Prognoza oddziaływania na środowisko

Transkrypt

PRACOWNIA PROJEKTOWO-US UGOWA „GAMA” s.c.
ZBIGNIEW G USZKA. KRZYSZTOF MULARCZYK
55-120 OBORNIKI
SKIE; UL. H. POBO NEGO 12
tel/fax (071) 351 52 30
www.ppugama.z.pl e-mail: [email protected]
PROGNOZA ODDZIA YWANIA NA RODOWISKO
ZMIANY STUDIUM UWARUNKOWA I KIERUNKÓW
ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO
GMINY S AWA
Opracowanie:
mgr in . Zbigniew Ga uszka
mgr in . Ma gorzata Studenna
awa
2014
Regon 932279199 • NIP 915-16-04-982 •konto: bank Multibank 45 1140 2017 0000 4802 0281 0315
PROGNOZA ODDZIA YWANIA NA RODOWISKO ZMIANY STUDIUM UWARUNKOWA I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO
GMINY S AWA
SPIS TRE CI:
1.
INFORMACJE OGÓLNE ............................................................................................................................................ 3
1.1.
1.2.
1.3.
2.
PODSTAWY PRAWNE .............................................................................................................................................. 3
PRZEDMIOT, ZAWARTO I METODA SPORZ DZANIA PROGNOZY ................................................................................... 3
POWI ZANIA Z INNYMI DOKUMENTAMI ....................................................................................................................... 3
CHARAKTERYSTYKA RODOWISKA ...................................................................................................................... 4
2.1.
RODOWISKO ....................................................................................................................................................... 4
2.1.1.
Po enie i rze ba terenu .......................................................................................................................... 4
2.1.2.
Gleby........................................................................................................................................................ 5
2.1.3.
Surowce naturalne..................................................................................................................................... 5
2.1.4.
Wody powierzchniowe i podziemne............................................................................................................ 5
2.1.5.
Klimat........................................................................................................................................................ 7
2.1.6.
Lasy.......................................................................................................................................................... 7
2.1.7.
wiat ro lin i zwierz t ................................................................................................................................ 8
2.2. STAN RODOWISKA I ZAGRO ENIA.......................................................................................................................... 10
2.2.1.
Stan i zagro enia powietrza atmosferycznego .......................................................................................... 10
2.2.2.
Stan czysto ci wód powierzchniowych i podziemnych............................................................................... 11
2.2.3.
Zanieczyszczenie gleb............................................................................................................................. 12
2.2.4.
Zagro enia zwi zane z transportem i powa ne awarie.............................................................................. 12
2.2.5.
Zagro enie ha asem................................................................................................................................ 13
2.2.6.
Niejonizuj ce promieniowanie elektromagnetyczne .................................................................................. 13
2.2.7.
Zagro enie dla wiata ro lin i zwierz t...................................................................................................... 14
2.2.8.
Zagro enia nadzwyczajne........................................................................................................................ 14
2.3. ISTNIEJ CE PROBLEMY OCHRONY RODOWISKA ....................................................................................................... 15
2.4. W YW DOTYCHCZASOWEGO SPOSOBU ZAGOSPODAROWANIA NA STAN RODOWISKA .................................................. 16
2.5. POTENCJALNE ZMIANY STANU RODOWISKA W PRZYPADKU BRAKU REALIZACJI POSTANOWIE STUDIUM .......................... 16
3.
USTALENIA ZMIANY STUDIUM UWARUNKOWA I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO17
3.1 KSZTA TOWANIE ZABUDOWY I KOMUNIKACJI ............................................................................................................ 17
3.2. CELE OCHRONY RODOWISKA NA SZCZEBLU MI DZYNARODOWYM, WSPÓLNOTOWYM I KRAJOWYM ISTOTNE Z PUNKTU
WIDZENIA NINIEJSZEGO OPRACOWANIA ORAZ SPOSOBY, W JAKICH ZOSTA Y UWZGL DNIONE PODCZAS OPRACOWYWANIA
DOKUMENTU ........................................................................................................................................................ 18
3.3. OCHRONA ZABYTKÓW .......................................................................................................................................... 19
4.
PROGNOZOWANE ODDZIA YWANIA NA RODOWISKO I ICH SKUTKI............................................................... 19
4.1. ZACHOWANIE ISTNIEJ CYCH ODDZIA YWA ............................................................................................................. 19
4.2. PROGNOZOWANE NOWE ODDZIA YWANIA NA RODOWISKO ....................................................................................... 20
4.2.1.
Przewidywane znacz ce oddzia ywania ustale studium, w tym oddzia ywania bezpo rednie, po rednie,
wtórne, skumulowane, krótkoterminowe, rednioterminowe i d ugoterminowe, sta e i chwilowe oraz
pozytywne i negatywne, na cele i przedmiot ochrony obszaru Natura 2000 oraz integralno tego obszaru, a
tak e na rodowisko, w szczególno ci na zwierz ta i ro liny..................................................................... 20
4.2.2.
Rozwi zania maj ce na celu zapobieganie, ograniczanie lub kompensacj przyrodnicz negatywnych
oddzia ywa na rodowisko, mog cych by rezultatem realizacji projektowanego dokumentu, w
szczególno ci na cele i przedmiot ochrony obszaru natura 2000 oraz integralno tego obszaru ............... 27
4.2.3.
Rozwi zania alternatywne do rozwi za zawartych w projektowanym dokumencie wraz z uzasadnieniem ich
wyboru oraz opis metod dokonania oceny prowadz cej do tego wyboru albo wyja nienie braku rozwi za
alternatywnych, w tym wskazania napotkanych trudno ci wynikaj cych z niedostatków techniki lub luk we
wspó czesnej wiedzy ............................................................................................................................... 29
4.2.4.
Propozycje dotycz ce przewidywanych metod analizy skutków realizacji postanowie projektowanego
dokumentu oraz cz stotliwo jej przeprowadzania .................................................................................. 29
4.2.5.
Informacje o mo liwym transgranicznym oddzia ywaniu na rodowisko ..................................................... 30
5.
PODSUMOWANIE.................................................................................................................................................... 30
ZA
CZNIK GRAFICZNY:
mapa w skali 1:25 000
2
GMINY S AWA
1. Informacje ogólne
1.1.
Podstawy prawne
Niniejsze opracowanie zosta o sporz dzone zgodnie z:
Ustaw z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym ( Dz. U. 2003 Nr 80 poz.
717, z pó niejszymi zmianami) oraz z
Ustaw z 3 pa dziernika 2008 r. o udost pnianiu informacji o rodowisku i jego ochronie, udziale
spo ecze stwa w ochronie rodowiska oraz o ocenach oddzia ywania na rodowisko (Dz. U. z dnia 7
listopada 2008 r.).
1.2.
Przedmiot, zawarto i metoda sporz dzania prognozy
Niniejsze opracowanie stanowi prognoz oddzia ywania na rodowisko zmiany studium uwarunkowa i
kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy S awa.
Prognoz opracowano na podstawie analizy projektu zmiany studium, za
ekofizjograficznych,
za
ochrony rodowiska, informacji o projektowanych inwestycjach oraz materia ów archiwalnych
dotycz cych charakterystyki i stanu rodowiska.
Rozpoznanie aktualnego stanu rodowiska i jego zagro
wynikaj cych z realizacji zmiany studium
uwarunkowa i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy S awa uzupe niono na podstawie
wizji terenowej.
Prognoza zosta a opracowana w celu okre lenia oceny skutków ewentualnych oddzia ywa na
rodowisko, jakie mog nast pi w wyniku realizacji ustale zmiany studium. Uwzgl dnia ona wszystkie
najwa niejsze komponenty rodowiska naturalnego i ich wzajemne powi zania oraz warunki ycia mieszka ców.
Prognoz oddzia ywania omawianej zmiany studium przedstawiono w zakresie, jaki umo liwia obecny
stan wiedzy o rodowisku oraz przewidywanym zagospodarowaniu terenu.
Zakres merytoryczny prognozy uwzgl dnia warunki okre lone w art. 51 ust. 2 z dnia 3 pa dziernika 2008
r. o udost pnianiu informacji o rodowisku i jego ochronie, udziale spo ecze stwa w ochronie rodowiska oraz o
ocenach oddzia ywania na rodowisko (Dz. U. z dnia 7 listopada 2008 r.) i zawiera trzy zasadnicze punkty:
pierwszy - ogólna analiza aktualnego stanu rodowiska na obszarze obj tym zmiany studium, ze
szczególnym uwzgl dnieniem jego wra liwo ci i odporno ci na degradacj , wymogów ochrony przyrody i
ró norodno ci biologicznej oraz dotychczasowego sposobu zagospodarowania i u ytkowania terenu i jego
wp ywu na rodowisko, a tak e na jako ycia i zdrowie ludzi,
drugi - omówienie ustale zmiany studium, szczególnie tych, które maj wp yw na rodowisko,
trzeci –
ciwa prognoza, któr poprzedza ocena dotychczasowych skutków wp ywu zagospodarowania
przestrzennego na rodowisko oraz przewidywanych oddzia ywa realizacji projektu zmiany studium na
poszczególne elementy rodowiska i ich wzajemne powi zania. W tej cz ci zosta y równie przedstawione
propozycje rozwi za mog cych wyeliminowa lub ograniczy negatywne wp ywy na rodowisko.
