biskup opolski - Diecezja Opolska

Numer 10
Październik 2009 Rocznik LXIV
Bis ku p O po ls ki
70.
Komunikaty
na Konferencje Rejonowe 2009 r.
Racibórz
Nysa
Opole
–
–
–
15.09.2009 r., g. 1500
16.09.2009 r., g. 1500
16.09.2009 r., g. 1500
Konferencje Rejonowe w roku 2009 były okazją do pierwszego spotkania nowego biskupa opolskiego z duchowieństwem. Ich program odbiegał od dotychczas przyjętego modelu i skupiony był wokół zasadniczego
tematu tożsamości posługi kapłańskiej. Poniżej publikujemy wystąpienie biskupa ordynariusza, a następnie komunikaty, których treść została przedstawiona jedynie w wersji drukowanej i nie była relacjonowana
podczas konferencji.
473
Bp Andrzej Czaja
Słowo wprowadzenia
w tematykę Konferencji
Moi Drodzy Współbracia! Tytułem wprowadzenia podam najpierw
przewidywany porządek naszego spotkania. Po moim krótkim słowie
wdzięczności, biskup Paweł odczyta nam fragment z Ewangelii św. Mateusza. Później chciałbym pochylić się nad tajemnicą tożsamości kapłańskiej, ale ściśle w perspektywie sytuacji Kościoła dzisiaj, zwłaszcza
Kościoła w Polsce. Następnie oddam głos ks. Joachimowi Waloszkowi,
rektorowi naszego seminarium duchownego, który przedłoży konkretne oferty i plany działania związane z Rokiem Kapłańskim [zob. niżej
s. 503-508], po czym o najważniejszych aktualnych kwestiach administracyjnych poinformuje ks. kanclerz Joachim Kobienia [zob. komunikaty
przygotowane na konferencje, zwł. s. 538-539]. Całość naszego spotkania
zakończy dyskusja w formie: „100 pytań do Biskupa”.
Moi drodzy, chciałbym najpierw serdecznie Wam wszystkim podziękować za pełne życzliwości i serca przyjęcie, wypowiedziane dobre słowa, a najbardziej za Waszą obecność na ingresie w katedrze opolskiej;
potem wielu też z Was było w mojej rodzinnej miejscowości w czasie prymicji biskupich. Bardzo Wam za tę obecność i modlitwę jestem
wdzięczny. Cenię też sobie dochodzące do mnie z różnych stron zapewnienia, że przyjmujecie z radością tę nominację Ojca Świętego Benedykta XVI. Dodają one otuchy, ale też i bardzo zobowiązują. Zobowiązanie
jest ogromne i z tej racji, że wchodzę na urząd po takim Poprzedniku,
nie mówiąc już o tym, że przede wszystkim liczy na mnie Pan Bóg. Jestem tego świadom, więc Waszej modlitwy będę naprawdę potrzebował
dużo i stale, i o nią pokornie proszę.
Kochani, tak się składa, że w ostatnich trzech latach wykładów monograficznych na KUL pochylałem się nad teologią Benedykta XVI, a właściwie najpierw nad teologią kard. J. Ratzingera z okresu od Soboru do
objęcia urzędu Prefekta Kongregacji Nauki Wiary, a później nad jego nauczaniem jako papieża. Prześledziliśmy pilnie m.in. jego wszystkie przemówienia, jakie skierował dotąd do biskupów przyjeżdżających do Rzymu
z wizytą Ad limina apostolorum. Bardzo wymowne było dla nas, że nie
474
było ani jednego przemówienia do biskupów, w którym by nie zaapelował o to, aby biskupi najlepszą cząstkę swego czasu i najlepsze swe zdolności i siły poświęcili swoim kapłanom. To jest dla mnie światło. Chcę,
naprawdę chcę – i proszę o wsparcie modlitewne, żebym w tym wytrwał
– poświęcić najlepszą cząstkę mego czasu i swe siły Wam. Papież mówi
bardzo prosto – parafrazuję jego słowa: jeśli to uczynicie, to oni już pociągną dalej. Wy musicie być naprawdę blisko nich, wtedy oni będą blisko
ludzi. To jest dla mnie priorytet, swoisty testament na biskupią posługę.
W związku z tym jeszcze jedna refleksja na początek, a konkretnie –
moje „przepraszam” za gazetę i artykuł–wywiad, który się ukazał. Myślę, że kto przeczytał cały artykuł, jest też świadom, że jego wymowa
była jednoznaczna i wydźwięk na pewno inny, niż nie konsultowany ze
mną tytuł na pierwszej stronicy „Nowej Trybuny Opolskiej”, gdzie napisano: „Księżom się nic nie należy”. Takie zdanie, owszem, padło, ale wyrwane zostało zupełnie z kontekstu. Kiedy to zdanie wypowiedziałem,
to chodziło mi o zaakcentowanie posługi kapłańskiej jako fenomenalnego, wspaniałego Bożego obdarowania – i w tym kontekście padły te słowa, że jeżeli kapłan tak wszystko otrzymał, to już mu się nic nie należy.
Ma żyć wdzięcznością i rozradowaniem przed Obliczem Pana. Jeżeli się
to wyrwało z kontekstu to zabrzmiało dziwnie i mógł zostać w ludzkich
umysłach – zwłaszcza tych, którzy nie przeczytali całego artykułu – jakiś
niezrozumiały komunikat biskupa do kapłanów. Muszę więc przyznać, że
jest to dla mnie zdecydowana nauczka, że jednak w rozmowie z mediami
trzeba ważyć każde słowo i starać się nie dopuszczać, by cokolwiek wyrywano z kontekstu. Jeszcze raz powtarzam: jeśli kogoś z Was tym uraziłem, albo dotknąłem, jeśli nawet na forach internetowych można było
potem przeczytać coś przykrego, to za to przepraszam.
Konferencja biskupa opolskiego
o tożsamości kapłana u progu nowego czasu
Od słów Jezusa z Ewangelii św. Mateusza o rozesłaniu apostołów (Mt
28, 16-20) chciałbym, Kochani, rozpocząć moje pierwsze słowo, jako biskupa, do Was: „A oto Jestem z wami po wszystkie dni, aż do skończenia
świata”. Jeśli tak jest, to nie trzeba się nam lękać. Od tego chcę rozpocząć,
475
ponieważ sytuacja Kościoła w świecie, a także Kościoła w Polsce, może
nas nieraz niepokoić. Można powiedzieć, że niepokoi nas ze względu na
coraz bardziej galopujący i szerzący coraz większe spustoszenie proces
laicyzacji, sekularyzacji i dokonującą się cichą apostazję wielu naszych
wiernych, nawet tych wiernych praktykujących. Niepokoją nas też spadek powołań i odejścia księży; wielu się dziś gubi, a powody zagubień są
bardzo różne. Odczuwamy problem zagubienia nie tylko w naszej diecezji, czego przykładem jest alkoholizm niektórych księży. Istnieje też zagubienie w posłudze duszpasterskiej. Można odnieść nieraz do nas słowa
proroka Jeremiasza: „Nawet prorok i kapłan błądzą po kraju, nic nie rozumiejąc” (Jr 14, 18).
Szybkość dokonujących się przemian tak nas zaskakuje, że nie nadążamy za nimi. W związku z tym zauważamy też nieraz brak entuzjazmu.
Coraz więcej pojawia się zniechęcenia pośród nas. Bo można powiedzieć,
że jest też w naszym Kościele coraz więcej trudnego dla nas doświadczenia „syzyfowej pracy”. Wiele sił wkładamy, wiele zaangażowania, a skutki przypominają nam pracę Syzyfa.
Wobec tego, cóż należy stwierdzić?
1. Pierwsza sprawa: nie możemy się poddać, nie możemy upaść na
duchu. Dlatego przypomniałem zaraz na początku te słowa Jezusa: „Ja
jestem z wami po wszystkie dni aż do skończenia świata!”. O tym nie
możemy zapomnieć. Musimy usuwać ze swego serca wszelkie, nawet
najmniejsze przejawy deizmu, czyli takiego swoistego kształtowania
swojego wnętrza i pracy duszpasterskiej, jak gdyby Bóg był na wysokim
niebie, owszem, patrzył na nas i jakiejś porcji łaski udzielał, ale tak naprawdę jakby Go tutaj z nami nie było. Tymczasem On jest i trzeba przeżywać Jego obecność! Trzeba na tę obecność się otwierać, tą obecnością
Jezusa się delektować. W tym, co się dzieje, co niepokoi, trzeba widzieć
duży wpływ świata. Powiedziałbym, że są to nawet takie mechanizmy
zdalnie sterowane.
Pamiętam, w 2002 roku gościł w Katolickim Uniwersytecie Lubelskim o. David Sullivan, Irlandczyk z pochodzenia, przez ponad 30 lat
posługujący w Ugandzie jako rektor Seminarium Ojców Białych. Podczas swego wystąpienia mówił m.in. o dramacie Kościoła irlandzkiego.
Przestrzegał Kościół w Polsce, aby nie dopuszczono do tego, co się stało
pośród duchowieństwa w Irlandii – księża załamali się. Dowodził dalej,
że ich kapłaństwo dotknięte jest pewnym mechanizmem związanym z –
476
jak to nazwał – kulturą Unii Europejskiej. A jest to kultura co najmniej
achrześcijańska, żeby nie powiedzieć antychrześcijańska. Kiedy więc
Unia Europejska wchodzi, dokonuje się walka o człowieka. Walczy się
z kulturą chrześcijańską stosując wszelkie metody – także te sprawdzone, czyli niszczy się autorytety. Ilustracją jego toku myślenia był przykład poderwania w przeciągu kilku dni wielkiego autorytetu H. Kohla
w Niemczech. W Irlandii zaczęto wyciągać brudy Kościoła, których
właściwie od samego początku nie brakowało, ale błędem Kościoła irlandzkiego było przysłowiowe zamiatanie ich pod dywan. O. Sullivan
wręcz mówił o tym, żebyśmy mieli odwagę nazywać zło w Kościele po
imieniu. Trzeba uprzedzić ten atak – kontynuował swą myśl – i nie czekać, aż inni to zrobią. Bo wtedy zarzucą, że Kościół żyje w obłudzie,
w zakłamaniu, w grzechu i nie stać go na pokutę. Mówił też, jak wielkim przeżyciem było dla niego doświadczenie, kiedy w ramach jednego
z misyjnych urlopów odwiedził swój kraj, swoich kolegów i współbraci,
z którymi był kiedyś w seminarium. Właściwie ich nie rozpoznał – byli
załamani pod wpływem wyciąganych wtedy spraw związanych z homoseksualizmem. Pamiętam jego przestrogę wypowiadaną w tym kontekście (a było to jeszcze przed wstąpieniem Polski do Unii Europejskiej): nie
łudźcie się, to też u was będzie stosowane. Pamiętam też, jaka wtedy była reakcja: „Przesadza. Przede wszystkim przesadza dlatego, że nie można Kościoła irlandzkiego porównywać z Kościołem polskim. Bo Kościół
polski, to jest jednak potęga”. Tak przynajmniej w Lublinie mocny triumfalizm sprawił, że jego orędzie nie miało szans przebicia. A dziś z perspektywy czasu można by powiedzieć, że widać, jak coraz bardziej to
się sprawdza.
Zauważalny więc jest niewątpliwie wpływ świata na to, co dzieje się
w Kościele. A my też powiedzmy sobie szczerze, że są pewne rzeczy
w Kościele, które nie są wywołane przez świat. Nie może też być tak, jak
widać w niektórych środowiskach Kościoła, że wszędzie tropi się wroga. Mamy naprawdę w naszym kraju wiele środowisk nam przychylnych.
Mamy nawet trochę mediów nam przychylnych. Wiem to z Lublina, kiedy była trudna sprawa Sióstr Betanek. Gdyby media były nieprzychylne, to nie wiem, ale Arcybiskupa Życińskiego i całą diecezję zrównałyby
z ziemią. Ale media bardzo oszczędzały Arcybiskupa. Więc nie możemy wszędzie tropić wroga, że tylko inni są winni, że oni nas prześladują. To nie do końca jest tak.
477
I chciałbym też powiedzieć, że to nie jest tylko kwestia grzechu osobistego czy to wiernych, czy to nas duchownych. To jest także kwestia
pewnej prawidłowości i procesów, które dokonują się w Kościele, powiedziałbym, cyklicznie. Kiedy analizuje się historię Kościoła, to co jakiś
czas pojawia się ów mechanizm, który na wykładach eklezjologii ujawnia się również jak na dłoni, zwłaszcza kiedy historię Kościoła omawia
się z perspektywy rozwoju myśli aksjologicznej. Jaki mechanizm? Kiedy w Kościele następował czas, że dokonywała się przesadna instytucjonalizacja, kiedy miały miejsce duże przerosty administracyjne, duch
słabł. Prowadziło to w końcu do poważnego osłabienia życia duchowego
i moralnego duchowieństwa, co wiązało się zawsze z upomnieniem się
o Ewangelię przez osoby świeckie. To były ruchy oddolne. Wiele ich było i bardzo często prowadziły, zwłaszcza w czasach średniowiecza kiedy
Kościół był związany z orężem, do prawdziwych tragedii, do zwalczania się „ogniem i mieczem”.
My dzisiaj powiedzmy sobie szczerze, też zauważamy znaki czasu.
Jest widoczny pewien upadek życia duchowego i moralnego duchowieństwa. Są też ruchy oddolne. Jest wyraźne obudzenie świadomości bycia
Kościołem wśród wielu świeckich. Muszę powiedzieć, że na KUL słyszałem nieraz o wiele dojrzalsze wypowiedzi o Kościele i głosy pokazujące
wielkie poczucie odpowiedzialności za Kościół z ust świeckich, aniżeli
na przykład z ust kleryków albo młodych księży. Dziwna to rzecz przy
spotkaniu z osobami świeckimi, że właśnie oni sami upominają się o rozmowy o Kościele i o Bogu. I jest też zastanawiające, co też pokazuje inny mechanizm, że my księża, na każdym spotkaniu nie jesteśmy tylko
poważni. To, że się spotkamy i że towarzyszy nam radosne bycie z sobą
i nawet słychać śmiech, to bardzo dobrze. My jednak dzisiaj, dziwna to
rzecz, na naszych spotkaniach trochę stronimy od mówienia o Bogu, od
mówienia o Kościele. Jak byśmy się wstydzili tych tematów. Trudno jednoznacznie wywnioskować, dlaczego tak się dzieje.
Natomiast, gdy młody student przychodzi dzisiaj do księdza, to rozpoczyna od swoich doświadczeń, sam się upomina o temat Pana Boga
i Kościoła: „Proszę Księdza, a teraz przejdźmy do istoty rzeczy, bo ja
chciałbym wiedzieć, co Ksiądz sądzi na ten temat…”. To są zapewne znaki czasu. Istnieje też ogromna potrzeba kierownictwa duchowego wśród
ludzi. Pukają, „drzwiami i oknami” wchodzą, żeby po prostu nie tylko
przyjąć sakrament, ale jeszcze także ukierunkować się; zwłaszcza czło478
wiek młody, który nieraz jest kompletnie zagubiony. To nie są źli ludzie.
Są więc znaki, nawet pewien mechanizm, znany i obecny w historii Kościoła. Jesteśmy na dziejowym zakręcie. I w tym momencie jest teraz
ważne, jak my się do niego odniesiemy.
Jak odzyskać równowagę? Jak odzyskać Boży pokój w sercu? Jak odzyskać zdecydowany entuzjazm? Powiem najpierw tak. Trzeba jeszcze
mocniej otworzyć się na Jezusa: najpierw na Jego obecność, żeby doświadczyć Jego bliskości, żeby doświadczyć Jego miłości. Mam w tej chwili
przed oczyma stary fresk z katakumb rzymskich z IV wieku. Bardzo proste przedstawienie. Jest łódź, jakby przedzielona, jak film. Są dwie kratki
i taka scena. Jezus śpi u wezgłowia łodzi oraz jest trzech apostołów, bo
tylu malarz zmieścił na tym fresku. Jeden chwyta się za głowę, szczerze
przerażony, drugi próbuje manewrować żaglem, trzeci wiosłem. Widać
też, jak szatan dmie w żagle, jak fale jeziora są wzburzone. Wszyscy są
przerażeni. Jest i druga kratka. Tafla jeziora spokojna. Złego ducha już nie
ma. Co się stało? Otóż ci apostołowie nagle się ocknęli, zauważyli Jezusa. Obudzili się. Nikt już nie szarpie nerwowo za żagiel, za wiosło, nikt
nie chwyta się za głowę. Ładnie to pokazuje autor fresku. Wszyscy trzej
są wpatrzeni w Chrystusa. I nagle pokój zagościł w ich sercu.
To jest niezwykle ważne i cenne wskazanie na dzisiejszy czas, gdy rzeczywiście wiele rzeczy nas niepokoi i pytamy, czy damy sobie radę, gdy
wspomniany deizm w przeżywaniu naszej wiary też nam realnie zagraża. Jak powiadają obaj papieże, Sługa Boży Jan Paweł II i Benedykt XVI:
wszystko trzeba zacząć od kontemplacji Oblicza Chrystusa. I jeszcze najlepiej rozpocząć od kontemplacji Oblicza Chrystusa Ukrzyżowanego.
Benedykt XVI tak mocno pokazuje to wszędzie, gdzie się pojawi i apeluje o adorację Najświętszego Sakramentu, daje przykład adoracji Jezusa Eucharystycznego.
A więc trzeba nam się na realną obecność Chrystusa otworzyć, trzeba
przyjąć takiego Jezusa. Chodzi bowiem o żywotność naszej wiary podmiotowej, o życiowe związanie z Jezusem. My zbyt się szarpiemy, zbyt
się trudzimy, ale czynimy to zbyt po swojemu. Czynimy to na zasadzie,
żeby naprawdę wszystko stało się mocne i wzniosłe dla Jezusa. I naprawdę jest to szczere i pełne dobrej woli. Ale to jest często bez Jezusa, bez
zapytania: Jezu, czy to jest naprawdę według Twego zamysłu? Jak my się
szarpiemy! A może by czasem trzeba się bardziej ocknąć i stwierdzić, że
Jezus jest obecny, tylko Go trzeba obudzić. To znaczy pozwolić Mu przez
479
nas działać. A więc otworzyć się na Niego, wziąć Go. Wtedy też mamy
co dawać. Myślę, że my zbytnio dajemy dzisiaj siebie, swoje zdolności,
to cośmy wypracowali, cośmy przygotowali. A my mamy dawać Jezusa.
Wtedy będzie to wszystko o wiele skuteczniejsze.
Weźmy sobie chociażby przed oczy scenę z Dziejów Apostolskich, kiedy Piotr z Janem wchodzą do świątyni i chromy człowiek wyciąga rękę po
jałmużnę. Piotr mówi: nie mam srebra, nie mam złota, ale co mam, to ci
daję. Piotr już wtedy mocno przyjął Jezusa, już wcześniej gorzko zapłakał. Jezus był już w nim, on Jezusem żył. Dlatego Jezusa dał chromemu
i postawił go na nogi. Właściwie to Jezus postawił go na nogi. Takie też
jest nasze zadanie. Nigdy nie będziemy lekarzami duszy, bo Lekarz duszy
jest jeden. Tym jest Bóg, tym jest Jezus. A my bądźmy pielęgniarzami.
2. Druga rzecz: trzeba w modlitwie pamiętać o tym, że kryterium
wszelkiej odnowy życia naszego, życia Kościoła, życia naszych parafii
może być tylko i wyłącznie Ewangelia. Nie żadne ludzkie programy naprawcze, wyłącznie wyczytane, czy wydumane.
Mam tu ze sobą ważne refleksje z książki Yves Congara pt. „Fałszywa i prawdziwa reforma Kościoła”; książka napisana w latach pięćdziesiątych. U nas w języku polskim wydana dopiero w ostatnich latach.
Dokładnie roku nie pamiętam, zdaje się ok. roku 2004. Otóż Y. Congar
podejmuje bardzo głęboką analizę tego, jak doszło do Reformacji i dlaczego doszło do tak dużego pęknięcia w Kościele? Tak rozwija tę myśl
i powiada: było XII stulecie, „złoty wiek” dla Kościoła. A potem przyszły schyłkowe wieki XIV i XV, kiedy Kościół zaczyna się trochę na
tych falach świata gubić. Mówi dalej: popełniono fatalny błąd, bowiem
pojawiały się programy naprawcze, programy odnowy autorstwa wielkich, wspaniałych myślicieli Kościoła, tyle tylko, że za kryterium odnowy przyjęto nie Ewangelię, ale wiek XIII. To znaczy chciano przywrócić
Kościół na poziom Kościoła z XIII wieku. I powiada następnie: w związku z tym, nawet gdyby Lutra nie było, to ktoś inny by powstał, bo musiało dojść do Reformacji, bo już dalej nie dało się udźwignąć wyzwań,
bo to już coraz mniej był Kościół Chrystusowy, Kościół zgodny z Chrystusową Ewangelią, a coraz bardziej Kościół wydumany przez wielkich
ludzi, nawet ludzi Kościoła. I to jest, myślę, niezwykle ważna refleksja.
