Ekonomiczne konsekwencje klęsk Ŝywiołowych w lasach na

Transkrypt

Ekonomiczne konsekwencje
klęsk Ŝywiołowych w lasach na
przykładzie Regionalnej Dyrekcji
Lasów Państwowych
w Katowicach
dr inŜ. Kazimierz Szabla
czerwiec 2011r.
KLĘSKI W LASACH
Czynniki wywołujące klęski w lasach:
• Biotyczne – masowy pojaw szkodliwych organizmów.
• Abiotyczne - silne lub huraganowe wiatry, trąby
powietrzne, intensywne opady mokrego śniegu, szadź i
spowodowana nią okiść, powodzie lub długotrwałe deszcze
powodujące znaczne i utrzymujące się przez dłuŜszy okres
podniesienie poziomu wód gruntowych a takŜe długotrwałe
susze.
• Antropogeniczne - poŜary lasów, połoŜenie lasów
względem osiedli ludzkich i aglomeracji, gęstość zaludnienia
a takŜe nasycenie infrastrukturą komunikacyjną czy
przesyłową, a takŜe degradacja gleb leśnych wywołana
imisjami przemysłowymi.
2
Imisje przemysłowe
3
KLĘSKI W LASACH
Przyczyny i skutki kaŜdej z klęsk:
• Bezpośrednie - dotyczą utracenia spodziewanych korzyści w wyniku
przedwczesnego wyrębu, obniŜenia jakości technicznej drewna a tym
samym jego wartości a takŜe dodatkowych kosztów wynikających z
potrzeb uporządkowania i dodatkowych zabiegów agromelioracyjnych
powierzchni poklęskowych, zwiększonych kosztów pozyskania i zrywki
drewna, nakładów na ponowne załoŜenie i pielęgnację upraw, młodników,
a takŜe ich ochrony.
• Pośrednie - to m.in. zakłócenia w ładzie przestrzennym, przerzedzenia
drzewostanów i wpływ na przyrost z 1 ha, dodatkowe koszty dosadzeń i
uzupełnień, wpływ zwiększonej podaŜy drewna na obszarze klęsk na ich
ceny, konieczność poniesienia dodatkowych nakładów na remont czy
odtworzenie infrastruktury drogowej i wodnej, dodatkowe koszty
zabezpieczenia drewna i drzewostanów przed szkodnikami owadzimi
oraz koszty związane z ochroną lasu. Dodatkowo koszty organizacji
usuwania skutków klęsk.
4
KLĘSKI W LASACH
• RDLP w Katowicach, jako jedna z nielicznych w kraju,
doświadcza wielu klęsk Ŝywiołowych, a ich
częstotliwość stale rośnie.
• Specyfika RDLP w Katowicach, wynikająca zarówno z
przyczyn natury klimatyczno-przyrodniczej, jak i
społeczno-ekonomicznej, powoduje Ŝe jest najliczniej
nawiedzana przez klęski Ŝywiołowe. Szczególnego
znaczenia nabierają tu czynniki antropogeniczne
(demografia, rozwój przemysłu i infrastruktury,
występowanie wielkich aglomeracji), które przyczyniają
się w znacznym stopniu do zwiększenia ryzyka
zaistnienia klęsk, a zwłaszcza wywołanych poŜarami i
związanych z osłabieniem naturalnej odporności
drzewostanów.
5
POśARY
Średnia roczna liczba poŜarów w okresach pięcioletnich od roku 1950
w RDLP Katowice
Liczba poŜarów
800
721
700
613
600
557
500
500
475
400
315
300
276
209
200
151
179
127
100
6
20
01
-20
05
19
96
-20
00
19
91
-95
19
86
-90
19
81
-85
19
76
-80
19
71
-75
19
66
-70
19
61
-65
19
56
-60
19
51
-55
0
POśARY
Liczba i powierzchnia poŜarów w kraju i RDLP Katowice w roku 1992
37%
15%
7
POśARY
Czynniki determinujące powstanie duŜych poŜarów na terenie
RDLP w Katowicach:
• czynniki atmosferyczne,
• duŜe nasycenie infrastrukturą drogową i przesyłową,
• duŜy stopień urbanizacji i gęstość zaludnienia.
8
POśARY
DuŜe poŜary w RDLP Katowice w 1992 r.
•
•
•
•
•
•
•
2 lipiec 1992 – 212ha – Nadleśnictwo Olkusz;
28 lipiec 1992 – 147ha – Nadleśnictwo Olkusz
10 sierpień 1992 – 443ha – Nadleśnictwo Herby
10 sierpień 1992 – 822ha – Nadleśnictwo Olkusz
10 sierpień 1992 – 108ha – Nadleśnictwo Złoty Potok
26 sierpień 1992 – 9062ha – Nadleśnictwo Rudy
29 sierpień 1992 – 170ha – Nadleśnictwo Złoty Potok
W roku 1992 wybuchło 1371 poŜarów, spaleniu uległa
powierzchnia 12179 ha.
