Ekonomia w SGH – raport z badania ankietowego

SKN EKONOMII
TEORETYCZNEJ
EKONOMIA W SGH
Raport z badania ankietowego
Analiza i ocena uzyskanych wyników
Badanie:
Analiza danych:
Raport:
SKN Ekonomii Teoretycznej SGH
GraŜyna Gładyś
GraŜyna Gładyś, Tomasz Styczek
Warszawa, 04.02.2005r.
SPIS TREŚCI
Wstęp.................................................................................................................................... 3
Opis badania.......................................................................................................................... 4
Charakterystyka badanej zbiorowości................................................................................... 4
Analiza wyników ankiety...................................................................................................... 5
Jak studenci SGH oceniają swoją wiedzę z zakresu teorii ekonomii?....................... 5
Jak oceniamy poziom nauczania teorii ekonomii?.................................................... 6
Co studenci SGH sądzą o poziomie trudności podstawowego kursu ekonomii?...... 7
Czy jesteśmy zadowoleni z kursu ekonomii w SGH?............................................... 8
Czy naleŜy poszerzać program nauczania ekonomii?............................................... 9
Jak oceniamy przydatność teorii ekonomii?.............................................................. 10
Wnioski.................................................................................................................................. 10
Uwagi końcowe..................................................................................................................... 11
Załącznik 1. – Wzór ankiety.................................................................................................. 12
2
WSTĘP
W dniach 6 – 10 grudnia 2004 roku Studenckie Koło Naukowe Ekonomii Teoretycznej
przeprowadziło pośród wybranej grupy studentów SGH ankietę „Ekonomia w SGH”.
Głównym celem ankiety było zbadanie opinii studentów na temat poziomu nauczania
ekonomii na naszej Uczelni. Pod pojęciem nauczania ekonomii rozumiemy obligatoryjny kurs
ekonomii w SGH obejmujący przedmioty: Mikroekonomia I i II oraz Makroekonomia I i II.
Respondenci udzielali takŜe odpowiedzi na pytania dotyczące praktycznego wykorzystania
zdobytej w trakcie studiów teoretycznej wiedzy ekonomicznej. Ponadto dokonywali
samooceny znajomości teorii ekonomii. Zdarzały się równieŜ komentarze i uwagi sugerujące
podjęcie pewnych zmian programowych.
Zawartość merytoryczna ankiety, sposób jej przeprowadzenia oraz sposób doboru grupy
badanych studentów został pozytywnie zaopiniowany przez członków Studenckiego Koła
Naukowego Statystyki i Demografii SGH.
Niniejszy raport ma na celu przeanalizowanie uzyskanych odpowiedzi oraz zbadanie
istotnych korelacji zachodzących między odpowiedziami a pewnymi faktami odnoszącymi się
do respondentów.
Warto równieŜ wspomnieć, iŜ przeprowadzona przez nas ankieta jest wstępem do szerszego
projektu badawczego zatytułowanego „Ekonomia w ekonomicznej, handel w handlowej”.
Projekt ten, o planowanym zasięgu ogólnopolskim, ma pomóc w ocenie poziomu nauczania
ekonomii na uczelniach i wydziałach ekonomicznych w całej Polsce (uczelniach zarówno
państwowe jak i niepubliczne).
Cykl badań zakończy wydanie zbiorczego raportu, który mógłby stać się wskazówką dla
władz akademickich i koordynatorów przedmiotów poruszających temat teorii ekonomii.
Planujemy równieŜ zorganizowanie debaty z udziałem wybranych przedstawicieli katedr
ekonomii z całej Polski na temat przyszłości i kierunku nauczania przedmiotu.
Ze względu na fakt, Ŝe na potrzeby projektu ogólnopolskiego badanie w SGH trzeba będzie
powtórzyć (dla uzyskania porównywalności wyników), niniejsza analiza zawiera tylko
najwaŜniejsze spostrzeŜenia i wnioski. Opracowanie bardziej szczegółowe znajdzie się w
raporcie dotyczącym projektu ogólnopolskiego.
3
1. OPIS BADANIA
W przeprowadzonym przez SKN ET badaniu wzięło udział 160 losowo wybranych studentów
SGH, którzy ukończyli obowiązkowy kurs ekonomii. W związku z tym zdecydowana
większość ankietowanych to studenci 3 i 4 roku (84%).