W tym duchu też podjął – kiedy pierwszy raz czytałem, byłem wielce zdziwiony – ostrą krytykę młody J. Ratzinger, przy omówieniu Konstytucji Duszpasterskiej o Kościele. On po każdej z czterech sesji Soboru
480
pisał rodzaj sprawozdania z komentarzem. I w trzech sprawozdaniach jawi się zdecydowanie pozytywnie nastawiony wobec tego, co się działo na
Soborze. Dopiero po czwartej sesji pozwala sobie na krytykę Konstytucji Duszpasterskiej o Kościele, zwłaszcza przygotowania do ostatecznego
przyjęcia „Gaudium et spes”. Dlaczego? Co krytykuje? W tym miejscu
rozeszły się drogi teologii francuskiej i niemieckiej. Inicjatywę przejęła teologia francuska. Niemiecka nie chciała się na takie podejście zgodzić. Co więc zarzuca tej Konstytucji? Powiada, trzeba nam było takiej
Konstytucji, która by się pochyliła nad znakami czasu. A więc początek
refleksji jest dobry. Ale błąd popełniono w tym momencie, że w odpowiedzi na te znaki czasu posłużono się zbytnio myślą filozoficzną i odpowiedziano zbytnio etycznie. Nie zapytano Pana Boga, jak On to wprost
mówi, nie zapytano Bożego Słowa. A więc zbytnia refleksja filozoficzna
w odpowiedzi na znaki czasu, a za mało teologiczna, za mało wyczytana z Biblii, z Bożego Objawienia odpowiedź na znaki czasu. Dlatego, powiada, weźcie sobie i porównajcie oba dokumenty: teologiczną „Lumen
Gentium” i bardziej etyczną „Gaudium et spes”. Tu jest początek tego, co
się potem zaczęło dziać już po Soborze, jeśli chodzi w ogóle o Bożą recepcję ducha odnowy Soboru. Poszło to w dwóch skrajnych kierunkach.
Jedni zaczęli zarzucać, że za daleko (stąd cały lefebryzm), a drugie – to
skrzydło liberalne.
Jeśli odejdziemy od Słowa Bożego i będziemy zbytnio dumać po
swojemu, co nam i innym czynić trzeba, możemy być dla siebie i innych
fałszywymi prorokami. Przed tym nas Pan Jezus przestrzega w Apokalipsie. Dlatego trzeba nam bardziej przylgnąć do Ewangelii. Trzeba nam
dziś dlatego więcej tego radykalizmu ewangelicznego.
Wyrzucamy ludziom relatywizm, ale my też w relatywizm nieraz daleko idący popadamy, także w posłudze duszpasterskiej, także w naszym
życiu duchowym. To nie jest problem tylko osób wiernych świeckich, że
w konsekwencji zanika poczucie grzechu i winy. Trochę byłem też spowiednikiem osób duchownych i mogę powiedzieć, że nieraz obudzić sumienie kapłana nie było rzeczą łatwą. Ale to się bierze stąd, że pewien
radykalizm Ewangelii jest też gdzieś przez nas zostawiany.
Zatem powiedzmy tak: trzeba się nam dzisiaj bardziej otworzyć na
Jezusa i na Ewangelię. Trzeba zrozumieć na nowo, że u podstaw chrześcijaństwa nie tkwi nasza aktywność, ale Boży dar. A więc trzeba brać
i zaczerpnąć z tego, co Bóg daje. „Podczas gdy Prawo zostało nadane
481
przez Mojżesza, łaska i prawda przyszły przez Jezusa Chrystusa” ( J 1,17).
To Chrystus nam oferuje swoją łaskę i siebie, swego ducha. Zobaczmy,
właściwie zanim Jezus przechodzi do wymagań, Ewangelia jest niemal
naszpikowana obietnicami i prośbami, by przyjąć: „Bierzcie i jedzcie,
bierzcie i pijcie”, „Weźmijcie Ducha Świętego”. I jakby w komentarzu
jest „i jeśli tak zrobicie to …” stanie się według obietnicy.
Przy początkach chrześcijańskiego ducha nie jest więc istotny nasz
aktywizm, ani nasze dobre sprawowanie. To byłby tylko humanitaryzm.
Bo dzisiaj środowiska niechętne nam próbują nas zepchnąć tylko do poziomu akcji humanitarnej. Każde państwo przeznaczyłoby duże sumy
nawet dla Kościoła, gdyby tylko zszedł on na poziom akcji charytatywnych. Bo Kościół w tym momencie tylko by sprzątał, zamiatał. A więc
jeszcze by łagodził jakiekolwiek wyrzuty sumienia państw. Na to Kościół nie może sobie pozwolić. Bo być chrześcijaninem, to nie oznacza
być tylko przyjacielem człowieka, filantropem, ale to przede wszystkim
być przyjacielem Boga – Teofilem. To znaczy trzeba Ewangelię Boga
przyjąć, wziąć i nią się dzielić. I to dlatego, wracam raz jeszcze, trzeba
wszystko zacząć od kontemplacji przed jakąkolwiek akcją. Nasze duszpasterstwo jest przeaktywizowane. Myślę, że my w Polsce mamy jeszcze trochę skażenia z minionego czasu, bo tak walczyliśmy z „komuną”,
że niektóre mechanizmy w nas pozostały. My w ogóle mamy Kościół,
który funkcjonuje „od akcji do akcji”. I tak jeszcze mogło być, gdy mieliśmy Jana Pawła II wśród nas. On rzucał hasło do akcji. A gdzie jest nasza podstawowa praca organiczna, praca „u podstaw”? Tak w ogóle, to
z natury jesteśmy trochę romantykami, trochę pozytywistami, i tym bardziej nam trzeba tego pozytywizmu.
Z tym oczywiście jest związana bardzo ważna jeszcze jedna rzecz:
musimy sobie też na nowo uświadomić, jaki jest właściwie sens istnienia Kościoła, a w związku z tym i naszej posługi? Bardzo ostro wyraża to kard. Walter Kasper. Mówi następująco: sensem naszej posługi nie
jest budowanie silnego Kościoła, nie jest budowanie „kościółka dla kościółka”, bo zadaniem Kościoła jest być narzędziem zbawienia. I zarzuca
współczesnemu Kościołowi, że jest zbytnio zainteresowany sobą, a powinien być zainteresowany zbawieniem człowieka. Tylko wtedy Kościół
się nie wynaturza. Wtedy my w swej posłudze nie będziemy zagubieni
i nasza tożsamość pozostanie zdrowa, przy czym pierwsze zadanie, które
stale podejmujemy to – wychodzić do człowieka, przekazywać mu Boga,
482
służyć jego zbawieniu. To jest nasze zadanie. I do tego musimy wrócić.
Troszczyć się jeszcze bardziej o zbawienie człowieka. Z tym też oczywiście ściśle związana postawa, że nie możemy tylko na człowieka czekać w zakrystii, w kancelarii, w świątyni. Trzeba nam więcej otwartego
wyjścia. Trzeba nam wychodzić i dostrzegać współczesne areopagi, mieć
odwagę wychodzić. Trzeba wyczytywać różne znaki czasu i odważnie
wychodzić. Możemy nawet błądzić. Nikt nigdy, żaden człowiek, tak po
ludzku na to patrząc, nie spadł z nieba i trzeba się pewnych rzeczy nauczyć z zakresu tego, co ludzkie, co my wkładamy w dzieło Boże. Zawsze będzie pewien poziom błądzenia, zwłaszcza jeśli szukamy nowych
dróg. Nie bójmy się tego, tylko zawierzmy Panu Bogu, a On wszystko
wyprostuje. Ale trzeba nam stanowczo więcej zaangażowania: wyjść do
człowieka i pokazać ludzkie oblicze.
Niedawno w rozmowie ze mną biskup E. Dajczak zwrócił uwagę, w moim przekonaniu bardzo słusznie, na proste spostrzeżenie, ale
o ogromnej wadze: wszystkie hasła, które się rozpoczynają od słów „nowa ewangelizacja” będą daremne i będą się kończyły na hasłach, jeśli
my najpierw nie pokażemy ludzkiego oblicza. Bo jak ktoś może przyjąć
Ewangelię, jeżeli najpierw ten, który ją głosi, nie doświadczy człowieka.
I tu jest bardzo ważne nasze zachowanie w kancelarii, w zakrystii – pokazać ludzkie oblicze. My czasem przegrywamy wiele dla dzieła Ewangelii. No, mamy prawo do zdenerwowania, ale musimy nad tym pracować.
Kiedy człowiek przychodzi zamówić pogrzeb swojej matki, a do Kościoła lata nie chodzi, to jest to dla nas niezwykła okazja do katechizacji, by
ciepło go przyjąć, gdzie pokazanie ludzkiej twarzy będzie tym pierwszym krokiem, takie praeparatio Evangelica. A jak mu w tym momencie
wyłożę wszystko, co mi „na wątrobie leży”, to przegrałem; przegrałem
możliwość dotarcia do niego z Ewangelią.
To wszystko, o czym mówiłem, niewątpliwie ma wielki wpływ na
naszą tożsamość. Jeśli to podejmiemy, to bardziej się znajdziemy w sobie, znowu lepiej odczytamy swoją tożsamość. Ale są też rzeczy, które
są w tej tożsamości stałe. To są jakby rzeczy związane z kontekstem naszego posługiwania w Kościele, tu i teraz. Trzeba ten kontekst uwzględnić. Bo są też rzeczy, które są aktualne w każdym czasie, są „być albo
nie być” każdego księdza.
Fundamentalną sprawą, którą tak mocno zaakcentował Benedykt XVI
jest ta: „trzeba nam na nowo uwierzyć w moc naszego kapłaństwa, «na483
szego», bo Chrystusowego, ale nam danego”. W moc Chrystusowego kapłaństwa trzeba nam uwierzyć – powiada Benedykt XVI w swoim słowie
do duchowieństwa w katedrze warszawskiej: „Uwierzcie w moc waszego kapłaństwa. Na mocy przyjętego sakramentu otrzymaliście wszystko to, czym jesteście”. I tu znajduje się kontekst obdarowania, o którym
już mówiłem.
Wracam też do swojego wywiadu i tego nieszczęsnego tytułu. Jeśli
ktoś go wyrwał z kontekstu, to stał się niezrozumiały. Właśnie chodzi
o to, co – jak powiada Benedykt XVI – na mocy otrzymanego sakramentu
otrzymaliśmy, czyli wszystko to, czym jesteśmy. W takim sensie dopiero
rozumiemy słowa „nic nam się już nie należy”, bo my już wszystko mamy. Teraz mamy dać, dzielić się tym, cośmy otrzymali. I powiada dalej:
„Poprzez liturgiczne znamię nałożenia rąk w obrzędzie święceń Chrystus
wziął was pod swoją szczególną opiekę. Jesteście ukryci w Jego dłoniach
i w Jego sercu. Zanurzcie się w Jego miłość i oddajcie Mu waszą”. I to
jest samo breve naszej tożsamości. Trzeba nam sczytywać naszą posługę
kapłańską jako niezwykłe obdarowanie Boże. Trzeba tym niezwykłym
obdarowaniem Bożym żyć. Kto przeżywa swoje kapłaństwo jako wielkie obdarowanie nie jest już gnuśny, nie ma w nim postawy roszczeniowej, bo przecież ja tak wiele otrzymałem, od samego Boga otrzymałem.
Mam to, czego nie mają najwięksi tego świata. Mocą otrzymanej łaski,
mocą łaski Ducha wiążę sprawy Boskie ze sprawami ludzkimi. Powiem
też więcej. Jeżeli mam świadomość obdarowania Bożego, to ja też się nie
wynoszę nad innych, nie wynoszę, bo wiem, że sam otrzymałem nie ze
względu na moje zasługi, lecz na mocy Bożego wybrania. Mam to naprawdę gratis. Jeśli będziemy przeżywali kapłaństwo jako obdarowanie
Boże, to wtedy, jak myślę, będziemy też zdolni kapłaństwo nasze celebrować. Nie tylko celebrować sakramenty, które sprawujemy, ale i nasze
kapłaństwo, kapłaństwo Chrystusowe w nas.
Nieraz myślałem, co takiego jest w nas, co nas odróżnia od kapłanów
pokolenia księdza Antoniego Kalei, zmarłego w 1986 roku? Znacie wielu
innych kapłanów z tego pokolenia, czyli – jak to nazywamy – ze „szkoły wrocławskiej”. Jeszcze do niedawna mieliśmy też w Ciasnej w dekanacie oleskim Ks. Oswalda Bobrzika, bo teraz przeszedł na emeryturę.
On jeszcze miał coś z tego. I dla siebie właśnie to odnajduję: oni celebrowali kapłaństwo, oni świętowali kapłaństwo na co dzień. Tego nam dziś
bardzo potrzeba. Jeśli się świętuje kapłaństwo na co dzień, to się także
484
i ten czas odpoczynku inaczej przeżywa. Tak bym powiedział: wtedy też
nie dzieli się aż tak bardzo życia kapłańskiego na czas urlopu, na czas
posługi, na czas wolny. Świętowanie oznacza wtedy poświęcenie życia
całkowicie Panu Bogu przez służbę ludziom. Tej celebracji kapłaństwa
nam potrzeba. Myślę, że to jest ta rzecz, o którą będziemy się chcieli jakoś, powiedziałbym „bić” – my prezbiterium naszego lokalnego Kościoła opolskiego. „Bić” w jakim sensie? Zdecydowanie szturmować niebo,
żeby nam Pan dał łaskę ku temu, żeby mocą Ducha nas do tego na nowo uzdolnił i nas do tego pobudził. Celebrować kapłaństwo Chrystusowe w nas i to celebrować je też w braterstwie i wzajemnej solidarności.
Tego wszystkiego, takiego zakreślenia nie tyle programu odnowy kapłaństwa, co raczej naszej tożsamości kapłańskiej nie da się właściwie
skonsumować i tak postrzeganej rozwijać bez zasadniczego zawierzenia
naszego życia Bogu, i to każdego dnia.
Powtarzam, chciałbym bardzo, i to jest jeden z moich priorytetów, poświęcić Wam, najlepszy swój czas i najlepsze swoje siły. Was proszę zaś,
abyście wspomagali mnie i modlitwą i też dialogiem. Bo jako eklezjolog, gdy nieraz analizowałem funkcjonowanie Kościoła w Polsce, a nawet
kilka artykułów napisałem, to sonduję, że dzisiaj jest już lepsza komunikacja na linii duchowny – świecki, aniżeli na linii wyższe – niższe duchowieństwo. I nie chciałbym, aby tak było dalej. Zależy mi bardzo na
dobrej komunikacji. Tu potrzeba i wzajemnego wsparcia modlitewnego
i dobrej woli, ale też i więcej wzajemnej otwartości serca.
Dziękuję Wam za wysłuchanie tego słowa.
I. BIERZMOWANIA
I WIZYTACJE KANONICZNE W 2010 R.
1. Zgodnie z postanowieniami Pierwszego Synodu Diecezji Opolskiej (statut 57), sakrament bierzmowania jest udzielany młodzieży trzecich klas gimnazjalnych. W związku z tym, że sakrament bierzmowania
przyjmuje młodzież wszystkich parafii, jest oczywistą sprawą, że udzielanie sakramentu bierzmowania musi się dokonywać w jednej lub kil485
ku większych grupach na terenie dekanatu. Wyjątkiem pozostaje tylko
rok wizytacji kanonicznej, kiedy biskup obecny jest w każdej parafii
dekanatu.
Wizytacje kanoniczne (biskupie) w 2010 roku odbędą się w dekanatach: Branice, Gościęcin, Niemodlin, Prudnik, Siołkowice, Skoroszyce.
Przypomina się o obowiązujących w naszej diecezji normach dotyczących wizytacji kanonicznej – por. Instrukcja synodalna dotycząca kanonicznej wizytacji biskupiej (Aneks 16).
Księży dziekanów prosimy, podobnie jak w ubiegłych latach, o złożenie kwestionariuszy wizytacyjnych ze wszystkich parafii dekanatu biskupowi wizytującemu lub w kurii z dwutygodniowym wyprzedzeniem.
Bardzo prosimy o wypełnienie tych kwestionariuszy wraz z załącznikami dotyczącymi kościoła parafialnego i plebanii, ewentualnie innych budynków kościelnych, jak np. salka katechetyczna. Odnośnie kościołów
filialnych należy wypełnić osobny formularz. Kwestionariusze piszemy
w dwóch egzemplarzach – jeden pozostaje w kurii, a drugi (po zatwierdzeniu przez biskupa wizytującego) w parafii.
W czasie wizytacji należy przedłożyć m.in.: inwentarz (zatwierdzony przez kurię; jeżeli po ostatniej wizytacji biskupiej nastąpiła zmiana
proboszcza lub w znacznym stopniu uległo zmianie mienie parafialne,
należy sporządzić nowy inwentarz, a w przypadku mniejszych zmian wystarczy dopisać aneks); księgi metrykalne (chrztów, zapowiedzi, ślubów,
pogrzebów, bierzmowania), a także inne księgi parafialne, takie jak: księga Pierwszej Komunii św., nawróconych i apostatów, kronika parafialna,
zestaw ogłoszeń parafialnych i księga intencji mszalnych; dokumentację
ubezpieczenia świątyni i sprawy własności. Ponadto każdy ksiądz proboszcz na wizytację biskupią musi mieć napisany własnoręcznie testament osobisty. Jeżeli w międzyczasie zmienił parafię, powinien napisać
nowy testament (statut 238).
Sposób przeprowadzenia wizytacji kancelarii parafialnej, świątyni
oraz budynków kościelnych omówi ksiądz dziekan z biskupem wizytującym. Przypomina się jednocześnie, że oficjalne powitanie biskupa w parafii ma miejsce tylko podczas wizytacji kanonicznej, natomiast w innych
okolicznościach ma ono charakter zwyczajny, tj. przy okazji krótkiego
wprowadzenia na początku Mszy św.
Terminy bierzmowania i wizytacji biskupich księża dziekani powinni
uzgodnić z biskupem Pawłem Stobrawą do końca listopada 2008 r. Pro486
simy o zachowanie tego terminu, by możliwie szybko można było poinformować, który biskup będzie na wizytacji i bierzmowaniu.
Wizytacje dziekańskie odbędą się w dekanatach: Biała, Grodków, Kędzierzyn, Kietrz, Koźle, Leśnica, Nysa, Otmuchów, Ozimek, Paczków,
Pietrowice Wielkie, Prószków.
II. Studia i stałe dokształcanie na Wydziale
Teologicznym UO w roku akademickim 2009/2010
1. Studia doktoranckie i licencjat rzymski
Dnia 26 września 2009 r. od godz. 9.00 do 13.00 oraz 7 października
od godz. 9.00 do 13.00 odbędą się rozmowy kwalifikacyjne dopuszczające do podjęcia trzyletnich studiów doktoranckich na Wydziale Teologicznym Uniwersytetu Opolskiego. Po dwóch latach studiów można uzyskać
licencjat rzymski. Proponowane specjalizacje: biblijna, fundamentalnodogmatyczna i ekumeniczna; moralno-społeczna i duchowość chrześcijańska; liturgiczno-homiletyczna i muzyczna; historyczno-patrystyczna;
duszpasterstwo ogólne i rodzin; psychologiczna i katechetyczna; filozofia
religii. Kandydaci na studia składają dokumenty w dziekanacie Wydziału Teologicznego w Opolu przy ul. Drzymały 1a do 22.09.2009 r. Należy
złożyć następujące dokumenty: podanie o przyjęcie na studia doktoranckie kierowane do rektora UO, wypełniony formularz, dyplom magisterski
z teologii wraz z zaświadczeniem o średniej ocen uzyskanych w trakcie
studiów, pisemna opinia promotora pracy magisterskiej, życiorys (CV),
zgoda odpowiednich władz kościelnych, zaświadczenie lekarskie, cztery fotografie, wypis z dowodu osobistego (ksero), NIP, dowód wpłaty za
rozmowę kwalifikacyjną.
Zajęcia odbywają się w gmachu Wydziału Teologicznego w Opolu
przy ul. Drzymały 1a w środy od godz. 9.45 do 15.00 w następujących
terminach:
I semestr: 7 X; 14 X; 21 X; 28 X; 4 XI; 18 XI; 25 XI; 2 XII; 9 XII;
16 XII; 13 I.
Sesja egzaminacyjna: 20 I – 3 II 2010 r.
487
II semestr: 24 II; 3 III; 17 III; 24 III; 14 IV; 21 IV; 28 IV; 5 V; 12 V;
19 V; 26 V.
Sesja egzaminacyjna: 2-16 VI 2010 r.
2. Studia magisterskie
a) Studia stacjonarne
– kierunek: teologia (specjalność kapłańska i katechetyczno-pastoralna – trwają pięć lat)
– kierunek: nauki o rodzinie (trzy lata studia licenjackie i dwa lata
studia uzupełniające – magisterskie)
Zajęcia rozpoczną się 1 października według planu wywieszonego
w gmachu Wydziału Teologicznego przy ul. Drzymały 1a i wydrukowanego w Informatorze na rok akademicki 2009/2010. Dzień adaptacyjny
dla roku I odbędzie się w środę 30 września o godz. 9.00. Msza św. inauguracyjna z okazji rozpoczęcia nowego roku akademickiego dla wszystkich wyższych uczelni Opola we wtorek 7 października o godz. 18.00
w kościele seminaryjno-akademickim (ul. Drzymały 1a).
b) pięcioletnie studia niestacjonarne
– kierunek: teologia
– kierunek: nauki o rodzinie
Zajęcia dla kierunku: teologia i kierunku: nauki o rodzinie rozpoczną się 1 października według planu wywieszonego w gmachu Wydziału
Teologicznego przy ul. Drzymały 1a i wydrukowanego w Informatorze
na rok akademicki 2009/2010.
