi oraz zbudowany na polece−
nie papieża Leona XII w 1828 roku,
ośmiokątny kościół.
Jak nietrudno się domyśli, otacza−
jące wąwóz wzgórza są typowymi
tworami krasowymi, co oznacza,
że powstały w wyniku rozpuszcza−
jącego działania podziemnych wód
deszczowych na skały
wapienne. Nie dziwi za−
tem, że wewnątrz pod−
ziemnego kompleksu
natchnąć się można na
strumienie, zanikające
rzeki okresowe, czy za−
padliska. Naukowcy
z pierwszej wyprawy od−
krywczej często brodzili
po kolana w wodzie, by
dostać się do kolejnych
“pomieszczeń” komplek−
su jaskiń.
Dlaczego kompleksu jaskiń? Bo−
wiem okolica wąwozu składa się
z wielu zespołów jaskiniowych.
Największym i najbardziej znanym
z nich jest La Grotta Grande del
Vento, czyli Wielka Grota Wiatru,
do której dotrzeć można wąską
ścieżką wijącą się przez ponad pół−
tora kilometra między wapiennymi
wzgórzami. Następnie dochodzimy
do krótkiego tunelu prowadzącego
do komnaty wielkości katedry.
W jej wnętrzu znajduje się tzw. An−
końska Przepaść – miejsce o tyle
fascynujące, że wypełniona ciem−
ną cieczą głębia, po dzień dzisiej−
szy nie została zbadana. W pobli−
żu tajemniczej przepaści stoi Il Gi−
gante, czyli Olbrzym – wielka wa−
pienna kolumna mocno żłobiona
głębokimi bruzdami. Po przeciwnej
stronie uformowała się La Casca−
da del Niagara, wielka misternie
tkana tafla przypominająca kaska−
dy wody znad Niagary. W głębi
tego magicznego świata, w labiryn−
cie dziwnych tworów, znajduje się
La Sala Della Candeline – Kom−
nata Świec. Zachwycający widok
setek błyszczących białych stalag−
mitów wyłaniających się z jezior−
ka, od razu przywodzi na myśl tacę
ze świecami. Mniej doskonałe
przykłady tego typu formacji skal−
nych spotkać można w wielu miej−
scach na świecie; między innymi
w rozległym kompleksie
jaskiń i korytarzy pod
wąwozem Cheddar
w zachodniej Anglii, czy
Guilin w Chinach.
Jaskinie Frasassi są
znane głównie jako nie−
zwykły twór geologicz−
ny. Trzeba dodać, że to
fascynujące człowieka
piękno powstaje w dość
prosty, ale niezwykle
długotrwały sposób.
Padający deszcz absor−
buje z powietrza nie−
wielkie ilości dwutlenku
węgla, zmieniając go
w roztwór kwasu węglo−
wego, który rozpuszcza
węglan wapnia – głów−
ny składnik skały wa−
piennej. Przeciekająca
przez pęknięcia w ska−
le woda, wypłukuje warstwę wa−
pienną tworząc otwory odpływowe
i kominy. Woda tworzy rzeki i stru−
mienie, a opadając odsłania wy−
drążone jaskinie. Te fantastyczne
formacje naciekowe powstają na
skutek kapania nasyconej wody ze
sklepienia. Zawarty w niej węglan
wapnia tworzy nacieki zwisające
lub wyrastające z podłoża, czyli
stalaktyty lub stalagmity. Jaskiniom
Frasassi sławę przyniosło ich wy−
eksponowane światłem przez czło−
wieka piękno, ale niewielu wie, że
to specyficzne środowisko jest sie−
dliskiem wielu rzadkich gatunków
fauny. Stała temperatura i wysoka
wilgotność, a zarazem ciemność
i brak pożywienia sprawiły, że swo−
je miejsce do życia znalazły tu pła−
zińce, stonogi, ślepe salamandry
jaskiniowe, czy raki. Najczęściej
jednak spotkać tu można nietope−
rze, które śpią za dnia z La Grotta
del Nottole, by nocą wylatywać na
zewnątrz w poszukiwaniu jedze−
nia. Podziemne królestwo czeka...
Małgorzata Szczepaniak
5