ETIM i BMEcat – standardy elektronicznej wymiany informacji w

ETIM I BMECAT – STANDARDY ELEKTRONICZNEJ WYMIANY INFORMACJI
W BRANY ELEKTROTECHNICZNEJ
GRZEGORZ NOWAK, MARCIN TOKARSKI, CEZARY DRAUS
Streszczenie
Artykuł opisuje miĊdzynarodowy standard opisu produktów ETIM oraz standard
wymiany informacji katalogowych o produktach BMEcat. W artykule ukazano znaczenie standardów w zagadnieniu kodyfikacji treĞci i zawartoĞci zbiorów danych
w ramach ogólnej problematyki zarządzania wiedzą. Przedstawiono zalety i korzyĞci
płynące z przyjĊcia obu standardów, a takĪe ograniczenia wynikające z ich stosowania. Zaprezentowano równieĪ moĪliwoĞci ich implementacji na przykładzie opracowanej aplikacji, której celem jest szybkie i efektywne klasyfikowanie produktów elektrotechnicznych wg standardu ETIM, z moĪliwoĞcią eksportu danych produktowych
w standardzie BMEcat, proponowanej producentom i dystrybutorom, którzy chcieliby wdroĪyü te standardy w swoich przedsiĊbiorstwach. W ostatniej czĊĞci artykułu
przedstawione zostały moĪliwoĞci i korzyĞci zastosowania standardów ETIM
i BMEcat w produktowych bazach danych oraz aplikacjach typu: EDI, sklep internetowy czy automatyczny skład katalogów reklamowych.
Słowa kluczowe: klasyfikacja, standard ETIM, BMEcat, handel elektroniczny, elektroniczna
wymiana danych
1. Wprowadzenie
1.1. Wykorzystanie standardów w kodyfikacji treci jako element zarzdzania wiedz
W dzisiejszych czasach wiedza odgrywa coraz wiksz rol. Zdolno odnajdywania, przyswajania i wykorzystania wiedzy stanowi istotny czynnik decydujcy o sukcesie nie tylko jednostek ale i całych przedsibiorstw. Samo zdefiniowanie wiedzy nie jest jednak prostym zadaniem.
Według jednej z definicji [15], stanowi ona zespół wiadomoci i dowiadcze, które bdc rozwijane i przekazywane, wnosz w ycie ludzkie pewn systematyk i coraz dokładniejszy opis otaczajcej nas rzeczywistoci. Obszern wiedz w danej dziedzinie posiadaj zwykle specjalici,
którzy stanowi podstawow warto wielu firm. To włanie dziki ich umiejtnociom moliwe
jest sprawne prowadzenie działalnoci. To włanie ich wiedza ma charakter strategiczny
i w kadym rodzaju działalnoci odgrywa dominujc rol w stosunku do pozostałych zasobów.
Równie w brany elektrotechnicznej głównym atutem i sił napdow wielu hurtowni czy przedsibiorstw instalacyjnych s fachowcy, posiadajcy merytoryczn wiedz i znajcy doskonale
produkty dostpne na rynku elektrotechnicznym i potraficy je porówna, doradzi, dobra do
potrzeb klienta czy znale zamienniki.
95
Studies & Proceedings of Polish Association for Knowledge Management
Nr 62, 2012
Aby moliwy był dostp do zasobów wiedzy ekspertów konieczne jest zatem odpowiednie
przetworzenie, usystematyzowanie i rejestracja informacji, którymi posługuj si eksperci, a nastpnie transfer wiedzy w celu jej szerszego udostpnienia poprzez ułatwienie jej odnalezienia,
porównania i zrozumienia [10]. Uzyskuje si to poprzez kodyfikacj treci i zawartoci zbiorów
danych [5], a wic usystematyzowanie i zapisanie w okrelonym formacie czy standardzie. Zagadnienie to wpisuje si zatem w problematyk zarzdzania wiedz, rozumianego jako zespół
sformalizowanych sposobów jej pozyskiwania, zachowywania, lokalizowania, wykorzystywania,
rozpowszechniania i rozwijania.
Zachowanie wiedzy, jej lokalizacja i rozpowszechnienie, daje moliwo uzyskania wielu korzyci. Wiedza moe by stosowana np. do klasyfikacji nowych danych, wyjasniania istniejcych
danych lub wspomagania podejmowania decyzji [4]. Wymiern korzy moe przynie skrócenie
czasu niektórych czynnoci (jak choby obsługa klienta) czy zapewnienie kontynuacji działa
przez nowych pracowników, w sytuacji gdy dotychczasowy specjalista odejdzie z firmy. Moliwa
jest take automatyzacja pewnych działa, takich jak udzielanie informacji na zapytania, lub nawet
całkowita automatyzacja sprzeday.
Obecnie wikszo projektów z zakresu zarzdzania wiedz realizowana jest z wykorzystaniem nowoczesnych technologii. Odpowiednie aplikacje czy standardy tworzone s dla konkretnego przedsibiorstwa czy brany. Do najczciej uywanych narzdzi nale: hurtownie danych,
systemy ekspertowe (systemy wspomagania decyzji), systemy wspomagania pracy grupowej czy
systemy zarzdzania dokumentami [16]. Podobnie jest i w tym przypadku, w którym na potrzeby
brany elektrotechnicznej opracowano prezentowane standardy kodyfikacji treci ETIM i wymiany dokumentów BMEcat.
1.2. Rola standardów w elektronicznej wymianie danych
Wykorzystanie standardów stanowi nieodłczn cech kodyfikacji treci i elektronicznej wymiany danych. Automatyczna, elektroniczna wymiana informacji moliwa jest tylko wówczas,
gdy dane mog by poprawnie przesłane i zinterpretowane przy wykorzystaniu rónych aplikacji,
platform sprztowych i systemów operacyjnych [12]. Jeeli jedna strona moe komunikowa si
z drug, obie musz posiada wspólny protokół wymiany informacji. Powszechnie stosowanym
rozwizaniem jest zdefiniowanie i przyjcie wspólnych standardów dla poszczególnych poziomów
komunikacji. Techniczne podstawy elektronicznej komunikacji pomidzy partnerami biznesowymi takie jak: sposób transmisji danych, format dokumentów, oprogramowanie do interpretacji
dokumentów elektronicznych okrela EDI (ang. Electronic Data Interchange). Standard ten definiuje reguły rzdzce struktur poszczególnych dokumentów i cile okrela obowizkowe oraz
opcjonalne informacje dla kadego z nich.