3. Podyplomowe Studium Proboszczowskie
Podyplomowe Studium Proboszczowskie trwa trzy semestry. Zobowiązani do udziału w nim są księża wikariusze wyświęceni w roku 2004
oraz księża wyświęceni wcześniej, którzy dotąd nie ukończyli studium
proboszczowskiego. Zajęcia odbywać się będą w gmachu Wydziału Teologicznego przy ul. Drzymały 1a w środy od godz. 9.45 do 15.00 w następujących terminach:
I semestr: 7 X; 14 X; 21 X; 28 X; 18 XI; 25 XI; 2 XII; 9 XII; 16 XII;
13 I.
II semestr: 24 II; 3 III; 24 III; 14 IV; 21 IV; 28 IV; 5 V; 12 V; 19 V;
26 V.
488
Egzamin proboszczowski po zaliczeniu II roku studium odbędzie się
9 czerwca 2010 r.
4. Podyplomowe Studium Rodziny
Dla osób posiadających dyplom magisterski z przygotowaniem pedagogicznym będzie zorganizowana od października 2008 r. kolejna edycja
trzysemestralnego (1,5 roku) Podyplomowego Studium Rodziny. Program
zgodny z wytycznymi Ministerstwa Edukacji Narodowej przygotowuje
do nauczania w szkołach przedmiotu – wychowanie do życia w rodzinie.
Zajęcia prowadzone będą w soboty w gmachu Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego (ul. Drzymały 1a).
Podania można składać do 30 września 2008 r. w dziekanacie Wydziału Teologicznego.
5. Studium Muzyki Kościelnej
Zajęcia pięcioletniego Studium Muzyki Kościelnej odbywać się będą
w pomieszczeniach przy ul. Kard. Kominka 1 w wymiarze 5 godzin tygodniowo (w godz. od 15.30 do 19.35) w następujące dni: rok I – we wtorki, rok II i III – w środy, rok IV i V – w czwartki. Zajęcia indywidualne
na organach (rok I na fortepianie) w wymiarze 1 godziny tygodniowo odbywają się w dniu ustalonym z profesorem. Rok IV i V zobowiązany jest
ponadto do praktyki muzyczno-liturgicznej (granie podczas Mszy św.
pod kierunkiem pedagoga). Możliwy jest również indywidualny i skrócony tok nauki dla kandydatów po średniej lub wyższej szkole muzycznej. Zajęcia na kierunku: Prowadzenie Zespołów Śpiewaczych, który jest
rodzajem studiów dyrygenckich, odbywają się w poniedziałki od 15.30
do 19.35.
6. Kurs przygotowawczy dla nadzwyczajnych szafarzy Komunii
świętej w 2009 r.
Pierwszy Synod Diecezji Opolskiej postanawia, iż w każdej parafii
mają pełnić posługę świeccy szafarze rozdzielania Komunii św. w kościołach oraz w zanoszeniu jej chorym (statut nr 42). Zwłaszcza duszpasterze
parafii, gdzie nie było dotychczas takich szafarzy powinni zatroszczyć
się o wydelegowanie odpowiednich osób. Ich ustanowienie musi poprze489
dzić odpowiedni kurs przygotowawczy. Szkolenie nowych pomocników
odbywać się będzie w następujące dni w Diecezjalnym Ośrodku Formacyjnym (ul. Kard. Kominka 1a):
1) sobota, 7 listopada, godz. 9.45 – Msza św. i wykłady
2) sobota, 14 listopada, godz. 9.45 – Msza św. i wykłady
3) sobota, 21 listopada, godz. 9.45 – Msza św. i wykłady
4) sobota, 28 listopada, godz. 9.45 – Msza św., wykłady i egzamin
5) niedziela, 6 grudnia, godz. 14.00 – w katedrze opolskiej uroczyste
upoważnienie biskupie.
Msza św. i zajęcia w podane wyżej dni odbywać się będą od godz.
9.45 do 14.00. Parafie pokrywają opłaty za materiały szkoleniowe i zwracają koszty podróży kandydatom.
Zgodnie z zarządzeniem Episkopatu Polski (z dnia 9 marca 2006 r.)
nadzwyczajnymi szafarzami mogą być także siostry i bracia zakonni.
Obowiązują ich te same przepisy dotyczące formacji przygotowawczej,
upoważnienia i samej posługi szafarza.
7. Dzień skupienia nadzwyczajnych szafarzy Komunii św. (niedziela 22 XI 2008 r.) i przedłużenie ich upoważnienia
Wszystkich nadzwyczajnych szafarzy Komunii św. zaprasza się na
ich doroczny dzień skupienia w uroczystość Chrystusa Króla. Zobowiązani natomiast do udziału są wszyscy ci szafarze, którym kończy się
upoważnienie w dniu 31 XII 2009 r. Udział w dniu skupienia jest warunkiem przedłużenia możliwości dalszego sprawowania tej posługi w parafii. Dzień skupienia odbędzie się w niedzielę 22 listopada w uroczystość
Chrystusa Króla. Niedziela ta jest równocześnie świętem patronalnym
nadzwyczajnych szafarzy. Rozpoczęcie o godz. 11.00 w kościele seminaryjno-akademickim (obok Wydziału Teologicznego UO i Wyższego Seminarium Duchownego przy ul. Drzymały 1a).
Ci, którym kończy się upoważnienie biskupie przywożą ze sobą pisemną prośbę parafii (podpisaną przez ks. proboszcza lub rektora kościoła)
o przedłużenie wraz z dokumentem upoważnienia wystawionym przez
Biskupa Opolskiego (na dokumencie tym zostanie dokonana adnotacja
o przedłużeniu). Uprasza się Księży Proboszczów o zachętę i umożliwienie pomocnikom udziału w dniu skupienia.
490
III. Problematyka duszpasterska
A. Komunikaty Wydziału Duszpasterskiego
1. Podsumowanie roku duszpasterskiego
Dokonując podsumowania roku duszpasterskiego, który w Kościele
w Polsce przeżywaliśmy pod hasłem „Otoczmy troską życie”, realizując jednocześnie papieskie postulaty związane z ogłoszonym przez niego
Rokiem Św. Pawła, pragniemy wyrazić szczerą wdzięczność wszystkim
duszpasterzom, którzy dołożyli starań, aby czas ten posłużył budowaniu
wspólnoty Kościoła i duchowemu dobru Jego wiernych.
Szczere podziękowania kierujemy najpierw na ręce dotychczasowego dyrektora Wydziału Duszpasterskiego, ks. dr hab. Józefa Mikołajca, za
wieloletnie przewodzenie pracom naszego Wydziału, za wiele inicjatyw
kształtujących przez lata rzeczywistość duszpasterską w naszej diecezji oraz
cenne i życzliwe wskazówki wobec swego następcy i współpracowników.
Słowa wdzięczności pragniemy także skierować wobec wszystkich
duszpasterzy stanowych, którzy w minionym roku podejmowali wysiłek
przewodzenia pracom wielu gałęzi duszpasterskich, podejmowali się organizacji pielgrzymek stanowych, reprezentowali naszą diecezję na forum
ogólnopolskim, uczestniczyli w szkoleniach, konferencjach i spotkaniach
w Kurii, których owocami dzielili się z duszpasterzami i wiernymi, podejmując różne inicjatywy duszpasterskie, stosownie dla moderowanego
przez siebie stanu. Dziękujemy także kapłanom-duszpasterzom i wiernym
świeckim, którzy podejmowali współpracę w redagowaniu biuletynu pastoralnego „Forum duszpasterskie”.
Dziękujemy wreszcie wszystkim duszpasterzom parafialnym za życzliwy odbiór wszelkich propozycji pastoralnych proponowanych przez
księży biskupów za pośrednictwem Wydziału Duszpasterskiego i podejmowanie ich w parafiach, dekanatach i rejonach naszej diecezji w poczuciu odpowiedzialności i miłości do Kościoła. Niektóre z nich pragniemy
podsumować:
– Pielgrzymki do czterech kościołów jubileuszowych w Roku św.
Pawła, (Opole, Nysa, Tworków i Sieraków Śląski), dzięki którym tysiące wiernych naszej diecezji uzyskało dar odpustu jubi491
–
–
–
–
–
492
leuszowego. Słowa wdzięczności kierujemy przede wszystkim do
duszpasterzy: proboszczów i wikariuszy w parafiach kościołów jubileuszowych za zaangażowanie duszpasterskie i gościnność okazaną pielgrzymom oraz tym duszpasterzom w dekanatach, którzy
pięknie przygotowali – co nie zawsze miało miejsce – i wraz z wiernymi brali udział w pielgrzymkach;
Nabożeństwa ku czci św. Pawła w dekanatach połączone z lekturą listów św. Pawła w ramach tzw. „maratonu pawłowego”, organizowane przez dekanalnych duszpasterzy młodzieży;
Projekt duszpasterski „Gość na kolędę” zrealizowany przy współpracy z Opolskim Oddziałem Gościa Niedzielnego, dzięki któremu
duszpasterze dotarli do prawie 200 tysięcy rodzin naszej diecezji
z cenną refleksją nad niektórymi aspektami życia chrześcijańskiego oraz informacjami nt. naszych diecezjalnych instytucji;
Peregrynacja Krzyża Światowych Dni Młodzieży i Ikony Matki Bożej Salus Populi Romani, przygotowana przez diecezjalnych
i dekanalnych duszpasterzy młodzieży. Pomimo faktu, że peregrynacja przypadała w dni powszednie (poniedziałek–wtorek, 27-28
kwietnia 2009 r.), w wieczornym czuwaniu i porannym nabożeństwie pożegnalnym razem wzięło udział prawie 1500 młodych ludzi z całej diecezji;
Projekt duszpasterski „Droga do nieba naszym darem dla Kościoła na Wschodzie”, który miał na celu przekazanie starszych,
ale użytecznych modlitewników do wiernych Kościoła na Wschodzie oraz wymianę modlitewników na „nowe” przez wiernych naszej diecezji. Dziękujemy wszystkim osobom i instytucjom, które
zgodnie z założeniami projektu, realizowali swoje zadania. Owocem tej współpracy jest fakt, że do naszego wydziału trafiło prawie
6000 modlitewników starych wydań. Po dokonanej u nas weryfikacji ich użyteczności znaczna część została przekazana na Litwę
(za pośrednictwem księży diecezjalnych), do Rosji (za pośrednictwem Sióstr Szensztackich z Winowa i ze Świdra) oraz na Ukrainę (za pośrednictwem Ojców Dominikanów z Wrocławia);
Współpraca z Centrum Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa w Opolu i Raciborzu zaowocowała akcjami poboru krwii przy niektórych
parafiach naszej diecezji (zwłaszcza w rejonie raciborskim) oraz
pozytywną odpowiedzią wiernych na ogłoszone przez Centrum,
a popierane przez nasz wydział akcje: „Oddaj krew w rocznicę
śmierci Sługi Bożego Jana Pawła II oraz „Oddaj krew w wakacje”.
– II Dzień Dziękczynienia za dar wolności połączony ze zbiórką na
budowę Świątyni Opatrzności Bożej w Warszawie. Mimo, że inicjatywie tej towarzyszyły mieszane emocje, ośmielamy się przypomnieć ponad 80 parafiom o konieczności przekazania do naszego
Wydziału protokołu z przeprowadzonej zbiórki w terminie ostatecznym do 30 września br.
2. Program duszpasterski na rok 2009/2010 – „Bądźmy świadkami
miłości”
1. Motto biblijne: „Bóg jest miłością: kto trwa w miłości, trwa
w Bogu, a Bóg trwa w nim” (1 J 4, 16)
2. Dokument wiodący: Adhortacja Apostolska Jana Pawła II „Ecclesia in Europa”
„Wszędzie zachodzi potrzeba nowego głoszenia Ewangelii – również
tym, którzy są już ochrzczeni. Wielu współczesnych Europejczyków sądzi, że zna i wie, co to jest chrześcijaństwo, ale w rzeczywistości go nie
zna” (EiE 47).
„Każdy człowiek, który kocha i jest kochany, przeżywa doświadczenie
rodzące nadzieję (…) Wyzwanie stojące dzisiaj przed Kościołem w Europie polega zatem na tym, by poprzez swoje świadectwo miłości, które
samo w sobie ma wewnętrzną moc ewangelizującą, pomóc współczesnemu człowiekowi doświadczać miłości Boga Ojca i Chrystusa, w Duchu
Świętym” (EiE 84).
3. Kontekst duszpasterski
Obecnym programem duszpasterskim, podejmowanym w ostatnim
roku pierwszej dekady XXI wieku, kończymy pięcioletni cykl działań
duszpasterskich skoncentrowanych wokół myśli: „Kościół niosący Ewangelię nadziei”. Kontekst, w którym przychodzi nam realizować program
„Bądźmy świadkami Miłości”, określają następujące zjawiska:
– kryzys ekonomiczno-gospodarczy, który panuje na świecie;
– próba podejmowania wysiłku przez światowe organizacje i instytucje, skoncentrowane wokół walki z głodem na świecie (Rok walki z głodem);
493
– niewystarczające zrozumienie potrzeby istnienia zespołu Caritas
w każdej wspólnocie parafialnej;
– słabnąca religijności Polaków i narastający relatywizm moralny,
szczególnie w środowiskach wielkomiejskich.
4. Cele duszpasterskie:
– uwierzyć Miłości, otworzyć się na Boga;
– odkryć na nowo skarb wiary i zafascynować się nim;
– przylgnąć na nowo do Chrystusa jako Osoby, jako Wcielonej Miłości;
– rozbudzić w Kościele dynamizm ewangelizacyjny zarówno w wymiarze osobistym jak i wspólnotowym;
– głosić prawdę, że Kościół jest misyjny;
– rozbudzić potrzebę i jednocześnie gotowość dzielenia się darem
wiary z innymi;
– budować solidarność społeczną wedle zasady: żyć „dla wszystkich” oraz „ze wszystkimi”;
– zaangażować się w dzieła miłosierdzia oraz w pracę na rzecz dobra wspólnego;
– umacniać miłość małżeńską i rodzinną.
5. Ścieżki realizacji programu:
A. Posługa Słowa:
– Homilia niedzielna (wg dostępnego programu homiletycznego):
— Adwent: „Oczekiwanie na spotkanie z Miłością”;
— Boże Narodzenie: „Jezus Chrystus – Wcielona Miłość Boga”;
— Wielki Post: „Miłość odrzucona i ukrzyżowana”;
— Okres Paschalny: „Miłość zmartwychwstaje”;
— Okres Zwykły: „Kościół pełniący posługę miłości”;
– Rekolekcje parafialne, których celem powinno być:
— budzenie potrzeby świadectwa życia chrześcijańskiego parafian w ich domach, miejscach nauki, pracy, odpoczynku
i rozrywki;
— odkrywanie nadprzyrodzonego oblicza Miłości w sakramentach, zwłaszcza pokuty, Eucharystii i małżeństwa;
494
— rozbudzanie w wiernych pragnienia zaangażowania się
w dzieło przekazu wiary młodym pokoleniom;
– Katecheza szkolna (wg Podstawy programowej katechezy Kościoła Katolickiego w Polsce oraz Programu nauczania religii);
– Rekolekcje szkolne – propozycja scenariusza znajdzie się w miesięczniku „Katecheta” nr 11/2009.
– Katecheza parafialna mająca doprowadzić katechizowanych do doświadczenia miłości Boga oraz inspirująca dzieci i młodzież do dawania świadectwa tej miłości; drogą realizacji tych celów ma być
pogłębiona refleksja nad tajemnicą Eucharystii – sakramentem miłości;
– Katecheza dla dorosłych z akcentem na następującą tematykę:
— pogłębienie wiary w Boga, który jest Miłością i dostrzeganie Jego działania przez Słowo i sakramenty;
— ukazywanie codziennego życia jako miejsca świadectwa dawanego Miłości;
— odkrycie znaczenia przykładu dorosłych w procesie wychowywania do dojrzałości wiary młodego pokolenia;
B. Posługa uświęcania:
– troska o rzetelne przygotowanie do sakramentów i piękną ich celebrację;
– prowadzenie katechez liturgicznych przed daną celebracją;
– troska o odnowę przygotowania dzieci i młodzieży do I Komunii
Świętej i sakramentu bierzmowania;
– częstsze wykorzystanie odnowienia przymierza chrzcielnego (np.
aspersja);
– częste wykorzystanie IV i V Modlitwy Eucharystycznej w wersji A i C oraz Modlitw Eucharystycznych o tajemnicy pojednania
(wersja 1 i 2) oraz Modlitwy eucharystycznej we Mszy z udziałem
dzieci (wersja 2);
– wykorzystanie zawartych w Mszale Rzymskim Mszy i modlitw
w różnych potrzebach (np. za Kościół, za kapłanów, za pełniących
służbę w Kościele, o powołania kapłańskie, za świeckich, o ewangelizację ludów);
– celebracje jubileuszów małżeńskich w parafiach;
495
– podkreślanie znaczenia Ducha Świętego w liturgii (włączenie pieśni do Ducha Świętego do każdej Mszy w okresie nowenny przed
Uroczystością Zesłania Ducha Świętego, uroczyste celebrowania
Wigilii tej uroczystości);
– stwarzanie możliwości modlitwy Liturgią Godzin (zwłaszcza nieszporami niedzielnymi);
– promowanie Rytuału Rodzinnego.
C. Posługa pasterska:
– permanentna formacja prezbiterów, osób konsekrowanych i świeckich ku dojrzałości chrześcijańskiej, by potrafili świadczyć o miłości;
– uczenie służebnego stylu życia;
– zaangażowanie na rzecz utworzenia i ożywiania działalności Zespołu Caritas w każdej parafii;
– tworzenie i wspieranie w parafiach środowisk abstynenckich wolnych od alkoholu i narkotyków;
– uaktywnienie duszpasterstwa rodzin, formacja małżeństw w ramach przygotowania do sakramentów ich dzieci;
– troska o chrześcijańskie przeżywanie niedzieli (jestem katolikiem
– nie kupuję w niedzielę);
– budzenie obywatelskiego potencjału w parafiach.
6. Przykłady:
– Maryja jako Nauczycielka miłości do Jezusa
– św. Maria Magdalena jako pierwsza zwiastunka Zmartwychwstania;
– św. Jan Maria Vianney – patron kapłanów;
– bł. Maria i Ludwik Beltrame Quattrocchi – błogosławieni małżonkowie.
7. Projekty duszpasterskie do programu duszpasterskiego na rok
2009/2010 „Otoczmy troską życie”.
A. Wprowadzenie do projektów
Praca metodą projektów jest znana duszpasterzom podejmującym pracę w szkole, organizującym wyjazdy dla dzieci i młodzieży itp. Metodę
tę można wykorzystać również w duszpasterstwie.
Istotne elementy każdego projektu to:
496
– wyznaczenie celu, który chcemy osiągnąć;
– określenie zadań, które chcemy wykonać;
– wytyczenie ścieżek realizacji;
– ustalenie kto i w jakim czasie projekt ma realizować.
Specyfika pracy duszpasterskiej metodą projektów jest następująca:
– daje możliwość zaangażowania w dzieło wielu osób (szczególną
przestrzenią tego działania są Rady Parafialne);
– uczy współodpowiedzialności za budowanie Królestwa Bożego;
– pomaga zrozumieć powołanie do bycia uczniem Chrystusa i do
pracy w Jego winnicy;
– wymaga towarzyszenia modlitewnego całej wspólnoty parafialnej;
– pozwala zaangażować w działanie na zasadzie wstawiennictwa ludzi chorych i cierpiących we wspólnocie.
B. Proponowane projekty dla programu duszpasterskiego „Bądźmy
świadkami Miłości” Patrz: ks. dr Szymon Sułkowski (red.), Program
duszpasterski Kościoła w Polsce na rok 2009/10, Poznań 2009, s. 287-307:
– obrazy biblijne z medytacją;
– ewangelizacja wizualna;
– Tydzień Modlitw przez Zesłaniem Ducha Świętego;
– komentarze do procesji Bożego Ciała;
– Maraton Biblijny.
3. Perspektywy nowego roku duszpasterskiego
Nowy rok duszpasterski, który rozpoczniemy w I niedzielę adwentu br. przeżywać będziemy pod hasłem „Bądźmy świadkami Miłości”.
