Luty 2013 - Strefa Zdrowia dla Każdego

Transkrypt

luty 2013
2
111
w w w. e s t r e f a z d r o w i a . p l
Chudnij z głową
Bezpieczne odchudzanie
WALENTYNKI
nie tylko od święta
u dermatologa
Zmiany skórne u niemowląt
Walka
z rakiem
pierSI
– dowiedz się więcej
www.estrefazdrowia.pl
Naturalnie na przeziębienie
i grypę
L52
profilaktyka
i leczenie
Wspomagająco przy przeziębieniu, infekcji górnych
i dolnych dróg oddechowych z kaszlem, grypie.
Wspomagająco przy stanach zapalnych gardła
i błony śluzowej nosa stosować
z EHINACEA COMPLEXE firmy Lehning.
Przeciwskazania: w przypadku dzieci,
kobiet w ciąży oraz karmienia piersią należy
skonsultować się z lekarzem.
lek homeopatyczny złożony
PHYTOTUX
suchy męczący kaszel
Kaszel, stany zapalne dróg oddechowych.
Działa rozkurczająco, przynosi ulgę przy suchym,
męczącym kaszlu oraz stanach zapalnych dróg
oddechowych.
Można stosować wspomagająco równolegle z L52 przy
stanach zapalnych dolnych i górnych dróg oddechowych.
Przeciwskazania: w przypadku dzieci, kobiet w ciąży oraz
karmienia piersią należy skonsultować się z lekarzem.
lek homeopatyczny złożony
Przed użyciem zapoznaj się z ulotką, która zawiera wskazania, przeciwskazania, dane dotyczące działań niepożądanych i dawkowania oraz informacje dotyczące
stosowania produktu leczniczego, bądź skonsultuj się z lekarzem lub farmaceutą, gdyż każdy lek niewłaściwie stosowany zagraża Twojemu życiu lub zdrowiu.
Podmiot odpowiedzialny Laboratoires Lehning
Przedstawiciel podmiotu odpowiedzialnego w Polsce: Rustika Sp z o.o. tel. 22 621 19 74
www.lehning.pl
Drodzy Czytelnicy,
luty z wielu względów jest miesiącem wyjątkowym. Choć za oknem ciągle mroźno, to od upragnionej wiosny dzieli nas już coraz mniej czasu. W oczekiwaniu na cieplejsze dni już dziś
warto zatroszczyć się o swoje zdrowie i urodę. W najnowszym numerze „Strefy Zdrowia dla
Każdego” radzimy jak właściwie zadbać o skórę naczyniową w tym trudnym okresie oraz jak
bezpiecznie zgubić „nadprogramowe” kilogramy, by móc powitać wiosnę w świetnej formie.
Dla najmłodszych luty to przede wszystkim okres ferii zimowych, rodzinnych wyjazdów i harców na śniegu. O tym, jak właściwie przygotować nasze pociechy, by móc w pełni korzystać
z zimowych atrakcji piszemy w artykule „Zima malucha”.
4 lutego obchodzimy Międzynarodowy Dzień Walki z Rakiem. W związku z tym w artykule
„Walka z rakiem piersi” rzucamy nieco światła na ten poważny problem zdrowotny, który co
roku dotyka przeszło 10 000 Polek. „Jakie są czynniki wystąpienia raka piersi?”, „czy możemy
się przed nim uchronić?” i „dlaczego tak ważna jest profilaktyka oraz regularne badania?”. Na
te i inne pytania odpowiadamy w temacie naszego lutowego numeru.
Wszystkich Czytelników zapraszamy także do Strefy Relaksu, życząc wielu ciepłych chwil,
mimo mroźnych dni…
luty 2013
CHUDNIJ Z GŁOWĄ
Bezpieczne odchudzanie
WALENTYNKI
U DERMATOLOGA
Zmiany skórne u niemowląt
WALKA
Z RAKIEM
PIERSI
– dowiedz się więcej
4
BRWI I RZĘSY
Po co nam one?
16
STREFA WIEDZY
STREFA ZDROWIA
MAMY I DZIECKA
26
STREFA ZDROWIA
DLA KAŻDEGO
16
TEMAT LUTEGO
Co przyszły tata
wiedzieć powinien
Porady dla przyszłego ojca
6
18
NIEMOWLAK U dermatologa
Jak radzić sobie ze zmianami
skórnymi u niemowląt
20
Zima malucha
Jak odpowiednio ubrać dziecko
na zimową eskapadę
Walka z rakiem piersi – dowiedz się więcej
STREFA ZDROWIA 30+ STREFA ZDROWIA
SENIORA
10 Chudnij z głową Bezpieczne odchudzanie
Jak żyć z migreną?
12
Zwykły ból głowy czy poważna
choroba?
14
Zimowa pielęgnacja
skóry naczyniowej Jak o nią dbać?
22
Uważaj co krok!
Zimowe kontuzje
24
Pomoc dla pomagającego
Opieka nad przewlekle chorym
111
w w w. e s t r e f a z d r o w i a . p l
Przyjemnej lektury!
Redakcja
6
2
26
Dotyk królowej śniegu
Problem zimnych stóp i dłoni
28
Walentynki nie tylko odświęta,
czyli jak dbać o związek
29
Konserwanty – z czym to się je?
STREFA RELAKSU
30
KRZYŻÓWKA Z NAGRODAMI
WYDAWCA: Centrala Farmaceutyczna CEFARM SA, ul. Jana Kazimierza 16, 01-248 Warszawa
Redaktor naczelna: Joanna Januszewska Konsultacja programowa: Dział Marketingu CF CEFARM SA, tel. 22 634 01 61, [email protected]
Biuro reklamy: [email protected], tel. +48 728 95 03 42 Druk: Business Point Sp. z o.o.
REALIZACJA: Skivak Custom Publishing, ul. Głuchowska 1, 60-101 Poznań, www.skivak.pl
Wydawca nie ponosi odpowiedzialności za treść opublikowanych reklam, ma prawo do odmowy przyjęcia materiałów reklamowych bez podania przyczyny. Przed użyciem każdego preparatu zapoznaj się
z ulotką, która zawiera wskazania, przeciwwskazania, dane dotyczące działań niepożądanych i dawkowania oraz informacje dotyczące stosowania produktu leczniczego, bądź skonsultuj się z lekarzem lub
farmaceutą, gdyż każdy lek niewłaściwie stosowany zagraża Twojemu życiu lub zdrowiu.
st ref a wie d z y
Po co nam brwi i rzęsy?
 Włoski nad okiem i na brzegu
powieki pełnią ważne – nie tylko estetyczne – funkcje. Brwi chronią oczy
przed dostaniem się do nich potu oraz
krwi, kiedy doznamy urazu łuku brwiowego. Rzęsy natomiast wyłapują brud
i kurz, aby nie przedostały się do oka.
Dlaczego mężczyźni
łysieją?

Łysienie
uwarunkowane
jest
genetycznie – niektórzy zachowują
większość włosów do późnej starości,
inni zaczynają je tracić już w młodym
wieku. U mężczyzn za problem łysienia odpowiedzialne są hormony płciowe, które powodują zmniejszanie się
mieszków włosowych, obniżenia aktywność cebulek włosowych, a przez
to wypadanie włosów.
Co to jest
ciemiączko?

Na główce noworodka znajduje się
delikatne miejsce, na które szczególnie
trzeba uważać podczas pielęgnacji – to
ciemiączko, czyli nieskostniałe spojenie
kości czaszki. Dzięki niemu dziecko może
przecisnąć się przez kanał rodny podczas
porodu. Ciemiączko u noworodków występuję w dwóch miejscach – z tyłu (zarasta do 4. miesiąca życia) i z przodu (zarasta do 18. miesiąca).
Wortal www.estrefazdrowia.pl
Wortal www.estrefazdrowia.pl został stworzony z myślą
o promowaniu zdrowego i aktywnego stylu życia.
Już jest!
nowy wortal:
Chcesz żyć zdrowo i aktywnie?
Szukasz praktycznych porad specjalistów?
Zapraszamy na nasz nowy wortal
oraz na profil na Facebooku:
www.facebook.com/strefazdrowiadlakazdego.
Strefa Zdrowia dla Każdego:
Twoje źródło wiedzy o zdrowiu dla całej rodziny.
 zdrowie i uroda
 profilaktyka i sposoby leczenia chorób
 porady psychologa
 aktywny styl życia
 ciekawostki i wiele więcej.
Największy i najmniejszy mięsień
w ciele człowieka
 W ciele człowieka występuje ok. 450 mięśni, które stanowią
35-40% masy ciała. Występują one
w grupach i wzajemnie na siebie oddziałują. Największy w ludzkim organizmie jest mięsień pośladkowy
wielki (mający 3-4 cm
grubości), a najmniejszy (strzemiączkowy)
porusza strzemiączkiem w uchu.
Czy dieta może
spowolnić
metabolizm?
 Tak! Każda dieta, która zakłada
ograniczenie dziennego spożycia kalorii (do 1000 kcal dziennie lub
mniej) spowalnia metabolizm! Stosując
je oczywiście można schudnąć, ale duża
część utraconej masy będzie pochodziła
z masy mięśniowej. Im mniejsza masa
mięśniowa, tym niższe tempo metabolizmu. W efekcie ciało spalające mniej
kalorii szybciej gromadzi tłuszcz.
R E KLA M A
5
t e mat lut e go
Walka
z rakiem piersi
Co roku 10 tysięcy Polek słyszy diagnozę: rak
piersi. Choć amerykańskie stowarzyszenie
National Breast Cancer Coalition postawiło
sobie za cel całkowite wyeliminowanie tej
choroby do 2020 r., w Polsce ciągle panuje
przekonanie, iż jest ona tożsama z wyrokiem
śmierci. Lekarze przekonują jednak, że
wcześnie zdiagnozowany nowotwór jest
często wyleczalny i podkreślają ważną rolę
regularnych badań.
TEKST: Sylwia Kupczyk-Targosz
Konsultacja medyczna: lek. Małgorzata Pudło
W
śród ponad 60 rodzajów nowotworów (chorób, w których
podział i rozmnażanie komórek organizmu wymyka się
spod jego kontroli i przebiega nieprawidłowo)
liczną i zróżnicowaną grupę stanowią raki. Rak
to wspólna nazwa części chorób nowotworowych o charakterze złośliwym, wywodzących
się z tkanki nabłonkowej, najczęściej gruczołowej. Medycyna nie zna do końca mechanizmów powstawania raka i sposobów zapobiegania tej chorobie, jednak ma narzędzia, by
w przypadku wczesnego rozpoznania skutecznie go wyeliminować.
Komórki rakowe tworzą zgrubienia albo guzy
– złośliwe zmiany mogą niszczyć okoliczne
tkanki i rozprzestrzeniać się przez układ krwionośny lub limfatyczny do innych części ciała,
tworząc przerzuty. Tylko wczesne ich wykrycie
i szybkie podjęcie odpowiednich działań daje
szansę na pełne wyleczenie.

Ciąża i karmienie piersią
chronią przed rakiem
Rak piersi
Rak piersi to najczęściej występujący nowotwór złośliwy u kobiet. Chociaż pierwsze dane
o tej chorobie pochodzą ze starożytności, do
dziś nie została w pełni zbadana. Odkryto natomiast geny BRCA1 i BRCA2, których mutacje
prawdopodobnie zwiększają ryzyko zachorowania. Współcześnie – dzięki osiągnięciom
medycyny i nowoczesnym możliwościom
diagnostycznym – szanse na wyleczenie raka
piersi są bardzo duże, o ile zostanie wykryty
w początkowym stadium. Jeśli nastąpi to zbyt
Pierwsza ciąża w młodym wieku (przed 25.
rokiem życia), donoszona, zmniejsza ryzyko
wystąpienia raka piersi. Kobiety rodzące
po 35. roku życia lub bezdzietne należą do
grupy wysokiego ryzyka. Udowodniono też,
że najprostszym środkiem zapobiegającym
rozwojowi raka piersi jest karmienie piersią,
choćby kilkutygodniowe. Obniża ono
poziom hormonów, których nadmiar sprzyja
rozwojowi nowotworu.
6


Dieta antyrakowa
CIEKAWOSTKA
Rak piersi występuje
także u mężczyzn, lecz
sto razy rzadziej. Niestety,
często bywa wykrywany
zbyt późno, by podjąć
skuteczne leczenie.
późno, konieczna bywa amputacja piersi.
Wbrew powszechnie panującym przekonaniom jest to jednak rozwiązanie ostateczne.
Na pięć zauważonych guzków tylko jeden ma
charakter złośliwy, a większość przypadków
można wyleczyć bez mastektomii (operacji odjęcia piersi).
Według statystyk na raka piersi zachoruje co
16. Polka. Aby zmniejszyć to prawdopodobieństwo i zwiększyć wyleczalność, niezbędne
jest rozbudzanie świadomości kobiet w zakresie konieczności codziennej profilaktyki oraz
wykonywania badań przesiewowych – przede
wszystkim mammograficznych. W krajach
rozwiniętych badania znacząco wpłynęły na
wykrywalność raka piersi, która w Polsce jest
ciągle zbyt niska. Dowodem tego jest poziom
skuteczności leczenia raka: w Polsce wynosi on
75 procent, podczas gdy w USA ten wskaźnik
oscyluje wokół 90 procent przypadków.
Obecnie potrafimy wskazać czynniki, które
zwiększają prawdopodobieństwo wystąpienia
raka piersi. Dzięki temu wobec kobiet z grupy
wysokiego ryzyka można stosować działania
zapobiegawcze (np. leczenie hormonalne).
Jednak na niektóre z czynników (jak wiek czy
uwarunkowania genetyczne) nie mamy wpływu. Tym większa jest więc waga regularnych
badań kontrolnych.
Czynniki ryzyka
Za wystąpienie raka odpowiadają przede
wszystkim geny – bywa, że choroba przekazywana jest dziedzicznie („błędy” w genach
przekazywane są z pokolenia na pokolenie),
np. dziedziczny rak piersi, jelita grubego, rodzinny rdzeniasty rak tarczycy. Dane wskazują, że w większości zdiagnozowanych
przypadków chore kobiety są pierwszymi
osobami w rodzinie, u których wystąpiły
zmiany nowotworowe. Po raz kolejny należy
więc zaakcentować znaczenie badań profilaktycznych, dzięki którym można wykryć
chorobę na tyle wcześnie, że możliwe będzie
jej wyleczenie.
Istotne znaczenie w ocenie ryzyka zachorowania na raka piersi mają również zmiany hormonalne zachodzące w kobiecym organizmie.
U kobiet chorych na raka sutka wydzielanie estrogenów (żeńskich hormonów płciowych) jest
większe. Prawdopodobieństwo zachorowania
R E KLA M A
Concepta
®
to suplement diety dla kobiet, które chcą zapewnić sobie
osłonę podczas stosowania antykoncepcji hormonalnej,
takiej jak: tabletki, plastry, krążki, czy wkładki
wewnątrzmaciczne.
Składniki zawarte w suplemencie diety Concepta®:
 wspomagają prawidłowe działanie wątroby,
 pomagają w utrzymaniu libido na odpowiednim poziomie,
 wspomagają prawidłowe funkcjonowanie układu nerwowego.
 nie wpływa na działanie antykoncepcji hormonalnej.
 stosowana 1 tabletka dziennie.
Dostępne opakowanie: 20 tabletek.
Wytwórca Genexo Sp. z o.o.
Dzięki niskotłuszczowej diecie można
zmniejszyć ryzyko zachorowania na raka
piersi. Należy wybierać warzywa, owoce
i produkty zbożowe bogate w błonnik
(wpływający na poziom estrogenów),
witaminy A, E i beta-karoten. Zawarte
w nich antyoksydanty mają właściwości
przeciwnowotworowe. Warto też unikać
nadmiernego, długotrwałego spożywania
alkoholu, które burzy gospodarkę
hormonalną.
zwiększa też wydłużenie okresu rozrodczego
kobiety – wczesna pierwsza miesiączka i późna menopauza.
Wśród kobiet umierających z powodu raka
piersi dużą grupę stanowią kobiety z nadwagą, ze względu na trudności z wykryciem
zmian pod komórkami tłuszczowymi. Co więcej, w komórkach tłuszczowych produkowane
są estrogeny, sprzyjające rozwojowi choroby.
Bardziej narażone na jej wystąpienie są panie
o figurze „jabłka” (z otyłością brzuszną) niż
„gruszki” (z rozbudowanymi udami).
Nie bez znaczenia pozostają też czynniki środowiskowe i geograficzne – rak piersi występuje częściej w wysoko rozwiniętych krajach
Europy i w USA. Jest to związane z dominującym w tych obszarach stylem życia – np.
z niewłaściwą dietą, stresem czy późniejszym
macierzyństwem.
t e mat lut e go

