między marzeniami a upadkami, czyli teatralne

MIĘDZY
MARZENIAMI
A UPADKAMI
czyli teatralne improwizacje
z pieniądzem
4-5
Wstęp
6-15
Dorosłość.
18-33
Pieniądz: Kim jesteś?
36-45
Masz to jak w banku!
48-57
Pieniądze. Kasa. Mamona. Hajs.
60-65
Między marzeniami a upadkami
jest mój budżet domowy.
68-69
Upadki. Odcinek2.
WARSZTATY
Oddajemy w Wasze ręce książkę nie tylko do czytania. Nie chcemy by ude-
korowała Wasze półki w bibliotekach i domach. Zbiór scenariuszy warsztatów Między
marzeniami a upadkami, czyli teatralne improwizacje z pieniądzem ma zainspirować
do projektowania zajęć teatralnych dla osób z niepełnosprawnością intelektualną. Drodzy animatorzy, nauczyciele i pedagodzy nie zależy nam byście przygotowali
lekcje, które wypełnią czas wolny, zależy nam na czymś innym.
Od prawie pięciu lat Narodowy Bank Polski prowadzi kampanię „NBP nie
Zachęcamy Was do odważnego działania w obszarze teatru, do podejmowania te-
wyklucza”, której celem jest zapobieganie wykluczeniu finansowemu osób z nie-
matów nawet tak nieartystycznych jak PIENIĄDZ!
pełnosprawnościami. Jednym z elementów kampanii jest właśnie ta publikacja oraz
Czy teatr może być przestrzenią zmiany społecznej? Pewnie nie… Siła zmiany jest
nasza współpraca z Teatrem 21. Jesteśmy jedyną w Polsce instytucją, która część
tym większa, im bardziej przełoży się na życie codzienne. Uważamy jednak, że te-
materiałów informacyjnych udostępnia – w tekście łatwym do czytania i zrozu-
atr jest właściwą przestrzenią do podejmowania rzeczy ważnych, trudnych, jest też
mienia- osobom z niepełnosprawnością intelektualną, zaś na stronie internetowej
przestrzenią dla zaznaczenia swojej obecności, dla zabrania głosu w swojej sprawie!
kampanii www.nbpniewyklucza.pl znajduje się wiele multimedialnych materiałów,
Z drugiej strony, teatr to miejsce dla eksperymentowania, spotkania i zabawy za-
które mogą być pomocne w tłumaczeniu zawiłości ekonomii oraz podstawowych
równo z formą, jak i z tematem.
zasad gospodarowania budżetem domowym. Współpraca z Teatrem 21 ma dla nas
Nie zgadzamy się na finansowe wykluczenie osób z niepełnosprawnością, choć zda-
niezwykłe znaczenie, gdyż pokazuje, że osoby z niepełnosprawnością intelektualną
jemy sobie sprawę z tego, jak trudny jest to temat. Pewnych spraw nie zmienimy
nie tylko mogą publicznie poruszać tematy związane z ekonomią, ale mogą też te
- trudności z rozpoznawaniem nominałów, oceną wartości pieniądza, problemy
problemy tłumaczyć osobom bez tej niepełnosprawności. Taki dialog jest krokiem
z liczeniem czy samodzielnym zarządzaniem budżetem - nigdy nie znikną całkowicie.
w kierunku społeczeństwa, które prawdziwie nie wyklucza.
Czy możemy zrobić coś, żeby temat pieniądza oswoić, sprawić by nie był tak bardzo
abstrakcyjny dla osób z niepełnosprawnością?
Mam nadzieję, że publikacja, którą Państwo otrzymaliście, okaże się cennym źródłem inspiracji w prowadzeniu zajęć, które pomogą zrozumieć, czym są pieniądze,
Jesteśmy zespołem teatralnym dlatego zajmujemy
jak nimi rozsądnie gospodarować i realizować przy ich pomocy swoje potrzeby
się tą sprawą na scenie. Warsztaty stały się dla nas
oraz marzenia.
inspiracją do zrobienia spektaklu. Może to nie będzie jedyny spektakl dotyczący kwestii finansów?
Profesor Małgorzata Zaleska
Członek Zarządu Narodowego Banku Polskiego
Może kolejne zespoły zabiorą głos w tej sprawie?
Materiał jest efektem współpracy Nardowego Banku Polskiego, Fundacji Win-Win
i Teatru 21, w którym grają aktorzy z zespołem Downa i autyzmem. Przy okazji projektu przygotowali oni spektakl „Upadki. Odcinek 2”. Opowiadają w nim o swoich finansowych doświadczeniach i marzeniach oraz codziennej walce o to, by stać się
podmiotem w świecie pieniądza, który lubi silnych, młodych, energicznych i podejmujących ryzyko. Czy zgodzimy się na taki świat, czy spróbujemy go zmienić?
Justyna Sobczyk
Teatr 21
5
DOROSŁOŚĆ.
Autorka scenariusza: Justyna Sobczyk
KRÓTKI OPIS
SCENARIUSZA
Warsztat „Dorosłość. Współodpowiedzialność finansowa” stanowi wprowadzenie do kolejnych.
Pierwszym polem do działań i refleksji, na którym
chcemy spotkać uczestników warsztatów, jest pojęcie dorosłości i dojrzałości.
Warsztat traktujemy jako wprowadzenie i służy on
aktywnemu oraz twórczemu zbadaniu pojęć dorosłość i współodpowiedzialność, ma dać uczestnikom okazję do głębszej i osobistej refleksji na ten
temat. Ważne jest to, żeby jak najmniej pojęć na
początku definiować i nazywać. Chodzi o teatralne
odkrywanie znaczeń.
DIDASKALIA
Świadomie proponuję jako pierwszy warsztat działanie skupione na temacie „dorosłego/dorosłości”, doświadczam tego na co dzień podczas prób w pracy z aktorami
Teatru 21. Pracujemy od 2005 roku, aktorzy są dzisiaj starsi o 10 lat od momentu,
w którym spotkaliśmy się po raz pierwszy. Nasza relacja ewoluowała od formy
„Pani”, która w szkole prowadziła zajęcia teatralne, do relacji opartej na bliskości i zaufaniu, co przenosi się na sposób komunikacji, czyli formułę ty. Niemalże wszystkie
nasze spektakle eksplorują tematy związane z dorosłością, np.: brak pracy, miłość,
nuda, życie serialowe a rzeczywistość, ciało, seksualność, czy w końcu pieniądz.
Ludzie dorośli mają potrzebę mówienia na scenie o sprawach, które dotyczą dorosłych. Jedynym wyjątkiem są spektakle dla najmłodszych, kiedy to świadomie tworzymy z myślą o małych dzieciach. Wtedy robimy spektakl dla nich i tylko w takich
przypadkach bierzemy pod uwagę perspektywę dziecka.
W 2014 roku w zrealizowanym przez nas projekcie O!swój, sfinansowanym przez
Biuro Kultury Urzędu Miasta Stołecznego Warszawy oraz przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego, aktorzy T21, osoby z niepełnosprawnością intelektualną, pierwszy raz otrzymali swoje wynagrodzenie za pracę w teatrze! To wydarzenie okazało się przełomowe i wyznaczyło kierunek rozwoju, teatr stał się pracą.
Temat pieniędzy stał się ważny, a potrzeba mówienia o finansach bardzo realna.
Warsztaty, praca nad spektaklem pt. „Upadki” (premiera 22 maja 2015 roku w Teatrze
Powszechnym) to doskonała okazja do rozmowy o pieniądzu i jego roli w życiu codziennym, ale też temat ten stał się inspiracją do pracy nad spektaklem.
7
CELE
– wspólne określenie cech okresu dorosłości,
– wskazanie na potrzeby oraz oczekiwania osoby
dorosłej,
– otwarcie tematu dorosłości, poszerzenie jej o kolejne wątki, w szczególności w kontekście odpowiedzialności – WSPÓŁodpowiedzialności.
PRZEBIEG DZIAŁANIA
Z OPISEM
ETAP 1
aranżacja przestrzeni:
pusta duża przestrzeń, krzesła
ROZGRZEWKA RUCHOWA
Każdy warsztat rozpoczynamy od rozgrzewki, która
ma za zadanie pobudzić/obudzić ciało, wprowadzić
ciało i umysł w aktywne uczestnictwo, zainspirować, zachęcić do działania, zintegrować grupę,
ma pomóc zostawić codzienne sprawy i wspomóc
koncentrację w grupie na temacie. Rozgrzewka sygnalizuje punktowo tematy, którymi będziemy się
zajmować, dlatego już na tym etapie, kiedy zajmujemy się kwestią dorosłości, szukamy ćwiczeń, które zahaczą o ważne dla nas tematy.
9
ĆWICZENIE 1
Każdy zajmuje wygodne dla siebie miejsce w przestrzeni. Na chwilę koncentrujemy się na swoim
ciele, zaczynamy powoli się ruszać – krążyć głową, ramionami, klatką piersiową, biodrami, kolanami, stopami. Jeśli kogoś coś boli, to warto przy
tej części ciała zostać nieco dłużej, rozmasować
te miejsca. W ciele pozostaje wszystko, co robiliśmy
w ciągu dnia. Warto to odkryć, zatrzymać się w tym
miejscu. Rozgrzać.