Podstawowe cele tego programu i ścieżki jego realizacji zostały przedstawione w osobnym opracowaniu. Zachęcamy ponadto do inspirującej
lektury „Programu duszpasterskiego na rok 2009/2010 Bądźmy świadkami Miłości” przygotowanego przez Komisję Duszpasterstwa przy Konferencji Episkopatu Polski. Księża otrzymali go już w lipcu. Przeżywamy
także Rok Kapłański, który zgodnie z życzeniem Papieża ma służyć pogłębianiu rozumienia naszej kapłańskiej tożsamości oraz modlitwie za
kapłanów i z kapłanami. Wierzymy, że z połączenia Programu Duszpasterskiego i okoliczności Roku Kapłańskiego, zrodzą się liczne inicjatywy
naszych duszpasterzy, które będziemy podejmować w parafiach i dekanatach. Niektóre z nich pragniemy zaproponować:
497
– Roraty 2009 – zachęcamy w tym roku do powszechnego korzystania z materiałów przygotowanych przez redakcję „Małego Gościa
Niedzielnego”, które dotyczyć będą tematyki Roku Kapłańskiego
i pomogą uczestnikom Rorat zgłębić postać jego patrona, św. Jana Marii Vianneya. W realizacji tego projektu w naszej diecezji
weźmie udział Radio Plus Opole przygotowując wieczorne audycje dla dzieci. Materiały roratnie proszę zamawiać bezpośrednio
w Redakcji „Małego Gościa Niedzielnego” tel. 032 251 85 24;
– Kolejna edycja projektu „Gość na kolędę”, który zabierzemy w tym
roku ponownie do domów naszych wiernych. Tematyka tegorocznego wydania będzie dotyczyć Roku Kapłańskiego. Zamieścimy w nim także inspiracje do refleksji nad życiem współczesnego
chrześcijanina. Wydział Duszpasterski dokonał już wstępnego zamówienia 200 tys. egzemplarzy, które rozdzielone będą wg zeszłorocznego rozdzielnika;
– Dekanalny dzień modlitwy za kapłanów organizowany dla całego dekanatu w jednym z kościołów dekanatu powinien być wyjątkowym i uprzywilejowanym gestem modlitewnym adresowanym
do naszych wiernych. Każdy dekanat powinien zorganizować taki
dzień w jednej z parafii dekanatu w wybranym przez siebie najdogodniejszym terminie z dobrze przygotowanym programem modlitewnym i formacyjnym. Gotowość uczestnictwa w takim dniu
zadeklarowali nasi księża biskupi. Odpowiedzialność za przygotowanie takiego dnia spoczywa bezpośrednio na dziekanach poszczególnych dekanatów. Z uczestnictwem w takim dekanalnym
dniu modlitw związany jest decyzją biskupa odpust zupełny pod
zwykłymi warunkami;
– Wydania specjalne „Forum duszpasterskiego” – 2 zeszyty z modlitwami, nabożeństwami, homiliami i katechezami poświęconymi
tematyce kapłańskiej, które mają wspomóc starania duszpasterzy
zmierzające do ożywienia modlitwy za kapłanów i nauczania o kapłaństwie;
– związanie ruchu pielgrzymkowego (pielgrzymek często organizowanych w parafiach) z miejscami związanymi z postaciami św.
kapłanów, albo z domami związanymi z formacją kapłanów. Grupy pielgrzymów chętnie zostaną przyjęte w naszym seminaryjnym
kościele. Inne miejsca w naszej diecezji godne zauważenia to np.
498
Nysa (dawne seminarium); Borki (nowicjat franciszkanów), Głogówek (postulat franciszkanów), albo miejsca związane z postaciami świętych kapłanów: Kamień Śląski, Winów, Malnia…
– ewangelizacja wizualna jako forma nowej ewangelizacji podejmowanej w parafiach naszej diecezji (szczegóły na ten temat w: „Bądźmy świadkami Miłości. Program duszpasterski Kościoła w Polsce
na rok 2009/2010”, s. 294-298)
– inne projekty, o których będziemy informować na bieżąco.
4. Pozostałe komunikaty
a. Zapraszamy duszpasterzy do korzystania z materiałów do cotygodniowych gazetek parafialnych zamieszczanych na stronie www.diecezja.opole.pl (dostępne po zalogowaniu w zakładce: Gazetki);
b. Liczymy na dalszą współpracę kapłanów i duszpasterzy w redagowaniu „Forum duszpasterskiego”, zwłaszcza zapowiedzianych numerów specjalnych;
c. Informujemy, że nadal raz w miesiącu wydawać będziemy „Kalendarium duszpasterskie”, które z czasem poszerzone będzie o szczegóły
zapowiadanych inicjatyw duszpasterskich różnych szczebli. Zamierzamy
też z czasem (po uzyskaniu adresów mailowych) przekazywać go wyłącznie drogą elektroniczną.
d. Bardzo prosimy prezbiterium dekanalne o aktualizację listy duszpasterzy stanowych w dekanacie i przekazanie jej do Wydziału Duszpasterskiego do 15 października 2009 roku. Prosimy także o odpowiedzialny
wybór duszpasterzy, zwłaszcza młodzieży, ministrantów, Dzieci Maryi
czy ds. misyjnych, którzy chętnie podejmując inicjatywy dekanalne będą gotowi współpracować z duszpasterzem diecezjalnym i wezmą udział
w spotkaniach organizowanych przez nasz wydział. Doświadczenie ubiegłego roku nakazuje nam zwrócić na to szczególną uwagę.
5. Sugestie duszpasterskie
Owocem rozmów z wiernymi oraz doświadczeń spotkań duszpasterskich w naszym wydziale w mijającym roku są m.in. następujące sugestie:
– optymalizacja procedury wymiany modlitewników „Droga do nieba” i związane z nią używanie nowej numeracji;
499
– refleksja nad chrześcijańskim przeżywaniem niedzieli i świąt poprzez próbę ograniczania przyjmowania ślubów na Święta Bożego
Narodzenia i Wielkanocny (zwłaszcza pierwszy dzień), ponieważ
celebracja uroczystości weselnych uniemożliwia rodzinne świętowanie wielu osobom świeckim, m.in. pracownikom gastronomii;
– proszę o regularne sporządzanie listy jubilatów małżeńskich (najlepiej przy zamawianiu Mszy świętych) w celu przekazania ich do
Wydziału Duszpasterskiego, który przesyła zaproszenia na pielgrzymkę ogólnodiecezjalną i spotkanie z Biskupem;
– duszpasterska troska o emigrantów zarobkowych, którzy przebywając w domu na weekendy chcą przygotować się do przyjęcia sakramentów, zwłaszcza małżeństwa oraz do sakramentów swoich
dzieci, szczególnie chrztu (kursy przedmałżeńskie, nauki przedchrzcielne, uzupełnienie katechezy);
– personalistyczne i empatyczne podejście do rodzin, zgłaszających
pogrzeby swoich bliskich i rzetelne wykorzystanie liturgicznych
form pogrzebu, zwłaszcza pogrzebu dzieci.
6. Duszpasterstwo Parafialnych Rad Duszpasterskich
Program duszpasterski na rok 2009/2010 pod hasłem „Bądźmy świadkami Miłości” zakłada ciągłe podejmowanie współpracy pomiędzy duchownymi i świeckimi w ramach istniejących struktur, m.in. w ramach
Parafialnych Rad Duszpasterskich. Realizacja tego postulatu ma się dokonywać szczególnie w tym roku przez ożywianie działalności Parafialnych Zespołów Caritas, ich tworzenie w miejscach, w których jeszcze
nie powstały oraz promowanie wolontariatu i budzenie obywatelskiego
potencjału w parafii (por. Komisja Duszpasterstwa Konferencji Episkopatu Polski, „Bądźmy świadkami Miłości. Program duszpasterski Kościoła w Polsce na rok 2009/2010”, s. 39-40).
Proces tworzenia rad parafialnych został w zasadniczej większości parafii naszej diecezji zakończony. Co więcej, rozpoczyna się właśnie ostatni rok kolejnej kadencji rad duszpasterskich i ekonomicznych. Wybory
do rad duszpasterskich na nową kadencję odbędą się jesienią 2010 roku.
Ciągłą jednak troską duszpasterzy pozostaje odpowiedzialne kierowanie pracami tychże rad tak, by formować jej członków do czytelnego dawania świadectwa miłości do Chrystusa i Kościoła w swoim środowisku
500
lokalnym. Formacja ta dokonuje się przede wszystkim na poziomie parafialnym nie tylko podczas spotkań, ale wpisuje się też w misję uświęcającą i pasterską, podejmowaną w parafiach.
W naszej diecezji oferujemy od kilku lat dodatkowe spotkania formacyjne dla członków Parafialnych Rad Duszpasterskich poszczególnych
dekanatów w Diecezjalnych Ośrodkach Formacyjnych w: Nysie, Raciborzu-Miedoni, Kamieniu Śląskim oraz w Kluczborku. W ostatnim roku
5-letniej kadencji członków rad spotkania te będą prowadzone w dotychczasowej formie. Sugerowany plan każdorazowego spotkania to: modlitwa, krótkie przedstawienie się uczestników, wykład na temat zasadniczy,
przerwa na kawę lub herbatę oraz dyskusja. Mszę Świętą można zastąpić krótkim nabożeństwem, w którego sprawowanie maksymalnie zaangażować należy uczestników skupienia.
W roku duszpasterskim 2009/2010 pragniemy realizować założenia
perspektywicznego projektu tematów na lata 2006-2010 i podjąć w wykładach zasadniczych w czasie spotkań następującą problematykę: „Formy uczestnictwa wiernych świeckich w życiu Kościoła i zadania nowej
ewangelizacji”. Tematy te wpisują się w założenia programu duszpasterskiego przyjętego przez Komisję Duszpasterstwa Ogólnego na rok
2009/2010 „Bądźmy świadkami Miłości”, a także w ogłoszony w czerwcu 2009 r. Rok Kapłaństwa. Dlatego przy ich rozwinięciu akcentowane
mogą być następujące idee:
– Dzieło nowej ewangelizacji jako podstawowe zadanie Ludu Bożego;
– Zadania wiernych świeckich wynikające z udziału w kapłaństwie
powszechnym;
– Realizacja postanowień synodalnych w zakresie działalności charytatywnej w parafii poprzedzona i ożywiana stałą refleksją nad
zasadami, które nią kierują oraz nad wizją wiary, która powinna ją
ożywiać (por. I Synod Diecezji Opolskiej, Statut nr 377, 378, 382);
– Zaangażowanie dzieci i młodzieży na rzecz posługi miłości poprzez promowanie idei wolontariatu, tworzenie Szkolnych Kół Caritas, itp. (por. I Synod Diecezji Opolskiej, Statut 377, 381);
– Tworzenie w parafiach środowisk abstynenckich (kluby, grupy),
wolnych od alkoholu i narkotyków (zob. Komisja Duszpasterstwa
Konferencji Episkopatu Polski, „Bądźmy świadkami Miłości. Program duszpasterski Kościoła w Polsce na rok 2009/2010”, s. 40,
258-267).
501
Terminarz formacyjnych spotkań członków Parafialnych Rad Duszpasterskich poszczególnych dekanatów na rok 2009/2010
NYSA – odpowiedzialny: ks. Józef Ibrom, Dyrektor Diecezjalnego
Domu Formacyjnego w Nysie, tel. 77 433 29 87 w. 310
Biała
27.02.2010
Otmuchów
19.12.2009
Głuchołazy 27.02.2010 Paczków 19.12.2009
Grodków 12.12.2009 Prudnik 17.04.2010
Krapkowice
24.04.2010 Prószków 05.06.2010
Niemodlin 12.12.2009 Skoroszyce 05.12.2009
Nysa 27.03.2010
RACIBÓRZ – odpowiedzialny: ks. Hubert Czernia, Dyrektor Diecezjalnego Domu Formacyjnego w Miedoni, tel. 32 414 07 97.
Branice
23.01.2010 Leśnica 27.02.2010
Głogówek
12.12.2009 Łany 30.01.2010
Głubczyce
09.01.2010 Pietrowice Wielkie12.12.2009
Gościęcin 09.01.2010 Racibórz 19.12.2009
Kietrz 30.01.2010 Strzelce Opolskie 13.02.2010
Kędzierzyn 13.03.2010 Tworków 23.01.2010
Koźle 13.02.2010 Ujazd 27.02.2010
Kluczbork, par. pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa, ul. Jana
Pawła II 7, 46-203 Kluczbork, tel. 77 418 28 50.
Dobrodzień 29.05.2010 Siołkowice
22.05.2010
Gorzów Śl.
20.03.2010 Kluczbork
17.04.2010
Olesno
20.03.2010 Ozimek 17.04.2010
Opole-Szczep.
15.05.2010 Zagwiździe 17.04.2010
Kamień Śląski (dla dekanatu Kamień Śląski) – 10.04.2010
W dekanatach w miejscu wyznaczonym przez dziekana:
Opole – 13.03.2010 – w miejscu wyznaczonym przez dziekana
Zawadzkie – 06.03.2010 – w miejscu wyznaczonym przez dziekana
Uzyskanie informacji i dokonanie zmian w tych terminach jest możliwe u wymienionych wyżej moderatorów spotkań.
Z osobną propozycją rekolekcji zwracamy się do Pań pracujących
na plebaniach. Odbędą się one w dniach 19-22 października 2009 roku
w Kokoszycach koło Wodzisławia (Kokoszyce, ul. Pałacowa 53, 44-372
502
Wodzisław Śląski). Obowiązują uprzednie zgłoszenia w Domu Rekolekcyjnym w Kokoszycach pod numerem telefonu 32 456 14 97 do dnia
5 października br.
Opr. ks. Waldemar Musioł
B. Formacja stała kapłanów
1. Rekolekcje dla kapłanów
Rekolekcje kapłańskie są „oczywistą” łaską i powinnością każdego
księdza. W tym roku ta powinność wydać się musi wyjątkowo oczywista. Propozycji rekolekcji kapłańskich jest wiele. Listę tych prowadzonych
w domach formacyjnych na terenie naszej diecezji podaje do wiadomości
Referat Duszpasterski Kurii w wydawanym Kalendarium duszpasterskim.
Jest jednak z okazji roku kapłańskiego również jedno zaproszenie
na rekolekcje szczególne. Otóż 2 serie kapłańskich rekolekcji (na Górze
Świętej Anny i w Kamieniu Śl.) poprowadzi nasz nowy Ksiądz Biskup.
Kto tylko może, niech znajdzie na nie czas. Dla pozostałych postaramy
się o dokumentację fonograficzną z nauk rekolekcyjnych. Terminy:
– Góra Świętej Anny – 9-12 listopada 2009 r. (początek o godz. 20.00
pierwszego dnia, zakończenie obiadem ostatniego dnia)
– Kamień Śląski – 15-18 listopada 2009 r. (początek o 18.00 pierwszego dnia, zakończenie obiadem ostatniego dnia)
2. Dni skupienia dla młodych kapłanów
Spotkania dla księży neoprezbiterów odbywać się będą we wtorki
o godzinie 10.00 w Wyższym Seminarium Duchownym w Opolu przy
ul. Drzymały 1 w następujących terminach:
– w roku 2009: 15 września, 20 października, 17 listopada, 15 grudnia;
– w roku 2010: 23 lutego, 16 marca, 20 kwietnia, 18 maja, 14 kwietnia – Pielgrzymka Kapłanów na Górę Świętej Anny.
W czerwcu 2010 r. odbędą się rekolekcje dla neoprezbiterów z 2009 roku.
Spotkania dla kapłanów święconych w roku 2008 odbywać się będą w środy o godz.10.00 także w Wyższym Seminarium Duchownym
w Opolu przy ul. Drzymały 1 w następujących terminach:
– w roku 2009: 16 września, 21 października, 18 listopada, 16 grudnia;
503
– w roku 2010: 24 lutego, 17 marca, 21 kwietnia, 19 maja, 14 kwietnia
– Pielgrzymka Kapłanów na Górę Świętej Anny.
3. Tygodnie formacyjne w Nysie dla kapłanów diecezji opolskiej
i gliwickiej
Podobnie jak w latach ubiegłych w Diecezjalnym Domu Formacyjnym
w Nysie odbędą się obowiązkowe spotkania szkoleniowo-formacyjne dla
księży diecezji opolskiej i gliwickiej z następujących roczników święceń:
– rok 2008 – 04-09.10.2009
– rok 2007 – 11-16.10.2009
– rok 2006 – 18-23.10.2009
– rok 2005 – 08-13.11.2009
– rok 1999 – 15-20.11.2009
W tym roku zajęcia pastoralno-formacyjne poprowadzą m.in.:
– Dr Andrzej Winkler (problematyka doświadczeń duszpasterskich
w perspektywie psychologicznej)
– Ks. prof. Alojzy Marcol – tematyka z zakresu etyki;
– Ks. prof. Kazimierz Dola – tematyka z zakresu najnowszej historii Kościoła lokalnego (postacie znaczących kapłanów);
– Ks. Artur Sepioło – na temat programu duszpasterskiego parafii;
– Ks. oficjał Piotr Kuc – tematyka duszpastersko-kanoniczna.
Przypominam, że zgodnie ze statutami synodalnymi obecność na konferencjach rejonowych, dniach skupienia i spotkaniach szkoleniowo-formacyjnych poszczególnych roczników święceń jest obowiązkowa.
Informacje szczegółowe dotyczące poszczególnych inicjatyw Diecezjalnej Rady ds. Formacji Stałej Kapłanów są publikowane na diecezjalnej stronie www.diecezja.opole.pl
4. Ogólnodiecezjalne dni skupienia
W ciągu roku (obok tradycyjnych duszpasterskich konferencji rejonowych i konferencji dekanalnych) przewiduje się 2 dni skupienia dla
wszystkich księży diecezjalnych (przed Adwentem i Wielkim Postem).
W ramach ok. 4 godzinnego „skupienia” jest zawsze okazja do Spowiedzi św., jest czas na wspólną brewiarzową modlitwę, adorację Najświętszego Sakramentu, konferencję ascetyczną, wykład i dyskusję, a także
na godzinne, braterskie spotkanie przy kawie.
504
Terminy tych spotkań przedstawiają się następująco:
– dzień skupienia przed Adwentem – sobota, 28 listopada 2009 r.
w Wyższym Seminarium Duchownym w Opolu;
– wielkopostny dzień skupienia – środa, 3 marca 2010 r. w Wyższym
Seminarium Duchownym w Opolu.
5. Pielgrzymka kapłanów na Górę Świętej Anny w Roku Kapłańskim
Główną inicjatywą modlitewno-formacyjną Roku Kapłańskiego jest
pielgrzymka pokutno-dziękczynno-błagalna wszystkich księży diecezji
na Górę Świętej Anny. Zastąpi ona w tym roku kapłańskie Emaus. Na tę
pielgrzymkę, która ma być jakby zwieńczeniem roku kapłańskiego należy zarezerwować sobie dzień 14 kwietnia (środa), od godz. 15.00 do
20.00. Biskup Ordynariusz pragnie nadać temu naszemu pielgrzymowaniu charakter pokutny, dziękczynny i błagalny. Wstępnie w programie
pielgrzymki przewidywana jest Droga Krzyżowa na annogórskiej Kalwarii, konferencja, wspólna Eucharystia, wspólna modlitwa brewiarzowa i oczywiście braterskie spotkania przy stole.
6. Spotkania dekanalne z Księdzem Biskupem
Cennym, jakby naturalnym, czasem niestety niedocenionym miejscem kapłańskiego braterstwa i formacji jest dekanalna wspólnota kapłanów. Nie powinno zabraknąć modlitwy i elementów formacji duchowej
i duszpasterskiej podczas kapłańskich spotkań dekanalnych. Znowu Rok
Kapłański może być okazją do ożywienia a czasem potrzebnego „uzdrowienia” więzi księży w ramach dekanatu. Pragnie nam w tym osobiście
pomóc Biskup Opolski zapowiadając swoją obecność na jednej z konferencji dekanalnej w ciągu najbliższego roku we wszystkich dekanatach
diecezji. Księży dziekanów prosi się, aby przygotowali i umówili takie
spotkanie z Biskupem.
7. Intensyfikacja modlitwy o i za kapłanów w parafiach i nauczania
o kapłaństwie w ramach katechezy i duszpasterstwa
Okazję do takiej modlitwy stwarzają różne święta i nabożeństwa roku
kościelnego zwłaszcza Wielki Czwartek, Niedziela Powołań, Tydzień misyjny, Uroczystośc NSPJ – Dzień modlitw o świętość kapłanów. Zresztą
505
różne okoliczności życia Kościoła można prześwietlić tą intencją troski o
kapłanów. Szczególnie dowartościować należałoby w tym roku pierwsze
czwartki miesiąca i takie nabożeństwa jak: Godzinę Świętą, niedzielne
Nieszpory, modlitwę różańcową w intencji kapłanów itp.
Celną inicjatywą duszpasterstwa parafialnego mogło by być w tym roku związanie ruchu pielgrzymkowego (pielgrzymek często organizowanych w parafiach) z miejscami związanymi z postaciami św. kapłanów,
albo z domami związanymi z formacją kapłanów. Chętnie przyjmiemy
np taką grupę pielgrzymów na Eucharystię albo nabożeństwo w naszym
seminaryjnym kościele. Inne miejsca w naszej diecezji godne zauważenia to np. Nysa (dawne seminarium); Borki (nowicjat franciszkanów), albo miejsca związane z postaciami świętych kapłanów: Kamień Śląski,
Winów, Malnia.... Można też oczywiście wybrać się do Ars.
Trzecia sugestia: w parafii mogłaby powstać grupa modlitewna (bractwo) animujące modlitwę za kapłanów. Podobne wspólnoty działają już
w kilku parafiach naszej diecezji. Osobą, która mogłaby podzielić się doświadczeniem takiej wspólnoty i pomóc w zainicjowaniu jej w parafii jest
p. Elżbieta Szyda (kontakt przez Kurię Diecezjalną).
