Sprawa Szymona P. - dowód z okazania

Sprawa Szymona P. - dowód z okazania - Klinika Prawa Niewinność
środa, 21 maja 2008 14:20
Sprawa Szymona P. - dowód z okazania
Dnia 18 stycznia 2003 roku w Chorzowie, w okolicach Stadionu Śląskiego, grupa mężczyzn
dokonała kilku rozbojów z użyciem gazu łzawiącego. Ofiarami padali przypadkowi przechodnie
– w tym sześciu mężczyzn, którzy szli na koncert do pobliskiego klubu. W okolicach stadionu
AKS Chorzów zostali zatrzymani przez siedmiu nieznanych sprawców. Łupem sprawców padły
telefony komórkowe i portfele z pieniędzmi. Dwóch z zaczepionych mężczyzn - Adama M. i
Tomasza K. - sprawcy pobili i okradli, reszta w tym Łukasz W. i Kamil K., zdołała uciec przed
napastnikami. Ze względu na to, że sprawcy użyli gazu łzawiącego, główni pokrzywdzeni nie
potrafili opisać wyglądu sprawców.
Postępowanie dowodowe. Z pomocą organom ścigania, poszukującym sprawców rozbojów,
przyszedł anonimowy informator, który o personaliach sprawców dowiedział się od jeszcze innej
osoby - pochodzącej z okolic miejsca zdarzenia. Przesłuchiwany na rozprawie funkcjonariusz
policji prowadzący postępowanie, zasłonił się tajemnicą służbową i odmówił podania źródła
informacji o sprawcach. Sądy orzekające w tej sprawie nie skorzystały z prawa zwolnienia z
tajemnicy służbowej przesłuchiwanego funkcjonariusza, mimo posiadania takiego uprawnienia.
(art. 180 kpk).
Na podstawie informacji uzyskanych od informatora, policja wytypowała Szymona P. i Macieja
W. jako sprawców rozbojów.
Ich zdjęcia policjanci pokazali pokrzywdzonym, choć prawdopodobnie nie znajdowały się
wcześniej w materiałach poglądowych gromadzonych przez Policję.
Pokrzywdzeni podczas okazań wskazali na Szymona P. jako sprawcę rozboju - zdaniem
obrony - zasugerowani przez policjantów. Ponadto w czasie okazania przez lustro weneckie
osoby przybrane bardzo różniły się wyglądem ( m.in . wzrostem, kolorem włosów) od
podejrzanych.
Należy dodać, że w sprawie pozostałych rozbojów pokrzywdzonym również okazano przez
lustro weneckie Szymona P. i Macieja W., jednak nie rozpoznali oni okazywanych jako
sprawców tych czynów. Z powodu nie możności ustalenia sprawców, postępowania o pozostałe
rozboje zostały przez prokuraturę umorzone.
1/4
Sprawa Szymona P. - dowód z okazania - Klinika Prawa Niewinność
środa, 21 maja 2008 14:20
Ponieważ policja nie ustaliła pozostałych pięciu sprawców rozboju na Adamie M. i Tomaszu K.
materiały ich dotyczące zostały wyłączone do odrębnego postępowania. W sprawie Szymona
P. i Macieja W. prokuratura wniosła akt oskarżenia do Sądu Rejonowego w Mikołowie. W
czasie rozprawy przed sądem I instancji świadkowie swoje zeznania rozpoczynali od
stanowczych deklaracji „oskarżeni siedzą za niewinność”. Jeden z nich na j pytanie sędziego
„Co pan wie jeszcze w tej sprawie?” odpowiedział:
„nic nie wiem, jestem niewinny”
. Jak wynika z materiałów postępowania świadkowie ci znajdowali się w kręgu osób
podejrzewanych przez policję o dokonanie powyższego rozboju.
Należy podkreślić również, że Sąd nie odczytał na rozprawie protokołów wyjaśnień
oskarżonych, podczas gdy na ich treści oparł uzasadnienie wydanego orzeczenia. Stało się to
przyczyną uchylenia wyroku przez Sąd Okręgowy w Katowicach, w którym obaj oskarżeni
zostali uznani winnymi popełnienia zarzucanego im czynu i skazani na karę 2 lat pozbawienia
wolności z warunkowym zawieszeniem kary na okres lat 4. W niniejszej sprawie przedstawiciele Fundacji Helsińskiej podjęli obserwację
postępowania apelacyjnego przed Sądem Okręgowym w Katowicach.
