Rynek PPP w Polsce
Transkrypt
Rynek PPP w Polsce
Rynek PPP w Polsce Piotr Galas Dyrektor Departamentu Klienta Sektora Publicznego PKO Bank Polski Rynek PPP w Polsce Liczba ogłoszeń wg sektorów 2009 – III kw. 2011 Liczba ogłoszeń w latach 2009-2011 w podziale na regiony Źródło: Centrum PPP 2 Przykłady wdrożonych przedsięwzięć PPP i koncesji l Nazwa projektu Typ projektu Okres trwania Wartość Zaprojektowanie i budowa parkingu podziemnego dwukondygnacyjnego wraz z częścią naziemną w poziomie terenu, niezbędną infrastrukturą na terenie Zespołu Hali Stulecia we Wrocławiu Projekt budowy zakładu termicznego unieszkodliwiania frakcji resztkowej zmieszanych odpadów komunalnych – Miasto Poznań Koncesja 30 lat 45 mln PLN PPP 28 lat 1 041 556 000 PLN Koncesja (koncesja na roboty budowlane) 15 lat 4 mln PLN PPP w trybie PZP (Prawo zamówień publicznych) 10 lat 9 mln PLN Koncesja (roboty budowlane) 27 lat 16 mln PLN PPP w trybie koncesji (koncesja na 10 lat 100 mln PLN lp. 1 2 3 4 Zaprojektowanie, wykonanie i wyposażenie w niezbędne instalacje obiektu szpitalnego przy SP ZOZ Szpitalu Wielospecjalistycznym w Jaworznie z przeznaczeniem na stację dializ wraz z poradnią nefrologiczną Kompleksowa termomodernizacja budynków oświatowych Gminy Radzionków 5 Kompleks mineralnych basenów w Solcu - Zdroju 6 Budowa nowego dworca PKP w Sopocie oraz wielofunkcyjnego kompleksu o powierzchni 24 tys. mkw. z galerią handlową i hotelem. roboty budowlane) 7 Budowa oraz eksploatacja drogi stanowiącej połączenie komunikacyjne z terenem inwestycyjnym „Tucznawa” w Dąbrowie Górniczej PPP w trybie koncesji 17 lat 200 mln PLN 8 Budowa Szpitala Powiatowego w Żywcu PPP w trybie koncesji 30 lat 270 mln PLN 3 Determinanty rozwoju rynku PPP w Polsce Dostęp do prywatnego kapitału, umożliwiający przyspieszenie nakładów na rozwój infrastruktury 82% Możliwość podziału ryzyk w projekcie PPP i realizacja bez obciążania długu i deficytu publicznego 68% możliwość podziału ryzyk między partnera publicznego i prywatnego 64% większa skuteczność i efektywnoś liczona do całości kosztów projektu 58% Odroczenie wydatków publicznych i rozłożenie ich na cały okres funkcjonowania projektu 58% szybsza i bardziej sprawna realizacja inwestycji niż w metodzie tradycyjnej 56% wyższa jakość usług dostarczanych przez partnera prywatnego 50% PPP umożliwia tańszą realizację inwestycji w porównaniu z modelem tradycyjnym 42% definiowanie całkowitych kosztów przed podjęciem decyzji inwestycyjnej 40% inne 3% trudno powiedzieć 3% Źródło: Raport z badania wśród polskich przedsiębiorców 2012 r. (www.parp.gov.pl) 4 Rynek PPP – perspektywy 2013-2015 tendencja rozwojowa rynku PPP bankowalność projektu kluczem do sukcesu lata 2013-2014 – okres przygotowania inwestycji fundusze UE – perspektywa hybrydowych projektów PPP duże wymagania partnerów publicznych wobec partnerów prywatnych typy projektów o największym potencjale wdrożenia ze względu na zapotrzebowanie strony publicznej oraz ich bankowalności: infrastruktura transportowa (drogi, parkingi) budownictwo socjalne gospodarka odpadami energetyka i ciepłownictwo infrastruktura edukacyjna 5 Czynniki istotne dla dostępności finansowania projektów Sytuacja finansowa partnera prywatnego posiadanie zdolności kredytowej możliwość zabezpieczenia wierzytelności banku gotowość spółki matki do wsparcia spółki celowej w przypadku projektów realizowanych przez SPV doświadczenie przy realizacji projektów PPP Sytuacja finansowa partnera publicznego ustawowe wskaźniki zadłużenia uwzględnienie projektu w Wieloletniej Prognozie Finansowej podjęte uchwały w sprawie realizacji inwestycji i zaciągniętych w związku z nią zobowiązań Jakość przygotowania przedsięwzięcia realność założeń kosztowych jego realizacji oraz realność prognoz dotyczących utrzymania inwestycji i poziomu dochodów, udział środków własnych w projekcie Otoczenie rynkowe projektu Zapisy umowy PPP występująca konkurencja, popyt na dane usługi/produkty, zależność od sytuacji rynkowej podział ryzyk pomiędzy partnerami, stopień wsparcia projektu przez podmiot publiczny, regulacje dotyczące kar umownych i rozwiązania umowy 6 Kluczowe zapisy umowy PPP wpływające na