pobierz plik

Mariola Rink-Przybylska
CEN w Koszalinie
Nauczyciel konsultant
FORMY WYPOWIEDZI UCZNIA W STRUKTURZE NOWEJ PODSTAWY PROGRAMOWEJ JĘZYKA POLSKIEGO
Tabela 1. Formy wypowiedzi obowiązujące uczniów klas I-III szkoły podstawowej wpisane w strukturę podstawy programowej
w zakresie języka polskiego
Umiejętność wypowiadania się w małych formach teatralnych
Edukacja polonistyczna
Umiejętność czytania i pisania
Umiejętności społeczne warunkujące porozumiewanie się i kulturę
języka
Formy wypowiedzi ucznia szkoły podstawowej klas I-III
Korzysta z informacji
Zna formy uŜytkowe:
1.
2.
3.
4.
5.
Ŝyczenie
zaproszenie
zawiadomienie
list
notatka do
kroniki
Potrafi z nich korzystać
Analizuje
i interpretuje
teksty
Tworzy wypowiedzi
W formie ustnej
i pisemnej:
1. kilkuzdaniowa
wypowiedź
2. krótkie opowiadanie
3. krótki opis
4. list prywatny
5. Ŝyczenia
6. zaproszenie
(uczestniczy w rozmowie
(próba dialogu))
1
Tabela 2. Formy wypowiedzi obowiązujące ucznia szkoły podstawowej – klasy IV-VI wpisane w strukturę podstawy programowej języka
polskiego
Analiza
i interpretacja
tekstów kultury
Tworzenie wypowiedzi
Wartości i wartościowanie
Interpretacja
Analiza
Tworzy:
Wstępne rozpoznanie
Identyfikuje:
1. tekst
informacyjny
2. tekst literacki
3. tekst reklamowy
Świadomość językowa
Mówienie i pisanie
Samokształcenie
Czytanie
i słuchanie
1. spójny tekst na tematy
poruszane na zajęciach,
2. opowiadanie z dialogiem
twórcze i odtwórcze,
3. pamiętnik z perspektywy
bohatera literackiego,
pamiętnik z perspektywy
własnej,
4. dziennik z perspektywy
bohatera literackiego,
5. dziennik z perspektywy
własnej,
6. list oficjalny,
7. proste sprawozdanie np.
z wycieczki, z wydarzeń
sportowych,
8. opis postaci,
9. opis przedmiotu,
10. opis krajobrazu,
11. ogłoszenie,
12. zaproszenie,
13. prosta notatka,
14. plan odtwórczy
wypowiedzi - ramowy
i szczegółowy
Świadomość językowa
Odbiór wypowiedzi
i wykorzystanie zawartych w
nich informacji
i formy wypowiedzi z klas I-III:
kilkuzdaniowa wypowiedź,
1
krótkie opowiadanie ,
2
krótki opis ,
3
list prywatny ,
Ŝyczenia,
4
zaproszenie .
1
patrz pkt.2.
patrz pkt.8,9,10.
3
patrz pkt.6.
4
patrz pkt. 12.
2
2
Tabela 3. Formy wypowiedzi obowiązujące uczniów klas I-III gimnazjum wpisane w strukturę podstawy programowej języka polskiego
Analiza i interpretacja tekstów kultury
Wstępne
rozpoznanie
Czytanie
i słuchanie
Mówienie i pisanie
Opisuje
Identyfikuje:
odczucia, które
w nim budzi
opowiadanie
dzieło.
powieść
baśń
Charakteryzuje legendę
postać
mit
mówiącą
bajkę
w utworze
fraszkę
wiersz
przysłowie
komiks
Rozpoznaje
wypowiedź
argumentacyjną.
Redaguje spójne wypowiedzi
(ustne i) pisemne monologowe i
dialogowe.
(Uczestniczy w dyskusji –
uzasadnia zdanie, polemizuje).
Interpretacja
Świadomość językowa
Samokształcenie
RozróŜnia
gatunki
publicystyczne
prasowe,
radiowe,
telewizyjne
artykuł
wywiad
reportaŜ
Wartości i wartościowanie
Odbiera
komunikaty
pisane i
mówione:
werbalne,
dźwiękowe,
obrazy.