Warto wiedzieć!
Bolesność piersi jest naturalnym objawem zmian
zachodzących w kolejnych
etapach cyklu miesiączkowego,
natomiast zmiany nowotworowe rozwijają się często
bezboleśnie.

Jak często badać piersi?
Kobiety w wieku 20-40 lat – samobadanie
co miesiąc, badanie lekarskie co 2-3 lata.
Kobiety powyżej 40. roku życia –
samobadanie przynajmniej co miesiąc,
badanie lekarskie z mammografią co roku.
Badanie piersi powinien też przeprowadzać
ginekolog w ramach każdej wizyty.

Zgłoś się do lekarza, gdy
zauważysz następujące
objawy:

guzki i pęcherzyki w piersi,
 nietypowe zaczerwienienie,
zgrubienie na skórze,
 nierówności, zagłębienia na skórze
piersi,

wyciek z brodawki,

zmiana kształtu piersi lub brodawki,

ból lub obrzęk węzłów chłonnych,

osłabienie, senność, niedokrwistość,

nieuzasadnione bóle pleców.
Niezbędne
badania
Bardzo ważne jest, by regularnie wykonywać
badania – samokontrolę piersi raz w miesiącu,
niezależnie od wieku, i specjalistyczne badania
kontrolne co rok lub dwa lata.
Badanie przesiewowe – tzw. skrining – wykonuje się u osób bez objawów choroby. Dzięki
temu można wcześnie wykryć chorobę i rozpocząć leczenie. Przebiega ono trzyetapowo.
Najpierw lekarz wykonuje badanie palpacyjne
(manualne), później przeprowadza się mammografię lub ultrasonografię oraz biopsję (pobranie fragmentu tkanki do badania mikroskopowego).
Mammografia pozwala wykryć nieprawidłowości, nim staną się wyczuwalne dla kobiety
lub lekarza. Polega na prześwietleniu piersi
niewielką dawką promieni rtg. Badanie to wymaga kilkuminutowego ucisku piersi umieszczanej między specjalnymi płytkami, a wyniki
otrzymuje się w ciągu kilku dni.
8
Ultrasonografia z kolei wykorzystuje do badania ultradźwięki. Pokazuje widoczne na
mammografii, a niewyczuwalne palpacyjnie
nieprawidłowości bez stosowania napromieniania, jest przy tym bezbolesna i nadaje się do
badania piersi młodych kobiet.
W przypadku rozpoznania raka piersi wykonuje
się biopsję w celu ostatecznego potwierdzenia
diagnozy, a następnie decyduje o najlepszym
sposobie walki z chorobą. Rodzaj zabiegu jest
uzależniony m.in. od umiejscowienia i stopnia
zaawansowania zmian czy wieku pacjentki,
dlatego każdy przypadek rozpatrywany jest
indywidualnie.
Leczenie
raka piersi
Współcześnie w walce z rakiem łączy się leczenie chirurgiczne z uzupełniającym. W wielu przypadkach pozwala to na pełne wyleczenie, często bez konieczności usunięcia
całej piersi. Podstawowe znaczenie ma tutaj
Czy wiesz, że...
odpowiednio wczesne wykrycie choroby.

W specjalistycznych ośrodkach onkologiczCo roku, 4 lutego, na całym
nych można wykonać zabieg rekonstrukcji
świecie obchodzony jest Światowy
piersi, który jest bardzo ważny dla poczuDzień Walki z Rakiem. To doskonały
cia komfortu leczonych kobiet.
pretekst, by wykonać profilaktyczne
Do odtworzenia pierwotnego kształtu
badania – skorzystaj z możliwości, jakie
piersi wykorzystuje się wówczas nowodaje Centralny Ośrodek Koordynujączesne protezy albo tkanki pacjentki.
cy Populacyjne Programy Wczesnego
Chirurgiczne leczenie raka piersi poleWykrywania Raka Piersi oraz Profilaktyki i Wczesnego Wykrywania Raka
ga na wycięciu gruczołu piersiowego –
Szyjki Macicy
w zależności od stadium choroby usuwa
(profilaktykaraka.coi.waw.pl).
się tylko guzek albo cały gruczoł piersiowy,
niekiedy także węzły chłonne, a nawet mięśnie
piersiowe. Im wcześniej zostaje podjęte leczenie,
tym mniejszy jest zakres chirurgicznej ingerencji.
Zdarza się często, że część komórek nowotworowych przemieszcza się do innych narządów. Należy je zniszczyć, by zapobiec dalszym
ich podziałom, a co za tym idzie nawrotowi choroby. Właśnie w tym celu
stosuje się leczenie uzupełniające: hormono-, radio- czy chemioterapię.
Przez dłuższy czas po leczeniu pacjentka pozostaje pod kontrolą lekarską.
Po 10 latach od operacji rak wraca rzadko. Zwykle, aby go usunąć, wystarcza radioterapia.W procesie leczenia i rekonwalescencji bardzo ważne
jest odpowiednie nastawienie pacjentki do choroby. Lekarze znają przypadki, w których wola walki i optymizm kobiet wspomagały leczenie, dając
zauważalne efekty. Nie bez znaczenia jest też wsparcie ze strony bliskich
i otoczenia.
Jak żyć z chorobą?
Utrata piersi dla wielu kobiet jest bardzo trudnym przeżyciem – ma
to swoje uzasadnienie, gdyż pierś od wieków jest uważana za atrybut
kobiecości. Warto jednak pamiętać, że dzięki zabiegowi można zyskać
znacznie więcej – zdrowie, a nawet życie.
O tym, że warto walczyć, by żyć, przekonują amazonki – kobiety,
które jak mitologiczne wojowniczki są niezwykle silne i dzielne. Dają
świadectwo, że życie z rakiem lub po raku często ulega pozytywnemu
przewartościowaniu, uświadamiają i przekonują o konieczności regularnych badań oraz leczenia. Znane amazonki – m.in.: Krystyna Kofta,
Irena Santor, Anna Seniuk, Sheryl Crow, Kylie Minogue, Cynthia Nixon,
Christina Applegate, Naomi Campbell – dowodzą, że z rakiem można
wygrać, by na przekór przeciwnościom żyć pełnią życia.
W Polsce funkcjonuje wiele organizacji wspierających kobiety chorujące
na raka piersi lub po mastektomii. Można u nich uzyskać wsparcie, pomoc psychologiczną i cenne porady. Współpracują one – jak np. Klub
Kobiet po Mastektomii „Amazonki” – ze specjalistami i szpitalami onkologicznymi. Działają one również w zakresie profilaktyki raka piersi.
Więcej informacji można znaleźć na stronie internetowej amazonki.net.
R E KLA M A
Najczęściej wybierany
probiotyk ginekologiczny
Przydatne linki:
 amazonkifederacja.pl
 pomastektomii.pl
 ruchspoleczny.org.pl
 rakpiersi.com.pl
 poradniaamazonki.pl
 amazonki.com.pl
 amazonki.net
Złote Godło
w kategorii preparat na dolegliwości intymne
Gdzie można
wykonać badania?
Wskazania: stosownie w celu przywrócenia lub uzupełnienia
prawidłowej flory bakteryjnej pochwy: w stanach zapalnych
narządów rodnych; przy występowaniu upławów.
W ramach upowszechniania badań przesiewowych po całej Polsce kursują tzw. mammobusy – komfortowe, mobilne gabinety badań mammograficznych. Bezpłatną mammografię można też wykonać bez skierowania w zakładach opieki zdrowotnej, które podpisały umowę z NFZ
na realizację programu. 
9
Przeciwwskazania: nadwrażliwość na którykolwiek ze
składników produktu leczniczego.
Skład: 1 kapsułka zawiera: pałeczki Lactobacillus rhamnosus
573
Postać: 10 kapsułek dopochwowych
Podmiot odpowiedzialny:
IBSS Biomed SA
PRZED UŻYCIEM ZAPOZNAJ SIĘ Z ULOTKĄ, KTÓRA ZAWIERA WSKAZANIA,
PRZECIWWSKAZANIA, DANE DOTYCZĄCE DZIAŁAŃ NIEPOŻĄDANYCH I DAWKOWANIE
ORAZ INFORMACJE DOTYCZĄCE STOSOWANIA PRODUKTU LECZNICZEGO, BĄDŹ SKONSULTUJ
SIĘ Z LEKARZEM LUB FARMACEUTĄ, GDYŻ KAŻDY LEK NIEWŁAŚCIWIE STOSOWANY
ZAGRAŻA TWOJEMU ŻYCIU LUB ZDROWIU.
st ref a zd ro w ia 30+
Chudnij
z głową
Odchudzanie się jest dla wielu osób
– zwłaszcza kobiet – stałym punktem
noworocznych lub przedwakacyjnych
postanowień. Kluczem do sukcesu
jest właściwy wybór metod walki
z nadmiarem kilogramów. Przywrócenie
prawidłowej wagi ciała może przynieść
znakomite efekty zdrowotne i wizualne
– ważne, by ten rezultat osiągnąć
w sposób mądry i zatrzymać go jak najdłużej. Odchudzanie potrzebne
jest osobom z nadwagą, jednak z porad dotyczących zdrowego stylu
życia mogą skorzystać też osoby z nienaganną figurą!
TEKST: dietetyk Alicja Sadowska
REKLAMA
P
rzed rozpoczęciem odchudzania należy przygotować sobie
plan. Powinien on zawierać (realistyczne!) założenia w kwestii tego, co chcemy osiągnąć. Plan powinien mieć perspektywę
krótko- (np. na najbliższy miesiąc) i długoterminową. Należy
w nim zaznaczyć, ile chce się schudnąć i jaką metodą – z czego zamierza
się zrezygnować, jakie ćwiczenia podjąć itp. Dobrze jest mieć dodatkową motywację – chcesz schudnąć przed wyjazdem na wakacje? A może
w nadchodzącym czasie czeka Cię wesele? Określenie konkretnego celu
precyzuje okres, w którym zamierza się osiągnąć sukces. Powiedz komuś
o swoich planach, trudniej jest zrezygnować, gdy wiesz, że ktoś w Ciebie
wierzy i Ci kibicuje. W grupie zawsze raźniej, może jest ktoś, kto będzie
chciał chudnąć razem z Tobą?
Przed podjęciem decyzji dobrze jest skonsultować się z dietetykiem, który pomoże dobrać odpowiedni rodzaj diety do stylu życia i początkowej
wagi. Jeżeli masz jakiekolwiek problemy ze zdrowiem, a chcesz się odchudzać, taka konsultacja jest niezbędna.
Wiesz, co jesz
Większość diet, które skupiają się na spożywaniu tylko jednego rodzaju
produktów, wiąże się ze skutkami ubocznymi, nie tylko w postaci efektu
jo-jo, ale także z niedoborami substancji niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Dlatego najlepiej stosować dietę, która
skupia się na produktach różnorodnych, podawanych jednak w rozsądnych ilościach, eliminując szkodliwe składniki. Istnieją produkty, które
wyklucza każda dieta, są to: cukier (zwłaszcza biały), jasne pieczywo,
słodkie napoje i posiłki typu fast food. Należy zrezygnować też z tuczących dań na rzecz niskokalorycznych i unikać zbyt dużych dawek
węglowodanów, oraz dań, które nie dostarczają ani energii, ani składników odżywczych. Pieczywo powinno być pełnoziarniste, gdyż organizm dostaje wówczas odpowiednią dawkę błonnika, który usprawnia
przemianę materii. Ważne jest regularne jedzenie małych porcji, aby
nie doprowadzić do uczucia głodu. Pory posiłków powinny być stałe,
10
96
95
94
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
11
81
80
79
78
77
R E KLA M A
76
75
74
73
72
71
70
69
68
67
66
65
64
63
62
61
60
59
58
Efekt jo-jo
82
Więcej ruchu!
57
trzeba też unikać podjadania
– wybierz to, co lubisz i co
między posiłkami. A co
sprawia Ci przyjemność.
Czy wiesz, że...
do picia? Najlepsza 
Nielubiana
aktywność
Napoje alkoholowe,
jest woda niegazomoże szybko prowaa w szczególności piwo, są
wana, pita w dużych
dzić do zniechęcenia.
bardzo kaloryczne! 0,5 litra
ilościach.
Warto
Wiele osób, zwłaszpiwa jasnego to aż 245 kcal,
sięgnąć po czerwocza z dużą nadwagą,
a smakowego 270 kcal. Osoby
ną herbatę zmniejnie chce podejmować
chcące zrzucić nadwagę powinszającą apetyt. Żeby
ćwiczeń fizycznych ze
ny zrezygnować całkowicie
odchudzanie było skuwzględu
na ociężałość
z napojów alkoholowych.
teczne, nie można rei obawę przed uszkodzezygnować z podjętych na
niem kręgosłupa. Wtedy
początku założeń. Jedno odnajlepiej zdecydować się na
stępstwo pociąga za sobą kolejne,
gimnastykę w wodzie, np. aqua
a usprawiedliwianie się, że „jedno ciastko nie
aerobic. Woda odciąża stawy, relaksuje,
zaszkodzi”, może zniweczyć wszystkie wczea efekty odchudzające i modelujące sylwetkę
śniejsze wysiłki.
są szybko widoczne. Co więcej, aby podjąć
takie ćwiczenia, nie trzeba umieć pływać!
Dobrym rozwiązaniem są też spacery z kijkami, czyli nordic walking. W ten sposób możSamo ograniczenie kalorycznych i obfina maszerować szybkim tempem, jednoczetych posiłków w większości przypadków
śnie nie obciążając kręgosłupa. Należy tylko
nie wystarczy do uzyskania wymarzonej
pamiętać o prawidłowym doborze kijków do
sylwetki. Konieczny jest również wysiłek
wzrostu i odpowiedniej technice chodzenia.
fizyczny. Pływanie, gimPodejmując jakąkolwiek aknastyka, siłownia, rower
tywność, musimy pamiętać
o konsekwencji i systematyczności. Warto więc zapisać się na zorganizowane
zajęcia, które odbywają się