Aby wspomóc te wszystkie starania mające na celu ożywienie modlitwy za kapłanów i nauczania o kapłaństwie referat duszpasterski i
katechetyczny przygotowują 2 zeszyty z modlitwami, nabożeństwami,
homiliami i katechezami poświęconymi tematyce kapłańskiej. Odpowiedzialnym za redakcję tego biuletynu jest ks. Waldemar Musioł.
8. Dekanalny dzień modlitwy za kapłanów organizowany dla całego dekanatu w jednym z kościołów dekanatu
Wyjątkowym i uprzywilejowanym gestem modlitewnym adresowanym do naszych wiernych powinien być w roku kapłańskim Dekanalny
dzień modlitw o kapłanów i za kapłanów. Każdy dekanat powinien zorganizować taki dzień w jednej z parafii dekanatu w wybranym przez siebie
najdogodniejszym terminie z dobrze przygotowanym programem modlitewnym i formacyjnym. Gotowość uczestnictwa w takim dniu zadeklarowali nasi księża biskupi. Odpowiedzialność za przygotowanie takiego
dnia spoczywa bezpośrednio na dziekanach poszczególnych dekanatów.
Z uczestnictwem w takim dekanalnym dniu modlitw związany jest
decyzją Biskupa odpust zupełny pod zwykłymi warunkami.
506
9. List pasterski do kapłanów o kapłaństwie na Niedzielę Gaudete
W związku z rokiem kapłańskim Biskup Opolski zapowiada specjalny list pasterski do kapłanów i wiernych o kapłaństwie na III Niedzielę Adwentu.
10. Fundusz solidarności-kapłańskiej
List Prefekta Kongregacji ds. Duchowieństwa na Rok Kapłański wyraża życzenie, że „Powinien być to także Rok, w którym poznane będą
okoliczności i warunki, w których żyją nasi kapłani. Zdarza się, że żyją
oni w warunkach głębokiej biedy, co staje się dla nas wezwaniem do troski o ich egzystencję i wsparcie ich materialnymi środkami.
Jednym z pomysłów, jaki się pojawił w Radzie ds. Formacji Stałej kapłanów, to stworzenie czegoś w rodzaju „banku intencji”, którym można
by wspomóc naszych księży misjonarzy, ale również księży w najbiedniejszych parafiach naszej diecezji. Bliższe szczegóły na ten temat podane zostaną po szczegółowych ustaleniach.
11. Roraty i folder kolędowy
Zachęca się, aby wykorzystać duszpastersko dla tematyki kapłańskiej
tegoroczne „Roraty”. Pod tym względem odpowiednia jest treść „Rorat”
przygotowywanych przez „Gościa Niedzielnego”.
Tegoroczny folder kolędowy przygotowywany przez Referat duszpasterski Kurii poświęcony będzie tematyce kapłańskiej.
12. Spotkanie Dekanalnych Ojców Duchownych
Spotkanie odbędzie się w dniu 23 września 2009 roku o godzinie 15.00
w Wyższym Seminarium Duchownym w Opolu przy ul. Drzymały 1.
13. Tematy konferencji ascetycznych na spotkania dekanalne
w roku 2009-2010:
–
–
–
–
Prezbiterat – służebne uczestnictwo w kapłaństwie Chrystusa;
Modlitwa prywatna i liturgiczna w życiu kapłana;
Kapłan – sługa Słowa i Eucharystii;
Misja kapłanów w sakramentalnej posłudze uświęcania (z wyakcentowaniem sakramentu pokuty);
507
– Kult eucharystyczny w życiu duchowym kapłana;
– Prezbiter pasterzem wspólnoty;
– Nabożeństwo do Matki Bożej w życiu prezbitera;
– Komunia kapłańska;
– Logika konsekracji w kapłańskim celibacie;
– Św. Jan Maria Vianney – wzór dla kapłanów.
Podstawą opracowania konferencji są:
– Katechezy Ojca Świętego Jana Pawła II, tom: Kościół, KrakówZąbki 1999;
– Jan Paweł II, Listy na Wielki Czwartek 1979-2005, Kraków 2005.
– Dyrektorium o posłudze i życiu kapłanów, Poznań 2003;
– Jan Paweł II, List Apostolski Mane nobiscum, Domine.
Opr. ks. Joachim Waloszek, ks. Hubert Sklorz
C. Duszpasterstwo Rodzin
1. Przygotowanie do małżeństwa
Zgodnie z Dyrektorium Duszpasterstwa Rodzin (punkt 6) mówiącym o Parafialnych Poradniach Życia Rodzinnego, a także Instrukcją
Episkopatu Polski wszyscy narzeczeni są zobowiązani odbyć przed ślubem 3 konsultacje w katolickiej poradni rodzinnej.
Narzeczeni przygotowujący się do zawarcia sakramentu małżeństwa
winni korzystać z poradni w swoich parafiach lub w punktach dekanalnych. W mniejszych parafiach katolicki punkt poradnictwa rodzinnego
powinien być czynny przynajmniej dwa razy w miesiącu, natomiast w parafiach większych w każdym tygodniu. Sprawą ogromnej wagi jest dalsze
kształcenie osób chętnych do pracy w duszpasterstwie rodzin i otwieranie nowych poradni rodzinnych.
Doradca zobowiązany jest do pełnienia dyżuru również wtedy, gdy nie
ma par narzeczonych. Do poradni należy kierować nie tylko narzeczonych, ale także małżonków potrzebujących pomocy w zakresie odpowiedzialnego rodzicielstwa. Dni i godziny dyżurów winny być umieszczone
w gablotach parafialnych na widocznym miejscu. Księżom angażującym
się w utrzymanie poradni rodzinnych bardzo dziękujemy i nadal prosimy o współpracę, dalszą opiekę i wynagrodzenie doradców rodzinnych
508
zgodnie z zarządzeniem ks. abpa Alfonsa Nossola. Na pewno zaowocuje to tym, że w poradniach będą pracowały osoby posiadające odpowiednie wykształcenie i kompetencje.
Przypominamy, że w ramach przygotowania bezpośredniego:
– każda parafia winna dążyć (zgodnie z Dyrektorium Duszpasterstwa Rodzin), do zorganizowania na własnym terenie poradni życia
rodzinnego dla narzeczonych i małżonków, m.in. przez zadbanie
o wykształcenie i uformowanie doradców oraz nauczycieli naturalnego planowania rodziny;
– obowiązują minimum cztery ogólne spotkania narzeczonych
z duszpasterzem i doradcą świeckim poświęcone katechezom
przedślubnym (teologia i liturgia sakramentu małżeństwa, etyka życia małżeńskiego, prawo kanoniczne, odpowiedzialne rodzicielstwo i dialog w małżeństwie) i trzy indywidualne (praktyczna
znajomość metod rozpoznawania płodności);
– należy zachęcać młodzież do dłuższego przygotowania się do małżeństwa poprzez uwzględnienie zaręczyn (ok. 6 miesięcy przed
planowanym ślubem), po których byłby odpowiedni czas na bezpośrednie przygotowanie – katechezę przedślubną;
– aby efektywnie zrealizować powyższy program, duszpasterze winni zadbać, aby liczba uczestników w każdej grupie narzeczonych
nie była zbyt liczna (ok. 20 osób).
A. Nauki ogólne przy parafii katedralnej w Opolu
Cykl czterech nauk ogólnych dla narzeczonych prowadzony jest przez
cały rok w każdy czwartek o godz. 19.00 (za wyjątkiem sierpnia) w domu katechetycznym przy katedrze w Opolu! Ta forma przygotowania do
małżeństwa proponowana jest tylko tym, którzy z ważnych powodów nie
mogą wziąć udziału w naukach ogólnych na terenie swojego dekanatu.
B. Małe grupy
Bezpośrednie przygotowanie do małżeństwa dla narzeczonych w małych grupach prowadzone jest przy parafii św. Piotra i Pawła w Opolu.
Spotkania takie odbywają się w cyklach miesięcznych. Początek – w każdy pierwszy wtorek miesiąca o godz. 19.00. Aby wziąć udział w takich
spotkaniach należy się zgłosić w pierwszy wtorek miesiąca o godz. 19.00
w Domu Katechetycznym przy parafii św. Piotra i Pawła w Opolu.
509
Dla chętnych pełny cykl (12 spotkań) przygotowania do małżeństwa
w małych grupach prowadzony jest również przy parafii Najświętszego
Serca Pana Jezusa w Opolu. Narzeczeni mogą się zgłaszać bezpośrednio
lub telefonicznie do prowadzącego te spotkania ks. Jerzego Dzierżanowskiego tel. 77 441 28 10 lub kom. 602 71 69 48
C. Wieczory dla Zakochanych
Spotkania te prowadzą małżonkowie, instruktorzy naturalnych metod
rozpoznawania płodności oraz kapłan. Po dziewięciu spotkaniach narzeczeni otrzymują dyplom, który jest zaświadczeniem ukończenia kursu.
Obecnie tego typu kursy prowadzone są w Opolu (parafia Podwyższenia Krzyża Świętego) i Kędzierzynie. Informacje i zgłoszenia: w Opolu
tel. 77 451 26 00 i w Kędzierzynie tel. 77 483 24 36.
D. Dni skupienia dla narzeczonych
Trzydniowe skupienia odbywają się w Ośrodku Rekolekcyjnym w Raciborzu-Miedoni. Początek w piątek o godz. 18.00, zakończenie w niedzielę o 14.00. Ponieważ ilość uczestników jest ograniczona, ze względu
na formę prowadzenia nauk oraz na możliwości noclegowe, swój udział
należy zgłosić wcześniej telefonicznie u ks. Huberta Czerni: tel. 32 415
13 86. Terminy tych spotkań są następujące: 6-8 listopada 2009 r., 15-17
stycznia 2010 r., 5-7 marca 2010 r., 28-30 maja 2010 r., sierpień 2010 r.
E. Przygotowanie nowych doradców
26 września br. o godz. 9.30 w Diecezjalnej Poradni Rodzinnej w Opolu zaczynamy kurs podstawowy poradnictwa rodzinnego. Celem kursu jest
przygotowanie doradców rodzinnych dla parafialnych poradni rodzinnych.
Program kursu obejmuje podstawowe zagadnienia z: teologii rodziny,
etyki, psychologii rodziny, psychologii komunikacji, metod pracy z pojedynczymi osobami, a także z grupą oraz kurs naturalnego planowania
rodziny z możliwością uzyskania dyplomu nauczyciela naturalnego planowania rodziny. Czas trwania kursu około jednego roku (12 spotkań).
Spotkania będą się odbywać w pierwszą sobotę każdego miesiąca
w godz. od 9.00 do 16.00. Warunkiem uczestnictwa w kursie jest opinia
księdza proboszcza, warunkująca pracę kandydata, po ukończeniu kursu, w parafialnym duszpasterstwie rodzin. Bliższe informacje i zapisy:
Krystyna Winiarska tel. 606 340 112 lub 77 455 27 86 (po 20.00); e-mail:
[email protected]
510
2. Poradnia Rodzinna
W Diecezjalnej Poradni Rodzinnej w Opolu przy ul. Mickiewicza 5, po
uprzednim telefonicznym umówieniu tel. 77 454 75 73 lub 77 442 50 00
można spotkać się z nauczycielem NPR-u. Swoje dyżury w poradni pełnią
również: doradczyni diecezjalna, duszpasterz rodzin, duszpasterz trzeźwości, terapeuta odwykowy, psycholog, prawnik rodzinny. Rocznie z pomocy Diecezjalnej Poradni Rodzinnej korzysta już ponad 2 tysiące osób.
3. Rekolekcje dla małżeństw
A. „Spotkania małżeńskie”
„Spotkania Małżeńskie” zwane również „Dialogami małżeńskimi” są
ruchem rekolekcyjnym i formacyjnym małżeństw, mającym na celu odnowienie i pogłębienie więzi małżeńskiej. Rekolekcje te uczą męża i żonę rozmawiania ze sobą nie tylko o sprawach które ich łączą, ale również,
a może przede wszystkim, o sprawach trudnych, które ich dzielą i niejednokrotnie są przyczyną konfliktów. Uczą takiej formy prowadzenia
dialogu, która z jednej strony pozwoli im głębiej poznać się nawzajem,
z drugiej zaś, w przypadkach nieporozumień – unikać pogłębiania się
konfliktu. Ukazują możliwość życia w dialogu na co dzień. Podstawową formą pracy w „Spotkaniach” są dwudniowe weekendy mające charakter rekolekcji zamkniętych. Ich przebieg jest całkowicie odmienny od
innych typów rekolekcji. Są prowadzone przez trzy doświadczone pary
małżeńskie i księdza, którzy inspirują do dialogu prowadzonego tylko
we dwoje.
B. Kiedy i gdzie odbywają się „Spotkania małżeńskie”?
Każde „Spotkanie” rozpoczyna się w piątek wieczorem o godz. 17.30,
a kończy w niedzielę po obiedzie około godz. 15.00. Uczestnictwo w nich
wiąże się z wyjazdem na ten czas (małżeństwa bez dzieci) do domu rekolekcyjnego. Koszty pobytu dostosowane są do indywidualnych możliwości uczestników.
Środowisko Spotkań Małżeńskich od kilku lat prowadzi również specjalne rekolekcje dla osób pozostających w związkach cywilnych zawartych po rozwodzie. W czasie tych rekolekcji osoby żyjące w związkach
cywilnych mogą przeżyć bardzo głęboką prawdę, że Bóg stawia również
na ich drodze drogowskazy miłości.
511
Zgłoszenia prosimy kierować pod numerem telefonu 77 465 13 69 (Teresa i Tomasz Jurosowie) i 77 446 98 30 (ks. Ryszard Kinder, xrysiek@
emaus.pl). Takie rekolekcje w wielu ośrodkach w naszym kraju odbywają się praktycznie każdego tygodnia.
4. Diecezjalna Fundacja Obrony Życia
A. Dom Matki i Dziecka
Wieloletnia praktyka pracy z samotnymi matkami pokazuje, że pobyt w placówce musi mieć swój określony początek i koniec, bo żadna
instytucja nie zastąpi rodzinnego domu. Tylko możliwość podjęcia pracy i zarobkowania daje szansę na pełne usamodzielnienie się tzn. znalezienie domu i środków do utrzymania rodziny.
Modlitwa, aktywność i praca to decydujące czynniki w procesie tworzenia się ludzkiej tożsamości. Poprzez życie duchowe, aktywność i pracę
„człowiek staje się człowiekiem”. To dzięki nim realizuje on swoje relacje ze światem zewnętrznym, z innymi ludźmi oraz ze swoimi zadaniami życiowymi. W tym też rozumieniu sama praca jest czymś więcej, niż
tylko zabezpieczeniem warunków przeżycia. Zmienia ona wykonującego ją, stwarza nowe umiejętności, przysparza nowej wiedzy, daje nowe
doświadczenie, zmienia też samoświadomość i tożsamość człowieka.
Doświadczenia pracy z ofiarami przemocy pokazują, że w dłuższej perspektywie czasowej zapewnienie tymczasowego schronienia i podstawowego zakresu opieki socjalnej nie wystarcza by czuć się już bezpiecznym.
Stąd też kobietom przebywającym w Domu Matki i Dziecka oferuje się
pomoc w zakresie:
– zindywidualizowanego doradztwa zawodowego umożliwiającego
wytyczenie celów i perspektyw odnalezienia się na rynku pracy,
a co za tym idzie perspektyw na zapewnienie sobie i swoim dzieciom godziwych warunków do życia po opuszczeniu placówki;
– reedukacji zawodowej i zdobywania umiejętności praktycznych;
– rozwijania uniwersalnych kompetencji potrzebnych do funkcjonowania we wszystkich rodzajach aktywności zawodowej (zdolności
do współpracy, łatwości przystosowania się, precyzji, odpowiedzialności itp.);
– pomocy w zakresie poruszania się po rynku pracy;
512
– wytworzenia nawyku systematycznej pracy i ponoszenia odpowiedzialności za jej wykonanie itp.
Istotną rolę w procesie rozwiązywania przedstawionych wyżej problemów odgrywa Zakład Adaptacji Zawodowej funkcjonujący w Domu Matki i Dziecka. Jego misją jest organizowanie pomocy zawodowej
matkom samotnie wychowującym dzieci poprzez działania aktywizujące i wspierające w powrocie na rynek pracy. Do zadań Zakładu należy
prowadzenie działalności wytwórczej w zakresie poligrafii i usług z nią
związanych, a zysk z jego funkcjonowania w całości przekazywany jest
na Dom Matki i Dziecka. Na obecnym etapie asortyment Zakładu sprowadza się do produkcji znaczków i kotylionów okolicznościowych, akcesoriów ślubnych (przypinki dla gości weselnych, winietki (wizytówki),
księgi gości weselnych, upominki (podziękowania) dla gości weselnych,
księgi podziękowań dla rodziców itp.) oraz lampionów adwentowych.
B. Katolicki Ośrodek Adopcyjny
Adopcja jest szansą dla osieroconych i opuszczonych dzieci, dla bezdzietnych małżeństw, a także dla rodziców, którzy z różnych przyczyn nie
mogą wychowywać własnych dzieci. Małżonkom, którzy bezskutecznie
od lat starają się o potomka, przysposobienie daje możliwość stworzenia
pełnej rodziny, dziecku zaś przynosi szansę normalnego rozwoju w optymalnych dla niego warunkach. Adopcja może być także drogą wyjścia
dla rodziców, którzy nie mogą bądź nie chcą wychowywać sami swoich
dzieci. Adopcja nie jest jednorazowym aktem, którego finałem jest przyznanie przez sąd rodzinny prawa do opieki rodzicielskiej nad dzieckiem
– jest bardzo długim i procesem, podczas którego obie strony uczą się
rozumieć i kochać siebie nawzajem. Potrzeba tu jeszcze więcej miłości
niż w naturalnym rodzicielstwie – trzeba bowiem przekroczyć barierę
braku pokrewieństwa. Adopcja jest niewątpliwie aktem wielkiej odwagi
ze strony ludzi, decydujących się na przyjęcie cudzego dziecka pod swój
dach, jest deklaracją wytrwałości, gotowości do poświęceń i wyrzeczeń.
Ale adopcja jest nie tylko dawaniem, jest również otrzymywaniem: miłości dziecka, któremu stworzono szansę życia w rodzinie.
Dzięki ofiarności księży i naszych parafian (kolekta pasterkowa) w zeszłym roku Dom Matki i Dziecka dał schronienie i udzielał pomocy 72
matkom i ich dzieciom, a za pośrednictwem Ośrodka Adopcyjnego szczęśliwą rodzinę znalazło 39 dzieci. Za ten dar serca składamy serdeczne
513
„Bóg zapłać”. Nieocenionym dobrem i darem są również pozyskane głównie przez współpracę z księżmi rodziny zastępcze. Mamy ich w diecezji
już 41 i przebywa w nich 61 dzieci.
5. Problem niepłodności małżeńskiej
Priorytetem tych wszystkich, którzy rzeczywiście chcą pomóc niepłodnym małżeństwom są te działania i takie regulacje prawne, na które
wskazuje Instrukcja Dignitas personae, a nadto Konwencja o ochronie
praw człowieka i godności istoty ludzkiej wobec zastosowań biologii
i medycyny przyjęta przez Komitet Ministrów UE 19 listopada 1996 r.
Dlatego, jak uczy Instrukcja, ludzie dobrej woli winni popierać „badania i inwestycje ukierunkowane na zapobieganie niepłodności” oraz pamiętać, że „znaczącej części przypadków niepłodności, zgłaszanych dziś
lekarzom, zarówno u kobiet jak i u mężczyzn, można by uniknąć gdyby wierniej przeżywano cnotę czystości, gdyby prowadzono zdrowszy
styl życia i gdyby zostały wyeliminowane czynniki stwarzające zagrożenie w zakresie pracy, odżywiania się, stosowania leków oraz ekologii.
[…] Ponadto, by wyjść naprzeciw wielu parom bezpłodnym, pragnącym
mieć dzieci, należałoby przez odpowiednie środki ustawodawcze zachęcać do adopcji licznych sierot, które dla odpowiedniego rozwoju ludzkiego potrzebują ogniska domowego, propagować ją i ułatwiać związane
z nią procedury” (DP13).
Konkretną propozycją dla niepłodnych małżeństw jest NAPROTECHNOLOGIA. To nowa dyscyplina nauk medycznych w zakresie zdrowia
ginekologiczno-prokreacyjnego. Między innymi asystuje w diagnostyce
oraz leczeniu niepłodności przy poszanowaniu dla naturalnych mechanizmów przekazywania życia ludzkiego.
Naprotechnologia została opracowana na podstawie 30 lat pracy prof.
Thomasa Hilgersa z Nebraski w Stanach Zjednoczonych przy wsparciu
stale rozwijającej się sieci instruktorów metody Creightona i innych lekarzy prowadzących pacjentów według jej założeń. Jej rozwój był też silnie wspierany przez papieża Jana Pawła II. Polega ona na kompleksowym
wykorzystaniu działań medycznych, chirurgicznych i towarzyszących
we współpracy z naturalnymi mechanizmami i funkcjami prokreacyjnymi. Metoda ta szanuje etyczne normy zawarte w encyklice Humanae
Vitae. Obejmuje zarazem zdrowie prokreacyjne i ginekologiczne kobiet
514
jak i troskę o płodność i monitorowanie płodności. Osiąga przy tym bardzo dobre wyniki leczenia., ostatnio udokumentowane w podręczniku
„The Medical and Surgical Application of NaProTechnology” i w pracy dr. Phila Boyle i prof. Joe Stanford, opublikowanej w „Journal of the
American Board of Family Medicine” (www.jab.fm). Z powodzeniem podejmuje się również leczenia par, które wcześniej przystępowały, nawet
kilkakrotnie, do programu sztucznego rozrodu in vitro.