Skupiamy się na dłoniach, to one mają do czynienia z pieniędzmi: liczą je, przekładają, wyciągają, wkładają, szukają ich, płacą nimi. Jest także gest określający pieniądze – zapytaj o to, czy jest znany. Jak pokazać pieniądz na scenie? Tak, to pocieranie
palcami… spróbujmy tak właśnie się przywitać. Chodzimy w przestrzeni, wypatru-
Pytania rozdzielane są dłuższymi momentami, kiedy grupa może z powrotem wejść
jemy innych osób i pozdrawiamy je tym konkretnym gestem... Na twarzach poja-
w ruch. Odpowiedzi w formie TAK/NIE niczego szczegółowego nam nie mówią, ale
wiają się uśmiechy, jest nam dobrze, mamy poczucie, że mamy pieniądze. Na koniec
dają nam rozpoznanie ogólne, pokazują nastawienie grupy, określają skalę ważności
ćwiczenia wykonujemy gest wkładania pieniędzy do kieszeni, dalej możemy zwie-
danego tematu dla grupy, z którą pracujemy.
lokrotnić/powiększyć/przeskalować to działanie, zamieniając czasownik: „chowamy do kieszeni”- „upychamy po kieszeniach” – daje to zupełnie nowy efekt, tempo
wzrasta, napięcie staje się mocniejsze. Na zakończenie dajemy do interpretacji pole-
PYTANIA
cenie: „umywamy od tego ręce”… zobaczmy, jak rozumieją to powiedzenie uczest-
Czy sam zadecydowałeś, w co jesteś dzisiaj ubrany/a?
nicy naszych zajęć.
Czy samodzielnie przyjechałeś do miejsca, w którym
teraz jesteśmy?
Czujesz się dzisiaj zmęczony/a?
Czy czujesz się dorosły/a?
ĆWICZENIE 2
Czy zarabiasz pieniądze?
Grupa nadal jest w ruchu, na klaśnięcie wszyscy zatrzymują się, na klaśnięcie wszy-
Czy lubisz mieć pieniądze przy sobie?
scy ruszają i chodzimy dalej. I znowu grupa wypełnia sobą salę, na klaśnięcie grupa
Czy jesteś w związku: masz dziewczynę, chłopaka?
staje, na klaśnięcie grupa rusza dalej. Ćwiczenie rozwija się w kierunku, w którym
Czy można kupić sportowe buty za 10 zł?
grupa działa organicznie, sama decyduje, kiedy zatrzymuje się, a kiedy rusza.
Czy lubisz jadać w restauracji?
Uczestnicy chodzą w przestrzeni i odpowiadają na pytania poprzez ustawienie się
Czy wychodzisz czasami zjeść coś poza domem?
w sali. TAK: po jednej stronie, NIE: po drugiej stronie. Po każdym pytaniu i udzieleniu
Czy płacisz wtedy za siebie?
odpowiedzi prowadzący zwraca uwagę na to, kto z kim jest w grupie. Czy są to te
Masz kartę do bankomatu?
same grupy, czy jednak sytuacja się zmienia? A może ktoś cały czas pozostaje w ob-
Czy wiesz, po co człowiek chodzi do banku?
Czy marzysz o pracy?
TAK/NIE
szarze NIE?
To przykładowe pytania, możesz dołączyć swoje…
11
ĆWICZENIE 3
Siadamy w kole. Kontynuujemy rozmowę na temat dorosłości. Chodzi o pierwsze
skojarzenia, zasada jest prosta – mówi tylko ta osoba, która dostaje piłkę, po skończonej wypowiedzi ta osoba odrzuca piłkę do kolejnej albo do prowadzącego.
Chodzi o luźne skojarzenia. Ważne, żeby prowadzący nie krytykował i nie oceniał
usłyszanych odpowiedzi.
Dorosły, czyli jaki…/dorosłość, czyli co…
Prowadzący prosi, żeby nie powtarzać odpowiedzi kolegów/koleżanek. Takie utrudnienie umożliwia nam wyjście poza pierwsze, ogólnie znane skojarzenia i dojście do
Zebrany materiał stanowi podstawę do przyjrze-
głębszych refleksji. Prowadzący zapisuje wszystkie odpowiedzi, najlepiej każdą na
nia się pojęciu dorosłości z wielu stron. W rozmo-
osobnej kartce – w późniejszym etapie będzie łatwiej przyjrzeć się skojarzeniom,
wie, która podsumowuje ćwiczenie, odwołuj się do
podzielić je na mniejsze grupy, uporządkować.
tego, jaki materiał otrzymałeś/aś od grupy, ewentualnie go uzupełniając. Porządkując podane skoja-
Oto przykładowe odpowiedzi aktorów Teatru 21
rzenia, podziel je na mniejsze grupy wg kryteriów:
fizjologiczny, psychologiczny, społeczny, osobisty.
piękny, uroczy, romantyczny, dobrze tańczy,
Przy tym ćwiczeniu bardzo ważne jest to, żeby nie
dorosłość to piękność,
zamykać się na tzw. trudne i kontrowersyjne odpo-
dorosłość ważna rzecz,
wiedzi, to ważne, rzadkie i niezwykle cenne, że oso-
dorosły jest odpowiedzialny, samodzielny, punktualny, aktywny, życzliwy, uczynny,
by, z którymi pracujemy, mówią prawdę. To fakt,
romantyczny, miły, zakochany, uroczy, wierny w miłości,
który należy docenić i uszanować. Ważne jest to,
ma pracę, jest zaręczony, ma dzieci,
żeby nie kreować fałszywego, idealnego obrazu
może pić alkohol, palić papierosy, pracować w fabryce,
dorosłego.
ma pracę, dom, pieniądze,
Pomyłki, trudne sytuacje w życiu osobistym, za-
szybko rośnie, ale niczego w życiu nie ma, urosły mu kości, wąsy i broda,
wodowym, finansowym (zaciąganie zbyt wyso-
odpowiedzialny za wszystko, za sejm, senat i politykę,
kich kredytów, pożyczanie i nieoddawanie pienię-
chodzi do kawiarni,
dzy, nieograniczone wydawanie pieniędzy: brak
ma różne obowiązki,
oszczędności) to też tematy należące do dorosłości
ma ważną funkcję w warsztatach terapii zajęciowej,
i to właśnie takie sytuacje pomagają nam przed-
dorosły za nikogo nie podejmuje decyzji,
stawić ten okres jako również skomplikowany,
dorosły maluje, tańczy, śpiewa – robi to, co lubi,
czasami trudny, wymagający przygotowania się,
kocha się, umawia się na randki, lubi randki z kobietami,
wzmocnienia i uważności.
odpowiedzialny za siebie,
To od nas – prowadzących – zależy informacja
dojrzały emocjonalnie i fizycznie,
zwrotna, to my komentujemy otrzymany materiał,
ma bardzo dobre serce,
to my stwarzamy przestrzeń do rozmowy.
– jest honorowy, nie kłamie,
To nieoceniona wartość pracy z osobami z niepeł-
– mój pies jest dorosły,
nosprawnością intelektualną. To na pewno jest za-
– ma własny dom albo kredyt,
sób, z którego czerpiemy pełnymi garściami w Te-
– chciałbym mieć doświadczenie w dorosłości.
atrze 21, tworząc teksty scenariuszy.
13
ETAP 2
Niezwykle ważne dla mnie jest uwzględnienie osoby opiekuna/rodzica osoby z niepełnosprawnością intelektualną. Dlatego w spektaklu proponuję znaleźć miejsce
Szukając przełożenia teatralnego, szukamy również metafor.
na postawienie pytań, które skierowane są właśnie do tych osób. To mogłaby być
zupełnie prosta scena. Jedna osoba staje przed mikrofonem i pyta. Pytania są kie-
Język teatru pozwala na zabawę, improwizację, dzięki czemu możemy w swoim
rowane do widowni.
myśleniu spojrzeć na pewne rzeczy z innej perspektywy. Zaczynamy pracę na scenie
w mniejszych zespołach. Szukamy przełożenia w ruchu wybranych tematów, haseł.
Uwaga, nie budujemy scenek rodzajowych, szukamy możliwości interpretacji…
Czy pozwalasz mi stać się dorosłym?
Czy wiesz, ile mam lat?
Bardzo atrakcyjne dla teatru są zawsze czasowniki, one dokładnie wskazują to,
Czy pozwalasz mi się usamodzielnić?
co jest do zrobienia na scenie. Budujemy krajobraz dorosłości na scenie, budujemy
Czy w swoich myślach widzisz mnie jako dorosłą
mniejsze sytuacje, które mogą wejść do spektaklu jako sceny zbiorowe, chórowe,
osobę?
jako powtarzająca się fraza. To temat dorosłości przeplata poszczególne warsztaty.
Czy wyobrażasz sobie, że jestem Twoim sąsiadem?
Czy pomagasz mi stać się dorosłym?
Czy wierzysz w to, że kiedyś będę żył jak dorosły?
Aspekt fizjologiczny: rośnięcie, wydłużanie (możli-
Czy kiedyś dostanę pracę i dostanę wypłatę?
we zabawy z formą teatru cieni).
Dlaczego mówisz do mnie zdrobnieniem?
Czy zauważyłeś/aś, że się zmieniłem, od kiedy by-
Aspekt społeczny: dom, rodzina, pies, praca, ka-
łem/am dzieckiem?
wiarnia (budowanie rzeźb, sytuacji w stopklatce).
Aspekt dorosłości idealnej… to może być po prostu
W tym momencie mniej ważne są odpowiedzi, istotne jest to, że aktor – osoba do-
opowieść aktora na scenie (monolog).
rosła stawia takie pytanie, zabiera głos w swojej sprawie, a widz słyszy te pytania.
Uruchamia się proces myślenia, zastanawiania się nad tym, jaką ja – rodzic i opie-
Sceny obrazujące budowanie relacji miłosnej/by-
kun – stwarzam przestrzeń dla dorosłości swojemu dziecku, osobie, z którą żyję.
cia blisko: w parach, każda para przygotowuje pięć
zdjęć: pięć zatrzymań w konkretnym obrazie, które
zmieniają się na Twoje klaśnięcie.
PODSUMOWANIE
Siadamy w kręgu, otwieramy rozmowę osobistą. Dzielimy się tym, co pomaga nam
Ale też wątek marzeń i chęć ich realizacji.
czuć się osobą dorosłą. Dzielimy się swoim doświadczeniem.
Każdy wnosi swoje doświadczenie, dlatego ważna jest forma wypowiedzi „ja”.