• 23 kwietnia 1996 – 620 ha – Nadleśnictwo Olkusz
9
POśAR 1992
PoŜar trwał od 26 do 31
sierpnia, a dogaszanie do 20
września, sztab akcji
rozwiązano 20.09.1992r.,
łącznie po 26 dniach.
PoŜar objął powierzchnię
9062 ha, w tym:
4480 ha N-ctwo Rudy
Raciborskie;
2352 ha N-ctwo Rudziniec;
2230 ha N-ctwo
Kędzierzyn.
10
POśAR 1992
W szczytowej fazie akcji gaśniczej, zaangaŜowanych było:
• 1150 pracowników SłuŜby Leśnej;
• 859 sekcji straŜy poŜarnej (4700 osób);
• 3200 Ŝołnierzy;
• 650 policjantów;
• 1220 osób z obrony cywilnej;
• 24 samoloty gaśnicze i 4 helikoptery;
• 48 cięŜkich i 25 ciągników rolniczych;
• 36 kolejowych cystern na wodę;
• Pojazdy Lasów Państwowych i inne.
11
POśAR 1992
Koszty i straty spowodowane poŜarem:
Zewnętrzne koszty akcji gaśniczej
Koszty StraŜy PoŜarnej
Koszty pogotowia ratunkowego
Koszty urzędów miast i gmin poniesione na zaprowiantowanie,
zakwaterowanie, zaopatrzenie w paliwo i środki pianotwórcze dla
ekip prowadzących akcję gaśniczą
Razem zewnętrzne koszty akcji gaśniczej
Koszty i straty Lasów Państwowych
[tys. zł]
35 890
129
6 119
42 138
[tys. zł]
Koszty akcji gaśniczej LP
Straty finansowe w drzewostanach w wyniku przedwczesnego
wyrębu
Straty finansowe w infrastrukturze technicznej
276 667
Razem koszty i straty finansowe LP
296 250
OGÓŁEM
338 388
12
9 363
10 221
POśAR 1992
Zagospodarowanie poŜarzyska kosztowało 370 215
tys. zł, w tym:
246 160 tys. zł - porządkowanie powierzchni poŜarzyska i jego
odnowienie (w tym ok. 100 mln sadzonek i zakup
specjalistycznych maszyn i urządzeń),
93 627 tys. zł – pielęgnacja upraw oraz poprawki i uzupełnienia,
30 428 tys. zł – czyszczenia wczesne i późne.
Budowa szkółki kontenerowej 12 639 tys. zł.
RAZEM zagospodarowanie 382 854 tys. zł.
Straty i koszty związane z poŜarem:
Wyszczególnienie
Zewnętrzna akcja gaśnicza
Akcja gaśnicza, straty związane z przedwczesnym
wyrębem oraz w infrastrukturze - poniesione przez LP
Zagospodarowanie poŜarzyska
Razem
w tym Lasy Państwowe
13
Wartość [tys. zł]
42 138
296 250
382 855
721 243
679 105
POśAR 1992
W drzewostanach powyŜej 30 roku Ŝycia
(5 700 ha) pozyskano 862 900 m3
grubizny.
Przychód ze sprzedaŜy surowca po
odliczeniu kosztów pozyskania wynosił
148 164 tys. zł.
Po uwzględnieniu przychodu ze
sprzedaŜy drewna, łączne straty i koszty
wynosiły 573 079 tys. zł, w tym
poniesione przez Lasy Państwowe w
wysokości 530 941 tys. zł.
14
ZAMIERANIE ŚWIERKA W BESKIDACH
2006-2010
Bezpośrednia przyczyna – gradacja kornika drukarza
15
2006-2010
Przyczyny pośrednie:
Wprowadzenie obcych genotypów świerka;
Wprowadzenie monokultur świerkowych w miejsce
naturalnych lasów jodłowo-bukowych;
Powtórne wprowadzenie lasu na tereny okresowo
wykorzystywane rolniczo (300-400 lat);
Immisje przemysłowe z GOP, KOOP, ROW i choroba
opieńkowa;
Presja wielomilionowej aglomeracji śląskiej;
Presja na utrzymanie wysokiego wieku rębności świerka;
DuŜy udział lasów prywatnych o obniŜonym reŜimie
sanitarnym.
16
ZAMIERANIE ŚWIERKA
Dynamika zmian w strefach uszkodzeń przemysłowych
17
2006-2010
Lasy Dóbr śywieckich
42 437,99 hektarów - po 1808 r. własność rodziny
Habsburgów.
18
2006-2010
Opad igliwia - skutek suszy 2006r.
19
2006-2010
Opieńkowa zgnilizna korzeni
w drzewostanach wszystkich
klas wieku
20
„Program dla Beskidów” (2002 r.)
• Jest częścią Regionalnego
Programu Operacyjnego
Polityki Leśnej Państwa.
• Opracowany przez RDLP i
przyjęty na konferencji pn. „Rola
lasów Beskidu Śląskiego i
śywieckiego w ekorozwoju
Regionu” w Jaszowcu w dniu 26
maja 2003 – objęty został
patronatem Ministra Środowiska.
• „Program dla Beskidów” zakłada
wariantowy rozwój sytuacji oraz
zawiera bilans sił, środków i
kontroli jego realizacji.