Na kolejnych poziomach komunikacji mog by wykorzystane inne standardy okrelajce np.
sposób opisu danych elementów w dokumencie, np. sposób opisu produktów czy sposób wymiany
informacji o cenach. Do takich standardów nale ETIM i BMEcat, które zostan omówione
w dalszej czci artykułu.
Wykorzystanie standardów pozwala nie tylko na kodyfikacj wiedzy, ale równie porzdkuje
wszystkie procesy wewntrzne i zewntrzne przedsibiorstwa, porzdkuje wymieniane informacje
i tym samym ułatwia komunikacj. Jednak oczywiste jest, e samo zdefiniowanie standardów nie
wystarczy. Stanowi one tylko jeden z wielu moliwych sposobów organizacji i wymiany danych.
96
Grzegorz Nowak, Marcin Tokarski, Cezary Draus
ETIM i BMEcat – standardy elektronicznej wymiany informacji w branĪy elektrotechnicznej
Natomiast rzeczywiste korzyci z wykorzystania standardów zale od stopnia ich integracji
w ogólnym przepływie informacji w przedsibiorstwie.
1.3. Klasyfikacja produktów
Potrzeba jednoznacznej klasyfikacji produktów w dowolnej dziedzinie podyktowana jest
wzgldami praktycznymi. Pocztkowo wynikała ona z wymogów normowania, planowania, ewidencji czy sprawozdawczoci. Elektroniczna wymiana informacji i dokumentów jeszcze bardziej
uwidoczniła znaczenie klasyfikacji w komunikacji pomidzy partnerami biznesowymi czy w automatyzacji procesów zwizanych z handlem, marketingiem i logistyk.
Dobra klasyfikacja powinna by wyczerpujca i rozłczna, oznacza to, e musi spełnia dwa
podstawowe postulaty [11]:
− postulat całkowitoci – suma członów klasyfikacyjnych obejmuje wszystkie elementy
zbioru klasyfikowanego (klasyfikacja wyczerpujca),
− postulat rozłcznoci – kady element podziału bdzie mógł by zaliczony tylko do jednego członu klasyfikacji (klasyfikacja rozłczna)
Podczas procesu klasyfikacji danego zbioru klasyfikuje si cechy okrelajce jego elementy.
Cecha klasyfikacyjna to pewna właciwo produktu ustalajca jego relacj do pozostałych elementów zbioru. Przy klasyfikowaniu naley przestrzega, aby kada cecha:
− okrelała w jasny, zwizły i jednoznaczny sposób pewn szczególn właciwo danego
przedmiotu, tj. właciwo inn od wszystkich pozostałych cech klasyfikacyjnych,
− umoliwiała zamierzon segregacj przedmiotów indeksowanych,
− zabezpieczała metodyczne uszeregowanie wszystkich właciwoci danego elementu zachowujc kolejno narzucon przez wano cech danego celu klasyfikacji.
1.4. Wymiana informacji o produktach elektrotechnicznych
W brany elektrotechnicznej producenci zarzdzaj dziesitkami tysicy, a dystrybutorzy setkami tysicy produktów. Zwykle, kady producent udostpnia informacje o produkcie według
własnego formatu. Naturaln tendencj jest ch wyrónienia swoich produktów lub podkrelenia
ich unikalnych walorów przez zastosowanie odmiennego opisu. Z tego wzgldu, produkty podobne lub nawet identyczne pod wzgldem funkcjonalnoci, ale pochodzce od rónych dostawców,
s opisywane w róny sposób. Zmusza to dystrybutorów i dostawców do tworzenia indywidualnych interfejsów wymiany informacji. Najczciej strona silniejsza potrafi narzuci stosowany
przez siebie format, ale strona słabsza jest skazana na obsług wielu formatów swoich silniejszych
partnerów. Zdarza si, e mali producenci, majcy w swojej ofercie kilkanacie lub kilkadziesit
produktów opisuj kady produkt rcznie, co dodatkowo utrudnia automatyzacj procesów biznesowych, a błdy popełniane przy rcznym przepisywaniu informacji o produktach mog by bardzo kosztowne i uciliwe [8].
Podstaw do usprawnienia przepływu informacji biznesowej, swobodnego rozwoju handlu
elektronicznego oraz automatycznej komunikacji w całym łacuchu dostaw (producent – dystrybutor i dystrybutor – uytkownik) jest wspólna klasyfikacja produktów. W sytuacji gdy zamiast
jednej klasyfikacji uywanych jest kilka alternatywnych, niezbdne jest wykorzystanie aplikacji
mapujcych poszczególne standardy. Przykład aplikacji mapujcej przedstawiono w pracy [2].
97
Studies & Proceedings of Polish Association for Knowledge Management
Nr 62, 2012
Jeeli mówimy o handlu elektronicznym, to pamita naley, e obejmuje on nie tylko zamówienie, wystawienie faktury i płatno, ale dotyczy równie etapu przygotowania zakupu, a wic
udostpnienia informacji o produkcie oraz moliwoci jego wyszukania, porównania i wyboru.
Aby było to moliwe, wczeniej konieczna jest take moliwo szybkiego i spójnego tworzenia
informacji marketingowej, w tym dokumentacji papierowej i w wersji elektronicznej, dostpnej
online na rónych platformach, takich jak: komputery, tablety czy smartfony.
2. Standard ETIM
2.1. Pocztki ETIM
ETIM (ang. European Technical Information Model) jest jednym z głównych systemów klasyfikacji produktów. Stanowi on ujednolicon klasyfikacj produktów elektrotechnicznych zaprojektowan tak, aby ułatwi wszystkim podmiotom w tym sektorze jednoznaczn i skuteczn komunikacj dotyczc tych wyrobów. Klasyfikacja ta obejmuje klas produktów oraz cechy (parametry), które s opisane w znormalizowany sposób. Oprócz tego, kada klasa posiada róne synonimy swojej nazwy. To sprawia, e wyszukiwanie właciwego produktu jest duo prostsze dla
wszystkich. Klasyfikacja produktów i ich jednoznaczny opis zapobiegaj jzykowemu zamieszaniu i błdom, pozwalaj zidentyfikowa produkt i handlowe dane w standardowy sposób oraz
wymieni je w formie elektronicznej midzy rónymi partnerami biznesowymi.