Opracowanie sk ada si z cz ci tekstowej i za cznika graficznego w skali 1:25 000. Przyj ta skala mapy
odpowiada skali zmiany studium sporz dzonego dla potrzeb procesu uzgadniania i opiniowania projektu zmiany
studium.
1.3.
Powi zania z innymi dokumentami
Przy sporz dzaniu zmiany studium oraz prognozy oddzia ywania na rodowisko uwzgl dniono przepisy
prawne zawarte w:
Ustawa z dnia 23 stycznia 2008 r. - Prawo ochrony rodowiska, (Dz.U. 2008 nr 25 poz. 150 z pó n. zm.);
Ustawa o wprowadzeniu ustawy - prawo ochrony rodowiska, ustawy o odpadach oraz o zmianie niektórych
ustaw (Dz. U. Nr 100 poz.1085 z dnia 27 lipca 2001 r.);
Ustawa z dnia 2 kwietnia 2004 r. o ochronie gruntów rolnych i le nych (Dz.U. 2004 nr 121 poz. 1266);
3
GMINY S AWA
Ustawa z dnia 9 czerwca 2011 r. — Prawo geologiczne i górnicze (Dz.U. 2011 nr 163 poz. 981),
Ustawa z dnia 10 stycznia 2012 r. - Prawo wodne (Dz.U. 2012 nr 0 poz. 145);
Ustawa z dnia 3 pa dziernika 2008r. o udost pnianiu informacji o rodowisku i jego ochronie, udziale
spo ecze stwa w ochronie rodowiska oraz o ocenach oddzia ywania na rodowisko (Dz. U. Nr 199, poz.
1227);
Ustawa z dnia 25 sierpnia 2009 r. o ochronie przyrody (Dz.U. 2009 nr 151 poz. 1220 z pó n. zm.).
W prognozie wykorzystano równie informacje zawarte w nast puj cych opracowaniach:
Studium Uwarunkowa i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego gminy S awa, uchwalone
uchwa Nr XLIX/310/02 Rady Miejskiej w S awie z dnia 10 pa dziernika 2002 r. ze zmianami,
Plan Rozwoju Lokalnego Gminy S awa na lata 2007 – 2013, uchwalony Uchwa nr X/49/07 Rady Miejskiej
w S awie z dnia 26 kwietnia 2007 r.,
Strategia Zrównowa onego Rozwoju Gminy i Miasta S awa, UNDP Umbrella Project, S awa 2000 r.,
Program Ochrony rodowiska dla Gminy S awa na lata 2013-2016 z perspektyw na lata 2017-2020,
uchwalony Uchwa nr XXXVIII/253/13 Rady Miejskiej w S awie z dnia 29 sierpnia 2013 r.,
Plan Gospodarki Odpadami na lata 2010 – 2012, z perspektyw do 2020 roku – Aktualizacja, Adplan,
Leszno 2010 r.,
Opracowanie ekofizjograficzne na potrzeby miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego w
Gminie S awa, PPU Gama s.c., S awa 2008 r.
2.
Charakterystyka rodowiska
W prognozie oddzia ywania zmiany studium na stan rodowiska, przedstawiono charakter rodowiska w
sposób pogl dowy, daj c w ten sposób ogólny wgl d w jego charakter i stan. Ogóln charakterystyk mo na
zebra w kilku punktach dotycz cych po enia i morfologii, budowy geologicznej i z , wód powierzchniowych i
podziemnych, klimatu i ycia biologicznego oraz dotychczasowego przekszta cenia i zanieczyszczenia
rodowiska.
2.1.
rodowisko
2.1.1.
Po enie i rze ba terenu
Gmina miejsko – wiejska S awa po ona jest w po udniowo – wschodniej cz ci województwa
lubuskiego, w powiecie wschowskim. Po enie gminy w regionie jest bardzo korzystne. Usytuowana jest ona na
pograniczu trzech województw: lubuskiego, wielkopolskiego oraz dolno skiego. Graniczy z gminami:
Wolsztyn (województwo wielkopolskie) – od pó nocy,
Przem t (województwo wielkopolskie)– od pó nocnego – wschodu,
Wijewo (województwo wielkopolskie) – od wschodu,
Wschowa(województwo lubuskie) – od wschodu,
Szlichtyngowa (województwo lubuskie) – od po udniowego – wschodu,
Kotla (województwo dolno skie) – od po udnia,
Siedlisko (województwo lubuskie) – od po udniowego – zachodu,
gmin wiejsk Nowa Sól (województwo lubuskie) – od zachodu,
Kolsko (województwo lubuskie) – od pó nocnego – zachodu).
Sie osadnicz gminy tworzy centralnie po one miasto S awa oraz 25 wsi (21 so ectw). Nale do
nich: Bagno, Ciosaniec, Droniki, Gola, Kr kowo, Krzepielów, Krzyd owiczki, Ku nica G ogowska, Lipinki,
Lubiatów, Lubogoszcz, upice, Nowe Str cze, Przybyszów, Radzy , Spokojna, Stare Str cze, Szreniawa,
mieszkowo, Tarnów Jezierny, Wróblów.
Wed ug fizyczno – geograficznej regionalizacji Polski J. Kondrackiego znaczna cz
gminy S awa le y
w mezoregionie Pojezierze S awskie, które jest jednym z czterech mezoregionów makroregionu Pojezierza
4
GMINY S AWA
Leszczy skiego, wchodz cego w sk ad Pojezierzy Wielkopolskich. Jedynie po udniowy fragment gminy zaliczony
jest do mezoregionu Pradoliny G ogowskiej nale cego do makroregionu Obni enia Milicko – G ogowskiego.
Morfologia terenu gminy S awa zwi zana jest ze zlodowaceniem ba tyckim. Przewa a tutaj krajobraz
odoglacjalny, typu pagórkowatego pojeziernego. Pojezierze stanowi wyra
depresj , na której brzegach
usytuowane s formy strefy marginalnej – moreny czo owe, wydmy kopalne i sandry. Dno depresji zajmuje
mi dzy innymi Jezioro S awskie, które jest poka
rynn z 817 hektarowym lustrem wody. Brzegi jeziora
po one s 57 m n.p.m. Zlewnia Jeziora S awskiego ma kszta t owalny, a jej granice na po udniu biegn
wzgórzami moren czo owych, których kulminacje si gaj 131 m n.p.m. – Stara Winna Góra po ona u stóp
Starego Str cza.
2.1.2.
Gleby
Dla oko o 90 % obszaru gminy ska macierzyst stanowi piaski, na których wytworzy y si gleby
bielicowe o niskiej yzno ci, zaj te g ównie przez du e kompleksy le ne. Najni sz yzno ci charakteryzuj si
gleby wytworzone z piasków wydmowych, wyst puj ce przewa nie na pó nocy gminy. W obni eniach
kotlinowych, w strefie moreny czo owej i dennej wyst puj gliny, na których wytworzy y si gleby brunatne o
wi kszej yzno ci. W nieckach i obni eniach dolinnych wyst puj natomiast gleby organiczne oraz organiczno –
mineralne typu murszowego (mu owo – bagienne, torfowe i bagienne).S ab yzno tutejszych gleb potwierdza
klasyfikacja gruntów ornych wed ug klas bonitacyjnych.
Najlepsze gleby znajduj si we wsiach: Stare Str cze, Lubiatów, Przybyszów, natomiast najs absze w:
Tarnowie Jeziernym, mieszkowie i Ku nicy G ogowskiej.
Pod wzgl dem przydatno ci rolniczej gleb na terenie gminy wydzieli mo na kompleksy:
ytnio - ziemniaczany na glebach piaszczystych i pylastych ni szych stref wysoczyzny moreny dennej,
ytnio- ubinowy na bielicach piaszczystych g ównie pradoliny i Pojezierza S awskiego w gminie S awa
nadaj cy si do zalesienia.
Powierzchnia ziemi wraz z gleb podlega erozji podczas sp ywów powierzchniowych w szczególno ci w
strefie wysoczyzny i dolin wspó czesnych, w granicach rz dnych 80 - 90 m n.p.m. Znacznym zagro eniem jest
równie erozja wietrzna gleb piaszczystych i pylastych pot guj ca si w okresach suszy i zabiegów
agrotechnicznych (orka, wykopki, bronowanie) zw aszcza na terenach bezle nych.
2.1.3.
Surowce naturalne
Baza surowcowa gminy S awa obejmuje z a:
kruszywa naturalnego – z e „ Krzepielów”, Kr kowo I”,
kredy jeziornej – z e „S awa” pola „Tarnów”, „Ku nica” i „Radzy ”,
gazu ziemnego – z e „D bina” w okolicach Krzepielowa.
W wapieniach i dolomitach triasu rodkowego gromadz si wody chlorkowo - sodowe, lecz ze wzgl du
na ladowe dop ywy wód do otworów nie maj one praktycznego znaczenia jako wody termalne o znaczeniu
leczniczym.
Wed ug danych na koniec 2011 na terenie gminy znajdowa y si trzy z a o cznych zasobach
geologicznych 1327 tys. ton., gdzie z dwóch zaniechano wydobycia, natomiast jedno jest dok adnie rozpoznane,
jednak w adnym nie odbywa si wydobycie surowców.