Respondenci wypełniali ankietę zamkniętą zaznaczając odpowiedź najlepiej ilustrującą ich
opinię. W tym przypadku naleŜało wybrać między TAK, NIE, NIE WIEM, bądź jedną z cyfr
z zakresu 1 – 5. Wzór ankiety zamieszczono w Załączniku nr 1.
2. CHARAKTERYSTYKA BADANEJ ZBIOROWOŚCI
Warto przedstawić strukturę średniej ocen respondentów, gdyŜ jest ona istotna ze względu na
wykazywanie w późniejszej części raportu korelacji między pewnymi odpowiedziami a
średnią ocen ze studiów.
Zdecydowana większość respondentów (66,3%) cechuje się średnią ocen za cały tok studiów
w przedziale 3,5 – 4,5. Osoby o średniej poniŜej 3,5 stanowiły najmniejszą, niemal nieistotną
grupę (3,8%). Średnią ocen powyŜej 4,5 uzyskało 27,5% ankietowanych. Strukturę rozkładu
średniej ocen zawarto na Wykresie 1.
Wykres 1. Średnia ocen respondentów.
> 4,5
28%
< 3,5
4%
3,5 - 4,5
68%
4
Kolejną z cech, do której odwoływanie się uwaŜam za wysoce uzasadnione jest kierunek
studiów. AŜ 77 ankietowanych wybrało kierunek Finanse i Bankowość, na drugim miejscu
znalazł się kierunek Metody Ilościowe w Ekonomi i Systemy Informacyjne (43 osoby), 11
osób wybrało Ekonomię, Stosunki Międzynarodowe oraz Zarządzanie i Marketing studiuje po
ośmiu ankietowanych. Trzeba pamiętać, iŜ wielu studentów realizuje dwa kierunki
jednocześnie.
3. ANALIZA WYNIKÓW ANKIETY
Jak studenci SGH oceniają swoją wiedzę z zakresu teorii ekonomii?
Analizę rozpocznę od zbadania samooceny studentów, dotyczącej posiadanej wiedzy z
zakresu teorii ekonomii.
Ponad połowa ankietowanych ocenia swą wiedzę średnio na 3,1 (w skali od 1 do 5). Jednak
około 20% stwierdza, iŜ posiada duŜą wiedzę w tej materii. Tylko niewielki odsetek
ankietowanych wystawił sobie słabą ocenę. Więcej informacji zawiera Wykres 2.
Wykres 2. Samoocena posiadanej wiedzy.
100
90
85
liczba respondentów
80
70
60
50
38
40
30
23
20
10
7
7
0
b. słabo
słabo
przeciętnie
ocena
5
dobrze
b. dobrze
Przeciętnie na 3,67 oceniają swą wiedzę studenci kierunku Ekonomia. Wynik w tej grupie
studentów zdecydowanie przewyŜsza poziom tego wskaźnika w całej badanej zbiorowości.
Jako przyczyny tego zjawiska moŜna wskazać następujące czynniki:
-
studenci kierunku Ekonomia mają zdecydowanie szerszy dostęp do przedmiotów
związanych ściśle z teorią ekonomii,
-
poziom nauczania teorii ekonomii na kierunku Ekonomia jest wyŜszy (moŜe to być
spowodowane np. mniejszymi grupami wykładowymi lub szybszym tempem
prowadzenia zajęć),
-
Ekonomię studiują osoby wyjątkowo zainteresowane teorią ekonomii, więc nie
powinien dziwić fakt wyŜszej samooceny w zakresie opanowania przedmiotu.
Nieznacznie poniŜej średniej znaleźli się studenci MIESI z oceną 3,04, co jest zjawiskiem co
najmniej ciekawym. Nie naleŜy oczywiście wyciągać pochopnej oceny, z uwagi na fakt, iŜ
ankietowani nie byli pytani o specjalizację. Co prawda studenci tego kierunku stanowią około
26% badanej grupy, jednakŜe mogą oni specjalizować się w dziedzinie luźno związanej z
teorią ekonomii.
Warto zauwaŜyć, Ŝe poziom samooceny wykazuje małą korelację ze średnią ocen ze studiów.
Nawet studenci ze średnią powyŜej 4,5 wystawiali sobie średnio 3,1, co jest zbieŜne ze
średnią obliczoną dla ogółu ankietowanych. MoŜemy, zatem powiedzieć, Ŝe poziom wiedzy
ekonomicznej jest związany raczej z kierunkiem studiów niŜ z wynikami w nauce.