Idea systemu klasyfikacji produktów elektrotechnicznych została zaproponowana przez przemysłowców holenderskich i niemieckich, którzy opracowali uniwersalny standard klasyfikacji
produktów, z uwzgldnieniem sytuacji midzynarodowej w tej dziedzinie. Uzgodniono pierwsz,
całkowicie identyczn wersj klasyfikacji produktów elektrotechnicznych, co stanowiło pocztek
obowizujcego dzi europejskiego standardu ETIM.
ETIM nie jest jedynym standardem opisu produktów wykorzystywanym na rynku elektrotechnicznym. Inne najbardziej znane systemy to: eClass i Proficlass. Mimo korzyci płyncych
z wykorzystania jednego standardu, producenci i handlowcy w Polsce cigle korzystaj z rónych
– czsto własnych – systemów klasyfikacji. Przykłady wielu krajów pokazuj, e narzucenie jednego standardu jest procesem wymuszanym zwykle przez rynek: instalatorów i odbiorców kocowych (inwestorów). Jednak obecnie, coraz bardziej niebagateln rol w wymuszeniu jednolitego
standardu zaczyna odgrywa równie internet, jako rodowisko ułatwiajce wyszukiwanie i porównywanie produktów. Produkty opisane inaczej ni w obowizujcym w danej brany standardzie bd po prostu pomijane w procesie wyszukiwania lub nie bd dawały si porówna z innymi, co prowadzi bdzie do ich marginalizacji.
2.2. Struktura ETIM
ETIM uywa prostej struktury. Diagram modelu ETIM przedstawiony jest na rys. 1. Produkty
czyli klasy zawieraj unikaln nazw i zbiór parametrów (cech), które z kolei posiadaj wartoci,
za wartoci mog posiada jednostki. Wszystkie klasy, cechy, wartoci i jednostki maja swoje
unikalne numery i nazwy w poszczególnych jzykach obsługiwanych przez ETIM.
W celu łatwiejszego wyszukiwania klasy zostały pogrupowane: jedna klasa moe nalee tylko do jednej grupy. Dodatkowo kada z klas moe posiada dowoln liczb synonimów nazwy.
Wartoci parametrów mog si powtarza w wielu klasach, podobnie jak synonimy.
98
Grzegorz Nowak, Marcin Tokarski, Cezary Draus
ETIM i BMEcat – standardy elektronicznej wymiany informacji w branĪy elektrotechnicznej
Rysunek 1. Diagram modelu danych ETIM
ródło: opracowanie własne, wg [6].
2.2. ETIM – mocne i słabe strony
2.2.1. Zalety
Główna zaleta stosowania ETIM wynika z ujednolicenia opisu produktów. Pozwala bowiem
na wymierne oszczdnoci wynikajce z automatyzacji procesów handlowych, marketingowych
i logistycznych [7]. Jednolito opisu pozwala na wyszukiwanie i porównywanie produktów pod
wzgldem ich funkcjonalnoci (poszczególne parametry porównywalnych produktów u wszystkich producentów nazywaj si tak samo). Wymiana informacji technicznych pomidzy partnerami handlowymi jest o wiele łatwiejsza ni w przypadku uywania wielu standardów opisu produktów, gdy wymaga obsługi jedynie jednego formatu. Ponadto, wymiana informacji jest moliwa
na szczeblu midzynarodowym: nazwy wszystkich produktów, ich parametrów i wartoci maj
swoje unikalne identyfikatory i odpowiedniki nazw w poszczególnych jzykach. Przetłumaczenie
opisu dowolnego produktu na dowolny jzyk obsługiwany przez ETIM jest automatyczne i jednoznaczne. Automatyzacja procesów biznesowych to nie tylko oszczdno kosztów ludzkich, ale
równie eliminacja błdów popełnianych przy rcznym przepisywaniu czy nieporozumie w komunikacji midzyludzkiej (np. przy interpretacji niektórych symboli).
System ten nie jest powizany z jakimkolwiek producentem, cechy wyrobów s ogólne i nie
„faworyzuj” adnego z nich. Dla poszczególnych produktów okrelony jest zestaw obowizkowych parametrów i ich dopuszczalnych wartoci, co dodatkowo zmniejsza moliwo pomyłki.
99
Studies & Proceedings of Polish Association for Knowledge Management
Nr 62, 2012
2.2.1. Ograniczenia
Uniwersalno standardu ETIM i jego niezaleno od producenta w pewnych przypadkach
moe by odbierana jako jego wada, bowiem nie pozwala ona na pokazanie czy wyeksponowanie
indywidualnych czy wybranych cech produktu. W tym zakresie pozostaj działania marketingowe,
które wykraczaj poza ramy standardu ETIM. Naley jednak zaznaczy, e oprócz danych wymaganych przez standard, moliwe jest zamieszczanie i przekazywanie innych dodatkowych informacji.
Innego rodzaju ograniczenia narzuca midzynarodowy zasig standardu, wpływajc na jako
terminologii oraz precyzj nazewnictwa. Przy tworzeniu standardu nie uwzgldniono bowiem
specyfiki jzyków, w których odmiana przez przypadki, liczby i rodzaje ma decydujcy wpływ na
czytelno i jednoznaczno przekazu. Skutkuje to niezbyt poprawnymi sformułowaniami niektórych parametrów w nowych wersjach jzykowych standardu ETIM. Dodatkowy brak precyzji
w nazewnictwie poszczególnych wersji jzykowych ETIM moe by spowodowany tłumaczeniem
z jz. angielskiego i powielaniem popełnionych w angielskiej wersji ETIM błdów, dotyczcych
braku spójnoci słownictwa, a niekiedy nawet błdnego nazewnictwa. Naley sdzi, e błdy te
bd stopniowo eliminowane w kolejnych wersjach standardu.