możliwość finansowania przez Bank cesja z umowy PPP na rzecz Banku, ewentualnie możliwość ustanowienia innego zabezpieczenia, np. hipoteki cesja na rzecz Banku z umów ubezpieczenia związanych z projektem stopień wsparcia projektu przez partnera publicznego w formie np. w formie opłat za dostępność w przypadku nie osiągnięcia przez projekt zakładanego minimalnego progu rentowności w przypadku gdy partnerem publicznym jest spółka komunalna, zapewnienie wsparcia przez miasto/gminę/województwo będącej jej właścicielem w przypadku nie posiadania przez nią wystarczających środków na wypłatę wynagrodzenia partnerowi prywatnemu zobowiązanie się partnera publicznego do określonej polityki działania w obszarze funkcjonowania projektu, np. ustalenie strefy płatnego parkowania w przypadku projektów parkingowych, nie uruchamiania usług konkurencyjnych itp. wsparcie przez podmiot publiczny w uzyskaniu przez partnera prywatnego niezbędnych decyzji, zezwoleń itp. w przypadku projektów realizowanych przez spółkę celową partnera prywatnego – zapewnienie wsparcia korporacyjnego i finansowego przez spółkę matkę sposób rozliczenia się stron w przypadku rozwiązania umowy oraz jej zakończenia gwarantujące pokrycie poniesionych kosztów i natychmiastowe rozliczenie realne założenia co do rzeczowego, czasowego i finansowego harmonogramu inwestycji stabilność dochodów dla projektu oraz racjonalny poziom kar umownych 7 Zapisy umowne negatywnie wpływające na możliwość finansowania brak zgody na cesję z umowy PPP na rzecz Banku lub ograniczenie jej zakresu brak możliwości dokonania na rzecz Banku cesji z umów ubezpieczenia związanych z projektem wygaśnięcie umowy PPP z momentem jej wypowiedzenia powodujące, że przestaje również obowiązywać cesja z umowy będąca zabezpieczeniem wierzytelności Banku – wymagane dodatkowe zabezpieczenie rozłożenie w czasie spłaty partnera prywatnego w przypadku rozwiązania umowy PPP zapisy umożliwiające nakładanie na partnera prywatnego kar umownych bez maksymalnego ich limitu lub w nieadekwatnej wysokości nieodpowiedni podział ryzyk, zbyt dużo ryzyk przypisanych dla partnera prywatnego zobowiązanie partnera prywatnego do wykonania bez dodatkowego wynagrodzenia dodatkowych robót budowlanych w celu dostosowania do standardów zawartych w zezwoleniach i innych dokumentach, nawet jeśli zostały one wydane lub zmienione po dniu podpisania umowy PPP i bez względu na to czy zmiany wynikają ze zmiany prawa zapisy stanowiące, że kwota wynagrodzenia dla partnera prywatnego będzie ustalana corocznie (lub w z inną częstotliwością) w drodze aneksu do umowy PPP 8 Kwestie wymagające zabezpieczenia ryzyko ekonomiczne z tytułu zmian wysokości stóp procentowych, inflacji źródło dodatkowych środków na pokrycie wzrostu kosztów budowy zabezpieczenie spłaty rat kredytu w przypadku nieosiągnięcia zakładanych przychodów (w przypadku, gdy ryzyko popytu w całości lub w części spoczywa na partnerze prywatnym) jeżeli inwestycja jest współfinansowana z środków UE, zabezpieczenie dodatkowych środków w przypadku nie otrzymania środków z UE, opóźnień w ich otrzymaniu lub konieczności zwrotu 9 Umowa wsparcia korporacyjnego jako zabezpieczenie zobowiązania spółki celowej Zakres wsparcia Procedura wsparcia kwota oraz okres wsparcia - umowa powinna obowiązywać w okresie nie krótszym niż okres obsługi zadłużenia i obejmować kwotę kredytu, należne odsetki oraz inne opłaty związane z zaciągnięciem i obsługą kredytu tryb wnioskowania/informowania o potrzebie wsparcia postanowienia dotyczące dodatkowego wsparcia w przypadku np. przekroczenia budżetu nakładów inwestycyjnych, strat na działalności bieżącej tryb zwoływania oraz udział w Zgromadzeniu Akcjonariuszy/Udziałowców, m.in. zapisy zobowiązujące Spółkę Matkę do: forma udzielenia wsparcia – np. poprzez podwyższenie kapitału zakładowego Spółki lub dopłaty do kapitału Spółki • zwoływania Zgromadzenia Akcjonariuszy Spółki w celu podjęcia uchwał o podwyższeniu kapitału w Spółce w odpowiednich kwotach i terminach, • brania udziału w każdym Zgromadzeniu Akcjonariuszy, • nie doprowadzania do przerwania lub jakichkolwiek innych obstrukcji Zgromadzenia Akcjonariuszy, głosownia za udzieleniem wsparcia, tj. za podwyższeniem kapitału zakładowego Spółki, • głosowania za zmianami statutu Spółki wymaganymi w związku z podwyższeniem kapitału zakładowego Spółki. wsparcie finansowe w sytuacji rozwiązania lub likwidacji Spółki brak możliwości zmiany bez zgody Banku łącznej kwoty wsparcia i terminów udzielenia jego poszczególnych części. opis zdarzeń, które będą powodowały konieczność wsparcia Spółki. 