21
Strategia ograniczania liczebności
szkodników wtórnych świerka
na obszarze Beskidu Śląskiego
Strategia ograniczania liczebności
I śywieckiego w 2009 roku
szkodników wtórnych świerka
na obszarze Beskidu Śląskiego
i śywieckiego w 2008 roku
Regionalna Dyrekcja Lasów Państwowych
W Katowicach
Regionalna Dyrekcja Lasów Państwowych w
Marzec 2009 r.
Katowice, marzec 2007 r.
22
Katowicach
Marzec, 2008 r.
2006-2010
Beskid Śląski i śywiecki
• zamieranie na pow. ok. 24 tys. ha
Pozyskanie drewna w
cięciach sanitarnych:
2006 - 801 tys. m3
2007 - 1 208 tys. m3
2008 - 1 167 tys. m3
2009 - 818 tys. m3
2010 - 505 tys. m3
RAZEM 4 499 tys. m3
23
2006-2010
• Powołano zespół ekspercki dla nadleśnictw beskidzkich; w
jego skład weszli naukowcy z dziedziny ochrony lasu i
entomologii leśnej.
• Dodatkowo badania naukowe i cykle szkoleń.
Prof. dr hab. J. Starzyk
24
Prof. dr hab. A. Kolk
Dr hab. inŜ. W. Grodzki
2006-2010
Kornik drukarz i odłowy do pułapek
feromonowych
25
2006-2010
Przedsięwzięcia związane z organizacją i
koordynacją pracy:
tworzenie harmonogramów pozyskania i wywozu drewna
uwzględniających posiadane siły i środki, popyt surowca oraz
moŜliwości związane z przepustowością dróg,
zapewnienie koordynacji działania dziesiątek podmiotów
gospodarczych prowadzących prace na terenie nadleśnictw,
przygotowanie i realizacja sprzedaŜy wielkich mas drewna
w ramach obowiązujących w LP zasad i form,
zabezpieczenie prawidłowej obsługi formalnej i rachunkowej
procesu sprzedaŜy wielkich ilości surowca oraz obsługa
tysięcy odbiorców.
26
2006-2010
wyznaczono i usunięto 1 668,3 tys. szt. drzew
trocinkowych;
odłowiono 624 mln sztuk kornika drukarza, 590,4 mln
sztuk rytowników w wykładane corocznie 12 tys.
pułapek feromonowych;
okorowano 758 tys. m3 drewna zasiedlonego;
zutylizowano 2 782,1 tys. mp gałęzi, kory i odpadów
poeksploatacyjnych;
w miesiącach o największym natęŜeniu prac
pracowało do 2290 robotników, do 460 ciągników oraz
do 590 koni;
593 miesięcznych delegacji pracowników z
pozostałych jednostek skierowanych do pomocy w
latach 2007-2010.
27
2006-2010
Koszty związane z usuwaniem skutków klęski
Wyszczególnienie
Obsługa pułapek
Wyznaczanie drzew trocinowych
Ścinka drzew zasiedlonych
Korowanie i palenie gałęzi
Zrywka drewna zasiedlonego
Remont składnic
Remont dróg wywozowych
Remont szlaków zrywkowych
Zakup feromonów i pułapek
Koszty osłony naukowej
Koszty delegacji
Koszty Public Relations
Nagrody dla pracowników zaangaŜowanych w usuwanie skutków klęski
Inne koszty, m. in.: posiedzenia Zespołu Antykryzysowego, obloty
śmigłowcem, organizacja sesji dziennikarskich i poselskich
RAZEM
Kwota [tys. zł]
2 061
2 642
97 077
31 988
155 455
2 272
48 617
13 453
1 000
165
1 418
35
1 949
135
358 267
w tym 106 400 tys. zł za dodatkowe czynności oraz zwiększenie
stawek godzinowych
28
2006-2010
63,8 mln zł - przebudowa drzewostanów na pow. 8464
ha (ponad 55 mln sadzonek).
63 151 tys. zł - inwestycje - modernizacja lub budowa:
29
Przechowalni bukwi w Nadleśnictwie Bielsko – do składowania
15-20 ton nasion buka (5 ton jodły).
Karpackiego Banku Genów – długookresowe przechowywanie
nasion i innego materiału genetycznego z obiektów selekcyjnych
(2 ton św. oraz 4 ton jd.).
Przechowalni nasion w Nędzy – 4 tony buka, 20 ton dęba, do 3
ton innych gatunków.
Wyłuszczarni i przechowalni nasion w Nadleśnictwie Kluczbork –
9 ton buka, 5 ton dęba, 2 tony jodły.
Rozbudowa szkółki kontenerowej w Nadleśnictwie Bielsko i
Ustroń.
Budowa 5 tuneli foliowych w Nadleśnictwie Ujsoły.
Budowa chłodni na sadzonki oraz 2 tuneli foliowych w
Nadleśnictwie Węgierska Górka.