Mam konto w banku, mam pracę, gram w teatrze i dostaję kasę, jestem odpowie-
Po zakończonych prezentacjach znowu znajdź czas na rozmowę z grupą. Zapytaj,
dzialny, sam poruszam się po Warszawie – bez opiekuna, gotuję sobie obiad, mam
co uczestników poruszyło, co im się podobało, ale też sam/a podziel się refleksją,
dziewczynę, jestem zaręczony… itp.
wzbogacając komentarzem nieco szerszym.
Również w tym materiale jest potencjał sceniczny, dlatego ważne jest to, żeby nagrywać/spisywać wypowiedzi aktorów, to może być tworzywo do wykorzystania
w spektaklu.
15
CZY SAMA
ZADECYDOWA Ł A Ś ,
W CO
JESTEŚ
DZISIAJ
UBRANA?
TAK
NIE
PIENIĄDZ: KIM JESTEŚ?
Autorka scenariusza: Justyna Sobczyk
KRÓTKI OPIS
SCENARIUSZA
Warsztat wprowadza za pomocą pracy teatralnej
w różnorodne postawy i zachowania ludzi wobec
pieniędzy. Chcąc nie chcąc, wszyscy ludzie tworzą
relacje z pieniądzem. Sytuacja jest o wiele bardziej
skomplikowana, niż tylko przedstawienie problemu
na zasadzie kontrastu „mam pieniądze” – „nie mam
pieniędzy”.
Pewne postawy są doskonale przedstawione w polskich przysłowiach. Celem warsztatu jest „teatralne
zbadanie” tendencji i zachowań jego uczestników
oraz pokazanie im różnorodnych postaw ludzkich,
a tym samym typów ludzi. Wygenerowane postaci
mogą stać się bohaterami spektaklu, możemy również wracać do nich w kolejnych warsztatach, omówieniach, rozmowach.
Przysłowia/powiedzenia, które służyły do wygenerowania postaci: mieć lekką rękę; mieć węża
w kieszeni; spać na pieniądzach; nie śmierdzieć groszem; wyrzucać pieniądze w błoto; ziarnko do ziarnka aż zbierze się miarka; mieć żyłkę do interesów;
obracać wszystko w złoto.
PROPOZYCJE POSTACI:
1. Postać, która ma lekką rękę
2. Postać z wężem w kieszeni
3. Postać, która śpi na pieniądzach
4. Postać, która groszem nie śmierdzi i złamanego grosza nie ma
5. Postać, która wyrzuca pieniądze w błoto
6. Postać, która zbiera ziarnko do ziarnka, aż zbierze się miarka
7. Postać z żyłką do interesów: obraca wszystko w złoto – król Midas
19
Spróbujmy wspólnie z grupą rozpoznać poszczególne postaci. Zanim zaczniemy szukać ich w pracy z ciałem, na scenie, rozpocznijmy od tworzenia
portretów, a może karykatur? Po zakończonej
pracy możemy przygotować wystawę. Przyglądając się namalowanym postaciom, spróbujmy kolejno je rozszyfrować. W rozmowie wychodzimy
od skojarzeń uczestników warsztatów, a nie od
tłumaczenia im, kto kim jest.
WAŻNE MOTYWY
W ILUSTRACJACH
lekka ręka / wąż w kieszeni / łóżko pełne pieniędzy / złamane grosze / pieniądze
w błocie / ziarnka / żyłka do interesów
PROSTE WYJAŚNIENIA
lekka ręka – czyli osoba, która bez opamiętania wydaje pieniądze
postać z wężem w kieszeni – ktoś, kto ma, ale nie wydaje pieniędzy, sknera
postać, która śpi na pieniądzach – to osoba, która ma pieniądze, jest bardzo bogata
postać, która groszem nie śmierdzi i złamanego grosza nie ma – osoba, która jest
biedna, nie ma nic albo ma bardzo mało
postać, która wyrzuca pieniądze w błoto – ktoś, kto trwoni pieniądze na prawo
i lewo
postać, która zbiera ziarnko do ziarnka, aż zbierze się miarka – ktoś, kto oszczędza,
nie ma dużo, ale dzięki temu, że jest oszczędny, udaje się mu uzbierać całkiem nie-
CELE:
małą kwotę
postać z żyłką do interesów – osoba, która ma dar do rozkręcania biznesu, do rozwi-
– poznanie przysłów nawiązujących do kwestii pieniądza,
jania małych rzeczy w większe
– poznanie i zrozumienie konkretnych postaw/zachowań ludzi wobec pieniądza,
Midas – wszystko obraca w złoto, myśli tylko o pieniądzu, o ich pomnażaniu.
– szukanie siebie w postaciach: autorefleksja w kontekście zarządzania finansami.
21
ETAP 1
ĆWICZENIE 1 ROZGRZEWKA
Zaczynamy jak zwykle od chodzenia w przestrzeni, naturalnie, we wszystkich kierunkach, luźno. Świadomie kierujemy wzrok na pozostałe osoby, witamy się z nimi.
Powoli wprowadzamy zmianę, dodatkowe zadania, już nawiązujące do kwestii pieniędzy. Prowadzący daje różnorodne podpowiedzi: stoicie na pieniądzu, jak się czujecie, jak się czuje Wasze ciało, jesteście zadowoleni? Rozglądacie się, co widzicie?
Dostrzegacie, że wśród Was jest więcej takich osób. Cały świat stoi na pieniądzach.
Co się dzieje z mimiką twarzy, czy to Was uszczęśliwia? Improwizujemy, szukamy
dalej… Śpicie na pieniądzach – uczestnicy szukają wygodnej pozycji. Prowadzący zadaje pytania, jak to jest leżeć na pieniądzach, jak się wtedy śpi, jakie sny przychodzą
do głowy… Czy to spokojny sen? Czy to stresujący sen? Jak się czujecie? Nie oczekujcie natychmiastowych odpowiedzi. Nasze pytania rozbudzają jedynie myślenie
o pieniądzu, kolejna komenda – wyrzucacie pieniądze w błoto… macie lekką rękę,
zbieracie grosz do grosza, macie węża w kieszeni, nie chcecie się z nikim dzielić, nie
chcecie, żeby ktokolwiek się dowiedział, że macie przy sobie dużo pieniędzy… Co się
dzieje z Waszym ciałem. Jak reagujecie na inne osoby?
Rozgrzewka ma zadanie rozbudzenia myślenia ciałem, pobudzenia ciała do twórczej pracy, odblokowania ciała. Tylko aktywne działanie pozwala na
przekroczenie wiedzy i wejście w emocjonalną pracę, która otwarta jest na osobiste doświadczenie
i wyobraźnię uczestników. Korzystajcie z tego!!!
ĆWICZENIE 2
DOŁĄCZAMY PIOSENKĘ Z FILMU „KABARET”,
PT. „MONEY”
Uczestnicy w ruchu interpretują piosenkę, tańczą.
Dajemy tekst do głośnego przeczytania.
To niezwykły materiał, który możemy wykorzystać na scenie.
Pozwól uczestnikom czytać go, interpretować jak chcą. Możesz połączyć ten materiał z muzyką w tle i bez. Polecam wykorzystanie mikrofonu.
Często w naszych spektaklach korzystamy z mikrofonu. Aktorzy Teatru 21 lubią mówić do mikrofonu. To daje im poczucie, że ich głos jest słyszalny… tak niewiele jest
okazji do tego, żeby zabrać głos i zostać usłyszanym. Poza tym mikrofon doda tu
kabaretowego klimatu.
23
P
I
E
Pieniądze sprawiają, że świat się kręci
świat się kręci
świat się kręci
pieniądze sprawiają, że świat się kręci
kasa, kasa, hajs, mamona,
ona sprawia, że świat się kręci
N
I
Ą
Jeśli zdarzy się, że będziesz bogaty
i będziesz czuł nocną rozrywkę,
będziesz mógł płacić za wesołe eskapady.
Jeśli się zdarzy, że będziesz bogaty
i samotny
i będziesz potrzebował osoby
towarzyszącej
możesz zadzwonić po MNIE!
Jeśli zdarzy się, że będziesz bogaty
i zostaniesz porzucony przez ukochaną
osobę,
będziesz narzekał i jęczał,
głowa do góry
zadzwoń po MNIE
BĘDZIEMY RAZEM
…
(Tu pomysły uczestników, oto propozycje aktorów
Teatru 21)
D
Z
E
TAŃCZYĆ CAŁĄ NOC, JEŹDZIĆ SZYBKO SKUTEREM
PO MIEŚCIE, GRAĆ W RULETKĘ, BIEGAĆ PO SKLEPACH, KUPOWAĆ, OGLĄDAĆ ROMANTYCZNE FILMY,
WEŹMIEMY KREDYT I WYBUDUJEMY DLA NAS TEATR W CENTRUM WARSZAWY?
25
ĆWICZENIE 3
TWORZYMY CHOREOGRAFIĘ
BAZUJĄCĄ NA TRZECH PODSTAWOWYCH SŁOWACH
WYCIĄGNIĘTYCH Z PIOSENKI:
PIENIĄDZ/ŚWIAT/KRĘCIĆ SIĘ.
Szukamy trzech gestów, dla każdego słowa jeden
gest. W pierwszym etapie wszyscy mogą zaproponować swój gest, potem spróbujmy wybrać trzy
wspólne dla wszystkich gesty. Dzięki uwspólnieniu gestów dla wszystkich osób otrzymamy efekt
wspólnej sceny zbiorowej. Opracowana choreografia może otwierać/kończyć każdy kolejny warsztat.
Stanie się „rytuałem”, który będzie doskonałym
znakiem rozpoczynającym/kończącym naszą pracę.
ĆWICZENIE 4
TEST: ODKRYJ SWOJĄ OSOBOWOŚĆ FINANSOWĄ.
Ważne jest to, żeby wyjaśnić przed rozpoczęciem zadania, co oznacza określenie
osobowość finansowa.
Przystępujemy do testu. Uczestnicy zajmują miejsca na krzesłach na scenie.