Z midzynarodowym aspektem standardu ETIM wie si równie nieuwzgldnienie specyfiki lokalnego rynku w sposobie i szczegółowoci opisu produktów. Moe si zdarzy, e niektóre
parametry narzucone przez ETIM nie s lokalnie uywane, z kolei inne, które s zwyczajowo
wykorzystywane w danym kraju mog by przez ETIM zupełnie pominite.
Omawiajc słabe strony standardu ETIM wspomnie naley równie o jego inercji. Standard
jest uaktualniany zwykle raz na rok, a wic nowe produkty mog pojawi si w standardzie dopiero z pewnym opónieniem. Ta wada klasyfikacji ETIM dotyczy głównie producentów bdcych
pionierami w jakiej dziedzinie. Rozwizaniem jest w tym przypadku opisanie nowego produktu
za pomoc istniejcej klasy zanim zostanie on włczony do standardu jako odrbna klasa.
3. Standard BMEcat
BMEcat jest standardem wymiany danych katalogowych o produktach. Opracowany w celu
uproszczenia procedury wymiany danych produktowych midzy dostawcami i klientami. Dane
katalogowe reprezentowane s w postaci struktury XML i umoliwiaj wymian danych produktowych pochodzcych z dowolnego systemu klasyfikacji. Mog to by standardowe modele opisu
produktów takie jak ETIM czy wspomniane wyej proficl@ss czy eCl@ss, albo dowolna, równie
konfigurowalna struktura opisu produktów.
BMEcat pozwala na wymian zarówno informacji produktowych (właciwoci, parametry)
jak równie marketingowych (cena, rabaty) i logistycznych (rodzaj i sposób pakowania, wymiary
transportowe, ciar). Obecna wersja BMEcat 2005, obsługuje równie katalogi wielojzyczne
oraz katalogi produktów pochodzcych od rónych producentów (dostawców) [3].
W standardzie BMEcat dokument – katalog pozwala na integracj multimedialnych danych
produktów, takich jak zdjcia, grafika, dokumentacja techniczna, dane wideo itd. Zwykle to producent sporzdza katalog produktów w standardzie BMEcat, a nastpnie przekazuje go dystrybutorom. Moliwe jest nie tylko przekazanie pełnych danych o produktach, ale take ich czciowa
aktualizacja, np. aktualizacja dotyczca jedynie cen wybranych produktów. Po stronie dystrybutorów (np. hurtowni) dokument BMEcat moe by wykorzystany na wiele sposobów: poczwszy od
100
Grzegorz Nowak, Marcin Tokarski, Cezary Draus
ETIM i BMEcat – standardy elektronicznej wymiany informacji w branĪy elektrotechnicznej
tworzenia czy aktualizacji list produktów lub cenników, po sklepy internetowe, tworzenie katalogów czy innych materiałów reklamowych, dotyczcych całoci oferty lub tylko wybranych produktów.
BMEcat stanowi istotny element w standaryzacji e-biznesu pomidzy firmami. Przedsibiorstwa, które potrafi wymienia si produktowymi informacjami katalogowymi w wersji elektronicznej, spełniaj wany warunek konieczny do automatyzacji kolejnych obszarów e-biznesu
jakimi jest elektroniczna wymiana zlece czy faktur.
Dziki zastosowaniu uniwersalnego jzyka formalnego XML, Extensible Markup Language,
pozwalajcego na integracj w jednym dokumencie katalogowym zarówno danych jak i ich struktury, BMEcat umoliwia łatw wymian dokumentów przez internet pomidzy heterogenicznymi
(czsto bardzo rónymi) systemami.
3.1. Zalety i moliwoci wykorzystania BMEcat
BMEcat oferuje szereg potencjalnych korzyci zarówno dla dystrybutorów (hurtowni), jak
i dostawców oraz firm programistycznych, które chc by ich produkty były kompatybilne ze standardem BMEcat. Najwaniejsz zalet jest łatwo wykorzystania katalogów dowolnych dostawców, tworzonych w jednolitym standardzie wymiany multimedialnych danych produktowych.
Kompatybilno katalogów wszystkich dostawców stanowi podstaw do ich szybkiego przetwarzania i wykorzystania w aplikacjach online w internecie, czy publikacjach marketingowych.
Dziki ustalonemu formatowi, wymiana danych o produktach, aktualizacja katalogów, aktualizacja cen mog by wykonywane automatycznie, bez udziału człowieka, przy zachowaniu spójnoci
danych w dowolnym formacie prezentacji (katalogi online, publikacje, cenniki itp.). Czciowa
lub całkowita automatyzacja tych procesów pociga za sob redukcj kosztów w procesie zamówie, poniewa wykorzystanie standardowego formatu katalogu przyspiesza procesy komunikacji
pozwalajc na ułatwienie przetwarzania, porównywania produktów oraz daje moliwo oceny
wzgldem wybranych ujednoliconych kryteriów itp. Łatwo przetwarzania i zwizane z tym
niskie koszty utrzymania danych produktowych oraz katalogów zwikszaj jako informacji,
ułatwiaj adaptacj do istniejcych internetowych systemów zamówie, a nawet automatyczny
przydział produktów do odpowiednich wewntrznych kategorii produktów. Dziki jednolitemu
standardowi mona równie wykorzysta istniejce katalogi.
3.2. Potencjalne zastosowania dla producentów i dostawców
Producenci i dostawcy musz zwykle przygotowa informacje o produktach w formacie wymaganym przez klientów biznesowych. Ze wzgldu na to, e docelowe formaty poszczególnych
klientów róni si od siebie, gdy zale od stasowanych systemów i aplikacji, oraz musz
uwzgldnia dodatkowo specyficzne wymagania procedur przetwarzania, producenci zmuszeni s
do obsługi całej gamy rónych formatów danych i to przy kadej modyfikacji danych produktowych. Wprowadzenie standardowego formatu BMEcat rozwizuje problemy zwizane z rónorodnoci oraz pozwala producentom i dostawcom dostarcza swoim klientom informacje w sposób znormalizowany. To znacznie zmniejsza wydatki ze strony dostawcy. Nisze koszty obsługi
mog przełoy si na nisze ceny produktów, a wiec na popraw swojej konkurencyjnoci.