Reasumując, najwaŜniejszym wnioskiem jest fakt, iŜ studenci SGH uznają poziom posiadanej
przez nich wiedzy za przeciętny. Ponadto jest to zjawisko niezaleŜne od średniej ocen
uzyskanych w toku studiów. Studenci na kierunku Ekonomia oceniają swą znajomość
przedmiotu zdecydowanie powyŜej przeciętnej.
Jak oceniamy poziom nauczania teorii ekonomii?
Odpowiedź na powyŜsze pytanie jest niezwykle interesującym zagadnieniem. Pozwoli
bowiem w łatwy sposób określić potrzeby studentów, których dalsze badanie moŜe
zaowocować pozytywnymi zmianami programowymi.
Poziom nauczania został oceniony dosyć wysoko (80% ankietowanych nadało oceny 3 i 4 w
pięciostopniowej skali ocen). Średnia ocena to 3,45. Oceny studentów poszczególnych
kierunków nie odbiegają istotnie od średniej dla ogółu. Jedynie w ocenie studentów kierunku
6
Ekonomia poziom nauczania ekonomii wypadł nieco gorzej, tzn. na 3,21. Nie jest to
zaskakujące, gdyŜ moŜna załoŜyć, iŜ mają oni większe doświadczenie i porównanie w danej
dziedzinie niŜ studenci innych kierunków. Szczegóły zaprezentowano na Wykresie 3.
Wykres 3. Ocena poziomu nauczania.
100
liczba respondentów
90
81
80
70
60
45
50
40
30
19
20
10
10
5
0
b. niski
niski
przeciętny
wysoki
b. wysoki
ocena
Pozytywnym wnioskiem z analizy jest fakt, iŜ większość studentów ocenia poziom nauczania
teorii ekonomii w SGH za wysoki lub bardzo wysoki, a tylko niewielki odsetek krytycznie
ustosunkowało się do tego problemu.
Co studenci SGH sądzą o poziomie trudności podstawowego kursu ekonomii?
Poziom trudności obligatoryjnego kursu ekonomii został oceniony jako przeciętny, tj. na 3,14.
Nieznacznie wyŜszą notę nadali studenci ekonomii – 3,2; oceny przedstawicieli pozostałych
kierunków zgodnie oscylowały wokół 3,14.
Studenci określają, zatem poziom trudności kursu ekonomii jako średni, tj. o stopień niŜej niŜ
poziom wykładów. Nieco bardziej szczegółowe dane zawiera Wykres 4.
7
Wykres 4. Ocena poziomu trudności kursu ekonomii w SGH.
100
liczba respondentów
90
79
80
70
60
50
39
40
27
30
20
10
9
4
0
b. łatwy
łatwy
średni
trudny
b. trudny
ocena
Pewnych wskazówek dostarczają komentarze, dodane przez niektórych ankietowanych do
odpowiedzi: „wiedza zdobywana u róŜnych wykładowców jest nieporównywalnie inna”;
„poziom trudności w porównaniu z UW jest, w większości przypadków, niski”, „stopień
trudności powinien być wystandaryzowany z ukierunkowaniem na podwyŜszenie”. Pojawiły
się równieŜ uwagi dotyczące konkretnych wykładowców.
Ogólnie rzecz biorąc, respondenci wskazali na problem zróŜnicowania programowego i
róŜnego poziomu trudności kursu, który teoretycznie jest wystandaryzowany. Wielu
ankietowanych krytycznie odnosiło się do kursu Makroekonomii i Mikroekonomii I oraz
bardzo chwaliło sobie te przedmioty na poziomie II. Uzyskane odpowiedzi poruszają kwestię
zróŜnicowania poziomu nauczania przez poszczególnych wykładowców. Nie jest tajemnicą,
iŜ na naszej Uczelni są prowadzone „lepsze i gorsze” (w opinii studentów) wykłady. Z
jakością i poziomem wykładu skorelowana jest trudność zaliczenia. MoŜliwość łatwego
zaliczenia przy niskim poziomie wzbogacenia wiedzy z danego przedmiotu bywa kusząca.
Jednak naleŜy się zastanowić, czy nie warto dać studentom najlepszej szkoły ekonomicznej w
kraju solidnych podstaw z zakresu teorii ekonomii?
Czy jesteśmy zadowoleni z kursu ekonomii w SGH?
Na pytanie: czy jesteś zadowolony z odbytego w SGH podstawowego kursu ekonomii? 52%
respondentów odpowiedziało twierdząco.