Każdy otrzymuje formularz. Jeśli mamy osoby niepiszące, nieczytające, nie stanowi
to problemu, osoby te mogą udzielać odpowiedzi ustnej albo dawać znak w inny
sposób – do ustalenia. To również może być scena, która będzie stanowić potencjał
spektaklowy. Zrealizowanie dokładnie tego ćwiczenia w przestrzeni sceny już jest
teatrem. Jak zachowują się Twoi uczestnicy, kiedy słyszą pytania? Czy ich to stresuje? Czy sprawia im to przyjemność?
Przed rozpoczęciem teleturnieju znajdź chwilę, żeby sprawdzić, czy pojęcia:
Pracując nad tą sceną, możesz bawić się formą teleturnieju, show pt. „Odkryj swoją
KONTO, KREDYT, ZASKÓRNIAKI, RATA, POŻYCZKA,
osobowość finansową!”.
WAKACJE ALL INCLUSIVE
Wtedy TY stajesz się prowadzącym teleturniej, budujesz napięcie, wchodzisz w rolę!
są zrozumiałe, spróbujcie wspólnymi siłami je rozszyfrować.
27
TEST (pamiętaj, test to również forma zabawy)
1
MASZ W PORTFELU 1000 ZŁ. CO ROBISZ?
A Idziesz do banku i wpłacasz na konto
5 WYGRAŁEŚ/ŁAŚ MILION. NA CO PRZEZNACZASZ TAKĄ SUMĘ?
Odpowiedź: _ _ _ _ _ _ _
B Kupujesz wakacje all inclusive
C Idziesz na zakupy i wydajesz wszystko
D Chowasz do skarpety, żeby nikt nie zobaczył
E Oddajesz, bo to na pewno nie twoje.
6 GDZIE CZUJESZ INTERES?
A W biznesie
2 NIE MASZ PIENIĘDZY. CO ROBISZ?
B W szkole
C W teatrze
A Rozpaczasz.
D W miłości
B Przyznajesz się do porażki i bierzesz pieniądze od rodziców.
E Nie czuję i już.
C Bierzesz kredyt.
D Szukasz pracy.
E Zawsze masz jakieś zaskórniaki.
3 KTOŚ Z TWOICH ZNAJOMYCH JEST W POTRZEBIE,
NIE MA PIENIĘDZY, PRZYCHODZI DO CIEBIE
I CHCE POŻYCZYĆ. CO ROBISZ?
7 CZY ZDARZA CI SIĘ PODCZAS ZAKUPÓW KUPIĆ ZUPEŁNIE
NIEPOTRZEBNE RZECZY ?
TAK
NIE
A Mówisz, że nie masz, chociaż masz - dobry zwyczaj nie pożyczaj.
B Przybijasz piątkę, bo też nie masz i szukacie razem.
C Wymigujesz się, podając nazwisko osoby, która pewnie ma.
D Naturalnie, że pożyczasz.
E Wspólnie zastanawiacie się nad jakąś pracą.
8 CZY REKLAMA MA NA CIEBIE WPŁYW?
TAK
NIE
4 WYGRAŁEŚ/WYGRAŁAŚ 100 ZŁ, ALE OKAZAŁO SIĘ, ŻE MUSISZ WYDAĆ
TO TYLKO NA SIEBIE I Z NIKIM NIE MOŻESZ SIĘ PODZIELIĆ.
CO SOBIE KUPUJESZ?
te odpowiedzi oczywiście, chcemy usłyszeć na scenie więc prowadzący daje mikrofon kolejnym osobom, które starają się odpowiedzieć na postawione pytanie
9 CZY JEŚLI CHCESZ SOBIE COŚ KUPIĆ, TO POTRAFISZ ODŁOŻYĆ
POTRZEBNĄ KWOTĘ – POTRAFISZ ZAOSZCZĘDZIĆ?
A Tak, zawsze
Odpowiedź wolna: _ _ _ _ _ _ _
JAK OKREŚLIŁBYŚ/ŁABYŚ TWOJE ZAKUPY?
A Na przyjemności.
B Czasami
C Nigdy
D A nie można na raty?
E Nie muszę oszczędzać.
B Na przyszłość.
C Na szczęście.
D Na waciki.
E Na wyjście na prostą.
PROWADZĄCY MA TABELĘ, KTÓRĄ UZUPEŁNIA NA BIEŻĄCO.
29
TABELA ODPOWIEDZI
ROZWIĄZANIE TESTU DLA KOLEJNYCH OSÓB
WIĘKSZOŚĆ I
Korzystasz z życia! Zdarza Ci się wyrzucać pieniądze w błoto. Pozwalasz sobie
OSOBOWOŚĆ
na przyjemności. W końcu żyje się tylko raz, a życie jest krótkie.
1
I
II
III
IV
V
c
d
b
a
e
WIĘKSZOŚĆ II
Niektórzy mogą uważać Cię za skąpiradło, ale Ty dobrze wiesz, że twoje pieniądze
dają Ci poczucie bezpieczeństwa. Dlatego nie lubisz się dzielić. Zbierasz ziarnko
2
b
e
d
c
a
do ziarnka, by potem z radością i bez wyrzutów wyskoczyć na wymarzone wakacje...
oczywiście jeśli trafi się atrakcyjna- tania oferta.
3
d
a
e
d
b
WIĘKSZOŚĆ III
Pozazdrościć. Wszystko, czego się dotkniesz, zamienia się w złoto. Inni podziwiają
4
a
b
c
d
e
Cię lub zazdroszczą, a Ty robisz to, co lubisz i uważasz się za szczęściarza, który mimo
wszystko ciężko pracuje, więc ma.
NIC NIE KUPUJE,
WPŁACA NA
KONTO
INWESTYCJE
6
d
e
7
TAK
NIE
5
PRZYJEMNOŚCI
CELE
CHARYTATYWNE
ITP.
DŁUGI
a
c
b
TAK
TAK
NIE
WIĘKSZOŚĆ IV
Masz kasy jak lodu. Śpisz na pieniądzach. Właściwie nie musisz pracować. Nie oszczędzasz... ale dużo uwagi poświęcasz również innym i dzielisz się tym, co masz.
WIĘKSZOŚĆ V
Nie jest lekko. Nie masz za wiele na koncie, a opłat masz dużo…Zdarza się, że nie starcza Ci do końca miesiąca i klepiesz biedę. Mimo to starasz się nie narzekać i spędzasz
8
TAK
NIE
TAK
TAK
TAK
9
d
a
e
b
c
romantyczne oszczędne wieczory przy blasku świec. Zawsze mogło być gorzej.
Po zakończonym quizie również na scenie ogłaszamy wyniki. To bardzo ważna scena, uczestnicy dowiadują się, „kim są”. Prezentują się, otrzymują oklaski. To moment,
kiedy płynnie przechodzimy w głębszą pracę nad postaciami i ich zachowaniami.
31
PODSUMOWANIE
KAŻDĄ PRÓBĘ ZAKOŃCZ ROZMOWĄ, TO WAŻNE,
NIE ZOSTAWIAJ SYTUACJI TEATRALNYCH
BEZ KOMENTARZA.
Rozmowa daje szansę, żeby zapytać, jak uczestnicy się czują z otrzymanym wynikiem testu. Czy są zadowoleni? Jakie typy postaci są w grupie, jakich brak? To jest
kolejna okazja do uzupełnienia i wyjaśnienia pewnych pojęć, które może są nadal
niezrozumiałe. Ważne, żebyś podsumował doświadczenie warsztatowe, zauważył
zaangażowanie uczestników, omówił pojawiające się podczas warsztatu ciekawe/
trudne sytuacje.
33
W YG R A Ł AŚ
MILION.
NA CO
PRZEZNACZYSZ
TA K Ą
SUMĘ?
„Kupię sobie Tytanica”
MASZ TO JAK W BANKU!
Autorka scenariusza: Justyna Sobczyk
KRÓTKI OPIS
SCENARIUSZA
Warsztat zapoznaje uczestników z instytucją banku. Uczestnicy poznają podstawowe funkcje banku, potrafią rozróżnić bank centralny, komercyjny,
dowiadują się, czym są tzw. parabanki. Warsztat
wprowadza również w zasady dobrego pożyczania,
nawiązując do kampanii NBP „zanim podpiszesz”.
Dla poszerzenia kontekstu uczestnicy poznają również ideę alternatywnych banków na przykładzie
Banku Czasu.
CELE
– uświadomienie szczególnej roli banku centralnego,
– poznanie roli banków komercyjnych,
– uwrażliwienie na ofertę tzw. parabanków,
– tworzenie teatralnej mapy banków, w tym również banków alternatywnych, tj.
Bank Czasu,
– poznanie znaczenia słów masz to jak w banku! – wzmacnianie postawy asertywnej, szczególnie w kontekście oferowanej pożyczki oraz w kontekście odbioru reklam, które mocno chcą kształtować nasze potrzeby.
ROZGRZEWKA
Do niektórych ćwiczeń z rozgrzewki warto wrócić na koniec warsztatu, zestawiając je w nowym, szerszym kontekście. Wtedy to łączymy, zestawiamy wcześniejsze
mniejsze etiudy w większą całość.
Dlatego ważne jest to, żeby już na etapie rozgrzewki wprowadzić istotne merytorycznie dla realizacji tematu elementy, a końcowa prezentacja powinna bazować na
wyjściowym materiale.
37
PIN
od razu pytamy uczestników, czy wiedzą, co to jest
PIN; wyjaśniając pojęcie, nawiąż do tego, co mówią
uczestnicy, unikaj podawania definicji. Szczególnie
warte podkreślenia jest to, że to jest tajny numer,
którego nie można nikomu zdradzić.
Każdy uczestnik przed wejściem w przestrzeń działania otrzymuje od prowadzącego zapisany na karteczce numer PIN. Zadanie polega na przełożeniu numeru PIN na
układ ruchowy (choreograficzny). Na przykład: 1245.