Studies & Proceedings of Polish Association for Knowledge Management
Nr 62, 2012
101
3.3. Najwaniejsze cechy BMEcat
Wród najwaniejszych cech standardu BMEcat naley wymieni moliwo obsługi danych
produktowych w wielu aspektach, np. dane: podstawowe, opakowa, dotyczce cen, uzupełniajce
multimedialne, struktury artykułów, struktury katalogu. Nastpnie, szeroki zakres struktur katalogowych oraz rodzajów danych multimedialnych, danych dotyczcych produktów oraz definiowanie pól obowizkowych i opcjonalnych, długoci poszczególnych pól opisu oraz moliwo definiowania dodatkowych pól. Ze wzgldu na moliwo definiowania pól uytkownika standard
pozwala na łatw rozbudow i moe sprosta wymaganiom jakie mog pojawi si w przyszłoci.
Katalogi BMEcat mog by przesyłane przez internet oraz za pomoc wszystkich tradycyjnych noników (płyty CD, karty pamici, pen-drive’y, DAT). Istnieje moliwo niezalenego
przesyłania danych głównych katalogu i danych multimedialnych oraz automatycznej konfiguracji
wymiany plików BMEcat z bezporednim ich importem do systemów docelowych.
BMEcat pozwala równie na okrelenie rodzaju dokumentu katalogowego. Mog to by np.:
katalog nowy, katalog kompletny, aktualizacja czciowa produktów, czy aktualizacja cen.
Zaleca si stosowanie wraz z BMEcat standaryzowanych systemów klasyfikacji produktów,
a wic dotyczcych struktury katalogu (grupowanie i hierarchizacja produktów) oraz opisu wyrobów (nazwy parametrów, wartoci, jednostek itp.).
4. Moliwoci implementacji standardu ETIM na przykładzie zrealizowanej aplikacji
4.1. Cel aplikacji
Celem aplikacji jest umoliwienie szybkiego i efektywnego klasyfikowania produktów elektrotechnicznych. Aplikacja, która została szczegółowo przedstawiona w [14], pozwala na przyporzdkowanie produktu do odpowiedniej klasy ETIM. W najbardziej skrajnym przypadku, proces
przyporzdkowania moe opiera si wyłcznie na wiedzy osoby wykonujcej klasyfikacj. Jednak jest to niezwykle trudne, gdy wymaga pełnej wiedzy o produkcie i znajomoci wszystkich
klas ETIM. W praktyce, klasyfikacja dokonuje si najczciej na podstawie informacji zawartej
w pliku produktów danej firmy, z pomoc sugestii systemu. W plikach zawarte s zwykle symbolicznie zapisane wartoci podstawowych parametrów, które przyporzdkowa naley do parametrów wymaganych przez standard ETIM.
Oprogramowanie klasyfikujce jest aplikacj typu SAAS (ang. Software As A Service). Do
korzystania z niej nie jest wymagane instalowanie jakiegokolwiek oprogramowania. Wystarczy
dowolna przegldarka internetowa. Z załoenia jest to aplikacja wspomagajca klasyfikacj. Mimo
i posiada ona szereg mechanizmów ułatwiajcych tworzenie opisu to wszystkie automatycznie
wypełnione pola wymagaj wiadomego zatwierdzenia przez uytkownika, tym bardziej, e raz
zatwierdzone przypisania mog by podstaw do automatycznej klasyfikacji kolejnych produktów.
Do rozpoczcia pracy z aplikacj klasyfikujc oprócz komputera z przegldark internetow
konieczny jest aktualny plik z produktami, które maj by sklasyfikowane. Aplikacja pozwala
firmom producenckim lub handlowym na łatwe wykorzystanie informacji o produktach dostpnych w uywanych dotychczas plikach (cenniki, listy produktów) i szybkie ich zaadaptowanie do
formatu zgodnego z ETIM. W tym celu konieczne jest wskazanie w pliku pól zawierajcych nazw lub informacje o parametrach produktu, a wic takich, które potrzebne bd w procesie klasy-
102
Grzegorz Nowak, Marcin Tokarski, Cezary Draus
ETIM i BMEcat – standardy elektronicznej wymiany informacji w branĪy elektrotechnicznej
fikacji. Moliwe jest równie zamieszczanie wszelkich specyficznych dla danego producenta parametrów, a które nie zostały uwzgldnione w standardzie ETIM.
4.2. Mechanizmy sugerowania klas produktów
Pierwsz trudnoci napotykan w procesie klasyfikacji produktu jest jego przyporzdkowanie do właciwej klasy. W systemie ETIM zdefiniowanych jest 2159 klas produktów1. Kadorazowe odszukanie właciwej klasy dla nawet niewielkiej listy rónorodnych produktów jest nie lada
wyzwaniem. Niewielk pomoc stanowi obecne w ETIM grupy produktów, gdy wprowadzona w
ten sposób hierarchia jest zaledwie jednopoziomowa, a niektóre z grup s bardzo liczne i zawieraj
ponad dwiecie klas. Z tego wzgldu moliwo sugerowania odpowiedniej klasy na podstawie
uywanej dotychczas nazwy produktu jest bardzo cenn własnoci przedstawianej aplikacji.
Odpowiednie propozycje nazwy klasy sugerowane s na podstawie informacji pochodzcych
z pliku. Kryterium branym pod uwag jest oryginalna nazwa produktu, która zwykle odbiega od
nazwy przyjtej jako nazwa klasy w ETIM. Aby odnale odpowiedni propozycj przyporzdkowania oryginalna nazwa dzielona jest na słowa. Nastpnie odnajdywane s podstawowe wersje
kadego słowa. W ten sposób eliminowane s wszelkie rónice wynikajce z odmiany, liczby, czy
rodzaju uywanych słów. Tak przygotowane słowa s wyszukiwane wród nazw klas (równie
podzielonych na słowa i sprowadzonych do wersji podstawowych tych słów), a nastpnie wród
synonimów klas (równie odpowiednio przygotowanych do porównania). W procesie odnajdywania podstawowej wersji słów wykorzystano słownik jzyka polskiego, zawierajcy formy podstawowe słów z odpowiednimi dla nich odmianami (formami pochodnymi). Sugerowanie odpowiedniej dla danego produktu klasy moe równie by wykonywane na podstawie wczeniej klasyfikowanych produktów, na przykład na podstawie nazwy (jeeli nazwa kolejnego produktu jest taka
jak produktu ju zaklasyfikowanego, mona przyj, e klasa bdzie ta sama) lub na podstawie
innych pól takich jak PKWiU czy kod EAN, o ile wskazano te pola przy wczytywaniu listy produktów i s one odpowiednio wypełnione.
