Pobierz PDF

Ściąga eksperta
Węglowodory nienasycone - alkeny i alkiny
alkeny to węglowodory zawierające w łańcuchu jedno wiązanie podwójne pomiędzy atomami węgla; wzór ogólny cnh2n ,gdzie: n = 2, 3, 4
itd.; nazwy alkenów tworzy się z nazwy odpowiedniego alkanu zamieniając końcówkę „an” na „en”; alkeny, nazywane są często
olefinami.
nazwa
alkanu
wzór
nazwa
sumaryc alkenu
zny
alkanu
wzór
nazwa
sumaryc alkinu
zny
alkenu
wzór
sumaryc
zny
alkinu
metan
CH4
-
-
-
-
etan
C2H6
eten
C2H4
etyn
C2H2
propan
C3H8
propen
C3H6
propyn
C3H4
butan
C4H10
buten
C4H8
butyn
C4H6
pentan
C5H12
penten
C5H10
pentyn
C5H8
heksan C6H14
heksen C6H12
heksyn C6H10
heptan
C7H16
hepten
C7H14
heptyn
C7H12
oktan
C8H18
okten
C8H16
oktyn
C8H14
nonan
C9H20
nonen
C9H18
nonyn
C9H16
dekan C10H22 deken C10H20 dekyn C10H18
alkeny i alkiny podobnie jak alkany mogą mieć łańcuchy proste lub rozgałęzione; w przypadku alkenów o większej liczbie atomów węgla
podaje się położenie wiązania podwójnego
właściwości fizyczne alkenów są podobne do właściwości alkanów; w warunkach normalnych pierwsze trzy alkeny a więc zawierajace od
2-4 atomów węgla są gazami; alkeny zawierające od 5 do 10 atomów węgla sa cieczami, a mające więcej atomów węgla ciałami stałymi;
ze względu na obecność wiązań wielokrotnych, związki należące do tej grupy mają zdolność przyłączania w miejscu występowania
wiązań nienasyconych innych atomów lub grup atomów; właściwości chemiczne alkenów odbiegają od właściwości chemicznych
alkanów, ze względu na obecność wiązania podwójnego, które powoduje iż cząsteczki alkenów są reaktywne; charakterystyczną reakcją
dla alkenów jest reakcja przyłączania (addycji). Chlor, brom, jod reagują z etylenem w temperaturze pokojowej w ciemności, a
wybuchowo pod wpływem światła, tworząc dichloroetan, C2H4Cl2
C2H4 + Cl2  C2H4Cl2
podczas tej reakcji podwójne wiązanie między dwoma atomami węgla przekształca się w pojedyncze, a pojedyncze wiązanie między
dwoma atomami chloru ulega rozerwaniu; tworzą się natomiast wiązania pojedyncze między atomem chloru i atomem węgla
przyłączenie bromowodoru: C2H4 + HBr C2H5Br - w wyniku addycji powstaje bromoetan; przyłączeniu może ulec także wodór jest to
reakcja uwodornienia prowadząca do alkanów, jeśli zaś przyłączy się wodę można otrzymać alkohole
reakcja uwodornienia: C2H4 + H2  C2H6
alkeny podobnie jak alkany spalają się w obecności tlenu; spalanie przy pełnym dostępie tlenu
C2H4 + 3O2  2CO2 + 2H2O; produktem reakcji jest dwutlenek węgla i woda
spalanie przy ograniczonym dostępie tlenu: C2H4 + 2O2  2CO + 2H2O C2H4 + O2  2C + 2H2O; produktem reakcji jest tlenek węgla
(czad) lub sadza
właściwości chemiczne alkinów są podobne do właściwości chemicznych alkenów. Najbardziej charakterystyczną reakcją jest reakcja
przyłączania; w wyniku przyłączenia jednej cząsteczki wodoru powstają alkeny zaś dwóch alkany.
C2H2 + H2  C2H4
etyn eten
C2H2 +2H2  C2H6
etyn etan
lkiny mogą także przyłączyć bromowodór: C2H2 + HBr C2H3Br w wyniku addycji powstaje bromoeten; alkiny podobnie jak alkeny i
alkany ulegają reakcji spalania
acetylen C2H2 - jest najprostszym i najważniejszym przedstawicielem alkinów. Jest to gaz bezwonny, lżejszy od powietrza, bezbarwny,
zmieszany z powietrzem tworzy mieszankę wybuchową; stosowany jest do produkcji tworzyw sztucznych, wykorzystywany jest przede
wszystkim jako paliwo do wytwarzania wysokich temperatur (spawanie acetylenowe).
Acetylen otrzymuje się z karbidu - CaC2 w reakcji: CaC2 + 2H2O  C2H2 + Ca(OH)2
reakcją charakterystyczną pozwalającą odróżnić węglowodory nienasycone od nasyconych jest odbarwienie roztworu nadmanganianu
potasu i wody bromowej; reakcją zasługująca na uwagę jest także POLIMERYZACJA; alkeny i alkiny oraz ich pochodne ulegają reakcji
polimeryzacji; polimeryzacja polega na łączeniu się pojedynczych cząsteczek związku chemicznego tzw. monomerów w
www.edudu.pl - filmy edukacyjne on-line
Strona 1/2
Ściąga eksperta
wielkocząsteczkowy produkt – polimer. Polimeryzacja jest procesem etapowym. Wyróżnia się następujące etapy: inicjowanie, wzrost
łańcucha i zakończenie
tworzywa polimeryzacyjne - do najważniejszych polimeryzacyjnych tworzyw sztucznych należą:
polietylen (-CH2-CH2-)n; polietylen otrzymuje się w wyniku polimeryzacji etenu. Jest to biała masa o woskowym wyglądzie, odporna na
działanie kwasów; nCH2=CH2  (-CH2-CH2-)n; zastosowanie: do wyrobu folii, służących do wyrobu opakowań oraz do produkcji
worków, mydelniczki, kubki do zębów do izolacji kabli. Wytwarza się z niego artykuły gospodarstwa domowego, butelki, wanienki i
zabawki; polichlorek winylu (-CH2-CHCl-)n; otrzymywany jest przez polimeryzację chlorku winylu. Jest to znany z życia codziennego
PCW (lub PVC z angielskiego). Stosuje się go do otrzymywania obrusów, cerat, ubrań ochronnych (nieprzemakalnych), wykładziny
podłogowe, ramy okien i wiele innych; polimerem jest także styropian stosowana do izolacji cieplnej w budownictwie; polimery są
związkami chemicznymi spotykanymi w życiu codziennym
www.edudu.pl - filmy edukacyjne on-line
Powered by TCPDF (www.tcpdf.org)
Strona 2/2