Po ponownym postępowaniu pierwszoinstancyjnym w dniu 2 lipca 2007 roku Sąd Rejonowy w
Mikołowie ponownie skazał oskarżonych na karę 2 lat pozbawienia wolności, z tymże w
stosunku do Szymona P. sąd warunkowo zawiesił ją okres lat 4.
Prawnicy programu „Niewinność” sporządzili opinię prawną typu amicus curiae dla Sądu
Okręgowego w Katowicach, który rozpatrywał apelację od wyroku Sądu Rejonowego w
Mikołowie. W naszej opinii podnieśliśmy między innymi następujące kwestie:
- naruszenia zasad przeprowadzania okazań, polegające na przeprowadzaniu serii
pozaprotokolarnych okazań wizerunków poprzedzających okazanie bezpośrednie, przez co
naszym zdaniem okazanie właściwe mogło być obarczone sugestią,
2/4
Sprawa Szymona P. - dowód z okazania - Klinika Prawa Niewinność
środa, 21 maja 2008 14:20
- swobodnej oceny dowodów, która naszym zdaniem wypełniała znamiona dowolnej,
polegającej na tym, iż sądy bezkrytycznie dały wiarę zeznaniom świadków Łukasza W. i Kamila
K. nie dostrzegając w nich rozbieżności i wzajemnych sprzeczności,
- wreszcie podnieśliśmy ciekawą kwestię obowiązywania zasady reformationis in peius w
ponownym postępowaniu przed sądem pierwszej instancji po uchyleniu wyroku i przekazaniu
sprawy do ponownego rozpoznania.
Tej ostatniej kwestii poświęciliśmy szczególną uwagę. Stan faktyczny wyglądał następująco:
Maciej W. został skazany przez Sąd Rejonowy w Mikołowie na krę 2 lat pozbawienia wolności
w zawieszeniu na okres 4 lat próby. Wyrok ten został zaskarżony przez obrońcę Macieja W. w
całości na korzyść oskarżonego. Apelacje na niekorzyść oskarżonego Macieja W. wniósł
Prokurator, jednakże jego apelacja dotyczyła jedynie części orzeczenia o karze. Sąd Okręgowy
w Katowicach uchylił zaskarżone orzeczenie na podstawie apelacji obrońców, a apelację
Prokuratora uznał za przedwczesną. Sąd Rejonowy w Mikołowie ponownie rozpatrujący sprawę
uznał Macieja W. winnym popełnienia zarzucanego mu czynu i skazał go na karę 2 lat
pozbawienia wolności bez warunkowego zawieszenia jej wykonania. Naruszył naszym zdaniem
w ten sposób zakaz reformationis in peius wiążący sąd w postępowaniu po uchyleniu wyroku i
przekazaniu sprawy do ponownego rozpoznania. Poparcia dla naszej opinii szukaliśmy w
doktrynie i orzecznictwie. Znaleźliśmy dwa orzeczenia Sądu Najwyższego (
Sygn. I KZP 14/03, V KK 443/04
), którymi poparliśmy naszą argumentację. Dosłowne rozumienie zakazu
reformationis in peius
zawartego w art. 443 k.p.k. prowadzić musi do wniosku, iż samo wniesienie każdej, choćby
bezzasadnej apelacji na niekorzyść wyłącza obowiązywanie zakazu
reformationis in peius
w postępowaniu po uchyleniu wyroku i przekazaniu sprawy do ponownego rozpoznania. W
naszej ocenie więc należy opierać się na wykładni celowościową, a także pamiętać o funkcji
gwarancyjnej zakazu
reformationis in peius
. Sąd Okręgowy wyrokiem z dnia 10 marca 2008 roku uznał obu oskarżonych za winnych
popełnienia zarzucanych im czynów i utrzymał wyrok Sądu Rejonowego w Mikołowie z dnia 2
lipca 2007 roku w stosunku do Szymona P. natomiast w kwestii kary oskarżonego Macieja W.
3/4
Sprawa Szymona P. - dowód z okazania - Klinika Prawa Niewinność
środa, 21 maja 2008 14:20
zmienił orzeczoną karę na 2 lata pozbawienia wolności w zawieszeniu na okres 4 lat próby.
Joomla SEF URLs by Artio
4/4