Rocznica zakończenia I wojny światowej

Nr 11 (124) listopad 2006
PISMO WSPÓLNOTY KULTURY POLSKIEJ W KALININGRADZIE
u kazu j e się o d X I 1995 r.
Rocznica zakończenia I wojny światowej
uznania suwerenności Belgii, Polski,
ostatnich przez zachodnie państwa Ententy
88 lat temu 11 listopada 1918 r.
Czechosłowacji oraz Austrii. Ponadto utra(przede wszystkim Francję, Wielką Brytanię
zakończyły się działania wojenne I wojny
ciły około 13% terytorium ze stanu sprzed
i USA). Dzięki cudownemu dla Polski jednoświatowej. Tego dnia został podpisany rowojny. Polska odzyskała znaczną część ziem
czesnemu upadkowi trzech zaborców w listozejm Niemiec z państwami Ententy. O godzabranych jej przez Prusy w I i II rozbiorze:
padzie 1918 r. mogła odrodzić się niepodległa
zinie 11 (godzina 11, 11 dnia i 11 miesiąca)
większą część Wielkopolski i poważną część
Rzeczpospolita Polska. Dobiegły końca 123
zaczęło obowiązywać zawieszenie broni i
byłych Prus Królewskich (zwanych pod
lata niewoli, a rozpoczęła się II Rzeczposwojska obydwu stron zaczęły się wycofywać
zaborem: Prusy Zachodnie), z niewielkim
polita. W czasie tej wojny zginęło więcej żołze swoich pozycji. Formalny stan wojny
jednak dostępem do morza; ponadto po
nierzy polskiej narodowości niż w II wojnie
pomiędzy obydwoma stronami trwał jeszcze
plebiscycie na Górnym Śląsku w 1921 r.,
światowej. Na wszystkich frontach Polacy
7 miesięcy i został oficjalnie zakończony
część górnośląskiego zagłębia przemyswcielani przymusem do armii państw zaborwraz z podpisaniem traktatów pokojowych z
łowego. Gdańsk z przyległymi gminami i
czych, nierzadko musieli walczyć przeciw
Austrią, Węgrami, Bułgarią oraz Turcją.
miastami Oliwą i Sopotem stał się Wolnym
sobie. Główny układ pokojowy kończący
I wojnę światową uważa się za
Miastem o charakterze odrębnego państwa,
pierwszą wojnę światową to Traktat
pierwszy konflikt totalny, w który została
ale z włączeniem w skład terytorium celnego
wersalski, podpisany przez Niemcy i państwa
wciągnięta też ludność cywilna. Jednym z jej
Polski i zapewnieniem jej szerokich
Ententy 28 czerwca 1919 r. Został ratynajbardziej widocznych skutków było rozuprawnień w porcie gdańskim. Litwa otrzyfikowany 10 stycznia 1920 r. i z tą datą
szerzenie zakresu władzy wykonawczej w
mała port w Kłajpedzie. Surowość postawszedł w życie. Traktat wersalski został
wielu państwach (prezydenta i rządu).
nowień pokojowego traktatu Wersalskiego
zawarty podczas paryskiej konferencji
Wzrosła biurokracja, aby sprawować coraz
podważyła szybko funkcjonowanie niemiecpokojowej, trwającej od stycznia 1919 r. do
większą kontrolę nad społeczeństwem
kiej Republiki Weimarskiej, której demokrastycznia 1920 r. Brało w niej udział 27
(wprowadzono m.in. dowody osobiste/
tyczny rząd ściśle wiązano z tym dokumenzwycięskich państw. Polska była reprezentopaszporty wewnętrzne), uchwalono nowe
tem. Powszechny sprzeciw wobec traktatu
wana przez Ignacego Paderewskiego,
podatki, lub je podwyższono, pojawiały się
wersalskiego wśród mieszkańców Niemiec
Romana Dmowskiego oraz Władysława
nowe ustawy, które zwiększyły kontrolę i
stanowił podłoże popularności nazistów, a w
Grabskiego. Państwa pokonane w I wojnie
wpływy państw na gospodarkę i życie swych
efekcie doprowadził do objęcia władzy przez
światowej (Niemcy, Austro-Węgry, Turcja,
obywateli, wiele z rezultatów tej działalności
Adolfa Hitlera. Rozpad systemu wersalskiego
Bułgaria) nie zostały dopuszczone do konfetrwa do obecnych czasów. Wojna poważnie
był w dużej mierze wynikiem
nadwerężyła funkcjonowanie
izolacjonistycznej wobec
dużych, wieloetnicznych scentproblemów Europy polityki
ralizowanych państw takich jak:
Ameryki Północnej i braku
Niemcy, Austro-Węgry czy
poparcia USA dla Ligi NaroRosja. We wszystkich tych kradów. Dzieło destrukcji na Stajach w wyniku wojny doszło do
rym Kontynencie zawdzięogromnych przekształceń, czy to
czamy jednak przede wszystw postaci zmiany formy rządu,
kim świadomemu działaniu
zmian terytorialnych, a w końcu
dwóch wciąż silnych krajów
upadku trzech imperiów. Wykontynentalnej Europy - Nietworzyło to polityczną i społeczmiec i Rosji Radzieckiej, które
ną pustkę, którą wypełniły
już w 1922 r. zawarły umowę
szybko: niemiecki socjalizm i
w Rapallo i konsekwentnie
nazizm oraz rosyjski komunizm.
dążyły w okresie międzywoPolska podczas I wojny światojennym do obalenia pokoju i
wej stała się linią frontu pomięładu w Europie. Hitlerowskie
dzy Imperium Rosyjskim,
Niemcy odrzuciły ostatecznie
będącym członkiem Ententy a
ograniczenia traktatu w roku
Cesarstwem Niemieckim i
1935, ZSRR w nowej wojnie
Austro-Węgrami, głównymi
Cmentarz z I wojny światowej - Le Treport, Seine-Maritime, Francja
liczył na światową rewolucję
państwami obozu Państw Centkomunistyczną. Duch demokracji i pokoju
rencji. Przedstawiono im tylko traktaty do
ralnych. Wszystkie trzy państwa reprezenzostał pokonany przez czarne, brunatne i
podpisania. Rosja Radziecka nie została
towały zaborców Polski. I wojna światowa
czerwone systemy totalitarne. Rozpoczęły się
zaproszona, gdyż mocarstwa Ententy nie
przyniosła w dużym skrócie: najpierw upadek
przygotowania do II wojny światowej.
uznawały rządu bolszewickiego, który zawarł
carskiej Rosji i podpisanie w marcu 1918 r.
Pamiętajmy o tej rocznicy, by III wojna
już poza tym osobny pokój z państwami
przez Rosję Radziecką niekorzystnego
światowa nigdy nie wybuchła.
Centralnymi w 1918 (pokój brzeski). Niemcy
traktatu pokojowego w Brześciu z Niemcami
MS
zostały zmuszone do bezwarunkowego
i Austro-Węgrami, a później pokonanie tych