Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych

Transkrypt

Załącznik do Uchwały nr
Rady Miasta Ząbki z dnia
STRATEGIA
ROZWIĄZYWANIA
PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH
MIASTA ZĄBKI
NA LATA 2014-2020
2014
Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych Miasta Ząbki na lata 2014-2020
SPIS TREŚCI
WPROWADZENIE............................................................................................................... 3
I. UWARUNKOWANIA TWORZENIA STRATEGII ................................................................... 5
1. PODSTAWY PRAWNE .............................................................................................................. 5
2. UWARUNKOWANIA STRATEGICZNE I PROGRAMOWE........................................................... 6
II. DIAGNOZA SYTUACJI SPOŁECZNEJ W MIEŚCIE .............................................................. 14
1. DANE PODSTAWOWE O MIEŚCIE ......................................................................................... 14
2. TRANSPORT I KOMUNIKACJA ............................................................................................... 15
3. DEMOGRAFIA........................................................................................................................ 16
4. GOSPODARKA ....................................................................................................................... 19
5. RYNEK PRACY ........................................................................................................................ 21
6. ZASOBY MIESZKANIOWE ...................................................................................................... 26
7. BEZDOMNOŚĆ ...................................................................................................................... 28
8. EDUKACJA I WYCHOWANIE .................................................................................................. 29
9. KULTURA ............................................................................................................................... 32
10. SPORT I REKREACJA ............................................................................................................ 33
11. ZDROWIE............................................................................................................................. 35
12. NIEPEŁNOSPRAWNOŚĆ....................................................................................................... 38
13. UZALEŻNIENIA I PRZEMOC W RODZINIE ............................................................................ 40
14. PRZESTĘPCZOŚĆ .................................................................................................................. 45
15. POMOC SPOŁECZNA ........................................................................................................... 46
16. ORGANIZACJE POZARZĄDOWE........................................................................................... 57
17. WYNIKI BADAŃ ANKIETOWYCH „PROBLEMY SPOŁECZNE W ŚRODOWISKU LOKALNYM”... 60
18. ANALIZA SWOT ................................................................................................................... 74
19. PODSUMOWANIE DIAGNOZY ............................................................................................. 81
III. MISJA, CELE I KIERUNKI DZIAŁAŃ ................................................................................ 83
IV. PROGRAMY I PROJEKTY .............................................................................................. 92
V. WDRAŻANIE, MONITOROWANIE I EWALUACJA STRATEGII ........................................... 93
SPIS TABEL I WYKRESÓW .......................................................................................................... 97
2
WPROWADZENIE
Polityka społeczna oznacza racjonalną działalność państwa i innych podmiotów
zmierzającą do kształtowania ogólnych warunków pracy i bytu ludności, pożądanych struktur
społecznych i stosunków społeczno-kulturowych, służących efektywnemu i sprawiedliwemu
zaspokojeniu potrzeb społeczeństwa. Na poziomie lokalnym jednym z podstawowych
narzędzi służących jej realizacji jest strategia rozwiązywania problemów społecznych.
Strategia rozwiązywania problemów społecznych to dokument przedstawiający
koncepcję działań zmierzających do racjonalizacji lokalnej polityki społecznej, szczególnie
w aspekcie rozpoznawania zagrożeń społecznych, ich profilaktyki i minimalizowania
negatywnych skutków występujących problemów społecznych. Strategia stanowi podstawę
do realizacji stosunkowo trwałych wzorów interwencji społecznych w obliczu zagrożeń dla
prawidłowego funkcjonowania lokalnej społeczności.
Niniejsza strategia została opracowana w Ośrodku Pomocy Społecznej w Ząbkach.
Powstała w procesie partycypacyjnym z uwzględnieniem interesów różnych grup społecznych
i przy szerokich konsultacjach społecznych. W pracach nad dokumentem uczestniczyli
przedstawiciele samorządu lokalnego, w tym sektora pomocy społecznej, oświaty, kultury,
sportu i rekreacji, rynku pracy, ochrony zdrowia, a także policji, organizacji pozarządowych,
kościoła oraz mieszkańcy miasta.
Strategia ma charakter wieloletni; została przygotowana na lata 2014-2020. Ma
umocowanie w dokumentach strategicznych z zakresu polityki społecznej przygotowanych
na poziomie europejskim, ogólnopolskim i samorządowym skąd, stosownie do potrzeb
mieszkańców, przenosi priorytetowe cele i kierunki działań na poziom lokalny. Dokument
umożliwia ubieganie się o środki zewnętrzne, m.in. z funduszy strukturalnych Unii
Europejskiej, i stanowi materiał wyjściowy do opracowania szczegółowych programów
i projektów pomocy społecznej.
Strategia składa się z pięciu części. W pierwszej z nich zostały przedstawione
podstawy
prawne
tworzenia
dokumentu
oraz
jego
uwarunkowania
strategiczne
i programowe.
Druga część strategii obejmuje podstawowe informacje na temat miasta oraz
diagnozę sytuacji społecznej w mieście, która została przygotowana w oparciu o dane
3
pozyskane z instytucji i organizacji działających w mieście bądź obejmujących zasięgiem
działania jego mieszkańców, identyfikację mocnych i słabych stron oraz szans i zagrożeń
lokalnego systemu polityki społecznej (analiza SWOT), a także analizę ankiet skierowanych
do mieszkańców miasta, w tym przedstawicieli samorządu lokalnego. Diagnoza została
przeprowadzona w następujących obszarach: Komunikacja i transport; Demografia;
Gospodarka; Rynek pracy; Zasoby mieszkaniowe; Bezdomność; Edukacja i wychowanie;
Kultura; Sport i rekreacja; Zdrowie; Niepełnosprawność, Uzależnienia i przemoc w rodzinie;
Przestępczość; Pomoc społeczna i Organizacje pozarządowe.
W trzeciej części strategii, na podstawie wniosków płynących z przeprowadzonej
diagnozy oraz przy uwzględnieniu kompetencji samorządu gminnego, zostały sformułowane:
misja, cele strategiczne i operacyjne oraz kierunki działań niezbędnych do podjęcia w okresie
programowania dokumentu. Zostali również wskazani realizatorzy strategii, przedstawione
źródła finansowania dokumentu i czas realizacji wyznaczonych w nim kierunków działań,
ramy finansowe strategii oraz prognoza zmian.
W czwartej części dokumentu wskazane są programy oraz przedstawiona jest
informacja na temat projektów mogących służyć realizacji strategii.
Piąta część strategii zawiera informacje na temat sposobu jej realizacji oraz
prowadzenia jej monitoringu i ewaluacji przy wykorzystaniu przygotowanego zestawu
wskaźników monitoringowych.
Przy istniejącym obecnie ogromnym zapotrzebowaniu na myślenie i działanie
strategiczne należy pamiętać, że sam fakt przygotowania strategii to dopiero część
teoretyczna procesu, którą należy uzupełnić praktyką i działaniem, czyli wdrożeniem
dokumentu. Tutaj, odpowiedzialność spada na lokalnych polityków, działaczy, przedstawicieli
różnych instytucji, zarówno administracji samorządowej, jak i organizacji pozarządowych.
I tylko ich skoordynowana współpraca, wola i determinacja w przeznaczaniu i pozyskiwaniu
środków finansowych przełoży się na skuteczność realizacji strategii.
4
I. UWARUNKOWANIA TWORZENIA STRATEGII
1. PODSTAWY PRAWNE
Obowiązek opracowania Strategii Rozwiązywania Problemów Społecznych Miasta
Ząbki na lata 2014-2020 wynika z art. 17 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 12 marca 2004 r.
o pomocy społecznej (Dz. U. z 2013 r., poz. 182 ze zm.), który w ramach zadań własnych
gminy przewiduje „opracowanie i realizację gminnej strategii rozwiązywania problemów
społecznych ze szczególnym uwzględnieniem programów pomocy społecznej, profilaktyki
i rozwiązywania problemów alkoholowych i innych, których celem jest integracja osób
i rodzin z grup szczególnego ryzyka”.
Do aktów prawnych regulujących treść strategii oraz wpływających na jej realizację
należą również m.in.:

ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. 2013 r. poz. 594 ze zm.),

ustawa z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu
alkoholizmowi (Dz. U. z 2012 r., poz. 1356 ze zm.),

ustawa z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (Dz. U.
z 2013 r. poz.135 ze zm.),

ustawa z 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (Dz. U. z 2013, poz. 1456),

ustawa z dnia 7 września 2007 r. o pomocy osobom uprawnionym do alimentów (Dz. U.
z 2012 r. poz. 1228 ze zm.),

ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie (Dz. U. Nr 180,
poz. 1493 ze zm.),

ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii (Dz. U. z 2012 r. poz. 124
ze zm.),

ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy
(Dz. U. z 2013 r. poz. 674 ze zm.),

ustawa z dnia 13 czerwca 2003 r. o zatrudnieniu socjalnym (Dz. U. z 2011 r. Nr 43, poz.
225 ze zm.),

ustawa z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz
zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz. U. z 2011 r. Nr 127, poz. 721 ze zm.),
5

ustawa z dnia 21 czerwca 2001 r. o dodatkach mieszkaniowych (Dz. U. z 2013 r. poz. 966
ze zm.),

ustawa z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie
(Dz. U. z 2010 r. Nr 234, poz. 1536 ze zm.),

ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2004 r., Nr 256, poz. 2572
ze zm.).
2. UWARUNKOWANIA STRATEGICZNE I PROGRAMOWE
pozostaje w zgodności z dokumentami strategicznymi i programowymi, które opracowano
na szczeblu europejskim, krajowym, wojewódzkim, powiatowym i gminnym. Należą do nich:

Europa 2020 – Strategia na rzecz inteligentnego i zrównoważonego rozwoju sprzyjającego
włączeniu społecznemu,

Strategia Rozwoju Kraju 2020 – Aktywne społeczeństwo, konkurencyjna gospodarka,
sprawne państwo,

Umowa Partnerstwa – Programowanie perspektywy finansowej 2014-2020,

Program Operacyjny Wiedza, Edukacja, Rozwój 2014-2020,

Regionalny Program Operacyjny Województwa Mazowieckiego na lata 2014-2020
(projekt),

Strategia Rozwoju Województwa Mazowieckiego do 2030 roku „Innowacyjne
Mazowsze”,

Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych Powiaty Wołomińskiego na lata 20082015,