Jeden krok, dwa kroki, cztery kroki, pięć kroków; pracujemy nad kierunkami: w prawo, w lewo, do przodu, do tyłu; w doborze kierunków jesteśmy wolni, każdy sam
podejmuje decyzję. Warto przećwiczyć ten układ parokrotnie, by swobodnie móc
go powtórzyć.
Pamięć ciała jest często bardziej wiarygodna od zwykłej pamięci, przełożenie numeru na kroki może paradoksalnie pomóc w zapamiętaniu potrzebnego hasła w życiu
codziennym.
Po „wprowadzeniu PIN-u”, zaczynamy pracę w grupie. Ruszamy się w przestrzeni. Wypełniamy całą
przestrzeń. Pada hasło:
PIENIĄDZE SPADAJĄ Z NIEBA – wyciągamy się jak najwyżej, by złapać spadające pieniądze jako pierwsi, wyciągamy całe ciało w każdą stronę, skaczemy, by uchwycić
pieniądze jeszcze w locie. Wyobrażamy sobie, że taki pieniądz spadł nam na dłoń.
Stajemy. Każdy podejmuje decyzję, co robi, i wykonuje tę czynność. Wracamy do
swobodnego ruchu. Pada druga komenda: PIENIĄDZE LEŻĄ NA ULICY – zbieranie
pieniędzy, wypatrywanie, poszukiwanie, zgarnianie ich, schylanie się po nie, chodzenie na czworaka… Co to mogłaby być za sytuacja? Widzieliście kiedyś kogoś w ta-
Kolejna komenda, która ułatwi doprowadzenie rąk do czystości, to: PRAĆ BRUD-
kiej sytuacji?
NE PIENIĄDZE – każdy uczestnik szuka sposobu na to, żeby obmyć swoje lepkie
Wstajemy i poruszamy się dalej po całej przestrzeni… kolejna komenda brzmi: LEPKIE
dłonie. Czynność mycia zawsze możemy zintensyfikować przez dorzucanie bar-
RĘCE – masz lepkie ręce… Poruszasz się w przestrzeni i wszystko, czego dotkniesz,
dziej konkretnych czasowników. Z rąk może przejść na mycie całego ciała i zamiast
zostawia na Twoich dłoniach ślad. Czy to są przyjemne rzeczy? A może przylepia się
klasycznej rozgrzewki, budzącej ciało do działania, zaproponować prosty masaż.
kurz, brud, zapachy, drobinki piasku, a potem także pieniądze… Jak się czujesz, kiedy
Przy oczyszczaniu ciała ważne jest „wytarcie” dłoni i całego ciała, wklepanie balsa-
do rąk lepią się pieniądze, czy to miłe uczucie? Czy wręcz przeciwnie? Co z takimi
mu, kremu… Ważne, żeby ruch był energiczny. Po takiej rozgrzewce jesteśmy gotowi
dłońmi zrobić? Takie dłonie rzucają się w oczy? Jak takie dłonie wpływają na sposób
do pracy. Nasza wyobraźnia i nasze ciało dostało porcję informacji do teatralnego
poruszania się, także względem innych osób?
przetwarzania.
39
ĆWICZENIE
Grupę dzielimy na mniejsze zespoły, które przygotowują spoty reklamowe dla banku. Każda grupa
musi wykorzystać min. trzy hasła z poniżej podanych. Grupa decyduje, czy tworzy reklamę dla radia,
czy dla telewizji. To znaczące różnice!
REKLAMA Z WYKORZYSTANIEM
HASEŁ:
MASZ TO JAK W BANKU!
POŻYCZKA/KREDYT
WAKACJE ALL INCLUSIVE
WSZYSTKO JEST MOŻLIWE!
TWOJE WYMARZENIE SPEŁNI SIĘ WŁAŚNIE
TERAZ
JUŻ DZISIAJ
GOTÓWKA W 5 MINUT
Dla ułatwienia hasła możesz rozpisać dużymi literami na osobnych planszach.
Przedstawione przez grupę spoty reklamowe możemy nagrać, obejrzeć, odsłuchać.
Nie pozostawiajmy tej sytuacji bez komentarza, zwróć uwagę na treść reklam,
na tembr głosu, sposób mówienia, mowę ciała. Daj komentarz, ale też otwórz przestrzeń na głosy pozostałych osób.
Co reklama robi z człowiekiem? Jak się czuliście grając, oglądając, słuchając spotów
reklamowych? Kto miał od razu ochotę wziąć pożyczkę?
To miejsce na to, żeby chociaż krótko opowiedzieć o języku reklamy, dlaczego tak na
nas działa…
Uczestnicy siadają w kole i próbują wspólnie odpowiedzieć sobie na pytania: Co to
jest bank? Po co do niego chodzimy? Czy znają jakieś banki? Czy w pobliżu ich miejsca
zamieszkania znajdują się jakieś banki? Co banki robią? Za co odpowiadają? Może ktoś
z uczestników warsztatu ma swoje konto? Może ma kartę? Jeśli tak, to powinniśmy
otworzyć rozmowę, która dałaby możliwość opowiedzenia uczestnikom warsztatu
o tym, co mogą robić, mając kartę, nr PIN, konto oszczędnościowe.
Ważne, żeby zobaczyć, jak wygląda pole startowe, tzn. co wiedzą uczestnicy naszych warsztatów na temat banku, na jakim są poziomie wiedzy/niewiedzy, jakie
mają doświadczenia, skojarzenia.
41
SZKOLENIE
TWORZENIE MAPY BANKÓW
BANKI KOMERCYJNE udzielają ludziom kredytów,
Praca z użyciem trzech kolorowych taśm. Ćwicze-
na nawet wypożyczyć sejf, żeby coś cennego tam
nie możemy potraktować jako zadanie szkolenio-
przechować.
prowadzą rachunki, przyjmują depozyty, tutaj moż-
we, które zawiera elementy wykładu i opiera się na
PARABANKI dają wiele atrakcyjnych na pierwszy
wspólnym tworzeniu przestrzeni, która przedsta-
rzut oka pożyczek, oferują wiele usług, podobnie
wi w uproszczony sposób różnorodne banki, które
jak banki, ale nikt ich nie kontroluje!
mamy w Polsce.
ĆWICZENIE A
NARODOWY BANK POLSKI
Stajemy w kole, w stworzonej przez nas przestrze-
Na środku sali grupa wykleja duży kwadrat – to Na-
ni. Jedna osoba znajduje się w środku. Osoby z koła
rodowy Bank Polski (NBP), bank centralny, mówią
oferują jej jakąś pożyczkę, namawiają do zacią-
o nim: bank banków. Dla centralnego banku znaj-
gnięcia szybkiego kredytu. Chodzi o to, żeby osoba
dujemy centralne, środkowe miejsce w przestrzeni
w kole wyraźnym ruchem odmówiła nachalnym
teatralnej. To najważniejszy bank w Polsce. Siedziba
oferentom, wspierając się prostym gestem i krót-
banku centralnego znajduje się w Warszawie.
kim tekstem: Dziękuję, nie potrzebuję. Dziękuję,
Wokół niego w różnych miejscach są również inne
nie znam Państwa oferty! Dziękuję, nie jestem za-
banki – to banki komercyjne, zaznaczmy je mniej-
interesowana, muszę przeczytać umowę! (Dobrze
szymi kwadratami. W tym miejscu możemy do-
byłoby, gdyby każdy z uczestników przynajmniej
pytać naszych uczestników, jakie nazwy banków
raz znalazł się w środku, żeby spróbować swoich sił
komercyjnych znają. Gdzieniegdzie zaznaczmy
w sytuacji odmowy).
czerwone krzyżyki – niech to będą tzw. parabanki.
Dopytajmy, czy wiedzą, czym są parabanki.
Inna wersja mogłaby polegać na sytuacji odwrotnej, wypełnianiu formularza dotyczącego przy-
NARODOWY BANK POLSKI jest centralnym bankiem
znania kredytu/ pożyczki. Zadanie wykonują dwie
Rzeczypospolitej Polskiej.
osoby, jedna jest przedstawicielem banku, zadaje
Narodowy Bank Polski jest bankiem emisyjnym.
pytania, duga osoba odpowiada na kolejno zada-
To znaczy, że tylko Narodowy Bank Polski może dru-
wane pytania/ nie chodzi o pisanie odpowiedzi,
kować polskie pieniądze i wprowadzać je w obieg.
chodzi o wielość stawianych pytań i próbę odpo-
Wprowadzać pieniądze w obieg to znaczy sprawiać,
wiedzenia na nie.
że możemy ich używać na co dzień - na przykład
płacąc w sklepie za zakupy. Narodowy Bank Polski
Polecam uwadze: www.nbpniewyklucza.pl
decyduje ile pieniędzy jest w obiegu.
Narodowy Bank Polski jest bankiem banków. To znaczy, że Narodowy Bank Polski pilnuje, aby pieniądze,
które są w innych bankach były bezpieczne.
Narodowy Bank Polski jest centralnym bankiem
państwa. Narodowy Bank Polski jest bankiem państwa polskiego. To znaczy, że to właśnie
w nim są konta polskiego rządu
i innych instytucji państwowych.
43
ĆWICZENIE B
KURS JĘZYKOWY
PODSUMOWANIE
Siadamy naprzeciw naszej mapy banków.
