UWAGI Polskiej Izby Informatyki i Telekomunikacji
Transkrypt
UWAGI Polskiej Izby Informatyki i Telekomunikacji
UW AGI Polskiej Izby Informatyki i Telekomunikacji (dalej PIIT) do dokumentu pt.” Projekt Strategii e-Zdrowie Polska na lata 2009 – 2015”, opracowanego przez Ministerstwo Zdrowia. Wstęp. Zgodnie z przyjętymi założeniami, co przyznają we wprowadzeniu sami twórcy projektu, strategia e-Zdrowie powinna wskazywać kierunki działań Rządu w zakresie informatyzacji ochrony zdrowia, jednakże nie może funkcjonować odrębnie od modelu informacyjnego administracji publicznej i ogólnej strategii jego budowy. Przedstawiony projekt w praktyce jest jedynie kompilacją strategii e-Zdrowie na lata 2004 – 2006 oraz uzasadnienia do projektu ustawy o systemie informacji w ochronie zdrowia. W trakcie dokonywania kompilacji, nie zwrócono uwagi na fakt, że strategia e-Zdrowie na lata 2004 – 2006, stworzona została w roku 2004 a przez ostatnie 5 lat wiele informacji tam zawartych uległo zdezaktualizowaniu. Przepisano również w formie niezmienionej te założenia, których realizacja nigdy nie została rozpoczęta, pomimo iż odpowiednie zapisy znajdują się w strategii już od ponad 5 lat. Prezentowany projekt strategii z jednej strony krytycznie odnosi się do niektórych cech obecnego stanu informatyzacji sfery zdrowia („autonomizacja systemów”, „dezintegracja”, „redundancja informacji”) a z drugiej strony postuluje tworzenie kolejnych silosów informacyjnych w postaci nowych centralnych rejestrów zasobów służby zdrowia - zamiast zaplanować stworzenie warunków i standardów umożliwiających udostępnianie informacji już zgromadzonych. Ponadto, w przedstawionym projekcie strategii nie uwzględniono, chociażby ramowych, harmonogramów poszczególnych zadań, jak również nie wskazano podmiotów odpowiedzialnych za ich wdrożenie. Nie określono również tzw. kamieni milowych poszczególnych etapów, bez których nie da się kontynuować wdrożenia strategii. Strategia nie przewiduje także stworzenia mechanizmów pozwalających na realizację podstawowego postulatu – upodmiotowienia pacjenta w zakresie wydatkowania środków medycznych na jego leczenie. Nie zaplanowano wprowadzenia autoryzacji każdej 1 Uwagi PIIT, Strategia e-Zdrowie Polska, 2009-04-28 transakcji medycznej przez pacjenta – beneficjenta tej transakcji. Utrzymano powszechnie krytykowany stan, w którym to świadczeniodawca wydaje publiczne pieniądze na rzecz pacjenta, bez jego wiedzy i zgody. Bez wprowadzenia takiej zasady nie można mówić o jakiejkolwiek efektywności wydatkowania środków publicznych na świadczenia zdrowotne, ograniczeniu nadużyć, publicznej kontroli wydatkowania tych środków, wprowadzeniu konkurencyjności świadczeniodawców i płatników. W projekcie strategii systemy informacyjne udostępniające dane medyczne pacjenta ograniczają przetwarzanie danych do tych, które zostały zebrane w wyniku świadczenia usług finansowanych ze środków publicznych a udostępnianie danych wyłącznie dla celu świadczenia usług finansowanych ze środków publicznych. System informacji medycznej ma służyć pacjentowi, a nie urzędnikom i podmiotom publicznej służby zdrowia. Dziwi również fakt, że nowa strategia powstaje w dopiero w roku 2009, podczas gy poprzednia obejmowała tylko lata 2004 – 2006. Nie można oprzeć się wrażeniu, że obecna strategia jest publikowana jedynie w celu uzasadnienia wydatkowania środków pomocowych Unii Europejskiej w ramach realizacji Programu Informatyzacji Ochrony Zdrowia (PIOZ). Uwagi szczegółowe: Część II: Priorytety w obszarze e-Zdrowie Należy wprowadzić dodatkowy priorytet: „Poprawa efektywności wydatkowania środków publicznych na finansowanie ochrony zdrowia”. W zakresie tego priorytetu należy uwzględnić budowę narzędzi systemowych pozwalających na: a. Wdrożenie zasady autoryzacji każdej transakcji medycznej przez pacjenta – beneficjenta tej transakcji, b. Monitorowania i publikowania informacji o efektywności wydatkowania środków publicznych przez płatników, c. Monitorowania kosztów świadczenia usług przez świadczeniodawców i publikowania takich danych. Punkt A1. – Program „Internet w każdej placówce ochrony