w konkretnych terminach.
Cenne rady
Trudniej jest wtedy zrezygnować i szukać wymówek
w postaci brzydkiej pogody
 Pojawienie się efektu jo-jo, czyli
czy chwilowego spadku nanaprzemienne chudnięcie i tycie, a także
stroju.
szybkie zrzucenie dużej liczby kilogramów
może doprowadzić do problemów ze
skórą. Staje się ona mniej elastyczna,
To obawa wszystkich osób podejmujących się
wiotka, często uwidaczniają się ślady po
zrzucenia wagi. Kilogramy, których zrzucerozstępach. Trzeba więc pamiętać o tym,
nie okupione zostało wielkim trudem, nagle
żeby właściwie ją pielęgnować – nawilżać
zaczynają wracać. Dla wielu to synonim pobalsamami, stosować kremy na rozstępy,
rażki, a powiększająca się waga osłabia motya także masaże pobudzające, aby ciało
wacje i chęci do dalszego odchudzania. Efekt
było wciąż w dobrej formie.
jo-jo dotyka przeważnie tych, którzy w krót Nie ma diety cud! Nie istnieją
kim czasie próbują drastycznie zbić wagę,
cudowne tabletki, plastry i zabiegi, po
lub osób z dużą nadwagą początkową. Poktórych waga spadnie i nigdy już nie
wtarzający się po każdej próbie odchudzania
powróci. Odchudzanie to walka z samym
efekt jo-jo prócz zniechęcenia może powodosobą, swoimi nawykami i konsekwentne
wać również skutki niebezpieczne dla zdrodążenie do celu. Ważne jest, żeby to
wia, jak na przykład problemy z krążeniem.
sobie uświadomić już na samym początku
Jedynym sposobem na uniknięcie powrotu
i nie dać się nabrać na metody, które są
do niechcianej wagi jest stała zmiana sposonieskuteczne.
bu życia i żywienia. Diety rygorystyczne, które stosuje się przez krótki czas, dają szybko
 Witaminy – przy dobrze dobranej
widoczne zmiany, jednak efekt jo-jo po nich
diecie nie powinny się pojawiać niedobory
jest wyjątkowo bolesny. Dietetycy polecają
witamin, jednak w trosce o wzmocnienie
diety, podczas których chudnie się nie więcej
organizmu dobrze jest stosować
niż kilogram tygodniowo, wówczas zmiany
suplementację.
dla organizmu są wręcz niezauważalne, a my
możemy bez problemu funkcjonować w ten
sposób latami. 
Jak żyć
z migreną?
Migrena nie jest zwykłym
bólem głowy. To wyjątkowo
dokuczliwa choroba, która
często uniemożliwia normalne
funkcjonowanie. Przez
Światową Organizację
Zdrowia (WHO) zaliczana
jest do tych przewlekłych
chorób, które najbardziej
utrudniają życie.
TEKST: lek. med. Piotr Rotter
Najczęściej migrena trwa przez całe życie,
z okresami zaostrzeń i remisji. Zdarza się jednak, że może ustąpić w okresie ciąży.
M
igrena jest jedną z najczęstszych
chorób układu nerwowego.
Objawia się pulsującym, uporczywym bólem głowy, najczęściej jednostronnym i trwającym przynajmniej
parę godzin, a czasami nawet kilka dni, który
nawraca w nieregularnych odstępach czasu.
Ból zwykle umiejscowiony jest za gałką oczną,

Z aurą i bez aury
Zgodnie z klasyfikacją International
Headache Society istnieją dwie zasadnicze
odmiany migreny:
 migrena bez aury, czyli migrena
zwykła (występuje u ok. 80 % osób
cierpiących z powodu migreny), której
towarzyszy silny, jednostronny ból głowy
pojawiający się i znikający nagle;
 migrena klasyczna, z towarzyszącą jej
tzw. aurą, czyli wspomnianymi wcześniej
zawrotami głowy, rozstrojem nerwowym
i innymi dolegliwościami (odmiana
rzadsza, występuje u ok. 15 % chorych).
Skąd ten ból?
w czole oraz w skroni. Czasem bywa obustronny albo naprzemienny. Skronie tętnią i pulsują
zgodnie z rytmem serca, drętwieją kończyny,
a ból jest tak intensywny, że niemal całkowicie
wyłącza chorego z życia.
Przed atakiem migreny u niektórych chorych
można zauważyć charakterystyczną „aurę migrenową” – rozdrażnienie albo przygnębienie,
niepokój, zawroty głowy. Typowe są także
„mroczki” przed oczami, „śnieżenie” czy zniekształcenie obrazu. Napadom choroby często
towarzyszą dodatkowo osłabienie, nudności
i (albo) wymioty, światłowstręt i nadwrażliwość na dźwięki oraz zapachy, a także bladość
i wychłodzenie skóry, zaburzenia mowy czy
nawet miejscowe porażenia.
Dokładne przyczyny występowania migreny
nie są niestety znane, jednak na pewno bóle
migrenowe wynikają z zaburzeń pracy układu nerwowego, najprawdopodobniej jego
najstarszej części – pnia mózgu. Wiadomo,
że podczas napadu bólu następuje poszerzenie naczyń mózgowych. Uważa się także,
że choroba jest związana z nadmiernym wydzielaniem serotoniny – neuroprzekaźnika,
który zapewnia odpowiednie napięcie naczyń
krwionośnych w mózgu. W odróżnieniu od
zwykłego napięciowego bólu głowy migrena
trwa dłużej (od 4 do 72 godzin), a ból jest silny, jednostronny i pulsujący. Migrenie często
towarzyszą nudności i wymioty oraz nadwrażliwość na światło i dźwięk.
Groźniejsza
dla kobiet
Geny, dieta czy
pogoda?
Z powodu migreny cierpi na całym świecie
przeszło 300 mln ludzi. Bólów migrenowych
doświadcza blisko 25 procent kobiet i niecałe
10 procent mężczyzn. Pierwsze ataki pojawiają się najczęściej u osób młodych (między 11.
a 20. rokiem życia), czasem nawet u małych
dzieci. U dziewczynek początki choroby mogą
wystąpić wraz z pojawieniem się miesiączki.
12
Wiele wskazuje na to, że migrena może mieć
podłoże genetyczne – prawdopodobieństwo
zachorowania wzrasta, jeśli chorował na nią
któryś z naszych przodków. W 90 procent
przypadków co najmniej jeden z członków rodziny chorego na migrenę miał ataki bólowe.
Co ciekawe, schorzenie to częściej dziedziczą
kobiety.

Jeśli ataki migreny nie należą do
szczególnie silnych, czasem wystarczy
zażycie w odpowiednim momencie leku
przeciwbólowego zawierającego kwas
acetylosalicylowy, paracetamol lub ibuprofen.
Przy gwałtownych napadach bólu może się
okazać konieczne zażywanie silniejszych leków,
dostępnych tylko na receptę.
Znaczenie też mogą mieć cechy osobowościowe: najbardziej podatne na migrenę są osoby
ambitne, wrażliwe i mniej odporne na stres.
Na występowanie migreny mają wpływ także
hormony. Dużo się mówi o powiązaniu migreny z menopauzą. U dużej grupy kobiet,
u których nigdy nie występowały bóle głowy,
w okresie przekwitania pojawiają się bardzo
silne migreny. U części z nich po okresie menopauzy bóle mijają.
Wśród tzw. czynników wyzwalających migrenę
wymienia się także nieregularny rytm dobowy.
Zarówno zbyt długi, jak i za krótki sen może
wpływać negatywnie na stan chorego. U osób
pracujących w tygodniu bardzo intensywnie
występuje czasem tzw. migrena weekendowa,
wynikająca z gwałtownej reakcji organizmu na
zmiany w jego funkcjonowaniu (dłuższy sen).
Osoby cierpiące na migrenę powinny uważać na
dietę. Liczne badania potwierdziły niekorzystny
wpływ kawy, orzechów, sera żółtego, wina, cytrusów oraz czekolady i wędzonych ryb, a także dań z dodatkiem glutaminianu sodu (który
obecny jest np. w chińskich zupkach).
Ból migrenowy może być też reakcją na zmianę pogody, silne wiatry, wahania ciśnienia.
Jak leczyć?
Niestety, nie ma leku zapobiegającego migrenie ani też takiego, który skutecznie wyleczyłby uporczywe bóle migrenowe. Przez wiele
lat choroba ta była traktowana jako bardziej
uciążliwy ból głowy, przez co była źle diagnozowana i niewłaściwie leczona. Dziś wiadomo,
że lekceważenie objawów migreny może mieć
bardzo groźne konsekwencje dla zdrowia,
a nawet życia pacjenta.
Migrena jest chorobą przewlekłą, nad którą można zapanować, jednak konieczna jest
w tym celu współpraca z lekarzem, najlepiej
neurologiem. Jeśli ataki migreny nie należą do
szczególnie silnych, czasem wystarczy zażycie
w odpowiednim momencie leku przeciwbólowego zawierającego kwas acetylosalicylowy,
paracetamol lub ibuprofen. Przy gwałtownych
napadach bólu może się okazać konieczne zażywanie silniejszych leków, dostępnych tylko
na receptę. Jeśli migrenie towarzyszą torsje,
lekarz przepisze środek przeciwwymiotny.
Podczas ataków migreny dobrze jest się położyć w cichym, zaciemnionym i przewietrzonym pokoju, z chłodnym kompresem na czole,
13

Choroba stara jak świat
Pierwsze wzmianki o napadowych bólach
głowy pochodzą z Sumeru (sprzed
ok. 5 tys. lat), natomiast bardziej dokładne
opisy przebiegu choroby podawali już
greccy i rzymscy lekarze, np. Areteusz
z Kapadocji (II w. n.e.). Określenie
hemikrania (czyli: ból połowy głowy),
zresztą do dziś stosowane w medycynie,
pochodzi od Galena (II w. n.e.).
W starożytnym Egipcie pacjentom
cierpiącym z powodu uporczywych bólów
migrenowych podobno zalecano okładanie
głowy mięsem martwego suma.
Liczni naukowcy na przestrzeni wieków
uznawali za przyczynę przewlekłych bólów
głowy m.in. promieniowanie słoneczne
oraz przeziębienia, a niektórzy byli zdania,
że migrena powstaje na skutek zaburzeń
żołądkowych – według nich bóle głowy
brały się z wyziewów, które powstawały
w przewodzie pokarmowym, a potem
przedostawały się do czaszki.
Na mózg, jako na przyczynę migreny,
jako pierwszy zwrócił uwagę w XV wieku
Portugalczyk Valescus z Taranta.
Od XVI wieku rozpoczęła się nowa epoka
badań nad migreną. Pojawiały się liczne
prace naukowe opisujące objawy oraz
omawiające metody badań nad tym
schorzeniem; skupiano się głównie na
związkach migreny z układem nerwowym.
W kolejnych latach wprowadzono nowe
metody leczenia migreny. Ogromny
wkład w badania nad schorzeniem mieli
szwajcarski lekarz Simon-Auguste Tissot.
W XX wieku badaniami nad migreną
zajmowali się m.in. Karl Lashley, H. G.
Wolff, Edward Liveing, a także Edward
Flateau, autor pierwszej, wydanej
w 1912 roku, polskiej monografii
na temat tej choroby. W 1962 roku
opracowano pierwszą klasyfikację
bólów głowy, a w 1993 roku Joutel
zidentyfikował gen związany z migreną.
i postarać się zdrzemnąć. Czasem pomaga
wypicie słodkiego napoju – ból może być spotęgowany niskim poziomem cukru w organizmie. Specjaliści medycyny naturalnej zalecają
wyciągi z ziół: melisę lub kwiat lipy. Zachęcają
również do akupunktury, światłolecznictwa,
relaksacji, a nawet hipnozy. Pomaga też joga
i masaż relaksacyjny skroni.
Funkcjonowanie osoby cierpiącej na migrenę
jest naprawdę utrudnione, a dni, podczas których pojawiają się napady bólu, są jak wyjęte
z życiorysu. Dlatego tak ważne są prawidłowa
diagnoza oraz podjęcie leczenia. Na szczęście
nowoczesne preparaty przeciwbólowe działają
dosyć szybko i skutecznie. Chociaż nie zwalczą
choroby zupełnie, jednak odpowiednio dopasowane w ogromnym stopniu ułatwiają życie
choremu. 
Wrażliwa i delikatna
skóra naczyniowa
wymaga specjalnej
pielęgnacji
przez cały rok, jednak
zima to dla niej
najtrudniejszy czas.
O tej porze roku
wszystkie niekorzystne
czynniki oddziałują
na nią niemal
jednocześnie.
Czy wiesz, jak
jej pomóc?
TEKST: Katarzyna Krępska
Zimowa pielęgnacja
skóry naczyniowej
C
hoć delikatna skóra wygląda świeżo
i młodo, wystarczy niewielkie zaniedbanie, by zamieniła się w dermatologiczny koszmar. Widoczna na
skórze siatka czerwonych „pajączków” i towarzyszące jej skłonność do podrażnień, łuszczenie czy pieczenie to problem obojga płci. Dotyczy przede wszystkim osób z wrażliwą skórą,
najczęściej suchą, o skandynawskim typie urody
(jasne lub rude włosy, niebieskie oczy), a szczególnie uciążliwe staje się w skrajnych warunkach atmosferycznych, np. zimą lub latem.
Na twarzy osób z cerą naczyniową częściej niż
u innych gości rumieniec, zwłaszcza w okolicy
nosa i na policzkach. W ich przypadku nie jest
to niestety jedynie oznaka zdrowia lub chwilowego zakłopotania, lecz efekt rozkurczu
naczyń krwionośnych. Gdy czerwienienie się
występuje zbyt często i zbyt wolno ustępuje,
może to wróżyć problem. Z czasem może się
zamienić w trądzik różowaty, który wymaga
leczenia dermatologicznego. Również popęka-

