Opieka pszczół nad matkami w klateczkach - Woyke, Jerzy

Opieka pszczół nad matkami w klateczkach - Woyke, Jerzy

Opieka pszczół nad matkami w klateczkach
J. WOYKE,
Opieka
Z. GŁOWSKA,
B. NOWOSIELSKA
pszczół nad matkami
w różnych
klateczkach
prowadzi je dalej współpracując
z DziaW czasie hodowli
matek. pszczelich
łem Pszczelnictwa
IS. Wyniki
jednak
cały wychów matek odbywa się przenie zawsze
są takie same.
Podobrue
ważnie w osieroconej,
silnej
rodzinie.
przedstawia
się sprawa u hodowców
Mateczniki wkłada się przed wygryziematek
pszczelich, z którymi mieliśmy
niem do klateczek, w których następnie
możność
rozmawiać.
Postanowihśmy
wylęgają się matki. Potem matkii te najwięc zbadać przyczynę tych różnic.
-------częściej przenosś się do małych ulików
weselnych, w których pozostająaż do
Młode !ffi>mtk!i,·,kJtóre wygryzły się w
czasu zapłodrrienda,
silnej rodzinie ii były
przetrzymane
w
niej przez pewien czas, napewno ma:j ą .
Dotychczas
nie ustalonodeHniltYlwlepsze warunki, jeśli chodzi o temperanie, .w którym momencie należy przeturę, wilgotność powietrza',
koncentranosić matki z pni wychowawczych
do
małych rodzinek w ulikach weselnych, cję dwutlenku
węgla rnż w małej rodziJedni radzą przenosić już nawet kryte
nie w uliku weselnym. Zachodziło jednak pytanie, jak przedstawia
się -spramateczrriki,
inni niedawno wygryzione
ma.t~i, a jeszcze inni radzą, poczekać
wa z opieką pszczół nad matką? iN małej rodzince, gdzie jest tylko jedna matprzez kilka dni. Zakład
Pszczelruictwa
SGGW rozpoczął przed dwoma laty ba- . ka, pszczoły na pewno opiekują się mą.
Czy natomiast -VI pniu wychowawczym,
dania nad tym zagadnieniem
i obecnie
4
w którym
znajduje
się kalkanaście
względnie kd..lkadziesiąrtmatek, (plSZczdy
opiekują się wszyetkimi
matkami jednakowo'? Na to pytanie należało dopiero
znaleźć odpowiedź.
Powszechrne
przyjmuje
się, że jeśli
żadna ma:t1k:atnie z:naJjdJujesię na wolności, wawc:z!as pszczoły
otsczaqą
opieką
wszystkie matki umieszczone w klateeźkach. Niektórzy chcąc ułatwić pszczołom opiekę nad matkami, zaopatrują
ściany klateczek w klratę odgrodową. W
ten sposób pseezołymogą
wchodzić do
środka klateczki i dowolnie opiekować
się matką.
Z drugiej nabomiaet strony w użyciu
są u nas klatec:zJlillzaopatrzone w &iatki
lub hlaszk,i o różnych wymiarach oczek:
od oczek tak malych,że
PiS'zoz:olynie
mogą. przecisnąć przez nie narwet języezka, do talk dużych, że pszczoła swobodnie przekłada
przez nie głowę, a na-
wet sama przechodzi. Tak więc pszczoły mają różny dostęp do martlki i należało srię spodziewać, że w różny sposób
będą odnosić się do matek zamkniętych
w klateczkach różnego systemu. W tych
warunkach
tl'!l.ldn:ro--było
porównać dane
na temat różnego czasu przetrzymywania matek w pniu wychowawczym. Najpierw
trzeba
było zbadać
stosunek
pszczół
do mattek znajdujących
się w
różnych rodzajach klaJteczek.
To było właśnde celem naszej pracy.
Metoda. ZaklaJd Pszczelnictwa
SGGW
przeprowadził
w 1955 T. doświadczenie,
w którym zastosowano kJ.aiteczlki z siat-
ką o 3 wymiarach oczek: średnica 3 mm,
1,2 mm, 'Oraz średnica 0,2 mm.