zdrowia”. Punkt ten został przepisany ze strategii e-Zdrowie na lata 2004 – 2006, nawet bez kontroli jego aktualności. W roku 2004 jedynie 28% przedsiębiorstw miało szerokopasmowy dostęp do internetu. W roku 2008 odsetek ten wynosi ponad 2 Uwagi PIIT, Strategia e-Zdrowie Polska, 2009-04-28 58%. Wydaje się, że realizacja niniejszego punktu w ramach strategii mija się z celem, zwłaszcza przy spadających cenach dostępu do internetu szerokopasmowego. Punkt A2. – Zastosowanie jednolitych standardów rozwiązań informatycznych u świadczeniodawców. Punkt został w znakomitej większości przepisany ze strategii e-Zdrowie na lata 2004-2006. Wyjątkowy niepokój budzi fakt, że autorzy wykazują się wyjątkowo słabym rozeznaniem w zakresie funkcjonowania systemów informatycznych Narodowego Funduszu Zdrowia. Zawarto więc nieuaktualnione stwierdzenia dotyczące funkcjonowania poszczególnych aplikacji w NFZ (CWU, rejestracja usług), zapewne nie zadając sobie trudu oceny systemów informatycznych NFZ funkcjonujących w dniu dzisiejszym. Ponadto, zwrócić należy uwagę na fakt, że to nie Narodowy Fundusz Zdrowia ujednolicił zakres gromadzonych i przekazywanych danych. Takie działanie Funduszu jest następstwem wykonania rozporządzenia Ministra Zdrowia do art. 190 ustawy z dnia 24 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. z 2008 r. Nr 164, poz. 1027, z późn. zm.). Punkt B1. - Wprowadzenie systemu informacji medycznej a. b. c. d. Cecha 1: identyfikacja pacjenta w systemach ochrony zdrowia nie może być ograniczona do obszaru publicznej służby zdrowia. Cecha 8: system informacji medycznej nie może mieć charakteru prokuratorskiego, zorientowanego na wykrywanie popełnionych nadużyć, ale posiadać cechy systemu prewencyjnego, uniemożliwiającego popełnianie nadużyć. Podstawę dla cech prewencyjności stanowi wdrożenie zasady autoryzacji każdej transakcji medycznej przez pacjenta – beneficjenta tej transakcji. Cecha 9: Proponujemy dodać: „Z uwzględnieniem uprawnień oraz bezwarunkowym i niezacieralnym odnotowywaniem faktu dostępu w sposób pozwalający ustalić tożsamość osoby korzystającej z danych, wraz z referencją do zakresu danych do których dostęp uzyskano.” Cecha 9: Proponujemy dodać: „System powinien zapewnić poufność i niezaprzeczalność udostępnianych danych w ramach integracji interoperacyjnej.” 3 Uwagi PIIT, Strategia e-Zdrowie Polska, 2009-04-28 Punkt B2. – Koordynacja wdrożeń oraz integracja baz i rejestrów W punkcie tym wymieniono planowane platformy cyfrowe rejestrów. Na liście znajdują się projekty, które właśnie zostały, lub przynajmniej powinny zostać, wykonane (RZOZ, RJRM). Poza tym zawarto w tym punkcie listę możliwych rejestrów w ochronie zdrowia, w ogóle nie zwracając uwagi na sens przedstawiania takiej listy. Przykładowo, przedstawiono poszczególne funkcje rejestru jako odrębne rejestry. Takie rozdrabnianie informacji, wykazów oraz rejestrów, jak przedstawiono w strategii, stoi w sprzeczności z przywoływaną w innych miejscach dokumentu koniecznością zapewnienia spójności i jednoznaczności danych. Ponadto, nie wskazano celów, metod, planowanych efektów i beneficjentów tworzenia takiej liczby odrębnych systemów oraz czemu poszczególne z nich mają służyć. Oznacza to, że takie podejście będzie służyć wyłącznie zapewnieniu przychodów „integratorom” systemów informatycznych. Punkt C2. – Utworzenie centralnego rejestru aptek Należy wspomnieć, że zadanie to zgodnie z art .109 ustawy z dnia 6 września 2001 Prawo farmaceutyczne (t.j. Dz.U. z 2008 r, Nr 45, poz. 271 z późn. zm.) zadanie to należy do Inspekcji Farmaceutycznej. Zadanie to, pomimo iż istnieje w strategii od 5 lat do dzisiaj nie zostało wykonane, pomimo braku przeszkód prawnych. Funkcjonują natomiast rejestry aptek na poziomie wojewódzkim, prowadzone przez Wojewódzkich Inspektorów Farmaceutycznych. Punkt C3 – Utworzenie centralnych rejestrów zawodów.... Brak jest wzmianki o fakcie, że w chwili obecnej Naczelna Izba Lekarska prowadzi centralny rejest lekarzy, natomiast Naczelna Izba Pielęgniarek i Położnych prowadzi rejestr pielęgniarek i położnych. Nie wiadomo czemu ma służyć ponowne wykonywanie tychże rejestrów. Możliwość wykonania i prowadzenia tychże rejestrów przez Ministra Zdrowia wymaga ograniczenia kompetencji samorządów medycznych. Punkt C4 – Utworzenie Centralnego Rejestru Doskonalenia Zawodowego Kadr Ochrony Zdrowia Nie jest oczywiste, w jaki sposób utworzenie tego rejestru wpłynie na poprawę dostępności opieki zdrowotnej. Również sam fakt funkcjonowania rejestru nie będzie miał wpływu na liczebność kadry ochrony zdrowia. 