2006-2010
Koszty związane z usuwaniem skutków klęski
Wyszczególnienie
Likwidacja skutków klęski
Przebudowa drzewostanów (8 464 ha)
Inwestycje związane z odtworzeniem i
rozbudową infrastruktury oraz modernizacja
obiektów nasiennych i bazy szkółkarskiej
Razem
30
358 267
63 800
63 151
485 218
2006-2010
Przychody ze sprzedaŜy drewna w latach 2006-2010 [tys. zł].
ROK
Nadleśnictwo
2006
2007
2008
2009
2010
Bielsko
7 538,7
11 472,6
15 015,0
11 472,7
10 106,6
Jeleśnia
15 003,1
17 890,6
16 000,1
16 807,1
17 607,0
Ujsoły
38 298,9
65 982,7
66 515,1
54 497,0
53 032,7
Ustroń
19 389,5
26 367,9
21 436,5
16 949,3
16 595,5
Węgierska Górka
32 551,6
50 543,8
46 801,9
35 428,0
14 430,0
Wisła
38 167,9
61 194,3
44 270,4
40 801,6
32 878,3
Razem
150 949,7
233 451,9
210 039,0 175 955,7
144 650,1
919 046 tys. zł – łączne przychody ze sprzedaŜy surowca
drzewnego
433 828 tys. zł - nadwyŜka przychodów nad kosztami
na koniec 2010r.
31
Góry Izerskie 1975 r.
32
GÓRY HARZU (D)
33
LAS BAWARSKI (D)
34
LAS BAWARSKI (D)
35
Las Bawarski
36
SZUMAWA (CZ)
37
SZUMAWA (CZ)
38
SZUMAWA (CZ)
39
SZUMAWA (CZ)
40
TORNADO 15 SIERPNIA 2008R.
Trąby powietrzne, tornada, huragany
• Huragan w Puszczy Piskiej, Boreckiej i Kurpiowskiej
4 lipiec 2002 – uszkodzonych 33 tys. ha drzewostanów,
4 mln m3 uszkodzonych drzew.
• Huragan w nadleśnictwach górskich RDLP Katowice
19 listopada 2004 – straty na 908 ha, 808 tys. m3
wyłamanych drzew;
• Tornado na terenie RDLP Katowice
15 sierpnia 2008 – Gidle, Herby, Koszęcin, Rudziniec,
Strzelce Opolskie:
• pow. uszkodzona 1550 ha, w tym całkowicie 1211 ha,
• 264,7 tys. m3 wyłamanych drzew,
• zniszczone 4 budynki i 159,5 km grodzeń.
41
42
43
Szkody w drzewostanach
Nadleśnictwie Herby
44
45
Straty i koszty usunięcia skutków trąby powietrznej
Wyszczególnienie
Straty na przyroście
Straty na surowcu drzewnym
Razem straty
Koszt uprzątnięcia uszkodzonych drzewostanów
w tym: pozyskanie
zrywka
udroŜnienie szlaków komunikacyjnych
zrębkowanie
Utylizacja młodników i tyczkowin
Remont dróg (wywozowych i p.poŜ.)
Odtwarzanie rowów melioracyjnych
Odnowienie
Remont obiektów budowlanych
Remont leśnych grodzeń
Zabezpieczenie nowo załoŜonych upraw
Inne koszty
Koszty akcji ratowniczej i dokumentacji
Nagrody motywacyjne
Razem koszty usunięcia skutków
Razem starty i koszty usunięcia skutków
46
Wartość
11 669,8
13 420,3
25 090,1
27 582,3
14 494,6
10 255,3
240,8
2 591,6
422,2
3 274,3
195,9
7 942,1
45,0
206,2
1 010, 0
9,5
14,3
101,0
36 518,5
61 608,6
Koszty zagospodarowania powierzchni poklęskowych oraz
odbudowy infrastruktury w latach 2011-2012:
9 700 tys. zł - koszty odnowień (przygotowanie gleby +
sadzenie)
4 400 tys. zł - pielęgnacje nowo załoŜonych upraw przez 5 lat
14 100 tys. zł – RAZEM
Nakłady inwestycyjne związane z odtworzeniem i rozbudową
infrastruktury:
5 525 mln zł (dotychczas wydatkowano 3,5 mln zł).
19,6 mln zł – RAZEM
47
Podsumowanie strat i kosztów związanych z tornadem
Wyszczególnienie
Wartość [tys.
zł]
Straty na przyroście i surowcu drzewnym
25 090
Koszt usunięcia skutków trąby powietrznej
Dodatkowe inwestycje związane z odtworzeniem rozbudową
infrastruktury
Odnowienie i pielęgnacja zniszczonych powierzchni
36 518
Razem
5 525
14 100
81 233
50 091 tys. zł – przychód ze sprzedaŜy pozyskanego
surowca pomniejszony o koszty pozyskania
31 142 tys. zł - straty i koszty pomniejszone o
przychody ze sprzedaŜy drewna
48
OKIŚĆ Z 2010 ROKU.
49
Nadleśnictwo OLESNO
50
Nadleśnictwo HERBY
51
52
53
54
55
Nadleśnictwo ZŁOTY POTOK
56
57
Nadleśnictwo ZŁOTY POTOK
58
Lokalizacja
największych szkód
9-30 styczeń 2010r.