Przez majwiększe oczka pszczoły mogły przełożyć część głowy, przez 1,2 milimetrowe • trą:bkę,a
do matek w klateczkach o najgęściejszej siatce nie miały wcale dostępu względnie mogły przełożyć przez siatkę tylko koniec języczka.
średnica
. Wychów matek
prowadziliśmy
w 3
powtórzeniach
rprzeklaldając jednodniowe lar-wy na mleczko do sztucznych miseczek w pniu wychowawczym.
Do każdego powtórzenia
braliśmy
stosunkowo
wychodząc z założenia, że
pLS:ZCZ!oły
będą zajmować się mnaejszą
ich liczbą lepiej, niż gdyby w każdym
mało matek,
powtórzeniu
było
dużo matek.
Jeżeli
opieka nad małą liczbą matek będzie
niedostateczna,
torrależy
się spodziewać, że większą ich ilością pszczoły będą opiekować się jeszcze gorzej. W ten
sposób ohcieliśmy bardziej uwydatnić
wyrriki doświadczeniai
lepiej
upewnić
się co do ich prawdziwości.
Zasklepione mateczniki wkładaliśmy
do .klateczek zaopatrzonych
w siatki
różnego
rodzaju, przy czym układaliśmy je w ramkach na przemian: klateczki o mniejszych
oczkach siatki obok
klateczek o większych oczkach,
chcąc
dać wszystkim matkom
możliwie najbardziej wyrównane 'warunki.
Do klateczek
Q
bardzo
małych
oczkach
sia1Jki
włożyliśmy stosunkowo
niewiele
mateczników, przypuszczając
z góry, że
żadna z tych matek nie przeżyje ponad •
kilka dm. Do każdej klateczki daliśmy
n.a dzień przed wygryzieniem
się marek
kilka kropel miodu w miseczkach vroskowych. Mańki pozostawały iW klateczkach w ,pniu, który je wychowywał,
przez 8 dni od chwdli wygryzienia.
Wyniki.
Wymki
doświadczenia
PD-
daje tabela na str. 6.
Dane zawarte w tabeli wykazują wyraźnie, że wielkość oczek w klateczkach
hodowlanych wywdera ,poś:red.nio poważny wpływ na stan matek.
W pierwszympawtórZ€i.'liu
jedyna
matka znajdująca się w IMateczce o najmniejszych
otworach
siatki
padła po
kiJJk,u dniach, talk jak przewidywaiiśmy.
Manka ta nie zdołała przeżyć 8 dni bez
opieki pszczół. Ma1Jki w klateczkach o
nieco większych oczkach siatki (śr. 1,2
mm) miały ułatwiony Kontakt z pszczołami. Pszczoły vmogły swobodnie podawać matkom mleczko, w wyniku tego
wszystkie matki dobrze przeżyły okres
zamkmięoia w klateczkach. Wreszcie w
klateczkach
o największych
otworach
siatka (śr. 3 mm), gdzie kontalct matki
z .pszczołami był najbardziej
ułatwiony,
wynik byłzupełnie
niespodziewany.
Ponad ipolowa matek została przez pszczo-
5
uszkodzona.. PS2'JCZoly poodgryzały
matk-om końcowe człony stóp, czasem
odgryzły tylko pazurkd, a w 'innym wy-l
padku wszystkie 4 człony aż do pięty.
Matk,i te mia'ły również poobszarpywane skirzydła.
ły
I
powtórzenie
,
S ,.,,
~'
":;; co S
..:.::9
.t; "08
~El
'N
Um
O~
eJ)
-00
B
::l._
I
Padlo nie
uszkodzon!)cll
"O..:.::
9
-N
N
"
Uo
O~
'
B
~.eJ)
~ N•.. .'