ne naczynka, układające się w teleangiektazje
(czyli tzw. pajączki), usuwa się w specjalistycznych gabinetach.
Przyczyny
Grubość i elastyczność naczyń krwionośnych
jest uwarunkowana genetycznie. Osoby z nadciśnieniem, nerwowe, nadpobudliwe posiadają
znacznie słabsze i kruche naczynia. Problemy pojawiają się także w efekcie zmian hormonalnych
(nadprodukcja estrogenów sprzyja rozluźnianiu
naczyń krwionośnych) lub infekcji bakteryjnych.
Nie bez znaczenia są tu jednak czynniki zewnętrzne, jak zmiany temperatury, promieniowanie UV czy niektóre pokarmy, dlatego bardzo ważna jest profilaktyka. Należy pamiętać
o stosowaniu odpowiednich kosmetyków (np.
ochronnych kremów), unikaniu nagłych zmian
temperatury, wiatru, promieni słonecznych, podrażniających preparatów i ostrych przypraw,
a przede wszystkim prowadzić zdrowy tryb życia.
14
PEELING
Peeling oczyszcza i pobudza skórę do regeneracji,
jednak w przypadku problemów z naczynkami dopuszczalny jest wyłącznie peeling
enzymatyczny, stosowany
co 10-14 dni.
Jak dbać o cerę
naczyniową?
Podstawą profilaktyki pękających naczynek
jest wyeliminowanie niekorzystnych czynników sprzyjających pojawianiu się zaczerwienień na twarzy. Należy unikać nagłych zmian
temperatury i przebywania na słońcu. Szczególnie zimą, gdy promienie słoneczne, odbijając się od śniegu, opalają mocniej, a różnica
temperatur w pomieszczeniach i na zewnątrz
Podstawą profilaktyki pękających naczynek 
jest wyeliminowanie niekorzystnych czynników
sprzyjających pojawianiu się zaczerwienień
na twarzy. Należy unikać nagłych zmian
temperatury i przebywania na słońcu.
jest duża, trzeba pamiętać o częstym stosowaniu kremów, najlepiej z najwyższym filtrem.
W codziennej zimowej pielęgnacji należy
stosować kosmetyki i preparaty stworzone
specjalnie z uwzględnieniem potrzeb wymagającej cery naczyniowej i skłonnej do podrażnień. Nie zawierają one drażniących substancji
(m.in. alkoholu, mentolu, kwasów i barwników), wzbogacone są natomiast w składniki
natłuszczające, nawilżające i wzmacniające
naczynka. Do oczyszczania polecane są mleczka i płyny micelarne oraz specyfiki niewymagające spłukiwania, gdyż kontakt z twardą, zimną lub zbyt ciepłą wodą
z lasera. To metoda
może niekorzystnie wpłynąć 
POCZĄTKI
w pełni bezpieczna, lecz
na stan skóry. Na noc stosuje
obwarowana szeregiem
się wzmacniające naczynka
Pierwsze widoczne naprzeciwwskazań, które
preparaty z witaminą C lub
czynka mogą pojawiać się
trzeba uwzględnić,
retinoidami (warto też dojuż u nastolatek, nasilają się
jednak po 30. roku życia
decydując się na jej
ustnie przyjmować preparai postępują wraz z wiewykorzystanie (np. ciąża,
ty zawierające te składniki!).
kiem.
laktacja, menstruacja,
W kosmetyczce osoby z cerą
cukrzyca, choroby dermatonaczyniową nie może też zalogiczne, epilepsja, problemy
braknąć tłustego kremu ochronnez krzepliwością krwi, stosowanie
go. Ukojenie i wzmocnienie przyniosą
niektórych leków). Zabieg trzeba powtapreparaty zawierające: ekstrakt z miłorzębu
rzać kilkukrotnie. Pozwala on na usunięcie
japońskiego, algi morskie, wyciąg z kasztanownawet 90% zmian naczyniowych;
ca, oczaru wirginijskiego, arniki górskiej, a także
rutynę, witaminę K i związki krzemu.
 elektrokoagulacja – likwidowanie mniejSkuteczne mogą się okazać domowe sposoby
szych naczynek prądem. Naczynka są nakłu– kojąca maseczka z siemienia lnianego (ugowane, dlatego elektrokoagulację przeprotowanego w niewielkiej ilości wody) lub papki
wadza się w znieczuleniu miejscowym. Po
z czarnych porzeczek i kiwi.
zabiegu mogą wystąpić przemijające podrażnienie, ale też blizny i przebarwienia;
Leczenie
Zmiany naczyniowe w obrębie twarzy usuwa
się dermatologicznie. Decyzję o wyborze metody podejmuje specjalista – uzależniona jest
ona od umiejscowienia i stopnia zaawansowania zmian, ale także od stanu zdrowia leczonego, pory roku i wielu innych czynników,
których nie wolno zlekceważyć. Do najczęściej
wykonywanych zabiegów należą:

laseroterapia – trwałe zamykanie naczynek
z wykorzystaniem wiązki światła emitowanego

jonoforeza – polega na wzmocnieniu naczynek przez wprowadzenie leczniczych substancji (witamin, wyciągu z kasztanowca) za
pomocą prądu galwanicznego o odpowiednim natężeniu. Dla uzyskania trwałego efektu
potrzeba 6-12 zabiegów przeprowadzanych
co tydzień;

krioterapia – zamrażanie naczynek ciekłym
azotem – zabieg jest zupełnie bezbolesny, jednak nie zawsze skuteczny. 
15

Przyczyny powstawania
„pajączków”:
 błędy w pielęgnacji (np. podrażniające
kosmetyki, ostre peelingi, chlorowana
woda, długie i gorące kąpiele, sauna),

promieniowanie UV, mróz, wiatr,

wahania temperatury otoczenia,

intensywny wysiłek fizyczny,
 dieta bogata w ostre przyprawy,
alkohol, mocną kawę lub herbatę,
 stosowanie niektórych leków,
zwłaszcza hormonalnych i sterydowych,
 zmiany hormonalne (także w czasie
cyklu miesięcznego i ciąży),
 choroby układu pokarmowego
i wątroby,

nadciśnienie tętnicze,

stres,

geny.
st ref a zd ro w ia ma my i d z i ec ka
Co przyszły tata
wiedzieć powinien
Właśnie się dowiedziałeś, że zostaniesz tatą?
Gratulacje! To wspaniała wiadomość! Dwie
kreseczki na teście ciążowym – zaskoczenie,
wielka radość, ale także wielkie… zmiany!
Od tej chwili jesteś głową rodziny, warto więc
dobrze się przygotować do tej ważnej roli!
TEKST: Magda Gołdanowska
S
podziewaj się sprzecznych emocji,
które targać będą w tym czasie zarówno Tobą, jak i (przede wszystkim)
przyszłą mamą. To naturalne i nie
powinno zbytnio niepokoić. Radość miesza się
ze strachem, możesz się czuć zagubiony, a nawet oszołomiony. Pojawią się nowe lęki i nowe
emocje.
Razem
zawsze raźniej
Okaż swej partnerce wsparcie. Dziel się z nią
swoimi uczuciami, dużo rozmawiajcie – to
naprawdę zbliża! Bądź wyrozumiały dla
wahań nastrojów – w organizmie przyszłej
mamy trwa wojna hormonów! Bądź czuły,
cierpliwy i zrozum zachcianki – nawet te najdziwniejsze! Oglądajcie razem filmy, chodźcie

Uwaga!
To tylko „baby blues”
„Baby blues” to naturalne zaburzenie nastroju
młodej matki, przejawiające się smutkiem,
przygnębieniem i huśtawką humorów.
Występuje w pierwszych dniach po porodzie
i zazwyczaj dosyć prędko mija. Takie częste
zmiany nastroju związane są po prostu
z zakłóceniem gospodarki hormonalnej
organizmu młodej mamy. Jednak w niektórych
przypadkach zwykły „baby blues” może się
przekształcić w poważna depresję poporodową.
Jeśli niepokojące objawy utrzymują się u Twojej
partnerki przez dłuższy czas i pomimo wsparcia
bliskich stan młodej mamy się nie poprawia,
należy zasięgnąć porady specjalisty.
na spacery – po prostu spędzajcie ze sobą jak
najwięcej czasu. Pomagaj partnerce, spróbuj w jak największym stopniu ją odciążyć
– nawet jeśli ciążowy brzuszek nie jest jeszcze widoczny, kobieta odczuwa większe niż
dotychczas zmęczenie, potrzebuje również
więcej snu.
Bądź na bieżąco
Zadbaj o kontakt z dzieckiem od samego
początku – dotykaj brzucha, mów do niego,
opowiadaj bajki, śpiewaj, wypytuj partnerkę
o rozwój maleństwa, sam czytaj o przebiegu
ciąży, bądź z tym tematem na bieżąco. Jeśli to
tylko możliwe, towarzysz partnerce podczas
kontrolnych wizyt u lekarza, w trakcie badań
USG – wspólne oglądanie rozwijającego się
potomka na monitorze to niezapomniane
przeżycie!
Kochaj i adoruj
Pamiętaj, że Twoja partnerka nie przestała
być kobietą. Potrzebuje adoracji, a także zapewnień o Twoim uczuciu – poprzez zmiany
w wyglądzie może czuć się mniej atrakcyjna,
niezadowolona zwłaszcza z nowej figury. Na
początku ciąży kobiety są zazwyczaj szczególnie wrażliwe. Nie naciskaj w sprawach seksu.
Spróbuj zaakceptować to, że teraz bardziej
jest skupiona na sobie i dziecku, a Tobie poświęca mniej uwagi. Nie znaczy to, że już Cię
nie kocha. Po prostu potrzebujecie czasu, by
wszystko poukładać i oswoić myśl, że układ,
do którego się przyzwyczailiście, poważnie się
zmieni. Ciąża sama w sobie nie jest przeciwwskazaniem do uprawiania seksu, chyba że istnieje jakieś ryzyko powikłań lub przebieg ciąży
16

Okres ciąży warto wykorzystać też na przygotowanie mieszkania
pod kątem nowego „lokatora”. Może warto pomyśleć o odświeżeniu
lokum? Przydadzą się większe porządki, staraj się w nich uczestniczyć!
Nie musisz we wszystkim wyręczać partnerki, wszak ciąża to nie choroba,
ale bądź do dyspozycji, chętny do pomocy!
jest nieprawidłowy – o tym zawsze decyduje
lekarz. Pamiętaj jednak, że choć ciąża zmieni
w waszym życiu bardzo wiele, z pewnością
odnajdziecie się w nowej roli, a stosunki między wami wcale nie muszą na tym ucierpieć.
Wspólnie z partnerką cieszcie się czasem
oczekiwania na dziecko, sprawiajcie sobie
przyjemności, wysypiajcie się „na zapas”.
Może urlop?
Bardzo ważne jest, abyś – o ile to możliwe
– zaplanował swoje sprawy zawodowe tak,
żeby nie myśleć o nich w czasie porodu ani
tuż po nim. W miarę możliwości ogranicz wyjazdy służbowe – Twoje miejsce jest teraz przy
dziecku i jego matce, zwłaszcza w pierwszych tygodniach tuż po narodzinach. Może
będziesz mógł spędzić kilka dni (a może
i dłużej?) ze swoją partnerką i Waszym maleństwem zaraz po porodzie? Warto to przemyśleć!
Czas na zakupy
Okres ciąży warto wykorzystać też na przygotowanie mieszkania pod kątem nowego
„lokatora”. Może warto pomyśleć o odświeżeniu lokum? Przydadzą się większe porządki,
staraj się w nich uczestniczyć! Nie musisz we
wszystkim wyręczać partnerki, ciąża to nie
choroba, ale bądź do dyspozycji, chętny do
pomocy! Należy też zgromadzić wszelkie potrzebne sprzęty – łóżeczko, materac, wózek,
akcesoria. Bądź aktywny na zakupach, staraj
się doradzać. Zwróćcie uwagę nie tylko na
wygląd wózka, ale przede wszystkim na jego
funkcjonalność i bezpieczeństwo. Musisz też
pomyśleć o zakupie bezpiecznego fotelika
samochodowego – w pierwszych miesiącach
życia dziecko jeździ w specjalnym nosidełku
– wybierzcie najbezpieczniejsze rozwiązanie.
Jeśli chodzi o zakupy ubranek, zabawek – kierujcie się rozsądkiem. Pamiętaj, że wiele rzeczy dostaniecie w prezencie oraz w spadku
po dzieciach przyjaciół. Sami zobaczycie, że
20 par śpioszków to gruba przesada!
Do szkoły
rodzenia
Na zajęcia warto chodzić razem. Spróbujcie
tak zaplanować tydzień, żeby znaleźć czas na
szkołę rodzenia. Pod okiem ekspertów i w towarzystwie innych przyszłych rodziców szybko zdobędziecie wiedzę na temat przebiegu
ciąży i samego porodu. Dowiecie się również,
jak prawidłowo opiekować się nowo narodzonym maluszkiem.
Wspólny poród
– tak czy nie?
Jeśli Twoja partnerka chciałaby, abyś był obecny przy porodzie Waszego maluszka – weź
to pod uwagę. Zrozumiałe są Twoje obawy
i strach, ale rozważ jej propozycję, bo udział
w porodzie to niezapomniane przeżycie! Jeśli
nie jesteś przekonany do tej idei i nie zamierzasz towarzyszyć jej na sali porodowej aż do
końca – bądź po prostu blisko. Sama świadomość, że jesteś obok, pomoże jej przetrwać
ten trudny moment.
Pierwsze
chwile razem
Bądź dobrym tatą od samego początku. Już
po narodzinach dziecka nie bój się kontaktu
– bierz je na ręce, nie szczędź mu pieszczot,
dobrze, jeśli towarzyszysz podczas zabiegów pielęgnacyjnych, kąpieli. Może po jakimś czasie przejmiesz ten obowiązek? Nie
pozwalaj odsunąć się od dziecka, po powrocie z pracy zajmuj się maleństwem. Świeżo
upieczone matki często są zdania, że same
wszystko zrobią najlepiej – pozwól im dostrzec, że również Ty doskonale radzisz sobie
z dzieckiem! Wkrótce to docenią!
Tylko we dwoje
A Ty doceniaj swą partnerkę! Jej także ciężko odnaleźć się w nowej roli. Często całkiem o sobie zapomina, koncentrując się na
17