Strategia Rozwoju Miasta Ząbki na lata 2007-2015.
Europa 2020 – Strategia na rzecz inteligentnego i zrównoważonego rozwoju
sprzyjającego włączeniu społecznemu jest dokumentem przyjętym przez Radę Europejską
17 czerwca 2010 roku, którego głównym celem jest wyjście z kryzysu, w jakim w ostatnich
latach znalazła się gospodarka europejska, powrót na ścieżkę rozwoju, a następnie na niej
pozostanie. Strategia, której założeniem jest stworzenie większej liczby miejsc pracy
i podniesienie standardu życia, obejmuje trzy wzajemnie ze sobą powiązane priorytety:
6
1. Rozwój inteligentny – rozwój gospodarki opartej na wiedzy i innowacji;
2. Rozwój zrównoważony – wspieranie gospodarki efektywniej korzystającej z zasobów,
bardziej przyjaznej środowisku i bardziej konkurencyjnej;
3. Rozwój sprzyjający włączeniu społecznemu – wspieranie gospodarki o wysokim poziomie
zatrudnienia, zapewniającej spójność społeczną i terytorialną.
W ramach trzech priorytetów tematycznych przygotowano siedem projektów
przewodnich. Projekt „Unia innowacji” ma na celu poprawę warunków ramowych i dostępu
do finansowania badań i innowacji, co powinno wzmocnić rolę łańcucha innowacji
i zwiększyć poziom inwestycji w całej Unii. Z kolei projekt „Młodzież w drodze” służy
poprawie wyników systemów kształcenia oraz podniesieniu atrakcyjności europejskiego
szkolnictwa wyższego na arenie międzynarodowej, a projekt „Europejska agenda cyfrowa”
zakłada upowszechnienie szybkiego Internetu oraz umożliwienie gospodarstwom domowym
i przedsiębiorstwom czerpanie korzyści z jednolitego rynku cyfrowego.
Projekt „Europa efektywnie korzystająca z zasobów” ma na celu uniezależnienie
wzrostu gospodarczego od wykorzystania zasobów poprzez zmniejszenie udziału emisji
węgla w europejskiej gospodarce, większe wykorzystanie odnawialnych źródeł energii,
modernizację transportu i propagowanie efektywności energetycznej, natomiast projekt
„Polityka przemysłowa w erze globalizacji” służy poprawie otoczenia biznesu, szczególnie
w odniesieniu do Małych i Średnich Przedsiębiorstw, oraz wspieraniu rozwoju silnej
i zrównoważonej bazy przemysłowej, przygotowanej do konkurowania na rynkach
światowych.
Celem projektu „Program na rzecz nowych umiejętności i zatrudnienia” jest
modernizacja rynków pracy poprzez zwiększanie mobilności siły roboczej oraz rozwijanie
kwalifikacji przez całe życie, co powinno podnieść współczynnik aktywności zawodowej
i lepiej dopasować do siebie popyt i podaż na rynku pracy, a projekt „Europejski program
walki z ubóstwem” zakłada zapewnienie spójności społecznej i terytorialnej, tak aby korzyści
płynące ze wzrostu gospodarczego i zatrudnienia były szeroko dostępne, a osoby ubogie
i wykluczone społecznie mogły żyć godnie i aktywnie uczestniczyć w życiu społecznym.
Strategia Rozwoju Kraju 2020 to z kolei przyjęty 25 września 2012 roku przez Radę
Ministrów najważniejszy średniookresowy dokument rozwojowy na szczeblu krajowym,
który określa cele strategiczne do 2020 roku. Wyznacza on trzy obszary strategiczne:
7
Sprawne i efektywne państwo, Konkurencyjna gospodarka, Spójność społeczna i terytorialna,
w których koncentrują się główne działania, oraz określa, jakie interwencje są niezbędne
w celu przyspieszenia procesów rozwojowych.
Celem głównym Strategii jest wzmocnienie i wykorzystanie gospodarczych,
społecznych i instytucjonalnych potencjałów zapewniających szybszy i zrównoważony rozwój
kraju oraz poprawę jakości życia ludności. Dokument z jednej strony wyznacza działania
służące usuwaniu barier rozwojowych, w tym ujawnionych przez kryzys gospodarczy słabości
polskiej gospodarki, a z drugiej skupia się na wspomnianych powyżej potencjałach, które
będą stymulowały rozwój kraju.
Strategia stanowi bazę dla 9 strategii zintegrowanych (Strategia Innowacyjności
i Efektywności Gospodarki, Strategia Rozwoju Kapitału Ludzkiego, Strategia Rozwoju
Transportu, Bezpieczeństwo Energetyczne i Środowisko, Sprawne Państwo, Strategia
Rozwoju Kapitału Społecznego, Krajowa Strategia Rozwoju Regionalnego 2010-2020:
Regiony, Miasta, Obszary wiejskie, Strategia Rozwoju Systemu Bezpieczeństwa Narodowego
RP, Strategia Zrównoważonego Rozwoju Wsi, Rolnictwa i Rybactwa), które powinny
przyczyniać się do realizacji założonych w niej celów, a zaprojektowane w nich działania
rozwijać i uszczegóławiać reformy w niej wskazane. Dokument skierowany jest nie tylko do
administracji publicznej, ale także do środowisk społecznych i gospodarczych, które
uczestniczą w procesach rozwojowych i mogą je wspomagać zarówno na szczeblu
centralnym, jak i regionalnym.
Strategia Rozwoju Kraju 2020 jest również odniesieniem na gruncie krajowym dla
dokumentów strategicznych przygotowywanych w kraju na potrzeby programowania
środków Unii Europejskiej na lata 2014-2020, tj. Umowy Partnerstwa i programów
operacyjnych (uwzględniających środki z polityki spójności, wspólnej polityki rolnej
i wspólnej polityki rybołówstwa). Wskazane w strategii cele rozwojowe i priorytety
w znaczącym zakresie wpisują się w cele strategii unijnej „Europa 2020” i są z nią spójne.
Umowa Partnerstwa jest dokumentem przyjętym 8 stycznia 2014 roku przez Radę
Ministrów, a 23 maja 2014 roku przez Komisję Europejską, który określa strategię interwencji
funduszy europejskich w Polsce w latach 2014-2020 w ramach trzech polityk unijnych:
polityki spójności, wspólnej polityki rolnej i wspólnej polityki rybołówstwa. Instrumentami
realizacji Umowy są krajowe programy operacyjne i regionalne programy operacyjne.
8
Dokumenty te wraz z Umową tworzą spójny system dokumentów strategicznych
i programowych na nową perspektywę finansową.
Umowa ściśle wiąże strategię wykorzystania środków europejskich z realizacją
Strategii Rozwoju Kraju 2020 i Strategii Europa 2020. Celem konsekwentnie realizowanym
w ramach nowej perspektywy finansowej 2014-2020 jest, zgodnie ze Strategią Rozwoju
Kraju, oparcie rozwoju na dalszym zwiększaniu konkurencyjności gospodarki, poprawie
spójności społecznej i terytorialnej oraz podnoszeniu sprawności i efektywności państwa.
Biorąc pod uwagę wskazane powyżej cele rozwojowe kraju, w Umowie wyróżniono cztery
priorytety finansowania ze środków europejskich, do których zaliczono: otoczenie
sprzyjające przedsiębiorczości i innowacjom, spójność społeczną i aktywność zawodową,
infrastrukturę sieciową na rzecz wzrostu i zatrudnienia oraz środowisko i efektywne
gospodarowanie zasobami. Priorytety te będą realizowane w ramach właściwych celów
tematycznych, wskazanych w projektach rozporządzeń Unii Europejskiej.
Umowa wskazuje m.in. rodzaje inwestycji, mogących liczyć na dofinansowanie,
proponuje układ programów operacyjnych, prezentuje zarys systemu ich wdrażania, a także
przedstawia ogólne założenia opartego na zasadzie subsydiarności podziału interwencji
pomiędzy poziom krajowy i regionalny. Zapewnieniu koordynacji pomiędzy funduszami
polityki spójności na poziomie regionalnym służyć ma, umożliwiona po raz pierwszy
w okresie programowania 2014-2020, realizacja przez samorządy województw programów
dwufunduszowych
(Europejski Fundusz
Społeczny i Europejski Fundusz
Rozwoju
Regionalnego). Instrumentem zapewniającym komplementarność interwencji realizowanych
przez rząd i samorząd terytorialny będzie kontrakt terytorialny.
Zgodnie z Umową Partnerstwa w latach 2014-2020 Europejski Fundusz Społeczny
będzie współfinansował przyjęty przez Radę Ministrów 8 stycznia 2014 roku krajowy
Program Operacyjny Wiedza, Edukacja, Rozwój 2014-2020, dotyczący rozwoju kompetencji
i umiejętności, włączenia społecznego i dobrego rządzenia oraz 16 regionalnych programów
operacyjnych. Krajowy program (zasili go 28% środków funduszu) będzie się koncentrował
na zmianach strukturalnych poszczególnych polityk sektorowych, a także na takich
przedsięwzięciach, które mają charakter ogólnopolski i są priorytetowe z punktu widzenia
polityki państwa, natomiast na poziomie regionalnym interwencja Europejskiego Funduszu
9
Społecznego (72% środków funduszu) będzie dotyczyła bezpośredniego wsparcia osób
w celu poprawy ich sytuacji na rynku.
Program Operacyjny Wiedza, Edukacja, Rozwój obejmuje pięć następujących osi
priorytetowych: I. Osoby młode na rynku pracy, II. Efektywne polityki publiczne dla rynku
pracy, gospodarki i edukacji, III. Szkolnictwo wyższe dla gospodarki i rozwoju, IV. Innowacje
społeczne i współpraca ponadnarodowa oraz V. Pomoc Techniczna.
Projekt Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Mazowieckiego na
lata 2014-2020, przyjęty 8 kwietnia 2014 roku przez Zarząd Województwa Mazowieckiego,
przewiduje utworzenie 9 osi priorytetowych. Problematykę społeczną ujęto głównie
w ramach osi priorytetowych 6. Rozwój rynku pracy i 7. Wspieranie włączenia społecznego
i walka z ubóstwem.
W ramach Osi Priorytetowej 6. zaplanowano realizację priorytetów inwestycyjnych,
których cele szczegółowe zakładają zwiększenie aktywności zawodowej osób pozostających
bez zatrudnienia na mazowieckim rynku pracy oraz zwiększenie roli mikro-, małych i średnich
przedsiębiorstw w tworzeniu nowych miejsc pracy na regionalnym rynku pracy.
Z kolei w ramach Osi Priorytetowej 7. przewidziano do realizacji priorytety
inwestycyjne, których cele szczegółowe obejmują zapobieganie wykluczeniu społecznemu
i ubóstwu oraz podejmowanie działań na rzecz zwiększenia szans na zatrudnienie,
zwiększenie dostępu do usług opieki zdrowotnej i usług społecznych, tworzących szansę
włączenia społecznego i/lub zatrudnienia oraz poprawę jakości i zwiększenie zakresu zadań
realizowanych przez podmioty ekonomii społecznej w obszarze integracji społecznej
i zawodowej.
Strategia Rozwoju Województwa Mazowieckiego do 2030 roku „Innowacyjne
Mazowsze” jest dokumentem przyjętym 28 października 2013 roku przez Sejmik
Województwa Mazowieckiego, który stanowi podstawę polityki rozwoju województwa. Jest
odpowiedzią na wyzwania, którym musi sprostać województwo, aby podnieść jakość życia
mieszkańców, ograniczyć wykluczenie społeczne i bezrobocie, realizować politykę spójności
terytorialnej oraz politykę inteligentnego i zrównoważonego rozwoju.
Za cel strategiczny o charakterze priorytetowym uznano „Rozwój produkcji
ukierunkowanej na eksport w przemyśle zaawansowanych i średniozaawansowanych
technologii oraz w przemyśle i przetwórstwie rolno-spożywczym”. W dokumencie
10
sformułowano również trzy inne cele strategiczne: 1. Wzrost konkurencyjności regionu
poprzez rozwój działalności gospodarczej oraz transfer i wykorzystanie nowych technologii,
2. Poprawa dostępności i spójności terytorialnej regionu oraz kształtowanie ładu
przestrzennego, 3. Poprawa jakości życia oraz wykorzystanie kapitału ludzkiego
i społecznego do tworzenia nowoczesnej gospodarki.
W ramach najistotniejszego z punktu widzenia polityki społecznej celu strategicznego
3. wyznaczono kierunki działań zakładające rozwój kapitału ludzkiego i społecznego,
aktywizację rezerw rynku pracy oraz działania na rzecz poprawy sytuacji demograficznej,
rozwój priorytetowych dla regionu dziedzin nauki, wzrost wykorzystania zasobów ludzkich
poprzez zwiększenie mobilności zawodowej i przestrzennej, przeciwdziałanie zjawisku
wykluczenia społecznego, integrację społeczną, wyrównanie szans edukacyjnych, a także
podnoszenie standardów funkcjonowania infrastruktury społecznej oraz działania na rzecz
ochrony zdrowia i bezpieczeństwa publicznego.
Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych Powiatu Wołomińskiego na lata
2008-2015 jest dokumentem przyjętym 18 grudnia 2008 roku przez Radę Powiatu
Wołomińskiego, który na podstawie diagnozy sytuacji społecznej w powiecie wyznacza
5 priorytetów: 1. Rozwój instytucji służących godzeniu życia zawodowego oraz rodzinnego,
2. Rozwój rodziny oraz środowisk pozarodzinnych, 3. Rozwój aktywnej polityki społecznej,
4. Rehabilitacja zawodowa i społeczna osób niepełnosprawnych, 5. Budowa partnerstwa
publiczno-prywatnego dla rozwiązywania problemów społecznych.
W ramach priorytetu 1. zaplanowano działania zakładające rozwijanie elastycznych
form zatrudnienia, typowych form zatrudniania w ramach przepisów prawa pracy
umożliwiających łączenie pracy zawodowej i wychowania dzieci, gwarantujących
bezpieczeństwo socjalne rodziny, wspieranie inicjatyw lokalnych organizacji pozarządowych
w zakresie organizacji opieki nad dzieckiem oraz rozwoju usług opiekuńczych w innych
formach oraz przeciwdziałanie dyskryminacji kobiet na rynku pracy poprzez promocję
równych szans, współpracę z organizacjami pracodawców oraz środki prawne.
Za działania służące realizacji priorytetu 2. uznano z kolei rozwijanie działalności
Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie poprzez realizowanie projektów społecznych,
rozwijanie działalności publicznych domów dziecka, koordynowanie na poziomie powiatu
systemów pomocy społecznej na rzecz wsparcia rodzin z dziećmi oraz rozwijanie
11
poradnictwa rodzinnego i pedagogiczno-psychologicznego.
Działania wyznaczone w ramach priorytetu 3. skupiono na: zwiększeniu zakresu
wykorzystania świadczeń wspierających aktywność zawodową i edukacyjną, pozyskiwaniu
przez Powiatowy Urząd Pracy środków z Europejskiego Funduszu Społecznego, wspieraniu
samorządów gmin w rozwoju różnych form aktywizacji zawodowej, edukacyjnej oraz
społecznej klientów pomocy społecznej w tym wolontariatu, CIS oraz KIS, pełnemu
wdrożeniu robót publicznych oraz prac społecznie użytecznych jako instrumentu ośrodka
pomocy społecznej w realizacji zatrudnienia socjalnego, kształceniu ustawicznemu
pracowników socjalnych w zakresie realizowania kontraktów socjalnych oraz innych działań
aktywizujących wraz z wprowadzeniem systemu motywacyjnego dla pracowników
socjalnych w przypadku kontraktów socjalnych zakończonych sukcesem, rozwijaniu systemu
informacji obywatelskiej opartego na społecznościach lokalnych oraz wprowadzeniu
monitoringu oraz sprawozdawczości dotyczącej działań aktywizujących.
W ramach priorytetu 4. wyznaczono działania zakładające wspieranie budownictwa
bez barier architektonicznych oraz tworzenie zasobów mieszkań chronionych dla osób
o innych typach niepełnosprawności niż ruchowa, rozwijanie partnerstwa lokalnego na rzecz
aktywizacji osób niepełnosprawnych, objęcie fachową opieką osoby niepełnosprawnej
w celu zmotywowania jej do poszukiwania innych możliwości rozwoju i podjęcia
zatrudnienia, zapewnienie wsparcia psychologicznego dla osób niepełnosprawnych, które
wracają na rynek pracy oraz rozwijanie całościowego podejścia do rehabilitacji i aktywizacji
osób niepełnosprawnych od urodzenia lub wczesnego dzieciństwa, aby przygotować ich do
podjęcia pracy w dorosłym życiu.
Priorytet 5. poświęcono natomiast wzmacnianiu lokalnego kapitału społecznego,
inicjowaniu i finansowaniu lokalnych programów edukacyjnych dotyczących budowania
tożsamości lokalnych w oparciu o kulturę, wspomaganiu powstawania i działalności
lokalnych inicjatyw obywatelskich z udziałem organizacji pozarządowych oraz wzmocnieniu
zdolności instytucjonalnej oraz efektywności funkcjonalnej administracji publicznej oraz
służb publicznych na poziome lokalnym.
Strategia Rozwoju Miasta Ząbki na lata 2007-2015 jest dokumentem przyjętym
20 grudnia 2007 roku przez Radę Miasta Ząbki, który stanowi podstawę polityki rozwoju
miasta. Zawiera on analizę sytuacji społeczno-gospodarczej w mieście, identyfikuje mocne
12
i słabe strony miasta oraz szanse i zagrożenia dla jego rozwoju, formułuje wizję („Miasto Ząbki
atrakcyjnym miejscem życia na obszarze metropolii stołecznej”) i misję rozwoju miasta
(„Przekształcenie Miasta Ząbki w ośrodek konkurencyjnej i innowacyjnej gospodarki lokalnej,
zdrowych warunków zamieszkania, efektywnego inwestowania, pracy i wypoczynku”) oraz
wyznacza 5 celów strategicznych i odpowiadające im cele operacyjne.
W ramach istotnych z punktu widzenia niniejszego dokumentu celów strategicznych
1
(„Rozwój bazy ekonomicznej miasta, wzrost konkurencyjności, innowacyjności,
dywersyfikacja bazy ekonomicznej”), 2 („Poprawa bytowo-komunalnych warunków życia
w mieście”) i 3 („Rozwój zasobów ludzkich, budowa społeczeństwa obywatelskiego,
aktywizacja społeczności lokalnych, aktywne rozwiązywanie problemów społecznych”),
sformułowano cele operacyjne zakładające m.in. uzbrajanie terenów przeznaczonych pod
inwestycje produkcyjne i usługowe, przygotowanie preferencji dla małych i średnich
przedsiębiorstw o innowacyjnym profilu działalności, rozbudowę bazy sportoworekreacyjnej,
budowę
zespołu
ogólnodostępnych
obiektów
centrum
turystyczno-
rekreacyjno-sportowego o ogólnomiejskim charakterze, rozbudowę, remont i modernizację
bazy oświaty i wychowania oraz obiektów kultury, poprawę dostępności usług medycznych,
restrukturyzację i modernizację bazy służby zdrowia, poprawę bezpieczeństwa i organizacji
ruchu drogowego, poprawę bezpieczeństwa w zakresie zagrożenia przestępstwami, a także
inspirowanie i wspieranie inicjatyw obywatelskich, grup mieszkańców i różnych docelowych
grup społecznych, współpracę z organizacjami pozarządowymi, aktywizację społeczności
lokalnych wokół działań skierowanych na osiągnięcie wspólnych celów – budowę więzi
społeczności lokalnej, przeciwdziałanie wykluczeniu społecznemu grup zagrożonych
patologiami i bezrobociem oraz aktywizację i integrację dzieci i młodzieży szkolnej w ramach
zajęć pozalekcyjnych oraz różnych imprez o charakterze grupowym i ogólnomiejskim.
13
II. DIAGNOZA SYTUACJI SPOŁECZNEJ W MIEŚCIE
1. DANE PODSTAWOWE O MIEŚCIE
Miasto Ząbki położone jest w województwie mazowieckim, w południowej części
powiatu wołomińskiego, w bezpośrednim sąsiedztwie Warszawy, Marek oraz Zielonki.
Zajmuje powierzchnię 10,98 km2. Od centrum stolicy dzieli je zaledwie 8 km, co ma
zasadnicze znaczenie dla rozwoju miasta i stanowi o jego atrakcyjności. Mieszkańcy Ząbek
mają możliwość korzystania ze wszelkich dóbr Warszawy, a jednocześnie nie muszą znosić
uciążliwości związanych z zamieszkaniem w dużym ośrodku miejskim. Na atrakcyjność miasta
wpływają również sąsiadujące z nim od północny i wschodu tereny rekreacyjno-turystyczne
oraz oddalony o kilkanaście kilometrów Zalew Zegrzyński.
Ząbki, choć położone w bliskim sąsiedztwie Warszawy, otoczone są lasami, które
znakomicie nadają się na przejażdżki rowerowe i spacery. W lasach tych zamieszkuje drobna
zwierzyna, sporadycznie można spotkać także dziki, a nawet łosie, które czasem
„zapuszczają” się do miasta. Znajdujące się na terenie Ząbek lasy Nadleśnictwa „Drewnica”
to głównie młody drzewostan. Przeważającym gatunkiem jest sosna, występują także brzozy
oraz dęby, w tym kilka starych dębów bezszypułkowych – pomników przyrody. Jeden z nich
znajduje się przy ul. Kolejowej, niedaleko przejazdu kolejowego. Tam też na starych sosnach
swoje gniazda mają myszołowy. Kilka lat temu ścieżkami północno-wschodniej części Ząbek
została wytyczona ścieżka rowerowa, która prowadzi przez najciekawsze części lasu (zaczyna
się na ul. Wojska Polskiego, przy stacji PKP).
Dzieje Ząbek sięgają XVI wieku. Ówczesna wieś królewska, położona na piaszczystym
i bagnistym gruncie na skraju Puszczy Słupskiej, należała do folwarku Bródno. Za czasów
króla Zygmunta Augusta została nadana wójtowi Krzysztofowi Szablewskiemu, a następnie
przekazana wójtowi Zygmuntowi Zambkowi (od jego nazwiska pochodzi pierwotna nazwa
wsi Wola Zambkowa, którą w 1580 roku, gdy jej właścicielami była rodzina Platerów,
zmieniono na Ząbki). W XVII i XVIII wieku, w wyniku przemian gospodarczo-społecznych oraz
szybkiego rozwoju Warszawy, pojawiły się korzystniejsze warunki do rozwoju osadnictwa
we wsi. W 1795 roku, w wyniku III rozbioru Polski, Ząbki znalazły się pod zaborem pruskim.
14
Na l połowę XIX wieku przypadł dalszy rozwój miejscowości. Wpływ na to miała m.in.
lepsza komunikacja z Warszawą. Według danych z 1827 roku Ząbki liczyły 36 budynków i 206
mieszkańców. W latach 80-tych XIX wieku liczba mieszkańców wzrosła do 600. Pod koniec
XIX wieku hrabia Roniker – przedstawiciel rodziny, w rękach których znajdowała się wówczas
miejscowość, wybudował na jej terenie 2 cegielnie i kolejkę wąskotorową w kierunku
Bródna, co pozwoliło na zatrudnienie wielu osób i umożliwiło wywóz cegły. Uruchomienie
w 1862 roku kolei żelaznej z Warszawy do Petersburga spowodowało dalszy napływ ludności
i ożywienie gospodarcze. W 1912 roku rozparcelowano część majątku hrabiego Ronikera
i rozpoczęto tworzenie „miasta-ogrodu” według projektu Tadeusza Tołwińskiego. Projekt
ten, zrealizowany częściowo, odznaczał się pięknem dominant urbanistycznych oraz
doskonałymi proporcjami. Założenia ulic nawiązywały do koncepcji klasycystycznych,
natomiast centralny plac-rynek do tradycji małego miasteczka polskiego.
W okresie międzywojennym nastąpiło, w oparciu o miejscowe cegielnie, ożywienie
budownictwa murowanego w Ząbkach. Pod koniec lat 30-tych XX wieku liczyły one 3 tysiące
mieszkańców. Duże straty dla miejscowości przyniosła trwająca od 14 września 1939 roku do
13 września 1944 roku okupacja hitlerowska. Po wojnie nastąpił dalszy jej rozwój. W 1956
roku Ząbki zostały podniesione do rangi osiedla, a w 1967 roku otrzymały prawa miejskie.
Obecnie Ząbki są jednym z najdynamiczniej rozwijających się miast w sąsiedztwie
Warszawy, świetnie skomunikowanym ze stolicą. Duże nakłady na inwestycje powodują, że
w szybkim tempie rozwija się infrastruktura drogowa, wodno-kanalizacyjna, oświatowa
i sportowa. Towarzyszy temu systematyczny wzrost liczby mieszkańców miasta; liczba osób
faktycznie mieszkających w Ząbkach jest blisko dwukrotnie większa od liczby osób
zameldowanych w mieście, co stanowi dodatkowy atut dla potencjalnych inwestorów, którzy
liczą na pewność i stabilność swoich inwestycji.
2. TRANSPORT I KOMUNIKACJA
Przez Ząbki przebiega droga wojewódzka nr 629 – kierunek: Warszawa – Ząbki
– Marki oraz krzyżujące się drogi wojewódzkie: nr 631 – kierunek: Warszawa – Ząbki – Nowy
Dwór Mazowiecki oraz nr 634 – kierunek: Warszawa – Ząbki – Tłuszcz. Przez miasto
przechodzi również linia kolejowa nr 21 prowadząca z dworca Warszawa Wileńska do
15
Zielonki, na której prowadzony jest wyłącznie ruch podmiejski obsługiwany przez Koleje
Mazowieckie (istnieje przystanek kolejowy Ząbki).
Ząbki są najlepiej skomunikowaną gminą podwarszawską (każdy mieszkaniec miasta
ma dobry dostęp do komunikacji; czas dojścia do przystanku nie jest dłuższy niż 10 min.).
Najbardziej popularnymi środkami transportu na ich terenie są samochody i rowery. W celu
usprawnienia ruchu wewnętrznego gruntownie modernizowane są główne drogi miasta,
powstają nowe ścieżki rowerowe, wybudowano również bezkolizyjny tunel pod torami
kolejowymi.
Z jednej części miasta do drugiej można się dostać autobusami Zarządu Transportu
Miejskiego w Warszawie (linie nr 145, 199, 345 i N62) oraz prywatnymi (np. firmy „Stalko”).
Są one elementem zewnętrznej komunikacji, bowiem wszystkie linie prowadzą do stolicy. Od
2011 roku zameldowani mieszkańcy Ząbek mogą korzystać z nieodpłatnej komunikacji
miejskiej, tj. linii Ząbki 1 i Ząbki 2, które kursują po mieście pozwalając dotrzeć kolejno do
centrum handlowego w Markach i do stacji kolejowej Warszawa Rembertów. Najstarszym
środkiem transportu w mieście jest jednak kolej (Koleje Mazowieckie) relacji Warszawa
Wileńska – Ząbki – Wołomin – Tłuszcz – Małkinia.
Władze miasta w przyszłości chciałyby uruchomić pierwszą, wychodzącą poza
Warszawę, linię tramwajową. Dla usprawnienia transportu równie ważne są modernizowane
i projektowane drogi krajowe (S8 i S17), które ułatwią wjazd i wyjazd z miasta.
3. DEMOGRAFIA
W latach 2011-2013 liczba zameldowanych mieszkańców miasta Ząbki zwiększała się
z roku na rok (z 27.304 w 2011 r. do 29.492 w 2013 r.). Na koniec kolejnych lat większość
wśród ogółu ludności miasta stanowiły kobiety (53,3% w 2011 r. i po 53,4% w latach 20122013).
Należy podkreślić, iż przedstawione powyżej dane statystyczne w istotny sposób
różnią się od stanu faktycznego. Obecnie bowiem w Ząbkach zamieszkuje ok. 50 tysięcy
mieszkańców. Niezameldowaną część ludności miasta stanowią osoby (głównie młode),
które osiedlają się w Ząbkach z uwagi na dostępność tańszych, niż w stolicy, mieszkań (często
na wynajem) i traktują je jako bazę wypadową do swojej działalności zawodowej.
16
W analizowanym okresie zwiększała się zarówno liczba dzieci i młodzieży, jak i osób
w wieku produkcyjnym i poprodukcyjnym. Dane szczegółowe w tym zakresie przedstawiają
poniższe wykresy.
Wykresy 1-2. Ludność miasta oraz jej struktura wiekowa w latach 2011-2013
30000
27304
29492
28490
0%
10%
25000
7046
7417
7723
17068
17774
18324
3190
3299
3445
2011 r.
2012 r.
2013 r.
20%
30%
20000
14549
12755
15000
15211
13279
15734
13758
40%
50%
60%