Warsztat kończymy wspólną rozmową, która obejmuje coraz bardziej kompleksowo
Prowadzący na pociętych karteczkach rozsypuje słowa, które tworzą podstawową
temat dorosłości i potrzeb ludzi, w tym szczególnie osób z niepełnosprawnością in-
mapę pojęć finansowych. Uczestnicy losują jedno pojęcie i próbują za pomocą ge-
telektualną w różnych obszarach, w tym również w obszarze finansowym. Ostatnie
stów zdefiniować kolejna hasła. Możesz również skorzystać ze słownika języka mi-
zadanie – ćwiczenie wskazuje również na inne potrzeby uczestników, zastanówcie
gowego, który dostępny jest na stronie NBP.
się, jak stworzyć przestrzeń do ich realizacji.
www.nbpniewyklucza.pl/sluch/slownik/pozyczka
BANKOMAT,
GOTÓWKA,
KARTA BANKOWA,
POŻYCZKA,
PIN,
PRZYKŁADOWE
HASŁA
OSZCZĘDNOŚCI,
KREDYT,
RATA KREDYTOWA,
BANK
Prowadzący zachęca do uzupełnienia mapy o jeszcze jeden znak. Uczestnicy doklejają kolejny znak, symbolizujący Bank Czasu. Otwórz temat, zapytaj uczestników,
z czym im się kojarzy ta nazwa, czym może być BANK CZASU, po co ludzie stworzyli
takie miejsce w dużym mieście, jakim jest Warszawa?
Możemy zacząć od małych improwizacji na temat tego miejsca, np. w formie
reklamy!!!
WAŻNY KOMENTARZ: w Banku Czasu oferujemy
swoją pomoc innym osobom w konkretnym obszarze, np. opieka nad dziećmi, sprzątanie, nauka gry
na instrumencie, wyjście z psem na spacer, zrobienie zakupów, w zamian za co otrzymujemy pomoc
w innym obszarze.
Prosimy uczestników, żeby kolejno wychodzili na scenę i w miejscu, gdzie zakreślony
jest Bank Czasu, „zostawili swoje ogłoszenie”.
Na przykład: Nazywam się Piotr, chciałbym nauczyć się angielskiego, oferuję naukę
gry na pianinie.
Nazywam się Maja. Chciałabym uczyć się angielskiego, oferuję naukę tańca.
Nazywam się Daniel, chciałbym lepiej znać się na pieniądzach, w zamian oferują zabawę z dziećmi.
Itp.
45
„J A K
CZŁOWIEK
NIE MA
P I E N I Ę D Z Y,
JEST
NIKIM…
…Ja nie dołuję. Ja mówię prawdę.”
PIENIĄDZE. KASA.
MAMONA. HAJS.
Autorka scenariusza: Justyna Sobczyk
KRÓTKI OPIS
SCENARIUSZA
Trzeci warsztat koncentruje się na wartości pieniądza. Wchodzimy w temat dotyczący wartości
rzeczy, pracy oraz form spędzania wolnego czasu.
Przyglądamy się pieniądzu z bliska w celu zidentyfikowania jego właściwości oraz tego, czy mamy do
czynienia z prawdziwym, czy z fałszywym obiektem.
Szukamy odpowiedzi na pytania: Czym jest pieniądz? Jakie cechy ma prawdziwy pieniądz? Dlaczego wszyscy chcemy być bogaci? I czy naprawdę pieniądze szczęścia nie dają? Jak wyglądał świat, kiedy
pieniędzy nie było?
CELE
– zdobycie wiedzy na temat wartości pieniądza,
– wzmocnienie uważności na detale świadczące o tym, że pieniądz jest prawdziwy,
– poznanie wartości rzeczy, które nas otaczają,
– rozróżnienie pieniędzy,
– poznanie zasad różnych transakcji finansowych (bezgotówkowe – gotówkowe).
ETAP 1
ĆWICZENIE 1
PIENIĄDZ – GEST/GRAFIKA
Jakim gestem określamy pieniądz? Tak, to rytmiczne pocieranie palcami. Wykorzystajmy ten motyw do rozgrzewki. Pocierajmy palcami o siebie. Zauważysz, jak po
chwili twarze uczestników zaczynają się uśmiechać.
49
Tak, to jest dolar!
ĆWICZENIE 3
TARGOWISKO – BARTER
$
Siadamy w kręgu. Każdy uczestnik ma przy sobie swój plecak, swoją torbę, z któ-
Na czas tego warsztatu możemy przygotować jako instalację jedną ścianę w do-
rej wyciąga jedną rzecz, którą chciałby/mógłby się wymienić. Oczywiście mówimy,
larach, to prosty znak, który bardzo wymownie wskazuje na temat rozmowy.
że jest to sytuacja zabawy teatralnej i że na koniec warsztatu wymienione rzeczy
Dolar nie jest wprawdzie polskim pieniądzem, ale stał się symbolem pieniądza i czę-
wrócą do właścicieli. Podlegać wymianie mogą rzeczy materialne, ale także, kiedy
sto pojawia się w różnych kontekstach jako znak graficzny. Ten znak można również
widzimy wyraźny opór/lęk wśród uczestników, możemy zaproponować wymianę
wykorzystać jako motyw na kostiumach, jeśli zdecydujesz się realizować spektakl
niematerialną, np. dzielimy się jakąś historią, opowieścią, piosenką…
A jakim symbolicznym znakiem graficznym ludzie często określają pieniądze?
poświęcony mamonie.
Można również ciałem – w ramach rozgrzewki – za-
Do słownika pojęć dorzucamy słowo
proponować rysowanie symbolu dolara. Rysujemy
BARTER – to sytuacja, kiedy ja daję coś wartościo-
$ różnymi częściami ciała w przestrzeni: próbujemy
wego Tobie, a Ty dajesz coś wartościowego mnie.
wyobrazić sobie, że pędzel znajduje się w czubku
głowy, w małym palcu lewej dłoni, w pępku, w kolanie, w stopie. Chodzi o rozgrzanie ciała, nie idąc
jednak utartym torem. To propozycja zamiast klasycznej rozgrzewki, ale cel jest ten sam. Uruchomić
ciało do refleksji oraz do grania, przedstawiania.
Pobudzenie ciała do „artykulacji”.
DIDASKALIA
Jako teatr rozpoczęliśmy działania barterowe z widownią. Po zagranym spektaklu pytamy widownię, czy również chciałaby się czymś podzielić. Okazuje się, że to
ĆWICZENIE 2
możliwe… Zazwyczaj jest tak, że widz kupuje bilet do teatru o określonej wartości
– cenie i w zamian za to otrzymuje spektakl teatralny. W naszym ostatnim projek-
Przywołanie choreografii i piosenki, którą grupa stworzyła podczas warsztatu nr 2
cie O!swój wejścia na spektakle nie były biletowane. Ta sytuacja otworzyła nas na
(„Kabaret” – „Money”).
nową, nieznaną nam dotąd formę spotkania z widownią. Udało nam się przekroczyć
Chodzi o to, żeby poćwiczyć pamięć, skupić uwagę, zgrać grupę.
tzw. czwartą ścianę. Widzowie zaczęli prezentować swoje piosenki, wiersze, układy
taneczne. To był prawdziwy barter!
51
ĆWICZENIE 4
JAK WYGLĄDAŁ ŚWIAT BEZ PIENIĘDZY –
OPOWIADANIE, IMPROWIZOWANIE HISTORII.
Wymyślanie i opowiadanie historii może przybrać różną formułę.
Na scenie ustawiają się dwie/trzy osoby i tworzą historię na zadany temat metodą
„słowo w słowo”, czyli nikt nie opowiada pełnej historii, a jedynie dodaje jedno słowo. Opowieść tworzy się we współpracy tych, którzy działają na scenie. Pamiętaj,
żeby notować całą historię, może być nielogiczna i niegramatyczna, ale na pewno
będzie bogata w ciekawe wątki i skojarzenia.
Nie zawsze były pieniądze takie, jakie znamy dzisiaj, kiedyś ludzie wymieniali się inaczej. Mówimy o tzw. pieniądzu towarowym: żywność – zboża, zwierzęta, ozdoby,
muszelki, rzadkie kamienie. Przedmiotem wymiany były rzeczy cenne! Pieniądze
wymyślili ludzie znacznie później. Współcześnie za wszystkie usługi płacimy (stwarzamy miejsce na wyliczenie wszystkich opłat, a także wspólne podzielenie tego na
mniejsze grupy: jedzenie, rachunki, czas wolny, bilety…). Płacimy za wszystko, ale
również otrzymujemy pieniądze – wynagrodzenie za naszą pracę. Każda praca i każda rzecz ma swoją wartość. Tu możemy chwilę porozmawiać o tym, jakie pieniądze
otrzymują uczestnicy warsztatu: np. renta, wynagrodzenie za pracę…
Można również zaprosić uczestników do indywidualnych opowieści… Wtedy jako
ĆWICZENIE 5
prowadzący możesz dodać wstęp… czyli wprowadzić pewne napięcie. Twoim zada-
Przechodzimy do działania. Zadanie jest proste. Jest pusta scena, na której leży
niem jest stworzyć przestrzeń dla poszczególnych opowieści. Chodzi o to, żeby ćwi-
plik pieniędzy (tzw. pieniądze do zabawy). Reszta aktorów siedzi w jednej linii – jak
czenia przekroczyły statut ćwiczenia, a stały się potencjalnymi scenami teatralnymi.
widownia.
Zaczynasz… Już nikt nie pamięta, jak wyglądał świat bez pieniądza, jednak na całym
Zadanie polega na improwizowaniu z obiektem… jedna osoba działa z pieniędz-
świecie zachowało się kilka mądrych osób, które stały się powiernikami tej wielkiej
mi, robi jedną rzecz i schodzi, wchodzi na scenę druga osoba i działa w zmienionej
tajemnicy. Pierwsza twierdzi, że świat wyglądał tak… i tu oddajemy przestrzeń na
przez poprzednią osobę sytuacji. Wychodzi od poprzedniego pomysłu i wprowadza
opowieść, z kolei drugi opisywał ludzi jako… i tu stwarzamy miejsce na drugą histo-
zmianę. Chodzi o to, żeby rozwijać pomysły innych i otwierać nową sytuację dla ko-
rię, trzeci, uważał, że tylko on jeden wie, jak było naprawdę, a było to tak…
lejnej osoby.