Urlop ojcowski i urlop
„tacierzyński” w 2013 roku
Zgodnie z aktualnie obowiązującymi przepisami
ojciec ma prawo do urlopu ojcowskiego
w wymiarze 2 tygodni. Urlop taki możemy
otrzymać tylko do ukończenia przez dziecko
12. miesiąca życia – niewykorzystany urlop
przepada. Urlopu ojcowskiego udziela się
na pisemny wniosek pracownika, składany
w terminie nie krótszym niż 7 dni przed
rozpoczęciem urlopu. Pracodawca nie może
odmówić jego przyznania. Do wniosku należy
dołączyć skrócony akt urodzenia dziecka oraz
oświadczenie, że urlop na to dziecko nie był
wykorzystany wcześniej. Na okres urlopu
składają się dni kalendarzowe występujące
bezpośrednio po sobie, obejmujące również
dni ustawowo wolne od pracy (niedziele czy
wolne soboty). Urlopu ojcowskiego nie można
dzielić na krótsze odcinki. Jest on przyznawany
w całości. Przeznaczony jest tylko dla mężczyzn
zatrudnionych na umowę o pracę.
Innym urlopem, z jakiego może skorzystać
ojciec, jest tzw. urlop „tacierzyński”, choć kodeks
pracy nie nazywa go w ten sposób. Urlop
„tacierzyński” to po prostu niewykorzystana
część urlopu macierzyńskiego, który może być
wykorzystany przez ojca dziecka, jeśli matka
chce wrócić do pracy przed upływem okresu
przewidzianego przez ustawodawcę.
dziecku. Zadbaj o nią – zabierz na spacer,
wyjdźcie razem, jeśli to możliwe, spróbujcie
znaleźć dobrą opiekę dla maleństwa, żeby
choć przez parę chwil w miesiącu nacieszyć
się tylko sobą. Spraw partnerce jakiś miły
prezent, pamiętaj o kwiatach! Bądź pewny,
że w nowych rolach sobie dobrze poradzicie,
a niedługo przekonacie się, jak wiele dobrego dziecko wniosło do waszego związku,
i choć na początku na pewno nie będzie
Wam łatwo, wkrótce poczujesz, jaką wielką
(i cudowną!) zmianą w Twoim życiu są narodziny pierwszego dziecka. 

CIEKAWOSTKA
Plamy łososiowe
potocznie nazywa się
„uszczypnięciem bociana”
– mawiano bowiem, że
ślad na karku zostawił
bocian, który niósł
dziecko.
Niemowlak
u dermatologa
Plamki, zaczerwienienia i krostki – zmiany na delikatnej skórze
niemowląt często budzą niepokój rodziców. Czy rzeczywiście mogą być
one groźne dla malucha? Jak sobie z nimi radzić?
TEKST: Natalia Wrońska
Konsultacja medyczna: lek. dermatolog Aleksandra Lipka-Trawińska
P
ierwszy rok życia dziecka to okres niemowlęcy, podczas którego nowo narodzony człowiek przystosowuje się do
zupełnie nowych warunków, już poza
organizmem mamy. Do nowego środowiska przyzwyczaja się również skóra. U niemowląt jest ona
szczególnie wrażliwa, ponieważ jej grubość jest
kilkukrotnie mniejsza niż u dorosłego! Charakterystyczne jest więc występowanie różnych zmian
skórnych. Dermatolodzy uspokajają – zmiany
zwykle są niegroźne i znikają z czasem, wymagają
jednak uważnej obserwacji.
Znane przypadłości najmłodszych
Można wyróżnić kilka charakterystycznych
zmian skórnych, które występują u noworodków. Częstą przypadłością jest toksyczny rumień
noworodkowy, zwany też trądzikiem noworodkowym. Zaczerwienienia pojawiają się na ciele
dziecka, głównie na tułowiu. W ich obrębie
mogą się tworzyć małe, białawe krosty, wielkości łebka od szpilki. Rumień ustępuje samoistnie
po około siedmiu dniach. Zdarza się jednak, że
zmiany nawracają i pojawiają się w innych miejscach – wtedy warto skonsultować to z lekarzem. Inną, dość częstą przypadłością najmłodszych są tzw. plamy łososiowe. Bladoróżowe
przebarwienia pojawiają się na karku, czole lub
na powiekach; powstają w wyniku miejscowego rozszerzenia się naczyń krwionośnych. Plamy łososiowe znikają zwykle w pierwszym roku
życia, choć bywa, że niektóre, nieco bledsze,
pozostają na skórze na zawsze. U niemowląt
występują również prosaki. To przerośnięte
gruczoły łojowe, w postaci delikatnych białych
plamek lub grudek zlokalizowanych na czole,
nosie i policzkach. Należy pamiętać, że nie wolno ich wyciskać ani złuszczać! Prosaki znikną
samoistnie w ciągu 2-4 tygodni – czyli w czasie
dojrzewania gruczołów łojowych.
Inne niemowlęce przypadłości to: perły Epsteina (białe plamki w jamie ustnej, ustępują
samoistnie), plamy mongolskie (podobne do
siniaków, występują na pośladkach, a także
na zewnętrznych powierzchniach dłoni i stóp
u dzieci o śniadej cerze, ustępują samoistnie
około piątego roku życia) oraz naczyniaki włośniczkowe. Naczyniaki to czerwone grudki,
występujące na różnych partiach ciała. Zwykle
znikają samoistnie, bywa jednak, że się powiększają i utrudniają funkcjonowanie – wówczas rozważa się leczenie chirurgiczne.
urodzeniu. Drobne krwiaki na przykład powstają, gdy dziecko przechodzi przez kanał
rodny. Z kolei łuszcząca się skóra to pozostałość mazi płodowej. Wymienione wcześniej
prosaki poprzedzają dojrzewanie gruczołów
łojowych. Co jednak, gdy zmiany skórne występują nieco później? Tutaj konieczne jest
ustalenie przyczyn. Wysypki, krosty czy zaczerwienienia pojawić się mogą w wyniku
stosowania kosmetyków pielęgnacyjnych.
Część maluszków ma alergię na kremy i balsamy. Jeśli zaobserwujesz, że po użyciu jakiegoś kosmetyku u malca wystąpiła wysypka,
natychmiast odstaw i zastąp ten preparat
środkiem do skóry wrażliwej i skłonnej do
podrażnień. Uczulać mogą też proszki do
prania oraz barwniki zawarte w ubrankach
– wybieraj więc produkty przeznaczone dla
niemowląt. Działanie alergiczne wywołać
mogą również jedzenie i niektóre leki – obserwuj więc reakcje malca na nowości kulinarne i farmaceutyki. Krosty czy zaczerwienienia pojawiają się także w wyniku zmian
pór roku i promieniowania UV.
Skąd się biorą
zmiany?
Zmiany, które
mogą niepokoić
Z niektórymi zmianami skórnymi maluch
przychodzi na świat lub nabywa je zaraz po
18
Choć część zmian skórnych, które występują
u noworodków jest niegroźna i pojawia się
z przyczyn naturalnych, to niektóre mogą mieć
charakter patologiczny. Wówczas konieczna
jest wizyta u specjalisty, bo takie schorzenia
przysparzają wielu problemów leczniczych.
 Potówki – to schorzenie gruczołów potowych, objawiające się w postaci drobnych
pęcherzyków, które występują na skórze głowy, szyi i pleców. Pęcherzyki mogą pękać i powodować zakażenia. Przyczyną potówek jest
przegrzanie, zły dobór ubranek i pieluch, które
powodują, że dziecko nadmiernie się poci.
 Odparzenia – występują w okolicach pośladków i krocza. Dochodzi do nich na skutek
zaniedbań higienicznych, takich jak rzadkie
zmiany pieluch i niedokładne osuszanie skóry
dziecka oraz nadmierna potliwość. Aby zapobiec odparzeniom, wystarczy odpowiednia
higiena malucha. Trzeba pamiętać o częstych
zmianach pieluchy i każdorazowym podmywaniu zanieczyszczonych okolic ciała dziecka. W razie nadkażenia odparzeń stosuje się
zalecone przez pediatrę specjalne okłady oraz
kremy ochronne.
 Pieluszkowe zapalenie skóry – jego przyczyny
i objawy przypominają odparzenia. Cięższe
postaci tej choroby charakteryzują się występowaniem nadżerek i owrzodzeń. Leczenie
polega na odpowiedniej higienie malucha.
W razie infekcji stosuje się miejscowo maści
ze sterydami, przeciwbakteryjne lub przeciw-
grzybiczne. Czasem koniecznie jest włączenie
antybiotyku.
 Łojotokowe zapalenie skóry – ma poAktywne Emolienty
stać rumieniowego, łuszczącego 
CutisHelp mimi
się wykwitu na skórze głowy. Po
na bazie oleju konopnego
pewnym czasie wykwity tworzą
gęstą i lepką powłokę, która
Od pierwszego dnia życia dla delikatnej,
wrażliwej i nadwrażliwej skóry
przylega do głowy. Łuszcząnoworodków, niemowląt i starszych dzieci.
ca się wysypka może się
rozprzestrzeniać na dalsze
Codzienna aktywna pielęgnacja
partie ciała. Choroba może
skóry dziecka. CutisHelp mimi
zwiastować wystąpienie
Emulsja do mycia ciała i włosów 200 ml.
atopowego zapalenia skóDostępna tylko w aptekach.
ry po kilku latach. ŁojotoDystrybutor: DermaProfil® Sp. z o.o.
kowe zapalenie skóry leczy
się za pomocą maści ze sterydem, ewentualnie w połączePolub nas na
niu z maścią przeciwgrzybiczną
www.facebook.com/dermaprofil
lub przeciwbakteryjną.
 Atopowe zapalenie skóry – to wyprysk
alergiczny, który ma postać swędzącej wysypki. Rozdrapane zmiany stają się rumieniem
z sączącym się płynem, pokrytym strupem.
Mogą się przekształcić w ciemniejsze, bruzdowiele zmian. Choć część z nich nie powoduje
wate zgrubienia. W leczeniu ważne jest wypowikłań i ustępuje samoistnie, warto za każeliminowanie alergenu. Dodatkowo stosuje się
dym razem, gdy na skórze malca pojawi się
preparaty nawilżające skórę, maści, opatrunki,
wyprysk, wysypka lub zaczerwienienie, udać
czasem również antybiotyki i farmakologiczne
się do lekarza. Rozmowa ze specjalistą pozwoli
leczenie alergii.
rozpoznać chorobę i wybrać odpowiednie dla
Delikatna skóra niemowląt narażona jest na
maluszka leczenie. 
R E KLA M A
Prawdziwa zimowa pogoda ze
śniegiem i mrozem niesie ze
sobą mnóstwo atrakcji dla dzieci
w postaci jazdy na nartach, sankach,
zabaw śnieżkami i lepienia
bałwanów. Zabawy te dają
dzieciom mnóstwo radości,
natomiast u rodziców wywołują
niepokój o to, czy szczęśliwe,
a jednocześnie zmarznięte dziecko
nie ulegnie przeziębieniu. Warto
więc wcześniej pomyśleć o tym, jak
przygotować dziecko (i siebie) na
zimowe wypady.
Zima
malucha
TEKST: Katarzyna Trybuś

Ferie z dzieckiem – co
musimy zabrać?

Dużo ubranek na zmianę – dziecko chłonie
zimę całym sobą, dlatego lubi turlać się w śniegu
czy wchodzić w zaspy. Trzeba więc zabrać co
najmniej dwie czapki i dwie pary rękawiczek,
a także kilka par spodni i skarpetek. Pamiętajmy,
żeby ich ilość była dostosowana do długości
wyjazdu.

Krem ochronny z wysokim filtrem – śnieg
mocniej odbija promienie słoneczne, dlatego
należy chronić buzię malucha, smarując ją
kremem.

Łopatka i foremki – jeżeli jedziemy z dziećmi
w miejsce, w którym na pewno będzie śnieg,
dobrze jest zabrać te, wydawałoby się, letnie
akcesoria. Śnieg może być tak samo dobrym
budulcem jak piasek na plaży.
N
iewłaściwie dobrany strój nie tylne. Dziecko nie zawsze w czasie zabawy zako może doprowadzić do przesygnalizuje, że ma mokre skarpetki, a w ten
ziębienia, ale poprzez wywołany
sposób najłatwiej się przeziębić. Obuwie podyskomfort może popsuć radość
winno być ocieplane wewnątrz, najlepiej też,
z zimowych ferii. Wielu rodziców, aby nie
żeby sięgało za kostkę – staw skokowy jest
dopuścić do przemarznięcia dziecka, popawtedy zabezpieczony, łatwiej uchronić stopę
da w drugą skrajność. Grubo ubrane dziecko
wydaje się dobrze zabezpieczone przez mrozem, a tymczasem może się okazać, iż strój
ogranicza jego ruchy i powoduje przegrzanie.