2.1.4. Wody powierzchniowe i podziemne
Wody powierzchniowe
Prawie ca y obszar gminy le y w obszarze „W a Obry” charakteryzuj cego si znacznymi
przekszta ceniami hydrografii. Wiele cieków naturalnych w tym rejonie zupe nie zanik o, a wody powierzchniowe
odprowadzane sztucznymi rowami i kana ami odwadniaj cymi.
Cz
po udniowa gminy na po udnie od Pagórów S awskich jest odwadniana kilkoma ciekami
Krzyskiego Rowu stanowi cego prawobrze ny dop yw Odry. Cieki wyst puj ce natomiast w po udniowo5
GMINY S AWA
wschodniej cz ci gminy uchodz ce do Rynny Przem cko - Pszczó kowskiej, odprowadzaj swoje wody przez
Kana Mosi ski do Warty.
ówna cz
gminy nale y do zlewni Jeziora S awskiego, do którego uchodzi wi kszo z o miu
odwadniaj cych j cieków. Najwi kszym ciekiem jest Obrzyca, dla której zlewnia Jeziora S awskiego jest
obszarem ród owym. Znacz ce dla analizowanego terenu s równie : Cienica i Czernica, których d ugo ci nie
przekraczaj 10 km, a powierzchnie zlewni si gaj oko o 60 km. Mniejszymi ciekami s kilkukilometrowe
strumienie: D bogóra i Radzy ska Struga, Kana Bre ski i Kana Sarnka, których zlewnie mieszcz si w
granicach 2 – 20 km². Niektóre cieki, jak np. Jeziorna, prowadz wody okresowe i zasilane s w wod wy cznie
w czasie opadów deszczu lub po roztopach.
ówne wody stoj ce na terenie gminy to jeziora, w ród których dominuj w skie, d ugie jeziora
rynnowe. Centraln cz
obszaru gminy zajmuje Jezioro S awskie, wokó którego znajduje si 11 innych jezior.
Wi kszo z nich po czona jest z nim sieci strumieni. czna powierzchnia jezior na terenie gminy zajmuje
23,5 % a czna pojemno ich mis jeziernych wynosi oko o 50 mln m³. Jeziora s wysoko zeutrofizowane, a ich
misy wype nione s grubymi warstwami osadów: torfów, gytii oraz mu ów. Brzegi zbiorników zaro ni te s
szerokim pasem trzcinowisk i szuwarów, a w ich pobli u wyst puj bagna oraz moczary z pok adami torfów i
kredy jeziornej, wiadcz cej o dawnych zasi gach tych jezior.
Wody stoj ce reprezentowane s równie przez ma e jeziora wyst puj ce g ównie na wysoczy nie
plejstoce skiej p askiej. S to ma e „oczka” polodowcowe powsta e po wytopieniu martwego lodu. Te niewielkie
jeziora posiadaj wymiary nie przekraczaj ce kilkudziesi ciu metrów, a kszta t ich jest zwykle kolisty.
Na terenie gminy S awa praktycznie nie wyst puje zjawisko powodzi. Przep ywaj ce cieki nie powoduj
zagro enia powodziowego. Mo liwe s jedynie lokalne podtopienia zwi zane z intensywnymi opadami deszczu
lub zbyt gwa townym topnieniem niegu. Rol odbiorników nadmiaru wody na obszarach u ytków rolnych pe ni
rowy melioracyjne.
Funkcje retencyjne oraz ochron przed powodzi spe niaj równie zbiorniki retencyjne. Naturalnym
zbiornikiem retencyjnym jest jezioro S awskie posiadaj ce urz dzenie pi trz ce, natomiast sztuczny zbiornik
retencyjny zlokalizowany jest na rzece Czernica o powierzchni 80 ha i pojemno ci 4,5 tys. m3. Na terenie gminy
znajduj si równie liczne zbiorniki ma ej retencji.
Wody podziemne
W zasi gu gminy wyst puj G ówne Zbiorniki Wód Podziemnych (GZWP), które podlegaj szczególnej
ochronie jako ciowej i ilo ciowej. S to:
GZWP nr 304 - Zbiornik mi dzymorenowy Przem t – we wschodniej cz
gminy. Jest to zbiornik
czwartorz dowy, o charakterze porowym, posiadaj cy status wysokiej ochrony,
GZWP nr 306 - Zbiornik Wschowa – po udniowo – wschodnia i centralna cz
gminy. Jest to zbiornik
czwartorz dowy, o charakterze porowym, posiadaj cy status najwy szej ochrony.
ównym u ytkowym poziomem wodono nym na terenie gminy jest poziom czwartorz dowy
reprezentowany przez wody gruntowe i wg bne. Poziom gruntowy zasilany jest w g ównej mierze poprzez
infiltracje opadów, a w dolinach rzecznych b cych strefami drena u, z poziomów wg bnych oraz wód
powierzchniowych. Z kolei poziom wód gruntowych zasila na drodze przes czania i przep ywów
mi dzywarstwowych, ni ej zalegaj ce poziomy wodono ne. Z uwagi na brak warstwy izolacyjnej od powierzchni
terenu s to wody podatne na degradacj .
Poziom wód gruntowych nawi zuje do morfologii terenu - na przewa aj cej cz ci gminy zalega g biej
ni 2 m p.p.t., miejscami powy ej 5 m p.p.t. P ytszym zaleganiem wód gruntowych charakteryzuj si doliny
rzeczne (poni ej 1 m p.p.t.). Do eksploatacji ujmowany jest poziom mi dzyglinowy (od 27 do 53 m p.p.t.). Na
terenie gminy znajduje si siedem czwartorz dowych uj zbiorowego zaopatrzenia w wod oraz szereg uj
zak adowych, w tym tak e eksploatowanych sezonowo (o rodki wypoczynkowe).
Zbiorniki równin sandrowych zabezpieczaj uj cia wody w rejonie pojezierza S awskiego, a w
szczególno ci miejscowo ci Lipinki, Tarnów Jezierny, S awa, Radzy oraz Krzepielów. Zbiorniki pokryw
fluwiogalecyjnych to uj cia wód dla potrzeb uj Stare Str cze, Krzyd owiczki, Ku nica G ogowska.
6
GMINY S AWA
2.1.5.
Klimat
Obszar gminy nale y do najcieplejszych w Polsce i charakteryzuje si mniejszymi amplitudami
temperatur oraz krótszymi i agodniejszymi zimami ni w centralnej Polsce. Charakterystyka warunków
klimatycznych na terenie gminy S awa, wed ug danych ze stacji Instytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej
(IMGW) w Radzyniu:
temperatura:
rednia temperatura roczna: 8,5 °C,
rednia temperatura stycznia: – 0,8 °C,
rednia temperatura lipca: 18,5 °C,
liczba dni z przeci tn temperatur dobow poni ej 0 °C wynosi 11,
izoamplitudy roczne kszta tuj si na poziomie 19 – 20°C;
lato przeci tnie trwa oko o 100 dni, przez co jest najd sze w Polsce, natomiast zima trwa oko o 60 dni i jest
jedn z najkrótszych zimy w kraju;
opady:
suma roczna opadów: 500 – 550 mm, w tym:
suma pó rocza ch odnego (listopad – kwiecie ): oko o 200 mm,
suma pó rocza ciep ego (maj – pa dziernik): 320 mm;
pokrywa nie na:
pokrywa nie na utrzymuje si rednio przez 50 – 60 dni (pierwszy nieg pojawia si oko o po owy
listopada, a ostatni na prze omie marca i kwietnia),
okres wyst powania pokrywy nie nej przerywany jest cz stymi odwil ami,
grubo pokrywy waha si w przedziale 5 – 15 cm;
pokrywa lodowa:
redni czas trwania zjawisk lodowych na Jeziorze S awskim: 76 dni,
pokrywa lodowa utrzymuje si przez 61 dni;
wiatry:
najcz stsze wiatry (48,3 % )wiej z kierunków: zachodniego, po udniowo – zachodniego oraz
po udniowego,
rednia pr dko wiatrów oscyluje w granicach 3 m / s
nas onecznienie (lata 1971 – 1990):
rednia liczba dni pogodnych w roku: 62,
rednia liczba dni pochmurnych: 108 (jedna z najmniejszych w Polsce),
us onecznienie przekracza w roku 1500 godzin,
miesi cem o najwi kszym us onecznieniu jest maj – 224 godziny;
okres wegetacyjny trwa ponad 225 dni i jest najd szy w Polsce, pocz tek robót polnych przypada na drug
dekad marca.
2.1.6.
Lasy
Gmina S awa charakteryzuje si du ym zalesieniem, lasy zajmuj bowiem powierzchni 16 399 ha, co
stanowi a 50,1 % ca kowitej powierzchni gminy. Tak du y odsetek lasów w powierzchni ogólnej gminy jest
wynikiem zalesiania terenów piaszczystych, nieposiadaj cych warto ci dla produkcji rolnej. Najwi ksz
lesisto ci charakteryzuj si so ectwa:
Tarnów Jezierny – 94 %,
Lubiatów – 69 %,
Spokojna – 65 %,
Ku nica G ogowska – 60 %,
Gola – 57 %.