Dajemy przestrzeń na improwizację. Nic poza tym. W tym ćwiczeniu może się zda-
Stajesz się łącznikiem pomiędzy wszystkimi, słuchasz uważnie, nawiązujesz do
rzyć, że powrócą postaci, które pojawiły się w poprzednim warsztacie. Ale w pracy
opowieści, wyznaczasz nowe początki… Twoja rola wykracza poza rolę prowadzą-
z obiektem – pieniędzmi – mamy szansę na odkrycie nowych zachowań i reakcji da-
cego warsztaty, stajesz się jednym z aktorów…
nej postaci.
To ważne, żeby każdy uczestnik warsztatu mógł
Na przykład: pierwsza osoba ułożony plik pienię-
się wypowiedzieć, żeby mógł dorzucić swoje trzy
dzy dzieli na mniejsze części, rozdziela pieniądze,
grosze… Nawet gest machnięcia ręki – jako znak,
porządkuje je, kolejna osoba wchodzi, patrzy na
że ktoś nie chce rozmawiać na ten temat, może być
ułożone pliki pieniędzy i zaczyna pomiędzy nimi
przez Ciebie zauważony i skomentowany, np.: Piąty
skakać, schodzi, wchodzi następna, zbiera wszyst-
już nie miał siły opowiadać o tym, jak przyjemne
kie pieniądze, bierze w ręce i podrzuca. Pieniądze
było życie bez pieniędzy, bo wiedział, że i tak już ni-
rozsypują się. Wchodzi kolejna osoba, zbiera parę
gdy tamte czasy nie powrócą…
banknotów i robi sobie z nich wachlarz. Wchodzi
następna, bierze pieniądze i zaczyna płacić ludziom
Postaraj się, aby ćwiczenie zakończyć rozmową,
– uczestnikom, którzy oglądają. Wchodzi następ-
podczas której dasz grupie informację zwrotną, do-
na osoba i wyrywa pieniądze widowni itp… Ważne,
cenisz jej kreatywność i twórczość, ale też spróbuj
żeby zmiany następowały w szybkim tempie… żeby
wprowadzić parę ważnych pojęć i wiedzy o tym, jak
za długo nie myśleć, nie przygotowywać się.
było kiedyś…
53
WZMOCNIJ SYTUACJĘ MUZYKĄ!
Na scenie mogą być maks. dwie osoby. Wchodzą,
działają z obiektem – pieniądzem i schodzą.
Przestrzeń sceny nie może być pozostawiona bez
aktorów, po zejściu jednej osoby wchodzi kolejna.
Teatralnie badamy różne możliwości działania z pieniądzem. Nie bójmy się metafory
– tego, że nie wszystko uda się zamknąć w realistycznych scenach. Teatr potrzebuje takich sytuacji!!! Teatr nie służy do tego, by odbijać i kopiować rzeczywistość!
W teatrze może dojść do przekroczenia zasad logiki, realizmu, można swobodnie
podążać za wyobraźnią uczestników.
Po zaprezentowaniu wszystkich etiud siadamy w kole i rozmawiamy, dajemy informację zwrotną, starasz się zauważyć pomysły uczestników, ale też otwierasz przestrzeń na wypowiedzi aktorów, którzy mogą ze swojej perspektywy – performerów
– opowiedzieć o tej sytuacji…
Pamiętaj, że jako prowadzący zapisujesz/rejestrujesz wszystkie pomysły. Ważne jest
to, żebyś nie ominął przy omówieniu niczyjej etiudy.
Próbujemy wspólnie podsumować sytuację wyciągając czasowniki, które opisują sposób działania z pieniądzem (i są doskonałą i pomocną wskazówką dla aktora). Czasowniki od razu dają pomysły, nie trzeba ich interpretować, od razu wiemy,
co robić…
Pieniądze można zbierać – gromadzić, rozdawać,
zarabiać, wydawać, wyrzucać na prawo i lewo, tracić, trwonić, oszczędzać, kraść, pożyczać, wymie-
Gdzie ostatnio wydałeś pieniądze? Ile to było?
nić, marnotrawić. Z pewnością pojawią się również
Kto ostatnio zarobił jakieś pieniądze?
całkowicie innowacyjne pomysły, być może trzeba
Czy zdarzyło Ci się wymienić pieniądze? Jaka to była
będzie znaleźć na nie nowe określenia. Na przy-
sytuacja?
kład ktoś stanie, będzie trzymać swoje pieniądze
i nie zrobi z nimi nic… Jak to można nazwać, sko-
Sytuację można za-
mentować. To zadanie należy już do widzów i do
kończyć zbiorową im-
Ciebie. „Wstydzić się pieniędzy”… zastanówmy się,
prowizacją. Zatrzymać
czy są takie sytuacje, że wstydzimy się zarobionych
ją w stopklatce.
pieniędzy?
Z sytuacji teatralnej przechodzimy do pytań zahaczających o rzeczywistość, które pozwolą nam
odejść od choreografii w kierunku osobistych doświadczeń po to, żeby nakierować rozmowę na
Kto ostatnio stracił pieniądze? Jaka to była sytuacja?
Kto ostatnio pożyczył od kogoś pieniądze?
A kto oddał komuś pieniądze?
Kto z Was oszczędza i na co?
Kto kupił sobie ostatnio coś do ubrania? Ile to kosztowało?
Ile wynosi Wasza renta?
Kto dokłada się do budżetu domowego?
Każda rzecz ma swoją wartość: kawa w kawiarni jest
droższa niż kawa w domu? Jak myślicie, dlaczego?
konkretne doświadczenia osób biorących udział
w warsztacie.
55
PIENIĄDZ
PRZENIESIENIE BADANIA NA SCENĘ
Poszczególne zwykłe czynności mogą stać się interesującą choreografią. Przy powtórzeniu propozycji na scenie, chcąc wykorzystać materiał w pracy
scenicznej, dokonujemy teatralnego przetworze-
Po badaniu pieniądza próbujemy w grupie przedstawić go na scenie. Tak, to jest
nia. Ruch można powiększyć, pomniejszyć, zwolnić,
możliwe!! Sczytujemy i interpretujemy ruchem to, co znajduje się na pieniądzu: pod-
przyspieszyć. Przy budowaniu kompozycji scenicz-
pisy, rysunki, znaki wodne…
nej ważna jest Twoja intencja. Co chcesz opowie-
Wybieramy jeden pieniądz, który będziemy zespołowo badać na scenie. Osoba, któ-
dzieć na scenie! To jest najważniejsze.
ra chce coś powiedzieć, zaprezentować, podchodzi, bierze pieniądz, wybiera jeden
Na zakończenie rozmawiamy, zwracamy uwagę,
szczegół, czyta – po czym pokazuje/mówi i zostaje na scenie. Dochodzą kolejne oso-
że na scenie korzystaliśmy z pieniędzy sztucznych.
by. To ważne, żeby osoby zostawały na scenie, wtedy wyraźnie widać, że pieniądz
Jeszcze raz bierzemy je do ręki i staramy się opisać
prawdziwy jest pełen szczegółów, na które należy zwracać uwagę. Mamy do dys-
ich wygląd.
pozycji ruch i mowę.
ETAP 2
PODSUMOWANIE
zwróć wyraźnie uwagę na „wygląd” pieniądza, na to, co świadczy o tym, że nie jest
fałszywy.
ZAKOŃCZENIE
PRACA W GRUPACH
ZAJĘCIA KOŃCZYMY RELAKSEM.
Uczestnicy kładą się na ziemi, każdy w dowolnej pozycji. Wyobraźcie sobie, że śpicie
na prawdziwych pieniądzach. Wreszcie stać Was na wakacje all inclusive!!! Oznacza
Prawdziwy pieniądz. Co to w ogóle znaczy?
to, że stać Was na pobyt w luksusowym hotelu, w którym wszystko jest w jednej
Prosisz o to, żeby uczestnicy wyjęli jakiś pieniądz ze swojego portfela. Przyglądamy
cenie. Płacicie tylko raz za wszystko i potem już nie wydajecie pieniędzy. Jak wyglą-
się uważnie, badamy, opisujemy. (Fajnie byłoby użyć lupy).
da ten luksusowy hotel, co ma w cenie, jaka oferta Was by uszczęśliwiła?
Są monety, ale też są banknoty. Banknoty i monety stanowią gotówkę.
Pieniądze, z którymi pracowaliśmy na scenie, nie były prawdziwe, w przeciwieństwie do tych, które mamy w portfelach.
Tworzymy małe grupy robocze po to, żeby przyjrzeć się pieniądzu. Stajemy się badaczami pieniędzy. Sprawdzamy, co w nim jest takiego, że wszyscy chcą go mieć.
Badanie może być przez Ciebie wspierane poprzez skupianie uwagi na bardzo konkretnych, subtelnych szczegółach.
– cyfrowe oznaczenie nominału (10, 20, 50, 100),
– nazwę emitenta: Narodowy Bank Polski,
– portret władcy,
– obejrzyj go pod światło: popatrz na znak wodny,
ZWRÓĆCIE
UWAGĘ NA
– zwróć uwagę na kolor,
– znajdź zabezpieczenia utajone: mały druk.
57
„K U P I Ę
SOBIE
MIŁOŚĆ.
KTO
SPRZEDA
MI
MIŁOŚĆ…
…za 100 złotych?”
MIĘDZY MARZENIAMI
A UPADKAMI JEST MÓJ
BUDŻET DOMOWY.
Autorka scenariusza: Justyna Sobczyk
KRÓTKI OPIS
SCENARIUSZA
Ostatni warsztat zestawia marzenia i realia. Dajemy
doświadczyć uczestnikom warsztatu dwóch sytuacji: maksymalnej zabawy ideą konsumpcji życia:
kupowania, otaczania się przedmiotami, spełniania swoich zachcianek z sytuacją życiową każdego
z aktorów. Uczestnicy warsztatu wchodzą w role
wcześniej stworzonych przez siebie postaci, tj.: lekka ręka; dusigrosz; ta, która śpi na pieniądzach; ten,
który ma żyłkę do interesów… dajmy im zaistnieć
na scenie. / w pracy teatralnej, sytuacje teatralne
wzmacniaj muzyką!!!/
Zachęcam – pomimo drastycznego rozdźwięku
miedzy marzeniami i realnymi możliwościami – do
zabawy teatralnej i wspólnej poważnej rozmowy.