59
1 662 tys. m3 wyłamanego drewna
(młodsze i średnie klasy wieku)
Koszty odnowienia i podsadzeń
Powierzchnie otwarte razem
w tym: po usuniętych młodnikach
w II, III i IV kl. w.
Podsadzenia
Powierzchnia
[ha]
Koszty
[tys. zł]
1673
7 600
1003
4 556
670
3 044
622
1 854
Pielęgnacja nowo załoŜonych upraw
(5 lat)
Ogółem
60
5 100
2335
14 554
Podsumowanie strat i kosztów
Wyszczególnienie
Utracone korzyści – przedwczesny wyrąb
Straty na sprzedaŜy uszkodzonego surowca
Koszty usunięcia wyłamanych młodników
Nagrody motywacyjne
Remont infrastruktury drogowej
Odnowienia, podsadzenia i pielęgnacja upraw
Razem
61
Wartość
[tys. zł]
108 523
9 500
78 274
303
2 000
14 554
213 154
245 606 tys. zł - przychody ze sprzedaŜy
uszkodzonego drewna (1 662 tys. M3).
78 274 tys. zł – koszty pozyskania
167 332 tys. zł – zysk ze sprzedaŜy
surowca.
Zysk ze sprzedaŜy drewna nie pokryje
strat i kosztów klęski okiści (213 154
tys. zł).
RóŜnica (strata) wyniesie 45 822 tys. zł.
62
POWÓDŹ Z 2010 ROKU
63
Zniszczona droga w
Nadleśnictwie Sucha Beskidzka
64
Zniszczony przepust
w Nadleśnictwie
Węgierska Górka
65
Powódź z 2010 roku.
Osuwisko błotne w
Nadleśnictwie
Węgierska Górka
66
Powódź z 2010 roku.
Rozmiar szkód w infrastrukturze:
Wyszczególnienie
Szkody w infrastrukturze:
• uszkodzenie dróg
• uszkodzenie mostów
•
•
•
•
uszkodzenie przepustów
zamulone rowy
uszkodzenie grobli
uszkodzenie budynków
mieszk.
• uszkodzenie budynków gosp.
• uszkodzenie zabudowy
potoków
• uszkodzenie szlaków
zrywkowych
Razem infrastruktura
67
Rozmiar
339 209 mb
67 szt.
17 684
1 391
1 270 szt.
375 660 mb
392 mb
67 szt.
4 308
2 802
536
355
15 szt.
66
3 765
2 615
33 522
Starty w szkółkach, drzewostanach i
surowcu:
•
zniszczone obsiewy w szkółkach
• zniszczone sadzonki
• podtopione uprawy
• podtopione młodniki
• podtopione d-stany starsze
• osuwiska
• strata wyrobionego surowca
• wywroty
Razem straty w szkółkach,
drzewostanach i surowcu
Straty ogółem
Rozmiar
14 ha
623
5 ha
390 ha
2 14 ha
13 900 ha
791 ha/9 546 m3
608 m3
219
2 1 60
670
1 052
173
49
4 946
38 468
Dodatkowo uruchomiono nagrody
motywacyjne w wysokości 40 tys. zł
38 508 tys. zł – łączna wysokość strat.
68
KLĘSKI 1991-2010
Zjawiska klęskowe w lasach RDLP w Katowicach w latach 1991-2010
69
PODSUMOWANIE – 5 klęsk
Powierzchnie objęte klęskami oraz masy drewna,
które naleŜało usunąć w omówionych pięciu
przypadkach klęsk:
PoŜar z 1992r.
Zamieranie świerka w Beskidach
Trąba powietrzna z 2008r.
Okiść z 2010r.
Powódź z 2010r.
RAZEM
9 062 ha
24 000 ha
1 664 ha
2 335 ha
20 000 ha
57 061 ha
863 tys. m3
4 499 tys. m3
349 tys. m3
1 662 tys. m3
----------7 373 tys. M3
W przypadku klęski zamierania świerka w ciągu
najbliŜszych 10-ciu lat wystąpi konieczność usunięcia w
ramach cięć sanitarnych dodatkowej masy 5 792 tys. m3.
70
POśAR 1992 - skutki:
(-) utrata rentowności trzech
nadleśnictw 101 461 tys. zł - dopłata z
FL w latach 2001-2010
(+)rozwój systemu ochrony
przeciwpoŜarowej obszarów leśnych,
prekursorska budowa szkółki
kontenerowej, opracowaniem oraz
wdroŜeniem technologii mikoryzacji
sadzonek drzew leśnych.
71
POśAR 1992r. - dopłata z FL w wybranych
nadleśnictwach w latach 2001-2011 [tys. zł]
Nadleśnictwo
Razem
lata
2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010
20012010
Kędzierzyn
5 222 3 243 2 584 3 462 3 456 2 814 3 733 4 550 4 024 3 820 36 908
Rudziniec
4 864 2 885 2 421 2 904 3 880 1 947
Rudy
Raciborskie
6 668 4 957 4 306 4 654 5 409 3 212 2 671 2 095 3 419 2 987 40 377
RAZEM
137
861 1 304 2 972 24 176
16 754 11 086 9 311 11 020 12 744 7 972 6 541 7 506 8 748 9 780 101 461
101 461 tys. zł – razem w latach 2001-2010, a łącznie z rokiem
bieŜącym wyniesie 112 500 tys. zł.