Mokre od potu ubranie to prosta droga do
NATURALNIE NA
przeziębienia. Tegoroczna zima jest niezwyPRZEZIĘBIENIE I GRYPĘ
kle zmienna, temperatury wahają się od
Stosować
ponad 10 stopni na plusie do kilkunastu
profilaktycznie lub
na minusie. Dlatego nie można obrać
wspomagająco przy
sobie jednego schematu zimowego
przeziębieniu, grypie,
ubioru. Najistotniejsze jest to, żeby
infekcjach górnych
strój dopasować do aktualnie panująi dolnych dróg
cej na dworze aury.
oddechowych.
Ochrona nóg
Podmiot odpowiedzialny:
Laboratoires Lehning
Przedstawiciel podmiotu
odpowiedzialnego
Najważniejszym elementem każdego ziw Polsce: Rustika Sp z o.o.
mowego stroju są buty. Dobre zimowe buty
www.lehning.pl
powinny przede wszystkim być nieprzemakal-
20
Lek homeopatyczny
złożony

Ekstra odporność dla dzieci
- MiniRutin Junior
suplement diety
przed złamaniem. Zimowe buty nie powinny
być zbyt ciężkie, tak aby dziecku nie było trudno w nich chodzić. Podeszwa musi dobrze izolować stopę od podłoża, natomiast materiał,
którym są pokryte, powinien być przewiewny.
Kupując buty, należy zadbać o dobry rozmiar,
nie mogą być one za małe – potrzebny jest
komfort i miejsce na grubą skarpetkę, ani za
duże – stopa powinna być stabilnie osadzona
bez nadmiaru wolnej przestrzeni.
Sweter i kurtka
Łatwiej o utrzymanie właściwej temperatury,
gdy jesteśmy odpowiednio ubrani. Raczej nikt
nie zdecyduje się na wyjście z domu podczas
mrozu bez kurtki, ale należy pamiętać, że zakładany strój nie może być przypadkowy. Ważne
jest, żeby ubranie „oddychało”. Należy unikać
strojów wykonanych z nieprzepuszczających
tkanin, zwłaszcza części odzieży, które przylegają bezpośrednio do ciała, powinny być jak
najbardziej naturalne. Nie mogą być też zbyt
obcisłe i ograniczające ruchy, gdyż wtedy pojawić się mogą problemy z krążeniem.
Ubieranie warstwowe, „na cebulkę”, jest bardzo
skuteczne, nie tylko powoduje tworzenie warstw
izolacyjnych, przez co organizm jest lepiej ogrzany, ale pomaga, gdy kilkakrotnie zmieniamy
otoczenie, w którym panują różne temperatury.
Ubranie warstwowe pozwala na samodzielną
regulację ciepłoty poprzez zakładanie i zdejmowanie kolejnych warstw. Podczas jazdy samochodem najczęściej włączone jest ogrzewanie,
należy więc zdjąć kurtkę przed podróżą. Szczególnie w przypadku dzieci dbajmy o to, by szyb-
Dzieci to uwielbiają - pyszne cukierki do ssania o smaku
malinowym. Podnoszą naturalną odporność organizmu
co jest szczególnie ważne w okresie zwiększonego ryzyka
zachorowań na grypę, przeziębień i kataru. Bogaty
skład zawierający aż 6 aktywnych substancji:
miód, maliny, czarna porzeczka, witamina C,
rutyna, cynk. Preparat zalecany już od
3 roku życia. Do nabycia wyłącznie w aptekach.
ko dostosowywać ich strój do temperatury otoczenia, co pozwoli uchronić je zarówno przed
zmarznięciem, jak i przed przegrzaniem.
Kolorowe dodatki
To prawda, że przez odsłoniętą głowę ucieka
najwięcej ciepła, nawet do 40%, trzeba więc
zadbać o odpowiednie jej okrycie. Bardzo
wrażliwe są uszy, które szybko marzną, dlatego czapka jest niezbędnym elementem garderoby. Co ważne, zakładając ją, chronimy również zatoki dziecka. Wełniane czapki są ciepłe,
pozwalają także na oddychanie skóry. Należy
unikać nakryć z materiałów syntetycznych,
oraz tych, które nie przykrywają uszu.
Dzieci lubią ciepłe, kolorowe, czasem zabawne
czapki – takie chętnie zakładają. Gorzej rzecz
się ma z nastolatkami, które uparcie odmawiają noszenia tej części garderoby. W ich przypadku przydatne mogą się okazać nauszniki
lub grube opaski na uszy.
Bardzo szybko marzną dłonie, dlatego w żadnym wypadku nie można zapominać o rękawiczkach. Ich wybór jest ogromny – z jednym
palcem czy z pięcioma, grubsze, cieńsze, wyprodukowane z różnych materiałów. Najlepiej
ochronią przed zimnem jednak te grube, wełniane z jednym palcem. Do zabaw na śniegu
odpowiednie są rękawiczki wielowarstwowe ze
ściągaczem. Dobrym rozwiązaniem dla dziecka
są rękawiczki na sznurku – maluch nie zgubi ich
nawet podczas najbardziej szalonej zabawy. Po
dobraniu do czapki i rękawiczek ciepłego szalika możemy z czystym sumieniem korzystać razem z dzieckiem z zimowych atrakcji. 
21

Rady

Zamiast jednego grubego swetra, załóż
dwa cieńsze (tak samo można postąpić
w przypadku skarpetek). Między warstwami
materiału pojawia się bowiem powietrze, które
działa jak izolator.

Nie wszystkie części ciała można osłonić
przed zimnem, trzeba je więc chronić w inny
sposób. Bardzo wrażliwa twarz będzie
lepiej zabezpieczona, gdy przed wyjściem
posmarujemy ją maścią z witaminą A lub tłustym
kremem.

Ogrzewacze – w sklepach dostępne są
ogrzewacze do dłoni lub stóp, które przez
pewien czas ocieplą skórę. To torebeczki
wypełnione cieczą, które po przełamaniu
zaczynają wytwarzać ciepło. Są one wielorazowe
i można ponownie przygotować je do użytku,
ogrzewając w gorącej wodzie.

Po powrocie z zimowego wyjścia
koniecznie trzeba pamiętać, by przebrać
dziecko w suche ubranie i podać mu do picia
coś rozgrzewającego, np. herbatę z sokiem
malinowym.
st ref a zd ro w ia s e n io ra
Uważaj co krok!
Zimowe kontuzje
Gdy chodniki są oblodzone, nietrudno o wypadek – ortopedzi i chirurdzy
mają o tej porze roku najwięcej pracy. Skręcenia, zwichnięcia i złamania
to najczęstsze z zimowych urazów. Jak je rozpoznać i w jaki sposób sobie
pomóc, gdy już przydarzy nam się kontuzja?
TEKST: Sylwia Kupczyk-Targosz
N
awet jeśli nie uprawiasz wyczynowo sportów zimowych, w każdej
chwili może Ci się przytrafić kontuzja. Wystarczy chwila nieuwagi,
by resztę zimy spędzić z nogą w gipsie. Choć
nie wszystkie urazy są jednakowo groźne, nie
wolno ich bagatelizować.
Skręcenie
Najmniej groźną z kontuzji jest skręcenie.
Wystarczy nagły i gwałtowny ruch stawu, by
w wyniku nadmiernego rozciągnięcia wiązadeł
okołostawowych, niekiedy też częściowego ich
rozerwania oraz naderwania torebki stawowej,
Objawy:
 obrzęk, opuchlizna,
 zasinienie,
 ból (gwałtowny po urazie, podczas wykonywania ruchów oraz w spoczynku),
 niekiedy rozszerzenie zakresu ruchu danej
części ciała (np. nadmierne wygięcie stopy).
Postępowanie: należy unieruchomić kończynę
i trzymać ją uniesioną, np. opierając na krześle. Pomocne będą zimne okłady (np. z octu
lub z altacetem) – zmniejszą ból, zasinienie
i usuną opuchliznę.
Leczenie: na ogół obrzęk ustępuje samoistnie
po kilku dniach, dla pewności warto jednak
wykonać zdjęcie RTG. W poważniejszych przy-

Pomocne zabiegi
We współczesnej medycynie wykorzystuje
się technologie przyspieszające zrost kości
i syntezę kolagenu. Magnetronic to zabieg
z wykorzystaniem pola magnetycznego,
pod którego wpływem następuje poprawa
procesów regeneracyjnych, odżywienie
tkanek, stymulacja odnowy kolagenu,
poprawa krążenia. Można go wykonywać
przez gips. Laseroterapia ma podobne
działanie, jednak wymaga wycięcia otworu
w gipsie. Z tego powodu nie można jej
stosować w leczeniu złamań z przemieszczeniem kości. W ramach rehabilitacji
wykonuje się również specjalistyczne
masaże i ćwiczenia.
Po zdjęciu gipsu warto wybrać się do spa,
by przeprowadzić wzmacniającą kurację
borowinami, czyli torfem leczniczym. Jest
ona zalecana m.in. w leczeniu chorób
i urazów narządów ruchu oraz w zwyrodnieniach i zabiegach pielęgnacyjnych
(zwalcza cellulit). Jeśli nie możesz się wybrać na taką kurację, sięgnij po dostępną
w aptekach maść borowinową.
pojawiły się ból i obrzęk. Najczęściej mamy do
czynienia ze skręceniem stawu skokowego,
które powstaje, gdy źle stąpniemy. Skręcenia
dotyczą również kolan, nadgarstków oraz…
palców u rąk.

UWAGA!
Samodzielne próby
„rozruszania” uszkodzonych stawów mogą
pogłębić urazy! Zawsze
konsultuj się z lekarzem.
22
padkach może być konieczna konsultacja lekarska. W sytuacji skręcenia stawu skokowego
lub kolanowego nie wolno chodzić!
Zwichnięcie
W efekcie mocnego urazu kość w obrębie
stawu zmienia położenie i przerywa torebkę
stawową, więzadła, może też uszkodzić nerwy. Charakterystyczna w tym przypadku jest
widoczna zmiana kształtu stawu.
Objawy:
 zasinienie, krwiak, wylew,
 obrzęk,
 zauważalne zniekształcenie stawu – zmiana
położenia kości w obrębie stawu,
 gwałtowny – silniejszy niż przy skręceniu –
ból w okolicy stawu i niemożność wykonania
ruchów.
Postępowanie: należy unieruchomić staw i zastosować zimny okład. Niezbędna jest jak najszybsza pomoc medyczna. Każde zwichnięcie
wymaga nastawienia, a tego może się podjąć
wyłącznie specjalista. Próby samodzielnego
nastawiania kości mogą się zakończyć uszkodzeniem nerwów i trwałym kalectwem.
Leczenie: zwichnięcie powinno się leczyć
w warunkach szpitalnych. Konieczne jest nastawienie przemieszczonej kości oraz unieruchomienie kończyny na 2-8 tygodni, by odbudować torebkę stawową.
Złamanie
Gdy uraz przekracza wytrzymałość kości, następuje jej pęknięcie. Skóra może pozostać
nienaruszona (mówimy wówczas o złamaniu
zamkniętym) lub przerwana przez pękniętą
kość (złamanie otwarte), co grozi zakażeniem.
Objawy:
 bardzo silny ból, uniemożliwiający poruszanie,
 zmiana barwy skóry (bladość lub zaczerwienienie),
 obrzęk związany z przemieszczaniem się
fragmentów kostnych pod skórą,
 wylew podskórny,
 krwawienie, rana, widoczne w niej odłamki
uszkodzonej kości.
Postępowanie: należy unieruchomić uszkodzoną część ciała i jak najszybciej przetransportować poszkodowanego do lekarza lub wezwać
pogotowie ratunkowe (szczególnie w przypadku złamania otwartego). Usztywnia się sąsiadujące stawy – można użyć do tego kijków
narciarskich, desek, a nawet bandaża, łącząc
złamaną nogę ze zdrową.
Leczenie: w tym przypadku niezbędne jest leczenie szpitalne. Lekarz nastawia uszkodzoną
kość (jeśli jest to możliwe) i usztywnia ją na
stałe (poprzez założenie gipsu). Po powrocie
do zdrowia poszkodowanego czeka też reha-
bilitacja, by unieruchomiony przez długi czas
narząd odzyskał utraconą sprawność.
Rodzaje
unieruchomień
Najbardziej rozpowszechnioną metodą unieruchomienia ciała jest gips. Niestety trwały ucisk wpływa niekorzystnie na stan skóry
i osłabia mięśnie, a nieumiejętne założenie
gipsu może spowodować niedowład nerwów i zmiany w naczyniach krwionośnych.
Tradycyjny gips ustępuje więc miejsca innym
„wynalazkom”, np. opatrunkom wykonanym
z włókna szklanego nasączonego żywicą poliuretanową. Oprócz tego, że nie trzeba ich
zdejmować, by wykonać prześwietlenie RTG,
mają one wiele zalet: proces twardnienia
przebiega znacznie szybciej niż w przypadku
gipsu (ok. 30 min), są lżejsze i odporne na
wilgoć, umożliwiają też swobodniejszy przepływ powietrza.
Dieta
wzmacniająca
kości i stawy
Urozmaicona dieta może sprawić, że kości
staną się mocniejsze, a ich regeneracja będzie
szybsza. Na talerzu nie powinno zabraknąć
pokarmów bogatych w białko, wapń i witaminę D, potas, magnez, cynk, fluor i mangan.
Wapń znajdziesz w świeżym mleku i jego przetworach. Powinien być jednak dostarczany z różnymi pokarmami – doskonałym jego źródłem
są sardynki lub szprotki czy rośliny strączkowe.
Warto wiedzieć, że przyswajalność wapnia
zwiększa witamina C, którą znaleźć można m.in.
w cytrusach, czerwonej papryce, brukselce i czerwonej kapuście, oraz witamina D zawarta w tłustych rybach, jajach, wątróbce i maśle.
Pełnowartościowe białko dostarczysz organizmowi, spożywając m.in. białko jaja kurzego,
mięso i ryby. Należy jednak pamiętać, że nie
można spożywać nadmiernej ilości białka.
Może to doprowadzić do wzrostu zachorowalności na choroby serca, nowotwory jelita
grubego, alergie czy nadciśnienie tętnicze.
Spożywaniu dużej ilości białka może towarzyszyć też zwiększone wydalanie wapnia z moczem, co prowadzi do osteoporozy.
W trakcie rekonwalescencji należy unikać
używek, zwłaszcza kofeiny i alkoholu, natomiast kawę i herbatę warto zastąpić wodą
mineralną. 

Pierwsza pomoc
w przypadku kontuzji:
 Natychmiast zdejmij obuwie i biżuterię
– w przypadku wystąpienia obrzęku nie
będzie to możliwe, a ich ucisk utrudni
krążenie krwi.
 Opuchliznę zmniejszysz, unosząc
kończynę.
 Okłady z lodu obkurczą naczynia
krwionośne, jednak nie wolno przykładać
kostek lodu bezpośrednio do skóry.
 Stosuj okłady z altacetu, wody z octem
albo łagodzące, przeciwzapalne i przeciwbólowe żele dostępne w aptekach.
Okładów nie wolno przykrywać folią.
 Nie stosuj okładów na skaleczenia
i otwarte rany!
 Jeśli pomimo podjętych działań ból
i obrzęk nie ustępują, jak najszybciej
poproś o pomoc lekarza.