7
GMINY S AWA
W prywatnych r kach znajduje si 300 ha lasów, a w zarz dzie Nadle nictwo S awa ska 16 099,2 ha
gruntów le nych, w ród których dominuj bory wie e oraz bory mieszane wie e. Wyst puj tu zespo y boru
mieszanego wie ego, lasu mieszanego wie ego, lasu mieszanego wilgotnego, a tak e lasu gowego i boru
mieszanego wilgotnego. Bardzo zró nicowany jest sk ad tych drzewostanów.
Poza wi kszymi kompleksami le nymi na uwag zas uguj drobne kompleksy le ne. S to drzewostany
urozmaicone siedliskowo (lasy wilgotne, lasy wie e wilgotne, bory mieszane wie e). Niezwykle cenne z punktu
widzenia funkcjonowania rodowiska przyrodniczego s zbiorowiska ro linne. S to: wikliny nadrzeczne, zaro la
ródpolne (tarninowo – g ogowe), wyst puj ce na miedzach, skarpach dróg i obrze ach lasów. Na terenie gminy
wyst puj lasy ochronne.
2.1.7.
wiat ro lin i zwierz t
Na podstawie bada przeprowadzonych na terenie gminy S awa stwierdzono wyst powanie
nast puj cych zbiorowisk ro linnych:
ro lin wodnych;
siedlisk nadbrze nych;
torfowisk;
trawiastych k i muraw;
le nych i zaro lowych;
okrajkowych (strefa przej ciowa pomi dzy zbiorowiskami le nymi a trawiastymi);
por bowych (np. krzewy je yn, bez czarny itp.);
ruderalnych i segentalnych (przydro a dróg, ulic, mietnisk itp.).
Ogó em flora ro lin naczyniowych liczy 684 gatunki, w tym 16 paprotników. W oparciu o rozporz dzenie
Ministra Ochrony Przyrody, Zasobów Naturalnych i Le nictwa z dnia 6 stycznia 1995 roku stwierdzono
wyst powanie 50 gatunków ro lin chronionych, rzadkich i zagro onych.
W oparciu o dane historyczne obserwuje si sta e ubo enie florystyczne gminy, na co najwi kszy wp yw
ma dzia alno cz owieka. Lista gatunków wyst puj cych na badanym terenie w przesz ci jest dwa razy
sza od wspó czesnej. Flora ogólna wraz z gatunkami uwzgl dnionymi w materia ach ród owych, które
obecnie nie wyst puj liczy oko o 800 gatunków.
Obszar gminy jest siedliskiem szerokiej gamy gatunków zwierz t: ryb, p azów, gadów, ptaków i ssaków,
ród których wyró ni mo na:
ryby:
w zbiornikach wodnych wyst puj : w gorz, sandacz, szczupak, sum, lin, karp, amur bia y, to pyga, które
utrzymuj si dzi ki zarybieniom i ochronie tarlisk,
ponadto wyst puj : leszcz, p , oko , ukleja i wzdr ga, których liczebno regulowana jest poprzez
selekcj naturaln i wymiary gospodarcze;
azy i gady:
na podstawie obserwacji wyró niono 14 gatunków p azów i 7 gatunków gadów,
stwierdzono wyst powanie: traszek, kumaka, grzebiuszki, ropuch, ab, wia b otnego, jaszczurek,
padalca, zaskro ca, miji oraz gniewosza.
dwa gatunki (gniewosz plamisty oraz w b otny) nale w Europie i Polsce do gatunków gin cych;
ptaki:
obszar gminy jest bardzo cenny dla ptaków zarówno w okresie l gowym jak i w czasie migracji oraz
zimowania,
skupiska jezior tworz doskona e miejsca l gowe dla wielu gatunków ptaków wodno – b otnych,
stwierdzono wyst powanie 162 gatunków ptaków, z tego 130 l gowych,
do gatunków rzadkich nale : wistun, bielik oraz w satka,
gatunki nara one na wygini cie to: b k oraz zielonka;
8
GMINY S AWA
ssaki:
owado erne – m.in.: je , ryjówka, rz sorek, kret,
zaj czaki – m.in.: królik, zaj c,
gryzonie – m.in.: nutria, pi mak, nornik, wiewiórka, bóbr,
parzystnokopytne – m.in.: dzik, jele , daniel, sarna,
drapie ne – m.in.: asica, kuna, tchórz, wydra, borsuk, norka, lis,
ponadto stwierdzono wyst powanie wielu gatunków nietoperzy.
Informacje z monitoringu przeprowadzonego w rejonie projektowanej farmy wiatrowej w obr bach Stare
Str cze, Przybyszów i Lipinki
cznie w czasie wszystkich licze stwierdzono 1168 osobników z 25 gatunków ptaków. Jako przelotne
zarejestrowano 293 osobniki, a eruj ce 875. Najliczniejszym gatunkiem by a g zbo owa 520 osobników, przy
czym na oko o 500 osobników ocenione zosta o stado eruj cych g si na polu po kukurydzy. Poza tym licznie
wyst powa y: szpak - 164 os., grzywacz - 112 os., uraw i kruk po 68 os. Wi kszo ptaków przemieszcza a si
na wysoko ci do 50 m. Po pó nocnej stronie obszaru planistycznego, stwierdzono jedn , w miar sta tras
drówki dla kilku gatunków ptaków wodnych i b otnych (g si, uraw, mewy), która na wysoko ci 150 - 200 m
stanowi kana przelotowy mi dzy jeziorem S awskim a jeziorami Przem ckiego Parku Krajobrazowego.
Cz
pó nocna projektowanej farmy, gdzie znajduj si pola po uprawach kukurydzy, a tak e wylewany
by wywar z miejscowej gorzelni, by o miejscem erowania g si, urawi, go bi i wi kszo ci ptaków wróblowych.
Z ptaków drapie nych obserwowane by y 2 gatunki: myszo ów i b otniak stawowy. Liczebno myszo owa
oceniono na 3 - 4 pary l gowe. Dwie pary maj gniazda w lesie przylegaj cym do po udniowej cz ci tego
obszaru, a jedna lub dwie pary oko o jednego kilometra na wschód. Myszo owy poluj na gryzonie na polach,
kr c nad nimi na prawie ca ym obszarze, natomiast b otniak stawowy poluje lec c nisko nad ziemi . Du a baza
pokarmowa przyci ga licznie ptaki krukowate, jednorazowo obserwowano stado oko o 30 kruków, które przez
kilka godzin przemieszcza o si po prawie ca ej cz ci pó nocnej obszaru planistycznego. Natomiast, poza
obszarem planistycznym, w lesie przylegaj cym do po udnia, l gowa by a jedna para kruków. Ptaki wróblowe w
wi kszo ci odbywa y krótkie i na niewielkiej wysoko ci loty erowiskowe mi dzy zadrzewieniami i zakrzaczeniami
a polami. Skowronki wyst powa y na ca ym obszarze w liczbie kilkudziesi ciu par, a ich loty tokowe i
erowiskowe odbywa y si na wysoko ci rzadko przekraczaj cej 50 m.
Na podstawie nas uchów detektorowych i obserwacji z u yciem noktowizora stwierdzono przeloty
nietoperzy Nyctalus noctula, Myotis spp., Pipistrellus spp. Nietoperze wykorzystywa y linearne elementy
krajobrazu. Najcz ciej przemieszcza y si wzd
ciany lasu lub przydro nych zadrzewien i zakrzacze , a wi c
poza miejscami, na których planuje si budow wie elektrowni wiatrowych.
Informacje z monitoringu przeprowadzonego w rejonie projektowanej farmy wiatrowej w obr bie
Krzepielów
Na terenie planowanej farmy wiatrowej podczas ca orocznych bada zaobserwowano cznie 108
gatunków ptaków. Najliczniejszymi gatunkami obserwowanymi w liczbie ponad 2000 osobników w skali ca ego
roku by y: szpak S. vulgaris, skowronek A. arvensis, czajka V. vanellus, makol gwa C. cannabina, zi ba F.
coelebs, dymówka H. rustica, trznadel E. citrinella, siewka z ota P. apricaria, potrzeszcz E. calandra, siniak C.
oenas oraz dzwoniec C. chloris. S to pospolite i liczne gatunki ptaków krajobrazu rolniczego, a tak e gatunki
licznie migruj ce nad Polsk (Tomia oj i Stawarczyk 2003).
Podczas bada stwierdzono na badanym terenie szesna cie gatunków o wysokim priorytecie ochrony,
umieszczonych w Za czniku I Dyrektywy Ptasiej UE. By y nimi: g siorek Lanius collurio, jarz batka Sylvia
nisoria, ortolan Emberiza hortulana, lerka Lullula arborea, wiergotek polny Anthus campestris, dzi cio czarny
Dryocopus martius, siewka z ota Pluvialis apricaria, drzemlik Falco columbarius, b otniak stawowy Circus
aeruginosus, b otniak kowy Circus pygargus, b otniak zbo owy Circus cyaneus, kania rdzawa Milvus milvus,
bielik Haliaeetus albicilla, ab
krzykliwy C. cygnus, bocian bia y Ciconia ciconia oraz uraw Grus grus. Gatunki
te wyst powa y lub migrowa y w niewielkiej liczebno ci. Wyj tkiem by a wyst puj ca stadnie siewka z ota
stwierdzona jedynie w obu okresach migracji wiosennej (na pocz tku i pod koniec bada ). W nieco wi kszej
liczbie wyst powa a równie lerka i b otniak stawowy obserwowane g ównie w okresie l gowym, a tak e uraw
obserwowany podczas migracji wiosennej.