72
2006-2010 - Skutki:
(-) utrata rentowności nadleśnictw
objętych klęską = powaŜne ograniczenie
funkcjonowania rachunku
wyrównawczego w skali RDLP w
Katowicach
(+)zahamowanie tempa rozpadu
świerczyn beskidzkich (ewenement w
skali europejskiej) i zdobyte na tym polu
doświadczenia
73
PROGNOZA
BESKIDY - w latach 2011-2020:
1 186 226 tys. zł – przychody ze
sprzedaŜy drewna,
1 292 645 tys. zł – ogólne koszty
działalności nadleśnictw
106 419 tys. zł – DEFICYT sześciu
nadleśnictw objętych klęską zamierania
świerka (wyjątek - Nadleśnictwo Ujsoły).
74
Bilans strat i kosztów oraz dochodów ze sprzedaŜy drewna w omawianych
przypadkach klęsk na terenie RDLP w Katowicach [tys. zł]
* - dopłata do nadleśnictw objętych poŜarem w latach 2001-2020;
- dopłata do nadleśnictw objętych klęską zamierania świerka w latach 2011-2020.
75
1 497 219 tys. zł - ogólne straty i koszty
zagospodarowania pięciu klęsk
1 284 633 tys. zł - dochody ze sprzedaŜy
pozyskanego surowca drzewnego.
212 586 tys. zł - bilans strat.
309 341 tys. zł - konieczność dopłaty do
nadleśnictw z Funduszu Leśnego do roku 2020 w
związku z długoterminową utratą
samowystarczalności finansowej (klęska poŜaru z 1992
r. oraz zamierania świerka w Beskidach Zachodnich)
521 927 tys. zł – wysokość strat do 2020
r.
76
„POśYTECZNE” KATASTROFY
W wyniku duŜych poŜarów w 1992r. zmodernizowano
zintegrowany system Ochrony PrzeciwpoŜarowej Lasów
w którego skład wchodził:
- system prognozowania zagroŜenia
poŜarowego;
- system wykrywania poŜarów;
- system zaopatrzenia wodnego;
- system łączności;
- system dróg poŜarowych;
- system pasów przeciwpoŜarowych.
77
WieŜa przeciwpoŜarowa na
terenie poŜarzyska z 1992
(zdjęcie z roku 2008)
Punkt czerpania wody z
podejściem dla śmigłowca na
terenie poŜarzyska z 1992 roku
(zdjęcie z roku 2007)
78
Sieć pasów
przeciwpoŜarowych
na poŜarzysku
79
Po poŜarze:
Zlecono szereg badań naukowych i ekspertyz, między innymi:
opracowanie technologii obróbki nasion,
ich przechowywania i przygotowania do
wysiewu w szkółkach kontenerowych
(prof. B. Suszka);
badania biologii gleb na terenie
poŜarzyska;
badania nad biologią gleb pod wpływem
imisji;
wpływu wielkoobszarowych poŜarzysk na
biologię gleb.
80
Po poŜarze:
Opracowano technologię
hodowli sadzonek z zakrytym
systemem korzeniowym;
Wybudowano szkółkę
kontenerową;
81
Po poŜarze:
Opracowano polską
technologię produkcji
biopreparatów grzybów
mikoryzowych i sterowanej
mikoryzacji sadzonek;
WdroŜono technologię
produkcji biopreparatów
grzybów mikoryzowych i
sterowanej mikoryzacji
sadzonek do praktyki leśnej
82
Stan aktualny
Dwa laboratoria i szkółka w Nędzy
(Nadleśnictwo Rudy Raciborskie)
Rocznie produkuje ok. 22 tys. litrów
biopreparatu na bazie grzyba Hebeloma
crustuliniforme, Laccaria bicolor,
Suilus luteus
Leśny Bank Genów w Kostrzycy i
szkółka w Nadleśnictwie ŚnieŜka
Rocznie produkuje ok. 20 tys. litrów
biopreparatu na bazie grzyba Hebeloma
crustuliniforme
83
Szkółki kontenerowe w RDLP Katowice
ilość
wyprodukowanych
sadzonek
mikoryzowanych w
roku 2009 [tys. szt.]
ilość sadzonek
wyprodukowanych w
roku 2009 ogółem
[tys. szt.]
ilość
wyprodukowanych
sadzonek
mikoryzowanych w
roku 2008 [tys. szt.]
ilość sadzonek
wyprodukowanych w
roku 2008 ogółem
[tys. szt.]
Bielsko
150
1000
150
1630
Ustroń
150
780
130
840
Gidle
600
5150
1050
5120
Rudy
Raciborskie
1050
6518
1300
5350
Ogółem
1950
13448
2630
12940
Nadleśnictwo
84
70 nadleśnictw objętych
programem mikoryzacji
sadzonek
85
Po poŜarze:
Sadzonka sosny zwyczajnej mikoryzowana
grzybem Hebeloma crustuliniforme.
