streszczenia - Wydawnictwo AGH

DARIUSZ FUKSA
Metoda oceny wpływu zmiennego zapotrzebowania
odbiorców węgla kamiennego
na efektywność funkcjonowania
wielozakładowego przedsiębiorstwa górniczego
Streszczenie
Opracowana przez autora metoda umożliwia ocenę efektywności funkcjonowania wielozakładowego przedsiębiorstwa górniczego w przekroju wielowariantowości zmian zapotrzebowania odbiorców węgla kamiennego. Uzyskane opracowaną metodą badań wyniki,
w postaci histogramów wahań wybranych wielkości techniczno-ekonomicznych, jak np.:
ilościowo-jakościowa struktura asortymentowa produkcji, poziom zapasów węgla, stopień
wykorzystania zdolności produkcyjnych, wartość progu rentowności, dostarczają informacji
o prawdopodobieństwie kształtowania się w przyszłości wielkości analizowanych wskaźników, bądź to w odniesieniu do planu produkcji, bądź innych kryteriów ustalonych przez
kadrę kierowniczą. Dzięki temu możliwe jest korygowanie planów produkcyjnych kopalń
w analizowanym przedziale czasowym, w przekroju założonej wariantowości zmian zapotrzebowania odbiorców węgla kamiennego.
Weryfikację opracowanej metody w rzeczywistych warunkach funkcjonowania analizowanego wielozakładowego przedsiębiorstwa górniczego przeprowadzono, bazując na
opracowanym przez autora pracy programie obliczeniowym (SmpRand). Na bazie zebranych danych źródłowych wykonano odpowiednie obliczenia, których wybrane wyniki
przedstawiono w formie tabelarycznej i zinterpretowano graficznie. Weryfikacja ta dotyczyła w szczególności oceny wpływu zmiennego zapotrzebowania odbiorców węgla kamiennego na takie wskaźniki techniczno-ekonomiczne jak: zysk i rentowność sprzedaży,
struktura asortymentowa produkcji i poziom zapasów węgla, stopień wykorzystania zdolności produkcyjnych, próg rentowności, stopień dźwigni operacyjnej wielozakładowego
przedsiębiorstwa górniczego i poszczególnych kopalń, w przekroju wielowariantowości
zmian poziomów zapotrzebowania odbiorców węgla. Szczególną uwagę zwrócono na
wieloasortymentowość i jakość wydobywanego przez kopalnie węgla, w wyniku czego
stwarza się przesłanki do podejmowania racjonalnych decyzji produkcyjnych na szczeblu
kierownictwa przedsiębiorstwa górniczego.
Na tle analizy aktualnego stanu badań, związanego z obliczaniem progu rentowności
przy produkcji wieloasortymentowej, zaproponowano nowatorską koncepcję jego obliczania
i analizy dla kopalń węgla kamiennego. W ramach opracowanej koncepcji autor zaproponował dwie własne metody obliczania progu rentowności. Istotnym novum w przedstawionej
przez autora koncepcji jest zastosowanie ujęcia procentowego progu rentowności, które dotąd nie było prezentowane w literaturze przedmiotu.
7
Zaproponowana metoda oceny efektywności funkcjonowania wielozakładowego przedsiębiorstwa górniczego w przekroju wielowariantowości zmian zapotrzebowania odbiorców
węgla kamiennego, jak również autorska koncepcja obliczania wieloasortymentowego progu rentowności dla kopalń węgla kamiennego, mogą stanowić przydatne i w miarę proste
narzędzia interpretacji uzyskiwanych wyników oraz wspomagania kadry kierowniczej w podejmowaniu decyzji, przede wszystkim w zakresie planowania ilościowo-jakościowej struktury produkcji i sprzedaży węgla dla wielozakładowego przedsiębiorstwa górniczego.
8
DARIUSZ FUKSA
The Method for the Assessment of the Impact
of Variable Demand of Hard Coal Consumers
on the Effectiveness of the Operation
of a Multi-Facility Mining Enterprise
Summary
The method developed by the author facilitates the assessment of the effectiveness of
operation of a multi-facility mining enterprise in the multi-variant cross-section of changes
in the demand of hard coal consumers. The obtained results, on the basis of the developed
test method, in the form of histographs of fluctuations of selected technical and economic
values, such as, e.g. quantitative and qualitative production assortment structure, coal reserves level, the degree of utilisation of processing capacity, and the BEP value, provide
information on the probability of shaping the future values of indicators subject to analysis, be it in relation to the production plan or other criteria set forth by the management.
This facilitates the correction of mines’ production plans in the analysed time interval, in
the cross-section of the assumed variant-nature of the changes in the demand of hard coal
consumers.
The verification of the developed method under the real operation conditions of the analysed multi-facility mining enterprise was carried out on the basis of the computing software
(SmpRand) developed by the author of this paper. On the basis of the collected source data
computations were performed and their results were presented in the form of a table and interpreted graphically. The verification in particular pertained to the assessment of the impact
of the variable demand of hard coal consumers on such technical and economic indicators
as: profit and sales profitability, production assortment structure, the degree of the operating
leverage of a multi-facility mining enterprise and individual mines in the cross-section of the
multi-variant nature of the changes of the level of the demand of coal consumers. Particular
attention was drawn to the multi-assortment nature and quality of the coal extracted by the
mine. This results in the creation of premises for making rational production-related decisions on the managerial level of the mining enterprise.
Against the background of the analysis of the up-to-date status of the research related to
the calculation of the BEP in case of multi-assortment production, an innovative concept for
the calculation and analysis thereof for hard coal mines was proposed. In the frames of the
developed concept, the author proposed his two own methods for the BEP calculation. A substantial novum in the concept presented by the author is the application of the BEP percentage
approach, so far not presented in the literature of the subject.
The method for the assessment of effectiveness of the operation of a multi-facility mining enterprise in the cross-section of the multi-variant changes of demand of hard coal
9
consumers as well as the author’s own concept for the calculation of the multi-assortment
BEP for hard coal mines, as proposed by the author, can constitute useful and relatively simple tools for interpretation of the obtained results as well as useful and relatively simple tools
assisting the managerial staff in the decision-making process, first and foremost, in the scope
of planning of the quantity and quality structure of production and sales of coal for a multi-facility mining enterprise.
10