8
Sytuacja wyglądała nieco gorzej w przypadku pytania dotyczącego stopnia, w jakim
prowadzący wykład zachęcał do studiowania przedmiotu. Twierdząco odpowiedziało 44%,
negatywnej odpowiedzi udzielił jednakŜe identyczny odsetek ankietowanych.
Pragnę zwrócić uwagę na silną korelację między subiektywnie ocenianym poziomem własnej
wiedzy a pochlebnej oceny prowadzącego wykład. Wszystkie osoby, które oceniły bardzo
słabo bądź słabo swą wiedzę z zakresu teorii ekonomii udzieliły negatywnej odpowiedzi na
pytanie: czy twoi wykładowcy ekonomii zachęcili cię do studiowania przedmiotu?. Natomiast
respondenci oceniający stan swej wiedzy ekonomicznej na 4 bądź 5 w przewaŜającej części
byli zadowoleni zarówno z odbytego kursu jak i czuli się zachęcani przez wykładowcę do
pogłębiania swej wiedzy. Wśród osób z przeciętną (3) oceną swej wiedzy (stanowią oni
ponad połowę ankietowanych) 32% respondentów było zadowolonych z obligatoryjnego
kursu ekonomii, 27% było usatysfakcjonowanych zarówno kursem jak i zadowolonych z
wykładowcy.
Z analizy wyników moŜna wyciągnąć wniosek, Ŝe zachęta wykładowców do uczenia się idzie
w parze z zadowoleniem z przedmiotów oraz ma wpływ na wyŜszą ocenę swej wiedzy przez
ankietowanych. Dlatego bardzo waŜną rolę odgrywa interakcja między prowadzącym wykład
(a takŜe ćwiczenia) a studentami.
Czy naleŜy poszerzać program nauczania ekonomii?
Prawie 50% pytanych uwaŜa, Ŝe obligatoryjny program naleŜy rozszerzyć. Przeciw tej idei
jest 37% respondentów, przy czym trudno jest zauwaŜyć silną korelację między negatywnymi
odpowiedziami na to pytanie a innymi danymi. Ani średnia, ani kierunek studiów nie grają
szczególnej roli w tym przypadku.
Wśród osób, które twierdzą, Ŝe swą wiedzę ekonomiczną zdobywają głównie w SGH (ok.
połowa ankietowanych) zaledwie 25% optuje za rozszerzeniem programu.
Interesujące jest, Ŝe wraz ze wzrostem oceny swej wiedzy ekonomicznej, rośnie odsetek osób
popierających ideę poszerzenia programu. Ankietowani, którzy ocenili swą wiedzę na 1 nie
popierali pomysłu rozszerzenia oferty dydaktycznej w ramach kursu. Przeciętni studenci w
52% byli za, większość studentów z oceną 5 miała podobne zdanie w tej materii.
Orędownikami idei byli prawie wszyscy studenci ekonomii. Niejednokrotnie padały
propozycje urozmaicenia wykładów np. poprzez analizę case studies. Niektórzy narzekali, Ŝe
9
wykłady są idealną kalką podręcznika, co nie zachęca do uczestnictwa w nich i niezbyt
inspiruje studentów do samodzielnego zgłębiania wiedzy.
Jak oceniamy przydatność teorii ekonomii?
Obok pytań ściśle związanych z oceną obligatoryjnego kursu ekonomii w SGH zapytaliśmy
studentów o ogólną opinię na temat teorii ekonomii.
65% ankietowanych uwaŜa, Ŝe teoria ekonomii na praktyczne zastosowanie, a 54% pragnie
poszerzać swą wiedzę w tej dziedzinie.
Ponad połowa respondentów twierdzi, Ŝe nie ma problemów ze zrozumieniem procesów
zachodzących w gospodarce. Szczegółowe dane moŜna odczytać z Wykresu 5.
Wykres 5. Czy uwaŜasz, Ŝe masz problemy ze zrozumieniem proesów
gospodarczych?
nie wiem
22%
tak
25%
nie
53%
4. WNIOSKI
NaleŜy zadać pytanie, czy wyniki badania oraz zaprezentowane opinie studentów są
zadawalające zarówno z punktu widzenia kadry naukowej, władz Uczelni, jak równieŜ
samych studentów?
Badanie przeprowadzone przez SKN Ekonomii Teoretycznej pozwala na wyciągnięcie
ciekawych konkluzji, co moŜe stać się przyczyną ewentualnych przyszłych zmian w ramach
podstawowego kursu ekonomii.
