więcej - Biuletyn Informacyjny Kuratorium Oświaty w Krakowie

Mój dziadek:
Artur Henryk Munk – urodzony 12 października
1898 roku w Turce Wołoskiej jako syn
austriackiego przemysłowca Józefa Filipa
Munka i czeskiej szlachcianki, Marii Biciste. Całe
zawodowe Ŝycie związany był z miastem śywiec.
Studiował w Akademii Handlowej we Wiedniu i równocześnie na Politechnice
Wiedeńskiej, na wydziale budowy maszyn, a następnie kontynuował naukę na
Lwowskiej Politechnice, na wydziale chemii. Właściciel prywatnego
przedsiębiorstwa w śywcu oraz wysoki urzędnik w Ŝywieckiej fabryce Solali. W
okresie międzywojennym był oficerem rezerwy oraz pracownikiem
kontrwywiadu gospodarczego.
Działalność społeczna na terenie miasta śywca:
Aktywny działacz „Związku Strzeleckiego” i
„Związku
Oficerów
Rezerwy”,
referent
wychowania obywatelskiego w fabryce Solali,
prezes Komitetu Budowy Kościoła w śywcu,
radny a takŜe zawodnik druŜyny piłkarskiej
Koszarawa
śywiec,
członek
Oddziału
Babiogórskiego PTT, zapalony narciarz i
tenisista.
Działalność niepodległościowa przed
pierwszą wojną światową:
Jako uczeń szkoły realnej w śywcu
wstąpił do tajnej organizacji „Szkoła
Polska”, która naleŜała do
ówczesnego „Zarzewia”. Organizacja
ta przygotowywała kadrę przyszłych
legionów.
Działalność niepodległościowa w
okresie walk o ustalenie granic:
Jako oficer wstąpił bezpośrednio po
przewrocie, ochotniczo do armii
polskiej i brał udział w walkach o
obronę Śląska Cieszyńskiego.
Następnie uczestniczył w walkach na
froncie bolszewickim. Odznaczony
Srebrnym KrzyŜem Zasługi.
17 września 1939 roku Artur Munk
został aresztowany wraz z innymi
oficerami
podzielił
los
tysięcy
przedstawicieli polskiej inteligencji.
Zmarł z wycieńczenia w obozie w
Kozielsku. Miejsce jego pochówku do
dzisiejszego dnia pozostaje nieznane.
Symboliczny pomnik ku jego pamięci
znajduje
się
na
cmentarzu
Przemienienia Pańskiego w śywcu.
Tablice
memoratywne
zobaczyć
moŜna w Lesie Katyńskim, w
Katedrze Polowej Wojska Polskiego
w Warszawie oraz w Kościele
Garnizonowym pod wezwaniem Św.
Agnieszki w Krakowie.
„Z dokumentów obozowych wynika, Ŝe Artur Munk zmarł 26 kwietnia
1940 roku. Był on umieszczony na tzw. >liście śmierci<, tj. przesyłanych
do Kozielska z centrali NKWD wykazach jeńców, których naleŜało
wysłać „do dyspozycji” szefa Zarządu Obwodowego NKWD w
Smoleńsku, czyli na egzekucje w Lesie Katyńskim (...) MoŜna
przypuszczać, Ŝe por. A. Munk był wówczas juŜ tak chory, Ŝe nie
nadawał się do transportu. Nie wiemy, gdzie grzebano zmarłych w
obozie jeńców Kozielska (...) Dopóki nie uzyskamy bliŜszych informacji
na ten temat, nie jest moŜliwe podejmowanie jakichkolwiek kroków w tej
sprawie”
fragment listu Andrzeja Przewoźnika, sekretarza generalnego Rady Ochrony Pamięci Walk i
Męczeństwa,
Warszawa, 17 listopada 2008 roku
„..Artur Munk był w drelichowym ubraniu. Cierpiał na sklerozę
nerek. (...)WaŜył 53 kg, a później jeszcze mniej. Brak odzieŜy i
przykrycia potęgował utratę zdrowia w galopujący sposób (...) Obaj
Fucikowie odwiedzali go, gdyŜ mieszkali obok. Często Artur Munk
nie okazywał chęci do pisania mówiąc, Ŝe i tak list nie dojdzie (...)
a przewaŜnie machał ręką, przeczuwając swój tragiczny koniec.”
fragment zachowanego listu jednego ze współwięźniów, podpis nieczytelny
Artur Munk Ŝył 42 lata – osierocił dwóch małoletnich synów.