4.3. Mechanizmy sugerowania wartoci parametrów
Po wybraniu konkretnej klasy dla danego produktu nastpuje etap okrelenia wszystkich jego
parametrów, zgodnie z opisem ETIM dla danej klasy. Dla kadej klasy produktu standard ETIM
wymaga podania konkretnych parametrów. Znana jest zatem lista cech (parametrów) oraz ich
jednostek (o ile s wymagane), którym dla danego produktu naley przypisa konkretne wartoci.
Aby wykorzysta w tym celu dotychczasowy opis produktu zostaje on podzielony na cig pojedynczych tokenów. Token to cig znaków ograniczony separatorami. Separatorami mog by
spacje, przecinki, ukoniki, mylniki. Uytkownik ma równie moliwo zdefiniowania własnego
separatora w postaci wyraenia regularnego.
W aplikacji zastosowano szereg reguł rzdzcych sposobem sugerowania wartoci parametrów, opartych na grafowym rozpoznawaniu wzorów [9], bdcych w tym przypadku cigami
znaków alfanumerycznych. W celu ilustracji działania poszczególnych reguł posłumy si przykładem, w którym produkt, opisany tokenami 1P+N, 10kA, B, 20A, IP20, jest klasyfikowany do
1
Dotyczy ETIM w wersji 4.0.
Studies & Proceedings of Polish Association for Knowledge Management
Nr 62, 2012
103
klasy „Wyłcznik nadprdowy”, dla której wymagane cechy (parametry) przedstawiono w tabeli
1.
Jedn z podstawowych reguł jest wynajdowanie dostpnych tokenów zawierajcych warto
liczbow wraz z jednostk, która odpowiada wymaganemu parametrowi danej klasy. W takim
przypadku, warto z tokena jest sugerowana dla tego parametru. W naszym przykładzie token
10kA zawiera jednostk kA i jego warto 10 zostanie zasugerowana dla cech posiadajcych t
sam jednostk, a wic dla parametrów: „znamionowa zwarciowa zdolno łczeniowa wg EN
60898” oraz „znamionowa zwarciowa zdolno łczeniowa wg IEC 60947-2”. Podobnie warto
tokena 20A zawierajcego jednostk A (amper), t sam co wymagany dla tej kasy parametr „prd
znamionowy” zostanie zasugerowana włanie dla tej cechy.
Nastpna reguła pozwala na automatyczne zasugerowanie wartoci parametru jeeli istnieje
dla danego produktu token, którego warto jest dopuszczaln wartoci tego parametru. W naszym przykładzie bdzie to miało miejsce dla tokenu „IP20” i parametru: „stopie ochrony” (token
„IP20” jest jednoczenie dopuszczaln wartoci tego parametru w klasie produktu „wyłcznik
nadprdowy”).
Tablica 1. Cechy ETIM dla klasy „Wyłącznik nadprądowy”
Cecha
Charakterystyka wyzwalania
Liczba biegunów
Prd znamionowy
Napicie znamionowe
Znamionowa zwarciowa zdolno łczeniowa wg EN 60898
Znamionowa zwarciowa zdolno łczeniowa wg IEC 60947-2
Rodzaj napicia
Klasa ograniczenia energii
Czstotliwo
Jednoczenie rozłczany biegun N
Kategoria przepicia
Stopie zanieczyszczenia
Szeroko wyraona liczb modułów
Głboko wbudowania
Moliwo dodatkowego wyposaenia
Stopie ochrony (IP)
Jednostka
A
A
V
kA
kA
Hz
mm
Z kolei tokeny, które nios informacj o konkretnym parametrze, mog by wskazane przez
uytkownika przy przypisywaniu wartoci tego parametru. Na przykład token „1P+N” moe zosta wskazany jako „nonik informacji” o parametrze „ilo biegunów”. Wskazany w ten sposób
token wraz z odpowiednim parametrem i wartoci s zapamitywane w bazie danych i mog by
podstaw do bardziej precyzyjnych sugestii dla kolejnych produktów. W tym przypadku, jeeli
w przyszłoci klasyfikowany w klasie „wyłcznik nadprdowy” produkt bdzie posiadał token
„1P+N”, dla parametru „liczba biegunów” zostanie zasugerowana warto 2. Kolejne reguły pozwalaj na dalsze uogólnienia i "inteligentne" sugestie. Np. jeeli w tej samej klasie produkt b-
104
Grzegorz Nowak, Marcin Tokarski, Cezary Draus
ETIM i BMEcat – standardy elektronicznej wymiany informacji w branĪy elektrotechnicznej
dzie posiadał token „3P+N”, dla parametru „liczba biegunów” zostanie zasugerowana warto 4,
mimo, e taki token nie wystpował w dotychczasowych produktach.
Historia dopasowania poszczególnych tokenów do parametrów wskazanych przez uytkownika dokonujcego klasyfikacji moe by równie wykorzystana, jeli dla danego produktu istnieje
kilka tokenów zawierajcych t sam jednostk (np. 230 V, 24 V – co w przypadku transformatorów odpowiada moe napiciom strony pierwotnej i wtórnej). Dziki odpowiedniej regule
i historii dopasowania poprzednich produktów aplikacja jest w stanie zasugerowa poprawne wartoci dla obu tych parametrów, mimo e oba posiadaj te same jednostki.
W ostatniej regule wykorzystano fakt, e w wikszoci istniejcych list produktów czy list
cennikowych produkty ułoone s zwykle „seriami”, w których poszczególne produkty nalez do
jednej klasy a róni si od siebie najczciej jednym lub co najwyej kilkoma wartociami parametrów. Z tego wzgldu, raz przypisane przez uytkownika parametry mog by zasugerowane
jako domylne parametry kolejnego produktu w danej klasie, o ile nie istnieje dla tego produktu
token, który na podstawie innych reguł mógłby sugerowa inn warto dla jakiego parametru.