..:.::~~
S~CO
'~e ~'(jj
·N
Liczba matek
~ S
co
I
7
!':Je::s
I
.,
r
'00
co
..:.::~
"'s
,u
o""
co._
~S
eJ),..,
~""
.~~
rn~
::l._
"O..:.::
--
l
-
-
3
Żgwe uszkodzone
4
-
-
Żuuie nie
uszkodzone
4
7
-
5
I
l
.1
-
-,
,
'8
S
I
3
-~
El';::
vo"
co._
'"a
I1lM
"O'"'"
ON
018
..:.::
S
::l._
~S
"O
O~
'N~
·m
..ci
I
6
N
g
eJ)
R a z e m
3 powtórzenia
co~
~,...
co
co
..:.::~
c
-~
S~
.:n-:s
.1:'01 ---
l
I
'8
,
.~
<Jl
:o~
..:.::-
co
"D'
<l)
8
-
dzonueh
I
S
N
g
-
Padło uszko-
III
powtórzenie
II
powtórzenie
I
I
~N
.~
,...;
Oj
..ci ";
rn~
3
I
2
-
-
2
'"
'00
"O
o
•...
S s:::
u;::::
O ~
Om
u
O~
eJ) O
~
-~
.~_
ro E
..:.::
~N
::l._
-o..:.::
I
II -
~S
"<JJS
'N~
18
"'S
co
'a
co
..:.::~
ro.~
S_~
..
..ci '00'"
[J)~
i
II
15
I
I
3
l
:3
-
-
-
-
l
-
-
5 '
2
-
-
l
-
-
7
-
-
l
4
-
l
3
-
6
14
-
93,3
O
,
I
I
Żpuie nte usz- !
kadzone %%' 44,4
100
O
16,6
80
-
33,3
100
O
33,3
W drugim powtórzeniu
padła jedna nów u 3 lub 4 stóp. Matki z uszkodzonymatka w kflateczce zaopatrzonej w siat- mi rty.likodwiema stopami - żyły.
kę o średnimwymiarze oczek. Matka ta
Wresecie
w trzecim
powtórzeniu
nie była przez psZCZiOO'yuszkodzona. . zmniejszyliśmy
JicZibę matek IPrzyp'UJS.zPrawdopodobnie zginęła wskutek nieczając, że nieprzyjazne
odnoszenie jsię
dostatecznej pielęgnaoj]. Często można
pszczół do matek jest spowodowane dość
zauważyć podczas normalnego wychowu
ÓlUŻąich liozlbą w jednej rodzinie. Chciematek, że na jednej ramce kłateczkowej
liśmy w ten sposób możlriJwie ziwięlkszyć
jedne klateczki są gęsto obsiadane p~ez
opiekę
pszczół nad maokarni. Jednak
pszczoły, a inne słaoo.
wyndJk, jak widać z tabeli, był ,talki. sam,
W klateczkach
o siatce z największyj-aikw poprzednich powtórzeniach.
mi otworami wynik był podobny jak w
Tak wdęc, lrozpatnując wy1l11illciłącznie
pierwszym powtórzęniu:
ma~i zostały
z
IWszystilcich
3 powtórzeń, wadzimyźe:
uszkodzone przez pszczoły. Tu pszczoły
1. W :kilateczikaoo o najmniejszych
poodgryzały stopy i skrzydła prswie
wszystkim mamkom, a połowa tych ma- rozmiarach oczek siatki ginęły wszystna skutek
tek padła. GiJnęły te matki, którym kie matki, prawdopcdconie
braku opieikii ze strony pszczół.
pszczoły poodgryzały różną Iiczbęczło-
6
ści od stanu rodziny, jej składu, nastro2. W klateczkach o średnich otworach
siatki opieka pszczół była najbardziej
ju rojowego ibp.
korzystna dla matek.
Często pra'Mytk!ujesię, że ramkę kla3. W klaJteotkach zaopatrzonych IW teczkową z matecznikami na wygryziesiatki o największych otworach więk- n1ulub z wygryzionymi już matkami
szość matek była uszkodzona i duża ich przenosi się do jakiegoś innego pnia w
pasiece, a pień wychowawczy iwykorzyczęść ginęła.
Wnioski. Biorąc pad uwagę wyżej stuje się w międzyczasie do wychowu
podane wynikli, można rwyciągnąć p€1W- drugiej serii matek. Pszczoły pnia, kltóry danych matek miewyohowywał, odne wnioski dotyczące biologii pszczół.