Analiza
Tworzenie wypowiedzi
Formy pisemne urozmaicone
kompozycyjnie i fabularnie
1. opowiadanie,
2. opis sytuacji i przeŜyć,
3. zróŜnicowany stylistycznie i
funkcjonalnie opis zwykłych
przedmiotów lub dzieł sztuki,
4. charakterystyka postaci
literackiej, filmowej,
rzeczywistej,
5. sprawozdanie z lektury,
filmu, spektaklu i ze
zdarzenia z Ŝycia,
6. rozprawka,
7. podanie,
8. Ŝyciorys,
9. CV,
10.list motywacyjny,
11.dedykacja,
12.plan twórczy własnej
wypowiedzi,
13.SMS, e-mail, czat, blog,
14.formy wypowiedzi ze
szkoły podstawowej:
spójny tekst na tematy
poruszane na zajęciach,
opowiadanie z dialogiem
twórcze i odtwórcze,
pamiętnik z perspektywy
bohatera literackiego,
pamiętnik z perspektywy
własnej,
dziennik z perspektywy
bohatera literackiego,
dziennik z perspektywy
własnej,
list oficjalny,
proste sprawozdanie np.
z wycieczki, z wydarzeń
sportowych,
opis postaci,
opis przedmiotu,
opis krajobrazu,
ogłoszenie,
zaproszenie,
prosta notatka,
plan odtwórczy wypowiedzi ramowy
i szczegółowy,
Ŝyczenia.
Świadomość językowa
Odbiór wypowiedzi
i wykorzystanie
zawartych
w nich informacji
3
Tabela 4. Formy wypowiedzi obowiązujące ucznia liceum wpisane w strukturę podstawy programowej
Odbiór wypowiedzi i wykorzystanie zawartych
w nich informacji
Czytanie i słuchanie
1.
2.
Analiza i interpretacja
tekstów kultury
Tworzenie wypowiedzi.
Mówienie i pisanie
Rozpoznaje specyfikę tekstów
publicystycznych: artykuł,
felieton, reportaŜ, politycznych
(przemówienie) i
popularnonaukowych
1.
•
•
•
•
Twórczo wykorzystuje
wypowiedzi krytycznoliterackie
i teoretycznoliterackie (np.
recenzja, szkic, artykuł, esej);
•
2.
3. Porównuje tekst linearny
i
hipertekst rozumiany jako
wypowiedź nieciągła, nie
linearna, stanowiąca system
powiązanych segmentów
tekstowych, łączonych dowolnie
przez uŜytkownika języka w
kaŜdorazowym akcie odbioru5;
Wartości i wartościowanie
Interpretacja
Analiza
Wstępne rozpoznanie
5.
Świadomość językowa
Samokształcenie i docieranie do informacji
3.
4.
6.
5
Tworzy dłuŜszy tekst pisany
lub mówiony:
rozprawka,
recenzja,
referat,
interpretacja utworu literackiego lub
fragmentu (zgodnie z podstawowymi
regułami jego organizacji, przestrzegając
zasad spójności znaczeniowej i
logicznej);
plan wypowiedzi.
Tworzy samodzielną wypowiedź
argumentacyjną według podstawowych
zasad logiki i retoryki (stawia tezę lub
hipotezę, dobiera argumenty, porządkuje
hierarchizuje, je, dokonuje ich selekcji pod
względem uŜyteczności w wypowiedzi,
podsumowuje, dobiera przykłady
ilustrujące wywód myślowy, przeprowadza
prawidłowe wnioskowanie
Wystąpienie publiczne
Streszcza, parafrazuje, przekształca,
uzupełnia, skraca ...
Tworzy wypowiedzi ze świadomością ich
funkcji sprawczej; ocenia własną
kompetencję językową (poprawność
gramatyczną i słownikową) oraz
kompetencję komunikacyjną (stosowność
i skuteczność wypowiadania się).
formy wypowiedzi z gimnazjum oraz
szkoły podstawowej:
spójny tekst na tematy poruszane na
zajęciach,
opowiadanie, opowiadanie z dialogiem
twórcze i odtwórcze,
pamiętnik z perspektywy bohatera
literackiego, pamiętnik z perspektywy
własnej,
dziennik z perspektywy bohatera
literackiego, dziennik z perspektywy
własnej
opis sytuacji i przeŜyć, postaci,
przedmiotu, krajobrazu,
zróŜnicowany stylistycznie i funkcjonalnie
opis zwykłych przedmiotów lub dzieł
sztuki,
charakterystyka postaci literackiej,
filmowej, rzeczywistej,
sprawozdanie z lektury, filmu, spektaklu i
ze zdarzenia z Ŝycia, np. z wycieczki, z
wydarzeń sportowych
rozprawka,
podanie,
Ŝyciorys,
CV,
list motywacyjny, list oficjalny,
ogłoszenie,
zaproszenie,
Ŝyczenia
dedykacja,
plan twórczy własnej wypowiedzi, plan
odtwórczy wypowiedzi - ramowy
i szczegółowy,
prosta notatka,
SMS, e-mail, czat, blog,
Zapisy podkreśloną kursywą dotyczą zakresu rozszerzonego języka polskiego
4