Naprotechnologia daje wielu małżeństwom nadzieję na godziwe i skuteczne leczenie zaburzeń organicznych, leżących u podstaw ich bezpłodności, przy poszanowaniu ich intymności i prawdziwego języka miłości.
W tych sprawach można małżonków kontaktować z drem Maciejem Barczentewiczem tel. 601 164 523, mail: [email protected]
6. Podyplomowe Studium Rodziny w roku akademickim 2009/2010
Studium przeznaczone jest dla absolwentów szkół wyższych, którzy są
zainteresowani pogłębieniem wiedzy i zdobyciem umiejętności z zakresu wychowania prorodzinnego i seksualnego. Celem studium jest przygotowanie nauczycieli do samodzielnego prowadzenia zajęć z dziećmi,
młodzieżą i rodzicami z zakresu problematyki seksualnej i prorodzinnej. Warunkiem uczestnictwa jest posiadanie przez kandydata dyplomu
ukończenia wyższej uczelni.
Nauka w Studium trwa 3 semestry i jest prowadzona systemem studiów zaocznych. Zajęcia odbywają się w soboty. Opłata za semestr wynosi 900 zł.
Wymagane dokumenty:
– odpis dyplomu lub świadectwa ukończenia studiów wyższych;
– własnoręcznie napisany życiorys;
– kwestionariusz osobowy;
– 2 fotografie.
Dokumenty należy złożyć do dnia 30.09.2009 r.
Dodatkowe informacje można uzyskać w Dziekanacie Wydziału Teologicznego UO, ul. Drzymały la, 45-342; tel. 77 44 23 768, e-mail: [email protected]
Opr. ks. Jerzy Dzierżanowski
515
D. Duszpasterstwo młodzieży szkolnej i akademickiej
1. Kalendarium Diecezjalnego Duszpasterstwa Młodzieży w roku
duszpasterskim 2008/2009:
18.09.2009 – Triduum ku czci św. Stanisława Kostki
15.10.2009 – Pielgrzymka maturzystów i kandydatów do bierzmowania na Górę Świętej Anny: „Jak kochać życie? Z Janem
Pawłem II w drodze ku dojrzałości”
29.11.2009 – Ekumeniczna Modlitwa Młodych
14.02.2010 – św. Walenty – modlitwa w intencji zakochanych
27.03.2010 – wigilia Niedzieli Palmowej w rejonach
07.04.2010 – Pielgrzymka maturzystów na Jasną Górę
05.06.2010 – Lednica 2010
2. Duszpasterstwo dla studentów w Opolu
A. Duszpasterstwo Akademickie „Cegielnia” – przy parafii pw. Przemienienia Pańskiego, ul. Grota-Roweckiego 3, 45-267 Opole; www.cegielnia.zwm.punkt.pl. Duszpasterz: ks. Wojciech Wąchała, tel. 77 458
12 83. Spotkania w poniedziałki o 19.15 – Eucharystia (kościół) i po niej
spotkanie w grupie.
B. Duszpasterstwo Akademickie „Na Górce” – przy parafii pw. MB
Bolesnej i św. Wojciecha, pl. Kopernika 12; 45-040 Opole. Duszpasterz:
Andrzej Demitrów, tel. 77 442 40 48. Spotkania: 12.00 – Eucharystia (codziennie z wyjątkiem sobót).
C. Duszpasterstwo Akademickie „Resurrexit” – przy kościele seminaryjno-akademickim, ul. Drzymały 1a, 45-342 Opole, www.resurrexit.
wsd.opole.pl. Duszpasterze: ks. Radosław Chałupniak, tel. 77 442 40 61,
ks. Andrzej Demitrów, tel. 77 442 40 48; ks. Jerzy Kostorz, tel. 77 442
40 45, 604 807 914. Program spotkań (od poniedziałku do czwartku):
– 9.00-18.00 – kawiarenka duszpasterstwa prowadzona przez studentów dla studentów
– 19.00 – Msza Święta
– 20.00 – spotkania otwarte dla studentów: kolacje z ciekawymi gośćmi, filmy, teatr, sala, krąg biblijny, oaza, grupa ewangelizacyjna
oraz spotkania absolwentów
D. Jezuicki Ośrodek Formacji i Kultury „Xaverianum” – przy kościele Najśw. Serca Pana Jezusa, ul. Czaplaka 1a, 45-055 Opole, tel. 77 454
516
84 80; www.xaverianum.opole.pl. Duszpasterze: o. Marek Janowski SJ,
o. Paweł Adamarek SJ. Spotkania duszpasterskie w roku akademickim
2009/2010:
– Msze św. akademickie – w niedziele i we wtorki o 20.00 w Kościele Najświętszego Serca Pana Jezusa w Opolu przy ul. Czaplaka oraz w czwartki o 20.00 w oratorium „Xaverianum”;
– Medytacje metodą św. Ignacego Loyoli w czwartki po Mszy św.
o 20.00 w oratorium;
– Msze św. w języku angielskim a po nich konwersacje w wybrane
środy miesiąca, w pozostałe środy refleksje wokół ważnych prawd
wiary katolickiej: „Zgłębiając tajemnicę naszej wiary”.
E. Duszpasterstwo akademickie „Laetitia” – przy parafii św. Józefa
w Opolu-Szczepanowicach, ul. Prószkowska 74, 45-737 Opole. Duszpasterz: ks. Piotr Kierpal, tel. 77 474 35 35, 77 457 59 59. Spotkania w salce
parafialnej w środy o 19.00 oraz okolicznościowe spotkania wyjazdowe.
Opr. ks. Piotr Burczyk, ks. Krzysztof Trembecki
E. Duszpasterstwo ministrantów
1. Serdeczne podziękowania dla wszystkich kapłanów, którzy zaangażowali się w pracę z ministrantami i lektorami zarówno na szczeblu
parafialnym, dekanalnym oraz diecezjalnym, w szczególności prowadzącym obozy wakacyjne i uczestniczącym w pielgrzymkach diecezjalnych.
2. Po raz kolejny w tym roku szkolnym zorganizowany zostanie Kurs
Animatora LSO. Ma on na celu wykształcenie animatorów, czyli starszych ministrantów pomocnych w prowadzeniu Wspólnoty Ministranckiej
w parafii, w przygotowywaniu i prowadzeniu zbiórek, w kształtowaniu
poprawnej służby podczas liturgii oraz w prowadzeniu małych grup podczas przeróżnych wyjazdów wakacyjnych, rekolekcji itd. Animatorzy mają być pomocą dla duszpasterza w parafii oraz stanowić kadrę, potrzebną
podczas diecezjalnych rekolekcji wakacyjnych czy innych form diecezjalnego i parafialnego duszpasterstwa ministrantów.
Kandydat na animatora powinien spełniać następujące warunki: musi być osobą pełnoletnią lub przynajmniej uczęszczać do szkoły średniej,
być lektorem oraz posiadać zauważalne cechy potrzebne w posłudze ani517
matorskiej (pobożność, odpowiedzialność, sumienność, odpowiedni poziom intelektualny, dobry kontakt z młodszymi ministrantami itp.). Wybór
kandydata powinien być dokonany z wielką roztropnością. Animatorem
nie może być osoba sprawiająca trudności wychowawcze i będąca negatywnym przykładem dla młodszych ministrantów.
Kursy animatorskie prowadzone będą podczas pięciu spotkań weekendowych, w Diecezjalnym Domu Rekolekcyjnym LSO diecezji gliwickiej w Nędzy koło Raciborza. Zajęcia obejmować będą najważniejsze
zagadnienia z liturgiki, katechetyki, pracy z małymi grupami itp. Termin pierwszego spotkania zostanie podany w kalendarium duszpasterskim. Terminy kolejnych spotkań podawane będą uczestnikom kursu.
Ostatnie będzie połączone z uroczystym obrzędem promocji animatorskiej podczas przyszłorocznej Diecezjalnej Pielgrzymki LSO na Górę
Świętej Anny. Koszt każdego spotkania weekendowego wynosić będzie
40 zł. Zgłoszenia chętnych do udziału w kursie animatorskim kierować
należy na adres Diecezjalnego Domu Rekolekcyjnego LSO Diecezji Gliwickiej: ul. Kościelna 6, 47-440 Nędza, tel. 32 418 62 62 lub 32 805 46
61, e-mail: [email protected].
3. W związku z powyższym uprzejmie proszę o zgłoszenie wszystkich
czynnych animatorów, którzy wykonują swoją posługę przy parafiach.
Zamierzamy dla nich w ciągu roku szkolnego zorganizować spotkanie
formacyjne – połączone z dniem skupienia, tak, by mogli pogłębić formację animatorską. Chcielibyśmy stworzyć listę posługujących animatorów,
by wysłać do nich zaproszenia na takie spotkanie. Zgłoszenia animatorów prosimy kierować na adres Diecezjalnego Duszpasterza: ks. Damian
Jurczak, tel. 606 101 761, e-mail: [email protected].
4. Studium Muzyki Kościelnej przy Wydziale Teologicznym UO
ponownie organizuje Kurs Psałterzystów. Zajęcia będą się odbywały
w ostatnie soboty miesięcy: września, października, listopada, lutego,
marca, kwietnia. Pierwsze spotkanie odbędzie się 26 września. W maju nastąpi promocja psałterzystów. Sposób organizacji i wysokość opłat
uzależniona będzie od ilości kandydatów, dlatego prosimy o możliwie
szybkie zgłoszenia osób chętnych w sekretariacie Studium Muzyki Kościelnej (ul. Kominka l, 45-032 Opole; tel. 77 44 11 509). W kursie mogą
wziąć udział zarówno chłopcy jak i dziewczęta. Zapraszamy.
5. Od kilku lat przeprowadzany jest w okresie ferii zimowych diecezjalny Kurs Lektorski, przygotowujący starszych ministrantów do li518
turgicznej posługi czytania Słowa Bożego. W każdym dekanacie naszej
diecezji, pod przewodnictwem dekanalnego duszpasterza ministrantów,
powinien odbyć się taki kurs. Z różnych względów jednak nie zawsze ma
on miejsce. Mając to na uwadze, w oparciu o dokumenty Kościoła, które mówią o starannym wychowaniu osób pełniących posługę liturgiczną
(KL29), również w tym roku szkolnym, w czasie ferii zimowych, odbędzie się taki kurs lektorski.
Kurs ten, będzie miał miejsce w Diecezjalnym Ośrodku Formacyjnym
w Raciborzu-Miedoni w dniach od 1-6 lutego 2010 roku. Uczestnikami
kursu mogą być tylko chłopcy, niekoniecznie będący już ministrantami
– najlepiej na poziomie II klasy gimnazjalnej. W programie kursu przewidziana jest formacja ascetyczna, biblijna, liturgiczna oraz fonetyczna.
W czasie kursu nie zabraknie też wypoczynku na świeżym powietrzu,
a także „pogodnych wieczorów” oraz konkurencji sportowych. Kurs jest
tak pomyślany, by zakończył się uroczystym ustanowieniem w posłudze
lektora podczas uroczystej Mszy św. Zgłoszenia kandydatów kierujemy
do 1 grudnia br. na adres ks. Damiana Jurczaka.
Koszt uczestnictwa w kursie wraz z egzemplarzem Pisma św., dyplomem, materiałami pomocniczymi wyniesie 260 zł. Każde zgłoszenie zostanie potwierdzone i podany zostanie dokładny plan kursu. Ilość miejsc
jest ograniczona. Obowiązuje kolejność zgłoszeń.
6. Wzorem lat ubiegłych zapraszamy wszystkich ministrantów do
udziału w VIII diecezjalnych mistrzostwach „szóstek piłkarskich”.
W mistrzostwach udział biorą drużyny 6 osobowe oraz 4 rezerwowych.
Rozgrywki odbywają się w trzech kategoriach wiekowych:
– szkół podstawowych (urodzeni po 01.01.1997),
– szkół gimnazjalnych (urodzeni po 01.01.1994),
– szkół ponadgimnazjalnych i studentów (jeżeli są jeszcze czynnymi ministrantami).
Mistrzostwa odbywać się będą, podobnie jak w latach ubiegłych
w trzech etapach:
– Etap pierwszy rozgrywek odbywa się w dekanacie. Etap ten, który powinien wyłonić mistrza dekanatu (w jednej, dwóch lub trzech
kategoriach), należy rozegrać do końca lutego 2010 r. Mecze można rozegrać również w obiektach krytych – salach gimnastycznych czy halach sportowych. Dekanalny duszpasterz ministrantów
zgłasza zwycięzcę lub zwycięzców dekanatu (po jednym z każdej
519
kategorii) i jego chęć uczestnictwa w mistrzostwach na adres ks.
Damiana Jurczaka do końca lutego 2010 r. Duszpasterz ten otrzyma
następnie szczegółowe informacje dotyczące dalszych rozgrywek.
– Etap drugi rozgrywek obejmuje zwycięzców z dekanatów, którzy
zostaną rozlosowani do poszczególnych grup i między sobą rozegrają mecze w jedną z sobót miesiąca maja. Losowanie grup będzie miało miejsce w marcu 2010 r., podczas spotkania dekanalnych
duszpasterzy ministrantów.
– Etap trzeci to mecze finałowe zwycięskich drużyn z poszczególnych grup, o tytuł Mistrza Diecezji Opolskiej. Odbędzie się on
w później podanym terminie – około połowy maja.
Proszę dekanalnych duszpasterzy ministrantów o zainteresowanie się
tym tematem – jako, że w wielu dekanatach ministranci chcieliby rozegrać mecze, tylko nie mają ku temu okazji.
7. Do tych rozgrywek dołączą rozgrywki siatkówki. Rozpoczęliśmy
je w ubiegłym roku i spotkały się z życzliwym przyjęciem – w tym roku
również proszę o zgłaszanie drużyn w kategoriach: podstawówka i gimnazjum oraz szkoły ponadgimnazjalne. Zgłoszenia będą przyjmowane
do 15 października 2009 r. na adres: [email protected]. Po tym terminie, w zależności od ilości zgłoszeń, zostaną podane terminy rozgrywek.
8. Zachęcamy również do odwiedzania strony internetowej duszpasterstwa ministrantów: www.lso.duch.opole.pl. Na stronie znaleźć
możemy najnowsze informacje o działalności duszpasterstwa, pomoce
liturgiczne i formacyjne, wspomnienia z obozów wakacyjnych i innych
form wypoczynku, zdjęcia, możliwość wymiany zdań na forum. Prosimy o rozpropagowanie tej strony wśród ministrantów.
9. Przypominamy, że ministranci lub grupy kolędników tradycyjnie od
wielu lat odwiedzając domy parafian zbierają ofiary na rzecz misjonarzy
naszej diecezji. Zebrane w ten sposób ofiary prosimy przekazać na konto Funduszu Pomocy Misjonarzom Diecezji Opolskiej, który zgodnie
ze swym statutem, wspomaga kapłanów naszej diecezji pracujących na
misjach. Fundusz Pomocy Misjonarzom Diecezji Opolskiej, ul. Książąt
Opolskich 19, 45-005 Opole
PEKAO S.A. I Oddział w Opolu
nr 36 1240 1633 1111 0000 2651 7221
Opr. ks. Damian Jurczak
520
F. Duszpasterstwo spraw misyjnych
1. Rejonowe spotkania misyjne
Wzorem lat ubiegłych duszpasterstwo misyjne diecezji opolskiej zaprasza na jesienne spotkania misyjne. Zaproszenie kierowane jest w stronę
Członków Papieskich Dzieł Misyjnych oraz wszystkich, którzy w jakikolwiek sposób związani są z misjami w swoich parafiach (kapłanów,
sióstr zakonnych, alumnów, animatorów misyjnych, katechetów, wszystkich, którym sprawy misji leżą na sercu). Organizatorem jest ks. Stanisław Klein.
Spotkania odbędą się:
26.09.2009 (sobota) – Kluczbork (parafia Matki Bożej Wspomożenia
Wiernych);
03.10.2009 (sobota) – Opole (parafia św. Piotra i Pawła);
10.10.2009 (sobota) – Racibórz (klasztor Annuntiata, ul. Starowiejska 152);
24.10.2009 (sobota) – Nysa (parafia św. Jakuba i św. Agnieszki)
Początek spotkań o godz. 10.00, zakończenie ok. 13.30.
2. Fundusz Pomocy Misjonarzom Diecezji Opolskiej
Celem Funduszu Pomocy Misjonarzom Diecezji opolskiej jest niesienie pomocy duchowej i materialnej misjonarzom w krajach uważanych za
misyjne oraz promowanie odpowiedzialności za misje. Zadaniem Funduszu jest uwrażliwienie kapłanów oraz wiernych dla realizacji tego celu.
Źródłem dochodów dla Funduszu Pomocy Misjonarzom Diecezji
Opolskiej jest:
– coroczne akcje Kolędników Misyjnych i Ministrantów;
– akcja „św. Krzysztofa” – na misyjne środki transportu;
– ofiary osób indywidualnych.
Środki Funduszu Pomocy Misjonarzom mogą być przeznaczone wyłącznie dla Misjonarzy Diecezji Opolskiej.
Aktualnie na misjach pracują kapłani naszej diecezji: ks. Adrian Adamik, ks. Robert Dura, ks. Janusz Górski, ks. Andrzej Grondowski, ks. Jan
Lachowiecki, ks. Tadeusz Lewicki, ks. Jan Piontek, ks. Zygmunt Piontek, ks. Robert Ploch, ks. Serafin Pogoda, ks. Ludwik Rutyna, ks. Wiktor Tarnawski, ks. Piotr Warzecha.
521
Wyrazy wdzięczności kierujemy pod adresem parafii, które w 2008
roku (właściwie do dnia 30 czerwca 2009 r.) wsparły finansowo misjonarzy. Na szczególne uznanie zasługują:
– parafia pw. Niepokalanego Serca Maryi w Kolonowskiem – 7000 zł;
– parafia pw. św. Bartłomieja w Głogówku – 5720 zł;
– parafia pw. Wszystkich Świętych w Brożcu – 5600 zł;
– parafia pw. Najśw. Serca Pana Jezusa w Kątach Op. – 4840 zł;
– parafia pw. św. Andrzeja w Ujeździe Śląskim – 4352 zł;
– parafia pw. Najśw. Serca Pana Jezusa w Zawadzkiem – 4200 zł.
W roku 2008 misjonarzom naszej diecezji pracującym na misjach przekazano 224700 zł. W roku 2009 (do 30 czerwca) przekazano 114540 zł
Za wszelką pomoc duchową czy materialną misjonarzom naszej diecezji opolskiej Zarząd Funduszu składa serdeczne „Bóg Zapłać”. Jednocześnie zwracamy się z prośbą do wszystkich parafii naszej diecezji
o dalsze wsparcie duchowe i materialne dzieła misyjnego. Nasze konto:
PEKAO S.A. I Oddział w Opolu nr: 36 1240 1633 1111 0000 2651 7221;
Fundusz Pomocy Misjonarzom Diecezji Opolskiej, ul. Książąt Opolskich
19, 45-005 Opole.
Opr. ks. dr Stanisław Klein, ks. Alojzy Piechota
G. Duszpasterstwo muzyków kościelnych
1. Duszpasterstwo organistów i wszystkich muzyków kościelnych naszej diecezji organizuje następujące spotkania formacyjne:
– Adwentowy Dzień Skupienia – 28 listopada, godz. 9.00, Opole –
kościół św. Sebastiana – prowadzi: ks. Rastislav Adamko, Słowacja
– Wielkopostny Dzień Skupienia odbędzie się w 4 rejonach duszpasterskich diecezji opolskiej:
20 lutego 2010 r. (godz. 9.00) – rejon raciborski
20 lutego 2010 r. (godz. 13.00) – rejon nyski
27 lutego 2010 r. (godz. 9.00) – rejon opolski
27 lutego 2010 r. (godz. 13.00) – rejon kluczborski
– Wakacyjne Rekolekcje dla Muzyków – 28–30 czerwca 2010 r. w Kamieniu Śląskim.
522
2. Informujemy, że duszpasterstwo muzyków kościelnych 3-4 razy do
roku wydaje Informator: „Muzyka kościelna w diecezji opolskiej”
3. Referat ds. Muzyki Kościelnej organizuje ponadto spotkania z zespołami śpiewaczymi diecezji opolskiej:
– 20 marca 2010 r. – VIII Przegląd Scholi Liturgicznych Wrzosola
2010, Wrzoski k. Opola;
– 1 kwietnia 2010 r. – spotkanie scholi podczas Mszy św. Krzyżma
(wspólne śpiewanie);
– 29 maja – XII Przegląd Chórów Parafialnych Diecezji Opolskiej;
– wrzesień 2010 r. – Pielgrzymka Chórów Parafialnych na Górę Świętej Anny.