9
GMINY S AWA
Na podstawie nas uchów detektorowych na badanym terenie stwierdzono obecno co najmniej 5
gatunków nietoperzy: borowiec wielki (Nn) Nyctalus noctula, karlik wi kszy (Pn) Pipistrellus nathusii, karlik
malutki (Ppip) Pipistrellus pipistrellus, nocek nieoznaczony (Msp) Myotis sp., mroczek nieoznaczony (Esp/Vsp)
Eptesicus sp./Vespertilio sp. Najwy sz aktywno nietoperzy zanotowano na odcinkach przebiegaj cych wzd
szpalerów drzew, jak i wzd skraju lasu. Nietoperze wykorzystywa y te obszary jako erowisko. rednie roczne
indeksy aktywno ci dla w/w gatunków nie by y wysokie wynosi y od 1 do 1,8.
2.2. Stan rodowiska i zagro enia
2.2.1.
Stan i zagro enia powietrza atmosferycznego
ównym problemem w zakresie zanieczyszczenia powietrza na terenie powiatu wschowskiego jest tzw.
emisja niska, zwi zana ze stosowaniem paliw o niskiej jako ci oraz z dzia alno ci ma ych zak adów, nie
podlegaj cych obowi zkowi posiadania pozwolenia na emisj do powietrza gazów i py ów.
Wojewódzki Inspektorat Ochrony rodowiska w Zielonej Górze wykona w 2012 r. roczn ocen jako ci
powietrza w województwie lubuskim, która zosta a opracowana na podstawie wyników bada imisji
zanieczyszcze powietrza przeprowadzonych w 2011 r. Ocen jako ci opracowano w oparciu o pomiary
przeprowadzone w 3 miejscowo ciach: Sul cin, Wschowa oraz Smolary Bytnickie.
Ocena jako ci powietrza przeprowadzona z uwzgl dnieniem kryteriów ochrony zdrowia wykaza a, i w
strefie lubuskiej, do której zalicza si gmina S awa, wyst pi y przekroczenia st enia rednio-dobowego dla py u
zawieszonego PM10 oraz st enia redniorocznego dla benzo[a]pirenu i arsenu zawieszonego w pyle PM10.
Ponadto, mimo i st enie docelowe ozonu w powietrzu nie zosta o przekroczone na adnej ze stacji, jednak
przekroczony zosta poziom celu d ugoterminowego okre lony dla ozonu. Z bada WIO wynika, e dla kryteriów
okre lonych ze wzgl du na ochron zdrowia, st enia SO2, NO2, benzenu, CO, PM2,5 oraz metali ci kich w
pyle zawieszonym PM10 (Pb, Cd, Ni) wyst powa y w zakresie obowi zuj cych norm.
Ocena jako ci powietrza wed ug kryteriów okre lonych pod k tem ochrony ro lin wykaza a brak
przekrocze st
dopuszczalnych okre lonych dla SO2 i NOX i O3. Nie wykazano równie przekrocze
warto ci poziomu docelowego dla ozonu, natomiast stwierdzono przekroczenia warto ci ozonu dla poziomu celu
ugoterminowego.
Strefa nowosolsko-wschowska s siaduje z okr giem g ogowskim, gdzie wyst puje skupisko
przetwórstwa miedzi: kopalnie i huty, dlatego w analizie emisji nap ywowej wzi to pod uwag wszystkie tereny
siaduj ce ze stref . Na obszarze strefy nowosolsko–wschowskiej na jako
powietrza wp ywaj
zanieczyszczenia spoza strefy oraz emisja ze strefy z poszczególnych zanieczyszcze zarówno z zak adów
przemys owych (w tym energetyka), jak i z komunikacji czy indywidualnych róde ciep a.
Na terenie gminy S awa znajduj si równie zak ady emituj ce znaczne ilo ci zanieczyszcze py owych
i gazowych do powietrza, s to g ównie zak ady mi sne (DOBROS AWA Sp. z o.o., Zak ad Przetwórstwa
Mi snego S AWA Sp. z o.o., S awski Zak ad Przetwórstwa Mi sa i Drobiu Balcerzak i Spó ka Sp. z o.o. S awa,
TARCZY SKI S.A. Uje dziec Ma y, Zak ad MASARNIA HUKA A Izabela Irena Huka a Wróblów. W ród
emitowanych zanieczyszcze s g ównie: aceton, tlenek w gla, py PM10, dwutlenek azotu. W sumie zak ady te
wytwarzaj rocznie 80,117 Mg zanieczyszcze .
Wyniki pomiarów wskazuj na znacz cy udzia niskiej emisji, pochodz cej ze spalania paliw, g ównie
gla w indywidualnych systemach grzewczych (np. kot y, piece kaflowe), w przekroczeniach dopuszczalnych
norm jako ci powietrza dla py u zawieszonego PM10 (ok. 71% w obszarze przekrocze Nowej Soli i ok. 54% w
obszarze przekrocze Wschowy), oraz widoczny wp yw emisji liniowej na poziomy st
tego zanieczyszczenia.
W przypadku benzo(a)pirenu niska emisja ma udzia w przekroczeniach na poziomie ok. 98-99%. Modelowanie
nie wykaza o istotnego udzia u róde punktowych w imisji zanieczyszcze .
ówne kierunki dzia w celu poprawy jako ci powietrza na terenie strefy nowosolsko-wschowskiej
powinny koncentrowa si na obni aniu emisji z transportu oraz z niskich róde indywidualnego ogrzewania. W
celu poprawy jako ci powietrza powinny by podj te konkretne dzia ania, które uj te zosta y w harmonogramie
rzeczowo-finansowym.
10
GMINY S AWA
2.2.2.
Stan czysto ci wód powierzchniowych i podziemnych
2.2.2.1. Wody powierzchniowe
Jeziora
Ostatnie badania jako ci wody w jeziorach S awskim i Tarnowskim Du ym przeprowadzone zosta y w
2010 roku w ramach Pa stwowego Monitoringu rodowiska.
Klasyfikacja stanu ekologicznego jezior badanych w 2010 roku wykaza a stan umiarkowany. W ród
wska ników biologicznych wyst puj ce warto ci poni ej stanu dobrego odnotowano dla chlorofilu „a” i fitobentosu
w przypadku jez. S awskiego, natomiast, dla jez. Tarnowskiego Du ego wszystkie wska niki biologiczne
wskazywa y poziom dobry. Warto ci wska ników fizykochemicznych poni ej stanu dobrego dotyczy y tlenu
rozpuszczonego nad dnem oraz zawarto ci fosforu ogólnego. Ogólna ocena stanu obu jezior badanych w 2010
roku, wskazuje na stan z y.
W 2011 r. zbadano jezioro Tarnowskie Du e. Klasyfikacja stanu ekologicznego jeziora wykaza a stan
dobry. Ocena stanu jeziora pozostawiona zosta a bez oceny stanu ogólnego ze wzgl du na fakt, i nie
przeprowadzono bada pod k tem oceny stanu chemicznego.
Najwi kszym zagro eniem dla jezior s wprowadzane do nich nadmierne adunki zanieczyszcze
antropogenicznych. W nielicznych przypadkach cieki wprowadzane s do jezior bezpo rednio, najcz ciej
jednak przedostaj si do nich z wodami dop ywów. Dotkliwym zagro eniem dla stanu czysto ci jezior jest
rolnicze u ytkowanie terenów, zw aszcza je li nad jeziorami znajduj si fermy hodowli zwierz t, a gnojowica jest
wykorzystywana do nawo enia pól. Cz sto pola uprawne przylegaj bezpo rednio do obrze y zbiorników i rzek,
co sprzyja przenikaniu do wód substancji biogennych, które wp ywaj na przyspieszenie eutrofizacji jezior.
Kolejnym zagro eniem jest intensywne rekreacyjne u ytkowanie jezior. Do zbiorników wodnych mog
przedostawa si zanieczyszczenia z o rodków wypoczynkowych nieposiadaj cych prawid owo rozwi zanej
gospodarki ciekowej i odpadowej.
Decyduj
spraw dla przysz ci Jeziora S awskiego jest prawid owa gospodarka wodno- ciekowa
miasta S awy, licznych o rodków wczasowych i zabudowy letniskowej. W celu dalszej poprawy obecnej jako ci
wód jeziora nale y kontynuowa zdecydowane dzia ania w obszarze ca ej zlewni maj ce na celu ograniczenie do
minimum adunków zanieczyszcze dop ywaj cych do jego wód. W przypadku Jeziora Tarnowskiego Du ego
wci niepokoj cym zjawiskiem, wp ywaj cym na jako wód jeziora jest utrzymuj ca si przez okres
wegetacyjny niska zawarto tlenu rozpuszczonego nad dnem.
Rzeki
W ostatnich latach Wojewódzki Inspektorat Ochrony rodowiska w Zielonej Górze nie prowadzi
bada rzek na obszarze gminy S awa.
2.2.2.2. Wody podziemne
W 2011 r. badania jako ci wód podziemnych na terenie województwa lubuskiego przeprowadzone
zosta y przez Pa stwowy Instytut Geologiczny na zlecenie G ównego Inspektoratu Ochrony rodowiska. Nie
prowadzono bada w granicach powiatu wschowskiego, w tym na terenie gminy S awa.