10000
70%
80%
5000
90%
100%
0
2011 r.
2012 r.
2013 r.
liczba mieszkańców miasta ogółem
liczba mężczyzn
liczba kobiet
liczba osób w wieku przedprodukcyjnym
liczba osób w wieku produkcyjnym
liczba osób w wieku poprodukcyjnym
Źródło danych: Główny Urząd Statystyczny.
Wzrost liczby mieszkańców miasta był efektem dodatniego przyrostu naturalnego
(+276 w 2011 r., +331 w 2012 r., +312 w 2013 r.), ale przede wszystkim coraz bardziej
korzystnego salda migracji (+1.014 w 2011 r., +1.064 w 2012 r., +1.130 w 2013 r.), która
odbywała się głównie w ruchu wewnętrznym.
Jak już wspomniano, do Ząbek przybywają głównie ludzie młodzi, którzy znajdują
zatrudnienie w Warszawie lub w jej okolicach. Ważnym czynnikiem przyciągającym nowych
mieszkańców jest dynamicznie rozwijające się budownictwo mieszkaniowe w mieście oraz
bezpośrednie sąsiedztwo stolicy. Istotna wydaje się również bliskość i dostępność obiektów
infrastruktury, w tym dużych centrów handlowych znajdujących się w niewielkiej odległości
od miasta.
Dane szczegółowe na temat ruchu naturalnego i migracyjnego ludności miasta
przedstawiają poniższe wykresy.
17
Wykresy 3-4. Ruch naturalny i migracyjny ludności miasta w latach 2011-2013
1014
496
2011 r.
2011 r.
220
1014
276
515
184
2012 r.
1064
2012 r.
1064
331
1130
494
2013 r.
2013 r.
182
1130
312
0
200
liczba urodzeń żywych
przyrost naturalny
400
liczba zgonów
600
950
1000
1050
1100
1150
saldo migracji w ruchu wewnętrznym
saldo migracji w ruchu zagranicznym
saldo migracji ogółem
Zachodzące w mieście zmiany demograficzne pozwalają z jednej strony stwierdzić, że
jest ono bardzo dobrym miejscem do osiedlania się, z drugiej natomiast rodzą poważne
konsekwencje dla jego rozwoju oraz panujących w nim warunków życia. Przy ponad 40%
udziale niezameldowanych w gronie faktycznie zamieszkujących w mieście następuje istotny
ubytek dochodów budżetu miasta z tytułu jego udziału w podatku od dochodów osób
fizycznych, zwiększa się wachlarz potrzeb ludności, dotyczących m.in. infrastruktury
technicznej i społecznej, i skala zjawisk patologicznych, postępuje degradacja środowiska
naturalnego, powodowana bardzo dużym natężeniem ruchu drogowego oraz nasilonym
wytwarzaniem różnego rodzaju odpadów, tak przez miejscowe podmioty gospodarcze, jak
i mieszkańców.
W perspektywie najbliższych lat konieczne jest kontynuowanie starań (m.in. poprzez
dalsze inwestycje w infrastrukturę), by osiedlający się w Ząbkach mieszkańcy identyfikowali
się z miastem, nie traktowali je jako „tymczasową „przystań”, a zaczęli je postrzegać, jako
miejsce, w którym warto osiedlić się na stałe, założyć rodziny, płacić podatki. Szczególną
uwagę należy przy tym zwrócić na rosnącą liczbę osób starszych, co z kolei będzie m.in.
wymagało dostosowania w szerszym zakresie niż dotychczas wachlarza usług społecznych do
ich potrzeb.
18
4. GOSPODARKA
Ząbki aspirują do roli wiodącego miasta we wschodniej części aglomeracji
warszawskiej. Położenie w bezpośrednim sąsiedztwie Warszawy tworzy ogromne
i niepowtarzalne możliwości dla rozwoju gospodarki miasta. Wiąże się z tym jednak
olbrzymia presja urbanizacyjna, przejawiająca się w ostatnich latach głównie w sferach:
mieszkaniowej, infrastruktury technicznej i społecznej.
W latach 2011-2013 liczba podmiotów gospodarczych funkcjonujących w mieście
zwiększała się z roku na rok (z 4.552 w 2011 r. do 5.051 w 2013 r.). Wśród nich zdecydowaną
większość stanowiły podmioty o charakterze prywatnym (4.580 w 2011 r., 4.794 w 2012 r.,
5.022 w 2013 r.). Dane szczegółowe w tym zakresie przedstawia poniższy wykres.
Wykres 5. Podmioty gospodarcze w mieście w latach 2011-2013
5000
4580
4552
4794
4766
5051
5022
4500
4000
3500
3000
2500
2000
1500
1000
500
28
28
29
2011 r.
2012 r.
2013 r.
0
liczba podmiotów gospodarczych ogółem
liczba podmiotów gospodarczych publicznych
liczba podmiotów gospodarczych prywatnych
Na koniec 2013 roku działalność gospodarcza w mieście była przede wszystkim
prowadzona w postaci handlu hurtowego i detalicznego oraz usług w zakresie napraw (1.432
podmioty). Duża liczba podmiotów prowadziła również działalność w takich sekcjach, jak:
budownictwo (585), działalność profesjonalna, naukowa i techniczna (488), przetwórstwo
przemysłowe (430), transport i gospodarka magazynowa (401), a także działalność związana
19
z obsługą rynku nieruchomości (267), informacja i komunikacja (229), działalność w zakresie
usług administrowania i działalność wspierająca (206) oraz opieka zdrowotna i pomoc
społeczna (197). Dane szczegółowe w tym zakresie przedstawia poniższy wykres.
Wykres 6. Podmioty gospodarcze w mieście w poszczególnych sekcjach Polskiej Klasyfikacji
Działalności (PKD) w 2013 roku
handel i usługi w zakresie napraw
16
143
148
173
59
budownictwo
277
działalność profesjonalna, naukowa i techniczna
przetwórstwo przemysłowe
1432
197
transport i gospodarka magazynowa
obsługa rynku nieruchomości
informacja i komunikacja
206
usługi administrowania i działalność wspierająca
229
opieka zdrowotna i pomoc społeczna
działalność finansowa i ubezpieczeniowa
267
585
zakwaterowanie i usługi gastronomiczne
edukacja
401
430
488
kultura, rozrywka i rekreacja
rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo
pozostałe sekcje
Dzięki doskonałemu skomunikowaniu z Warszawą, Ząbki stanowią świetną bazę dla
biznesu. Na terenie miasta znajduje się Praska Giełda Spożywcza – jeden z największych tego
rodzaju obiektów na Mazowszu oraz wiele sklepów i punktów usługowych. Ich liczba stale się
zwiększa, co jest efektem dużego przyrostu liczby mieszkańców. To z kolei stwarza m.in.
konieczność rozbudowy bazy mieszkaniowej, stąd prężnie działające firmy developerskie na
terenie miasta.
Władze miasta dbają o stworzenie dobrego klimatu dla biznesu. Corocznie organizują
spotkania dla przedstawicieli firm, współpracujących z miastem, podczas których honorują
najdynamiczniej rozwijające się firmy, poprzez wręczenie ich przedstawicielom statuetek.
Współpraca miasta z przedsiębiorcami polega na udzielaniu zniżek dla zameldowanych
mieszkańców Ząbek na produkty i usługi oferowane przez firmy (tzw. „Akcja zniżka
za dowód”). Od 2013 roku ząbkowscy przedsiębiorcy przy współpracy z samorządem miasta
20
organizują spotkania, w ramach których odbywają się szkolenia i dyskusje, co sprzyja
integracji środowiska biznesu. Owocem tych spotkań jest stworzenie przez ząbkowskich
przedsiębiorców grupy networkingowej „Przedsiębiorcze Ząbki”. W planach samorządu
miasta jest również stworzenie w jego obrębie tzw. inkubatora przedsiębiorczości.
W gospodarce Ząbek marginalną rolę odgrywa rolnictwo. Użytki rolne zajmują
jedynie 17,1% ich powierzchni, w tym grunty orne 7,5%. Obecnie w mieście nie ma terenów,
na których faktycznie prowadzona jest produkcja rolnicza. Dane szczegółowe na temat
struktury gruntów w mieście przedstawia poniższy wykres.
Wykres 7. Użytki rolne, lasy i grunty leśne, pozostałe grunty i nieużytki (w ha)
81,97; 7,5% 8,43; 0,8%
grunty orne (w ha)
96,87; 8,8%
sady (w ha)
łąki i pastwiska (w ha)
586,14; 53,4%
324,59; 29,6%
powierzchnia lasów i gruntów
leśnych (w ha)
powierzchnia pozostałych
gruntów i nieużytków (w ha)
Źródło danych: Urząd Miasta Ząbki.
5. RYNEK PRACY
Według danych Głównego Urzędu Statystycznego i Powiatowego Urzędu Pracy
w Wołominie, w latach 2010-2012 liczba posiadających zatrudnienie mieszkańców miasta
ulegała wahaniom (4.245 w 2010 r., 4.453 w 2011 r., 4.319 w 2012 r.), a w latach 2010-2013
liczba osób bezrobotnych zwiększała się z roku na rok (z 747 w 2010 r. do 1.153 w 2013 r.).
Wśród tych ostatnich w 2010 roku oraz w latach 2012-2013 większość stanowili mężczyźni
(51,4% w 2010 r., 50,8% w 2012 r., 50,7% w 2013 r.), a w 2011 roku kobiety (50,1%). Udział
osób pozostających bez pracy w ogóle mieszkańców miasta będących w wieku produkcyjnym
zwiększał się z roku na rok: w 2011 roku wyniósł 4,7%, rok później 5,7%, a w 2013 roku 6,3%.
Dane szczegółowe w tym zakresie przedstawiają poniższe wykresy.
21
Wykres 8. Mieszkańcy miasta posiadający
zatrudnienie w latach 2010-2012*
4500
4245
4453
4319
Wykres 9. Bezrobotni w mieście według płci
w latach 2010-2013
1153
1200
1005
4000
1000
3500
800
3000
2500
2177
2068
2384
2069
2201
2118
747
684
600
2000
1500
801
400
363
400
401
585 568
511494
1000
200
500
0
0
2010 r.
2011 r.
2012 r.
2010 r.
2011 r.
2012 r.
2013 r.
liczba osób pracujących ogółem
liczba osób bezrobotnych ogółem
liczba pracujących mężczyzn
liczba bezrobotnych mężczyzn
liczba pracujących kobiet
liczba bezrobotnych kobiet
*bez pracujących w jednostkach budżetowych działających w zakresie obrony narodowej i bezpieczeństwa
publicznego, osób pracujących w gospodarstwach indywidualnych w rolnictwie, duchownych oraz pracujących
w organizacjach, fundacjach i związkach, bez podmiotów gospodarczych o liczbie pracujących do 9 osób.
Źródło danych: Główny Urząd Statystyczny i Powiatowy Urząd Pracy w Wołominie.
Wzrost liczby bezrobotnych w mieście Ząbki wpisywał się w powiatową, a także
wojewódzką tendencję. Potwierdzają to ukazane na tle kraju dane dotyczące stopy
bezrobocia w powiecie wołomińskim i w województwie mazowieckim, które przedstawia
poniższy wykres.
22
Wykres 10. Stopa bezrobocia w powiecie wołomińskim, w województwie mazowieckim i w kraju
w latach 2010-2013 (w %)
17,1
18
15,7
15
13,1
12,4
13,4
12
9,7
9,8
2010 r.
2011 r.
13,4
13,4
12,5
11,0
10,7
9
6
3
0
stopa bezrobocia w powiecie wołomińskim
2012 r.
2013 r.
stopa bezrobocia w województwie mazowieckim
stopa bezrobocia w kraju
Na koniec 2013 roku wśród bezrobotnych w mieście największe grupy stanowiły
osoby młode w wieku 25-34 lata, często bez doświadczenia zawodowego (312 osób) oraz
osoby w wieku 35-44 lata (293 osoby), osoby pozostające bez zatrudnienia długotrwale,
12 miesięcy i więcej (łącznie 459 osób), osoby ze stażem pracy od 5 do 10 lat (211 osób) oraz
bez stażu pracy (202 osoby), a także osoby z wykształceniem gimnazjalnym i niższym (319
osób) oraz policealnym i średnim zawodowym (290 osób).
Największy odsetek kobiet wśród bezrobotnych odnotowano w gronie osób w wieku
25-34 lata (57,1%), pozostających bez pracy od 6 do 12 miesięcy (53,2%), ze stażem pracy od
10 do 20 lat (59,7%) oraz z wykształceniem wyższym (73,4%).
Dane szczegółowe uwzględniające podział bezrobotnych w mieście według wieku,
czasu pozostawania bez pracy, stażu pracy i wykształcenia przedstawiają poniższe wykresy.
23
Wykresy 11-14. Bezrobotni w mieście na koniec 2013 roku według wieku, czasu pozostawania
bez pracy, stażu pracy i poziomu wykształcenia
18-24 lata
129
55
25-34 lata
do 1 miesiąca
312
178
35-44 lata
45-54 lata
0
200
300
400
liczba bezrobotnych ogółem według wieku
liczba kobiet bezrobotnych według wieku
240
113
0
50
100
150
do 1 roku
5-10 lat
211
110
10-20 lat
114
8
0
36
50
średnie
ogólnokształcące
78
zasadnicze
zawodowe
84
gimnazjalne i niższe
100
150
290
149
127
191
189
87
30 lat i więcej
199
146
policealne
i średnie zawodowe
193
99
20-30 lat
250
131
67
1-5 lat
200
liczba bezrobotnych ogółem według czasu
pozostawania bez pracy
liczba bezrobotnych kobiet według czasu
pozostawania bez pracy
wyższe
83
219
103
202
bez stażu
235
125
powyżej 24
miesięcy
100
222
109
12-24
miesiące
44
60-64 lata
158
80
6-12 miesięcy
137
64
79
3-6 miesięcy
238
113
55-59 lat
1-3 miesiące
293
158
38
200
250
liczba bezrobotnych ogółem według stażu
pracy
liczba bezrobotnych kobiet według stażu
pracy
218
319
111
0
70 140 210 280 350
liczba bezrobotnych ogółem według poziomu
wykształcenia
liczba bezrobotnych kobiet według poziomu
wykształcenia
Źródło danych: Powiatowy Urząd Pracy w Wołominie.
24
Na koniec 2013 roku wśród bezrobotnych w mieście największe grupy stanowiły
osoby, dla których ostatnimi miejscami pracy były podmioty gospodarcze zajmujące się
handlem i usługami w zakresie napraw (108 osób), przetwórstwem przemysłowym (62),
budownictwem (46) i edukacją (20), reprezentujące administracją publiczną i obronę
narodową (20) oraz prowadzące działalność finansową i ubezpieczeniową (18). Dane
szczegółowe w tym zakresie przedstawia poniższy wykres.
Wykres 15. Bezrobotni w mieście na koniec 2013 roku według rodzaju działalności ostatniego
miejsca pracy
handel i usługi w zakresie napraw
przetwórstwo przemysłowe
108; 11,4%
budownictwo
62; 6,5%
usługi administrowania i działalność wspierająca
zakwaterowanie i usługi gastronomiczne
493; 51,8%
108; 11,4% 9; 0,9%
46; 4,8%
administracja publiczna i obrona narodowa
23; 2,4%
20; 2,1%
20; 2,1%
18; 1,9%
działalność finansowa i ubezpieczeniowa
transport i gospodarka magazynowa
opieka zdrowotna i pomoc społeczna
13; 1,4%
edukacja
12; 1,3%
10; 1,1%
działalność profesjonalna, naukowa i techniczna
9; 0,9%
informacja i komunikacja
inne sekcje
działalność niezidentyfikowana
Źródło danych: Powiatowy Urząd Pracy w Wołominie.
W analizowanym roku liczba zgłoszonych wolnych miejsc pracy wyniosła 74, przy
czym na koniec roku były dostępne 4 miejsca. Najwięcej ofert dotyczyło możliwości
zatrudnienia w usługach administrowania i w ramach działalności wspierającej (23 oferty)
oraz w przetwórstwie przemysłowym (16).
Analizując sytuację na lokalnym rynku pracy oraz położenie mieszkańców miasta
pozostających bez zatrudnienia, należy zwrócić uwagę na trzy zasadnicze kwestie. Pierwsza
z nich dotyczy potrzeby kontynuowania starań na rzecz tworzenia nowych miejsc pracy, m.in.
poprzez zachęcanie inwestorów do podejmowania działalności gospodarczej w mieście. Druga
kwestia odnosi się do procesu aktywizacji bezrobotnych i konieczności zwrócenia szczególnej
25
uwagi na osoby bez stażu pracy lub z krótkim stażem pracy, którym należy dać możliwość
podjęcia pierwszej pracy lub poszerzenia doświadczenia zawodowego. Warto mieć także na
uwadze osoby mające za sobą kilkunastoletni okres zatrudnienia, którym powinno się
zapewnić dostęp do kursów i szkoleń umożliwiających podniesienie lub zmianę kwalifikacji
zawodowych. Wreszcie trzecia kwestia wiąże się z potrzebą stałego motywowania dzieci
i młodzieży do nauki, by w przyszłości, dzięki zdobytemu wykształceniu, mieli większe szanse
na podjęcie zatrudnienia.
6. ZASOBY MIESZKANIOWE
Systematyczny wzrost liczby mieszkańców miasta determinuje rozwój budownictwa
mieszkaniowego na jego terenie. Według danych Głównego Urzędu Statystycznego, w latach
2010-2012 liczba mieszkań w mieście Ząbki zwiększała się z roku na rok (z 11.700 w 2010 r.
do 13.152 w 2012 r.). Z kolei z danych Urzędu Miasta wynika, że w latach 2011-2013 liczba
mieszkań komunalnych będących w zasobach miasta spadała nieznacznie z roku na rok
(z 249 w 2011 r. do 242 w 2013 r.). Wśród nich w 2011 roku było 20 mieszkań socjalnych,
a w latach 2012-2013 po 48 mieszkań socjalnych.
W mieście występuje duża podaż mieszkań na wynajem. Na jego terenie znajduje się
wiele wielkopowierzchniowych domów (willi), wynajmowanych osobom, które nie są
zameldowane. Podobnie sytuacja wygląda z mieszkaniami dostępnymi w nowych osiedlach
deweloperskich. Wiele spośród nich kupowanych jest w celu odsprzedaży lub wynajmu
– w obu przypadkach lokale te są zajmowane także przez osoby niezameldowane.
W 2012 roku, w porównaniu z rokiem poprzednim, znacznie spadła liczba nowo
oddanych mieszkań w mieście (z 904 w 2011 r. do 583 z w 2012 r.). Wśród nich nie było
mieszkań poszerzających
zasoby miasta. Dane szczegółowe na temat zasobów
mieszkaniowych w mieście przedstawiają poniższe wykresy.
26
Wykres 16. Zasoby mieszkaniowe w mieście
w latach 2010-2012
Wykres 17. Mieszkania pozostające
w zasobach miasta w latach 2011-2013
15000
12594
12000
13152
249
244
250
242
11700
200
9000
6000
150
5107
5183
5224
100
3000
477
904
50
583
0
48
48
2012 r.
2013 r.
20
0
2010 r.
2011 r.
2012 r.
liczba budynków mieszkalnych w mieście
2011 r.
liczba mieszkań komunalnych
liczba mieszkań w mieście
liczba nowo oddanych mieszkań w mieście
liczba mieszkań socjalnych
Źródło danych: Główny Urząd Statystyczny i Urząd Miasta Ząbki.
Na koniec 2012 roku większość mieszkań w mieście była wyposażona w instalacje
techniczno-sanitarne w postaci wodociągu, ustępu spłukiwanego, łazienki, centralnego
ogrzewania i gazu sieciowego. Najlepiej wyglądała sytuacja z dostępem do sieci
wodociągowej, do której podłączonych było 97,6% mieszkań. Ustęp spłukiwany i łazienkę
posiadało odpowiednio 97,3 i 96,4% mieszkań, a do centralnego ogrzewania i sieci gazowej
dostęp miało odpowiednio 94,8 i 89,9% mieszkań.
Mieszkańcy miasta, którzy z uwagi na trudną sytuację materialną nie byli w stanie
pokryć kosztów związanych z utrzymaniem mieszkania, otrzymywali, po spełnieniu
określonych warunków, dodatki mieszkaniowe. Jest to świadczenie pieniężne udzielane
w ramach zadań własnych gminy i realizowane przez Ośrodek Pomocy Społecznej w Ząbkach.
Dane szczegółowe w tym zakresie przedstawia poniższa tabela.
Tabela 1. Dodatki mieszkaniowe przyznane w mieście w latach 2011-2013
2011 r.
2012 r.
2013 r.
liczba osób, którym przyznano dodatki mieszkaniowe
120
149
165
liczba przyznanych dodatków mieszkaniowych
592
782
914
wartość przyznanych dodatków mieszkaniowych (w zł)
123.643
153.615
173.269
Źródło danych: Ośrodek Pomocy Społecznej w Ząbkach.
27
W latach 2011-2013 liczba osób, którym przyznano dodatki mieszkaniowe w mieście
zwiększała się z roku na rok (ze 120 w 2011 r. do 165 w 2013 r.), podobnie jak liczba
udzielonych świadczeń (z 592 w 2011 r. do 914 w 2013 r.) oraz wysokość kwot
wydatkowanych na realizację tego zadania (ze 123.634 zł w 2011 r. do 173.269 w 2013 r.).
7. BEZDOMNOŚĆ
W ujęciu socjologicznym bezdomność jest problemem społecznym charakteryzującym
się brakiem stałego miejsca zamieszkania. Ze względu na trudną do określenia skalę, złożone
przyczyny oraz szczególnie dotkliwe społeczno-ekonomiczne skutki jest zjawiskiem o zasięgu
i znaczeniu
globalnym, mającym
jednocześnie
specyficzne
regionalne
i lokalne
uwarunkowania, które wpływają na dobór odpowiednich środków przeciwdziałania.
Złożoność przyczyn bezdomności wynika z tego, że niejednokrotnie są one ze sobą
powiązane, częstokroć trudno jest określić pierwotną przyczynę problemu. Wiele osób staje
się bowiem bezdomnymi w wyniku splotu niekorzystnych zdarzeń, które występują po sobie
i wzajemnie się przenikają.
Bezdomność może być efektem panującej sytuacji społeczno-ekonomicznej (w tym
wzrostu bezrobocia, postępującej likwidacji hoteli robotniczych, braku miejsc w szpitalach,
zakładach opiekuńczych, domach pomocy społecznej, braku opieki nad wychowankami
domów dziecka po ukończeniu 18 lat, braku ośrodków dla nosicieli wirusa HIV) i prawnej
(możliwość wyeksmitowania lokatora za długi i zaległości w opłatach czynszowych), może
mieć również podłoże patologiczne (alkoholizm, przestępczość, odrzucenie lub brak opieki
ze strony najbliższych, rozwód lub trwały rozpad więzi formalnych lub nieformalnych,
prostytucja kobiet, przemoc w rodzinie) oraz wynikać z przyczyn socjopsychologicznych
(świadomy wybór innego sposobu życia, odrzucenie obowiązującego systemu wartości)
i osobowościowych (poczucie niższości, osamotnienia, wstydu, przekonania o złym świecie
i ludziach).
Przeciwdziałanie problemowi bezdomności wymaga aktywnego, zintegrowanego
i kompleksowego działania. Wykorzystanie istniejących zasobów środowiska i tworzenie
warunków do wdrażania nowych form wsparcia na rzecz osób bezdomnych i ich integracji
z otoczeniem powinno stanowić podstawowy cel prowadzonej na szczeblu lokalnym polityki
społecznej.
28
Pomoc osobom bezdomnym i zagrożonym bezdomnością w mieście Ząbki świadczy
Ośrodek Pomocy Społecznej. W 2010 roku z powodu bezdomności objął on wsparciem
11 rodzin liczących 26 osób, rok później 12 rodzin liczących 24 osoby, a w 2013 roku
14 rodzin liczących 20 osób. W razie potrzeby bezdomni z miasta kierowani są do noclegowni
Fundacji „Dzieci Ulicy” w Ząbkach i schronisk funkcjonujących poza jego terenem.
8. EDUKACJA I WYCHOWANIE
W roku szkolnym 2013/2014 na terenie miasta Ząbki funkcjonowały: 3 publiczne
przedszkola, 15 niepublicznych przedszkoli i 2 niepubliczne punkty przedszkolne, 4 publiczne
szkoły podstawowe, w tym 1 publiczna szkoła podstawowa funkcjonująca w Zespole
Publicznych Szkół Katolickich, 1 prywatna szkoła podstawowa o uprawnieniach szkoły
publicznej oraz 3 publiczne gimnazja, w tym 1 publiczne gimnazjum funkcjonujące w Zespole
Szkół Katolickich. Dane szczegółowe na ich temat przedstawia poniższa tabela.
Tabela 2. Przedszkola i szkoły w mieście w roku szkolnym 2013/2014
lp.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
17.
18.
19.
nazwa placówki
Przedszkole Publiczne Nr 1 „Zielony Dinek”
Przedszkole Publiczne Nr 2 „Leśny Zakątek”
Przedszkole Publiczne Nr 3 „Skrzat”
Szkoła Podstawowa Nr 1 im. gen Franciszka Kleeberga
Szkoła Podstawowa Nr 2 im. Jana Kochanowskiego
Szkoła Podstawowa Nr 3 im. Małego Powstańca
Publiczne Gimnazjum Nr 1 im. Jana Pawła II
Publiczne Gimnazjum Nr 2 im. Księdza Jerzego
Popiełuszki
Zespół Publicznych Szkół Katolickich im. Księdza Jana
Twardowskiego (Szkoła Podstawowa i Gimnazjum)
Prywatna Szkoła Podstawowa im. Księdza Jerzego
Popiełuszki
Przedszkole Niepubliczne „Pinokio”
Przedszkole Niepubliczne „Oliver”
Przedszkole Niepubliczne „Krasnal”
Przedszkole Niepubliczne „Jagódka”
Przedszkole Niepubliczne im. Jana Pawła II
Przedszkole Niepubliczne „Bajka”
Przedszkole Niepubliczne „Pod Muchomorem”
Przedszkole Niepubliczne „Jasia i Małgosi”
Przedszkole Niepubliczne „Smyk”
adres placówki
ul. Wyspiańskiego 22, 05-091 Ząbki
ul. Prusa 3/5, 05-091 Ząbki
ul. Westerplatte 1/11, 05-091 Ząbki
ul. Piłsudskiego 35, 05-091 Ząbki
ul. Batorego 11, 05-091 Ząbki
ul. Kościelna 2, 05-091 Ząbki
ul. Harcerska 9, 05-091 Ząbki
ul. 11 Listopada 4, 05-091 Ząbki
ul. Piłsudskiego 95c, 05-091 Ząbki
ul. Budkiewicza 20, 05-091 Ząbki
ul. Kwiatowa 5b, 05-091 Ząbki
ul. Graniczna 30d, 05-091 Ząbki
ul. Świerkowa 6, 05-091 Ząbki
ul. 11 Listopada 4a, 05-091 Ząbki
ul. Skrajna 8, 05-091 Ząbki
ul. Saperów 6, 05-091 Ząbki
ul. Malczewskiego 4, 05-091 Ząbki
ul. Kościelna 9, 05-091 Ząbki
29
20.
21.
Przedszkole Niepubliczne „Nasza Lokomotywa”
Niepubliczne Przedszkole „Przystań Elfów”
22.
Przedszkole Niepubliczne „Bezpieczny Przedszkolak”
23.
24.
25.
Przedszkole Niepubliczne „Małego Kopernika”
Przedszkole Niepubliczne „Miś”
Przedszkole Niepubliczne „Zozole”
26.
Punkt Przedszkolny „Mały Krokodyl”
27.
Niepubliczny Punkt Przedszkolny „Tajemnicza Wyspa”
ul. Wyzwolenia 63, 05-091 Ząbki
ul. Kuleszy 24, 05-091 Ząbki
ul. Ignacego Krasickiego 14,
05-091 Ząbki
ul. Powstańców 34, 05-091 Ząbki
ul. 11-go Listopada 85, 05-091 Ząbki
ul. Powstańców 70a, 05-091 Ząbki
ul. Piłsudskiego 111, lok. 4,
05-091 Ząbki
ul. Harcerska 2, 05-091 Ząbki
Według danych Głównego Urzędu Statystycznego, w latach szkolnych 2010/112012/13 liczba dzieci uczęszczających w mieście do placówek przedszkolnych rosła z roku na
rok (w roku 2010/11 – 1.581, w roku 2011/12 – 1.694, w roku 2012/13 – 1.893). Zwiększała
się również liczba dzieci pobierających naukę w szkołach podstawowych (w roku 2010/11
– 2.601, w roku 2011/12 – 2.292, w roku 2012/13 – 2.351), natomiast liczba dzieci
i młodzieży uczęszczających do szkół gimnazjalnych spadała z roku na rok (w roku 2010/11
– 1.038 w roku 2011/12 – 1.031, w roku 2012/13 – 1.012).
Władze Miasta Ząbki podejmują różnego typu działania na rzecz unowocześniania
i modernizacji bazy lokalowej szkół i placówek oświatowych. Warunki nauki i pobytu
ucznia/dziecka w publicznych szkołach i przedszkolach z roku na rok stają się coraz lepsze
i osiągają standardy jakości w zakresie wyposażenia szkół/przedszkoli w różnego typu
nowoczesne pomoce dydaktyczne i sprzęt multimedialny. Ząbkowskie szkoły posiadają
pracownie komputerowe, pracownie przedmiotowe oraz sale lekcyjne wyposażone
w audiowizualne pomoce dydaktyczne: rzutniki multimedialne, tablice interaktywne wraz
z oprogramowaniem, projektory, tablety. Dzięki takiemu doposażeniu sal i pracowni
nauczyciele prowadzą zajęcia edukacyjne przy użyciu najnowszych technik, wizualizują lekcje
oraz korzystają z zasobów Internetu i przedmiotowych programów komputerowych.
Wykorzystanie przez nauczycieli tego typu pomocy w procesie nauczania jest istotnym
elementem w uatrakcyjnianiu przekazu informacji z zakresu realizacji podstawy
programowej z poszczególnych zajęć edukacyjnych oraz wpływa na szybsze przyswajanie
przez uczniów przekazywanych wiadomości z danego przedmiotu.
Szkoły w mieście oferują wysoki poziom edukacji, który stawia je w jednym rzędzie
z najlepszymi szkołami w regionie. Dyrektorzy szkół i przedszkoli sumiennie i rzetelnie
30
organizują pracę szkoły/przedszkola, tworząc sprzyjające warunki do realizacji zadań
statutowych
edukacyjnych,
wychowawczych
i
opiekuńczych.
Realizują
koncepcję
