Projekt programu studiów I stopnia na kierunku filozofia w Instytucie

Projekt programu studiów I stopnia na kierunku filozofia
w Instytucie Filozofii Uniwersytetu warszawskiego
I. Założenia ogólne
Twórcom projektu przyświecały następujące cele podstawowe:
(1) Podwyższenie poziomu studiów
(2) Zapewnienie większej elastyczności programu w odpowiedzi na wielkie zróżnicowanie
zainteresowań i predyspozycji studentów
(3) Umożliwienie indywidualnego kształtowania programu studiów przez każdego studenta
(4) Zwiększenie atrakcyjności kierunku dla potencjalnych kandydatów, a w efekcie
zwiększenie ich liczby i zatrzymanie drastycznej tendencji spadkowej z ostatnich lat
(5) Jako prawdopodobna konsekwencja (4): podwyższenie przeciętnego poziomu studentów i
zatrzymanie procesu ich odpływu w ciągu pierwszych lat studiów
Za prezentowanym projektem stoją dwojakiego rodzaju względy. Po pierwsze, liczące sobie
niekiedy wiele lat przemyślenia wielu Koleżanek i Kolegów, w tym twórców niniejszego
projektu, dotyczące różnych niedostatków istniejącego programu studiów filozoficznych,
którego zasadniczy zrąb pozostaje bez zmian od kilkudziesięciu lat. Po drugie, bardziej
doraźne racje związane z trwającymi od lat kilkunastu, a wyraźnie dostrzeganymi od lat kilku,
procesami obniżania rangi filozofii w kształceniu akademickim i spadku zainteresowania
studiami filozoficznymi. Należy przy tym szczególnie wyraźnie podkreślić, że wbrew często
wyrażanemu w ostatnich latach mniemaniu, drastyczny spadek liczby kandydatów na
filozofię w ciągu ostatnich 5 lat prawdopodobnie nie ma żadnego związku z procesami
demograficznymi, jak można się przekonać porównując naszą sytuację z sytuacją na innych
kierunkach. Należy zatem przypuszczać, że główne przyczyny tych niepokojących zjawisk
znajdują się po naszej stronie, i wiążą się z jednej strony z wadami istniejącego programu i
organizacji studiów, z drugiej zaś z niedostatkami w zakresie promocji naszego kierunku
wśród potencjalnych kandydatów. Prezentowany projekt skupia się na zagadnieniach
związanych z programem i organizacją studiów.
Główną innowacją naszego projektu jest wprowadzenie począwszy od II roku studiów
ścieżek specjalizacyjnych, odpowiadających głównym obszarom współczesnych badań
filozoficznych. Prócz ścieżek „tematycznych” przewidujemy ścieżkę ogólną, w ramach której
student miałby pełną swobodę wyboru zajęć, ograniczaną jedynie odpowiednimi kwotami
godzin i punktów ECTS dla poszczególnych typów zajęć. Student podążający każdą ze
ścieżek tematycznych zobligowany byłby do realizacji zajęć obowiązkowych dla danej
ścieżki oraz zajęć fakultatywnych. Zajęcia fakultatywne oraz wykłady i seminaria mogłyby
być udostępniane studentom różnych ścieżek.
I rok studiów pomyślany jest jako rok przygotowawczy, poprzedzający wybór ścieżki.
Jego zadaniem byłoby (1) dostarczenie studentowi podstawowych narzędzi logicznych,
niezbędnych do zajmowania się dowolnym działem filozofii (Logika I), (2) wprowadzenie w
1
podstawową problematykę etyczną, epistemologiczną i historyczno-filozoficzną, (3)
zapoznanie studenta z panoramą współczesnej problematyki filozoficznej, w celu ułatwienia
mu wyboru stosownej dla siebie ścieżki specjalizacyjnej.
W związku z daleko posuniętą specjalizacją, zaczynającą się od II roku studiów, jak
również w założeniu zaawansowanym charakterem części zajęć oferowanych w ramach
poszczególnych ścieżek, prezentowany projekt przewiduje bardzo istotną rolę do odegrania
przez indywidualnych opiekunów naukowych (tutorów), rekrutujących się spośród
pracowników naukowo-dydaktycznych Instytutu oraz słuchaczy starszych lat studiów
doktoranckich. Powinni oni zarówno służyć radą przy wyborze ścieżki, jak i czuwać nad
postępami studenta w ramach wybranej specjalizacji.
