Wstęp do depresji


Konferencja szkoleniowa - „Depresja kryzys globalny”
Wstęp do depresji
Lech Gadecki
specjalista psychiatra
i
Depresja – znaczenie terminu
Termin depresja jest wieloznaczny:
 w języku potocznym określa się nim złe samopoczucie,
obniżony nastrój, przygnębienie, niezależnie od przyczyn
tego stanu
 w psychiatrii dotyczy szczególnego rodzaju zaburzeń
nastroju i emocji, takich, które uznać można za zjawisko
chorobowe, a więc wymagających pomocy lekarskiej
granica pomiędzy „normalnym”
przygnębieniem a depresją jako stanem
chorobowym nie jest ostra,
co nie oznacza zupełnej bezradności
diagnostycznej
„Normalne” przygnębienie a depresja
Kryteria:
• - obraz kliniczny, zwłaszcza nasilenie zaburzeń
• - długość utrzymywania się
• - wpływ na funkcjonowanie w życiu codziennym, w pracy,
• potrzeba i skuteczność terapii
Przygnębienie fizjologiczne („normalne”)
i depresja jako zjawisko chorobowe
Kryterium
Przygnębienie
Depresja
nasilenie
zazwyczaj złe
smutek,
samopoczucie, „chandra” przygnębienie
czas utrzymywania się
krótki (godziny)
długi (tygodnie,
miesiące)
poczucie choroby
zwykle nie występuje
występuje często
dezorganizacja aktywności
zwykle nie występuje
złożonej (codzienne
lub jest mało znacząca
czynności, kontakty z
otoczeniem, praca zawodowa)
występuje często
Depresja – zgłaszane skargi
• -poczucie stałego zmęczenia, ociężałości,
• -niechęć do pracy i wykonywania codziennych
czynności,
• -„nic mnie nie cieszy”, „nic mnie nie interesuje”,
• -brak satysfakcji z życia, niechęć do życia,
• -gorsza pamięć, trudności ze skupieniem uwagi,
• -ciągłe martwienie się (o dzień dzisiejszy, o jutro),
•
•
•
•
•
•
•
•
-poczucie wewnętrznego napięcia, niepokoju,
-unikanie kontaktów ze znajomymi, kolegami,
-trudności w codziennych obowiązkach i w pracy,
-płytki sen, wczesne budzenie się,
-złe samopoczucie rano,
-brak apetytu, chudnięcie,
-zaparcie, wysychanie w ustach,
-bóle (głowy, mięśni).
Cechy i objawy zespołu depresyjnego typu
endogennego - cechy i objawy podstawowe (osiowe)
1.Obniżenie nastroju: depresja (smutek,
przygnębienie, ogólnie przykre przeżywanie ogółu
wydarzeń), anhedonia, zobojętnienie depresyjne
2.Obniżenie napędu psychoruchowego:
spowolnienie myślenia, tempa wypowiedzi,
poczucie gorszej sprawności pamięci, intelektu,
abulia, spowolnienie, zahamowanie ruchowe,
utrata energii, siły, poczucie ciągłego zmęczenia
fizycznego
3. Zaburzenia rytmu okołodobowego i objawy
somatyczne: hiposomnia (wczesne budzenie
się, sen płytki, przerywany), hipersomnia (z
sennością w ciągu dnia), zaburzenia rytmu
okołodobowego („rano gorzej, wieczorem
lepiej”), bóle głowy, wysychanie jamy ustnej,
zaparcia, zmniejszenie masy ciała