szkoły/placówki przyjaznej dziecku, otwartej na potrzeby uczniów, rodziców i najbliższego
środowiska lokalnego.
Szczególną wagę w organizacji pracy szkoły przywiązuje się do tworzenia
odpowiednich warunków w zakresie rozwijania zainteresowań uczniów posiadających
uzdolnienie
kierunkowe,
jak
i
wyrównywania
braków
edukacyjnych,
zgodnie
ze zdiagnozowanymi w szkołach potrzebami w tym zakresie. W związku z powyższym na
terenie szkół działają, w ramach bogatej oferty zajęć pozalekcyjnych, różnego typu koła
przedmiotowe, koła rozwijające zainteresowania uczniów, jak i rożnego typu zajęcia
wyrównawcze oraz korekcyjno-kompensacyjne. Dzięki zatrudnianiu wykwalifikowanej kadry
pedagogicznej oraz stwarzaniu odpowiednich warunków dla kreatywności jej członków,
w szkołach realizowane są autorskie programy nauczania, organizowane są rożnego typu
konferencje, konkursy, olimpiady przedmiotowe i sportowe. Ponadto szkoły uczestniczą
w międzynarodowych wymianach młodzieży szkolnej, w programie „Międzynarodowej
Współpracy Szkół – „Comenius”, oraz biorą udział w rożnego typy projektach unijnych
związanych z oświatą i edukacją. Dbanie o dobrą organizację pracy dydaktycznowychowawczej w szkołach oraz tworzenie odpowiedniego klimatu do nauki i pracy sprawia,
że uczniowie ząbkowskich szkół osiągają różnego typu sukcesy uczestnicząc w różnorodnych
konkursach przedmiotowych oraz zawodach sportowych. Uzyskują tytuły laureatów
i finalistów w konkursach przedmiotowych oraz różnego typu zawodach sportowych
organizowanych na szczeblu gminnym, powiatowym, wojewódzkim, ogólnopolskim oraz
międzynarodowym.
Na terenie miasta Ząbki funkcjonują również 3 niepubliczne żłobki. Ich dane
adresowe przedstawia poniższa tabela.
Tabela 3. Żłobki w mieście w roku szkolnym 2013/2014
lp.
1.
2.
nazwa placówki
Niepubliczny Żłobek „Przystań Elfów”
Niepubliczny Żłobek „Przytulny Domek”
3.
Niepubliczny Żłobek „Antolinka”
adres placówki
ul. Ks. Kuleszy 24, 05-091 Ząbki
ul. Krucza 6c, 05-091 Ząbki
ul. Powstańców 26 m. 16,
05-091 Ząbki
31
9. KULTURA
Główną instytucją prowadzącą działalności kulturalną w mieście jest Miejski Ośrodek
Kultury. Jest on zlokalizowany w dwóch miejscach, tj. w zabytkowej willi „Alina”, której
właścicielem w latach 20-tych XX wieku był gen. Władysław Sikorski, oraz w budynku trybuny
głównej, gdzie znajduje się dobrze wyposażona sala widowiskowa z zapleczem.
Bieżąca działalność Ośrodka prowadzona jest w ramach różnych sekcji i kół
zainteresowań, tj. Pracowni Rysunku i Malarstwa (dla dzieci, młodzieży i dorosłych), Studia
Teatralnego, Warsztatów Ceramicznych, Warsztatów Wokalnych, nauki gry na instrumentach
klawiszowych, nauki gry na gitarze, Klubu Tańca Nowoczesnego „Fart”, tańca towarzyskiego
(dla dzieci i dorosłych), lekcji baletu, Warsztatów Fotograficznych, Grupy Edukacji
Artystycznej (plastyka, rytmika, zabawa w teatr), Plastyki dla dzieci młodszych, MiejskoParafialnego Chóru „Cantores Misericordiae”, treningu pamięci, a także Klubów Seniora
„Relaks” i „Retro” oraz Chóru Seniora „Złota Jesień”. Oprócz codziennych zajęć MOK
organizuje wystawy, konkursy i interesujące spotkania z artystami. Co roku Ośrodek
obejmuje swoją ofertą ok. 8 tysięcy mieszkańców miasta.
Ważną instytucją kulturalną w mieście jest również Miejska Biblioteka Publiczna,
która udostępnia księgozbiór wypożyczając książki na zewnątrz oraz umożliwia korzystanie
na miejscu z księgozbioru podręcznego oraz czasopism i prasy codziennej. W Czytelni
Biblioteki istnieje możliwość opracowywania tematów zadanych przez placówki szkolne,
przygotowywania się do olimpiad przedmiotowych, a także rozwijania zainteresowań przy
wykorzystaniu dostępnych encyklopedii, leksykonów, słowników i książek niebeletrystycznych
z różnych dziedzin wiedzy. W Czytelni można także przeglądać wydawnictwa albumowe
z różnych dziedzin, m.in. albumy o zwierzętach, historii Polski, drugiej wojnie światowej,
historii starożytnej, geografii, malarstwa, grafiki, rzeźby itp. Biblioteka poza udostępnianiem
księgozbioru realizuje również ciekawe inicjatywy, m.in. spotkania pisarzy z czytelnikami oraz
spotkania Klubu dyskusyjnego.
Według danych Głównego Urzędu Statystycznego w 2012 roku z zasobów Biblioteki
skorzystało 3.499 czytelników, tj. 12,3% ogółu mieszkańców miasta, natomiast wskaźnik
wypożyczeń księgozbioru (w woluminach) na 1 czytelnika wynosił 20,2.
32
W życie kulturalne miasta wpisuje się również działająca przy Szkole Podstawowej
nr 3 w Ząbkach Orkiestra Dęta. W jej skład wchodzi kilkanaście osób w różnym wieku (dzieci,
młodzież oraz dorośli – rodzice i dziadkowie) i o różnych umiejętnościach (amatorzy, osoby
z doświadczeniem i początkujące, które szkolone są przez instruktorów), grających na
saksofonie, trąbce, puzonie, klarnecie, perkusji i werblach.
Warto dodać, że dzięki współpracy samorządu miasta z Praską Giełdą Spożywczą na
terenie Ząbek odbywają się imprezy o zasięgu wojewódzkim, takie, jak Dni Produktów
Regionalnych „Polskie Smaki”.
Poniższa tabela zawiera wykaz placówek kulturalnych funkcjonujących w mieście.
Tabela 4. Placówki kulturalne w mieście w 2013 roku
lp.
nazwa placówki
adres placówki
1.
Miejski Ośrodek Kultury
ul. Słowackiego 10, 05-091 Ząbki
2.
Miejska Biblioteka Publiczna
ul. Orla 6, lok. 75, 05-091 Ząbki
10. SPORT I REKREACJA
Główną instytucją zajmującą się w mieście upowszechnianiem, rozwojem oraz
zaspokajaniem potrzeb społecznych w zakresie szeroko pojętej kultury fizycznej, sportu,
turystyki i rekreacji jest Miejski Ośrodek Sportu i Rekreacji. Prowadzi on swoją działalność
w szczególności poprzez: zarządzanie powierzonym mieniem komunalnym, tworzenie
odpowiednich warunków do uprawiania sportu i rekreacji oraz unowocześniania i rozwijania
bazy rekreacyjno-sportowej, organizowanie zajęć i imprez o charakterze sportowym,
rekreacyjnym, kulturalnym, edukacyjnym, targowym, wystawienniczym, itp., współpracę
z instytucjami oświaty i kultury oraz organizacjami i stowarzyszeniami kultury fizycznej,
rozwijanie i świadczenie usług w zakresie kultury fizycznej, sportu, turystyki i rekreacji oraz
udostępnianie bazy rekreacyjno-sportowej.
Dla mieszkańców miasta, zarówno dzieci i młodzieży, jak i dorosłych, którzy chcą
aktywnie spędzać wolny czas, MOSiR organizuje wiele imprez o charakterze sportoworekreacyjnym. Są to zajęcia dla dzieci i młodzieży w dyscyplinach: piłka nożna, szermierka,
boks, koszykówka, karate kyokushin, taekwon-do i badminton, turnieje piłki nożnej, turnieje
33
tenisa stołowego i badmintona (Cykl Grand Prix), biegi (Cała Polska Biega, Bieg
Niepodległości), turnieje i gale sportów walki, a także, przy współpracy z placówkami
oświatowymi, festyny szkolne oraz festyn z okazji Dnia Dziecka. Wśród dorosłych dużym
powodzeniem cieszą się Ząbkowska Liga Szóstek Piłkarskich oraz liczne turnieje rodzinne.
Baza sportowo-rekreacyjna w mieście jest stale rozbudowywana i modernizowana.
W ostatnich lat powstały: dwa boiska „Orlik”, w skład których wchodzą boiska ze sztuczną
trawą do piłki nożnej oraz boiska wielofunkcyjne z nawierzchnią poliuretanową, sezonowe
(czynne w sezonie zimowym) sztuczne lodowisko oraz boisko wielofunkcyjne „Blisko boisko”
– boisko ze sztuczną trawą do piłki nożnej i 3 boiska wielofunkcyjne z nawierzchnią
poliuretanową. W 2012 roku oddano do użytku krytą trybunę główną wraz z zapleczem
administracyjno-socjalnym Stadionu Miejskiego, na którym swoje mecze rozgrywa l-ligowy
zespół Dolcan Ząbki. Budynek trybuny Stadionu Miejskiego wraz z krytą pływalnią
z nowoczesnym zapleczem (odnowa biologiczna, siłownie, kluby fitness) wchodzi w skład
powołanego w 2013 roku Miejskiego Centrum Sportu.
Poniższa tabela zawiera wykaz najważniejszych obiektów sportowo-rekreacyjnych
w mieście
Tabela 5. Obiekty sportowo-rekreacyjne w mieście w 2013 roku
lp.
nazwa placówki
adres placówki
1.
Miejskie Centrum Sportu:
 Kryta pływalnia,
 Budynek Trybuny Głównej Stadionu Miejskiego
2.
Boisko „Orlik”
Lodowisko „Biały Orlik” (otwarte sezonowo w zimie)
Szkoła Podstawowa nr 2 w Ząbkach,
3.
Boisko wielofunkcyjne „Blisko boisko”
Publiczne Gimnazjum nr 2,
4.
Boisko wielofunkcyjne „Orlik”
Publiczne Gimnazjum nr 1,
ul. Harcerska, 05-091 Ząbki
Rekreacji znakomicie służą także sąsiadujące z zabudową miejską czyste kompleksy
leśne, budowane ścieżki rowerowe i place zabaw, a także Park Miejski, w którym każdego
roku w sezonie wiosenno-letnim odbywają się ogólnomiejskie festyny, które dostarczają
rozrywki zarówno dzieciom i młodzieży, jak i dorosłym.
34
Wykorzystując warunki stworzone przez samorząd miasta miejscowa młodzież osiąga
sukcesy sportowe i tym samym przyczynia się do jego promocji. Warto również podkreślić, że
działalność miasta na rzecz rozwoju sportu i rekreacji została dostrzeżona i uhonorowana
przez Polski Klub Infrastruktury Sportowej – miasto otrzymało tytuł „Sportowa Gmina”
za inwestycje w nowoczesną bazę sportową i rekreacyjną oraz skuteczne realizowanie
programu rozwoju sportu i rekreacji.
11. ZDROWIE
W 2013 roku w mieście Ząbki funkcjonowało 6 zakładów opieki zdrowotnej, w tym
5 niepublicznych, prowadzone były 83 prywatne praktyki lekarskie oraz działało 16 aptek.
Dane szczegółowe na temat zakładów opieki zdrowotnej w mieście przedstawia poniższa
tabela.
Tabela 6. Zakłady opieki zdrowotnej w mieście w 2013 roku
lp.
nazwa placówki
adres placówki
1.
Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej
ul. Orla 1, 05-091 Ząbki
Miejska Przychodnia Zdrowia
2.
Przychodnia Lekarska „Vital”
3.
„Beta-Med” Niepubliczny Zakład Opieki
Zdrowotnej
ul. Skorupki 71, 05-091 Ząbki
4.
Prywatny Zakład Opieki Zdrowotnej „Multi-Tab”
ul. Orla 20/3, 05-091 Ząbki
5.
„Lekstom” Małgorzata i Krzysztof Słomka
ul. Słoneczna 8, 05-091 Ząbki
6.
Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej
ul. Orla 6, lok. 77, 05-091 Ząbki
„Opto-Med” S.C., Centrum Medyczne Opto-Med
Według danych Samodzielnego Publicznego Zespołu Opieki Zdrowotnej Miejskiej
Przychodni Zdrowia oraz Niepublicznego Zakładu Opieki Zdrowotnej „Beta-Med” w Ząbkach,
w 2013 roku najczęściej stwierdzanymi u osób w wieku przedprodukcyjnym schorzeniami
były: alergia – dychawica oskrzelowa (48), alergie pokarmowe (23), niedokrwistości (20),
choroby układu moczowego (20), padaczka (15) i zniekształcenia kręgosłupa (14). Z kolei
u osób dorosłych najczęściej odnotowywano choroby układu krążenia (5.173), choroby
układu nerwowego (870), przewlekły nieżyt oskrzeli, dychawicę oskrzelową (774), choroby
35
układu mięśniowo-kostnego i tkanki łącznej (685), przewlekłe choroby układu trawiennego
(497) i cukrzycę (431).
Schorzenia najczęściej stwierdzane u pacjentów Samodzielnego Publicznego Zakładu
Opieki Zdrowotnej Miejskiej Przychodni Zdrowia oraz Niepublicznego Zakładu Opieki
Zdrowotnej „Beta-Med” w Ząbkach przedstawiają poniższe wykresy.
Wykres 18. Schorzenia najczęściej stwierdzane
u dzieci i młodzieży w 2013 roku
50
48
6000
40
30
20
Wykres 19. Schorzenia najczęściej stwierdzane
u osób dorosłych w 2013 roku
5173
5000
4000
23
20
20
3000
15
14
10
2000
1000
0
870 774 685
497 431
0
alergia – dychawica oskrzelowa
alergie pokarmowe
niedokrwistości
choroby układu moczowego
padaczka
zniekształcenia kręgosłupa
choroby układu krążenia
choroby układu nerwowego
przewlekły nieżyt oskrzeli, dychawica oskrzelowa
choroby układu mięśniowo-kostnego i tkanki łącznej
przewlekłe choroby układu trawiennego
cukrzyca
Źródło danych: Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej Miejska Przychodnia Zdrowia
oraz Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej „Beta-Med” w Ząbkach.
W analizowanym roku Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej Miejska
Przychodnia Zdrowia oraz Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej „Beta-Med” w Ząbkach
prowadziły również profilaktykę zdrowotną wśród dzieci i młodzieży. Dane szczegółowe
w tym zakresie przedstawia poniższy wykres.
36
Wykres 20. Profilaktyka zdrowotna dzieci i młodzieży w 2013 roku
4125
4000
2840
3000
2413
2000
1000
1605
379
379
0
porady udzielone przez lekarza dzieciom zdrowym do lat 3 po raz pierwszy
porady udzielone przez lekarzy dzieciom zdrowym do lat 3 kolejny raz
wizyty pielęgniarek i położnych u dzieci zdrowych w 1 roku życia po raz pierwszy
wizyty pielęgniarek i położnych u dzieci zdrowych do 3 roku życia kolejny raz
profilaktyczne badania lekarskie dzieci i młodzieży do lat 19 podlegajacych badaniu
profilaktyczne badania lekarskie dzieci i młodzieży do lat 19 zbadanych zgodnie z programem badań
Źródło danych: Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej Miejska Przychodnia Zdrowia
oraz Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej „Beta-Med” w Ząbkach.
W 2013 roku z porad udzielonych przez lekarza skorzystało po raz pierwszy i kolejny
raz odpowiednio 379 i 2.413 dzieci zdrowych w wieku do 3 lat. Wizytami profilaktycznymi
pielęgniarek i położnych objęto po raz pierwszy 379 dzieci zdrowych w 1. roku życia,
a kolejny raz 1.605 dzieci w wieku do 3 lat. Profilaktycznym badaniom lekarskim poddało się
natomiast 4.125 dzieci i młodzieży w wieku do 19 lat, w tym 2.840 osób zgodnie
z programem badań profilaktycznych.
Według danych Głównego Urzędu Statystycznego w latach 2010-2012 liczba porad
udzielonych w placówkach podstawowej opieki zdrowotnej funkcjonujących w mieście
zwiększała się z roku na rok. W 2010 roku wyniosła 83.158, rok później 92.101, a w 2012 roku
93.560. Warto dodać, że w 2012 roku udzielono 122.841 porad lekarskich w placówkach
ambulatoryjnej opieki zdrowotnej.
37
12. NIEPEŁNOSPRAWNOŚĆ
Niepełnosprawność oznacza trwałą lub okresową niezdolność do wypełniania ról
społecznych z powodu stałego lub długotrwałego naruszenia sprawności organizmu,
w szczególności powodującą niezdolność do pracy. Najczęstsze jej przyczyny stanowią
schorzenia układu krążenia, narządów ruchu oraz schorzenia neurologiczne, relatywnie
rzadziej o obniżonej sprawności w codziennym życiu decydują uszkodzenia narządu wzroku
i słuchu, choroba psychiczna oraz upośledzenie umysłowe.
Mimo upływu ponad dziesięciu lat, jedynym, pełnym źródłem informacji, które na
szczeblu gminnym pozwala ustalić liczbę osób niepełnosprawnych oraz dokonać ich
charakterystyki są dane Narodowego Spisu Powszechnego z 2002 roku. Wyniki ostatniego,
przeprowadzonego w 2011 roku Spisu nie zostały bowiem jak dotąd opracowane na szczeblu
gminnym.
W 2002 roku w mieście Ząbki mieszkało 1.591 osób niepełnosprawnych. Wśród nich
większość stanowiły kobiety (823 osoby, tj. 51,7%) oraz osoby niepełnosprawne prawnie
(1.239 osób, tj. 77,9%), czyli takie, które w czasie badania posiadały aktualne orzeczenie
ustalające niezdolność do pracy, stopień niepełnosprawności, celowość przekwalifikowania
lub inwalidztwo (osoby w wieku 16 lat i więcej) lub dysponowały uprawnieniem do
pobierania zasiłku pielęgnacyjnego (dzieci poniżej 16 roku życia). Osoby niepełnosprawne
tylko biologicznie, czyli takie, które nie posiadały orzeczenia, ale miały (odczuwały)
całkowicie lub poważnie ograniczoną zdolność do wykonywania czynności podstawowych,
stanowiły grupę 352 osób (22,1%).
Udział osób dotkniętych niepełnosprawnością w ogóle mieszkańców miasta wynosił
7,3%, a w ich strukturze wiekowej największą grupę stanowiły osoby w wieku produkcyjnym
(833 osoby, tj. 52,4%). Dane szczegółowe w tym zakresie przedstawiają poniższe wykresy.
38
Wykres 21. Osoby niepełnosprawne w ogóle
mieszkańców miasta w 2002 roku
1239;
5,7%
Wykres 22. Struktura wiekowa osób
niepełnosprawnych w mieście w 2002 roku
352;
1,6%
70; 4,4%
688;
43,2%
833;
52,4%
20275;
92,7%
liczba osób niepełnosprawnych w wieku
przedprodukcyjnym
liczba osób niepełnosprawnych prawnie
liczb osób niepełnosprawnych tylko biologicznie
produkcyjnym
poprodukcyjnym
liczba pozostałych mieszkańców miasta
Źródło danych: Narodowy Spis Powszechny Ludności i Mieszkań 2002.
Osoby niepełnosprawne będące w wieku produkcyjnym stanowiły 6% ogółu ludności
miasta będącej w tej ekonomicznej grupie wieku w 2002 roku. Dużo większy był udział osób
dotkniętych niepełnosprawnością w gronie osób starszych w mieście, wynosił on bowiem
25,1%.
Na poziom uczestnictwa osób niepełnosprawnych w życiu społecznym i zawodowym
ma wpływ nie tylko rodzaj i stopień niepełnosprawności czy wiek, ale również posiadane
wykształcenie, a co za tym idzie przygotowanie zawodowe. W 2002 roku wśród mieszkańców
miasta w wieku 13 lat i więcej dotkniętych niepełnosprawnością największe grupy stanowiły
osoby z wykształceniem podstawowym ukończonym (676 osób, tj. 43,8%). Niski poziom
wykształcenia w znaczący sposób utrudniał osobom niepełnosprawnym znalezienie
i utrzymanie zatrudnienia. Potwierdzają to dane dotyczące poziomu ich aktywności
zawodowej,
z
których
wynika,
że
zdecydowana
większość
osób
dotkniętych
niepełnosprawnością była bierna zawodowo (1.337 osób, tj. 84%).
Dane szczegółowe na temat poziomu wykształcenia osób niepełnosprawnych
z miasta oraz ich aktywności ekonomicznej przedstawiają poniższe wykresy.
39
Wykres 23. Osoby niepełnosprawne w wieku
13 lat i więcej w mieście według poziomu
wykształcenia w 2002 roku
4; 0,3%
61; 4,0%
Wykres 24. Osoby niepełnosprawne w mieście
według aktywności ekonomicznej w 2002 roku
69; 4,5%
2; 0,1%
32; 2,1%
174;
10,9%
78; 4,9%
266;
17,2%
676;
43,8%
91; 5,9%
344;
22,3%
wyższe
policealne
średnie zawodowe
średnie ogólnokształcące
zasadnicze zawodowe
podstawowe ukończone
podstawowe nieukończone i bez wykształcenia
nieustalony
1337;
84,0%
liczba osób aktywnych zawodowo pracujących
liczba osób aktywnych zawodowo bezrobotnych
liczba osób biernych zawodowo
nieustalony status na rynku pracy
Źródło danych: Narodowy Spis Powszechny Ludności i Mieszkań 2002.
13. UZALEŻNIENIA I PRZEMOC W RODZINIE
Alkoholizm, narkomania i przemoc w rodzinie są problemami społecznymi, które
powodują szkody we wszystkich sferach życia człowieka. Wpływają negatywnie na poczucie
bezpieczeństwa społecznego, ogólny stan zdrowia, relacje rodzinne i międzyludzkie, a także
zdolność do konkurencji na rynku pracy.
Wśród przyczyn popadania w alkoholizm zasadniczą rolę odgrywają uwarunkowania
społeczne, nieprawidłowe wzorce rodzinne, brak celów życiowych i utrata zatrudnienia.
Szerzeniu się narkomanii sprzyjają natomiast co raz większa powszechność i dostępność
środków odurzających, panująca moda na ich zażywanie, chęć poszukiwania nowych wrażeń
i doznań oraz traktowanie narkotyków jako środków umożliwiających ucieczkę od trudności
życia codziennego, rozładowanie stresu i konfliktów. Przemoc w rodzinie jest z kolei
problemem mającym często swoje źródło w uzależnieniach i ubóstwie. Jej ofiarami są
niejednokrotnie osoby słabe fizycznie, psychicznie, o niskim poczuciu własnej wartości,
40
zależne od sprawcy. Na ogół są to kobiety i dzieci, rzadziej osoby niepełnosprawne, starsze
i chore.
Trudno jest ustalić liczbę osób zmagających się z problemami alkoholowymi, które
niejednokrotnie są przyczyną wystąpienia przemocy w rodzinie. Dane szacunkowe w tym
zakresie przygotowała Państwowa Agencja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych.
Zawiera je poniższa tabela.
Tabela 7. Populacje osób, u których występują różne kategorie problemów alkoholowych
w Polsce
w 100-tys.
mieście
w 25-tys.
mieście
w 10-tys.
mieście
liczba osób uzależnionych
od alkoholu
ok. 2%
populacji
ok. 800 tys.
ok. 2.000
osób
ok. 500
osób
ok. 200
osób
dorośli żyjący w otoczeniu
alkoholika
(współmałżonkowie, rodzice)
ok. 4%
populacji
ok. 1,5 mln
ok. 4.000
osób
ok. 1.000
osób
ok. 400
osób
dzieci wychowujące się
w rodzinach alkoholików
ok. 4%
populacji
ok. 1,5 mln
ok. 4.000
osób
ok. 1.000
osób
ok. 400
osób
osoby pijące szkodliwie
5-7%
populacji
2-2,5 mln
5.000-7.000 1.250-1.750 ok. 500-700
osób
osób
osób
ofiary przemocy domowej
w rodzinach z problemem
alkoholowym
2/3 osób
dorosłych
oraz
2/3 dzieci
z tych rodzin
razem
ok. 2 mln
osób:
dorosłych
i dzieci
ok. 5.300
osób:
dorosłych
i dzieci
ok. 1.330
osób:
dorosłych
i dzieci
ok. 530
osób:
dorosłych
i dzieci
Źródło danych szacunkowych: Państwowa Agencja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych.
Dane zamieszczone w powyższym zestawieniu pozwalają określić szacunkową liczbę
mieszkańców miasta Ząbki dotkniętych problemami uzależnień i przemocy w rodzinie.
Z wyliczeń wynika, że na jego terenie żyje ok. 435 osób uzależnionych od alkoholu
(2% dorosłej populacji), ok. 871 osób współuzależnionych (4% dorosłej populacji), 1.0891.524 osoby pijące szkodliwie alkohol (5-7% dorosłej populacji), ok. 309 dzieci
wychowujących się w rodzinach z problemem alkoholowym (4% populacji nieletniej) oraz
ok. 786 ofiar (580 dorosłych i 206 dzieci) przemocy domowej w rodzinach dotkniętych
problemem alkoholowym. Analizując powyższe dane należy mieć świadomość, iż nie
41
odzwierciedlają one w pełni rzeczywistej skali problemów uzależnień i przemocy w rodzinie
w mieście.
Prowadzenie działań w zakresie profilaktyki i rozwiązywania problemów uzależnień
i przemocy w rodzinie oraz integracji społecznej osób nimi dotkniętych należy do zadań
własnych gminy. Działania te podejmowane są w oparciu o gminne programy profilaktyki
i rozwiązywania problemów alkoholowych, przeciwdziałania narkomanii i przeciwdziałania
przemocy w rodzinie oraz ochrony ofiar przemocy w rodzinie oraz przy wykorzystaniu
zaplanowanych w ich ramach środków finansowych.
Poniższy wykres przedstawia wysokość środków finansowych wydatkowanych na
profilaktykę i rozwiązywanie problemów alkoholowych oraz przeciwdziałanie narkomanii
i przemocy w rodzinie w mieście Ząbki w latach 2011-2013.
Wykres 25. Środki finansowe wydatkowane na profilaktykę i rozwiązywanie problemów uzależnień
i przemocy w rodzinie w mieście w latach 2011-2013
1400000
1200000
1 173 048 zł
1 161 248 zł
1 170 306 zł
1 154 707 zł
1 232 060 zł
1 216 100 zł
1000000
800000
600000
400000
200000
0
11 800 zł
- zł
2011 r.
15 599 zł
- zł
2012 r.
15 960 zł
- zł
2013 r.
razem
na profilaktykę i rozwiązywanie problemów alkoholowych
na przeciwdziałanie narkomanii
na przeciwdziałanie przemocy w rodzinie
W latach 2011-2013 wysokość środków finansowych wydatkowanych w mieście na
profilaktykę i rozwiązywanie problemów alkoholowych i przeciwdziałanie narkomanii ulegała
wahaniom (1.173.048 zł w 2011 r., 1.170.306 zł w 2012 r., 1.232.060 zł w 2013 r.).
42
W analizowanym okresie w budżecie nie uwzględniano osobnym środków finansowych na
przeciwdziałanie przemocy w rodzinie.
Inicjowanie działań związanych z profilaktyką i rozwiązywaniem problemów
uzależnień w mieście Ząbki należy do Gminnej Komisji Rozwiązywania Problemów
Alkoholowych. Wybrane dane dotyczące działań podejmowanych przez GKRPA, a także
lokalnego rynku napojów alkoholowych przedstawia poniższy wykres.
Wykres 26. Wybrane dane dotyczące rynku napojów alkoholowych w mieście oraz działalności
GKRPA w latach 2011-2012
251
250
247
200
150
106
100
50
0
104
66
119
99
86
59
42
10
3
15
2
2011 r.
liczba punktów sprzedaży napojów alkoholowych w mieście
79
67
3
2012 r.
liczba kontroli punktów sprzedaży napojów alkoholowych przeprowadzonych przez GKRPA
liczba obowiązujących zezwoleń na sprzedaż napojów alkoholowych
liczba wydanych zezwoleń na sprzedaż napojów alkoholowych
liczba członków rodzin osób z problemem alkoholowym, z którymi GKRPA przeprowadziła rozmowy
liczba osób, z którymi GKRPA przeprowadziła rozmowy interwencyjno-motywujące
liczba osób, w stosunku do których GKRPA podjęła czynności zmierzające do orzeczenia o zastosowaniu
obowiązku poddania się leczeniu w zakładzie lecznictwa odwykowego
liczba osób, wobec których GKRPA wystąpiła do sądu z wnioskiem o zobowiązanie do podjęcia leczenia
odwykowego
liczba osób dotkniętych przemocą w rodzinie, z którymi kontaktowała się GKRPA
Źródło danych: Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w Ząbkach.
W 2012 roku, w porównaniu z rokiem poprzednim, spadła liczba punktów sprzedaży
napojów alkoholowych w mieście (ze 106 do 99), podobnie jak liczba obowiązujących
i wydanych zezwoleń na sprzedaż napojów alkoholowych (odpowiednio z 251 do 247 i z 66 do
59). W analizowanym okresie przeprowadzono jedynie 2 kontrole punktów sprzedaży
napojów alkoholowych (obie w 2012 r.).
43
W ramach podejmowanych działań GKRPA przeprowadzała również rozmowy
z członkami rodzin osób z problemem alkoholowym (liczba osób nimi objętych zwiększyła się
ze 104 w 2011 r. do 119 w 2012 r.) oraz rozmowy interwencyjno-motywujące w związku
z nadużywaniem alkoholu (liczba osób, z którymi je przeprowadzono, spadła z 86 w 2011 r.
do 67 w 2012 r.).
W analizowanym okresie GKRPA zabiegała także o zobowiązanie osób uzależnionych
do podjęcia leczenia odwykowego. W tym celu podejmowała kroki zmierzające do
orzeczenia o zastosowaniu obowiązku poddania się leczeniu w zakładzie lecznictwa