86
1-roczne sadzonki dębu szypułkowego
mikoryzowane grzybem Hebeloma
crustuliniforme.
Po poŜarze:
Sadzonka sosny zwyczajnej
mikoryzowana grzybem Laccaria bicolor.
87
Imisje – przebudowa drzewostanów
Stopniowy, długotrwały proces gospodarczy, mający na celu dostosowanie
składu gatunkowego drzewostanów do siedliska, poprawę ich struktury,
zdrowotności z uwzględnieniem pochodzenia genetycznego (rodzimości).
Przebudowa struktury drzewostanów –
podsadzenia produkcyjne
88
Intensyfikacja przebudowy gatunkowej –
dostosowanie składu gatunkowego do siedlisk
89
Na Górnym Śląsku na terenie RDLP Katowice w latach
1970-2010 przebudowano ponad 200 tys. ha
90
Beskidy - konieczność pilnej przebudowy drzewostanów
beskidzkich związana z ich zamieraniem na pow. 24 tys. ha, wynika z:
zaszłości historycznych;
imisji przemysłowych;
niekorzystnych czynników klimatycznych;
chorób grzybowych;
szkodników owadzich.
Cele przebudowy:
ZapobieŜenie wystąpieniu klęski ekologicznej
w Beskidach na miarę Gór Izerskich;
Zapewnienie utrzymania i trwałości ekosystemów leśnych w trudnych
warunkach siedliskowych, klimatycznych i społecznych;
Zwiększenie odporności drzewostanów na szkodliwe oddziaływanie
wszelkich czynników stresogennych;
Utrzymanie wielofunkcyjności lasów;
91
Beskidy
Badania naukowe dla praktyki leśnej.
Ustalono piętra klimatyczno – roślinne z przypisaniem wydzieleń.
Wysokość [m n.p.m.]
Piętro
Beskid
Śląski
Beskid
śywiecki
POGÓRZE
> 500
600
500 - 800
600 - 900
800 - 1000
900 - 1100
> 1000
> 1100
REGIEL
DOLNY
REGIEL
ŚRODKOWY
REGIEL
GÓRNY
92
Beskidy
Wytyczne hodowlane przebudowy drzewostanów .
Zbilansowano istniejącą bazę nasienną i ustalono
nową regionalizację nasienną.
Utworzono Karpacki Bank Genów.
93
Nowoczesne przechowalnie nasion
• Przechowalnia bukwi w Nadleśnictwie Bielsko – do składowania 1520 ton nasion buka (5 ton jodły)
• Karpacki Bank Genów – długookresowego przechowywania nasion i
innego materiału genetycznego z obiektów selekcyjnych ( 2 ton św.
oraz 4 ton jd.)
• Przechowalnia nasion w Nędzy – 4 tony buka,20 ton dęba, do 3 ton
innych gatunków.
• Wyłuszczarnia w Nadleśnictwie Kluczbork – 9 ton buka, 5 ton dęba,
2 tony jodły.
94
Przechowalnie nasion
Chłodnia - przechowalnia nasion buka
Nadleśnictwo Rudy Raciborskie
95
Chłodnia - przechowalnia nasion buka
Nadleśnictwo Bielsko
Przechowalnie nasion
Urządzenia do
termoterapii żołędzi
Nadleśnictwo Rudy
Raciborskie
Przechowalnia nasion dębów
96
Komory do stratyfikacji nasion buka
ROZBUDOWA OBIEKTÓW ŁUSZCZARSKICH I MAGAZYNOWYCH
(Ustroń, Wisła, Kluczbork, Bielsko)
97
Program gospodarki szkółkarskiej RDLP
Katowice
RDLP Katowice
w 2008 roku opracowała
„Program szkółkarski”
dla 38 nadleśnictw.
98
Program gospodarki szkółkarskiej RDLP Katowice
Aktualnie na 38 nadleśnictw:
7 nadleśnictw nie posiada własnych
szkółek
w 3 nadleśnictwach (Kluczbork,
Tułowice, Lubliniec) szkółki są w
trakcie likwidacji
w 28 nadleśnictwach szkółki
pozostały
Docelowo – po modernizacji
pozostanie 27 obiektów szkółkarskich.