10
Przede wszystkim warto zwrócić uwagę na fakt, iŜ studenci SGH dość przeciętnie oceniają
poziom własnej wiedzy w zakresie ekonomii. Jednocześnie wskazują na przydatność
znajomości podstawowych zasad funkcjonowania gospodarki oraz większość wykazuje
zadowolenie z odbytego kursu. Ponadto istnieje duŜe zainteresowanie poszerzeniem
wykładanych treści. Studenci oceniają trudność przedmiotu jako umiarkowaną. WaŜnym
zjawiskiem jest dobra i bardzo dobra ocena poziomu nauczania teorii ekonomii w SGH.
Niemniej jednak powaŜnym problemem wydaje się być istnienie duŜych róŜnic pomiędzy
wykładami poszczególnych prowadzących pod względem zarówno merytorycznym, jak i
sposobu prowadzenia zajęć, a takŜe konieczność urozmaicenia zajęć, zwłaszcza przez
nasilenie interakcji prowadzący – student.
5. UWAGI KOŃCOWE
WyraŜam opinię, Ŝe przeprowadzone przez SKN Ekonomii Teoretycznej badanie dostarcza
ciekawych materiałów do analizy i wyciągania wniosków na przyszłość. Warto podkreślić, iŜ
badanie będzie powtórzone w najbliŜszym czasie dla celów porównania z wynikami z innych
uczelni ekonomicznych w Polsce, co pozwoli dokładniej i lepiej przeanalizować zagadnienie
oceny podstawowego kursu ekonomii przez studentów SGH.
11
ANKIETA – EKONOMIA W SGH
Załącznik 1.
Płeć:
‫ڤ‬K
Rok studiów:
‫ڤ‬1
Kierunek studiów:
O FIB
O ZIM
O MIESI
O SM
O EKON
O EURO
O GOPR
O GOSP
Średnia ocen ze studiów:
‫ڤ‬M
‫ڤ‬2
‫<ڤ‬3,5
‫ڤ‬3
‫ڤ‬4
‫ڤ‬5
‫ڤ‬3,5 - 4,5
‫>ڤ‬4,5
Odpowiedz na poniŜsze pytania korzystając z przedstawionej skali.
1 – bardzo słabo
2 – słabo
3 – przeciętnie
4 – dobrze
5 – bardzo dobrze
Jak oceniasz swoją wiedzę z zakresu teorii ekonomii?
1
2
3
4
5
Jak oceniasz poziom nauczania ekonomii w SGH?
1
2
3
4
5
Jak oceniasz poziom trudności obowiązkowego kursu ekonomii w SGH
(Makroekonomia I i II oraz Mikroekonomia I i II)?
Przyjmij skalę: 1- bardzo łatwy; 5 – bardzo trudny.
1
2
3
4
5
Odpowiedz na poniŜsze pytania, zaznaczając: TAK, NIE lub NIE WIEM:
1. Czy jesteś zadowolony z odbytego w SGH obowiązkowego kursu
T N NW
ekonomii (Makroekonomia I i II oraz Mikroekonomia I i II)?
2. Czy Twoi wykładowcy ekonomii zachęcili Cię do studiowania
T N NW
przedmiotu?
3. Czy zamierzasz pogłębiać swoją wiedzę z zakresu ekonomii?
T N NW
4. Czy zdobyta przez Ciebie w SGH wiedza z zakresu teorii ekonomii jest
głównym czynnikiem pomagającym Ci w rozumieniu procesów T N NW
gospodarczych?
5. Czy uwaŜasz, Ŝe teoria ekonomii ma praktyczne zastosowanie?
6. Czy uwaŜasz, Ŝe masz problemy
zachodzących w gospodarce?
z
rozumieniem
T N NW
procesów
T N NW
7. Czy uwaŜasz, Ŝe obowiązkowy kurs ekonomii w SGH (Makro I i II oraz
T N NW
Mikro I i II) powinien zostać rozszerzony?
8. Czy stosujesz wiedzę uzyskaną na kursach Mikroekonomii I i II do
T N NW
podejmowania codziennych decyzji gospodarczych?
9. Czy Twoja wiedza ekonomiczna wypływa głównie z odbytego w SGH
T N NW
obowiązkowego kursu ekonomii?
Jeśli chcesz dodać coś od siebie na temat teorii ekonomii lub kursu ekonomii w SGH, napisz kilka zdań na odwrocie.
12