odwykowego (w stosunku do 10 i 15 osób odpowiednio w 2011 r. i 2012 r.) oraz
występowała do sądu z wnioskiem o zobowiązanie do podjęcia leczenia odwykowego
(w każdym roku wobec 3 osób).
W analizowanym okresie członkowie GKRPA kontaktowali się również z osobami
dotkniętymi problemem przemocy w rodzinie. Ich liczba w 2012 roku znacznie wzrosła (z 42
do 79).
Obok Gminnej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych na terenie Ząbek
oraz w ich sąsiedztwie funkcjonują inne podmioty, które odgrywają istotną rolę
w profilaktyce i rozwiązywaniu problemów uzależnień oraz przeciwdziałaniu przemocy
w rodzinie w mieście. Należą do nich: w Ząbkach – Punkt Konsultacyjny Gminnej Komisji
Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, Zespół Interdyscyplinarny ds. Przeciwdziałania
Przemocy w Rodzinie, Ośrodek Pomocy Społecznej, Oddział Detoksykacyjny Mazowieckiego
Centrum Psychiatrii „Drewnica”, Świetlice Środowiskowe Nr 1 i Nr 2, Grupa TerapeutycznoEdukacyjnej dla Osób Współuzależnionych i Ofiar Przemocy w Rodzinie, telefon zaufania,
a także Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej Ośrodek Terapii Uzależnień
w Wołominie (ul. Powstańców 12, 05-200 Wołomin) oraz Niepubliczny Zakład Opieki
Zdrowotnej Ośrodek Leczenia Uzależnień w Warszawie prowadzony przez Stowarzyszenie
„Eleuteria” (ul. Dzielna 7, 00-154 Warszawa).
Dane szczegółowe na temat liczby osób z miasta objętych wsparciem przez wybrane
podmioty działające na rzecz przeciwdziałania uzależnieniom i przemocy w rodzinie
w mieście przedstawia poniższa tabela.
44
Tabela 8. Osoby z miasta objęte wsparciem w 2013 roku przez wybrane podmioty działające
na rzecz przeciwdziałania uzależnieniom i przemocy w rodzinie w mieście
liczba osób z miasta objętych
wsparciem w 2013 roku
nazwa i adres jednostki
Punkt Konsultacyjny Gminnej Komisji Rozwiązywania
Problemów Alkoholowych, ul. 3 Maja 14/16, 05-091 Ząbki
32
Zespół Interdyscyplinarny ds. Przeciwdziałania Przemocy
w Rodzinie, ul. Wojska Polskiego 10, 05-091 Ząbki
102 (założono 42 Niebieskie Karty)
Ośrodek Pomocy Społecznej,
ul. Wojska Polskiego 12, 05-091 Ząbki
z powodu alkoholizmu: 98 rodzin
liczących 215 osób, z powodu
narkomanii: 7 rodzin liczących 17 osób,
z powodu przemocy w rodzinie:
11 rodzin liczących 30 osób
2 Świetlice Środowiskowe, 05-091 Ząbki
117
14. PRZESTĘPCZOŚĆ
Przestępczość jest dynamicznym, podlegającym rozwojowi zjawiskiem społecznym,
które stanowi zagrożenie dla obowiązującego porządku prawnego. W zależności od swej
intensywności i częstotliwości wpływa na formowanie się postaw i zachowań ludności oraz
odciska piętno na jej funkcjonowaniu.
Zapobieganie przestępczości wymaga zastosowania rozwiązań kompleksowych,
zakładających wspólne zaangażowanie instytucji i organizacji państwowych, samorządowych
i społecznych, przedstawicieli społeczności lokalnych oraz środków masowego przekazu.
Ważną rolę w zakresie inicjowania i organizowania tej działalności odgrywa policja.
Według danych Komisariatu Policji w Ząbkach, w 2013 roku na terenie miasta Ząbki
zarejestrowano łącznie 680 przestępstw. Najwięcej z nich stanowiły kradzieże mienia (276),
kradzieże z włamaniem (185) oraz uszkodzenia mienia (64) i oszustwa (55). Dane
szczegółowe na temat przestępstw popełnionych w mieście przedstawia poniższy wykres.
45
Wykres 27. Przestępstwa popełnione w mieście w 2013 roku
300
200
276
185
100
64
55
20
20
19
14
11
11
5
0
kradzież mienia
kradzież z włamaniem
uszkodzenie mienia
oszustwo
groźba karalna
kierowanie pojazdem w stanie nietrzeźwości
uszkodzenie ciała
rozbój
posiadanie narkotyków
znęcanie się nad osobą najbliższą
bójka lub pobicie
Źródło danych: Komisariat Policji w Ząbkach.
W analizowanym roku ujawniono 112 sprawców przestępstw, w tym 24 sprawców
kradzieży mienia, 20 nietrzeźwych kierowców, 13 sprawców oszustw, 12 sprawców kradzieży
z włamaniem oraz 11 sprawców przestępstw polegających na posiadaniu narkotyków.
Najmłodszy sprawca miał 16 lat, a najstarszy 63 lat.
15. POMOC SPOŁECZNA
Pomoc społeczna jest instytucją polityki społecznej państwa, mającą na celu
umożliwienie osobom i rodzinom przezwyciężanie trudnych sytuacji życiowych, których nie
są one w stanie pokonać, wykorzystując własne uprawnienia, zasoby i możliwości. Instytucja
ta wspiera osoby i rodziny w wysiłkach zmierzających do zaspokojenia niezbędnych potrzeb
i umożliwia im życie w warunkach odpowiadających godności człowieka (art. 2 pkt 1 i art. 3
pkt 1 ustawy o pomocy społecznej).
Zadania pomocy społecznej w mieście Ząbki wykonuje Ośrodek Pomocy Społecznej
w Ząbkach. Podejmuje on działania na podstawie następujących przepisów prawa: ustawa
o pomocy społecznej, ustawa o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej, ustawa
o świadczeniach rodzinnych, ustawa o pomocy osobom uprawnionym do alimentów, ustawa
46
o dodatkach mieszkaniowych, ustawa o ustanowieniu programu wieloletniego „Pomoc
państwa w zakresie dożywiania”, ustawa o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych
ze środków publicznych oraz ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych, ustawa o systemie
oświaty (w zakresie pomocy materialnej dla uczniów) oraz ustawa o przeciwdziałaniu
przemocy w rodzinie.
W 2013 roku kadrę OPS-u stanowiło 17 osób zatrudnionych na pełny etat na umowę
o pracę, w tym kierownik, główna księgowa, inspektor ds. księgowo finansowych (1,5 etatu),
inspektor ds. administracyjnych (1,5 etatu), specjalista ds. świadczeń rodzinnych,
podinspektor ds. świadczeń rodzinnych i podinspektor ds. funduszu alimentacyjnego,
3 specjalistów pracy socjalnej oraz 6 pracowników socjalnych. Dodatkowo, na umowę
zlecenie, Ośrodek zatrudniał radcę prawnego (świadczył usługi dwa razy w miesiącu),
3 osoby wykonujące usługi opiekuńcze, 1 osobę świadczącą usług informatyczne, m.in.
w zakresie nadzoru nad systemami informatycznymi Ośrodka (na zgłoszenie), 1 osobę
świadczącą usługi transportowe w celu zapewnienia możliwości prowadzenia pracy socjalnej
w środowisku, 1 osobę prowadzącą sprawy kadrowe Ośrodka, 1 osobę sprzątającą (trzy razy
w tygodniu) i 1 osobę roznosząca korespondencję na terenie miasta Ząbki.
W 2013 roku OPS nie spełniał wynikającego z art. 100 ust. 11 ustawy o pomocy
społecznej obowiązku zatrudnienia 1 pracownika socjalnego na 2 tysiące mieszkańców, nie
mniej jednak niż 3 pracowników; na 1 pracownika socjalnego przypadało bowiem 3.277
mieszkańców miasta.
Dane szczegółowe na temat stanu zatrudnienia w OPS-ie oraz kwalifikacji pracujących
w nim osób przedstawia poniższa tabela.
Tabela 9. Kadra OPS-u i jej kwalifikacje w 2013 roku
liczba osób
kadra kierownicza (kierownik)
1
wykształcenie wyższe
1
specjalizacja z zakresu organizacji pomocy społecznej
1
pracownicy socjalni
9
5
wykształcenie średnie
4
specjalizacja 1-ego stopnia w zawodzie pracownika socjalnego
3
specjalizacja 2-ego stopnia w zawodzie pracownika socjalnego
0
47
specjalizacja z zakresu organizacji pomocy społecznej
2
pozostali pracownicy
7
4
wykształcenie średnie
3
wolontariusze
0
pracownicy zatrudnieni w ramach zatrudnienia subsydiowanego
2
staże
2
Ze wsparcia udzielanego przez OPS mogą korzystać osoby i rodziny, które spełniają
określone warunki przedstawione w poszczególnych aktach prawnych. Jednym z nich jest
kryterium dochodowe, które w odniesieniu do świadczeń z pomocy społecznej ustalone jest
na poziomie 542 zł miesięcznie w przypadku osoby samotnie gospodarującej i 456 zł na
osobę w rodzinie. Kryterium dochodowe stosowane jest również przy przyznawaniu zasiłków
rodzinnych i świadczeń alimentacyjnych. Zasiłek rodzinny przysługuje, jeśli dochód rodziny
na osobę albo dochód osoby uczącej się nie przekracza 539 zł, a gdy członkiem rodziny jest
dziecko
legitymujące
się
orzeczeniem
o
niepełnosprawności
lub
orzeczeniem
o umiarkowanym albo o znacznym stopniu niepełnosprawności, jeśli dochód ten nie
przekracza 623 zł. Świadczenia z funduszu alimentacyjnego przysługują z kolei, jeżeli dochód
rodziny w przeliczeniu na osobę w rodzinie nie przekracza kwoty 725 zł.
W latach 2011-2013 wydatki na realizację zadań z zakresu polityki społecznej
w mieście ulegały wahaniom (6.823.139 zł w 2011 r., 6.469.200 zł w 2012 r., 6.765.912 zł
w 2013 r.), podobnie jak środki finansowe wydatkowane przez OPS (6.352.846 zł w 2011 r.,
6.051.898 zł w 2012 r., 6.232.204 zł w 2013 r.).
W analizowanym okresie widoczny był systematyczny wzrost wydatków na zasiłki
stałe, składki zdrowotne, dodatki mieszkaniowe oraz pokrycie kosztów pobytu mieszkańców
miasta w domach pomocy społecznej. Dane szczegółowe w tym zakresie przedstawia
poniższa tabela.
48
Tabela 10. Wydatki na realizację zadań z zakresu polityki społecznej w mieście w latach 2011-2013
rozdziały
przeciwdziałanie narkomanii
przeciwdziałanie alkoholizmowi
domy pomocy społecznej
rodziny zastępcze
wspieranie rodziny (m.in. asystenci rodziny i rodziny
wspierające)
świadczenia rodzinne, świadczenia z funduszu
alimentacyjnego oraz składki na ubezpieczenia
emerytalne i rentowe z ubezpieczenia społecznego
składki na ubezpieczenia zdrowotne
zasiłki i pomoc w naturze oraz składki
na ubezpieczenia emerytalne i rentowe
dodatki mieszkaniowe
zasiłki stałe
Ośrodek Pomocy Społecznej
usługi opiekuńcze i specjalistyczne usługi opiekuńcze
pomoc dla cudzoziemców
usuwanie skutków klęsk żywiołowych
pomoc materialna dla uczniów
pozostała działalność – program „Pomoc państwa
w zakresie dożywiania”
ogółem
w tym z budżetu OPS-u
wysokość wydatków (w zł)
w 2011 r.
w 2012 r.
w 2013 r.
11.800
11.600
15.960
353.902
396.240
375.534
244.775
257.080
292.322
0
0
5.132
0
0
16.754
3.919.170
3.618.054
3.782.676
33.235
40.435
49.943
569.361
375.255
414.143
123.643
306.407
790.305
51.707
7.200
6.535
143.437
153.615
369.376
855.416
27.270
5.000
0
137.754
173.269
457.046
827.126
15.063
500
0
153.800
261.662
222.105
186.644
6.823.139
6.352.846
6.469.200
6.051.898
6.765.912
6.232.204
W latach 2011-2013 liczba osób w rodzinach, którym udzielono pomocy i wsparcia
w mieście ulegała wahaniom (1.201 w 2011 r., 1.160 w 2012 r., 1.187 w 2013 r.), natomiast
liczba osób w rodzinach, którym przyznano świadczenie, spadała z roku na rok (989 w 2011
r., 929 w 2012 r., 920 w 2013 r.).
W analizowanym okresie udział osób w rodzinach, którym udzielono pomocy
i wsparcia, w ogóle mieszkańców miasta zmniejszał się z roku na rok (4,4% w 2011 r., 4,1%
w 2012 r., 4% w 2013 r.), no co wpływ miał nie tyle spadek liczby beneficjentów OPS-u, co
przyrost ludności w mieście. Dane szczegółowe na temat korzystających z pomocy społecznej
w mieście przedstawiają poniższe wykresy.
49
Wykres 28. Osoby i rodziny w mieście, którym
w latach 2011-2013 udzielono pomocy
i wsparcia
1 400
w latach 2011-2013 przyznano świadczenie
989
1 000
1187
1201
1160
1 200
929 920
800
1 000
800
920
759 746
600
541
600
495
529
618 594
499
443
387
400
404
400
200
200
0
0
2011 r.
2012 r.
2013 r.
2011 r.
2012 r.
liczba osób
liczba osób
liczba rodzin
liczba rodzin
liczba osób w rodzinach
2013 r.
pieniężne
1 000
959
920
niepieniężne
790
800
900
800
665
700
400
484
502
503
594
600
500
600
438
315
400
404
279
304
267
300
302
200
200
267
233
125
100
0
0
2011 r.
2012 r.
2013 r.
2011 r.
2012 r.
liczba osób
liczba osób
liczba rodzin
liczba rodzin
2013 r.
50
Wśród mieszkańców miasta korzystających ze wsparcia OPS-u w latach 2011-2013
najliczniejsze grupy stanowiły rodziny zmagające się z ubóstwem oraz brakiem zatrudnienia.
Dość liczne grono stanowiły również osoby dotknięte niepełnosprawnością, długotrwałą lub
ciężką chorobą, alkoholizmem, bezradnością w sprawach opiekuńczo-wychowawczych
i w prowadzeniu gospodarstwa domowego oraz z potrzebą ochrony macierzyństwa, głównie
ze względu na wielodzietność. Dane szczegółowe w tym zakresie przedstawia poniższy wykres.
Wykres 32. Powody przyznawania pomocy społecznej w mieście w latach 2011-2013 (liczba osób
w rodzinach)
900
865
762
731
750
562
600
499
481
450
341
300
324
182 234 197
150
213 229
202 181
298 249
249 215
183
150
21 26 38 12 40
20 24 22 11 7
71
20 18 17 12
0
2011 r.
2012 r.
2013 r.
ubóstwo
bezrobocie
długotrwała lub ciężka choroba
potrzeba ochrony macierzyństwa
niepełnosprawność
alkoholizm
bezradność w sprawach opiekuńczo-wychowawczych
przemoc w rodzinie
bezdomność
opuszczenie zakładu karnego
narkomania
inne powody
W latach 2011-2013 systematycznie spadała liczba osób w rodzinach objętych
wsparciem OPS-u z powodu ubóstwa (z 865 w 2011 r. do 731 w 2013 r.), rosła natomiast
liczba beneficjentów korzystających z pomocy społecznej z uwagi na brak pracy (z 481 w 2011
r. do 562 w 2013 r.).
W analizowanym okresie zwiększała się również liczba osób w rodzinach objętych
wsparciem w związku z potrzebą ochrony macierzyństwa, przede wszystkim ze względu na
wielodzietność, i z powodu niepełnosprawności, zmniejszała się natomiast liczba osób
w rodzinach korzystających z pomocy z powodu długotrwałej lub ciężkiej choroby,
51
alkoholizmu, bezdomności oraz trudności w przystosowaniu do życia po zwolnieniu z zakładu
karnego. Szczególną uwagę należy zwrócić na znaczny przyrost w 2013 roku liczby
beneficjentów systemu pomocy społecznej objętych wsparciem z powodu przemocy
w rodzinie.
Udzielana przez OPS pomoc społeczna miała charakter pieniężny, niepieniężny
i usługowy. Dane szczegółowe w tym zakresie za lata 2011-2013 przedstawia poniższa tabela.
Tabela 11. Świadczenia i usługi pomocy społecznej udzielone przez OPS w latach 2011-2013
liczba osób
usługi
niepieniężne
pieniężne
formy świadczeń
liczba świadczeń
2011 r. 2012 r. 2013 r. 2011 r. 2012 r. 2013 r.
zasiłek stały
80
92
105
782
965
1.026
zasiłek okresowy
165
139
138
514
616
538
zasiłek celowy
498
402
375
X
X
X
posiłek
195
185
166
23.758
21.843
19.632
schronienie
0
0
0
0
0
0
ubranie
0
0
0
0
0
0
sprawienie pogrzebu
2
1
6
2
1
6
odpłatność gminy za pobyt w domu
pomocy społecznej
11
11
13
131
125
141
usługi opiekuńcze
17
19
16
5.101
2.943
2.271
specjalistyczne usługi opiekuńcze
0
0
0
0
0
0
specjalistyczne usługi dla osób
z zaburzeniami psychicznymi
1
1
0
140
60
0
poradnictwo specjalistyczne
21*
24*
15*
X
X
X
praca socjalna
541*
316*
529*
X
X
X
interwencja kryzysowa
9*
8*
14*
X
X
X
kontrakt socjalny
8
0
1
X
X
X
*liczba rodzin
Spośród świadczeń pieniężnych najczęściej udzielanymi formami pomocy w latach
2011-2013 były zasiłek celowy i okresowy. Pierwszy z nich przyznawany na zaspokojenie
niezbędnej potrzeby bytowej, a w szczególności na pokrycie części lub całości kosztów
zakupu żywności, leków i leczenia, opału, odzieży, niezbędnych przedmiotów użytku
domowego, drobnych remontów i napraw w mieszkaniu, a także kosztów pogrzebu.
W analizowanym okresie liczba osób nim objętych zmniejszała się z roku na rok (z 498
w 2011 r. do 375 w 2013 r.).
52
Zasiłek okresowy przysługuje w szczególności ze względu na długotrwałą chorobę,
niepełnosprawność, bezrobocie, możliwość utrzymania lub nabycia uprawnień do świadczeń
z innych systemów zabezpieczenia społecznego. W 2011 roku skorzystało z niego 165 osób,
rok później 139 osób, a w 2013 roku 138 osób.
Dominujący rodzaj pomocy niepieniężnej stanowił posiłek, który był wsparciem
udzielanym dzieciom w ramach wieloletniego programu rządowego „Pomoc państwa
w zakresie dożywiania”. Celem tego Programu jest ograniczenie zjawiska niedożywienia
dzieci i młodzieży z rodzin o niskich dochodach lub znajdujących się w trudnej sytuacji,
ze szczególnym uwzględnieniem uczniów z terenów objętych wysokim poziomem bezrobocia
i ze środowisk wiejskich oraz osób dorosłych, w szczególności samotnych, w podeszłym
wieku, chorych lub niepełnosprawnych. W latach 2011-2013 liczba osób objętych posiłkiem
zmniejszała się z roku na rok (ze 195 w 2011 r. do 166 w 2013 r.).
Uzupełnieniem programu „Pomoc państwa w zakresie dożywiania” było wsparcie
żywnościowe udzielane przez OPS przy współpracy z Chrześcijańską Fundacją „Radość”
– Fundacją Bank Żywności SOS, która działa na rzecz zmniejszania obszarów niedożywienia
i niedopuszczania do marnotrawstwa żywności. Od maja do końca 2013 roku pomocą w tym
zakresie obejmowano 360 osób miesięcznie (na 1 osobę przypadało 7 kg żywności). Ośrodek
podejmował również współpracę z Fundacjami „Miś” i „Wzrastaj, edukacja, kultura, sport”
w zakresie przygotowania paczek dla dzieci (w 2013 roku Fundacja „Miś” obdarowała
paczkami świątecznymi 140 dzieci pochodzących z 55 rodzin, a Fundacja „Wzrastaj, edukacja,
kultura, sport” ufundowała paczki dla 35 dzieci z 19 rodzin), ze Stowarzyszeniem „Wiosna”
w zakresie realizacji projektu „Szlachetna Paczka” (w 2013 roku paczki z żywnością, odzieżą,
sprzętem gospodarstwa domowego i innymi podarunkami otrzymało 10 rodzin) oraz
sponsorami indywidualnymi (w 2013 roku w okresie świąt oraz przed rozpoczęciem roku
szkolnego wsparli oni 3 rodziny).
Wśród usług najistotniejszą rolę odgrywała praca socjalna mająca na celu pomoc
osobom i rodzinom we wzmacnianiu lub odzyskiwaniu zdolności do funkcjonowania
w społeczeństwie poprzez pełnienie odpowiednich ról społecznych oraz tworzenie
warunków sprzyjających temu celowi. Była ona prowadzona m.in. w oparciu o kontrakt
socjalny. Liczba rodzin, które objęto pracą socjalną w latach 2011-2013, ulegała znacznym
wahaniom (541 w 2011 r., 316 w 2012 r., 529 w 2013 r.).
53
W analizowanym okresie Ośrodek świadczył również pomoc dla uczniów w postaci
stypendiów socjalnych i zasiłków szkolnych. Liczba osób nimi objętych zwiększała się z roku
na rok (151 w 2011 r., 174 w 2012 r., 176 w 2013 r.), a kwota udzielonych świadczeń
wyniosła: 1.510 zł w 2011 roku, 1.566 w 2012 roku i 1.408 zł w 2013 roku.
Od 2012 roku Ośrodek realizował również zadania z zakresu wspierania rodziny
i rozwoju pieczy zastępczej. W 2013 roku w pieczy zastępczej zostało umieszczonych 6 dzieci
z miasta, w tym 4 dzieci w spokrewnionych rodzinach zastępczych i 2 dzieci, z powodu braku
opieki ze strony osób bliskich, w zawodowej rodzinie zastępczej (gmina poniosła wydatek
w wysokości 10% kosztów pobytu, tj. 5.132 zł), a funkcję asystenta rodziny pełniła 1 osoba,
która w analizowanym roku miała pod opieką 11 rodzin, w których przebywało łącznie
22 dzieci w wieku od 2 do 17 lat. Wszystkie rodziny objęte wsparciem asystenta zmagały się
z bezradnością w sprawach opiekuńczo-wychowawczych i prowadzenia gospodarstwa
domowego. Na zatrudnienie asystenta rodziny OPS otrzymał dotację z Resortowego
programu wspierania rodziny i systemu pieczy zastępczej na rok 2013 w wysokości 16.754 zł.
W latach 2011-2013 pracownicy Ośrodka realizowali również zadania z zakresu
przeciwdziałania przemocy w rodzinie, biorąc udział, obok przedstawicieli oświaty, policji,
prokuratury i służby zdrowia, w posiedzeniach Zespołu Interdyscyplinarnego ds.
Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie (OPS był m.in. odpowiedzialny za obsługę techniczno
–administracyjną Zespołu). W 2013 roku założono 42 Niebieskie Karty, a w celu realizacji
procedur związanych z ich założeniem odbyło się 78 spotkań grup roboczych.
W ramach realizowanych zadań OPS przyznawał również świadczenia rodzinne.
W latach 2011-2013 ogólna liczba udzielonych świadczeń ulegała wahaniom (20.567 w 2011
r., 19.910 w 2012 r., 20.822 w 2013 r.), a szczególną uwagę zwracała zwiększająca się liczba
przyznanych świadczeń opiekuńczych w postaci zasiłku pielęgnacyjnego (z 3.744 w 2011 r. do
4.502 w 2013 r.) i świadczeń pielęgnacyjnych (z 483 w 2011 r. do 725 w 2013 r.). Dane
szczegółowe w tym zakresie przedstawia poniższa tabela.
Tabela 12. Świadczenia rodzinne przyznane w mieście w latach 2011-2013
2011 r.
2012 r.
2013 r.
zasiłki rodzinne i dodatki do zasiłków rodzinnych
liczba świadczeń
15.719
14.589
14.970
54
zasiłek pielęgnacyjny
liczba świadczeń
3.744
4.112
4.502
654
725
X
329
X
6
świadczenia pielęgnacyjne
liczba świadczeń
483
dodatek do świadczenia pielęgnacyjnego
liczba świadczeń
X
specjalny zasiłek opiekuńczy
liczba świadczeń
X
jednorazowa zapomoga z tytułu urodzenia się dziecka
liczba świadczeń
621
555
290
20.567
19.910
20.822
ogółem
liczba świadczeń
Za osoby pobierające świadczenia pielęgnacyjne i specjalny zasiłek opiekuńczy (od
2013 roku) OPS opłacał składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe oraz zdrowotne.
Liczba tych składek z roku na rok rosła (507 w 2011 r. na kwotę 56.660 zł, 686 w 2012 r. na
kwotę 82.191 zł, 935 w 2013 r. na kwotę 123.225 zł).
Kolejną formę pomocy udzielaną przez Ośrodek stanowiły świadczenia z funduszu
alimentacyjnego, które służą wsparciu osób znajdujących się w trudnej sytuacji materialnej
w przypadku bezskuteczności egzekucji zasądzonych świadczeń alimentacyjnych. W latach
2011-2013 liczba rodzin, którym przyznano tę pomoc, zwiększała się z roku na rok (z 75
w 2011 r. do 90 w 2013 r.), a liczba wypłaconych świadczeń znacznie wzrosła w 2013 roku
w porównaniu z latami poprzednimi (do 1.493 z odpowiednio 1.268 i 1.261 w latach 20112012). Dane szczegółowe w tym zakresie przedstawia poniższa tabela.
Tabela 13. Świadczenia z funduszu alimentacyjnego przyznane w mieście w latach 2011-2013
2011 r.
2012 r.
2013 r.
liczba rodzin, którym przyznano świadczenie
75
86
90
liczba wypłaconych świadczeń
1.268
1.261
1.493
W latach 2011-2013 OPS prowadził również postępowania wobec dłużników
alimentacyjnych, podejmując działania polegające przede wszystkim na: ustaleniu miejsca
55
pobytu dłużnika alimentacyjnego, przeprowadzaniu wywiadów z dłużnikami alimentacyjnymi
w celu ustalenia ich sytuacji, informowaniu komornika sądowego o zadłużeniu, współpracy
z Powiatowym Urzędem Pracy, wnioskowaniu do Prokuratury o ściganie oraz zgłaszaniu do
Biura Informacji Gospodarczej informacji o zobowiązaniach w związku z wypłacaniem
świadczeń z funduszu alimentacyjnego.
Pomoc społeczna polega również na prowadzeniu i rozwoju niezbędnej infrastruktury
socjalnej. Obejmuje ona zarówno jednostki środowiskowe, jak i instytucjonalne. W mieście
Ząbki, obok Ośrodka Pomocy Społecznej, funkcjonują 2 ośrodki wsparcia (w 2013 roku liczba
dostępnych w nich miejsc wyniosła 45, a liczba osób korzystających 49), w tym prowadzony
przez Towarzystwo Przyjaciół Dzieci, Koło Pomocy Dzieciom i Młodzieży Niepełnosprawnej
w Ząbkach Środowiskowy Dom Samopomocy dla osób niepełnosprawnych z upośledzeniem
umysłowym po 18 roku życia (ul. 3-go Maja 14; w 2013 roku liczba dostępnych w nich miejsc
oraz liczba osób korzystających wyniosła 25), prowadzony przez Fundację Dzieci Ulicy Dom
Adaptacyjny Dzieci Ulicy (ul. Kolejowa 31d; w 2013 roku liczba dostępnych w nich miejsc
wyniosła 20, a liczba osób korzystających 24), Świetlice Środowiskowe Nr 1 (ul. Westerplatte
1/11) i Nr 2 „Schowek” (ul. 11-go Listopada 4; w 2013 roku liczba uczestników
organizowanych w świetlicach zajęć wyniosła 117) oraz działające przy Miejskim Ośrodku
Kultury w Ząbkach Kluby Seniora „Relaks” i „Retro” (ul. Słowackiego 21; w 2013 roku z ich
oferty skorzystało 556 osób).
Na terenie miasta Ząbki funkcjonują również 4 prywatne domy pomocy (Dom
Pomocy „Oaza Seniora”, Dom Pomocy „Samarytanka”, Dom Pomocy „Przystań” oraz Dom
Pomocy „Zielony Zakątek”). Ponadto mieszkańcy miasta mają możliwość korzystania z oferty
instytucji działających na terenie powiatu wołomińskiego. Należą do nich: Dom Pomocy
Społecznej w Radzyminie, Dom Pomocy Społecznej w Zielonce, Środowiskowy Dom
Samopomocy w Wołominie, Schronisko dla mężczyzn w Czarnej, Specjalistyczna Poradnia
Rodzinna w Wołominie, Ośrodek Interwencji Kryzysowej w Zielonce, Dom Dziecka
w Równem oraz Rodzinny Dom Dziecka w Wołominie.
56
16. ORGANIZACJE POZARZĄDOWE
Organizacje pozarządowe są przejawem społeczeństwa obywatelskiego, jedną z form
jego aktywności. Pełnią istotną rolę nie tylko w konsolidacji społeczności lokalnej,
organizacyjnym wzmacnianiu władz lokalnych, lecz również zwiększają szanse rozwoju
małych i średnich miejscowości. Dobrze zorganizowane środowisko może sprzyjać
aktywizowaniu nie tylko pojedynczych osób i marginalizowanych grup społecznych, ale ich
lokalnego otoczenia, sprzyja budowaniu samowystarczalności społeczności lokalnych
poprzez uruchomienie i wykorzystanie jej zasobów.
Współpraca
samorządu
lokalnego
z
podmiotami
należącymi
do
sektora
pozarządowego nie tylko pozwala skuteczniej i efektywniej działać na rzecz rozwoju oraz
poprawy warunków i jakości życia mieszkańców, lecz również umożliwia istotne odciążenie
sektora publicznego w realizacji zadań.
W 2013 roku w mieście Ząbki funkcjonowało ponad 20 organizacji pozarządowych.
Samorząd
miasta posiadał
„Program
Współpracy Miasta Ząbki z
organizacjami
pozarządowymi oraz innymi podmiotami prowadzącymi działalność pożytku publicznego”,
w oparciu o który miał możliwość podejmowania z nimi współpracy w następujących
formach wsparcia finansowego i pozafinansowego:

zlecanie organizacjom pozarządowym oraz podmiotom wymienionym w art. 3 ust. 3
ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie realizacji zadań publicznych
na zasadach określonych w ustawie,

wzajemne informowanie się o planowanych kierunkach działalności,

konsultowanie z organizacjami oraz podmiotami wymienionymi w art. 3 ust. 3 ustawy
o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie projektów aktów prawa
miejscowego w dziedzinach dotyczących działalności statutowej tych organizacji,

udostępnianie lokalu komunalnego na spotkania organizacji oraz spotkania otwarte,

umożliwianie organizacji realizacji przedsięwzięć na terenie miejskich obiektów
sportowych (stadionu, boisk szkolnych),

promocja działalności organizacji w skali makroregionalnej,

udzielanie rekomendacji współpracującym z miastem organizacjom, które ubiegają się
o dofinansowanie z innych źródeł.
57
Poniższa tabela przedstawia dane szczegółowe na temat sektora pozarządowego
w mieście.
Tabela 14. Organizacje pozarządowe w mieście w 2013 roku
lp.
nazwa i adres organizacji
charakterystyka działania
Drewnickie Stowarzyszenie Rodzin
i Przyjaciół Osób z Zaburzeniami
Psychicznymi „Empatia”,
ul. Rychlińskiego 1, 05-091 Ząbki.
Udzielanie wsparcia samym chorym i ich bliskim,
tworzenie społeczności samopomocowych, edukacja
społeczności w zakresie chorób psychicznych,
przeciwdziałanie dyskryminacji tych osób oraz
aktywizacja i pomoc w poprawie ich funkcjonowania.
2.
Koło Pomocy Dzieciom i Młodzieży
Niepełnosprawnej Towarzystwa
Przyjaciół Dzieci, ul. 3-go Maja 14,
05-091 Ząbki.
Podopieczni Koła, którzy są niepełnosprawnymi, mają
zapewnioną rehabilitację ruchową, hydromasaż,
zajęcia twórcze, komputerowe, logopedię i reedukację.
Zajęcia te odbywają się w utworzonych pracowniach:
komputerowo-reedukacyjnej, plastycznej z aneksem
kuchennym, rehabilitacyjnej z hydromasażem
i logopedycznej. Istnieje również pracownia do zajęć
integracji sensorycznej i doświadczania świata.
3.
Hufiec Związku Harcerstwa
Polskiego, ul. Westerplatte 1/11,
05-091 Ząbki.
Działalność wychowawczo-oświatowa w oparciu
o tradycyjną metodę harcerską.
Stowarzyszenie Harcerstwa
Katolickiego „Zawisza” Fundacja
Skautingu Europejskiego,
ul. 11 Listopada 4, 05-091 Ząbki.
SHK jest członkiem Europejskiej Federacji
Chrześcijańskich oraz organizacji skautowej, założonej
przez jezuitę, o. Jakuba Sevina. SHK „Zawisza”
prowadzi działalność wychowawczo-oświatową
w oparciu o tradycyjną metodę skautową. Zajęcia
odbywają się osobno w nurcie męskim i żeńskim,
rozwinięty jest system zastępowy.
5.
Stowarzyszenie „Mostek”
przy Szkole Podstawowej Nr 3,
ul. Kościelna 2,
05-091 Ząbki.
Prowadzenie działalności sportowej, społecznokulturalnej, szkoleniowo-artystycznej, oświatowowychowawczej, charytatywno-opiekuńczej
i rekreacyjno-turystycznej w środowisku dorosłych,
dzieci i młodzieży, szczególnie potrzebujących oraz
chorych i niepełnosprawnych. Założenia organizacji
oparte są o Katolicką Naukę Społeczną.
6.
Stowarzyszenie PRO – Pracownia
Rozwoju Osobowości,
ul. Powstańców 64/74,
05-091 Ząbki.
Wspieranie rodziny, małżeństwa, macierzyństwa,
rodzicielstwa, wspomaganie rozwoju osobistego
oraz propagowanie, rozwijanie postaw i działań
sprzyjających zdrowemu stylowi życia.
7.
Uniwersytet Leśny – Fundacja
„Dzieci Ulicy”, ul. Kolejowa 31d,
05-091 Ząbki.
Fundacja prowadzi dom adaptacyjny i zajmuje się
osobami bezdomnymi, samotnymi matkami, osobami
starszymi – wszystkimi, którzy znaleźli się w sytuacji
kryzysowej.
1.
4.
58
Przedmiot działalności pożytku publicznego (statut):
1. Działalność dobroczynna w zakresie niesienia
wszelkiej pomocy osobom bezdomnym, ubogim oraz
pokrzywdzonym przez los (w tym chorym psychicznie).
Działalność edukacyjna i adaptacyjna, umożliwiająca
osobom bezdomnym i potrzebującym powrót do
aktywności zawodowej i społecznej.
2. Fundacja „Dzieci Ulicy” prowadzi Dom Adaptacyjny
„Uniwersytet Leśny”, w którym osoby bezdomne mają
zapewnioną pomoc egzystencjalną (nocleg,
całodzienne wyżywienie oraz odzież, środki czystości
i podstawowe lekarstwa), psychologiczną, edukacyjną
i prawną a także są objęci aktywizacją społeczną
i zawodową.
8.
Stowarzyszenie Rozwoju
Przedsiębiorczości i Inicjatyw
Lokalnych, ul. Piłsudskiego 176,
05-091 Ząbki.
Stowarzyszenie prowadzi działalność skupiając się
na realizacji głównych celów takich, jak: rozwój
społeczeństwa opartego na wiedzy, wzmacnianie
systemu edukacji ustawicznej osób dorosłych
i młodzieży, wspomaganie rozwoju gospodarczego
i rozwoju przedsiębiorczości, działanie w kierunku
ograniczenia i przeciwdziałania bezrobociu
oraz tworzenia nowych miejsc pracy, stworzenie
systemu wsparcia finansowego dla małych
przedsiębiorstw, pomoc osobom rozpoczynającym
samodzielną działalność gospodarczą, udzielanie
pomocy osobom poszukującym pracy i bezrobotnym.
9.
Towarzystwo Przyjaciół Ząbek,
Promowanie wizerunku Miasta Ząbki, propagowanie
wiedzy o nim, kultywowanie jego historii i wspieranie
dynamicznego rozwoju społeczno-kulturalnego.
10.
Towarzystwo Kultywowania Muzyki
Chóralnej „Ars Antiqua”,
ul. Mickiewicza 37/6,
01-625 Warszawa
Promowanie i kultywowanie muzyki klasycznej
w formach konkursów i przeglądów muzyki dawnej
i chóralnej.
11.
Koło Wędkarskie Polskiego Związku
Wędkarskiego Nr 61 w Ząbkach
przy Miejskim Ośrodku Kultury,
ul. Słowackiego 10, 05-091 Ząbki.
Pobieranie opłat członkowskich, egzaminowanie
na kartę wędkarską, założenie i prowadzenie ewidencji
członków Koła, systematyczne zebrania Zarządu Koła
12.
Miejski Klub Sportowy „Dolcan”
Ząbki, ul. Słowackiego 21,
05-091 Ząbki.
Upowszechnianie kultury fizycznej i sportu wśród
dzieci i młodzieży – piłka nożna chłopców.
13.
Uczniowski Klub Sportowy „Jedynka”
Ząbki przy Szkole Podstawowej Nr 1,
dzieci i młodzieży.
14.
Uczniowski Klub Sportowy „Dwójka”
ul. Batorego 11, 05-091 Ząbki.
59
15.
Międzyszkolny Klub Sportowy
„Ząbki” przy MOSiR Ząbki,
dzieci i młodzieży – koszykówka, badminton.
16.
Klub Sportowy „Siatkarz” Ząbki
przy MOSiR Ząbki,
dzieci i młodzieży – siatkówka chłopców.
17.
Uczniowski Klub Sportowy „Szabla”
Ząbki przy MOSiR Ząbki,
dzieci i młodzieży – szermierka.
18.
Uczniowski Klub Sportowy
Taekwon-do Ząbki przy Szkole
Podstawowej Nr 1,
ul. Piłsudskiego 35, 05-091 Ząbki.
dzieci i młodzieży – sporty walki.
19.
Uczniowski Klub Sportowy „Yoko”
dzieci i młodzieży – dżudo.
ul. Kościelna 2, 05-091 Ząbki.
20.
„Ząbkovia” Ząbki przy MOSiR Ząbki,
dzieci i młodzieży – piłka nożna dziewcząt.
21.
„A-Z Aktywni Ząbki”
przy Gimnazjum Publicznym Nr1,
ul. Harcerska 9, 05-091 Ząbki.
22.
Ochotnicza Straż Pożarna
w Ząbkach, ul. Piłsudskiego 7,
05-091 Ząbki.
Działalność na rzecz ochrony życia, zdrowia i mienia
przed pożarami, klęskami żywiołowymi i innymi
miejscowymi zagrożeniami, wykonywanie zadań
z zakresu ochrony przeciwpożarowej zleconych
przez organy administracji publicznej.
17. WYNIKI BADAŃ ANKIETOWYCH „PROBLEMY SPOŁECZNE W ŚRODOWISKU
LOKALNYM”
Badania ankietowe przeprowadzone w ramach diagnozy sytuacji społecznej
w mieście Ząbki posłużyły identyfikacji, określeniu przyczyn i skali występujących na jego
terenie problemów społecznych oraz wskazaniu działań, jakie należałoby podjąć w celu
zmniejszenia ich natężenia oraz zminimalizowania ich skutków.
Badania zostały przeprowadzone przy pomocy ankiet, które zostały rozpowszechnione
wśród mieszkańców miasta, w tym reprezentantów samorządu lokalnego – Burmistrza
60
Miasta, radnych, pracowników Urzędu Miasta, członków komisji rozwiązywania problemów
alkoholowych,
przedstawicieli
jednostek
organizacyjnych
miasta,
m.in.
placówek
oświatowych, kulturalnych, sportowych i pomocy społecznej, a także przedstawicieli
jednostek służby zdrowia, policji, organizacji pozarządowych i kościoła. Do analizy
przedłożono w sumie 84 wypełnione anonimowo ankiety.
W pierwszym pytaniu poproszono przedstawicieli środowiska lokalnego o ocenę
warunków życia w mieście. Uzyskane odpowiedzi przedstawia poniższy wykres.
Wykres 33. Warunki życia w mieście
lokalny rynek pracy 1,2% 7,5%
wychowanie przedszkolne
9,6%
szkolnictwo podstawowe i gimnazjalne
szkolnictwo ponadgimnazjalne
46,3%
33,7%
50,6%
10,5% 15,8%
6%
bezpieczeństwo publiczne 2,4%
dostępność sieci kanalizacyjnej
22%
dostępność sieci gazowej
0%
6,3% 5%
48,2%
13,3% 9,6%
50%
14,3% 3,6% 1,2%
49,4%
26,5% 1,2%2,4%
53,7%
19,5% 3,7%,2%
52,4%
25,3%
13,6%
16,9% 3,6%
31,3%
30,5%
dostępność (i stan) sieci drogowej 1,2%
7,7% 2,6%
48,2%
31%
20,5%
15,7% 2,4% 1,2%
43,6%
52,5%
dostępność sieci wodociągowej
18,5% 1,2%
54,2%
25,3%
dostępność placówek usługowych
bardzo dobrze
45,7%
26,5%
8,3%1,2%
43,9%
39,7%
mieszkalnictwo 5%
dostępność sieci Internet
29,8%
26,5%
pomoc społeczna 6,4%
8,4% 1,2%
20,2%
30,9%
dostępność sportu i rekreacji
3,7%
47%
16,7%
dostępność kultury i rozrywki 3,7%
opieka zdrowotna
40,2%
39,8%
48,1%
13,4% 3,7%
24,1%
21%
9,6%
14,8% 2,5%
10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%
dobrze
średnio
źle
bardzo źle
Źródło danych: Badania ankietowe przeprowadzone w środowisku lokalnym.
61
Analizując warunki życia w mieście, przedstawiciele środowiska lokalnego najlepiej
ocenili dostępność sieci gazowej (82,9% ocen dobrych i bardzo dobrych), placówek
usługowych (81% ocen dobrych i bardzo dobrych) oraz sportu i rekreacji (80,7% ocen dobrych
i bardzo dobrych). Z wysoką oceną spotkały się także dostępność sieci kanalizacyjnej (75,7%
ocen dobrych i bardzo dobrych) i wodociągowej (69,9% ocen dobrych i bardzo dobrych),
szkolnictwa podstawowego i gimnazjalnego (67,3% ocen dobrych i bardzo dobrych) oraz sieci
Internet (61,7% ocen dobrych i bardzo dobrych).
Najgorzej ankietowani ocenili natomiast dostępność szkolnictwa ponadgimnazjalnego
(73,7% ocen bardzo złych i złych). Niezadowolenie budziły również: lokalny rynek pracy
(43,9% ocen bardzo złych i złych), dostępność i stan sieci drogowej (33,7% ocen złych
i bardzo złych), stan bezpieczeństwa publicznego (22,9% ocen złych i bardzo złych),
dostępność opieki zdrowotnej (20,5% ocen złych i bardzo złych) oraz kultury i rozrywki
(19,7% ocen złych i bardzo złych).
W kolejnym pytaniu zapytano badanych o problemy, które najczęściej dotykają
mieszkańców miasta. Szczegóły w tym zakresie przedstawia poniższy wykres.
Wykres 34. Problemy najczęściej dotykające mieszkańców miasta
1,7%
ubóstwo
2,1%
3,8%
bezrobocie
7,9%
2,1%
bezdomność
1,7%
bezradność w sprawach opiekuńczo-wychowawczych
5,0%
17,6%
7,5%
rozpad więzi rodzinnych, samotne wychowywanie dzieci
sieroctwo społeczne
alkoholizm
2,1%
0,4%
narkomania
przemoc w rodzinie
12,6%
problemy związane ze starzeniem się
długotrwała lub ciężka choroba
21,8%
0,8%
13,0%
złe warunki mieszkaniowe
przestępczość
zdarzenia losowe
62
Do problemów, które najczęściej dotykają mieszkańców miasta, respondenci zaliczyli
alkoholizm (21,8%), bezrobocie (17,6%), rozpad więzi rodzinnych i samotne wychowywanie
dzieci (13%) oraz bezradność w sprawach opiekuńczo-wychowawczych i w prowadzeniu
gospodarstwa domowego, zaniedbanie dzieci (12,6%).
Odpowiadając na następne pytanie, ankietowani identyfikowali grupy zagrożone
wykluczeniem społecznym w mieście. Uzyskane odpowiedzi przedstawia poniższy wykres.
Wykres 35. Grupy zagrożone wykluczeniem społecznym w mieście
rodziny i osoby o niskim statusie materialnym
1,7%
3,1%
3,5%
0,4%
rodziny i osoby zmagające się z problemami
opiekuńczo-wychowawczymi
osoby samotnie wychowujące dzieci
18,3%
9,2%
6,1%
6,6%
2,6%
rodziny i osoby dotknięte problemami
uzależnień
rodziny zmagające się problemem przemocy
domowej
osoby starsze i samotne
osoby niepełnosprawne i ich rodziny
osoby bezdomne
13,1%
10,5%
24,9%
rodziny i osoby mające problemy
mieszkaniowe
dzieci i młodzież
osoby opuszczające zakłady karne
inna grupa
Najwięcej badanych (24,9%) stwierdziło, że najbardziej zagrożone wykluczeniem
społecznym są rodziny i osoby zmagające się z problemami uzależnień. Liczne grono wśród
ankietowanych stanowili ci, którzy wskazali na osoby i rodziny o niskim statusie materialnym
(18,3%).
Zdaniem respondentów wykluczeniem społecznym zagrożone są także osoby starsze
i samotne (13,1%), rodziny zmagające się z problemem przemocy domowej (10,5%) oraz
osoby bezdomne (9,2%).
W kolejnych pytaniach poproszono badanych o opinię na temat poziomu bezrobocia
w mieście oraz wskazanie działań, jakie należałoby podjąć w celu poprawy sytuacji osób nim
dotkniętych. Uzyskane odpowiedzi przedstawiają poniższe wykresy.
63
Wykres 36. Jaki jest poziom bezrobocia
w mieście?
7,1%
Wykres 37. Jakie działania należałoby podjąć
w celu poprawy sytuacji osób bezrobotnych?
6,3% 0,9%
8,2%
11,6%
4,7%
19,6%
18,3%
23,5%
14,7%
23,7%
4,9%
praca socjalna
56,5%
wysoki
raczej wysoki
przeciętny
raczej niski
nie mam zdania
zacieśnienie współpracy z Powiatowym Urzędem
Pracy
organizacja prac interwencyjnych, robót
publicznych oraz prac społecznie użytecznych
wsparcie finansowe z systemu pomocy społecznej
pozyskiwanie inwestorów
wspieranie rozwoju przedsiębiorczości
wspieranie rozwoju podmiotów ekonomii
społecznej
inne
Większość ankietowanych (56,5%) uznała, że poziom bezrobocia w mieście jest
przeciętny, a łącznie 31,7%, że jest raczej wysoki lub wysoki.
Wśród działań, jakie należałoby podjąć w celu poprawy sytuacji osób pozostających
bez pracy, respondenci najczęściej wymieniali organizowanie prac interwencyjnych, robót
publicznych oraz prac społecznie użytecznych (23,7%), wspieranie rozwoju przedsiębiorczości
(19,6%), zacieśnianie współpracy z Powiatowym Urzędem Pracy w celu umożliwienia
bezrobotnym (poprzez świadczenie poradnictwa oraz organizowanie stażu, kursów i szkoleń)
zdobycia doświadczenia zawodowego oraz podniesienia lub zmiany kwalifikacji zawodowych
(18,3%) oraz pozyskiwanie inwestorów (14,7%).
W odpowiedzi na następne pytania ankietowani wskazali przyczyny ubóstwa wśród
mieszkańców miasta oraz przedstawili propozycje działań, jakie powinny być podejmowane
na rzecz osób nim dotkniętych. Szczegóły w tym zakresie przedstawiają poniższe wykresy.
64
Wykres 38. Przyczyny ubóstwa wśród
mieszkańców miasta?
4,9%
4,5%
Wykres 39. Jakie działania powinny być
podejmowane na rzecz dotkniętych
problemem ubóstwa?
0,4%
8,4%
20,6%
3,7%
21,4%
8,8%
5,8%
4,7%
10,7%
13,2%
30,2%
14,0%
13,6%
22,6%
praca socjalna
bezrobocie
dziedziczenie ubóstwa
uzależnienia
12,6%
pomoc finansowa
wsparcie rzeczowe, w tym w formie posiłku
wyuczona bezradność
niedostosowanie społeczne
rozpad rodziny
poradnictwo
pomoc w znalezieniu zatrudnienia
wielodzietność
długotrwała choroba
inne
promowanie aktywnych postaw i samopomocy,
np. pomocy sąsiedzkiej
tworzenie mieszkań komunalnych i socjalnych
Wśród przyczyn popadania mieszkańców miasta w ubóstwo, ankietowani najczęściej
wskazywali uzależnienia (22,6%) i bezrobocie (20,6%). Do powodów ubożenia ludności
badani zaliczyli również wyuczoną bezradność (13,6%), dziedziczenie ubóstwa (13,2%) oraz
niedostosowanie społeczne (10,7%).
Zdaniem respondentów, by skutecznie przeciwdziałać problemowi ubóstwa
należałoby przede wszystkim udzielać pomocy w znalezieniu zatrudnienia (30,2%). Duże
znaczenie przywiązywali również do pracy socjalnej (21,4%), wsparcia rzeczowego, w tym
w formie posiłków (14%) i poradnictwa (12,6%).
W kolejnych pytaniach została podjęta kwestia bezdomności – poproszono badanych
o opinię na temat skali tego problemu w mieście oraz wskazanie działań, które przyniosłyby
65
największą skuteczność w jego zapobieganiu i rozwiązywaniu. Uzyskane odpowiedzi
prezentują poniższe wykresy.
Wykres 40. Jaka jest skala problemu
bezdomności w mieście?
Wykres 41. Jakie działania byłby
najskuteczniejsze w zapobieganiu
i rozwiązywaniu problemu bezdomności?
1,2%
9,5%
0,9%
9,9%
2,6%
21,4%
6,0%
31,0%
18,5%
6,5%
3,4%
3,0%
2,4%
12,1%
16,4%
44,0%
praca socjalna
11,2%
pomoc finansowa, np. w opłacie czynszu
wsparcie rzeczowe, w tym w postaci ubrania
i posiłku
poradnictwo
wysoka
pomoc medyczna
średnia
zapewnienie schronienia
niska
tworzenie mieszkań komunalnych i socjalnych
problem bezdomności nie występuje
opracowywanie indywidualnych programów
wychodzenia z bezdomności
reintegracja społeczna
trudno powiedzieć
profilaktyka i terapia uzależnień
inne
Ponad 40% respondentów stwierdziło, że skala bezdomności w mieście jest niska.
Jednocześnie 21,4% badanych uznało ją za średnią, a 31% nie potrafiło zająć stanowiska w tej
sprawie.
66
W opinii badanych największe efekty w zapobieganiu i rozwiązywaniu problemu
bezdomności może przynieść udzielenie pomocy w znalezieniu zatrudnienia (18,5%),
opracowywanie indywidualnych programów wychodzenia z bezdomności
(16,4%),
zapewnienie schronienia (12,1%) oraz tworzenie mieszkań komunalnych i socjalnych (11,2%).
W ankiecie znalazło się również pytanie pozwalające poznać opinie respondentów na
temat przyczyn bezradności opiekuńczo-wychowawczej oraz w prowadzeniu gospodarstwa
domowego. Uzyskane odpowiedzi prezentują poniższe wykresy.
Wykres 42. Przyczyny bezradności
w sprawach opiekuńczo-wychowawczych
oraz w prowadzeniu gospodarstwa domowego
w mieście
10,7%
Wykres 43. Jakie działania poprawiłyby
sytuację rodzin niewydolnych wychowawczo
w mieście?
0,5%
3,3%
5,0%
12,4%
17,8%
25,2%
7,4%
4,2%
14,0%
16,4%
15,3%
14,0%
25,7%
13,2%
praca socjalna
3,3%
11,6%
pomoc asystenta rodziny
niski poziom umiejętności wychowawczych
ubóstwo
uzależnienia
przemoc w rodzinie
niepełnosprawność, długotrwała choroba
wielodzietność
samotne rodzicielstwo
inne
edukacja rodzin w zakresie właściwego wypełniania
ról rodzicielskich
zwiększenie dostępności poradnictwa
psychologiczno-pedagogicznego, terapii rodzinnej
wyższe świadczenia pieniężne dla rodzin
wielodzietnych i niepełnych
profilaktyka i terapia w zakresie uzależnień
i przemocy w rodzinie
poszerzenie oferty wsparcia instytucji i organizacji
wspierających rodzinę
zwiększenie dostępu dzieci i młodzieży
do alternatywnych form spędzania czasu wolnego
67
W opinii odpowiednio 25,7 i 25,2% badanych głównymi przyczynami bezradności
w sprawach opiekuńczo-wychowawczych oraz w prowadzeniu gospodarstwa domowego
w mieście są uzależnienia oraz niski poziom umiejętności wychowawczych. Zdaniem
respondentów duży wpływ na występowanie tego problemu mają także przemoc w rodzinie
(16,4%) oraz ubóstwo (14%).
Wśród działań, których podjęcie mogłoby poprawić sytuację rodzin niewydolnych
wychowawczo, ankietowani najczęściej wskazywali umożliwienie skorzystania z pomocy
asystenta rodziny (17,8%), prowadzenie edukacji rodzin w zakresie właściwego wypełniania
ról rodzicielskich (15,3%), prowadzenie profilaktyki i terapii w zakresie uzależnień i przemocy
w rodzinie (14%), udzielenie wsparcia w poszukiwaniu zatrudnienia (13,2%), a także
zapewnienie dzieciom i młodzieży szerszego dostępu do alternatywnych form spędzania
czasu wolnego (12,4%) oraz zwiększenie dostępności poradnictwa psychologicznopedagogicznego, terapii rodzinnej (11,6%).
W uzupełnieniu odpowiedzi na poprzednie pytania, ankietowani wskazali negatywne
zjawiska, na jakie najbardziej narażone są dzieci i młodzież z miasta. Szczegóły w tym
zakresie przedstawia poniższy wykres.
Wykres 44. Na jakie negatywne zjawiska społeczne najbardziej narażone są dzieci i młodzież
z miasta?
zaniedbanie wychowawcze ze strony
rodziców
zaniedbania socjalne (np. niedożywienie)
0,5%
16,7%
24,3%
sięganie po substancje uzależniające (np.
alkohol, narkotyki, dopalacze)
agresja i przemoc
11,3%
2,3%
demoralizacja
przestępczość, wandalizm, chuligaństwo
7,2%
uzależnienie od sieci internet
23,4%
14,4%
inne
Według ankietowanych, do negatywnych zjawisk społecznych, na które najbardziej
narażone są dzieci i młodzież z miasta, należą: zaniedbania wychowawcze ze strony rodziców
68
(24,3%) oraz sięganie po substancje uzależniające, np. alkohol, narkotyki, dopalacze (23,4%),
a także uzależnienie od sieci Internet (16,7%) oraz agresja i przemoc (14,4%).
W
następnych
pytaniach
poproszono
respondentów
o
podanie
przyczyn
występowania problemu uzależnień wśród mieszkańców miasta oraz wskazanie działań, jakie
powinny być podejmowane na rzecz osób i rodzin nim dotkniętych. Odpowiedzi w tym
zakresie prezentują poniższe wykresy.
Wykres 45. Przyczyny występowania
problemu uzależnień wśród mieszkańców
miasta
Wykres 46. Jakie działania powinny być
podejmowane na rzecz osób uzależnionych
i ich rodzin?
0,4%
5,5% 0,9%
17,4%
24,1%
15,0%
31,1%
7,2%
3,4%
18,6%
16,8%
10,6%
12,3%
17,4%
19,1%
profilaktyka wśród dzieci i młodzieży
profilaktyka wśród dorosłych
bezrobocie i utrata pracy
niezaradność życiowa
pomoc terapeutyczna i rehabilitacyjna
pomoc psychologiczna
konflikt w rodzinie, rozpad rodziny
indywidualne skłonności do popadania w nałogi
pomoc prawna
wzorce społeczne
pomoc społeczna
dostępność środków psychoaktywnych
wspieranie rozwoju grup wsparcia,
samopomocowych, klubów abstynenckich
inne
inne
Do zasadniczych powodów występowania problemu uzależnień wśród mieszkańców
miasta badani zaliczyli bezrobocie i utratę pracy (24,1%), a także konflikt w rodzinie lub jej
69
rozpad (19,1%) oraz indywidualne skłonności do popadania w nałogi (18,6%). Za ważne
przyczyny uznali również niezaradność życiową (16,8%) oraz wzorce społeczne (15%).
Zdaniem respondentów, podejmując działania na rzecz osób uzależnionych i ich
rodzin, należy przede wszystkim skupić się na profilaktyce kierowanej do dzieci i młodzieży
(31,1%). Ważne jest również zapewnienie szerszego dostępu do pomocy terapeutycznej
i rehabilitacyjnej oraz wspieranie rozwoju grup wsparcia, samopomocowych (np. AA i AlAnon) i klubów abstynenckich (po 17,4%).
Następnie zapytano badanych o znajomość przypadków występowania problemu,
który niejednokrotnie ma swoje źródło w uzależnieniach, tj. przemocy w rodzinie, oraz
poproszono o przedstawienie działań, które byłyby najskuteczniejsze w walce z tym
zjawiskiem. Uzyskane odpowiedzi przedstawiają poniższe wykresy.
Wykres 47. Znajomość przypadków przemocy
w rodzinie w mieście
Wykres 48. Jakie kroki byłyby najskuteczniejsze
w zakresie przeciwdziałania przemocy
w rodzinie?
5,4% 1,3%
2,4%
26,8%
14,3%
18,8%
42,7%
16,1%
16,5%
28,0%
znam takie przypadki
słyszałem(-am) o takich przypadkach
nie znam takich przypadków
nie słyszałem(-am) o takich przypadkach
18,8%
8,9%
prowadzenie poradnictwa i interwencji
zwiększenie dostępności pomocy terapeutycznej
i prawnej
profilaktyka agresji i przemocy wśród dzieci
i młodzieży
umożliwienie uczestnictwa w grupach wsparcia
zapewnienie osobom dotkniętym przemocą
w rodzinie miejsc w ośrodkach wsparcia
motywowanie i kierowanie sprawców przemocy do
udziału w programach korekcyjno-edukacyjnych
udział w programach i kampaniach społecznych
poświęconych przemocy w rodzinie i jej skutkom
inne
70
Większość badanych (łącznie 70,7%) stwierdziło, że zna przypadki występowania
przemocy w rodzinie w mieście bądź o nich słyszała. Odmiennego zdania było w sumie 29,2%
ankietowanych.
Zdaniem respondentów, by skutecznie przeciwdziałać przemocy w rodzinie, należy
przede wszystkim prowadzić profilaktykę agresji i przemocy wśród dzieci i młodzieży oraz
motywować i kierować sprawców przemocy do udziału w programach korekcyjnoedukacyjnych (po 18,8%), zapewnić osobom dotkniętym przemocą w rodzinie miejsc
w ośrodkach wsparcia (16,5%), zwiększyć dostępność pomocy terapeutycznej i prawnej
(16,1%), a także podejmować interwencje i świadczyć pomoc w postaci poradnictwa (14,3%).
Kolejna kwestia poruszona w ankiecie dotyczyła problemów, z jakimi najczęściej
zmagają się osoby starsze w mieście oraz działań, których wdrożenie przyczyniłoby się do
poprawy ich sytuacji. Udzielone przez badanych odpowiedzi prezentują poniższe wykresy.
Wykres 49. Problemy najczęściej dotykające
osoby starsze z miasta
5,8% 0,4%
6,6%
Wykres 50. Jakie działania poprawiłyby
sytuację osób starszych w mieście?
0,5%
13,7%
19,8%
21,2%
10,2%
6,8%
2,2%
12,8%
23,9%
4,9%
19,5%
ubóstwo
samotność
choroby wieku podeszłego
brak wsparcia ze strony rodziny
bariery architektoniczne
utrudniony dostęp do usług opiekuńczych
brak dostępu do geriatry
ograniczona oferta spędzania czasu wolnego
inne
21,2%
8,1%
22,5%
rozwój usług opiekuńczych
organizowanie pomocy sąsiedzkiej
organizowanie spotkań i imprez środowiskowych
zapewnienie dostępu do placówek wsparcia
dziennego (klub seniora, dzienny dom pobytu)
zwiększenie dostępu do lekarzy specjalistów
zaangażowanie wolontariuszy do pomocy osobom
starszym
inne
71
W opinii osób ankietowanych problemami, które najczęściej dotykają osoby starsze
w mieście, są samotność (23,9%) i choroby wieku podeszłego (19,5%). Zdaniem badanych
seniorom doskwiera także ubóstwo (13,7%) oraz brak wsparcia ze strony rodziny (12,8%).
Do działań, których realizacja mogłaby się przyczynić do poprawy sytuacji seniorów
w mieście, respondenci najczęściej zaliczali: zapewnienie dostępu do placówek wsparcia
dziennego (klub seniora, dzienny dom pobytu; 22,5%), rozwój usług opiekuńczych,
zwiększenie dostępu do lekarzy specjalistów (po 21,2%) oraz zaangażowanie wolontariuszy
do pomocy osobom starszym (19,8%).
W odpowiedzi na kolejne pytania ankietowani identyfikowali problemy, których
najczęściej doświadczają osoby niepełnosprawne w mieście, oraz wskazywali działania,
których podjęcie pozwoliłoby na pełniejszych ich udział w życiu społecznym. Szczegóły w tym
zakresie przedstawiają poniższe wykresy.
Wykres 51. Problemy, których najczęściej
doświadczają osoby niepełnosprawne z miasta
5,6%
5,2%
Wykres 52. Jakie działania umożliwiłyby
osobom niepełnosprawnym pełniejszy udział
w życiu społecznym?
8,3% 0,9%
11,7%
15,6%
12,4%
10,4%
23,4%
4,8%
8,7%
25,2%
6,0%
13,9%
7,8%
17,3%
bariery architektoniczne
utrudniony dostęp do placówek rehabilitacyjnych
22,9%
likwidacja barier architektonicznych
zwiększenie dostępu do rehabilitacji
tworzenie stanowisk pracy
utrudniony dostęp do usług opiekuńczych
brak odpowiednich ofert pracy
deficyt zakładów pracy chronionej
ubóstwo
izolacja społeczna
niski poziom akceptacji społecznej
problemy psychologiczne
zwiększenie dostępności kształcenia integracyjnego
organizowanie środowiskowych spotkań i imprez
integracyjnych
zwiększenie dostępu do pomocy specjalistycznej,
w tym psychologicznej, pedagogicznej
zapewnienie dostępu do wczesnej diagnostyki
medycznej
inne
72
Według badanych problemami, z którymi najczęściej zmagają się osoby dotknięte
niepełnosprawnością z miasta, są: utrudniony dostęp do placówek rehabilitacyjnych (23,4%),
brak odpowiednich ofert pracy (17,3%) oraz deficyt zakładów pracy chronionej (13,9%).
W opinii ankietowanych działania, które umożliwiłyby osobom niepełnosprawnym
pełniejszy udział w życiu społecznym, powinny skupiać się na zwiększeniu dostępu do
rehabilitacji
(25,2%),
tworzeniu
miejsc
pracy
(22,9%)
oraz
likwidowaniu
barier
architektonicznych (15,6%).
W ostatnich pytaniach podjęto temat stanu bezpieczeństwa w mieście – poczucia
bezpieczeństwa, przyczyn jego braku oraz działań, które wpłynęłyby na jego zwiększenie.
Szczegóły w tym zakresie prezentują poniższe wykresy.
Wykres 53. Czy czuje się Pani/Pan bezpiecznie
w mieście?
3,6%
Wykres 54. Przyczyny braku bezpieczeństwa
w mieście
1,0%
6,0%
15,3%
16,3%
17,9%
10,7%
7,1%
7,1%
24,0%
29,1%
61,9%
częste włamania i kradzieże
tak
częste napady, rozboje
raczej tak
niewystarczająca liczba patroli policyjnych
raczej nie
pijący alkohol w miejscach publicznych
nie
przemoc w rodzinie
trudno powiedzieć
zagrożenia na drodze (piractwo drogowe,
nietrzeźwi kierowcy)
inne
73
Wykres 55. Co wpłynęłoby na zwiększenie bezpieczeństwa publicznego w mieście?
zwiększenie liczba patroli policyjnych
1,4%
15,0%
29,1%
podejmowanie działań profilaktycznych
i edukacyjno-informacyjnych poświęconych
przestępczości i jej skutkom (akcje, kampanie)
skuteczniejsze egzekwowanie zakazu sprzedaży
napojów alkoholowych dzieciom, młodzieży
i osobom nietrzeźwym
17,4%
remont ulic miejskich, budowa przydrożnych
chodników, przejść dla pieszych i oświetlenia
11,3%
25,8%
zwiększenie dostępu dzieci i młodzieży
do alternatywnych form spędzania czasu
wolnego
inne
Zdecydowana większość ankietowanych (łącznie 79,8%) stwierdziła, że czuje się
raczej bezpiecznie bądź bezpiecznie w miejscu zamieszkania. Odmienną opinię wyraziło
14,3% badanych.
Wśród przyczyn braku
bezpieczeństwa
respondenci najczęściej wskazywali
niewystarczającą liczbę patroli policyjnych (29,1%) oraz pijących alkohol w miejscach
publicznych (24%).
Zdaniem ankietowanych na zwiększenie bezpieczeństwa publicznego w mieście
w największym stopniu wpłynęłoby zwiększenie liczby patroli policyjnych (29,1%),
skuteczniejsze egzekwowanie zakazu sprzedaży napojów alkoholowych dzieciom, młodzieży
i osobom nietrzeźwym (25,8%), a także remont ulic miejskich, budowa przydrożnych
chodników, przejść dla pieszych i oświetlenia (17,4%).
18. ANALIZA SWOT
Analiza SWOT (jej nazwa jest akronimem angielskich słów: Strengths – mocne strony,
Weaknesses – słabe strony, Opportunities – szanse, Threats – zagrożenia) jest heurystyczną
techniką analityczną służącą uporządkowaniu posiadanych informacji. W przypadku strategii
74
rozwiązywania problemów społecznych stanowi efektywną metodę identyfikacji mocnych i
słabych stron lokalnego systemu pomocy społecznej oraz szans i zagrożeń, jakie przed nim
stoją. Pozwala oszacować potencjał, jakim się dysponuje oraz określić stopień, w jakim
posiadane zasoby odpowiadają potrzebom i oczekiwaniom społeczności lokalnej.
Na potrzeby niniejszego dokumentu analiza została przeprowadzona w następujących
obszarach: 1. Bezrobocie, ubóstwo i bezdomność, 2. Rodzina, dzieci i młodzież,
3. Uzależnienia i przemoc w rodzinie, 4. Starość i niepełnosprawność, 5. Kapitał społeczny
i aktywność obywatelska.
Obszar: Bezrobocie, ubóstwo i bezdomność
Mocne strony
 upowszechnianie ofert pracy
oraz informacji o wolnych miejscach
pracy, usługach poradnictwa
zawodowego i szkoleniach
 podejmowanie działań służących
pozyskaniu inwestorów mogących
stworzyć w mieście nowe miejsca pracy
(np. przygotowywanie terenów