Główne działania zmierzające do podwyższenia poziomu studiów to (prócz
omówionej już specjalizacji):
(1) Wprowadzenie egzaminu końcowego dla wszystkich przedmiotów z wyjątkiem
seminariów i translatoriów.
(2) Przywrócenie wymogu pisania pracy licencjackiej.
II Założenia szczegółowe
W programach studiów znajdują się następujące rodzaje przedmiotów:
 przedmioty kierunkowe
 przedmioty spoza podstawowego kierunku studiów, tzw. ogólnouniwersyteckie
 lektoraty i translatoria z języków obcych
 zajęcia wychowania fizycznego.
Przedmioty kierunkowe dzielą się na następujące grupy:
 Grupa A: przedmioty z kanonu podstawowego
 Grupa B: przedmioty z kanonu rozszerzonego
 Grupa C: przedmioty fakultatywne
 Grupa D: wykłady monograficzne i seminaria
Wszystkie przedmioty z grupy A zaliczane są na I roku. Ich zaliczenie jest warunkiem
koniecznym zaliczenia I roku. Pozostałe przedmioty zaliczane są na II i III roku. Wraz z
przedmiotami z kanonu podstawowego, przedmioty z kanonu rozszerzonego stanowią
podstawę wykształcenia studenta, który musi część z nich zaliczyć, aby uzyskać dyplom.
Przedmioty fakultatywne, wykłady monograficzne i seminaria pełnią rolę uzupełniającą.
Przedmioty z grup B, C i D są przedmiotami do wyboru. Lista przedmiotów z grup B i C jest
stała, lista przedmiotów z grupy D jest zmienna.
Uwaga: Dowolny przedmiot z grupy A, B, C i D można zaliczać w języku angielskim, o ile
taki przedmiot w języku angielskim jest oferowany.
2
Lista przedmiotów stałych
Grupa A – kanon podstawowy
(do zaliczenia na I roku)
Liczba
godzin
Sem
Forma
zajęć
Forma
zal.
ECTS
60
1i2
kon.
Egz.
6
60
1i2
kon.
Egz.
6
Logika I
120
1i2
w+ć
Egz.
12
Wprowadzenie do etyki
60
1
w+ć
Egz.
6
Wprowadzenie do epistemologii
60
2
w+ć
Egz.
6
Filozoficzne aspekty zjawisk
społeczno-politycznych
30
1
kon.
Zo
3
Wybrane zagadnienia estetyki
30
2
kon.
Zo
3
30
1
kon.
Zo
3
30
2
kon.
Zo
3
Przedmiot
Konwersatorium historycznofilozoficzne I
Konwersatorium historycznofilozoficzne II
Wybrane zagadnienia filozofii nauk
ścisłych i przyrodniczych
Wprowadzenie do współczesnej
filozofii języka i umysłu
Grupa B – kanon rozszerzony
(do zaliczenia na II i III roku 2 przedmioty rocznie, w sumie 480h)
Liczba
godzin
Sem
Forma
zajęć
Forma
zal.
ECTS
Ontologia
120
1i2
w + ć.
Egz.
12
Epistemologia
120
1i2
w + ć.
Egz.
12
Historia filozofii starożytnej
120
1i2
w+ć
Egz.
12
Historia filozofii średniowiecznej
120
1i2
w+ć
Egz.
12
Historia filozofii nowożytnej
120
1i2
w + ć.
Egz.
12
Filozofia analityczna
120
1i2
w + ć.
Egz.
12
Filozofia nieanalityczna
120
1i2
w + ć.
Egz.
12
Logika II
120
1i2
w + ć.
Egz.
12
Semiotyka
120
1i2
w + ć.
Egz.
12
Etyka
120
1i2
w + ć.
Egz.
12
Estetyka
120
1i2
w + ć.
Egz.
12
Teoria obliczeń i semantyka
teoriomodelowa
120
1i2
w + ć.
Egz.
12
Przedmiot
3
Grupa C – fakultety*
(do zaliczenia 240h na II roku i 120h na III roku, w sumie 360h)
Liczba
godzin
Sem
Forma
zajęć
Forma
zal.
ECTS
Filozofia nauki
120
1i2
w + ć.
Egz.
12
Filozofia społeczna
120
1i2
w + ć.
Egz.