Na terenie województwa lubuskiego w adnym przebadanym punkcie nie stwierdzono wyst powania
wód podziemnych bardzo dobrej jako ci (klasa I). Przewa y wody zadowalaj cej jako ci (III klasy), które
stwierdzono w 17 punktach.
Na terenie gminy S awa prowadzone s obserwacje jako ci wód podziemnych w ramach tzw.
monitoringu lokalnego przy oczyszczalni cieków w S awie oraz na polach filtracyjnych w okolicy miejscowo ci
Nowe Str cze. Stan chemiczny wód podziemnych w 2 z 3 otworów zlokalizowanych na terenie oczyszczalni
cieków w S awie okre la si jako dobry (II i III klasa jako ci) pomimo znacznego przekroczenia zawarto ci
elaza w tych wodach, jednak jest to element fizykochemiczny, dla którego dopuszcza si przekroczenie warto ci
granicznej. Woda podziemna z 3 otworu charakteryzuje si s abym stanem chemicznym z powodu przekroczenia
warto ci azotanów i kwalifikuje si do V klasy jako ci. Jest to element chemiczny, dla którego nie dopuszcza si
przekroczenia warto ci granicznej.
11
GMINY S AWA
W przypadku wód podziemnych w rejonie pól filtracyjnych w okolicy miejscowo ci Nowe Str cze ich stan
chemiczny okre lono jako dobry. W 1 z 3 otworów zaobserwowano znaczne przekroczenie warto ci manganu,
jednak jest to element fizykochemiczny, dla którego dopuszcza si przekroczenie warto ci granicznej, w zwi zku
z czym wod z ww. otworu zakwalifikowano do III klasy jako ci. Wody z pozosta ych otworów pomimo
podwy szonej warto ci sodu i chlorków zakwalifikowano tak e do III klasy.
2.2.3.
Zanieczyszczenie gleb
W latach 2009-2012 Okr gowa Stacja Chemiczno-Rolnicza w Gorzowie Wlkp. przeprowadzi a badania
gleb na terenie gminy S awa pod k tem: odczynu pH, potrzeb wapnowania oraz zawarto ci w makroelementy:
fosfor, potas i magnez. W tym samym okresie Stacja nie prowadzi a bada dotycz ce zawarto ci w glebie metali
ci kich, pierwiastków ladowych i siarki siarczanowej.
Odczyn gleb jest jednym z czynników decyduj cych o rolniczej przydatno ci gleb. Gleby kwa ne
charakteryzuj si ograniczonym wzrostem i rozwojem ro lin. Nadmierne zakwaszenie gleb tak e niekorzystnie
wp ywa na rodowisko naturalne, poniewa nast puje wi ksze wyp ukiwanie pierwiastków i zwi zków
chemicznych, które trafiaj do wód gruntowych, dalej wg bnych, a tak e powierzchniowych, powoduj c ich
zanieczyszczenie. Odczyn gleby w du ym stopniu wp ywa na biodost pno metali ci kich i jonowych
zanieczyszcze organicznych.
Z przeprowadzonych analiz wynika, e tylko 34% przebadanych gleb gminy charakteryzowa odczyn
bardzo kwa ny i kwa ny, natomiast 13% gleb posiada o odczyn oboj tny i zasadowy. Oko o 58% przebadanych
próbek gleb wykazywa o ograniczone lub zb dne potrzeby w zakresie wapnowania, a w 19% przypadków
stwierdzono potrzeb i konieczno prowadzenia zabiegów z zakresu wapnowania gleb.
Zasobno gleb w przyswajalne sk adniki pokarmowe (fosfor, potas, magnez), wskazuje na yzno gleb
i okre la potrzeby ich nawo enia. Badania gleb pod k tem zawarto ci makroelementów wykaza y, i oko o 68%
gleb odznacza o si wysok i bardzo wysok zawarto ci fosforu, 36% gleb wysok i bardzo wysok zawarto ci
potasu, a 24% próbek wykazywa o wysok i bardzo wysok zawarto magnezu. 10% gleb odznacza o si nisk
i bardzo nisk zawarto ci fosforu, 25% nisk i bardzo nisk zawarto ci potasu, a 29% gleb nisk i bardzo nisk
zawarto ci magnezu.
2.2.4.
Zagro enia zwi zane z transportem i powa ne awarie
Transport jest powa nym ród em zanieczyszczenia rodowiska zarówno w skali lokalnej jak i globalnej.
Jest on zwi zany z emisj zanieczyszcze do powietrza jak i zwi kszeniem nat enia ha asu. W ostatnich latach
w Polsce nast pi gwa towny rozwój transportu drogowego, prawie dwukrotnie wzros a liczba prywatnych
samochodów.
Wzrost ilo ci samochodów wi e si równie z powstawaniem ilo ci odpadów wskutek wycofywania z
ruchu pojazdów ju wyeksploatowanych.
Znacz cym zagro eniem dla rodowiska mog by równie zbiorniki magazynowe substancji znajduj ce
si na stacjach paliw oraz urz dzenia techniczne w zak adach magazynuj cych lub stosuj cych w procesie
produkcji toksyczne rodki przemys owe (amoniak, chlor, produkty ropopochodne).
Zagro enia powodowane przez wszelkiego typu awarie infrastruktury technicznej stwarzaj ce zagro enia
dla zdrowia i ycia ludzi oraz katastrofy wywo ane przez si y natury powoduj konieczno prewencji i
przeciwdzia ania w celu zapewnienia bezpiecze stwa gminy.
Zgodnie z definicj „powa na awaria” – to zdarzenie, w szczególno ci emisja, po ar lub eksplozja
powsta a w trakcie procesu przemys owego, magazynowania lub transportu, w których wyst puje jedna lub
wi cej niebezpiecznych substancji, prowadz ce do natychmiastowego powstania zagro enia ycia lub zdrowia
ludzi lub rodowiska lub powstania takiego zagro enia z opó nieniem.
Na terenie gminy S awa mog wyst pi zagro enia naturalne (po ary, wichry, susze, gradobicia). Na
obszarze gminy nie wyst puj zak ady o zwi kszonym i du ym ryzyku mog ce stanowi przyczyn powstania.
Brak równie dróg, którymi przewo one s materia y niebezpieczne.
12
GMINY S AWA
2.2.5.
Zagro enie ha asem
Ze wzgl du na rodowisko wyst powania, g ówne ród a ha asu wyst puj ce na terenie gminy S awa
nale y podzieli na:
komunikacyjne, wywo ywane przez rodki transportu,
przemys owe, wywo ywane wszelkiego rodzaju procesami technologicznymi.
Ha as komunikacyjny
ród em ha asu komunikacyjnego na terenie gminy S awa jest ruch ko owy. Czynnikami wp ywaj cymi na
poziom ha asu komunikacyjnego s :
nat enie i p ynno ruchu,
pr dko pojazdów i ich stan techniczny,
stan nawierzchni dróg,
nachylenie jezdni,
kultura jazdy kierowców.
W wyniku przeprowadzonych w 2010 roku pomiarów nat enia ruchu ustalono, i drogi wojewódzkie na
terenie gminy S awa nale do rednio ucz szczanych. Najbardziej ucz szczan jest DW 278 na odcinku
pomi dzy S aw a Starym Str czem, gdzie redni ruch dobowy wyniós 4138 pojazdów. Wyst puj tu tak e
odcinki dróg, na których liczba przeje aj cych pojazdów na dob jest mniejsza ni 1000. W okresie letnim
liczba pojazdów na wszystkich odcinkach jest wi ksza ze wzgl du na wzmo ony ruch rekreacyjny na pobliskie
jeziora i o rodki wypoczynkowe.
Najbardziej nara eni na ha as s mieszka cy osiedli i budynków zlokalizowanych wzd ruchliwych tras
komunikacyjnych, do których nale y zaliczy przebiegaj ce przez miasto i gmin drogi wojewódzkie.
Ha as przemys owy
Poziomy ha asów przemys owych kszta tuj si w sposób indywidualny dla ka dego obiektu i zale od
zbioru maszyn i urz dze ha asotwórczych, izolacyjno ci obudowy hal przemys owych oraz prowadzonego
procesu technologicznego.
Zak ady przemys owe i warsztaty us ugowe s ród ami ha asu o ograniczonym zasi gu oddzia ywania,
wp ywaj one na warunki klimatu akustycznego, jednak e wp yw ten ma charakter lokalny. Takie stacjonarne
ród a ha asu mog jednak powodowa uci liwo ci dla osób zamieszkuj cych w ich najbli szym s siedztwie i
podlegaj ci ej presji tego zjawiska. Przyczynami zwi zanymi z wyst powaniem niekorzystnych warunków
akustycznych powodowanymi dzia alno ci zak adów us ugowych i przemys owych s :
dne decyzje lokalizacyjne,
brak odpowiednich zabezpiecze akustycznych róde ha asu po zewn trznej stronie budynków,
nieodpowiednia izolacyjno akustyczna cian, okien i drzwi,
niew ciwy dobór rodków transportu wewn trznego i dróg zak adowych,
niew ciwa organizacja pracy i praca przy otwartych drzwiach.
Obecnie na terenie gminy nie stwierdzono problemu zwi zanego z uci liwo ci ha asu przemys owego.
ród a ha asu przemys owego oddzia ywaj jedynie lokalnie, ograniczaj si g ównie do terenu danego zak adu.