pod inwestycje, oferowanie ulg
podatkowych)
diagnozowanie problemu bezdomności
informowanie bezdomnych
o przysługujących im prawach
oraz dostępnych formach pomocy
standaryzowanie usług dla osób
bezdomnych
podejmowanie współpracy
z organizacjami pozarządowymi
działającymi na rzecz osób bezdomnych
Słabe strony
 niska skuteczność działań
podejmowanych na rzecz ograniczenia
bezrobocia
 niepozyskiwanie środków finansowych
z funduszy zewnętrznych
na przeciwdziałanie bezrobociu
(m.in. z funduszy strukturalnych Unii
Europejskiej)
 niewystarczające zasoby mieszkań
komunalnych w mieście,
w tym socjalnych
 brak w mieście podmiotów ekonomii
społecznej
 ograniczone wsparcie dla osób
wychodzących z bezdomności
 brak indywidualnych programów
wychodzenia z bezdomności
 brak w mieście organizacji
pozarządowych działających
na rzecz osób bezrobotnych
Szanse
 możliwość ograniczenia bezrobocia
w mieście dzięki dostępności
europejskich rynków pracy oraz środkom
finansowym z funduszy zewnętrznych
Zagrożenia
 rosnący poziom bezrobocia w mieście
 niepewne miejsca pracy; prace
dorywcze, praca w oparciu o umowy
„śmieciowe”
75
(m.in. z funduszy strukturalnych Unii
Europejskiej)
 aktywne poszukiwanie pracy
przez bezrobotnych
 duży potencjał inwestorów w regionie
 istnienie w regionie organizacji
pozarządowych działających
na rzecz osób bezrobotnych
i bezdomnych
 występowanie zjawiska dziedziczenia
bezrobocia
 rosnąca skala ubóstwa,
 ograniczone możliwości znalezienia
zatrudnienia na lokalnym rynku pracy
przez kończącą edukację młodzież
 duża liczba ludności napływowej jedynie
wynajmującej w mieście mieszkania
 zajęcia komornicze mieszkań z powodu
braku możliwości spłaty kredytu
 zwiększająca się liczba osób zagrożonych
bezdomnością i bezdomnych
wymagających schronienia
 niski poziom społecznej akceptacji osób
bezdomnych
Obszar: Rodzina, dzieci i młodzież
Mocne strony
 odpowiednia dostępność szkół
podstawowych i gimnazjów w mieście
 dostosowana do potrzeb i oczekiwań
dzieci i młodzieży oferta spędzania czasu
wolnego
 zwiększająca się sieć placówek
medycznych w mieście
 dobrze rozwinięta infrastruktura
sportowo-rekreacyjna w mieście
(m.in. basen, liczne boiska sportowe
i place zabaw)
 podejmowanie współpracy
działającymi na rzecz rodzin, dzieci
i młodzieży
Słabe strony
 niewystarczający dostęp rodzin
do poradnictwa specjalistycznego
 brak w mieście grup i ośrodków wsparcia




dla rodzin i osób samotnie
wychowujących dzieci
niedostateczny dostęp do opieki
przedszkolnej w mieście
niewystarczający dostęp do placówek
wsparcia dla dzieci i młodzieży w mieście
brak działań socjoterapeutycznych
dla dzieci i młodzieży
brak dostępu do specjalistycznej
i rehabilitacyjnej opieki medycznej
w mieście
 brak klubów młodzieżowych
dla gimnazjalistów – pomoc w lekcjach,
korepetycje i rozwijanie zainteresowań
76
Szanse
pozarządowych działających na rzecz
rodzin, dzieci i młodzieży
Zagrożenia
 utrzymująca się liczba rodzin
dysfunkcyjnych w mieście
 postawa roszczeniowa młodzieży
 brak warunków do prowadzenia
efektywnej pracy socjalnej
 niski poziom koordynacji działań
instytucji i organizacji wspierających
rodziny, dzieci i młodzież
 brak możliwości kontynuowania
w mieście nauki na poziomie
ponadgimnazjalnym
 zagrożenie chorobami, m.in. gruźlicą
Obszar: Uzależnienia i przemoc w rodzinie
Mocne strony
Słabe strony
 dobry dostęp do pomocy terapeutycznej
i rehabilitacyjnej dla rodzin dotkniętych
problemami uzależnień
 funkcjonowanie w mieście Punktu
Konsultacyjnego, Oddziału
 niewystarczający dostęp do pomocy
terapeutycznej i rehabilitacyjnej
dla rodzin dotkniętych problemem
przemocy w rodzinie
 nieodpowiedni dostęp do wsparcia
Detoksykacyjnego Mazowieckiego
Centrum Psychiatrii „Drewnica” i Grupy
Terapeutyczno-Edukacyjnej dla Osób
Współuzależnionych i Ofiar Przemocy
w Rodzinie
 prowadzenie poradnictwa i interwencji
w zakresie przeciwdziałania przemocy
w rodzinie
 podejmowanie działań w ramach
zespołu interdyscyplinarnego
psychospołecznego i prawnego
dla rodzin dotkniętych problemami
uzależnień i przemocy w rodzinie
 brak punktu konsultacyjnego dla osób
doświadczających przemocy
ds. przeciwdziałania przemocy
w rodzinie
 prowadzenie wśród rodziców,
nauczycieli i sprzedawców napojów
alkoholowych działań edukacyjnoszkoleniowych w zakresie uzależnień
77
i przeciwdziałania przemocy w rodzinie
 prowadzenie wśród dzieci i młodzieży
działań profilaktycznych, informacyjnych
i edukacyjnych w zakresie uzależnień
i przeciwdziałania przemocy w rodzinie
działającymi w obszarze przeciwdziałania
uzależnieniom i przemocy w rodzinie
Szanse
Zagrożenia
 rosnąca liczba osób wyleczonych
 obniżanie się wieku inicjacji alkoholowej
z uzależnień,
 zwiększająca się świadomość społeczna,
na temat problemów uzależnień
i narkotykowej
 zwiększająca się liczba rodzin
wymagających interwencji z powodu
i przemocy
pozarządowych działających w obszarze
przeciwdziałania uzależnieniom
i przemocy w rodzinie
przemocy w rodzinie
 rosnąca liczba osób, w stosunku
do których istnieje potrzeba podjęcia
działań interdyscyplinarnych
 zwiększająca się liczba osób
wymagających umieszczenia
w ośrodkach wsparcia
 rosnąca liczba osób wymagających
działań korekcyjno-edukacyjnych
Obszar: Starość i niepełnosprawność
Mocne strony
Słabe strony
 informowanie osób starszych
i niepełnosprawnych o przysługujących
im prawach i dostępnych formach
pomocy
 funkcjonowanie w mieście dwóch
 brak w mieście dziennego domu pobytu
dla osób starszych
 ograniczony dostęp do opieki
geriatrycznej w mieście
 ograniczona działalność prozdrowotna
klubów seniora, Środowiskowego Domu
Samopomocy oraz Drewnickiego
Stowarzyszenia Rodzin i Przyjaciół Osób
z Zaburzeniami Psychicznymi „Empatia”
 umożliwianie seniorom kontynuowania
aktywności zawodowej
wśród osób starszych
 brak bazy rehabilitacyjnej w mieście
 brak w mieście wolontariuszy mogących
wspierać osoby starsze
i niepełnosprawne w codziennym życiu
78
 odpowiadająca potrzebom osób
starszych infrastruktura
architektoniczno-komunikacyjna
w mieście
 upowszechnianie wśród osób
niepełnosprawnych ofert pracy
i informacji o wolnych miejscach pracy
 zapewnianie dostępu do kształcenia
integracyjnego
Szanse
Zagrożenia
 zwiększająca się społeczna akceptacja
 zwiększająca się liczba osób starszych
osób niepełnosprawnych
pozarządowych działających na rzecz
i niepełnosprawnych
 ograniczone możliwości uzyskania
przez osoby starsze pomocy ze strony
osób starszych i niepełnosprawnych
rodziny
 niezadowalający poziom życia
osób starszych
 niewielki udział osób starszych
w działaniach prozdrowotnych
 występowanie zjawiska marginalizacji
problemów i potrzeb seniorów
i niepełnosprawnych
 występowanie zjawiska migracji osób
młodych do większych jednostek
administracyjnych, głównie Warszawy
 istnienie w mieście barier utrudniających
codzienne życie osobom
niepełnosprawnym
Obszar: Kapitał społeczny i aktywność obywatelska
Mocne strony
Słabe strony
 dobrze wykształcona kadra zatrudniona
w OPS-ie, gotowa do podnoszenia
kwalifikacji
 posiadanie wiedzy na temat problemów
społecznych występujących w mieście
 dobrze wyposażone stanowiska pracy
 niewystarczająca w stosunku do potrzeb
liczba pracowników socjalnych
 niewystarczający dostęp do specjalistów
– terapeutów, psychologów
 mała baza lokalowa OPS-u
 niedostatecznie rozwinięta sieć
79
w OPS-ie oraz dysponowanie
pomieszczeniami gwarantującymi
przeprowadzanie rozmów z klientami
pomocy społecznej w warunkach
komfortowych
 informowanie beneficjentów systemu
pomocy społecznej o możliwościach
uzyskania wsparcia
 otwartość na współpracę z innymi
instytucjami
placówek pomocy społecznej w mieście
 niepozyskiwanie dodatkowych środków
na realizację zadań z zakresu pomocy
społecznej, m.in. z funduszy
strukturalnych Unii Europejskiej
i z przedstawicielami kościoła,
np. z Caritas
 funkcjonowanie wolontariatu w mieście
Szanse
 istnienie w mieście organizacji
pozarządowych
 włączanie się przedstawicieli kościoła
w działania pomocowe (pomoc
żywnościowa organizowana
Zagrożenia
 zwiększająca się liczba beneficjentów
systemu pomocy społecznej
przypadających na jednego pracownika
socjalnego
 rekrutowanie się beneficjentów systemu
przez Caritas)




pomocy społecznej głównie spośród
ludności napływowej
popadanie przez pracowników pomocy
społecznej w rutynę i doznawanie
syndromu wypalenia zawodowego
niewystarczająco finansowany system
pomocy społecznej
wciąż niekorzystny wizerunek sektora
pomocy społecznej
niewielki udział mieszkańców miasta
w rozwiązywaniu lokalnych problemów
społecznych
80
19. PODSUMOWANIE DIAGNOZY
Przeprowadzona w kilkunastu obszarach diagnoza sytuacji społecznej w mieście
Ząbki, pozwoliła na zidentyfikowanie najważniejszych problemów oraz wyzwań, przed
którymi w najbliższych latach stanie samorząd lokalny. Zaliczono do nich:

rosnące bezrobocie prowadzące do ubóstwa i bezdomności, które dotyka zarówno
osoby młode bez stażu pracy lub z niewielkim doświadczeniem zawodowym, jak i osoby
mające za sobą kilkunastoletni okres zatrudnienia,

postępujący proces starzenia się społeczności lokalnej, co zwiększa ryzyko chorób
i niepełnosprawności,

rosnącą liczbę dzieci i młodzieży, co wymaga zapewnienia im odpowiedniego dostępu do
opieki, wychowania i edukacji oraz alternatywnych form spędzania czasu wolnego,

utrzymującą się liczbę rodzin dysfunkcyjnych zmagających się zarówno z trudnościami
w wypełnianiu funkcji opiekuńczo-wychowawczych, jak i problemami alkoholizmu
i przemocy domowej, co m.in. wymaga udzielenia odpowiedniej pomocy w wychowaniu
i opiece (m.in. poprzez zapewnienie szerszego dostępu do wsparcia specjalistycznego
oraz ze strony asystenta rodziny) oraz powoduje konieczność zintensyfikowania
działalności profilaktycznej i zwiększenia dostępności leczenia i wsparcia,

zaspokajanie potrzeb w zakresie ochrony zdrowia – m.in. kontynuowanie działań
prozdrowotnych oraz zwiększenie dostępności pomocy specjalistycznej, w tym opieki
geriatrycznej,

podniesienie poziomu bezpieczeństwa publicznego,

rozwijanie lokalnego systemu pomocy społecznej oraz podejmowanie na szerszą skalę
współpracy z sektorem pozarządowym przy realizacji zadań z zakresu polityki społecznej.
Wyniki diagnozy, po ich nałożeniu na kompetencje samorządu gminnego, posłużyły
do sformułowania misji oraz wyznaczenia celów strategicznych, operacyjnych i kierunków
działań niezbędnych do podjęcia w latach 2014-2020. Wdrożenie zaplanowanych
przedsięwzięć powinno przyczynić się do poprawy jakości życia mieszkańców miasta,
zmniejszenia skali występujących problemów społecznych oraz zminimalizowania ich
skutków społecznych. Inicjatywy te zostały ujęte w poniżej przedstawionych obszarach.
81
1. Tworzenie warunków do zwiększenia zatrudnienia wśród zameldowanych mieszkańców
miasta oraz przeciwdziałanie marginalizacji i wykluczeniu społecznemu: zmniejszanie
poziomu bezrobocia poprzez wspieranie osób nim dotkniętych oraz poszukujących pracy,
udzielanie pomocy zagrożonym lub dotkniętym ubóstwem i bezdomnością, a także
usprawnianie seniorów oraz tworzenie warunków do społecznej i zawodowej aktywności
osób niepełnosprawnych.
2. Poprawa kondycji rodzin, zapewnienie opieki oraz tworzenie warunków do rozwoju
dzieci i młodzieży, a także podnoszenie poziomu bezpieczeństwa zdrowotnego
i publicznego: pomoc rodzinom w wypełnianiu ich funkcji oraz zapewnienie dzieciom
i młodzieży odpowiedniego dostępu do kształcenia i umożliwienie im wszechstronnego
rozwoju, wspieranie osób i rodzin dotkniętych problemami uzależnień i przemocy
w rodzinie, zaspokajanie potrzeb mieszkańców w zakresie ochrony zdrowia oraz
przeciwdziałanie przestępczości, w tym wśród nieletnich.
3. Wzmacnianie
lokalnych
służb
społecznych
oraz
rozwijanie
społeczeństwa
obywatelskiego: doskonalenie sektora pomocy społecznej oraz wspieranie organizacji
pozarządowych i rozszerzanie z nimi współpracy.
82
III. MISJA, CELE I KIERUNKI DZIAŁAŃ
Misją samorządu miasta Ząbki w realizacji Strategii Rozwiązywania Problemów
Społecznych na lata 2014-2020 jest podnoszenie jakości życia mieszkańców miasta oraz
dążenie do integracji społecznej poprzez tworzenie warunków do pracy, zamieszkania
i wypoczynku oraz skuteczne przeciwdziałanie różnym formom wykluczenia społecznego.
Wypełnienie tak sformułowanej misji wymaga wdrożenia wyznaczonych celów strategicznych
i operacyjnych oraz kierunków działań. Zostały one przedstawione poniżej w formie kart
strategicznych, w których uwzględniono również realizatorów poszczególnych zapisów,
źródła ich finansowania oraz prognozę zmian.
Cel
strategiczny 1.
1.
Cele operacyjne:
2.
3.
1.
2.
Kierunki działań
do celu
operacyjnego 1.
3.
4.
5.
6.
7.
Tworzenie warunków do zwiększenia zatrudnienia
wśród zameldowanych mieszkańców miasta
oraz przeciwdziałanie marginalizacji i wykluczeniu społecznemu
Zmniejszanie poziomu bezrobocia poprzez wspieranie osób
nim dotkniętych oraz poszukujących pracy.
Udzielanie pomocy zagrożonym lub dotkniętym ubóstwem
i bezdomnością.
Usprawnianie seniorów oraz tworzenie warunków do społecznej
i zawodowej aktywności osób niepełnosprawnych
Podejmowanie współpracy z Powiatowym Urzędem Pracy
w zakresie aktywizacji zawodowej bezrobotnych mieszkańców
miasta – upowszechnianie ofert pracy, informacji o wolnych
miejscach pracy, usługach poradnictwa zawodowego, szkoleniach,
przygotowaniu zawodowym dorosłych i stażach oraz organizowanie
robót publicznych, prac społecznie użytecznych, interwencyjnych
i zatrudnienia socjalnego.
Prowadzenie pracy socjalnej z osobami bezrobotnymi, w tym
w oparciu o kontrakt socjalny.
Udzielanie przez OPS pomocy finansowej osobom dotkniętym
bezrobociem.
Wspieranie rozwoju podmiotów ekonomii społecznej w mieście,
np. spółdzielni socjalnych.
Podejmowanie działań w celu pozyskania inwestorów mogących
utworzyć nowe miejsca pracy, m.in. dalsze promowanie miasta,
przygotowywanie i oferowanie terenów pod działalność
gospodarczą, oferowanie ulg podatkowych dla inwestorów.
Wspieranie rozwoju przedsiębiorczości w mieście.
Opracowywanie i realizowanie projektów służących aktywizacji
osób bezrobotnych, w tym współfinansowanych z funduszy
zewnętrznych, np. z funduszy strukturalnych Unii Europejskiej.
83
Kierunki działań
do celu
operacyjnego 2.
Kierunki działań
do celu
operacyjnego 3.
8. Podejmowanie współpracy z organizacjami pozarządowymi
udzielającymi wsparcia osobom bezrobotnym, np. Stowarzyszeniem
Rozwoju Przedsiębiorczości i Inicjatyw Lokalnych.
1. Prowadzenie pracy socjalnej z osobami ubogimi, w tym poprzez
zawieranie kontraktów socjalnych.
2. Zachęcanie osób zagrożonych utratą bezpieczeństwa socjalnego
do aktywnych postaw, promowanie wśród nich samopomocy, np.
pomocy sąsiedzkiej, oraz organizowanie na rzecz ubogich akcji
charytatywnych.
3. Podejmowanie działań na rzecz osób zagrożonych i dotkniętych
bezdomnością – prowadzenie pracy socjalnej, udzielenie wsparcia
finansowego i rzeczowego, zapewnienie dostępu do wsparcia
psychologicznego i prawnego, opracowywanie indywidualnych
programów wychodzenia z bezdomności oraz zapewnienie
schronienia.
4. Wsparcie finansowe, rzeczowe (w tym w formie żywności)
psychologiczne i prawne osób znajdujących się w trudnej sytuacji
materialnej.
5. Udzielanie pomocy dzieciom pochodzącym z rodzin ubogich, m.in.
poprzez prowadzenie dożywiania w szkołach, wyposażenie ich
w podręczniki i pomoce szkolne oraz odzież, a także organizowanie
wypoczynku letniego i zimowego oraz czasu wolnego.
6. Opracowanie, realizacja lub współudział w realizacji programów
na rzecz zagrożonych i dotkniętych ubóstwem.
7. Powiększenie w mieście zasobów mieszkań komunalnych, w tym
socjalnych.
8. Rozwój współpracy z organizacjami pozarządowymi działającymi
na rzecz ubogich i bezdomnych oraz z Kościołem.
1. Udzielanie osobom starszym i niepełnosprawnym wsparcia
w postaci pracy socjalnej oraz pomocy finansowej i rzeczowej.
2. Zwiększenie dostępności usług opiekuńczych, obejmujących pomoc
w zaspokajaniu codziennych potrzeb życiowych, opiekę
higieniczną, zaleconą przez lekarza pielęgnację oraz, w miarę
możliwości, zapewnienie kontaktów z otoczeniem.
3. Uruchomienie specjalistycznych usług opiekuńczych, w tym dla osób
z zaburzeniami psychicznymi.
4. Rozwijanie oferty spędzania czasu wolnego kierowanej do osób
starszych i niepełnosprawnych – zapewnienie im odpowiedniego
dostępu do edukacji, kultury i rekreacji poprzez organizowanie
imprez środowiskowych, wycieczek, zajęć, spotkań integracyjnych,
m.in. w ramach funkcjonujących w mieście klubów seniora.
5. Podjęcie działań w kierunku utworzenia w mieście dziennego domu
pobytu.
6. Poszerzenie oferty funkcjonującego w mieście Środowiskowego
Domu Samopomocy.
7. Zapewnienie osobom niepełnosprawnym dostępu do informacji
o prawach i uprawnieniach oraz możliwości znalezienia
84
zatrudnienia, a także do poradnictwa psychologicznego i prawnego.
8. Współpraca z Powiatowym Centrum Pomocy Rodzinie,
Powiatowym Urzędem Pracy oraz Państwowym Funduszem
Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych w zakresie rehabilitacji
społecznej i zawodowej osób niepełnosprawnych, m.in. przy:
likwidacji barier, zapewnieniu dostępu do rehabilitacji i sprzętu
rehabilitacyjnego oraz zapewnieniu i utrzymaniu odpowiedniego
zatrudnienia.
9. Podejmowanie i rozszerzanie współpracy z instytucjami
i organizacjami pozarządowymi działającymi na rzecz osób
starszych i niepełnosprawnych, w tym z zakładami opieki
zdrowotnej,
Kołem
Pomocy
Dzieciom
i
Młodzieży
Niepełnosprawnej Towarzystwa Przyjaciół Dzieci oraz Drewnickim
Stowarzyszeniem Rodzin i Przyjaciół Osób z Zaburzeniami
Psychicznymi „Empatia”.
10. Pozyskiwanie wolontariuszy mogących wspierać osoby starsze
i niepełnosprawne w codziennym życiu.
Czas realizacji
Realizatorzy
Partnerzy
w realizacji
Źródła
finansowania
Prognoza zmian
Lata 2014-2020.
Burmistrz Miasta, Rada Miasta, Urząd Miasta, Ośrodek Pomocy
Społecznej, kluby seniora, placówki oświatowe szczebla
podstawowego i gimnazjalnego, placówki kulturalne, jednostki
sportowo-rekreacyjne.
Powiatowy Urząd Pracy i Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie
w Wołominie,
Państwowy
Fundusz
Rehabilitacji
Osób
Niepełnosprawnych, placówki ponadgimnazjalne poza miastem,
inwestorzy, lokalni przedsiębiorcy, noclegownie i schroniska spoza
miasta, w tym Schronisko dla mężczyzn w Czarnej, instytucje rządowe,
placówki ochrony zdrowia, placówki świadczące usługi rehabilitacyjne,
ośrodki wsparcia, w tym Środowiskowe Domy Samopomocy w Ząbkach
i Wołominie, instytucje rządowe, pracodawcy, organizacje
pozarządowe, w tym Fundacja „Dzieci Ulicy” w Ząbkach,
Stowarzyszenie Rozwoju Przedsiębiorczości i Inicjatyw Lokalnych, Koło
Pomocy Dzieciom i Młodzieży Niepełnosprawnej Towarzystwa
Przyjaciół Dzieci oraz Drewnickie Stowarzyszenie Rodzin i Przyjaciół
Osób z Zaburzeniami Psychicznymi „Empatia”, kościół, społeczność
lokalna.
Budżet samorządowy i centralny, Państwowy Fundusz Rehabilitacji
Osób Niepełnosprawnych, Fundusz Pracy, fundusze zewnętrzne, m.in.
fundusze strukturalne Unii Europejskiej, inne programy, organizacje
pozarządowe, sponsorzy indywidualni (krajowi i zagraniczni).
 usamodzielnienie części dotychczasowych beneficjentów systemu
pomocy społecznej,
 wzrost aktywności gospodarczej w mieście
 większa aktywność zawodowa mieszkańców,
 poprawa warunków ekonomicznych osób zagrożonych utratą
bezpieczeństwa socjalnego,
85
 łatwiejszy dostęp do mieszkań dla osób o niskim statusie
materialnym,
 efektywniejszy udział seniorów i osób niepełnosprawnych w życiu
społecznym,
 wyższy standard świadczonych usług,
 lepsza jakość funkcjonowania osób starszych i niepełnosprawnych
w środowisku zamieszkania,
 wzrost liczby osób usprawnionych i zatrudnionych.
Cel
strategiczny 2.
Cele operacyjne:
Kierunki działań
do celu
operacyjnego 1.
Poprawa kondycji rodzin, zapewnienie opieki i tworzenie warunków
do rozwoju dzieci i młodzieży oraz podnoszenie poziomu
bezpieczeństwa zdrowotnego i publicznego
1. Pomoc rodzinom w wypełnianiu ich funkcji oraz zapewnienie
dzieciom i młodzieży odpowiedniego dostępu do kształcenia
i umożliwienie im wszechstronnego rozwoju.
2. Wspieranie osób i rodzin dotkniętych problemami uzależnień
i przemocy w rodzinie.
3. Zaspokajanie potrzeb mieszkańców w zakresie ochrony zdrowia,
w tym prowadzenie działań prozdrowotnych w szkołach,
przedszkolach i w innych placówkach wspierających rozwój dzieci
i młodzieży funkcjonujących na terenie Miasta Ząbki.
4. Przeciwdziałanie przestępczości, w tym wśród nieletnich.
1. Stałe poszerzanie oferty edukacyjnej skierowanej do dzieci
i młodzieży w placówkach oświatowych prowadzonych przez
Miasto Ząbki oraz dbanie o rozwój i modernizację bazy lokalowej
tych placówek.
2. Kontynuowanie pracy socjalnej z rodzinami, w szczególności
z rodzinami mającymi trudności w wypełnianiu funkcji opiekuńczowychowawczych.
3. Zatrudnianie asystentów rodziny oraz, w razie potrzeby,
ustanawianie rodzin wspierających dla rodzin przeżywających
trudności w wypełnianiu funkcji opiekuńczo-wychowawczych oraz
organizowanie dla nich szkoleń.
4. Prowadzenie wśród rodzin edukacji w zakresie właściwego
wypełniania ról rodzicielskich oraz umiejętnego gospodarowania
budżetem domowym, m.in. przez pracowników OPS-u, placówek
oświatowych, asystentów rodziny.
5. Udzielanie przez OPS pomocy rodzinom znajdującym się w trudnej
sytuacji materialnej w formie świadczeń pomocy społecznej,
świadczeń rodzinnych, świadczeń z funduszu alimentacyjnego oraz
dodatków mieszkaniowych.
6. Zapewnienie rodzinom oraz osobom samotnie wychowujących
dzieci szerszego dostępu do poradnictwa specjalistycznego
(rodzinnego, psychologiczno-pedagogicznego, prawnego), terapii
rodzinnej i mediacji.
86
Kierunki działań
do celu
operacyjnego 2.
7. Tworzenie grup wsparcia dla osób samotnie wychowujących
dzieci.
8. Promowanie wśród pracodawców elastycznych form zatrudnienia,
ułatwiających godzenie pracy z wychowaniem dzieci.
9. Zwiększenie w mieście dostępności opieki przedszkolnej oraz
opieki nad dziećmi do lat 3.
10. Zwiększenie dostępu dzieci i młodzieży do alternatywnych form
spędzania czasu wolnego, m.in. poprzez rozszerzenie oferty zajęć
pozalekcyjnych i pozaszkolnych przy wykorzystaniu zasobów
oświatowych, kulturalnych i sportowo-rekreacyjnych miasta;
rozwijanie infrastruktury umożliwiającej dzieciom i młodzieży
spędzanie czasu wolnego, organizowanie wypoczynku.
11. Rozwijanie sieci i oferty placówek wsparcia dziennego dla dzieci
i młodzieży.
12. Wyrównywanie szans edukacyjnych dzieci i młodzieży, m.in.
poprzez zwiększenie dostępności zajęć wyrównawczych, udzielanie
pomocy w nauce (np. przez wolontariuszy), przyznawanie
stypendiów socjalnych i zasiłków szkolnych.
13. Opracowywanie i wdrażanie programów i projektów na rzecz
rodziny i dziecka, w tym współfinansowanych z funduszy
zewnętrznych, np. z funduszy strukturalnych Unii Europejskiej.
14. Integrowanie i koordynowanie działań na rzecz rodziny i dziecka
w mieście poprzez stałą współpracę placówek oświatowych
i kulturalnych, jednostek pomocy społecznej i ochrony zdrowia,
policji, sądu rejonowego i kuratorów sądowych, organizacji
pozarządowych i kościoła.
1. Zwiększenie dostępności pomocy terapeutycznej i rehabilitacyjnej
dla osób uzależnionych od alkoholu i narkotyków m.in. poprzez
zacieśnianie współpracy z funkcjonującym w mieście Oddziałem
Detoksykacyjnym Mazowieckiego Centrum Psychiatrii „Drewnica”,
Ośrodkiem Terapii Uzależnień w Wołominie, Ośrodkiem Leczenia
Uzależnień w Warszawie oraz kontynuowanie działalności
i poszerzenie oferty Punktu Konsultacyjnego o wsparcie kierowane
do osób dotkniętych przemocą w rodzinie.
2. Poprawa dostępności wsparcia psychologicznego, prawnego
i społecznego dla rodzin dotkniętych problemami alkoholowymi,
narkomanii i przemocy w rodzinie.
3. Zintensyfikowanie profilaktycznej działalności informacyjnej,
edukacyjnej i szkoleniowej w zakresie rozwiązywania problemów
alkoholowych, narkomanii i przemocy w rodzinie, w szczególności
skierowanej do dzieci i młodzieży.
4. Wspieranie działającej w mieście Grupy TerapeutycznoEdukacyjnej dla Osób Współuzależnionych i Ofiar Przemocy
w Rodzinie.
5. Kontynuowanie działalności funkcjonujących w mieście świetlic
środowiskowych i poszerzenie realizowanych przez nich
programów o elementy socjoterapii.
87
Kierunki działań
do celu
operacyjnego 3.
Kierunki działań
do celu
operacyjnego 4.
Czas realizacji
6. Prowadzenie poradnictwa i interwencji w zakresie przeciwdziałania
przemocy w rodzinie.
7. Zintensyfikowanie działalności zespołu interdyscyplinarnego ds.
przeciwdziałania przemocy w rodzinie; kontynuowanie szkoleń
jego członków.
8. W razie konieczności zapewnienie osobom dotkniętym przemocą
w rodzinie miejsc w ośrodkach wsparcia.
9. Kierowanie sprawców przemocy w rodzinie do udziału
w programach korekcyjno-edukacyjnych.
10. Rozszerzanie i podejmowanie współpracy z organizacjami
pozarządowymi działającymi na rzecz osób dotkniętych
problemami alkoholowymi, narkomanii i przemocy w rodzinie.
1. Promowanie zdrowia i prowadzenie profilaktyki zdrowotnej.
2. Zwiększenie dostępu mieszkańcom do świadczeń z zakresu
specjalistycznej opieki zdrowotnej, w tym opieki geriatrycznej oraz
rehabilitacji.
3. Podejmowanie działań wynikających z rozeznanych potrzeb
zdrowotnych i stanu zdrowia mieszkańców, w tym opracowywanie
i realizowanie programów zdrowotnych.
4. Inicjowanie przedsięwzięć lokalnych mających na celu
zaznajomienie mieszkańców z czynnikami szkodliwymi dla zdrowia
oraz ich skutkami.
11. Opracowanie i realizacja gminnego programu ochrony zdrowia
psychicznego.
1. Opracowywanie i realizowanie programów profilaktycznoedukacyjnych w placówkach oświatowych; włączanie w ich
realizację policjantów i strażników miejskich.
2. Podejmowanie w mieście przedsięwzięć edukacyjno-informacyjnych
poświęconych przestępczości i jej skutkom, kierowanych m.in. do
dzieci i młodzieży oraz osób starszych (akcje, kampanie).
3. Rozwijanie systemu monitoringu oraz patrolowanie i wizytowanie
miejsc publicznych w mieście.
4. Kontynuowanie przez jednostki miejskie i mieszkańców współpracy
z policją, prokuraturą rejonową, sądem rejonowym, kuratorami
sądowymi
i
organizacjami
pozarządowymi
na
rzecz
przeciwdziałania przestępczości.
5. Zapewnienie dzieciom i młodzieży szerszego dostępu do
alternatywnych form spędzania czasu wolnego.
6. Zapewnienie mieszkańcom bezpieczeństwa na drodze, m.in.
poprzez remont ulic miejskich, budowę przejść dla pieszych,
oświetlenia i miejsc parkingowych, organizację dowozu dzieci do
szkół.
Lata 2014-2020.
88
Realizatorzy
Partnerzy
w realizacji
Źródła
finansowania
Prognoza zmian
Społecznej, placówki przedszkolne i oświatowe szczebla
podstawowego i gimnazjalnego, Gminna Komisja Rozwiązywania
Problemów
Alkoholowych,
Punkt
Konsultacyjny,
Zespół
Interdyscyplinarny ds. Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie, placówki
kulturalne, jednostki sportowo-rekreacyjne, placówki wsparcia
dziennego dla dzieci i młodzieży, Straż Miejska.
Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie, Poradnia PsychologicznoPedagogiczna, Specjalistyczna Poradnia Rodzinna i Powiatowa Stacja
Sanitarno-Epidemiologiczna w Wołominie, szkoły ponadgimnazjalne
poza miastem, placówki ochrony zdrowia, placówki leczenia
uzależnień, w tym Oddział Detoksykacyjny Mazowieckiego Centrum
Psychiatrii „Drewnica”, Samodzielny Publiczny Zakład Opieki
Zdrowotnej Ośrodek Terapii Uzależnień w Wołominie, Niepubliczny
Zakład Opieki Zdrowotnej Ośrodek Leczenia Uzależnień w Warszawie,
Poradnia Zdrowia Psychicznego w Ząbkach, telefon zaufania, ośrodki
wsparcia, w tym Ośrodek Interwencji Kryzysowej w Zielonce, Grupa
Terapeutyczno-Edukacyjna dla Osób Współuzależnionych i Ofiar
Przemocy w Rodzinie, specjaliści, instytucje rządowe, policja,
prokuratura rejonowa, sąd rejonowy, kuratorzy sądowi, organizacje
pozarządowe, Kościół, społeczność lokalna.
Budżet samorządowy i centralny, fundusze zewnętrzne, m.in.
pozarządowe, sponsorzy indywidualni.
 niższy odsetek rodzin zmagającymi się z problemami opiekuńczowychowawczymi,
 podniesienie poziomu wiedzy w zakresie właściwego wypełniania
ról rodzicielskich,
 skuteczniejsze wsparcie osób samotnie wychowujących dzieci,
 łatwiejszy dostęp do opieki dla dzieci do lat 3. oraz w wieku
przedszkolnym,
 podwyższenie szans edukacyjnych dla uczniów uzdolnionych
i dzieci mających problemy w nauce,
 wzbogacenie oferty spędzania czasu wolnego oraz wzrost liczby
dzieci i młodzieży z niej korzystających.
 większy poziom świadomości mieszkańców w zakresie profilaktyki
zdrowotnej, uzależnień oraz zdrowego trybu życia,
 lepszy dostęp do opieki zdrowotnej oraz wsparcia dla osób
uzależnionych i współuzależnionych oraz dotkniętych przemocą
w rodzinie,
 obniżenie liczby przypadków przemocy w rodzinie,
 ograniczenie przestępczości, w tym wśród młodocianych,
 wzrost zasobu wiedzy mieszkańców na temat przestępczości i jej
skutków,
 bezpieczniejsze drogi.
89
Cel
strategiczny 3.
Cele operacyjne:
1.
2.
1.
2.
3.
4.
5.
Kierunki działań
do celu
operacyjnego 1.
6.
7.
8.
9.
1.
2.
3.
Kierunki działań
do celu
operacyjnego 2.
4.
5.
Wzmacnianie lokalnych służb społecznych
oraz rozwijanie społeczeństwa obywatelskiego
Doskonalenie sektora pomocy społecznej.
Wspieranie organizacji pozarządowych oraz rozszerzanie z nimi
współpracy.
Zwiększenie liczby pracowników socjalnych zatrudnionych w OPS-ie
do poziomu zgodnego z ustawą o pomocy społecznej.
Poszerzenie kadry OPS-u o specjalistów: prawnika, psychologa,
terapeuty.
Systematycznie podnoszenie kompetencji przez kadrę OPS-u, m.in.
poprzez uczestnictwo w szkoleniach.
Zatrudnianie asystentów rodziny.
Zwiększanie dostępności infrastruktury socjalnej w mieście
poprzez poszerzenie oferty i zasobów już działających jednostek
oraz, w razie potrzeby, utworzenie nowych.
Projektowanie i wdrażanie nowych instrumentów i usług służących
podniesieniu jakości świadczonej pomocy.
Zapewnienie mieszkańcom szerszego dostępu do informacji
o możliwościach uzyskania i dostępnych formach świadczeń
pomocowych, m.in. poprzez utworzenie strony internetowej
OPS-u.
Podjęcie działań w kierunku poprawy bazy lokalowej OPS-u.
Opracowywanie i realizowanie projektów współfinansowanych
z funduszy zewnętrznych, np. z funduszy strukturalnych Unii
Europejskiej.
Realizowanie zadań z zakresu rozwiązywania problemów
społecznych przy szerszej współpracy z sektorem pozarządowym
oraz innymi podmiotami prowadzącymi działalność pożytku
publicznego.
Rozwijanie współpracy z sektorem pozarządowym oraz innymi
podmiotami prowadzącymi działalność pożytku publicznego.
Wspieranie organizacyjne, prawne i lokalowe powstających
i istniejących organizacji pozarządowych, promowanie ich
działalności oraz udzielanie im pomocy w nawiązaniu współpracy
międzynarodowej oraz w pozyskiwaniu środków z innych niż
budżet samorządu źródeł finansowania.
Zachęcanie mieszkańców miasta do udziału w rozwiązywaniu
lokalnych problemów społecznych oraz wspieranie inicjatyw
społecznych.
Propagowanie idei wolontariatu oraz pozyskiwanie wolontariuszy
do udziału w realizacji zadań dotyczących rozwiązywania
problemów społecznych.
Czas realizacji
Lata 2014-2020.
Realizatorzy
Społecznej i inne jednostki organizacyjne miasta.
90
Partnerzy
w realizacji
Źródła
finansowania
Prognoza zmian
Mazowieckie Centrum Polityki Społecznej w Warszawie, Powiatowe
Centrum Pomocy Rodzinie w Wołominie, instytucje rządowe,
organizacje pozarządowe, inne podmioty prowadzące działalność
pożytku publicznego, Kościół, społeczność lokalna.
Budżet samorządowy i centralny, fundusze zewnętrzne, m.in.
pozarządowe, sponsorzy indywidualni.
 większe kompetencje kadr pomocy społecznej,
 wyższa jakość świadczonych usług,
 rozwój aktywności mieszkańców,
 zwielokrotnienie inicjatyw społecznych,
 rozmaitość form i lepsza efektywność współpracy z sektorem
pozarządowym.
91
IV. PROGRAMY I PROJEKTY
będzie realizowana w szczególności poprzez następujące programy:

Gminny Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych,

Gminny Program Profilaktyki Przeciwdziałania Narkomanii,

Gminny Program Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie oraz Ochrony Ofiar Przemocy
w Rodzinie,

Gminny Program Wspierania Rodziny,

Program Współpracy Miasta Ząbki z organizacjami pozarządowymi oraz innymi
podmiotami prowadzącymi działalność pożytku publicznego.
Skuteczność wdrożenia dokumentu będzie również zależała od środków finansowych
– posiadanych i pozyskanych przez samorząd miasta lub inne podmioty uczestniczące
w realizacji strategii – na opracowanie i realizację innych programów oraz projektów, które
będą zgodne z przyjętymi w dokumencie kierunkami działań.
Programy i projekty powinna cechować efektywność, skuteczność i celowość. Mogą
być one przyjmowane stosownymi uchwałami przez Radę i, w zależności od charakteru,
realizowane w okresach rocznych, dłuższych lub krótszych.
92
V. WDRAŻANIE, MONITOROWANIE I EWALUACJA STRATEGII
Zgodnie z art. 110, pkt 4 ustawy o pomocy społecznej, koordynatorem realizacji
Strategii Rozwiązywania Problemów Społecznych Miasta Ząbki na lata 2014-2020 będzie
Ośrodek Pomocy Społecznej w Ząbkach. Sformułowane w dokumencie kierunki działań będą
wdrażane przez wyznaczonych realizatorów oraz partnerów w realizacji, w zależności od
posiadanych i pozyskanych środków finansowych. Poniższa tabela przedstawia ramy
finansowe strategii, które obejmują szacunkową wielkość wydatków na jej realizację
w kolejnych latach.
Tabela 15. Ramy finansowe strategii w latach 2014-2020*
szacunkowa wielkość wydatków (w zł) w latach:
2014 r.
2015 r.
2016 r.
2017 r.
2018 r.
2019 r.
2020 r.
7.191.000
7.327.000
7.466.000
7.607.000
7.752.000
7.899.000
7.972.000
*środki finansowe planowane w budżecie miasta na realizację zadań z zakresu polityki społecznej
Środki finansowe na realizację zadań z zakresu polityki społecznej będą ujmowane
corocznie w uchwale budżetowej Rady Miasta.
Monitoring
i
ewaluacja
zapisów
strategicznych,
polegające
na
zbieraniu
i analizowaniu informacji dotyczących realizowanych bądź zrealizowanych już działań, będzie
prowadzony przez podmioty realizujące strategię i współdziałające w jej realizacji.
Gromadzone dane z jednej strony pozwolą zidentyfikować i rozwiązać problemy,
które pojawią się w trakcie wdrażania dokumentu, oraz stwierdzić, z myślą o podjęciu działań
korygujących, czy realizacja wyznaczonych działań zmierza w słusznym kierunku, z drugiej
natomiast umożliwią ustalenie rzeczywistych rezultatów ich wdrożenia – czy uzyskane efekty
są zgodne z przyjętymi wcześniej zamierzeniami i na co miały wpływ.
Informacja na temat realizacji strategii oraz osiągniętych rezultatów będzie
przygotowywana corocznie w formie raportu monitoringowego. Poza oceną wdrożenia
zapisów strategicznych, będzie on zawierał propozycje rozwiązań (np. programów celowych)
oraz, w przypadku stwierdzenia istotnych zmian społecznych lub nowych potrzeb, podjęcie
działań korygujących i wszelkich prac mających na celu aktualizację obowiązującej strategii.
93
W celu skutecznego i sprawnego opracowywania raportu monitoringowego,
Burmistrz Miasta może powołać zespół zadaniowy, w skład którego wejdą przedstawiciele
podmiotów realizujących strategię i współdziałających w jej realizacji, w tym pracownicy
Ośrodka Pomocy Społecznej.
Do oceny stopnia wdrożenia strategii zostaną wykorzystane przedstawione poniżej
wskaźniki monitoringowe. W większości są one dostępne w zbiorach statystyki publicznej
oraz w zasobach informacyjnych podmiotów realizujących strategię i współdziałających w jej
realizacji.
Przygotowany zestaw wskaźników monitoringowych ma charakter otwarty, co
oznacza, że w trakcie wdrażania strategii, może być on zmodyfikowany, w tym poszerzony
o nowe wskaźniki, które w odpowiedni sposób będą charakteryzowały przebieg realizacji
zapisów strategicznych.
Cel strategiczny 1.:

wielkość stopy bezrobocia,

liczba osób bezrobotnych w mieście, w tym liczba osób objętych przez Powiatowy Urząd
Pracy różnymi formami wsparcia,

liczba osób bezrobotnych, ubogich i bezdomnych objętych pracą socjalną,

liczba beneficjentów systemu pomocy społecznej objętych wsparciem z powodu
bezrobocia, ubóstwa i bezdomności,

liczba podmiotów ekonomii społecznej,

liczba podmiotów gospodarczych,

liczba nowych inwestorów,

liczba dzieci z rodzin ubogich objętych wsparciem,

liczba opracowanych indywidualnych programów wychodzenia z bezdomności oraz
liczba osób nimi objętych,

liczba osób bezdomnych, którym zapewniono schronienie,

liczba programów i projektów na rzecz zagrożonych i dotkniętych marginalizacją
i wykluczeniem społecznym,

liczba nowych mieszkań komunalnych i socjalnych,

liczba osób w wieku poprodukcyjnym i ich udział w ogóle mieszkańców,
94

liczba osób dotkniętych niepełnosprawnością,

liczba osób starszych i niepełnosprawnych objętych pracą socjalną,

liczba seniorów i osób niepełnosprawnych objętych wsparciem z systemu pomocy
społecznej,

liczba osób objętych usługami opiekuńczymi i specjalistycznymi usługami opiekuńczymi,

liczba osób korzystających z klubów seniora oraz dziennego domu pobytu,

liczba osób z miasta objętych wsparciem w ramach Środowiskowego Domu Samopomocy,

liczba obiektów, w których zlikwidowano bariery,

liczba osób objętych usługami rehabilitacyjnymi,

liczba nowo utworzonych miejsc pracy dla osób niepełnosprawnych.

liczba rodzin objętych pracą socjalną,

liczba asystentów rodziny oraz liczba rodzin objętych przez nich wsparciem,

liczba rodzin objętych wsparciem w formie świadczeń pomocy społecznej, świadczeń
rodzinnych, świadczeń z funduszu alimentacyjnego oraz dodatków mieszkaniowych,

liczba osób i rodzin objętych poradnictwem specjalistycznym oraz liczba porad,

liczba grup wsparcia dla osób samotnie wychowujących dzieci oraz liczba osób objętych
w ich ramach pomocą,

liczba dzieci objętych opieką przedszkolną,

liczba dzieci do lat 3. objętych opieką,

liczba placówek wsparcia dziennego dla dzieci i młodzieży oraz liczba osób objętych
w ich ramach opieką,

liczba opracowywanych i realizowanych programów i projektów na rzecz rodziny i dziecka
oraz liczba osób nimi objętych,

liczba osób objętych pomocą terapeutyczną i rehabilitacyjną,

liczba rodzin objętych wsparciem psychologicznym, prawnym oraz z systemu pomocy
społecznej z powodu alkoholizmu, narkomanii i przemocy w rodzinie,

liczba osób objętych pomocą w ramach punktu konsultacyjnego,

liczba osób z miasta objętych wsparciem w ramach Grupy Terapeutyczno-Edukacyjnej
dla Osób Współuzależnionych i Ofiar Przemocy w Rodzinie,
95

liczba udzielonych porad i przeprowadzonych interwencji w zakresie przeciwdziałania
przemocy w rodzinie,

liczba osób objętych oddziaływaniem zespołu interdyscyplinarnego,

liczba osób umieszczonych w ośrodkach wsparcia,

liczba osób skierowanych do udziału w programach korekcyjno-edukacyjnych,

liczba przedsięwzięć w zakresie promocji zdrowia i profilaktyki zdrowotnej,

liczba osób objętych świadczeniami zdrowotnymi,

liczba opracowanych i realizowanych programów zdrowotnych oraz liczba osób nimi
objętych,

liczba popełnionych i wykrytych przestępstw,

liczba przedsięwzięć edukacyjno-informacyjnych,

liczba zrealizowanych inwestycji w celu poprawy bezpieczeństwa na drodze.

liczba pracowników OPS-u, w tym liczba pracowników socjalnych,

liczba asystentów rodziny,

liczba szkoleń, w których uczestniczyła kadra pomocy społecznej,

liczba organizacji pozarządowych funkcjonujących w obszarze polityki społecznej,

liczba wspieranych przez samorząd miasta organizacji pozarządowych,

liczba wolontariuszy.
96
SPIS TABEL I WYKRESÓW
Tabele:
Tabela 1. Dodatki mieszkaniowe przyznane w mieście w latach 2011-2013........................... 27
Tabela 2. Przedszkola i szkoły w mieście w roku szkolnym 2013/2014 ................................... 29
Tabela 3. Żłobki w mieście w roku szkolnym 2013/2014 ......................................................... 31
Tabela 4. Placówki kulturalne w mieście w 2013 roku ............................................................. 33
Tabela 5. Obiekty sportowo-rekreacyjne w mieście w 2013 roku ........................................... 34
Tabela 6. Zakłady opieki zdrowotnej w mieście w 2013 roku .................................................. 35
Tabela 7. Populacje osób, u których występują różne kategorie problemów alkoholowych .. 41
Tabela 8. Osoby z miasta objęte wsparciem w 2013 roku przez wybrane podmioty działające
na rzecz przeciwdziałania uzależnieniom i przemocy w rodzinie w mieście............................ 45
Tabela 9. Kadra OPS-u i jej kwalifikacje w 2013 roku ............................................................... 47
Tabela 10. Wydatki na realizację zadań z zakresu polityki społecznej w mieście w latach 20112013 .......................................................................................................................................... 49
Tabela 11. Świadczenia i usługi pomocy społecznej udzielone przez OPS w latach 2011-2013
.................................................................................................................................................. 52
Tabela 12. Świadczenia rodzinne przyznane w mieście w latach 2011-2013 .......................... 54
Tabela 13. Świadczenia z funduszu alimentacyjnego przyznane w mieście w latach 2011-2013
.................................................................................................................................................. 55
Tabela 14. Organizacje pozarządowe w mieście w 2013 roku ................................................. 58
Tabela 15. Ramy finansowe strategii w latach 2014-2020*..................................................... 93
Wykresy:
Wykresy 1-2. Ludność miasta oraz jej struktura wiekowa w latach 2011-2013 ...................... 17
Wykresy 3-4. Ruch naturalny i migracyjny ludności miasta w latach 2011-2013 .................... 18
Wykres 5. Podmioty gospodarcze w mieście w latach 2011-2013 .......................................... 19
Wykres 6. Podmioty gospodarcze w mieście w poszczególnych sekcjach Polskiej Klasyfikacji
Działalności (PKD) w 2013 roku ................................................................................................ 20
Wykres 7. Użytki rolne, lasy i grunty leśne, pozostałe grunty i nieużytki (w ha) ..................... 21
Wykres 8. Mieszkańcy miasta posiadający zatrudnienie w latach 2010-2012* ...................... 22
Wykres 9. Bezrobotni w mieście według płci w latach 2010-2013 .......................................... 22
97
Wykres 10. Stopa bezrobocia w powiecie wołomińskim, w województwie mazowieckim
i w kraju w latach 2010-2013 (w %).......................................................................................... 23
Wykresy 11-14. Bezrobotni w mieście na koniec 2013 roku według wieku, czasu
pozostawania bez pracy, stażu pracy i poziomu wykształcenia ............................................... 24
Wykres 15. Bezrobotni w mieście na koniec 2013 roku według rodzaju działalności
ostatniego miejsca pracy .......................................................................................................... 25
Wykres 16. Zasoby mieszkaniowe w mieście w latach 2010-2012 .......................................... 27
Wykres 17. Mieszkania pozostające w zasobach miasta w latach 2011-2013......................... 27
Wykres 18. Schorzenia najczęściej stwierdzane u dzieci i młodzieży w 2013 roku ................. 36
Wykres 19. Schorzenia najczęściej stwierdzane u osób dorosłych w 2013 roku ..................... 36
Wykres 20. Profilaktyka zdrowotna dzieci i młodzieży w 2013 roku ....................................... 37
Wykres 21. Osoby niepełnosprawne w ogóle mieszkańców miasta w 2002 roku ................... 39
Wykres 22. Struktura wiekowa osób niepełnosprawnych w mieście w 2002 roku ................. 39
Wykres 23. Osoby niepełnosprawne w wieku 13 lat i więcej w mieście według poziomu
wykształcenia w 2002 roku....................................................................................................... 40
Wykres 24. Osoby niepełnosprawne w mieście według aktywności ekonomicznej
w 2002 roku .............................................................................................................................. 40
Wykres 25. Środki finansowe wydatkowane na profilaktykę i rozwiązywanie problemów
uzależnień i przemocy w rodzinie w mieście w latach 2011-2013 ........................................... 42
Wykres 26. Wybrane dane dotyczące rynku napojów alkoholowych w mieście
oraz działalności GKRPA w latach 2011-2012........................................................................... 43
Wykres 27. Przestępstwa popełnione w mieście w 2013 roku ................................................ 46
Wykres 28. Osoby i rodziny w mieście, którym w latach 2011-2013 udzielono pomocy
i wsparcia .................................................................................................................................. 50
Wykres 29. Osoby i rodziny w mieście, którym w latach 2011-2013 przyznano świadczenie. 50
Wykres 30. Osoby i rodziny w mieście, którym w latach 2011-2013 przyznano świadczenie
pieniężne .................................................................................................................................. 50
Wykres 31. Osoby i rodziny w mieście, którym w latach 2011-2013 przyznano świadczenie
niepieniężne ............................................................................................................................. 50
Wykres 32. Powody przyznawania pomocy społecznej w mieście w latach 2011-2013
(liczba osób w rodzinach) ......................................................................................................... 51
98
Wykres 33. Warunki życia w mieście........................................................................................ 61
Wykres 34. Problemy najczęściej dotykające mieszkańców miasta ........................................ 62
Wykres 35. Grupy zagrożone wykluczeniem społecznym w mieście ....................................... 63
Wykres 36. Jaki jest poziom bezrobocia w mieście? ................................................................ 64
Wykres 37. Jakie działania należałoby podjąć w celu poprawy sytuacji osób bezrobotnych? 64
Wykres 38. Przyczyny ubóstwa wśród mieszkańców miasta? ................................................. 65
Wykres 39. Jakie działania powinny być podejmowane na rzecz dotkniętych problemem
ubóstwa? .................................................................................................................................. 65
Wykres 40. Jaka jest skala problemu bezdomności w mieście? .............................................. 66
Wykres 41. Jakie działania byłby najskuteczniejsze w zapobieganiu i rozwiązywaniu
problemu bezdomności? .......................................................................................................... 66
Wykres 42. Przyczyny bezradności w sprawach opiekuńczo-wychowawczych
oraz w prowadzeniu gospodarstwa domowego w mieście ..................................................... 67
Wykres 43. Jakie działania poprawiłyby sytuację rodzin niewydolnych wychowawczo
w mieście? ................................................................................................................................ 67
Wykres 44. Na jakie negatywne zjawiska społeczne najbardziej narażone są dzieci i młodzież
z miasta? ................................................................................................................................... 68
Wykres 45. Przyczyny występowania problemu uzależnień wśród mieszkańców miasta....... 69
Wykres 46. Jakie działania powinny być podejmowane na rzecz osób uzależnionych
i ich rodzin?............................................................................................................................... 69
Wykres 47. Znajomość przypadków przemocy w rodzinie w mieście ..................................... 70
Wykres 48. Jakie kroki byłyby najskuteczniejsze w zakresie przeciwdziałania przemocy
w rodzinie? ............................................................................................................................... 70
Wykres 49. Problemy najczęściej dotykające osoby starsze z miasta ...................................... 71
Wykres 50. Jakie działania poprawiłyby sytuację osób starszych w mieście? ......................... 71
Wykres 51. Problemy, których najczęściej doświadczają osoby niepełnosprawne z miasta ... 72
Wykres 52. Jakie działania umożliwiłyby osobom niepełnosprawnym pełniejszy udział
w życiu społecznym? ................................................................................................................ 72
Wykres 53. Czy czuje się Pani/Pan bezpiecznie w mieście? ..................................................... 73
Wykres 54. Przyczyny braku bezpieczeństwa w mieście.......................................................... 73
Wykres 55. Co wpłynęłoby na zwiększenie bezpieczeństwa publicznego w mieście?............. 74
99

Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych

Transkrypt

Podobne dokumenty

Trzy latka mam i o ząbki dbam ! W piątek 2. grudnia grupę Pszczółek

ABY ZDROWE ZĘBY MIEĆ TRZEBA TYLKO CHCIEĆ Tygryski chcą

Ogłoszenie z serwisu ogłoszeniowego http://http

O WRl 2007 - BIP Ząbki

irc/n Kubicki Radny Miasta Ząbki

Maluch u dentysty - Asdent - z nami zawsze piękny uśmiech

Remont,mieszkań,łazienki,malowanie,Warszawa,Ząbki Firma

Ząbki – Moje Miasto - Towarzystwo Przyjaciół Ząbek