12
Historia filozofii polskiej
120
1i2
w+ć
Egz.
12
Filozofia polityki
120
1i2
w + ć.
Egz.
12
Filozofia kultury
120
1i2
w + ć.
Egz.
12
Filozofia religii
120
1i2
w + ć.
Egz.
12
Klasyczna filozofia niemiecka
120
1i2
w + ć.
Egz.
12
Filozofia języka
120
1i2
w + ć.
Egz.
12
Filozofia umysłu
120
1i2
w + ć.
Egz.
12
Logika III
120
1i2
w + ć.
Egz.
12
Filozofia matematyki
120
1i2
w + ć.
Egz.
12
Przedmiot
* Jako fakultet można zaliczać przedmiot z kanonu rozszerzonego z grupy B
Grupa D
Na II i III roku student zobowiązany jest zaliczyć:
1) 120h (60h rocznie) seminarium
2) 120h (60h rocznie) wykładu monograficznego; wykłady monograficzne zakończone
egzaminem są zajęciami semestralnymi prowadzonymi w bloku wykład + ćwiczenia
(30h + 30h)
Pozostałe przedmioty
W trakcie studiów licencjackich studenci muszą:
1) zdać egzamin z dwóch języków obcych najpóźniej na II roku studiów, przy czym
wymagane jest, by jednym z tych języków był język nowożytny
2) zaliczyć 60h translatorium filozoficznego na III roku studiów
3) zaliczyć 90h przedmiotów ogólnouniwersyteckich, przy czym obowiązuje zaliczenie
30 godzin tych przedmiotów juz na pierwszym roku.
4) zaliczyć 120h zajęć WF (w którymkolwiek z semestrów)
5) zaliczyć 30h zajęć „Podstawy obsługi komputera” w I semestrze studiów
6) zaliczyć 4h szkolenia BHP w I semestrze studiów
W trakcie studiów licencjackich studenci mogą uczęszczać na lektoraty z języka obcego
nowożytnego lub klasycznego w wymiarze 480h na całe 3 lata studiów.
4
SZCZEGÓŁOWY PROGRAM STUDIÓW
PRZEDMIOTY KIERUNKOWE
I rok
Liczba
godzin
Sem
Forma
zajęć
Forma zal.
ECTS
60
1i2
kon.
Egz.
6
Konwersatorium historyczno-filozoficzne II
60
1i2
kon.
Egz.
6
Logika I
120
1i2
w+ć
Egz.
12
Wprowadzenie do etyki
60
1
w+ć
Egz.
6
Wprowadzenie do epistemologii
60
2
w+ć
Egz.
6
Filozoficzne aspekty zjawisk społeczno-politycznych
30
1
kon.
Zo
3
Wybrane zagadnienia estetyki
30
2
kon.
Zo
3
Wybrane zagadnienia filozofii nauk ścisłych i
przyrodniczych
30
1
kon.
Zo
3
Wprowadzenie do współczesnej filozofii języka i umysłu
30
2
kon.
Zo
3
Przedmiot
Konwersatorium historyczno-filozoficzne I
2 prace roczne
480
48
II rok
Liczba
godzin
Sem
Forma
zajęć
Forma zal.
ECTS
Przedmiot I z kanonu rozszerzonego (grupa B)
120
1i2
w+ć
Egz.
12
Przedmiot II z kanonu rozszerzonego (grupa B)
120
1i2
w+ć
Egz.
12
Fakultet I (grupa C)
120
1i2
w+ć
Egz.
12
Fakultet II (grupa C)
120
1i2
w+ć
Egz.
12
Wykład monograficzny (semestralny)
60
1 lub 2
w+ć
Egz.
5
Seminarium
60
1i2
s
Zo
5
Przedmiot
2 prace roczne
600
58
III rok
Liczba
godzin
Sem
Forma
zajęć
Forma zal.
ECTS
Przedmiot III z kanonu rozszerzonego (grupa B)
120
1i2
w+ć
Egz.
12
Przedmiot IV z kanonu rozszerzonego (grupa B)
120
1i2
w+ć
Egz.
12
Fakultet III (grupa C)
120
1i2
w+ć
Egz.
12
Wykład monograficzny (semestralny)
60
1 lub 2
w+ć
Egz.
5
Seminarium
60
1i2
s
Zo
5
Translatorium filozoficzne
60
1i2
Zal.