2.2.6. Niejonizuj ce promieniowanie elektromagnetyczne
Pole elektromagnetyczne wp ywa negatywnie na przebieg procesów yciowych organizmu oraz zmienia
warunki bytowania cz owieka. W jego wyniku mog wyst pi zaburzenia funkcji o rodkowego uk adu nerwowego,
uk adów: rozrodczego, hormonalnego i krwiono nego oraz narz dów s uchu i wzroku. Obecno
pól
elektromagnetycznych ma równie degeneruj cy wp yw na ro liny i zwierz ta: u ro lin – opó niony wzrost i zmiany
w budowie zewn trznej, u zwierz t – zaburzenia neurologiczne, zak ócenia wzrostu, ywotno ci i p odno ci.
ród ami niejonizuj cego promieniowania elektromagnetycznego maj cego negatywny wp yw na
rodowisko s :
linie przesy owe energii elektrycznej,
stacje elektroenergetyczne,
stacje radiowe i telewizyjne,
13
GMINY S AWA
maszty elektrowni wiatrowych,
stacje telefonii komórkowej,
urz dzenia diagnostyczne,
niektóre urz dzenia przemys owe.
Jednym ze róde promieniowania elektromagnetycznego na terenie gminy S awa jest 7 stacji bazowych
telefonii komórkowej, zlokalizowanych w miejscowo ciach: Lipinki, Lubiatów, Lubogoszcz, Krzepielów i S awa.
Anteny te znajduj si na wysoko ci kilkudziesi ciu metrów nad poziomem terenu. Pole elektromagnetyczne o
warto ciach wy szych ni dopuszczalne wyst puje jedynie na wysoko ci anten i nie dalej ni kilkadziesi t metrów
od ich zainstalowania, czyli poza stref przebywania ludzi.
Od roku 2005 Wojewódzki Inspektorat Ochrony rodowiska w Zielonej Górze prowadzi badania
monitoringowe poziomów pól elektromagnetycznych (PEM) w rodowisku. Na podstawie przeprowadzonych
pomiarów, nie stwierdzono dotychczas wyst powania nat
pól elektromagnetycznych przekraczaj cych
poziom dopuszczalny.
Na obszarze gminy S awa punkt pomiarowy zlokalizowano w pobli u stacji bazowej telefonii
komórkowej, zlokalizowanej w Lipinkach. Poziom nat enia sk adowej elektrycznej pola elektromagnetycznego w
punkcie pomiarowym osi gn nisk warto – 0,24 V/m, przy poziomie dopuszczalnym wynosz cym 7 V/m
(zgodnie z rozporz dzeniem Ministra rodowiska (Dz. U. Nr 192 z dnia 14 listopada 2003 r., poz. 1883).
Linie elektroenergetyczne wysokiego napi cia zaliczaj si do róde liniowych promieniowania
elektromagnetycznego. Przez teren gminy przebiegaj linie o napi ciu 110 kV, wzd których przewidziano
obszary ograniczonego u ytkowania. Obszary te s zabezpieczeniem przed potencjalnym nara eniem na
oddzia ywanie PEM.
Aktualnie prowadz cy instalacj i u ytkownicy urz dze emituj cych pola elektromagnetyczne maj
obowi zek wykonywania pomiarów poziomów pól elektromagnetycznych w rodowisku bezpo rednio po
uruchomieniu instalacji lub urz dzenia oraz ka dorazowo przy zmianie warunków pracy tych instalacji lub
urz dze .
2.2.7.
Zagro enie dla wiata ro lin i zwierz t
Na stan zadrzewienia enklaw le nych negatywnie wp ywa przede wszystkim czynnik antropogeniczny.
Oprócz tego na kondycj lasów ma tak e wp yw presja zanieczyszcze powietrza oraz obni enie poziomu wód
gruntowych, na skutek powtarzaj cych si w ostatnich latach susz. Zanieczyszczenie powietrza oraz susze
powoduj os abienie drzewostanów, przez co s one bardziej podatne na ataki szkodników owadzich.
Przebudowa drzewostanów, przeprowadzona w wyniku planowej gospodarki le nej, mo e skutkowa stopniow
renaturalizacj lasów w bliskiej przysz ci. Jest to zdecydowanie korzystne zjawisko.
Stan zbiorowisk ro linnych w sposób bezpo redni oddzia uje na wiat zwierz t opisywanego obszaru.
Niestety, obecne zanikanie naturalnych obszarów podmok ych, zadrzewie i zakrzewie ma zdecydowanie
negatywny wp yw na ró norodno gatunkow fauny, prowadz c kra cowo do zanikania gatunków zwi zanych
ze specyficznymi siedliskami.
Równie z y wp yw na faun ma stosowanie herbicydów i rodków ochrony ro lin oraz nadu ywanie
nawozów sztucznych. Wszelkie dzia ania prowadz ce do ograniczenia bioró norodno ci rodowiska, jak np.
uprawy w monokulturach, przynosz faunie gminy niekorzystne skutki.
2.2.8.
Zagro enia nadzwyczajne
Rozpatruj c mo liwo wyst pienia zagro
nadzwyczajnych nale y wzi pod uwag mo liwo
wyst pienia zagro
naturalnych (powodzi, wichur, susz, gradobicia) oraz zagro
cywilizacyjnych (awarie
podczas transportu materia ów niebezpiecznych, awarie urz dze infrastruktury technicznej, w szczególno ci
gazoci gów i sieci elektroenergetycznych, po ary, katastrofy komunikacyjne, szczególnie na drogach o
intensywnym ruchu).
Na terenie gminy S awa praktycznie nie wyst puje zjawisko powodzi. Mo liwe s jedynie lokalne
podtopienia zwi zane z intensywnymi opadami deszczu lub zbyt gwa townym topnieniem niegu. Nie wyst puj
14
GMINY S AWA
tu równie zak ady o zwi kszonym i du ym ryzyku mog ce stanowi przyczyn powstania zagro
nadzwyczajnych. Brak tak e dróg, którymi przewo one s materia y niebezpieczne.
Nadle nictwo S awa
ska jest jednak zakwalifikowane do I (najwy szej) kategorii zagro enia
po arowego. W roku 2012 wyst pi o 10 po arów na cznej powierzchni 2,61 ha.
2.3.
Istniej ce problemy ochrony rodowiska
Istotnym problemem dotykaj cym obszary rozwijaj ce si jest ochrona istniej cych zasobów
rodowiskowych i kulturowych. Szczególnie wa ne jest zachowanie istniej cych form zieleni, w szczególno ci
drzewostanów, zadrzewie i zakrzacze ródpolnych i k, stanowi cych miejsca erowania, gniazdowania i
schronienia wielu gatunków fauny.
Drastyczna ingerencja w biogeocenoz mo e przynie zmiany w rodowisku o skali zdecydowanie
szerszej ni sama ingerencja. Aby temu zapobiec w studium wyznacza si strefy ochrony warto ci
przyrodniczych oraz wprowadza si obowi zek zachowania powierzchni biologicznie czynnych.
Do podstawowych form ochrony przyrody w Polsce nale y tworzenie rezerwatów przyrody, parków
narodowych, parków krajobrazowych i obszarów chronionego krajobrazu. Coraz wi ksze znaczenie maj tak e
ytki ekologiczne, stanowiska dokumentacyjne oraz zespo y przyrodniczo – krajobrazowe. Formami ochrony
indywidualnej s : gatunkowa ochrona ro lin i zwierz t oraz pomniki przyrody w rodzaju: pojedynczych drzew,
alei, g azów narzutowych, ska ek itp. W ród form ochrony na obszarze gminy S awa ustanowiono:
Obszary Natura 2000: fragment Obszaru Specjalnej Ochrony ptaków „Pojezierze S awskie” (kod obszaru:
PLB300011), którego ogólna powierzchnia wynosi 39 144,8 ha. Obszar le y na Pojezierzu S awskim i
stanowi mozaik jezior (oko o 6 % powierzchni), wyspowo po onych pól uprawnych (54 %) i du ych
kompleksów le nych (40 %). Wyst puje du e bogactwo form rze by polodowcowej. Rzeki i kana y
odwadniaj ce nale do systemu wodnego Obry. Pierwotne wielogatunkowe lasy li ciaste i mieszane zosta y
zast pione lasami sosnowymi. Szczególnie charakterystycznym zbiorowiskiem le nym s acidofilne
browy, natomiast dominuj cym typem siedliskowym lasów s bór mieszany wie y i bór wie y. Tereny
rolnicze to pola urozmaicone licznymi zadrzewieniami k powymi. Obni enia terenowe zajmuj wilgotne,
yzne ki z dominacj szuwaru turzycowego. Wzd kana ów, grobli i rowów melioracyjnych wyst puj
zadrzewienia wierzbowo-topolowe i olchowe.