4. Lęk: poczucie napięcia, zagrożenia, trwożliwe
oczekiwanie, niepokój (manipulacyjny),
podniecenie ruchowe
1. Depresyjne zaburzenia myślenia: poczucie winy (urojenia
grzeszności, winy, kary), depresyjna ocena własnej
osobowości, zdrowia, szans wyleczenia (urojenia
hipochondryczne, nihilistyczne), depresyjna ocena własnej
sytuacji, przyszłości, przeszłości (urojenia, klęski, katastrofy),
zniechęcenie do życia, myśli i tendencje samobójcze
2. Zaburzenia aktywności złożonej: zmniejszenie liczby i
zakresu zainteresowań, pogorszenie zdolności do pracy,
osłabienie kontaktów z otoczeniem, izolowanie się,
zaniedbywanie się
Skargi i objawy somatyczne występujące
w zespołach depresyjnych
-zaburzenia snu (typowo – bezsenność, niekiedy
hipersomnia)
-bóle głowy (potyliczne, opasujące – „kask”)
-bóle typu neuralgicznego
-utrata apetytu, niekiedy jadłowstręt
-zaparcia (niekiedy biegunka)
-dyskomfort, rozlane bóle w jamie brzusznej
-zmniejszenie masy ciała (niekiedy zwiększenie)
-niepokój w okolicy serca, dołku podsercowym
 -„zaciskanie” klatki piersiowej, poczucie
duszności i „płytkiego oddechu”
 -skargi przypominające dławicę piersiową
 -umiarkowana tachykardia lub bradykardia
 -suchość jamy ustnej
 -palenie, pieczenie skóry, błon śluzowych
 -wzmożona potliwość
 -poczucie oziębienia stóp, rąk

Czynniki ryzyka samobójstwa w depresjach
1.Cechy zespołu depresyjnego:
-depresja o dużym nasileniu,
-poczucie winy, poczucie beznadziejności,
-niska samoocena,
-lęk, niepokój,
-bezsenność,
-ujawniane myśli lub zamiary samobójcze

2.Cechy demograficzne:
-wiek >45. rż.,
-płeć: mężczyzna,
-owdowiała(y), rozwiedziona(y)

3.Sytuacja socjalna:
-samotność,
-brak wsparcia,
-zła sytuacja materialna,
-utrata pracy, źródeł utrzymania

4.Dane z wywiadu:
-próby samobójcze w przeszłości,
-samobójstwa osób bliskich (krewnych, osób
znaczących dla pacjenta)

5.Inne cechy:
-nadużywanie alkoholu,
-zaburzenia osobowości,
-przewlekłe choroby somatyczne,
-przewlekłe dolegliwości bólowe
Maski psychopatologiczne
 zaburzenia lękowe (lęk przewlekły, napadowy)
 natręctwa
 Jadłowstręt
Zaburzenia rytmów biologicznych
 bezsenność
 nadmierna senność (hipersomnia)
Maski „wegetatywne” i psychosomatyczne
 dławica piersiowa
 zaburzenia motoryki przewodu pokarmowego
 stany spastyczne dróg żółciowych
 zespół „niespokojnych nóg”
 świąd skóry
Maski bólowe
 bóle głowy
 neuralgia (np. nerwu trójdzielnego)
Maski behawioralne
 okresowe nadużywanie alkoholu
 okresowe nadużywanie leków
Depresja i choroby somatyczne

Depresja wpływa na obraz kliniczny i przebieg
niektórych chorób somatycznych
 Okres depresji wiąże się wyraźnie z częstszym
występowaniem chorób somatycznych
Rozpowszechnienie depresji w populacji osób
chorych somatycznie
Rodzaj chorób somatycznych
Rozpowszechnienie depresji
choroby nerek
do 20%
choroba Parkinsona
do 50%
choroby tarczycy
20–30%
choroby wątroby
do 15%
cukrzyca
do 10%
nowotwory
20–40%
padaczka
20–30%
udar mózgu
25–35%
zawał serca
15–25%
zespoły bólowe
do 50%
Metody stosowane w leczeniu
zaburzeń afektywnych
Farmakoterapia
Psychoterapia
Deprywacja snu
Fototerapia
Elektrowstrząsy
Najczęstsze błędy popełniane podczas
farmakoterapii i ważniejsze przyczyny
nieskuteczności LPD
•- stosowanie niewłaściwie dobranych leków LPD
•- stosowanie niewłaściwych (zwykle zbyt małych) dawek
LPD
• - stosowanie leku zbyt krótko, przedwczesne
zakończenie leczenia
•- pomijanie oceny stanu somatycznego i występujących
chorób oraz stosowanych w związku z tym leków, które
mogą osłabiać lub znosić efekt przeciwdepresyjny
•- ograniczanie się wyłącznie do farmakoterapii i pomijanie
pomocy psychoterapeutycznej
Dziękuję za uwagę