Niemalże każdy z nas boryka się w życiu z mniejszymi i większymi trudnościami finansowymi,
z sytuacją w której musimy realnie przyjrzeć się
swojej sytuacji, która często nie wygląda różowo.
Każdy z nas jest zmuszony do dokonywania wyborów, wielu z nas żyje na kredycie.
CELE
– przedstawienie zagrożeń współczesności: nadmierna konsumpcja,
– rozbudzenie refleksji na temat sytuacji współczesnego człowieka,
– poznanie zagrożeń, które powodują nieracjonalne zachowania finansowe,
– generowanie pomysłów na radzenie sobie z trudnościami w twórczy i prosty
sposób: tworzenie list zakupów, tworzenie indywidulanych budżetów domowych, próba znalezienia sposobów na oszczędzanie
– otwarcie przestrzeni na rozmowę o dorosłości, odpowiedzialności, marzeniach,
upadkach i sposobach radzenia sobie w codzienności.
61
ĆWICZENIE 1
WSTĘP
Jeśli chcemy (a polecam!) mocno steatralizować
sytuację, przygotujmy na potrzebę tego warsztatu wiele opakowań po jedzeniu, piciu, sprzęcie RTV.
AGD. Nadmiar przedmiotów, elementów rożnej
wielkości będzie pracować na korzyść tworzonej
sceny teatralnej. Im więcej przedmiotów, śmie-
UWAGI DO
PRZESTRZENI
ci, tym bardziej wymowny obraz współczesności.
Tym ciekawsza scenografia... Przepych, wielość
rekwizytów w pewnym momencie zbuduje nam
śmietnik.
Kiedy zaczynamy zajęcia, scena jest pusta. Nie ustawiajcie scenografii wcześniej.
Niech scenografia powstanie w teatralnym działaniu, niech uczestnicy warsztatów
ją zbudują. Aktorzy kolejno pojawiają się na scenie , a każdy pojawia się z mnóstwem
zakupów. Każda osoba nie tylko wchodzi, ale rozstawia zakupy w przestrzeni sceny,
każda kolejna dobudowuje swoje obiekty, do tych które już są, jakbyśmy wspólnie
meblowali mieszkanie. Tworzymy piętrowe konstrukcje, dlatego fajnie byłoby, gdyby wnoszone elementy naprawdę miały różną wielkość. Z pojawieniem się każdej
kolejnej osoby, scena zapełnia się coraz bardziej. Co taka przestrzeń zmienia, jak
wpływa na sposób poruszania się, co zmienia we mnie, jak wpływa na moje zachowanie względem innych osób. Co widzicie, jak Wam jest w tej przestrzeni, co ta przestrzeń mówi, co można o niej powiedzieć? Co można powiedzieć o ludziach, którzy
żyją w takim świecie? Uczestnicy zaczynają opisywać bardzo prosto, swoimi słowami to, co widzą, co ta przestrzeń mówi o ludziach?
Otwieramy szansę na poruszanie się w tej przestrzeni: indywidualnie i we dwójkach. Zostawmy
czas na krótkie improwizacje…
PODSUMOWANIE DZIAŁANIA
Jak się czuliście w roli bogatych, zamożnych posta-
W pewnym momencie piętrowe konstrukcje rozpadają się / oczywiście można im
ci, a potem w sytuacji „ludzi odpadków” / określenie
pomóc. Można to zrobić w przerwie, ale też może to być temat etiudy. pt. Rozpad.
Zygmunta Baumana / na śmietniku.
Postaci są w bardzo słabym stanie, ledwo się trzymają, nie mają ze sobą kontaktu, są
samotne, pogubione. Scena zamienia się w śmietnik, nie widać twarzy, każdy gdzieś
Stawiając tak temat, chciałabym wprowadzić uczestników, z którymi pracujemy,
się poukrywał, postaci wstydzą się swojej sytuacji. Sytuacja radykalnie się zmieniła.
w sytuację współczesnego człowieka – oczywiście pokazujemy uproszczoną sytu-
Wyobraźcie sobie, że wasze postacie straciły wszystko, pracę, rodzinę, nie mają pie-
ację, posługujemy się skrótami, schematycznymi obrazami. Wierzę w to, że można
niędzy, są w upadku- wylądowały na śmietniku.
zainteresować osoby z niepełnosprawnością intelektualną tym tematem i zaprosić
Co wtedy taki człowiek robi, dokąd idzie, gdzie szuka pomocy…
je do rozmowy na temat problemów współczesnego świata i ludzi, którzy nie radzą
Możecie wspólnie porozmawiać o sytuacji wielu osób w Polsce, które znalazły się
sobie w codziennym utrzymaniu rodziny, mieszkania, którzy nie czują bezpieczeń-
w takiej sytuacji. Czy znacie takie osoby, czy znacie takie miejsca?
stwa finansowego.
63
ĆWICZENIE 2
BUDŻET OSOBISTY.
ZEJŚCIE NA ZIEMIĘ.
Każdy uczestnik otrzymuje kartkę, na której otrzymuje wykres- linię na której zaznaczona jest skala
od 0-10.( zero- oznacza, że nie mam nic, żadnych
dochodów, żadnych zarobków oraz 10 oznacza,
Spróbujmy wspólnie – na zakończenie warsztatu –
że zarabiam bardzo dużo pieniędzy) Każdy zaznacza,
poszukać pomysłów na realizację hasła
stawiając kropkę, w jakim miejscu na osi się znajdu-
JAK ŻYĆ I PRZEŻYĆ
je, jak myśli, czuje, gdzie jest jego miejsce.
Wspólnie tworzymy listę opłat: mówimy głośno na
1. Uprawiamy wspólnie ogród. Mamy swoje warzywa i owoce!
co człowiek dorosły musi mieć pieniądze: co skła-
2. Organizowanie wspólnych posiłków!
da się na jego budżet domowy. Próbujemy ocenić,
3. Raz na pół roku realizujemy akcję Wymień się ciuchem!
ile kosztuje codzienne życie…Uczestnicy wyliczają:
4. Umawiamy się na wspólne wyjście do kina/teatru: kupujemy bilet grupowy!
5. Gotujemy zawsze z tego, co mamy w lodówce!
6.
jedzenie, rachunki, środki czystości, bilety do te-
Po drugiej stronie
atru, ubrania, opłaty za mieszkanie, kredyt, prąd, in-
jest tzw. dochód.
ternet, radio, wywóz śmieci… Tworzymy długą listę,
Czyli to,
można spisać te wszystkie rzeczy na długim rulonie,
co zarabiamy.
7.
8.
…
tak żeby była widoczna liczba rzeczy. To są wydatki.
Czy da się żyć bez pieniędzy?
Oczywiście, że nie.
Proponuję zakończyć pracę koncentrując się na
Ale można postarać się ułożyć relację z pieniądzem na bardziej przewidywalną…
alternatywnych sposobach radzenia sobie z bra-
Spróbujmy oswoić rzeczywistość finansową poprzez teatr! Zachęcam! Każdy spo-
kiem pieniędzy. Zainaugurujmy powstanie banku
sób jest dobry, ale nie wszystkie dają tyle okazji do tworzenia i zespołowego odkry-
pomysłów.
wania, jak teatr!!!
65
„C Z Y
MY W
OGÓLE
MAMY
SZANSĘ
?
CZY PAŃS T WO, G DY BY
MOGLI,
TO DA L I BY
N A M K R E DY T ?
TYLKO
SZCZERZE.
C Z Y DA L I BY
PAŃSTWO
K R E DY T
LUDZIOM…
…z zespołem Downa?”
UPADKI. ODCINEK 2
REŻYSERIA Justyna Sobczyk
TEKSTY aktorzy Teatru 21
SCENARIUSZ Justyna Lipko- Konieczna, Justyna Sobczyk
DRAMATURGIA Justyna Lipko-Konieczna
SCENOGRAFIA I KOSTIUMY Wisła Nicieja
MUZYKA Paweł Andryszczyk
VIDEO Tomasz Michalczewski
RUCH SCENICZNY Justyna Wielgus
ASYSTENT REŻYSERA Kuba Drzewiecki
ŚWIATŁO Sebastian Klim
PRODUKCJA Katarzyna Pawłowska i Marceli Sulecki
OBSADA Grzegorz Brandt, Ania Drózd, Teresa Foks,
Maja Kowalczyk, Daniel Krajewski, Barbara Lityńska,
Anna Łuczak, Aleksander Orliński, Michał Pęszyński,
Aleksandra Skotarek, Cecylia Sobolewska,
Marta Stańczyk, Piotr Swend, Magdalena Świątkowska
Akcja kolejnego odcinka teatralnego serialu Teatru
21 Upadki. odc. 2 rozgrywa się w hotelu w dalekiej
„Mongolii”. Aktorzy zdobyli pieniądze na wycieczkę all inclusive. Ekskluzywny hotel ma ofertę specjalną dla osób z dodatkowym chromosomem.
Co spotka aktorów? Czy cena luksusu nie okaże się
zbyt wysoka?
69
teatr21.pl
KONCEPCJA WARSZTATÓW ORAZ TEKSTY
Justyna Sobczyk
REDAKCJA
Beata Jagiełło
OPRACOWANIE GRAFICZNE
Radek Staniec
ZDJĘCIA
Karol Krukowski
PROJEKTY I ZDJĘCIA KOSTIUMÓW
Wisłomira Nicieja
KOORDYNACJA PROJEKTU
Marceli Sulecki
DRUK
ARTiS poligrafia, Toruń
Wykorzystano teksty aktorów Teatru 21
ze spektaklu „Upadki.Odcinek 2”
Wydawnictwo Fundacji Win-Win
Wydanie pierwsze
ISBN 978-83-63607-01-2
PARTNER