10 Parking – koncesja Kluczowe czynniki sukcesu • wiarygodni partnerzy projektu (partner prywatny, partner publiczny, wykonawca, operator) • wynagrodzenie koncesjonariusza stanowią przychody nie tylko ze sprzedaży biletów, ale także abonamentów parkingowych (w tym stała liczba miejsc wynajęta przez partnera publicznego), reklam, • w przypadku przychodów mniejszych od przychodów bazowych uzgodnionych pomiędzy stronami, partner publiczny dopłaci do poziomu bazowego przychodów, • w przypadku przychodów większych od przychodów bazowych uzgodnionych pomiędzy stronami, partner prywatny i partner publiczny podzielą się nadwyżką, • w przypadku gdy koncesjodawcą jest spółka miejska - niezbędna jest umowa wsparcia pomiędzy spółką miejską, a jej właścicielem, tj. samorządem, zawierająca zobowiązanie samorządu do dokapitalizowania spółki w celu wywiązania się z umowy koncesji • cesja na bank z umowy wsparcia, z gwarancji, polis i innych dokumentów finansowych, z których mogą powstać jakiekolwiek wierzytelności • zobowiązanie samorządu do prowadzenia polityki parkingowej na obszarze oddziaływania projektu w sposób umożliwiający koncesjonariuszowi realizację celów projektu 11 Spalarnia – partnerstwo publiczno - prywatne Kluczowe czynniki sukcesu • wiarygodni partnerzy projektu (partner prywatny, partner publiczny) • wynagrodzenie koncesjonariusza wypłacane przez partnera publicznego, oparte na części stałej (zależnej od dostępności instalacji) oraz zmiennej (zależnej od ilości przetworzonych odpadów) • możliwość uzyskiwania przez partnera prywatnego przychodów z innych źródeł, które będą dzielone między partnerami po połowie • zobowiązanie samorządu do prowadzenia polityki gospodarowania odpadami na obszarze oddziaływania projektu w sposób umożliwiający partnerowi prywatnemu realizację celów projektu • fundusz Marguerite w roli udziałowca • dotacja z Funduszu Spójności (ok. 30 % wartości projektu) • adekwatny do winy i ograniczony poziom kar umownych • ryzyko stopy procentowej po stronie partnera prywatnego, ale możliwe do zabezpieczenia dzięki instrumentom finansowym 12 Droga nieodpłatna – partnerstwo publiczno - prywatne Kluczowe czynniki sukcesu • wiarygodni partnerzy projektu (partner prywatny, partner publiczny) • wynagrodzenie partnera prywatnego stanowią przychody z opłaty za dostępność • adekwatny do winy i ograniczony poziom kar redukujących opłatę za dostępność • cesja na bank z umowy wsparcia (bez ograniczeń), z gwarancji, polis i innych dokumentów finansowych, z których mogą powstać jakiekolwiek wierzytelności, • ryzyko stopy procentowej po stronie partnera prywatnego, ale możliwe do zabezpieczenia dzięki instrumentom finansowym • rozliczenie stron w przypadku rozwiązania umowy gwarantuje partnerowi prywatnemu zwrot poniesionych nakładów w dniu rozwiązania umowy 13 Budownictwo socjalne – partnerstwo publiczno - prywatne Kluczowe czynniki sukcesu • wiarygodni partnerzy projektu (partner prywatny, partner publiczny) • wynagrodzenie partnera prywatnego stanowią przychody z opłaty za dostępność w części mieszkalnej budynku oraz przychody z części usługowej budynków • adekwatny do winy i ograniczony poziom kar redukujących opłatę za dostępność • cesja na bank z umowy wsparcia (bez ograniczeń), z gwarancji, polis i innych dokumentów finansowych, z których mogą powstać jakiekolwiek wierzytelności • zgoda podmiotu publicznego na ustanowienie hipoteki na nieruchomości • rozliczenie stron w przypadku rozwiązania umowy gwarantuje partnerowi prywatnemu zwrot poniesionych nakładów w dniu rozwiązania umowy 14 Piotr Galas Dyrektor Departamentu Klienta Sektora Publicznego PKO Bank Polski ul. Puławska 15, 02-515 Warszawa tel. +48 22 521 86 38, fax. +48 22 521 86 73 www.pkobp.pl