Sąsiedzi Polski
Transkrypt
Sąsiedzi Polski
Sąsiedzi Polski Sąsiedzi Polski Stolice Państwo Stolica Rosja Moskwa Litwa Wilno Białoruś Mińsk Ukraina Kijów Słowacja Bratysława Czechy Praga Niemcy Berlin Kolejność sąsiadów Wg powierzchni Wg ludności Rosja Rosja Ukraina Niemcy Niemcy Ukraina Białoruś Czechy Czechy Białoruś Litwa Słowacja Słowacja Litwa Granice Słowacja (1993) • Powierzchnia: 49tys. km2 • Ludność: 5,4mln • Gęstość zaludnienia: 110os./km2 Słowacja • • • • Ponad 60% kraju to góry Niziny na południu kraju Rzeka Dunaj Klimat chłodniejszy i wilgotniejszy na północy, ciepły i bardziej suchy na południu, na nizinach • Duży udział lasów (40%) Słowacja - gospodarka • Kraj był „uboższym krewnym” Czech • Obecnie dynamicznie się rozwija • Rolnictwo: uprawa zbóż, buraków, tytoniu, chów trzody i bydła • Pozyskiwanie drewna • Surowce: węgiel brunatny, mangan, żelazo • Przemysł: hutnictwo, elektromaszynowy, motoryzacyjny • Energetyka: ponad 50% energii pochodzi z elektrowni atomowych Turystyka • • • • Ogromne możliwości: Tatry Słowacki Raj Słowacki Kras Bratysława Słowacki Raj Czechy • Powierzchnia: 79tys. km2 • Ludność: 10,5mln • Gęstość zaludnienia: 133os./km2 Położenie, krainy • • • • • • 72% kraju zajmują wyżyny (!) Masyw Czeski (Wyżyna Czesko-Morawska) Sudety Rudawy Las Czeski (góry ☺) Karpaty Gospodarka • Bogate tradycje rozwoju przemysłu • W czasach komunistycznych najstabilniejsza gospodarka • Wysoki PKB (jak na ten rejon świata) • Dobrze rozwinięty przemysł, wpływy z turystyki Wydobycie surowców • • • • • • • • • węgiel brunatny i kamienny rudy żelaza gaz ziemny ropa naftowa rudy metali kolorowych rudy uranu (!) rudy srebra rudy rtęci grafit Przemysł • • • • • • • • • • Główne produkty przemysłowe maszynowe elektrotechniczne i elektroniczne motoryzacyjne (zakłady Škoda w Mladá Boleslav, Hyundai-Kia i Toyota/PSA w Kolínie) zbrojeniowe materiały budowlane szkło przemysł chemiczny (m.in. nawozy sztuczne) przemysł odzieżowy Żywnościowe (piwo!) Rolnictwo • • • • • • • • • • • pszenica żyto buraki cukrowe ziemniaki chmiel jęczmień tytoń kukurydza rzepak owoce (np. winogrono) warzywa Praga – Most Karola Praga - Hradczany Litwa • • • • Powierzchnia: 65,3tys km2 Ludność: ok. 3mln Gęstość zaludnienia: 45osób/km2 Rzeka: Niemen Litwa • Kraj typowo nizinny o rzeźbie polodowcowej • Klimat chłodniejszy, bardziej kontynentalny niż w Polsce • Dobrze rozwinięta sieć rzeczna, jeziora Litwa • Historyczne związki z Polską • Mniejszość polska (obwód wileński, soleczniki, ponad 200tys.) Litwa - gospodarka • • • • Surowce: brak jedynie - torf, drewno Konieczność restrukturyzacji Przemysł: spożywczy, lekki Energetyka: 80% energii dostarcza elektrownia jądrowa • Rolnictwo: trzoda i bydło, dużo pastwisk, gleby słabe Białoruś • • • • • • • • Powierzchnia: 207tys km2 Ludność: ok. 9,5mln Gęstość zaludnienia: 46osób/km2 Rządy autorytarne (Łukaszenka) Krajobraz nizinny, bagienny (Polesie) Gleby słabe Rzeki: Niemen, Prypeć Mniejszość