4. Referat ds. Muzyki Kościelnej prowadzi sprawy związane z remontem i budową organów piszczałkowych oraz instalację organów elektronicznych. Wszelkich informacji udziela ks. Grzegorz Poźniak, tel. 77
441 15 05.
Opr. ks. Grzegorz Poźniak
H. Duszpasterstwo Dzieci Maryi
W roku duszpasterskim 2009/2010 Diecezjalne Duszpasterstwo Dzieci Maryi planuje następujące inicjatywy:
1. Pielgrzymka Dzieci Maryi na Górę Świętej Anny – 9-11 października 2009 r.
2. Konferencja – sympozjum na temat: „Rola grup Dzieci Maryi w życiu parafii i diecezji” – Leśnica Opolska – 14 listopada 2009 r.
3. Adwentowy Dzień Skupienia dla Animatorek i Opiekunów Dzieci Maryi – Wyższe Seminarium Duchowne w Opolu – 12 grudnia
2009 r.
4. Wielkopostny Dzień Skupienia dla Animatorek i Opiekunów Dzieci Maryi – Nysa – 6 marca 2010 r.
5. Turniej sprawności „Dzieci Maryi na cześć Niepokalanej” – Leśnica – 29 maja 2010 r.
6. Kurs animatorski dla Dzieci Maryi:
– Leśnica Opolska – listopad i grudzień 2009 r., luty 2010 r.
– Szklarska Poręba – lipiec 2010 r.
523
7. Letnie rekolekcje dla Dzieci Maryi:
– Nysa – lipiec 2010 r.
– Leśnica Op. – lipiec 2010 r.
– Kudowa Zdrój – lipiec 2010 r.
– Szklarska Poręba – lipiec 2010 r.
Opr. ks. Mariusz Sobek
I. Duszpasterstwo rolników
1. Dożynki diecezjalne
Dożynki diecezjalne odbędą się 20 września 2009 r. na Górze Świętej Anny. W tym roku po raz pierwszy Suma Dożynkowa będzie odprawiona o godz. 11.00. Od godz. 10.30 delegacje z dekanatów gromadzą
się na schodach prowadzących do groty lurdzkiej i w procesji udają do
Groty na Mszę św., która rozpocznie się o godz. 11.00.
Tegorocznym dożynkom przewodniczy rejon raciborski. Wyznaczony
dekanat przygotuje służbę liturgiczną wprowadzenie słowno-muzyczne,
przywitanie i podziękowanie, czytania, modlitwę wiernych. Każdy zaś
dekanat wyznacza kolejną parafię jako delegację z koroną żniwną, chlebem i darem ołtarza.
Uprzejmie prosimy czcigodnych duszpasterzy, by w tym dniu nie
urządzać parafialnych i gminnych dożynek. Prosimy wszystkich księży
– dekanalnych duszpasterzy rolników – do koncelebry, a wszystkich rolników i działkowiczów o liczny udział w dożynkach. Zapraszamy także
orkiestry z poszczególnych parafii, parafian w strojach ludowych i poczty sztandarowe.
2. Diecezjalny Katolicki Uniwersytet Ludności Wiejskiej
Dla wszystkich chętnych w dalszym ciągu prowadzimy wykłady
w Diecezjalnym Katolickim Uniwersytecie Ludności Wiejskiej w Opolu-Gosławicach. Nowy semestr nauki rozpocznie się w sobotę 7 listopada
2009 r. – Msza św. inauguracyjna o godz. 11.00 w Opolu-Gosławicach.
Po Mszy św. w Domu Parafialnym uroczysta inauguracja z wręczeniem
dyplomów kolejnym absolwentom. Zapisy przyjmujemy do końca paź524
dziernika 2009 r. w Sekretariacie Diecezjalnego Katolickiego Uniwersytetu Ludności Wiejskiej w Opolu-Gosławicach, ul. Wiejska 101a, tel./
fax. 77 455 89 49.
3. Rekolekcje formacyjne dla mieszkańców wsi:
– dla rolniczek w Domu Formacyjnym w Raciborzu-Miedoni od
wtorku po 2. niedzieli Adwentu tj. od 8.12.2009 godz.10.00 do
10.12.2009 r. godz. 12.00 – zgłoszenia u ks. Huberta Czerni w Miedoni ul. Ratajskiego 8, 47-412 Rudnik, tel. 32 415 13 86 lub u ks.
Damiana Rangosza z Pietrowic Wielkich tel. 32 419 80 48;
– dla rolników w Domu Formacyjnym w Raciborzu-Miedoni od
wtorku po 2. niedzieli Wielkiego Postu 2010 r. czyli od 2.03.2010 r.
godz. 10.00 do 4.03.2010 r. godz. 12.00; zgłoszenia jak wyżej.
Bardzo prosimy, by nie tylko z ambony, lecz również osobiście zachęcić swoich parafian do udziału w tychże rekolekcjach formacyjnych.
4. Dni modlitw o dobre urodzaje i błogosławieństwo Boże w pracy
Spotkania modlitewne o dobre urodzaje odbędą się 24 maja 2010 r.,
w drugi dzień Zielonych Świąt, w Uroczystość NMP Matki Kościoła. Bardzo prosimy dekanalnych duszpasterzy o udział w koncelebrze. Księża
Biskupi celebrować będą Eucharystię w następujących miejscowościach:
– Kamień Śląski (sanktuarium św. Jacka) – godz. 10.00;
– Gościęcin (kościół św. Bryksjusza) – godz. 10.00;
– Olesno (kościół św. Anny) – godz. 10.00;
– Pietrowice Wielkie (kościół św. Krzyża) – godz. 15.00;
– Szwedzka Górka – godz. 11.00.
Diecezjalne Duszpasterstwo rolników, mając na uwadze doświadczenie ostatnich lat, zwraca się z apelem do duszpasterzy i samych rolników
o liczniejszy udział w tych modlitewnych spotkaniach.
5. Kalendarz rolników
Do dyspozycji parafii i rolników przekazywane będą kolejne roczniki „Kalendarza Rolników”. Kalendarz w formie książkowej jest drukowany w dwóch wersjach: dla parafii wiejskich i miejskich, oraz jako
kalendarz ścienny z wieńcami żniwnymi. Duszpasterstwo rolników przekazuje kalendarz w komis – rozliczenia proszę dokonać do 15 grudnia
525
2009 roku. Prosimy duszpasterzy, by nie zakładali z góry braku zainteresowania kalendarzem, ale przedstawili naszą ofertę i pozwolili z niej
skorzystać rolnikom.
Dziękujemy duszpasterzom za trud kolportażu kalendarza. Środki
w ten sposób zdobyte wspomagają Diecezjalny Uniwersytet Ludności
Wiejskiej w prowadzeniu zajęć dydaktycznych.
6. Duszpasterstwo rolników w parafii
Zwracamy się z prośbą do Księży Proboszczów o kultywowanie tradycyjnych procesji błagalnych w parafiach: procesja ku czci św. Marka, procesja ku czci św. Urbana, Dni Krzyżowe, procesja dożynkowa do
kościoła parafialnego z gospodarstwa starosty dożynkowego oraz inne
miejscowe procesje i zwyczaje, zgodnie z wytycznymi Kalendarza Liturgicznego Diecezji Opolskiej.
Opr. ks. Hubert Janowski
J. Duszpasterstwo mniejszości narodowych
1. XIV Pielgrzymka Narodów do Zlatych Hor
XIV Pielgrzymka Narodów odbędzie się w sobotę 19 września 2009
roku. Tegoroczne hasło pielgrzymki brzmi: Magnificat za dar religijnej
wolności sprzed 20 lat. Ze względu na otwarcie granic i brak kontroli
celnej autobusy wahadłowe między granicą a sanktuarium nie będą kursować. Wszystkie pojazdy będą mogły podjechać pod sanktuarium. Program pielgrzymki:
9.55 – Śpiew chórów – zgłoszenia nadal są przyjmowane
10.00 – Uroczyste rozpoczęcie pielgrzymki
10.05 – Godzina Różańcowa o właściwe korzystanie z daru wolności
prowadzona w trzech językach
11.00 – Godzina świadectwa przeplatana modlitwą i pieśniami: Radość i wdzięczność dorosłych, młodzieży i dzieci za dar wolności
11.45 – Statio – przygotowanie do Eucharystii
12.00 – Uroczysta Msza św.: Dziękujemy Bogu z Maryją za odzyskaną wolność
526
14.30 – Nabożeństwo: Magnificat za 1989-2009
15.30 – Błogosławieństwo pielgrzymów na szczęśliwy powrót do domu
Informacje dodatkowe: Teksty pieśni i modlitw w trzech językach
oraz historię sanktuarium zawiera śpiewniczek, który można będzie nabyć przy wejściu na „Plac Rajski”. Tam też należy tradycyjnie zarejestrować przybyłą grupę. Do nabycia będą także modlitewniki dwujęzyczne
oraz chorał. Każda grupa DFK powinna być obecna ze swoim banerem.
2. XIV Seminarium Śląskie w Kamieniu Śląskim
Seminarium odbędzie się w dniach 21-24 września 2009 r. Środa
(w tym roku 23 września) jest co roku dniem poświęconym sprawom Kościoła powszechnego i lokalnego i to w aspekcie przeszłości, teraźniejszości i przyszłości. Dlatego zapraszamy szczególnie kapłanów, katechetów,
alumnów, członków Rad Duszpasterskich oraz wszystkich zainteresowanych. Temat: „Stowarzyszenia, związki, bractwa, ruchy kościelne i ich
znaczenie dla Śląska wczoraj, dzisiaj i jutro”. Szczegółowy program:
9.00 – referat wprowadzający – Powstanie bractw, stowarzyszeń związków religijnych i ruchów na Śląsku do 1939 r. oraz ich znacznie
dla życia religijnego i społecznego – ks. dr Rudolf Nieszwiec, UO;
9.30 – w czterech 20-minutowych prelekcjach zostaną przedstawione najważniejsze ze związków, ruchów i stowarzyszeń – dyskusja;
11.00 – przerwa;
11.30 – referat – Stowarzyszenia, związki, ruchy i bractwa kościelne
dzisiaj oraz ich przyszłość – ks. dr Eugeniusz Ploch, WSD Opole;
12.00 – w czterech 20-minutowych prelekcjach zostaną przedstawione najważniejsze ruchy i stowarzyszenia działające w śląskich parafiach – dyskusja;
13.30 – zakończenie.
3. Realizacja statutów Pierwszego Synodu Diecezji Opolskiej
dotyczących Duszpasterstwa Mniejszości Narodowych
Diecezjalna Rada Mniejszości Narodowych wciąż odbiera żale przedstawicieli mniejszości narodowych w parafiach, ostatnio również osób
młodych, wobec niezrealizowania postanowień I Synodu Diecezji Opolskiej. Podczas tegorocznej Pielgrzymki Mniejszości Narodowych na
Górze Świętej Anny ponownie ubolewał ks. Arcybiskup nad brakiem zro527
zumienia ze strony księży dla sprawowania liturgii w języku mniejszości, podkreślając, że poznanie niemieckiego języka liturgii jest w okresie
otwartych granic niezbędne i ubogacające. Również Diecezjalna Rada
Duszpasterstwa Mniejszości zwraca szczególnie uwagę na następujące ustalenia statutu nr 12: „Duszpasterz ma w parafii wspierać mniejszość i aktywnie służyć ewangelicznej idei pokojowego współistnienia
i pojednania oraz stać ponad wszelkimi podziałami” (p. 3) i „W pracy
duszpasterskiej, a zwłaszcza w katechezie, należy uwzględnić potrzebę
przygotowania dzieci i młodzieży do udziału w liturgii w języku mniejszości. Ze względów pastoralnych jest to potrzebne zwłaszcza dla tej części młodzieży, która planuje wyjazdy zagraniczne” (p. 4).
Nowo wydana, dwujęzyczna „Mała Droga do Nieba” pragnie być pomocą w zapoznaniu dzieci z najważniejszymi tekstami liturgicznymi.
Można dzieci zaprosić na specjalne spotkanie, można ćwiczyć kilka minut przed Mszą św. szkolną lub poprosić nauczycieli języka niemieckiego
o pomoc. Wymaga to niewątpliwie nieco wysiłku, ale znajomość języka
liturgicznego jest dla młodego pokolenia ubogaceniem a nie zubożeniem!
Dwujęzyczny modlitewnik dla dzieci można nabyć w cenie 10 zł
w Centralnej Bibliotece Caritas przy ul. Szpitalnej 7a.
4. W przygotowaniu Diecezjalnej Rady Mniejszości Narodowych jest
Instrukcja ds. duszpasterstwa Romów. Będziemy wdzięczni za sugestie i praktyczne wskazania dla opracowania tej instrukcji.
5. Centralna Biblioteka Polsko-Niemiecka Caritas im. J. von
Eichendorffa jest czynna od poniedziałku do piątku w godz. 9.00-16.00.
Adres: 45-010 Opole, ul. Szpitalna 7 a, tel. 77 453 97 93, fax 77 441 10
25, e-mail: [email protected]
Specjalnością Bibliotek Caritas jest literatura religijna w języku polskim i niemieckim, zwłaszcza dla dzieci, tematyka naszego regionu oraz
śląska klasyka. Do dyspozycji księży są materiały pastoralne, liturgiczne
i homiletyczne w języku niemieckim i polskim. Biuletyn Bibliotek Caritas na bieżąco informuje o naszej działalności i nowościach. W Centralnej Bibliotece Caritas są do nabycia: dwujęzyczne modlitewniki,
chorał, drugie wydanie wielojęzycznego śpiewnika „Głos serca”, poszerzone o nowe piosenki do św. Mikołaja, św. Marcina i w śląskiej gwarze
oraz płyty CD z nagraniami piosenek. Nagrania ułatwiają śpiew bez instrumentu oraz nauczenie się mniej znanych piosenek.
528
Serdecznie dziękujemy księżom, którzy wspierają naszą działalność
biblioteczną poprzez ogłoszenia oraz gazetkę parafialną. Zachęcamy do
założenia parafialnej biblioteki Caritas. Dostarczymy nieodpłatnie regały i sprzęt biblioteczny oraz książki dla dorosłych, młodzieży i dzieci.
Zainteresowanych zapraszamy do siedziby biblioteki przy ul. Szpitalnej
7a w Opolu. Pozostałe sugestie:
– proszę zachęcić nauczycieli religii do odwiedzania z uczniami bibliotek Caritas celem przeprowadzenia lekcji bibliotecznej o tematyce religijnej;
– jest możliwość zaproszenia bibliobusu Caritas do szkoły;
– powtarzamy prośbę z poprzednich lat, by przekazać nam publikacje lokalne o kościołach, parafiach czy miejscowościach; jednym
z celów Biblioteki Centralnej jest gromadzenie wszystkich pozycji dotyczących naszego regionu;
– w jedną z niedziel Adwentu zachęcamy do przeprowadzenia tzw.
„niedzieli dobrej książki” połączonej z rozprowadzeniem książek
religijnych – podarunków „pod choinkę”.
Opr. ks. Wolfgang Globisch
IV. Komunikaty Wydziału Katechetycznego
1. Informacja o obowiązującej podstawie programowej nauki religii
W związku ze zmianami podstawy programowej w szkołach wszystkich stopni, uprzejmie informuję, że zmiany podstawy programowej do
nauki religii są przygotowywane przez zespół ekspertów powołany przez
ks. abpa Kazimierza Nycza, przewodniczącego Komisji Wychowania
KEP. W bieżącym roku szkolnym obowiązuje dotychczasowa podstawa programowa.
2. Informacja o podręcznikach do nauki religii obowiązujących
w diecezji opolskiej w roku szkolnym 2009-2010
Uprzejmie informuję, że w Diecezji Opolskiej nadal obowiązują następujące podręczniki do nauki religii zaakceptowane przez ks. bpa Jana Kopca, przewodniczącego Wydziału Katechetycznego. Podręczniki
529
i program do klas I–III jest dopuszczony na mocy zezwolenia Biskupa
Opolskiego. W związku z przygotowywanymi zmianami podstawy programowej, wstrzymana została – przez autorów – procedura zatwierdzenia ww. podręczników
szkołA podstawowA – Klasy I–III
Program: „W drodze na spotkanie z Panem w Eucharystii”
Autor: red. Ks. Krzysztof Matysek;
Wydawca: Wydawnictwo św. Krzyża, Opole;
Klasa I – numer programu: 907E/08/I z dnia 13 VIII 2008 r.
Tytuł podręcznika: „Odkrywamy ślady Boga w świecie”, nr 907F/
08/I z 13 VIII 2008 r.
Klasa II – numer programu: 747A/07/I z 17 VII 2007 r.
Tytuł podręcznika: „Poznajemy miłość Boga”, nr 747B/07/I z 17 VII
2007 r.
Klasa III – numer programu: 747C/07/I z dnia 17 VII 2007 r.
Tytuł podręcznika: „Spotykanie z Jezusem w Eucharystii”, nr
747D/07/I z 17 VII 2007 r.
szkołA podstawowA – Klasy IV – VI
Program ogólnopolski: „Wezwani przez Boga” – nr AZ-2-01/1 z 20
IX 2001 r.
Autor: red. J. Szpet, D. Jackowiak;
Wydawca: Księgarnia św. Wojciecha, Poznań;
Klasa IV – Tytuł podręcznika: Powołani przez Boga Ojca. Nr AZ21-01/1-2
Klasa V – Tytuł podręcznika: Umiłowani w Jezusie Chrystusie. Nr
AZ-22-01/1-2
Klasa VI – Tytuł podręcznika: Uświęceni w Duchu Świętym. Nr AZ23-01/1-2
PUBLICZNE GIMNAZJUM – Klasy I – III
Program ogólnopolski: „Wierzyć Chrystusowi” – nr AZ-3-01/1 z 20
IX 2001 r.
Autor: pod red. Zbigniew Marek;
Wydawca: Wydawnictwo WAM Kraków
Klasa I – Tytuł podręcznika: Jezus uczy i zbawia. Nr AZ-31-01/1-11
Klasa II – Tytuł podręcznika: Jezus działa i zbawia. Nr AZ-32-01/1-11
Klasa III – Tytuł podręcznika: Jezus prowadzi i zbawia. Nr AZ-3301/1-11
530
* * *
W gimnazjum dopuszczone jest używanie podręczników z drugiej serii
gimnazjalnej wydawanej przez WAM autorstwa ks. Władysława Kubika.
Program ogólnopolski: „Odsłonić twarz Chrystusa” – nr AZ-3-01/1
z 20 IX 2001 r.
Autor: pod red. W. Kubik;
Wydawca: Wydawnictwo WAM Kraków
Klasa I – Tytuł podręcznika: Szukam was. Nr AZ-31-01/1-8
Klasa II – Tytuł podręcznika: Jestem z wami. Nr AZ-32-01/1-8
Klasa III – Tytuł podręcznika: Chodźmy razem. Nr AZ-33-01/1-8
LICEUM OGÓLNOKSZTAŁCĄCE I TECHNIKUM – Klasy I – III
Program ogólnopolski: „Świadek Chrystusa” – nr AZ-4-01/1 z 20 IX
2001 r.
Autor: red. Zbigniew Marek;
Wydawca: Wydawnictwo WAM Kraków;
Klasa I – Tytuł podręcznika: Jestem świadkiem Chrystusa w Kościele. Nr AZ-41-01/1-1
Klasa II – Tytuł podręcznika: Jestem świadkiem Chrystusa w świecie. Nr AZ-42-01/1-1
Klasa III – Tytuł podręcznika: Jestem świadkiem Chrystusa w rodzinie. Nr AZ-43-01/1-1
Szkoła zawodowa – KLASY I – II
Program ogólnopolski: „Z Chrystusem” – nr AZ-5-01/1 z 20 IX 2001 r.
Autor: red. Zbigniew Marek;
Wydawca: Wydawnictwo WAM Kraków;
Klasa I – Tytuł podręcznika: Ze Zmartwychwstałym w społeczeństwie. Nr AZ-51-01/1-1
Klasa II – Tytuł podręcznika: Ze Zmartwychwstałym w rodzinie. Nr
AZ-52-01/1-1
3. Rozporządzenie dotyczące katechezy szkolnej – przypomnienie
rozporządzenia z 19 maja 2006 r.
W związku z koniecznością dokonania z dniem 1 września 2006 r.
zmian przewidzianych nowelizacją Karty Nauczyciela i jednocześnie uregulowań związanych z nauczaniem religii w szkołach Diecezji Opolskiej
przypomina się i postanawia, co następuje:
531
1. Zgodnie z zapisem Karty Nauczyciela (por. art. 23 i 27) z nauczycielami, którzy osiągnęli wiek emerytalny, czyli 65. rok życia, stosunek
pracy ulega rozwiązaniu. Powyższy przepis dotyczy także kapłanów–
nauczycieli religii. Mając na uwadze dobro katechezy szkolnej, Ksiądz
Biskup będzie udzielał kapłanom emerytom czasowego zezwolenia na
pracę jedynie w sytuacji nadzwyczajnej potrzeby, zwłaszcza braku katechety w danej szkole.