Reguły ułoone s hierarchicznie stanowic rodzaj drzewa decyzyjnego [1]. Sprawdzanie reguł
i dopasowanie odpowiednich sugestii odbywa si w poszczególnych gałziach zgodnie z priorytetami poczwszy od reguł o najwyszym priorytecie. Jeeli dla danego parametru która reguła jest
spełniona, pozostałe reguły – o niszym priorytecie – nie s ju sprawdzane [13]. Zatem, wykorzystanie reguły sugerujcej wartoci parametrów na podstawie ostatnio zaklasyfikowanego produktu
z danej klasy moe mie miejsce tylko wówczas gdy adna z pozostałych reguł nie ma zastosowania. Jeeli przy wczytywaniu produktów uwzgldniono europejski kod towarowy w polu „kod
EAN” (ang. European Article Number) i przy załoeniu, e wczeniej produkt ten został wczeniej
sklasyfikowany (np. przez innego uytkownika) pozwala nie tylko na automatyczne zasugerowanie odpowiedniej klasy, ale i zaproponowanie przypisania wszystkich parametrów, odpowiednio
do istniejcego w systemie zapisu (jeeli zapisów dla danego kodu EAN jest kilka, zostanie zasugerowany kod najczciej wystpujcy lub pierwszy sporód zapisów o równej czstoci wystpowania). Jeeli w bazie aplikacji nie ma jeszcze produktu o podanym kodzie EAN, wprowadzony
opis moe by wykorzystany w przyszłoci przez innych uytkowników.
105
Studies & Proceedings of Polish Association for Knowledge Management
Nr 62, 2012
4.4. Interfejs aplikacji
Intuicyjny i przejrzysty interfejs przedstawiony na rys. 2 umoliwia łatw prac z aplikacj.
Rysunek 2. Przykładowy ekran aplikacji klasyfikującej
ródło: opracowanie własne.
4.5. Aplikacje biznesowe oparte o ETIM i BMEcat
Uytkownik posługuje si dotychczasow list produktów, kolejno klasyfikujc poszczególne
z nich. Wybór klasy dla kadego z produktów jest ułatwiany przez sugerowanie najbardziej prawdopodobnych klas na podstawie nazwy produktu i jego parametrów. Po wyborze klasy, wszystkie
wymagane dla niej przez ETIM parametry (cechy) s znane i wypełnienie ich wartoci odbywa si
przez zatwierdzenie automatycznie rozpoznanych wartoci lub przez ich wprowadzenie
z ewentualnym wskazaniem odpowiedniej czci dotychczasowego opisu produktu, co ułatwi
rozpoznanie podobnej wartoci tego parametru przy klasyfikacji kolejnych produktów. Stan klasyfikacji poszczególnych produktów sygnalizowany jest kolorami, co ułatwia powrót do produktów
pominitych lub tych z niepełnym opisem.
106
Grzegorz Nowak, Marcin Tokarski, Cezary Draus
ETIM i BMEcat – standardy elektronicznej wymiany informacji w branĪy elektrotechnicznej
4.6. Generowanie opisu produktów zgodnego z ETIM w formacie BMEcat
Opis produktów przygotowany w aplikacji moe by wyeksportowany w postaci pliku tekstowego. Jednym z dostpnych formatów jest BMEcat. Ze wzgldu na to, e ETIM zawiera jedynie informacje techniczne o produktach, plik BMEcat nie bdzie zawierał informacji logistycznych
ani marketingowych (czy handlowych).
5. Aplikacje biznesowe oparte o ETIM i BMEcat:
5.1. Produktowe bazy danych
Baza danych o produktach powinna umoliwia klasyfikacj, wyszukanie i porównywanie
produktów. W tym celu niezbdne jest stosowanie standardu opisu produktów. Nie mona pozwoli, aby w przypadku podobnych produktów ten sam parametr (np. napicie znamionowe) nosił
róne nazwy (np. napicie, napicie zasilania, napicie pracy, napicie robocze czy napicie nominalne). Efektywne wyszukiwanie i porównywanie informacji w biznesowych aplikacjach transakcyjnych czy analitycznych moliwe jest tylko wówczas, jeeli te same parametry bd nazwane
w sposób jednoznaczny. Na uwag zasługuje projekt stworzenia ogólnej bazy produktów, które
opisywane byłyby bezporednio przez producentów, co pozwoliłoby dystrybutorom i odbiorcom
kocowym na posługiwanie si oryginalnym i kompletnym opisem produktu.
5.2. EDI
Elektroniczna wymiana dokumentów to nie tylko wymiana zamówie i faktur. EDI obejmuje
równie takie aspekty jak zapytanie ofertowe i składanie ofert. Zapytanie ofertowe moe oczywicie dotyczy konkretnych produktów okrelonych producentów z podaniem kodów produktowych EAN, ale równie dobrze dotyczy moe kategorii produktu z podaniem wartoci kilu wybranych cech lub wymaga eksploracji danych, a wic ekstrakcji interesujcych (nietrywialnych,
niejawnych, wczeniej nieznanych i potencjalnie uytecznych) elementów wiedzy z duych zbiorów danych produktowych. Odpowied na tego typu zapytanie powinna zawiera list produktów
dowolnych producentów, spełniajcych oczywicie postawione wymagania odnonie wybranych
parametrów. Wspólna klasyfikacja produktów ETIM umoliwia złoenie jednoznacznego zapytania bez wzgldu na producenta
5.3. Sklepy internetowe
Ten rodzaj handlu wymaga od dostawcy cigłego nadzoru nad baz danych, aktualizowania
cen, zawartoci i opisu, oraz zapewnienia moliwoci szybkiego i prostego wyszukiwania towarów. System musi umoliwia uytkownikowi przegld i porównanie ofert oraz sfinalizowanie
zakupu w dowolnym czasie, w sposób autonomiczny bez niezbdnej asysty człowieka.