polska (prześladowana) Białoruś • Recesja gospodarcza – przemysł mało wydajny, energochłonny • Rafineria ropy, elektromaszynowy, spożywczy • Surowce: węgiel brunatny, sole potasowe, fosforyty, surowce budowlane • Rolnictwo: zboża, ziemniaki, • Znaczny udział leśnictwa Ukraina • • • • Powierzchnia: 603tys km2 Ludność: ok. 45,4mln Gęstość zaludnienia: 75osób/km2 Roślinność naturalna: stepy Ukraina • Powierzchnia Ukrainy z wyjątkiem Karpat na zachodzie i Gór Krymskich (?) jest równinna. • Wyżyna Wołyńsko-Podolska, Wyżyna Naddnieprzańska, południowa część Wyżyny Środkoworosyjskiej, południowa część Niziny Poleskiej, Nizina Naddnieprzańska, Wyżyna Doniecka, Wyżyna Azowska, Nizina Czarnomorska. • Klimat: umiarkowany kontynentalny na wschodzie, podzwrotnikowy morski nad Morzem Czarnym • Wody: Dniepr, Prypeć, Doniec • Gleby: żyzne czarnoziemy (60%) (!) Ukraina • Miasta: Kijów, Lwów, Donieck, Odessa, Charków, Dniepropietrowsk • Surowce: węgiel kamienny (Donieck) rudy żelaza (Krzywy Róg), mangan, uran, siarka, sole, surowce skalne • Surowce ukraińskie należą do najlepszych jakościowo Ukraina • Ukraina jest krajem o wielkich możliwościach (surowce, gleby, duży potencjał ludnościowy) ale ze względu na przeszłość i zacofanie przemysłu (energochłonny, mało wydajny) i rolnictwa nie wykorzystuje swoich warunków! Lwów – cmentarz łyczakowski Rosja Powierzchnia:17 075 400 km² (1 m-ce) Ludność: 143 600 000 Gęstość zaludnienia: 8,4 osób/km² Stolica: Moskwa Kraj leżący na 2 kontynentach Obwód Kaliningradzki Gospodarka • Wydobycie i eksport surowców (ropa, gaz, metale, węgiel) (brak ograniczeń) • Przemysł wymagający restrukturyzacji, mało wydajny, energochłonny Okręgi przemysłowe • Okręgi przemysłowe Rosji (część Europejska): - Centralny - elektromaszynowy, chemiczny, odzieżowy, spożywczy. - Północno - Zachodni - elektromaszynowy, chemiczny, odzieżowy, spożywczy. - Uralski - wydobywczy, energetyczny, hutniczy, elektromaszynowy, chemiczny. - Samary nad Wołgą - petrochemiczny, środków transportu. Okręgi przemysłowe Rosji (Syberia): - Zachodniosyberyjski - wydobywczy, energetyczny, hutniczy, elektromaszynowy, chemiczny. - Nadbajkalski - energetyka, hutnictwo metali, celulozowo papierniczy. - Dalekowszchodni - wydobywczy, celulozowo - papierniczy. Rolnictwo • Użytki rolne zajmują 13% pow. kraju (2001), z tego grunty orne — (57%), łąki kośne — 18,1 mln ha, pastwiska — 54,1 mln ha; ziemie nawadniane (4,6 mln ha), gł. na Kaukazie Północnym i Powołżu, osuszone, gł. w regionach Północno-Zachodnim i Centralnym. Rolnictwo jest najbardziej zacofaną dziedziną gospodarki, odznaczającą się niską produktywnością użytków rolnych oraz niską wydajnością pracy; mimo ogromnego areału użytków rolnych i dużej liczby zatrudnionych, rolnictwo nie zapewnia ludności dostatecznego wyżywienia oraz odpowiedniej ilości surowców dla przemysłu przetwórczego. Przyczyną zacofania są niezbyt sprzyjające warunki naturalne na większości obszaru kraju, a także specyficzna