5
Przedmiot
1 praca roczna
Praca licencjacka
7
540
58
Egz. – egzamin, Zo. – zaliczenie na ocenę, zal. - zaliczenie
5
Założenia dotyczące ścieżek specjalizacyjnych
Kształtując odpowiednio zestaw wybieranych przedmiotów, studia I stopnia można ukończyć
z dyplomem licencjata filozofii w jednym z 8 zakresów, nazywanych ścieżkami.
Lista ścieżek:
OGU
Ogólna
HFI
EFK
FSP
ETY
FPN
FJU
LOG
Historia filozofii
Estetyka i filozofia kultury
Filozofia społeczna i polityczna
Etyka
Filozoficzne podstawy nauk ścisłych i przyrodniczych
Filozofia języka i umysłu
Logika i jej zastosowania
Nie planuje się żadnej formy rejestracji na poszczególne ścieżki. Student dokonuje wyboru
ścieżki w porozumieniu z tutorem.
Warunki konieczne do ukończenia danej ścieżki:
 Ukończenie I roku studiów (zaliczenie przedmiotów z kanonu podstawowego)
 Zaliczenie na II i III roku wszystkich przedmiotów obowiązkowych dla danej ścieżki
(przedmioty z grupy B i C, czyli przedmioty z kanonu rozszerzonego i fakultety)
 Zaliczenie co najmniej 60h wykładu monograficznego i 60h seminarium przypisanych
do danej ścieżki
 Napisanie pracy licencjackiej z dziedziny odpowiadającej tematyce ścieżki i zdanie
egzaminu licencjackiego
Dokładna lista przedmiotów z grup B i C (kanon rozszerzony i fakultety)
obowiązująca w ramach poszczególnych ścieżek zostanie ustalona w drodze
konsultacji z poszczególnymi zakładami.
Lista wykładów monograficznych i seminariów przypisanych do poszczególnych ścieżek jest
zmienna, ustalana na początku roku akademickiego. Odpowiednie informacje o wykładach
monograficznych i seminariach przypisanych do poszczególnych ścieżek będzie można
znaleźć w sylabusach przedmiotów oraz informatorze.
6
PRZYKŁADOWE PRZYPISANIE PRZEDMIOTÓW DO ŚCIEŻEK
Ścieżka
HFI
Historia filozofii
EFK Estetyka i filozofia
kultury
Przedmioty z kanonu rozszerzonego
Fakultety
Historia filozofii starożytnej
Historia filozofii średniowiecznej
Historia filozofii nowożytnej
Filozofia analityczna
Filozofia nieanalityczna
Historia filozofii polskiej
Klasyczna filozofia niemiecka
Historia filozofii starożytnej
Historia filozofii średniowiecznej
Historia filozofii nowożytnej
Filozofia analityczna lub nieanalityczna (do wyboru)
Estetyka
Filozofia kultury
Filozofia religii
FSP
Filozofia społeczna i
polityczna
Historia filozofii starożytnej
Historia filozofii średniowiecznej
Historia filozofii nowożytnej
Filozofia analityczna lub nieanalityczna (do wyboru)
ETY
Historia filozofii starożytnej
Historia filozofii średniowiecznej
Historia filozofii nowożytnej
Filozofia analityczna lub nieanalityczna (do wyboru)
Etyka
Etyka
FPN
Filozoficzne
podstawy nauk ścisłych i
przyrodniczych
FJU
Filozofia języka i
umysłu
LOG Logika i jej
zastosowania
Ontologia
Epistemologia
Logika II
Semiotyka
Epistemologia
Filozofia analityczna
Logika II
Semiotyka
Ontologia
Epistemologia
Semiotyka
Logika II
Teoria obliczeń i semantyka teoriomodelowa
Filozofia społeczna
Filozofia polityki
Filozofia polityki
Filozofia religii
Filozofia nauki
Logika III
Filozofia matematyki
Filozofia języka
Filozofia umysłu
Logika III
Logika III
Filozofia matematyki
Uwaga: powyższe zestawienie przedmiotów obowiązkowych w ramach poszczególnych
ścieżek jest tylko przykładem; faktyczny wybór takich przedmiotów zostanie dokonany na
późniejszym etapie.
Projekt opracowali Tadeusz Ciecierski, Cezary Cieśliński, Joanna Golińska-Pilarek, Marcin
Mostowski, Marcin Poręba.
7