2. Zgodnie z zapisami Karty Nauczyciela nauczyciele pracujący
w szkole zobowiązani są posiadać licencjat zawodowy lub dyplom magisterski. Do nauczania religii uprawnione są osoby, które ukończyły
studia teologiczne magisterskie, studia podyplomowe lub kolegium katechetyczne (por. Porozumienie pomiędzy Konferencją Episkopatu Polski
oraz Ministrem Edukacji Narodowej z dnia 6 września 2000 r. w sprawie
kwalifikacji wymaganych od nauczycieli religii – WUDO [2001], s. 225228). Kapłani, którzy ukończyli seminarium duchowne po 1 stycznia
1990 roku zobowiązani są bezwzględnie posiadać dyplom magisterski
uprawniający do pracy w szkole. Kapłani, którzy ukończyli seminarium
duchowne do końca 1989 roku, nawet, jeśli nie posiadają dyplomu magisterskiego, mają prawo do nauczania w szkole i w sprawach płacowych
traktowani są na równi z posiadającymi dyplom magisterski, (Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 31 stycznia 2005 r,
w sprawie wysokości minimalnych stawek wynagrodzenia zasadniczego
nauczycieli, ogólnych warunków przyznawania dodatków do wynagrodzenia zasadniczego oraz wynagradzania za pracę w dniu wolnym od pracy).
3. Mając na względzie obecną sytuację społeczną: zmniejszenie się
ilości dzieci, zamykanie szkół i jednocześnie dostateczną liczbę przygotowanych do pracy katechetów, nauczanie religii nie wymaga już tak
wielkiego zaangażowania kapłanów w katechezie szkolnej. Kierując się
duchem postanowień Pierwszego Synodu Diecezji Opolskiej i wrażliwością na potrzeby społeczne, obliguje się kapłanów do zmniejszenia swojego zaangażowania w katechezie do pół etatu tygodniowo (około 10 godz.).
4. Z dniem 1 września 2006 r. udziela się ogólnego zezwolenia na nauczanie religii w wymiarze jednej godziny we wszystkich szkołach zawodowych.
5. Z dniem 1 września 2006 r. nauczanie religii w czteroletnich technikach odbywa się jedynie w pierwszych trzech latach nauki w wymiarze
dwóch godzin tygodniowo (6 godzin w cyklu nauczania). Powodem przy532
jęcia powyższej regulacji są trudności w adaptacji programu nauczania
przewidzianego wstępnie dla cyklu trzyletniego oraz konieczność przygotowania się uczniów do egzaminu zawodowego i maturalnego.
6. Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Edukacji Narodowej w sprawie warunków i sposobu organizowania nauki religii w publicznych
przedszkolach i szkołach – „Nauka religii w przedszkolach i szkołach publicznych wszystkich typów odbywa się w wymiarze dwóch zajęć przedszkolnych (właściwych dla danego poziomu nauczania) lub dwóch godzin
lekcyjnych tygodniowo” (§ 8.1). Proszę o dostosowanie się do powyższej
regulacji z dniem 1 września 2006 r.
7. W nauczaniu religii w przedszkolach (do czasu przejścia sześciolatków do szkół) istnieje możliwość powierzenia obowiązków nauczyciela religii nauczycielom-opiekunom, którzy nie posiadają przewidzianych
przepisami uprawnień do nauczania. Dla udzielenia skierowania do nauczania przez Księdza Biskupa konieczne jest przedstawienie pisemnego polecenia Ks. Proboszcza zamieszkania i miejsca pracy.
8. Po powrocie nauczania religii do szkoły, w niektórych placówkach,
zachodziła konieczność korzystania z salek parafialnych. W ciągu szesnastu lat funkcjonowania nauki religii w szkole sytuacja uległa zasadniczej zmianie; mimo to w niektórych parafiach przyjęła się praktyka
uczęszczania dzieci np. na jedną lekcję religii do salki parafialnej. Mając
na uwadze bezpieczeństwo uczniów, realizację zadań szkoły i uwzględniając uwagi Opolskiego Kuratora Oświaty postanawia się, że od dnia
1 września 2006 r. wszystkie lekcje religii umieszczone w planie godzin
szkoły mają odbywać się w budynku szkolnym.
Opr. ks. Krzysztof Matysek
V. Komunikaty
Wydziału Finansowo-Gospodarczego
Patronaty nad budującymi się kościołami (od września 2009):
1. Opole, par. św. Karola Boromeusza: Biała, Dobrodzień, Głogówek, Kamień Śląski, Kędzierzyn, Kietrz, Łany, Niemodlin, Olesno, Opole, Opole-Szczepanowice, Prószków, Pietrowice Wielkie,
Tworków, Ujazd, Zagwiździe.
533
2. Zdzieszowice: Gościęcin, Gorzów Śląski, Kluczbork, Koźle, Krapkowice, Leśnica, Ozimek, Prudnik, Siołkowice, Strzelce Opolskie,
Zawadzkie.
3. Ośrodek Duszpasterski w Miedoni: Racibórz
Czcigodnych Księży Proboszczów uprzejmie proszę o braterskie przyjęcie w parafii Księży budowniczych i zarządców realizowanych inwestycji
budownictwa sakralnego. Proszę także, aby umożliwić im przedstawienie
wiernym prośby o pomoc finansową i modlitewną, w związku z realizacją danej inwestycji. Termin kolekty patronackiej księża budowniczowie
ustalają z każdym proboszczem osobno, w dogodnym dla nich czasie dwa
razy w roku. Kolekta przeznaczona na budowę nowych kościołów w tym
roku jest wyznaczona na niedzielę 20 września 2009 r.
Kolekta do puszek w drugą niedzielę listopada, tj. 8. XI 2009 r. przeznaczona będzie na Dzień Solidarności z Kościołem Prześladowanym.
Opr. ks. Albert Glaeser
VI. Informacje Caritas Diecezji Opolskiej
1. Dnia 9 listopada 2009 r. przypada XX rocznica powołania do życia
Caritas Diecezji Opolskiej. Opolska Caritas była pierwszą Caritas diecezjalną w Polsce, którą ks. abp Alfons Nossol przywrócił do życia po zlikwidowaniu kościelnego związku Caritas w styczniu 1950 roku. Po 40
latach zmagań z systemem marksistowskim, który wszelkimi sposobami usiłował uczynić Kościół społecznie nieużytecznym, opatrznościowe zmiany, jakie nastąpiły w Europie w 1989 r. umożliwiły Kościołowi
odzyskanie jego charytatywnej instytucji i podjęcie służby społecznej
w sposób zorganizowany i wspólnotowy. 20 lat odbudowy struktur i dzieł
charytatywnych w diecezji opolskiej ugruntowały posługę Caritas w duszpasterskiej pracy Kościoła opolskiego. W blisko 120 jednostkach organizacyjnych Caritas Diecezji Opolskiej, pracuje pół tysiąca pracowników
etatowych. W niemal 250 parafiach działają Parafialne Zespoły Caritas.
Na potrzebę stałego rozwijania posługi Caritas w każdej parafii i na terenie diecezji wskazał I Synod Diecezji Opolskiej. Zalecił on szczególnie
pozyskiwanie i wychowywanie dzieci i młodzieży do troski o najsłabszych
534
w Kościele i w społeczeństwie. Wiele uwagi posłudze Caritas poświęcił papież Benedykt XVI, który stwierdził, że Kościół nie może zaniedbać posługi miłości, tak jak nie może zaniedbać posługi sakramentów
i słowa. Z okazji jubileuszu należy życzyć, aby nobilitacja posługi charytatywnej w nauczaniu papieża i statutach I Synodu Diecezji Opolskiej,
owocowała jej realizacją w praktyce duszpasterskiej Kościoła opolskiego.
2. W sobotę 3 października 2009 r. Caritas Diecezji Opolskiej zaprasza wszystkich pracowników i wolontariuszy Caritas na XVII diecezjalną
pielgrzymkę do grobu św. Jadwigi w Trzebnicy. Pielgrzymka rozpocznie się o godz. 1030 uroczystą Mszą św., której przewodniczyć będzie biskup opolski Andrzej Czaja. Po posiłku o godz. 1230 zostanie wygłoszona
konferencja nt. Logika daru, blaskiem Caritas. Po konferencji zostanie
odprawiona Droga Krzyżowa w Lasku Bukowym. Oprawę liturgiczną
tegorocznego spotkania przygotują pracownicy i wolontariusze Caritas
rejonu kluczborskiego. Kapłanów odpowiedzialnych za posługę Caritas
na terenie dekanatów, serdecznie zapraszamy do koncelebry. Pielgrzymka będzie okazją do dziękczynienia za XX-lecie istnienia i posługi Caritas Diecezji Opolskiej oraz modlitwy o jej dalszy rozwój.
3. W dniach od 4 do 10 października 2009 r. w Kościele obchodzony
będzie 65. Tydzień Miłosierdzia. W tym roku towarzyszy mu hasło roku
duszpasterskiego Otoczmy troską życie. Komisja Charytatywna Konferencji Episkopatu Polski we współpracy z Caritas Polską przygotowała
z tej okazji plakaty oraz materiały liturgiczne i homiletyczne. Tydzień
stanowi sposobność do krzewienia troski o drugiego człowieka i budzenia wrażliwości na ludzie cierpienie. Winien być wykorzystany na założenie Parafialnego Zespołu Caritas lub ożywienie jego działalności.
Równocześnie jest okazją do pozyskiwania środków finansowych i rzeczowych potrzebnych do prowadzenia dzieł miłosierdzia.
4. Caritas Diecezji Opolskiej dziękuje duszpasterzom i wiernym za
pomoc udzieloną osobom poszkodowanym przez powodzie, które latem
nawiedziły naszą diecezję i inne rejony Polski. W czasie zbiórki przeprowadzonej na apel ks. abpa Alfonsa Nossola 12 lipca br. przed kościołami
diecezji opolskiej zebrano 744 tys. złotych. Łączna wartość pomocy rzeczowej i finansowej udzielonej powodzianom wyniosła 550 tys. złotych.
200 tys. złotych przekazano za pośrednictwem Caritas Polskiej poszkodowanym w innych diecezjach kraju, o co prosił Przewodniczący Konferencji Episkopatu Polski ks. abp Józef Michalik.
535
5. Caritas Diecezji Opolskiej jako Organizacja Pożytku Publicznego
dziękuje wszystkim, którzy 1% podatku przekazali na służbę chrześcijańskiego miłosierdzia, realizowaną przez kościelną Caritas. W 2009 r.
z możliwości przekazania 1% podatku na Caritas Diecezji Opolskiej
OPP skorzystało 4.611 osób. Na nasze konto wpłynęła kwota 243.785 zł.
Dla porównania w roku ubiegłym 3.645 podatników przekazało kwotę
202.339 zł. Darowizny 1% podatku Caritas przeznaczy na zakup sprzętu
dla kościelnych placówek medycznych i opiekuńczych. O sposobie wykorzystania i rozliczenia 1% podatku przez Caritas Diecezji Opolskiej OPP
można przeczytać na stronie: www.caritas.diecezja.opole.pl.
Opr. ks. Arnold Drechsler
VII. Informacje Referatu Sztuki Sakralnej
i Konserwacji Zabytków
Kierując się troską o ochronę dziedzictwa kultury chrześcijańskiej przekazanego nam przez pokolenia, przypomina się wszystkim proboszczom
w naszej diecezji, by skatalogowali – poprzez sfotografowanie i opisanie –
posiadane i zarządzane przez nich dzieła sztuki znajdujące się w kościołach, kaplicach oraz na plebaniach. Dotychczasowe doświadczenia policji
wynikające z rozpoznania i dokonanych ustaleń w prowadzonych postępowaniach o kradzieże i włamania do obiektów sakralnych i parafialnych,
wskazują na wiele jeszcze istniejących braków. Przechowywane dokumentacje w formie fotograficznej i elektronicznej na CD – dzieł sztuki są
podstawowym dokumentem w odzyskaniu utraconego zabytku. Ułatwiają one policji identyfikację przedmiotów utraconych w wyniku przestępstwa. Przykładem niech będzie ostatnio odzyskana po 15 latach – dzięki
dokładnym fotografiom – barokowa monstrancja oraz gotycka pieta.
Przestrzega się natomiast księży przed zamieszczaniem dokładnych
informacji o zabytkach ruchomych na stronach internetowych, ponieważ
dotychczasowe doświadczenia wskazują, że stają się one również źródłem
informacji dla potencjalnych złodziei i tzw. kradzieży na zamówienie.
2. Zgodnie z postanowieniami Instrukcji Episkopatu Polski oraz I Synodu Diecezji Opolskiej nie pozwala się nikomu na samowolne prowa536
dzenie prac konserwatorskich oraz na fotografowanie wystroju wnętrz
kościołów bez zgody Diecezjalnego Kustosza i Konserwatora Zabytków.
3. W odbiorach prac konserwatorskich lub przy pisanych wnioskach
o dotacje często wymagana jest opinia rzeczoznawcy ministra. Od niedawna takie kwalifikacje posiada Diecezjalny Kustosz i Konserwator Zabytków ks. dr hab. Piotr Paweł Maniurka, który dnia 25 czerwca 2009 r.
został mianowany rzeczoznawcą Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa
Narodowego w zakresie opieki nad zabytkami w specjalizacji: ochrona
i konserwacja zabytków.
Opr. ks. Piotr Paweł Maniurka
VIII. Informacje
Wyższego Seminarium Duchownego w Opolu
Wyższe Seminarium Duchowne diecezji opolskiej i gliwickiej rozpoczyna 61 rok swojej działalności; w nowej siedzibie w Opolu jesteśmy
obecni już 12 rok. Grono moderatorów w nowym roku formacyjnym będzie liczyło 8 osób (rektor, wicerektor, 3 ojców duchownych, 2 prefektów,
dyrektor ds. ekonomicznych). Nowym ojcem duchownym został ks. Jerzy Krawczyk z diecezji gliwickiej, dotychczasowy proboszcz parafii pw.
Trójcy Świętej w Bytomiu. Zastąpi on przebywającego na rocznym urlopie habilitacyjnym ks. Krzysztofa Grzywocza. Z urzędu prefekta zwolniony został ks. Dariusz Klejnowski-Różycki.
Nowy rok formacyjny rozpoczniemy 25 września br. od kursu wstępnego dla alumnów I roku. Zgłosiło się ich dotąd 24 (dla diecezji opolskiej
14, dla gliwickiej 10). Jest to liczba podobna jak w roku ubiegłym. W sumie nowy rok akademicki rozpocznie ok. 150 kleryków. Bardzo skromny liczebnie jest ostatni rocznik. Do święceń kapłańskich przygotowuje
się 9 opolskich i 6 gliwickich diakonów.
Podobnie jak w latach ubiegłych seminarium proponuje następujące
inicjatywy, wspierające diecezjalne duszpasterstwo powołań:
– rekolekcje dla maturzystów (12-14 lutego 2010);
– „Dzień Otwartych Drzwi” w sobotę 1 maja 2010 r.
– „Niedzielę Powołań” (IV Niedziela Wielkanocna) we wskazanych
parafiach diecezji gliwickiej – 25 kwietnia 2010 r.
537
– posługę Słowa Bożego w kolejnych dekanatach diecezji opolskiej
(połączoną ze zbiórką pieniężną na potrzeby seminarium).
Seminarium stara się również wspomagać (zwłaszcza podczas wakacji) wysiłki duszpasterskie diecezjalnych moderatorów Liturgicznej Służby Ołtarza, Dzieci Marii, duszpasterstwa młodzieży itp.
Od kilku lat proponujemy w naszym domu rekolekcje dla rodziców
kapłanów pierwszy weekend września (3-5 września 2010 r.).
Terminy posług i święceń przedstawiają się w najbliższym roku formacyjnym następująco:
– 6.12.2009 – akolitat (rok IV) i kandydatura (rok V);
– 20.02.2010 – lektorat (rok III);
– 8.05.2010 – diakonat (rok V);
– 22.05.2010 – prezbiterat (rok VI).
U progu nowego roku akademicko-formacyjnego pragnę Czcigodnym Księżom wyrazić serdeczną wdzięczność za każdy gest wsparcia
i współpracy w dziele formacji kandydatów do kapłaństwa. Dziękujemy
za modlitwy w intencji naszej wspólnoty, za utrzymywanie naszego domu (seminaristicum, jesienną zbiórkę darów, kolekty miesięczne i dekanalne) oraz zaangażowanie w duszpasterstwo powołań. Prosimy również
o życzliwość i pomoc w nowym roku.
Opr. ks. Joachim Waloszek
IX. Informacje i przypomnienia
Biskupiego Sądu Duchownego
O dekret Nihil obstat można prosić tylko dla katolików, którzy zawarli małżeństwo cywilne i otrzymali cywilny rozwód. Wykaz potrzebnej
dokumentacji znajduje się w książce: Rozporządzenia i instrukcje biskupa opolskiego. Wybór z lat 1977-2000, s. 225-226. Potrzebne są zeznania
pod przysięgą osoby proszącej i dwóch świadków.
Nie należy się śpieszyć z ustalaniem daty ślubu, gdy jedna ze stron,
zgłaszających się „na protokół”, jest niekatolikiem (ochrzczonym lub
nie ochrzczonym). Jest ważne, żeby w takim przypadku bardzo delikatnie i dokładnie dopytać o ewentualne poprzednie związki niekatolików,
również cywilne, i o to, z kim były zawierane (z innym niekatolikiem
538
ochrzczonym lub z niekatolikiem nie ochrzczonym). Należy pamiętać, że
niekatolicy nie są zobowiązani do zawierania małżeństwa w formie kanonicznej. Dlatego ich małżeństwa cywilne są ważne (i nierozerwalne);
a w przypadku, gdy małżeństwo zawarło dwóch niekatolików ochrzczonych, ich małżeństwo jest również sakramentalne.
Nie należy się śpieszyć z ustalaniem daty ślubu również w przypadkach, gdy była orzeczona nieważność małżeństwa. W takich przypadkach należy:
– zawsze poprosić o wyrok II instancji i sprawdzić, czy nie został
doń dołączony zakaz (tzw. klauzula zabraniająca) zawarcia małżeństwa „bez zgody Ordynariusza miejsca”,
– być ostrożnym z ustalaniem daty ślubu zanim Ordynariusz udzieli zgody, zwłaszcza, gdy od momentu zawarcia nieważnego małżeństwa nie minęło jeszcze 10 lat.
– należy uprzytomnić narzeczonym, że zniesienie klauzuli (czyli zezwolenie na zawarcie małżeństwa) nie jest formalnością administracyjną i że jest możliwa odpowiedź odmowna.
N.B. Mający klauzulę zabraniającą zawarcia małżeństwa bez zgody
Ordynariusza miejsca, mogą prosić o jej zniesienie, nawet jeśli nie zamierzają w najbliższym czasie zawrzeć małżeństwa i spisywać protokołu.
Nie udostępniać kopii protokołu przedślubnego. Jest to dokument wewnętrzny i strony nie mają prawa do otrzymania jego odpisu (kopii). Należy się ograniczać do wystawienia stronom świadectwa ślubu. Protokół
pozostaje w archiwum parafialnym. Jego kopię można udostępnić tylko
Sądowi lub innej instytucji kurialnej.
Powiadamiać o dokonanej w księdze ochrzczonych i księdze małżeństw adnotacji o nieważnym małżeństwie. W praktyce oznacza to odesłanie Sądowi przysłanego druku, po jego potwierdzeniu pieczątką parafii,
podpisem dokonującego adnotacji i datą jej dokonania.
Gorąca prośba, żeby gorliwie wypełniać „świadectwa kwalifikacyjne”. Często musimy prosić o świadectwa dla osób, których duszpasterze
osobiście nie znają. Jednakże – ufamy – duszpasterze „na miejscu” mimo
wszystko mogą zapytać o opinię znanych im sąsiadów. Dla Sądu – mając
na uwadze powagę sprawy, jaką jest ważność sakramentu – uwagi kogoś
„z terenu” są nieocenione dla wyświetlenia prawdy o danym małżeństwie.
Opr. ks. Piotr Kuc, ks. Waldemar Przyklenk
539
Spis treści
Biskup Opolski
70. Komunikaty na Konferencje Rejonowe 2009 r. . ........................ 473
Bp A. Czaja– Słowo wprowadzenia w tematykę Konferencji . 474
– Konferencja biskupa opolskiego o tożsamości
kapłana u progu nowego czasu .......................... 475
I. Bierzmowania i wizytacje kanoniczne w 2010 r.................... 485
II. Studia i stałe dokształcanie na Wydziale Teologicznym UO
w roku akademickim 2009/2010............................................ 487
III. Problematyka duszpasterska.................................................. 491
IV. Komunikaty Wydziału Katechetycznego............................... 529
V. Komunikaty Wydziału Finansowo-Gospodarczego.............. 533
VI. Informacje Caritas Diecezji Opolskiej................................... 534
VII. Informacje Referatu Sztuki Sakralnej i Konserwacji Zabytków 536
VIII. Informacje Wyższego Seminarium Duchownego w Opolu... 537
IX. Informacje i przypomnienia Biskupiego Sądu Duchownego. 538
ISSN: 1233-1872
KURIA DIECEZJALNA
45-005 Opole, ul. Książąt Opolskich 19
Redaktor: ks. Jan Pyka
Wydawca: Wydawnictwo i Drukarnia Świętego Krzyża w Opolu
45-007 Opole, ul. Katedralna 6; tel. 77 453 94 93, fax 77 454 66 11
Nakład
620 egzemplarzy
Druk: Wydawnictwo i Drukarnia Świętego Krzyża w Opolu
540