struktura agrarna (trwająca nadal dominacja dawnych kołchozów i sowchozów, obecnie najczęściej w formie spółek lub towarzystw akcyjnych) oraz niskie nakłady inwestycyjne na rolnictwo. Główne znaczenie ma produkcja roślinna; powszechnie uprawiane są zboża (43 mln ha, 2001): pszenica (47,6 mln t, 2005; 4. miejsce w świecie), jęczmień (15,8 mln t; 1. miejsce), żyto (3,6 mln t; 1. miejsce), owies (4,6 mln t; 1. miejsce), kukurydza (3,5 mln t), ryż (2,9 mln t), ponadto ziemniaki (36,4 mln t; 2. miejsce w świecie, po Chinach), gryka, proso, groch, fasola; w uprawach przem. dominują rośliny oleiste (80% pow. zasiewów): słonecznik i len, ponadto buraki cukr.; Rosja jest gł. świat producentem malin, porzeczek, agrestu, wyki, mimo znacznego zmniejszenia powierzchni upraw. Na południu kraju (dolina Wołgi–Achtuby, Kaukaz Pn.) są charakterystyczne tzw. basztany, tj. uprawy roślin dyniowatych. Pogłowie podstawowych rodzajów zwierząt hodowlanych zmniejszyło się do poziomu sprzed II wojny świat., a ogólna produktywność hodowli do poziomu z końca lat 50. XX w.; gł. regiony hodowli bydła (24,9 mln sztuk, 2004): Nadwołżański, Centralny i Syberia Zachodnia; trzody chlewnej (16,0 mln): Kaukaz Północny, regiony: Północny, Nadwołżański i Centralnoczarnoziemny; owiec i kóz: Region Nadwołżański, Kaukaz Północny i Syberia Wschodnia; stosunkowo najlepiej jest rozwinięty chów drobiu (ponad 500 mln sztuk, gł. kur, kaczek i gęsi), zarówno w dużych fermach podmiejskich, jak też w gospodarstwach przyzagrodowych. W tundrze i lasotundrze hoduje się renifery. Produkcja skór futerkowych, uzyskiwanych z myślistwa (lisy, pieśce, sobole, popielice, gronostaje) lub hodowli (m.in. lisy srebrzysto-czarne i błękitne, nutrie, norki). Rozwinięte rybołówstwo (3,3 mln t, 2003); najważniejsze akweny połowowe znajdują się w regionie Dalekiego Wschodu (gł. M. Ochockie) i na O. Arktycznym (M. Barentsa); gł. poławiane gatunki: mintaj, dorsz, gromadnik, łososie i krewetki; połowy jesiotrowatych (gł. M. Kaspijskie) są największe na świecie. Transport • • • • • Kolejowy (!) Kolej transsyberyjska Żegluga śródlądowa (rzeki syberyjskie) Moskwa – port pięciu mórz Rurociągowy Samochodowy (trudne warunki) Ludność • Ujemny współczynnik przyrostu • Konflikty (kraj wielonarodowościowy) Kreml - Moskwa Bajkał Niemcy • • • • • Pow. 357tys km2 Ludność: 80mln Gęstość zal. 225/km2 Berlin Lider gospodarczy Europy Gospodarka • • • • • • • • Nowoczesna Wydajna Konkurencyjna Przemysł wysokiej technologii Hutnictwo Przemysł środków transportu Przemysł chemiczny Znane koncerny: Volkswagen, BASF, Siemmens, Thyssen, Rheinmetall, Daimler, Lufthansa Okręgi przemysłowe • Zagłębie Ruhry – największa w Europie konurbacja, okręg zrestrukturyzowany (!) • Zagłębie Saary Transport • Samochodowy • Kolejowy • Śródlądowy (!) Duisburg – największy port śródlądowy Ludność • Ujemny współczynnik przyrostu • Napływ cudzoziemców • Starzenie się społeczeństwa Brama Brandenburska Katedra w Kolonii