Na [podstawie wyników uzyskanych z noszą się z pewnością bardziej wrogo do
kbteczkami o najmniej szych otworach matek w klateczkach, ni'ż iPszczoły pnia
. siatki należy przyjąć, że młodej matce wychowującego .
W pralktyce wychowu matek musimy
koniecznie potrzebna jest opieka ze strostarać
się Olto, aby matka w klateczce
ny PSZCz.ół. Widzieliśmy, że matki nie
karmione przez pszczoły giną nawet była otoczona jak najlepszą opieką. Widzieliśmy, że jednym z czynników wpływówczas, gdy zna~jdu:jąsię w warunwających
na opiekę pszczół-nad matką
kach korzystnych pod względem temperatury, wilgotności powietrza, kon- jest wielkość oczek siatki w kJlaite.czkach. Rozmiary oczek powinny być tak
centracji dwutlenku węgla iltp.
dobrane, aby maksymalnie ułatwić
Wyniki uzyskane W doświadczeniu z "iPszczolom-opiekunlmm"
dostęp
do
klatlkami o średndch otworach siatki, jak matki, a jednocześnie utrudnić dostęp
też i wynilki wielu hodowców matek, pszczołom wrogo usposobionym. Praupoważniają do twierdzenia, że pszczo- wdopodobnie będzie chodziło o dobrały opiekują się nie ty,lko jedną matką w nie siatki o takich otworach, aby pszczoklateczce, lecz - lepiej lub gOTzej ły mogły przekładać przez nie języczek
pewną ich ilością.
względnie całą trąbkę, a jednocześnie
Wreszcie wyniki uzyskane z klatcez- aby miały jak najmniejszą możność dokarni o największych otworach siatki są sięgnięcia matki żuwaczkami.
najciekawsze. Wydarwałoby się, że matW naszym doświadczeniu najlepsze
ki z klateczek o dużych oczkach siatki okazały się klateczki zaopatrzone w
powinny być otoczone najlepszą opieką, . siatkę z oczkami średnicy 1,2 mm. Nie
gdyż pszczoły mają do nich najlepszy znaczy to jednak, aby siatka taka była
dostęp. Tymczasem duże oczka sia1lki w ogóle najlepsza, Aby ustalić, [akiroumożliwiają pszczołom chwytanie mat- dza] klateczki najlepiej się nadaje,
loi żuwaczkami i uszkadzanie jej. Fakt trzeba porównać kleteczki zaopatrzone
ten daje podstawę do stwierdzenia, że w w większą ilość różnorodnych sratek.
ulu znajdują się również pszczoły uspo- Badania te mamy zamiar prowadzić w
sobione wrogo do większej ilości matek dalszym ciągu. Dużą pomoc w tych ba- .
w jednym pniu, nawet wówczas .gdy daniach mogliby okazać hodowcy mawszystkie matki są zamknięte w kla- tek, gdyby zechcieli przesłać swoje
teczkach.
uwagi do Zakładu Pszczelnictwa SGGW
lub gdyby opiNa razde trudno nam odpowiedzieć ria w Skierniewicach,
pytanie, jalkiepszczoły są wrogo USlPO- sala na łamach "Ps.zc:nelans.t'iw.a",jakich
robione do większej li!lościmatek w ro- klateczek używają w hodowli matek i
dzinie. Czy pewna grupa pszczół opie- jalkie otrzymują wyniki,
~uje się jedną matką, a inna grupa druMy na razie mażemy stwierdzić, że
gą, odnosząc się jednocześnie wrogo do wielkość oczek w kla.teczce hodowlanej
pierwszej manki? Czy też wrogo odno- wywiera duży wpływ na opiekę pszczół
szą się tylko pszczoły starsze? Wrogość nad matką oraz że nieodpowiednie są zapszczół do większej liczby matek pra- równo siatki o oczkach bardzo małych,
wdopodobnie ułega zmianie w zależno- jaik i bardzo dużych.
7