Osoby starsze, o mniejszej sprawności
fizycznej, a w szczególności z osteoporozą, są
bardziej narażone na złamania kości. W ich
przypadku nawet niewielki uraz może być
niebezpieczny. Warto zadbać o wzmocnienie
kości (np. stosując odpowiednią dietę lub
suplementy), a w niekorzystnych warunkach
pogodowych zachować szczególną ostrożność.
23
st ref a zd ro w ia s e n io ra
Pomoc
dla pomagającego
Opieka nad przewlekle chorującą starszą
osobą jest trudna z wielu powodów. Wymaga
nie tylko sprawności fizycznej, zdolności
organizacyjnych, ale także wielkiej odporności
psychicznej. Gdzie szukać wsparcia, gdy
pomagający jest w potrzebie?
TEKST: Alicja Tomczyk
W
przygotowanym przez amerykański serwis health.com
raporcie o najbardziej depresyjnych zawodach świata na
pierwszym miejscu znalazł się opiekun osób
starszych i przewlekle chorych. Wyniki badań
nie zaskakują. Codzienna opieka nad chorym
jest bardzo obciążająca psychicznie. Co więcej, wymaga od opiekuna ogromnego wysiłku
fizycznego – osoby unieruchomione trzeba
przecież nakarmić, umyć, pomóc im w toalecie lub przewinąć, zmienić pościel, zrobić
masaż przeciwdziałający odleżynom. Wykwalifikowany personel medyczny ma swoje metody i sprawnie radzi sobie z tymi obowiązkami. Gdy opiekunami są najbliżsi, sytuacja jest
znacznie trudniejsza.
Poświęcenie
dla bliskich
Do niełatwych obowiązków pielęgnacyjnych dochodzi reorganizacja życia, często wpływająca
na sytuację w rodzinie. Niejednokrotnie dzieje się

Żywienie chorych
W żywieniu pacjenta leżącego i przewlekle
chorującego pomocne są wskazówki
dietetyka. Osoby chore cierpią często
na zaburzenia łaknienia lub mają
trudności z gryzieniem i połykaniem.
Szczególnie ważne jest wówczas, by w jak
najmniejszej objętości pokarmu znalazło
się maksymalne bogactwo składników
odżywczych, co trudno zrealizować bez
specjalistycznej wiedzy.
24

UWAGA
Zajmowanie się chorym
jest jak praca na pełnym
etacie. Jeśli opiekujesz się osobą
przewlekle chorą, nie zapominaj
o własnych potrzebach i zregenerowaniu sił po wyczerpujących
obowiązkach. To prawo i...
obowiązek każdego opiekuna.
Twój nastrój przekłada się
bowiem na samopoczucie chorego.
tak, że ktoś rezygnuje z życia zawodowego, by
poświęcić się opiece nad przewlekle chorym –
seniorem lub osobą trwale unieruchomioną.
Chorzy nie mogą zostać nawet na chwilę sami,
a pomoc opiekuna z zewnątrz nie zawsze jest
akceptowana przez chorego.
Dodatkowo osoby przewlekle chore często
potrzebują rehabilitacji. Wypożyczenie sprzętu rehabilitacyjnego, dostosowanie mieszkania do potrzeb
osoby chorej – wszystko to wymaga dobrej organizacji.
Niekiedy nakład sił i środków jest spory: przebudowa łazienki pod kątem potrzeb chorego, zakup specjalistycznego łóżka i innych przedmiotów ułatwiających opiekę – to tylko niektóre wydatki ponoszone
przez osoby opiekujące się chorymi. Na szczęście nie wszystko trzeba
kupować. Można skorzystać z wypożyczalni sprzętu medycznego i rehabilitacyjnego. Korzystając z pomocy ekspertów tam pracujących,
można poradzić się w kwestii odpowiedniego dopasowania sprzętu
do potrzeb pacjenta, instrukcji montażu, użytkowania i konserwacji
sprzętu. Najczęściej wypożycza się łóżka elektryczne oraz wózki inwalidzkie. Drobniejszy sprzęt do rehabilitacji można kupić nawet przez internet. W ofercie wielu wypożyczalni i sklepów jest też montaż sprzętu
w domu pacjenta. Warto zorientować się, czy sklep lub wypożyczalnia
mają umowę z NFZ.
Wsparcie jest możliwe
Natłok obowiązków, codzienne obserwowanie cierpienia bliskiej osoby,
świadomość braku poprawy – z takimi obciążeniami zmagają się bliscy
osób przewlekle chorych. Nierzadko tłumią w sobie emocje, gdyż wiedzą,
że muszą być silni. W takiej sytuacji nietrudno o depresję.
Z pomocą spieszą fundacje i stowarzyszenia wspierające osoby opiekujące się przewlekle chorymi. Jedną z nich jest Stowarzyszenie na Rzecz
Chorych Długotrwale Unieruchomionych „Niebieski Parasol”, działające
od 1995 r. Stowarzyszenie ma siedzibę w Olsztynie, tam prowadzi m.in.
wypożyczalnię sprzętu rehabilitacyjnego i organizuje kursy opieki nad
chorymi. Jednym z założeń „Niebieskiego Parasola” jest popularyzacja
opieki i rehabilitacji w domu chorego. Od blisko dwudziestu lat propaguje opracowane przez ekspertów współpracujących ze stowarzyszeniem
standardy i procedury postępowania w obszarze opieki długoterminowej. Zostały one zaakceptowane przez Naczelną Radę Pielęgniarek i Położnych, Ministerstwo Zdrowia, Narodowy Fundusz Zdrowia, a także
przez pacjentów i ich rodziny. Prezes Stowarzyszenia uczestniczy w wielu
spotkaniach i pracach dotyczących reformy systemu ochrony zdrowia
w Polsce, a od 2002 r. pełni funkcję konsultanta krajowego w dziedzinie
pielęgniarstwa przewlekle chorych i niepełnosprawnych.
Do „Niebieskiego Parasola” można się także zgłosić po poradę dotyczącą opieki nad chorującymi bliskimi. Stowarzyszenie prowadzi programy profilaktyki i leczenia odleżyn, pielęgnowania osób z problemem
nietrzymania moczu, podnoszenia i przemieszczania chorych. Więcej
informacji można znaleźć na stronie: www.niebieskiparasol.org.pl
Natomiast w portalu http://opiekawdomu.info, prowadzonym przez Polskie Towarzystwo Opieki Paliatywnej Oddział w Poznaniu znaleźć można
nie tylko specjalistyczne artykuły psychologów, dotyczące opieki, ale także skontaktować się z ekspertem. Pomocy psychologicznej szukać można
także w lokalnych poradniach psychologicznych działających najczęściej
przy miejskich szpitalach.
Warto poszukać także książek i opracowań, dotyczących opieki nad
chorymi. Jednym z takich wydawnictw jest książka „Przewlekle chory
w domu. Poradnik dla rodzin i opiekunów” pod redakcją Piotra Krakowiaka, Dominika Krzyżanowskiego i Aleksandry Modlińskiej.
Przydatne linki:
 www.opiekanadchorym.pl
 www.alzheimer-opiekuni.pl
 www.opiekunki-forum.pl
 www.psychowsparcie.org 
25
R E KLA M A
Majtki chłonne TENA Pants to produkt
polecany osobom prowadzącym
aktywny tryb życia.
Oferuje dodatkową ochronę i jest łatwy
w użytkowaniu, ponieważ można go nosić jak zwykłą
bieliznę.
Oddychająca powłoka, szybkie wchłanianie nawet
bardzo dużych ilości moczu oraz utrzymywanie
wilgoci z dala od skóry, nawet podczas długotrwałego
siedzenia lub leżenia, to najważniejsze zalety
TENA Pants.
st ref a zd ro w ia d la ka ż d eg o
Dotyk
królowej śniegu
Chłód odczuwany przez nasze dłonie i stopy
w zimowe dni jest naturalny, ale co wtedy,
gdy problem z dogrzaniem kończyn pojawia
się niezależnie od pogody? Stały dyskomfort
zimnych dłoni i stóp może sygnalizować
poważniejsze problemy.
TEKST: Joanna Pelczar

P
rzyczyny zimnych stóp i dłoni w większości przypadków są błahe i łatwe do
wyeliminowania. Kończyny – jako najdalej oddalone od serca – zazwyczaj
mają niższą temperaturę niż np. klatka piersiowa. U wielu osób problem ten objawia się
wyłącznie zimą, wtedy przyczyną jest na ogół
niedogrzanie. Gdy jednak zimno w dłonie czy
stopy odczuwamy stale, problemem mogą być
zaburzenia krążenia.
Przyczyny
osłabienia
krążenia
Osłabione krążenie może być spowodowane
przez elementy ubrania – obciskające skarpetki,
rękawy czy biżuterię, ale także przez czynniki
psychiczne, takie jak stres czy niepokój. Organizm człowieka w stanie zagrożenia wytwarza
adrenalinę, która sprawia, że więcej krwi napływa do mięśni i serca, natomiast mniej do
Choroba
Raynauda
Cierpią na nią najczęściej osoby młode, częściej kobiety niż mężczyźni. To napadowy skurcz tętnic rąk,
występujący pod wpływem zimna lub
bez konkretnej przyczyny. Palce początkowo stają się blade, a następnie sine lub
zaczerwienione, może towarzyszyć temu
ból lub uczucie mrowienia czy drętwienia.
wielu innych pokończyn. Na
Po zauważeniu takich objawów należy
zgłosić się do lekarza, gdyż zignoroważnych chorób –
zimne stopy często
wane mogą prowadzić do późniejniewydolności nerek
też narzekają osoby
szych problemów w obrębie
lub serca, miażdżycy
szczupłe oraz ludzie
tkanki łącznej.
tętnic czy niedoczynnomający niskie ciśnienie.
Bardziej narażone są osoby
prowadzące siedzący tryb życia
oraz spędzające dużo czasu przed
komputerem. Wpływ na osłabienie krążenia
ma także palenie papierosów, gdyż nikotyna
powoduje skurcz naczyń krwionośnych – palacze częściej skarżą się na chłodne kończyny niż
osoby bez nałogu. Przyczyną problemu może
być również zawarta w kawie kofeina.
Szczególna
uwaga na…
Jeśli do wychłodzonych rąk dochodzą dodatkowe objawy w postaci silnego zmęczenia,
bladości i ogólnego osłabienia, niezbędne jest
przeprowadzenie badań w kierunku anemii.
Marznące kończyny mogą być też objawem
26
ści tarczycy.
Istnieją jednak osoby, które nie
kwalifikują się do żadnej z wyżej wymienionych grup, i w ich przypadku można
mówić o osobistych uwarunkowaniach, najprawdopodobniej dziedzicznych.
Jak sobie radzić?
To wychłodzone, a także przemoczone stopy
są najczęstszą przyczyną przeziębień, należy
więc zadbać o to, by zimą chodzić w ciepłych
butach i rękawiczkach. Jeżeli już doprowadzimy do ich wychłodzenia, pamiętajmy, że nasze dłonie i stopy nie są w stanie ogrzać się
natychmiast. Dobrze jest pobudzać krążenie
poprzez masaże czy prysznic naprzemiennie
ciepłą i zimną wodą. Masaż szorstką szczo-
Ważne jest również rzucenie palenia,
ograniczenie kawy i picie napojów
rozgrzewających, np. wzbogaconych
o cynamon, miód czy imbir.

teczką błyskawicznie przywróci odpowiednie
ukrwienie, po kąpieli natomiast dobrze jest
włożyć na stopy ciepłe skarpetki. Pomóc mogą
również rozgrzewające kąpiele z dodatkiem
aromatycznych olejków (właściwości rozgrzewające mają zwłaszcza eukaliptus i sosna),
moczenie stóp w ciepłej wodzie, kompresy czy
rozgrzewające maści.
Osoby pracujące przed komputerem, powinny
pamiętać o częstych przerwach, zmianach pozycji za biurkiem, a także o wykonywaniu po
pracy ćwiczeń fizycznych, które mogą pobudzić krążenie. Dobrze jest regularnie (2-3 razy
w tygodniu) się gimnastykować. Osoby mające
problemy z właściwym krążeniem powinny pamiętać o odpowiednim ułożeniu dłoni podczas
pracy przy biurku. W tym celu najlepiej zaopatrzyć się w specjalną żelową podkładkę pod
mysz komputera. Ważne jest również rzucenie

Zimne dłonie
u noworodka
Noworodki bardzo często mają
zimne dłonie, w ich przypadku
jednak przeważnie nie jest to problem, a naturalny stan rzeczy. Zimne
kończyny u dziecka nie muszą oznaczać, że jest ono niewłaściwie ubrane
lub wychłodzone. To czy dziecku jest
ciepło najlepiej sprawdzić dotykając
jego pleców. Objaw zimnych dłoni
znika samoistnie wraz z rozwojem malucha.
palenia, ograniczenie kawy
i picie napojów
rozgrzewających, np. wzbogaconych o cynamon,
miód czy imbir. Jeżeli
wszystkie powyższe sposoby
okażą się nieskuteczne, warto
skonsultować się z lekarzem, gdyż problem
może być poważniejszy. Niepokój powinno
wzbudzić długotrwałe utrzymywanie się objawów, a także współistniejące sygnały ze strony
innych narządów. 
R E KLA M A
st ref a zd ro w ia d la ka ż d eg o
Walentynki
Święto zakochanych stwarza doskonałą, lecz na szczęście nie jedyną
okazję do przeżycia radosnych chwil we dwoje. Gdy ze sklepowych
wystaw znikną wszechobecne serduszka, nie pozwól codzienności
przytłoczyć najpiękniejszych z uczuć. Wręcz przeciwnie – pielęgnuj je
każdego dnia, by walentynki trwały dla Was przez cały rok!
TEKST: lek. psycholog Aldona Wolny

N
ajpierw euforia i „motyle” w brzuchu, z czasem sympatia, przyjaźń,
a niekiedy nawet rutyna i stagnacja... Czy chcemy tego, czy nie,
sami piszemy scenariusz naszego związku.
Możemy wierzyć w romantyczną miłość i potęgę przeznaczenia, jednak by uczucie nie
wygasło, trzeba je pielęgnować. Psychologowie twierdzą, że o relację z partnerem należy
dbać każdego dnia, od pierwszych wspólnych
chwil, a potwierdzają to przykłady osób, które trwają w szczęśliwych, satysfakcjonujących
związkach..

Jak pielęgnować
związek każdego dnia?