5.4. Automatyczny skład katalogów reklamowych
Usystematyzowany i jednoznaczny opis produktów ułatwia automatyczne przygotowanie materiałów marketingowych takich jak katalogi czy broszury. Przygotowywane s one zwykle według szablonu wybranego sporód dostpnych w systemie. W zalenoci od potrzeb mona two-
Studies & Proceedings of Polish Association for Knowledge Management
Nr 62, 2012
107
rzy wiele rónych szablonów materiałów reklamowych, zawierajcych cało oferty lub jedynie
kilka wybranych produktów, bd te podzielonych tematycznie.
Katalogi mog by przygotowywane w dowolnym jzyku sporód dostpnych w ETIM. Majc opisane produkty proces przygotowania katalogu sprowadza si do wyboru szablonu, wskazania jzyka lub jzyków, w których katalog ma zosta złoony i uruchomienia składu. Efekt pracy,
w postaci pliku PDF, mona wysła do drukarni lub umieci na płycie CD czy stronie internetowej. Krótki czas automatycznego składu pozwala na stosunkowo szybkie przygotowanie w wielu
jzykach nawet najbardziej obszernych katalogów, za krótkie broszury czy ulotki reklamowe
mog by wykonywane w trybie „online”.
6. Wnioski – perspektywy ETIM i BMEcat na rynku elektrotechnicznym w Polsce
Dynamiczny rozwój handlu elektronicznego stanowi sprzyjajc okolicznoci do umocnienia
si opisanych standardów ETIM i BMEcat w brany elektrotechnicznej w Polsce. Standardy te,
sprawdzone i uznane w Europie Zachodniej, zdobywaj coraz wicej zwolenników równie
w naszym kraju, w tym wród duych grup kapitałowych. Przewidywa naley, e w najbliszych
latach ETIM i BMEcat stan si obowizujcymi standardami elektronicznej wymiany informacji
w brany elektronicznej równie w Polsce. Dla przedsibiorstw, implementacja powyszych standardów jako istotnego elementu zarzdzania wiedz, opartego na sformalizowanych sposobach
gromadzenia i wykorzystywania wiedzy oraz zwikszania jej dostpnoci i zrozumienia, moe
szybko sta si wanym atutem, decydujcym o ich konkurencyjnoci na rynku.
Bibliografia
[1]
[2]
[3]
[4]
[5]
[6]
[7]
[8]
[9]
Brieman L. i in., Classification and Regression Trees, Belmont 1984.
Bullig A., Schnadhorst T., Wilkes W., Mapping of product dictionaries and corresponding
catalog data, in: 10-th ISPE International Conference on Concurrent Engineering : Research
and Applications, Funchal, Portugal, July 2003.
ContentCard® Verlags GmbH, (2007, Wrzesie). The BMEcat Interface, [Online].
Dostpne: http://www.contentcard.com/download/CC_BMEcat_Schnittstelle_eng.pdf
Chowdhury S., Databases, Data Mining and Beyond, Journal of American Academy of
Business, 2003.
Dziuba D., Gospodarki nasycone informacj i wiedz. Podstawy ekonomiki sektora
informacyjnego, Uniwersytet Warszawski, Warszawa 2000.
ETIM International, (2008, Czerwiec), ETIM Data model 4.0, [Online]. Dostpne:
http://www.etim-international.com/LinkClick.aspx?fileticket=ItCals5sAeQ%3d
&tabid=267&mid=763.
ETIM International, (2010-2011 Edition), Product classification standard for international
e-commerce, [Online]. Dostpne: http://www.etim-international.com /LinkClick.
aspx?fileticket=3uOJhTmWXXw%3d &tabid=267&mid=763.
Hund R. (Redaction), Klassifizierung und Produktbeschreibung in der Elektrotechnik – und
Elektronikindustrie – en Wegweiser durch das Thema Produktklassifizierung im
e-Business, ZVEI, 2006.
Jain A.K., Duin R.P.W., Mao J., Statistical pattern recoginition: a review, 2000.
108
Grzegorz Nowak, Marcin Tokarski, Cezary Draus
ETIM i BMEcat – standardy elektronicznej wymiany informacji w branĪy elektrotechnicznej
[10]
[11]
[12]
[13]
[14]
[15]
[16]
Jemielniak D. i Komiski A.K. „Zarzdzanie wiedz”, Wydawnictwa Akademickie
i Profesjonalne, Warszawa 2008.
Kowalski S., Klasyfikacja i kody w automatyzacji przetwarzania danych, Pastwowe
Wydawnictwa Ekonomiczne, Warszawa, 1983.
Łopusiewicz B. (red.), Zarzdzanie wiedz w systemach informacyjnych, Wydawnictwo
Akademii Ekonomicznej, Wrocław 2004.
Przywara D., Drzewa decyzyjne, metody budowania, zastosowania, Wrocław 2007.
Tokarski M., Nowak G., Draus C., Computer-assisted classification of products according
to ETIM standard, kwartalnik „Automatyka”, Kraków, 2012.
Rowley J., From learning organisation to knowledge entrepreneur, Journal of Knowledge
Management, Vol. 4, 2000.
Strojny M., Zarzdzanie wiedz w organizacjach, Kraków 1999.
ETIM AND BMECAT AS STANDARDS IN ELECTRONICAL DATA INTEREXCHANGE OF ELECTROTECHNICAL MARKET
Summary
The article describes two international standards: ETIM (technical description
of products) and BMEcat (description of product catalogs). It shows the importance
of standards in the domain of contents codification and within the overall knowledge
management strategy. Advantages and benefits of the adoption of both standards are
presented, as well as limitations of their use. The paper presents the possibility of
their implementation on the example of application, developed for manufacturers
and distributors who want to use these standards in their enterprises. The goal of the
application is to quickly and efficiently classify products according to the standard
ETIM with the possibility to export product data in the standard BMEcat. The last
part of the paper presents opportunities and benefits of ETIM and BMEcat standards
in databases and applications such as EDI, e-shops and desktop publishing.
Keywords: product data management, ETIM, BMEcat, classification, electronic commerce,
electronic data interexchange
Grzegorz Nowak
Marcin Tokarski
Cezary Draus
Instytut Informatyki Stosowanej
Wdział Elektrotechniki, Elektroniki, Informatyki i Automatyki
Politechnika Łódzka
ul. Stefanowskiego 18/22, 90-924 Łód
e-mail: [email protected]