AFEKTYWNOŚĆ DZIECI BEZDOMNYCH

AFEKTYWNOŚĆ DZIECI BEZDOMNYCH
Katarzyna Wolszczak
Fundacja SALVUS, Bydgoszcz, ul. Podmiejska 13/27, [email protected]
Pomyślny rozwój emocjonalny stanowi podstawę rozwoju osobowości odpowiadającej za koordynację
wszystkich procesów w relacjach jednostki z otoczeniem. Jeśli przebiega harmonijnie, umożliwia skuteczne
radzenie sobie z zadaniami, działaniami twórczymi oraz stanowi podstawę dobrostanu psychicznego
(Izard, 2012). Trauma związana z doświadczaniem bezdomności w pierwszych latach życia może wpłynąć na
rozwój emocjonalny.
AFEKTYWNOŚĆ
Twórcy Testu Piramid Barwnych Heiss, Halder i Hoger (1998) opisują afektywność
jako obszar osobowości w oparciu o cztery kryteria: siłę pobudzenia, czas trwania,
zabarwienie i nastrój.
Dominujący nastrój określa się analizując wybory barw użytych do budowy
piramid, a pozostałe komponenty na podstawie syndromów i wskaźników.
Wskaźnik chwiejności mówi o labilności vs sztywności afektu, dostosowanie
informuje o typowej formie doświadczania emocji, pobudzenie to otwartość na
bodźce, a tłumienie to bierność i wycofanie. Wskaźnik agresji mówi o poziomie
samokontroli i skłonności do zachowań asocjalnych.
CEL BADAŃ
Celem badań było poszukiwanie odpowiedzi na pytanie, czy bezdomność wiążę się ze specyficznymi
cechami afektywności. Porównywano wyniki uzyskane przez dzieci bezdomne z wynikami dzieci
posiadających dom. Uwzględniono zmienną pośredniczącą - płeć dziecka.
METODY
Wywiad i
obserwacja
GRUPA: 60 dzieci w wieku 4-15 lat
Płeć
Dziewczęta (43%)
Chłopcy (57%)
Test Piramid
Barwnych
Grupa badana
13
17
Grupa kontrolna
13
17
Średnie dla GB: wiek 9,67 lat, okres bezdomności 3,84 lata (39% czasu życia).
HIPOTEZY
Występują istotne statystycznie różnice w afektywności pomiędzy dziećmi bezdomnymi a dziećmi
posiadającymi dom. Afektywność dzieci bezdomnych charakteryzuje się bardziej obniżonym nastrojem,
większą chwiejnością emocjonalną, mniejszym dostosowaniem, niższym pobudzeniem i wyższym
wskaźnikiem agresji. Różnice te mają inny charakter, gdy uwzględnimy zmienną pośredniczącą jaką jest płeć.
Dziewczęta: pobudzenie na
WYNIKI
poziomie dyspozycyjnym oraz
WNIOSKI
wskaźnik obniżonego nastroju
Afektywność dzieci bezdomnych cechuje
Pobudzenie i tłumienie emocji na
Chłopcy: tłumienie emocji na
poziomie dyspozycyjnym
poziomie dyspozycyjnym i
niższy
poziom
pobudzenia
i
skłonność
do
skłonność do wyrażania buntu
tłumienia emocji. Chłopcy bezdomni
w większym stopniu niż domni tłumią
emocje, ale jednocześnie bardziej dążą do
kreowania wizerunku pewnych siebie,
usztywniając się w relacjach z ludźmi.
Porównywana grupa chłopców domnych
prezentowała większą skłonność do
egocentryzmu i buntu w zachowaniu, przy
Bezdomne dzieciństwo to poważne obciążenie rozwojowe. większej spontaniczności na poziomie
Przeżyta trauma podwyższa ryzyko zaburzeń emocjonalnych wewnętrznych dyspozycji. Dziewczęta
w przyszłości. Ponieważ struktura emocjonalna jest bezdomne ujawniły większą skłonność do
całościowym dynamicznym systemem reagującym na bodźce obniżonego nastroju i niższy poziom
zewnętrzne i wewnętrzne, naruszenie homeostazy w tym pobudzenia emocjonalnego niż domne.
zakresie może doprowadzić do utrwalenia nieadekwatnych
sposobów regulacji afektu i zaburzonych relacji z otoczeniem.
16,23
bezdomne
bezdomne
dome
29,8
bezdomni
29
domne
domi
9
8,31
22,37
20,91
19,12
14,09
4,15
9,03
5,07
POBUDZENIE
TŁUMIENIE
TŁUMIENIE
BUNT
POBUDZENIE
WSKAŹNIK OBNIŻONEGO
NASTROJU
BIBLIOGRAFIA:
Izard, C. E. (2012). Związki międzysystemowe. W: P. Ekman i R. Davidson (red.), Natura emocji (s. 298-302). Sopot:
Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Heiss, R., Halder, P. i Hoger, D. (1998). Test Piramid Barwnych. Warszawa: Wydawnictwo Erda.