Wraz z Arturem Munkiem w niewoli katyńskiej zginęli inni synowie ziemi
Ŝywieckiej:
•Zygfryd Munk, oficer WP, przemysłowiec, urodzony w śywcu 14
marca 1892 roku, absolwent Wiedeńskiej Akademii Handlowej,
•Wiktor Fucik, oficer WP, inŜynier leśnictwa urodzony 30 października
1890, absolwent Politechniki Wiedeńskiej,
•Alfons Michał Fucik, oficer WP, urodzony w śywcu 3 czerwca 1897
roku, absolwent Akademii Medycyny Weterynaryjnej we Lwowie.
Kozielsk - miasto w obwodzie kałuskim Rosji, 72 km na południowy zachód od
Kaługi. Najbardziej znana budowla Kozielska to XIX-wieczny monastyr
Swiato-wiedenskij zwany teŜ pustelnią Optyńską. Na jego to terenie w
latach 1939-1940 funkcjonował sowiecki obóz jeniecki dla Polaków, których
większość następnie zgładzono w Katyniu. Osadzonymi w obozie w Kozielsku
byli oficerowie (takŜe podchorąŜowie) słuŜby stałej i rezerwy Wojska Polskiego,
wzięci do niewoli przez Związek Radziecki po zajęciu wschodnich obszarów
Polski po 17 września 1939.
Katyń – wieś w Rosji, 18 km na zachód od Smoleńska, nad Dnieprem.
W pobliskim lesie zwanym Lasem Katyńskim, w uroczysku Kozie Góry,
leŜącym na terenach NKWD, od lat 30. XX wieku dokonywano masowych
mordów na ofiarach czystek politycznych Stalina, w tym równieŜ zbrodni
katyńskiej na internowanych polskich oficerach. Według szacunków
historyków stanowiło to połowę korpusu oficerów Wojska Polskiego,
stanowiącą jak to określił np. dr Andrzej Kunert elitę narodu i kwiat kultury
polskiej. Ofiary dokonanej zbrodni stalinowskiej były pogrzebane w
zbiorowych mogiłach. Zbrodnia była przeprowadzona w ścisłej tajemnicy,
ale juŜ w 1943 r. ujawniono zbiorowe groby w Katyniu. Ławrientij Beria –
Ludowy Komisarz Spraw Wewnętrznych ZSRR, skierował pismo do
Józefa Stalina, w którym opisał aresztowanych Polaków jako
„zdeklarowanych i nie rokujących nadziei poprawy wrogów władzy
radzieckiej". Zbrodnia, ze względu na jej ideologiczne umotywowanie
względami klasowymi, a faktycznie narodowymi, oraz masowość, jest
według opinii Instytutu Pamięci Narodowej uwaŜana za ludobójstwo.
Decyzja o wymordowaniu polskich oficerów
Odkrycie masowych grobów
Cmentarz wojskowy w Lesie Katyńskim
Pomimo wieloletnich poszukiwań nie udało się do dziś ustalić,
gdzie został pochowany por. Artur Munk, zmarły w obozie
Kozielskim z powodu wycieńczenia. Być moŜe chorzy jeńcy byli w
takŜe likwidowani w obozowym szpitalu.
Przygotowała Barbara Munk. Wykorzystane zostały
materiały archiwalne ze zbiorów rodzinnych oraz
materiały z Wikipedii.