4 Uwagi PIIT, Strategia e-Zdrowie Polska, 2009-04-28 Punkt C6 – Utworzenie bazy zarejestrowanych produktów leczniczych Rejestr taki jest utworzony oraz prowadzony przez Urząd Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych. Nie wiadomo czemu ma służyć powtórne wykonanie istniejącego rejestru. Sekcja E2 Stworzenie warunków do świadczenia usług medycznych na odległość Chyba jest pewne pomieszanie pojęć – z jednej strony zdalne konsultacje (przesyłanie zdjęć radiologicznych) oraz z drugiej strony elektroniczną formę badania (słuchu też) z telemetrycznym pomiarem tętna, oddechu, czy wielu innych parametrów. Przykładem może być tzw „holter”, ale bez nośnika na którym nagrywane są dane, tylko telemetrycznie nadający dane do centrum diagnostycznego. Proponujemy żeby rozróżnić wykorzystanie techniki teleinformatycznej do świadczenia usług i lepszego wykorzystania zasobów od świadczenia usług medycznych na odległość. Punkt H – Przeprowadzenie przeglądu systemów informacyjnych w instytucjach ochrony zdrowia Należy sprecyzować jakie systemy informacyjne autor projektu strategii miał na myśli. Czy chodzi o systemy informacyjne w jednostkach ochrony zdrowia, czy o systemy informacyjne w administracji rządowej oraz samorządów zawodowych. Nie wiadomo ponadto, czemu taki przegląd ma służyć. Jeżeli chodzi o systemy w administracji rządowej – taki przegląd powinien odbyć się przed opublikowaniem strategii a wnioski z takiego przeglądu uwzględnione w projekcie dokumentu. Z treści niniejszego dokumentu można wywnioskować, że autorzy takiego przeglądu nie przeprowadzili. Systemy informacyjne w jednostkach ochrony zdrowia nie mogą podlegać koordynacji Ministra Zdrowia, gdyż funkcjonują jako rozwiązania komercyjne, których funkcjonalność jest wynikiem potrzeb rynkowych a nie arbitralnej oceny urzędników. Punkt V – Program Informatyzacji Ochrony Zdrowia Punkt o takiej treści nie powinien być w ogóle elementem projektu strategii. To właśnie ze strategii powinny wynikać działania wymienione w niniejszym punkcie. Tymczasem przedstawiono 17 punktów, w których hasłowo odniesiono się do kluczowych, dla istoty strategii , zagadnień. 5 Uwagi PIIT, Strategia e-Zdrowie Polska, 2009-04-28 Wnioski: Przedstawiony projekt strategii e-Zdrowie na lata 2009-2013 wydaje się być dokumentem na bardzo wczesnym etapie tworzenia. Dokument, w większości przepisany z poprzedniej strategii, nie może powstawać bez uwzględnienia ostatnich 5 lat, gdyż dla systemów informatycznych jest to czas wyjątkowo długi. W przedstawionym dokumencie całkowicie zignorowano szereg prac oraz systemów, które powstały w ostatnim czasie chociażby w Urzędzie Rejestracji Produktów Leczniczych, czy Narodowym Funduszu Zdrowia. Tworzenie dokumentu takiej rangi bez współpracy z Narodowym Funduszem Zdrowia oraz innymi, centralnymi instytucjami działającymi w ochronie zdrowia, nie rokuje powstania spójnego dokumentu, który mógłby funkcjonować jako strategia Rządu RP. Reasumując, Polska Izba Informatyki i Telekomunikacji wyraża głębokie zaniepokojenie nonszalancją autora(ów) omawianego dokumentu. Deklarujemy jednocześnie mozliwość współpracy środowiska ekspertów skupionego przy PIIT ze specjalistami resortu zdrowia w procesie dochodzenia do strategii docelowych. Organizacja rozwiązań i zastosowań technologii teleinformatycznych w ochronie zdrowia to proces złożony i trudny, dlatego proponujemy dla jego lepszego zrozumienia organizację wspólnych konferencji i seminariów , które pozwolą na przepływ wiedzy i doświadczeń oraz ew. konsultacje w zakresie okreslonym przez zespół ministerstwa odpowiedzialny za przedstawiony projekt Strategii. 6 Uwagi PIIT, Strategia e-Zdrowie Polska, 2009-04-28