99
W trakcie realizacji:
• kontynuacja rozbudowy szkółek kontenerowych w Bielsku i Ustroniu
• modernizacja wyłuszczarni nasion w Kluczborku
• modernizacja szkółek w Ujsołach i Węgierskiej Górce (tunele)
Posiadamy projekt budowy szkółki kontenerowej w Turawie
Nadleśnictwo Bielsko
100
Nadleśnictwo Ustroń
Średnioroczna produkcja sadzonek wynosi 67 mln szt.,
w tym:
40,2 mln szt. iglastych
26,8 mln szt. liściastych
101
Produkcja sadzonek z zakrytym systemem korzeniowym –
18,3 mln szt.,
w tym 5, 4 mln szt. sadzonek mikoryzowanych
102
Po powodzi
• wprowadzono zasadę budowy wodopustów na drogach leśnych w górach
Zdjęcia CKPŚ
103
Po powodzi
zamiana tradycyjnych przepustów rurowych na przepusty o duŜym
świetle
Zdjęcia CKPŚ
104
Po powodzi
stosowanie brodów zamiast przepustów
Zdjęcia CKPŚ
105
Brody z materiałów naturalnychfot. Pro-las Kraków, Koncepcja programowa
Po powodzi
zrezygnowano z dotychczasowych zasad zabudowy potoków
górskich;
opracowano program małej retencji w Beskidach
Sadzonki zdrewniałe wetknięte pomiędzy
narzut kamienny
Po dwóch sezonach wegetacji
Zdjęcia CKPŚ
106
Powierzchnie referencyjne w Puszczy Piskiej
W wyniku klęsk wzrosła
wiedza i świadomość o
funkcjonowaniu
ekosystemów leśnych
Klęski uświadomiły, Ŝe nie da
się nagiąć praw przyrody do
potrzeb człowieka
107
WNIOSKI
W ciągu ostatnich dekad, na terenie RDLP w Katowicach,
rośnie częstotliwość oraz zakres klęsk Ŝywiołowych, a co za
tym idzie ich ekonomiczne konsekwencje związane z
wielkością strat oraz kosztami usuwania skutków, są coraz
większe.
MoŜliwości ograniczenia ryzyka zaistnienia klęsk są mocno
ograniczone. Działania człowieka mogą jedynie w pewnym
stopniu ograniczyć ryzyko powstawania poŜarów oraz opóźnić
następstwa naturalnych procesów zachodzących w naturze
(klęska zamierania świerka w Beskidach). Wobec klęsk
Ŝywiołowych, związanych z ekstremalnymi zjawiskami
atmosferycznymi i hydrologicznymi, mimo niebywałego
rozwoju naukowego i technologicznego, człowiek pozostaje
praktycznie bezsilny.
108
WNIOSKI
Przychody ze sprzedaŜy drewna jakie pozyskuje
się w związku z zaistniałymi klęskami o ile w
pierwszym okresie czasu przewyŜszają niezbędne
nakłady, to w perspektywie kolejnych lat i kosztów
związanych z odbudową infrastruktury i
uproduktywnieniem terenów leśnych, są z reguły
niewystarczające, a nadleśnictwa dotknięte danymi
klęskami stają się na dziesiątki lat deficytowe.
109
WNIOSKI
Obecne rozwiązania organizacyjne oraz zasady finansowe
obowiązujące w PGL LP jak i zdobyte doświadczenia
pozwalają, jak dotychczas na sprawne usuwanie skutków
klęsk i odbudowę lasów na terenach klęskowych przy pełnym
zabezpieczeniu środków (np. w postaci funduszu
rezerwowego), a takŜe na systemowe dopłaty w następnych
latach do nadleśnictw klęskowych. Jednak, w związku ze stałą
tendencją wzrostu kosztów działalności i szeregu ograniczeń
w uŜytkowaniu z tytułu rozszerzania nowych form ochrony,
naleŜy nadal kontynuować działania w celu zdobywania
środków na finansowanie praz związanych z usuwaniem
skutków klęsk Ŝywiołowych, a takŜe w kierunku tworzenia lub
wykorzystania innych moŜliwości, wpisując się w róŜne
programy.
110
WNIOSKI
Klęski Ŝywiołowe w lasach powodują ewidentne straty
ekonomiczne. Dają jednak pośrednio impuls do rozwoju i
wdraŜania nowych technologii i technik pracy, a takŜe rozwoju
rynku prac leśnych. Do dziedzin w jakich moŜna odnotować
wyraźny postęp w związku z występowaniem zjawisk
klęskowych w lasach, moŜna zaliczyć:
rozwój i budowę nowoczesnego sytemu ochrony
przeciwpoŜarowej,
budowę nowoczesnych przechowalni nasion, szkółek leśnych
opartych o kontenerową technologię produkcji sadzonek z
zakrytym systemem korzeniowym,
opracowanie i wdroŜenie do produkcji unikalnej w skali
światowej, polskiej metody mikoryzacji sadzonek drzew leśnych,
rozwój rynku usług leśnych i unowocześnienie stosowanych
na nim technik i technologii wykonawstwa prac leśnych.
111
Dziękuję za uwagę
Regionalna Dyrekcja
Lasów Państwowych
w Katowicach
ul. Św. Huberta 43/45
40-543 Katowice
[email protected]
tel. +48 32 609 45 95,
fax +48 22 609 45 03
112

Ekonomiczne konsekwencje klęsk Ŝywiołowych w lasach na

Transkrypt

Podobne dokumenty

katastrofa kolejowa

Katastrofy budowlane

Katastrofa kolejowa

Spotkanie miłe i sympatyczne, ale czy

Konsultant metodyczny profilu przyrodniczego mgr Danuta Madziar

Zarządzanie Kryzysowe

Gdy byłeś świadkiem katastrofy komunikacyjnej:

Szkółka Leśna Miłogostowice

ZDERZENIE CIĘŻARÓWKI Z TIREM