Okazuj szacunek i oczekuj szacunku.
 Troszcz się o partnera i mów mu
o swoich potrzebach.
 Często rozmawiajcie, cieszcie się
swoją obecnością.
 Nie bój się pokazywać swej drugiej
połówce, jak bardzo jest dla Ciebie ważna.
Drobne gesty, jak uśmiech czy przytulenie
na dzień dobry, rozświetlają nawet
najbardziej pochmurny dzień.

Pielęgnujcie wspólne hobby, pasje.
 Pamiętajcie o datach, rocznicach –
razem świętujcie nawet niewielkie sukcesy,
drobne okazje. Nie odmawiajcie sobie
wspólnie przeżywanej radości.
 Wprowadzajcie atmosferę flirtu
i zaskoczenia w związku. Tak podsycana
namiętność nie zgaśnie, a związek da
Wam obojgu pełną satysfakcję.
KONFLIKTY
Drobne nieporozumienia, zderzenie poglądów są
nieuniknione tam, gdzie spotykają się dwa charaktery. Warto więc
doskonalić komunikację, by zapobiec
rozwojowi negatywnych emocji. Choć
„mężczyźni są z Marsa, a kobiety
z Wenus”, nie musimy mówić różnymi
językami. Pamiętajmy, że rozmowa
opiera się na dialogu, czyli wymianie racji i zajęciu stanowiska
wobec nich.
To nie tylko
chemia!
Pobudzające adrenalina i fenyloetyloamina,
uszczęśliwiające endorfiny, budząca ekstazę
dopamina, a wreszcie oksytocyna – hormon
bliskości – nie chcemy myśleć, że do ich
działania sprowadza się nasze uczucie. Tymczasem naukowcy dowodzą, że zakochany
mózg jest wręcz „odurzony” podwyższonym poziomem hormonów. Stan ten trwa
mniej więcej trzy lata, burząc w nas zdrowy
rozsądek i idealizując obraz ukochanej osoby. Nie oznacza to jednak, że „prawdziwa”
miłość zdarza się tylko w bajkach, a długotrwały związek jest skazany na porażkę. Jeśli zadbamy o niego odpowiednio wcześnie,
mamy szansę na zbudowanie trwałej relacji,
dającej radość i poczucie spełnienia.
Uczucia
jak pory roku
Wkraczając w związek, warto pamiętać,
że naturalną koleją wszelkich emocji jest
zmienność. Co jednak najważniejsze –
uczucia nie zmieniają się same, lecz to
my zmieniamy się przez całe życie! Z biegiem lat mamy inne potrzeby, oczekiwania
i priorytety. Świadomość tej fascynującej
zmienności, bezustanne odkrywanie tego,
28
co nowe, w naszym partnerze to podstawa
udanego związku, w którym nie ma szans
na popadnięcie we frustrującą nudę.
Miłość nadaje
sens
Według prof. Bogdana Wojciszke najwięcej satysfakcji daje nam tzw. związek
kompletny. Budują go namiętność (dominująca w pierwszej fazie rozwoju uczucia),
intymność (czyli zaufanie i wsparcie) oraz
zaangażowanie. Sama namiętność nie wystarczy jednak, by związek przetrwał, gdyż
pożądanie ulatuje po pewnym czasie wraz
z przysłowiowymi „motylami”. Jeśli więc
na początku wspólnej drogi nie zadbamy
o to, co najważniejsze, będziemy skazani na przegraną już na starcie. Spełnienie
w związku (i w życiu!) daje bowiem, czego
dowodzą inne badania, nie tylko branie, ale
przede wszystkim... dawanie. To gotowość
do bycia wsparciem dla innych tak naprawdę nadaje naszemu życiu sens, o czym prędzej czy później przekonają się najbardziej
zatwardziali egoiści. 
Konserwanty
– z czym to się je?
„Bez konserwantów i sztucznych barwników” – wiele osób widząc
takie zapewnienie na produktach, wybiera je bez mrugnięcia okiem.
Dlaczego produkty nie zawierające konserwantów są lepsze od tych
drugich? I co to właściwie są konserwanty?
TEKST: Katarzyna Trybuś
oznaczone symbolami E-222-224 (siarczyny)
oraz E-232-234 (E232 – O-Fenylofenolan sodu;
E 233 – tiabendazol, dodawany do bananów
Wiele osób odchudzająi pomarańczy poprzez zamoczenie w rozcych się, nie mogąc zrezygnotworze; E 234 – nizyna, dodawana do sewać ze słodzenia napojów, zastęrów). Jednak nie wszystkie E-konserwanty
puje cukier słodzikiem (aspartam),
są szkodliwe np. E-260 to kwas octowy,
działa on jednak niekorzystnie,
gdyż oszukuje organizm słodkoE-261 octan potasu, a E-270 to kwas mleścią, która nie dodaje energii,
kowy – czyli dodatki nie wpływające w żapowoduje więc jednocześnie
den sposób na organizm.

UWAGA
zwiększenie apetytu.
Z
adaniem konserwantów jest przedłużenie świeżości produktu, a co za tym
idzie – zapobieganie rozwojowi pleśni,
bakterii i grzybów. Niegdyś produkty
były konserwowane wyłącznie w sposób naturalny, chociażby poprzez wędzenie czy solenie.
Dziś, żeby usprawnić ten proces i wyprodukować
żywność, która będzie miała wydłużony okres
przydatności do spożycia, dodaje się syntetyczne
środki konserwujące. O tym, czy produkt je zawiera, możemy dowiedzieć się czytając jego skład na
opakowaniu.
Tajemnicza litera
Wciąż jeszcze niewielu z nas czyta etykiety produktów – powody ku temu są różne – jedni
twierdzą, że nie znają się na tym, inni, że litery
są za małe. Bywa też, że sięgając po dany produkt sugerujemy się np. jego marką lub ceną, nie
czytając składu. Tymczasem warto zapoznać się
z treścią etykiety, gdyż w ten sposób łatwo można
odróżnić produkt dobry od tego gorszego. Producenci bardzo często reklamują swój wyrób w taki
sposób, że wydaje się być on naturalny i zdrowy,
gdy tymczasem lektura jego składu może nam
powiedzieć jak jest naprawdę. Składniki produktu na etykiecie ułożone są w kolejności od tego,
którego jest najwięcej do tych występujących
w niewielkich ilościach. Często podany jest także
ich procentowy udział. Przyjmuje się, że im krótsza lista składników, tym produkt jest bardziej
naturalny. Na opakowaniach produktów często
pojawiają się tajemnicze „E”. Wyglądają groźnie
i często odstraszają od zakupu produktu. „E”
jest to kod chemicznego dodatku do żywności,
który został uznany przez europejskie instytucje
za dopuszczony do spożycia. Pod każdym numerem „E” kryje się inny dodatek. Numery od 100
do 199 oznaczają barwniki, 200-299 to konserwanty, 300-399 przeciwutleniacze i regulatory
kwasowości, a 400-499 oznaczają zagęszczacze
i stabilizatory. Niektóre z tych składników występują w naturze i dodawane są np. ze względu na
ich właściwości związane z hamowaniem rozwoju bakterii w produkcie. Większy jest problem ze
składnikami, które w naturze nie występują, są za
to sztucznie zsyntetyzowane przez człowieka.
Czy konserwanty
są szkodliwe?
Konserwantów nie należy się bać. Trzeba tylko właściwie odróżnić te, które są dla nas dobre (lub obojętne) od tych szkodliwych, które
spożywane często kumulują się w organizmie
i mogą być niebezpieczne. Przyczyniają się one
do wzrostu ilości alergii pokarmowych i skórnych (E-211 benzoesan sodu, występujący
m.in. w napojach gazowanych). E-210, czyli
kwas benzoesowy może prowadzić do podrażnienia śluzówki żołądka (znajduje się w sokach
owocowych czy margarynie). Niekorzystnie
na układ trawienny wpływa także E-220 czyli dwutlenek siarki oraz E-249 azotyn potasu
(występujące np. w peklowanych kiełbasach).
Światowa Organizacja Zdrowia – WHO wskazała także konserwanty, całkowicie zabronione,
29
Naturalne
konserwanty
Oprócz sztucznych konserwantów, na co dzień
używamy także tych naturalnych. Do najpopularniejszych należą cukier i sól, a także ocet czy
cebula używane do marynowania. Naturalnie
konserwować żywność można także poprzez
jej suszenie czy wędzenie, dzięki czemu zachowuje ona długo świeżość. Sól i cukier wiążą
wodę, dlatego nie pozwalają na wytworzenie się
grzybów czy pleśni. Oczywiście tak jak na konserwanty sztuczne, trzeba uważać także na nie,
gdyż zbyt duża ilość spożywanego cukru lub soli
może być również niebezpieczna dla zdrowia –
nadmiar soli może spowodować nadciśnienie,
a cukru problemy z wagą. Dzienne spożycie soli
nie powinno przekraczać ok. 6 g na dobę (jest
to objętość jednej łyżeczki). Do tego jednak wlicza się sól zawartą we wszystkich produktach
przetworzonych. Jeszcze bardziej powinny ją
ograniczyć osoby mające podwyższone ciśnienie – do 3 g na dobę. Sól poprawia smak potraw, skutecznie można ją jednak zastąpić np.
ziołami. Cukier natomiast jest produktem, który
uzależnia, słodycze poprawiają nastrój, są lekarstwem na zły humor, niestety nie są obojętne
dla organizmu. Dziennie można spożyć do 90 g
cukru (jedna łyżeczka to ok. 5 g), warto zwrócić
uwagę zwłaszcza na słodzone napoje i jogurty,
które mogą zawierać bardzo dużo cukru. Jeśli
nie wyobrażamy sobie życia bez słodzonej kawy
czy herbaty, biały cukier można zastąpić cukrem
trzcinowym, brzozowym (ksylitol), stewią (naturalny cukier roślinny) lub miodem. 
Więcej o konserwantach na
st ref a r e la ks u
Hasło styczniowej krzyżówki to:
W ZDROWIU CAŁY ROK.
Dziękujemy za udział wszystkim uczestnikom konkursu!
Nagrody otrzymują: Janina z Łomianek, Janina z Tarnowskich Gór,
Monika z Korzennej, Teresa z Warszawy, Beata z Rzeszowa, Anna
z Warszawy, Barbara z Pułtuska, Zofia z Warszawy, Rafał z Piaseczna,
Urszula z Rzeszowa.
Nagrody, zestawy kosmetyków Laboratorium Kosmetyków Naturalnych Farmona z serii Perfect Beauty, roześlemy pocztą.
Nagrodą w konkursie jest 10 zimowych
zestawów kosmetyków Ziaja Med. W zestawie
znajdują się: lano krem na dzień/noc z kuracji
nawilżającej Ziaja Med, lano balsam do ciała
z kuracji nawilżającej Ziaja Med, płyn micelarny
Ziaja Med, krem pod oczy przeciw obrzękom
Ziaja Med, płyn do higieny intymnej łagodzący
Ziaja Med oraz krem tłusty ochronnoregenerujący z filtrami UV z kuracji lipidowej
Ziaja Med.
Litery z ponumerowanych pól utworzą rozwiązanie:
Imię i nazwisko Rozwiązanie krzyżówki należy przesłać pocztą do 17 lutego 2013 r. Pierwsze 10 osób,
które we wskazanym terminie nadeślą prawidłowe rozwiązanie, otrzyma nagrodę.
Dokładny adres Wyrażam zgodę na jednorazowe przetwarzanie moich danych osobowych przez CF CEFARM SA, ul. Jana Kazimierza 16,
01-248 Warszawa, dla celów przesłania nagrody za rozwiązanie krzyżówki w magazynie „Strefa Zdrowia dla Każdego”.
Jednocześnie CF CEFARM SA informuje, iż zgodnie z art. 24 ust. 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o ochronie danych
osobowych (Dz.U. z 2002 r. nr 101, poz. 926) podanie danych jest dobrowolne, a osoba, której dane dotyczą, ma prawo
dostępu do ich treści oraz ich poprawiania. Zbiór danych osobowych zebranych dla celów organizacji konkursu zostanie
zniszczony niezwłocznie po jego rozstrzygnięciu.
Regulamin konkursu jest dostępny w siedzibie CF CEFARM SA.
30
Korespondencję należy kierować na adres:
Centrala Farmaceutyczna CEFARM SA,
ul. Jana Kazimierza 16, 01-248 Warszawa,
z dopiskiem
„Krzyżówka – dział marketingu”
SUDAFED ® – WEŹ GŁĘBOKI ODDECH
Sudafed XyloSpray HA. Jeden ml aerozolu do nosa, roztworu zawiera 1 mg ksylometazoliny chlorowodorku. Wskazania: Zmniejszenie obrzęku błony śluzowej nosa w ostrym, w naczynioruchowym oraz w alergicznym zapaleniu błony śluzowej nosa. Ułatwienie
odpływu wydzieliny w zapaleniu zatok przynosowych oraz w zapaleniu trąbki słuchowej ucha środkowego połączonego z przeziębieniem. Do stosowania u dorosłych i dzieci w wieku powyżej 6 lat. Przeciwwskazania: Nadwrażliwość na którykolwiek składnik
leku. Suche zanikowe zapalenie błony śluzowej nosa. Nie stosować u pacjentów po usunięciu przysadki i po innych zabiegach chirurgicznych przebiegających z odsłonięciem opony twardej. Wiek poniżej 6 lat. Podmiot odpowiedzialny: McNeil Products Limited.
Przed użyciem zapoznaj się z ulotką, która zawiera wskazania, przeciwwskazania, dane
dotyczące działań niepożądanych i dawkowanie oraz informacje dotyczące stosowania
produktu leczniczego, bądź skonsultuj się z lekarzem lub farmaceutą, gdyż każdy lek
niewłaściwie stosowany zagraża Twojemu życiu lub zdrowiu.
JJ1898 XYL/08/12/03

Luty 2013 - Strefa Zdrowia dla Każdego

Transkrypt

Podobne dokumenty

PABC PDN 10-08.eps

Zmieniając siebie zmieniamy świat

Rak piersi - e

czytaj więcej

czytaj więcej

wiedzieć, to znaczy zwyciężyć

BAYER Bepanthen Nareszcie Razem vFIN [2015 06 01].indd

Jak powstaje moja migrena i jaki jest jej przebieg?

Rak piersi - Zalecenia postępowania diagnostyczno

ZN 52 - Wyższa Szkoła Agrobiznesu w Łomży

rak piersi - Centrum Medyczne Kształcenia Podyplomowego

Standardy badań ultrasonograficznych Polskiego Towarzystwa