Obszar Chronionego Krajobrazu „20 Pojezierze S awsko – Przem ckie” - obszar o powierzchni 16 737
ha po ony cz ciowo w gminie S awa 9 801 ha. Podstaw prawn powo ania obszaru jest Rozporz dzenie
Nr 3 Wojewody Lubuskiego z dnia 17 lutego 2005 roku w sprawie obszarów chronionego krajobrazu,
2 u ytki ekologiczne:
ka Kochana” o powierzchnia 0,88 ha oraz „Myszkowskie Bagno” o powierzchni
5,05 ha, zlokalizowane w miejscowo ci Ku nica G ogowska. Utworzone 29 stycznia 2004 r. na podstawie
Rozporz dzenia Nr 1 Wojewody Lubuskiego z 2004 r. (Dz. Urz dowy .Woj. Lubuskiego Nr 3 poz. 68) w celu
ochrony ekosystemów maj cych znaczenia dla zachowania ró norodnych typów siedlisk,
16 pomników przyrody - ównie pojedyncze drzewa, g azy narzutowe oraz skupienia drzew.
Ochron obj nale y równie :
grunty rolne klas I – III oraz grunty rolne wytworzone z gleb pochodzenia organicznego, których ochrona
polega m.in. na ograniczaniu przeznaczenia ich na cele nierolnicze, zapobieganiu procesom ich degradacji i
dewastacji oraz konieczno ci ich rekultywacji,
grunty le ne, których ochrona polega m.in. na ograniczaniu przeznaczania ich na cele niele ne lub
nierolnicze oraz zapobieganiu procesom ich degradacji i dewastacji, a tak e przywracaniu warto ci
ytkowej gruntom, które utraci y charakter gruntów le nych wskutek dzia alno ci niele nej,
obszary i za enia parkowe uj te w rejestrze zabytków, których ochrona polega m.in. na zabezpieczeniu ich
przed zniszczeniem, uszkodzeniem, dewastacj oraz zapewnieniu im warunków trwa ego zachowania,
ro liny i zwierz ta obj te ochron w celu zabezpieczenia dziko wyst puj cych gatunków, zw aszcza rzadkich
lub zagro onych wygini ciem oraz zachowanie ró norodno ci gatunkowej i genetycznej,
wody powierzchniowe, których ochrona polega na racjonalnym gospodarowaniu ich zasobami, zapobieganiu
i przeciwdzia aniu naruszania równowagi przyrodniczej i wywo ywania zmian ograniczaj cych lub
powoduj cych ich nieprzydatno zarówno dla ludzi, zwierz t jak i ro lin,
15
GMINY S AWA
wody podziemne, których ochrona polega na niedopuszczeniu do ich zanieczyszczenia oraz zapobieganiu i
przeciwdzia aniu szkodliwym wp ywom na obszary ich zasilania.
2.4. Wp yw dotychczasowego sposobu zagospodarowania na stan rodowiska
Dotychczasowe zmiany w rodowisku na obszarze gminy s w g ównej mierze zwi zane ze zmianami
ytkowania i zagospodarowania terenu oraz ze stopniem zanieczyszcze wód, gleb i powietrza
atmosferycznego.
Najistotniejszym negatywnym skutkiem dotychczasowego sposobu u ytkowania jest trwa e zniszczenie
gleby, która w miejscach istniej cej zabudowy (w miejscu budynków i terenów utwardzonych) zosta a zdj ta.
W wyniku zasiedlania nast powa o stopniowe przekszta canie obszarów le nych w pola uprawne.
Dzia alno rolnicza doprowadzi a do powstania monotonnego, homogenicznego krajobrazu rolniczego,
pozbawionego zadrzewie ródpolnych, oczek wodnych, czy wilgotniejszych obni
terenu. Melioracja
doprowadzi a do znacznego zmniejszenia powierzchni obszarów podmok ych, a istniej ce wcze niej naturalne
tereny kowe zaj y uprawy monokulturowe i pastwiska.
Gleby na terenie gminy s zanieczyszczane stosowanymi w uprawach nawozami (naturalnymi i
sztucznymi), stosowanymi rodkami ochrony ro lin (herbicydy), jak i poprzez py y pochodz ce w przewadze
spoza jej obszaru. Przeobra enia w morfologii by y zwi zane z zabudow terenów wiejskich, na skutek ich
rozwoju.
Na terenie gminy w du ym stopniu uleg y zmianom stosunki wodne. Polegaj one na zwi kszeniu tempa
odp ywu wód g ównych cieków na skutek regulacji ich koryt, odwodnieniu terenów dawnych mokrade i
podmok ci w zwi zku z pracami melioracyjnymi, sztucznym obni eniu lub cz ciowej likwidacji zwierciad a
ytkich wód podziemnych przez melioracyjne odwodnienie drena owe, zmianie hydrogeologicznych warunków
zalegania i kr enia systemów wód podziemnych (szczelinowych i porowych) na skutek ich eksploatacji.
Cieki wodne s zanieczyszczane przez zrzuty punktowe oraz na skutek obszarowego dop ywu
zanieczyszcze . P ytkie poziomy wód podziemnych ulegaj degradacji w rejonach nieprawid owego sk adowania
odpadów, sk adowania i dystrybucji paliw p ynnych i rodków chemicznych i wskutek innych oddzia ywa
antropogenicznych dochodz cych z powierzchni ziemi. Na obszarach zabudowanych pogarsza si jako
górnego poziomu wód podziemnych, a powierzchniowe zbiorniki wodne zagro one s eutrofizacj .
Stan czysto ci atmosfery, na który g ówny wp yw maj zanieczyszczenia pochodz ce spoza gminy
stopniowo poprawia si . Notuje si jednak wzrost presji ze strony rodków komunikacji, poniewa odnotowane
zosta o zwi kszenie nat enia ruchu samochodowego. Jednak i tu notuje si popraw na skutek post pu
technologii, w tym upowszechnienia katalizatorów.
Obecna sytuacja przyrodnicza obszaru wydaje si stabilna, nie obserwuje si dalszej degradacji
biocenoz. Istotne jest jednak zintensyfikowanie dzia
w zakresie ekologizacji rolnictwa i le nictwa, w celu
przyspieszenia odbudowy w ciwych struktur zadrzewieniowych, kowych i polnych biocenoz oraz dzia ania
maj ce ochroni najcenniejsze enklawy przyrodnicze po ród przekszta conych, zabudowanych terenów.
2.5. Potencjalne zmiany stanu rodowiska w przypadku braku realizacji postanowie studium
Zmiana studium okre la docelowy model zagospodarowania przestrzennego gminy, którego realizacja
nast puje w oparciu o plany miejscowe. Brak opracowania jakim jest studium oznacza brak jasno okre lonej
polityki przestrzennej i stwarza tym samym niebezpiecze stwo powstania chaosu przestrzennego oraz konfliktów
pomi dzy rozwojem gospodarczym, a ochron rodowiska.
Brak jasnych i spójnych zasad kszta towania przestrzeni, które musz by obligatoryjnie przestrzegane
przy sporz dzaniu planów miejscowych sprawi, e dzia ania inwestycyjne prowadzone mog by na podstawie
przypadkowych, nieskoordynowanych pojedynczych decyzji, których efektem jest na ogó pog biaj cy si chaos
przestrzenny, bez adna zabudowa i degradacja krajobrazu, zamiast racjonalnej, uporz dkowanej gospodarki
przestrzeni .
Efektem nieskoordynowanego rozpraszania zabudowy jest post puj ca degradacja krajobrazu i
obni anie jego jako ci. Chaotyczna zabudowa oraz architektura oderwana od lokalnego kontekstu kulturowego
nieodwracalnie zmieniaj typowe dla regionów Polski krajobrazy.
16
GMINY S AWA
Brak realizacji zapisów projektu studium nie zmieni istniej cych uci liwo ci takich jak:
emisja py ów i gazów (g ównie SO2, CO, CO2) z indywidualnych gospodarstw czy dzia alno ci przemys owej
oraz emisja gazów zwi zanych z komunikacj ,
emisja zanieczyszcze i produkcja odpadów zwi zanych z gospodark komunaln , przemys em,
ha as, którego g ównym ród em jest komunikacja oraz dzia alno przemys owo-us ugowa,
degradacja krajobrazu wywo ana wprowadzeniem chaotycznej zabudowy mieszkaniowej oraz lokalizacj linii
energetycznych i obiektów us ugowych i przemys owych,
zwi kszaj ca si powierzchnia terenów zabudowanych,
za miecanie terenów, zw aszcza w pobli u osiedli ludzkich, powoduj ce obni enie walorów fizjonomicznych
terenu.
3. Ustalenia zmiany studium uwarunkowa i kierunków zagospodarowania przestrzennego
3.1
Kszta towanie zabudowy i komunikacji
Zmiana studium uwarunkowa i kierunków zagospodarowania przestrzennego jest instrumentem
zarz dzania rozwojem przestrzennym miasta i gminy S awa dla zapewnienia optymalnych warunków ycia
mieszka ców, w my l zasad zrównowa onego rozwoju oraz kszta towania adu przestrzennego i wysokiej jako ci
funkcjonalno-estetycznej otoczenia. Celem zmiany studium jest sformu owanie polityki przestrzennej miasta i
gminy S awa, przez ustalenie zasad rozwoju i kszta towania jej struktury w zakresie:
umo liwienia wielofunkcyjnego rozwoju z zachowaniem zasad adu przestrzennego i zasady rozwoju
zrównowa onego,
stworzenia odpowiednich warunków rozwoju infrastruktury technicznej i komunikacji,
popraw adu przestrzennego oraz minimalizacj sytuacji kolizyjnych wynikaj cych z przeznaczenia terenów
dla ró nych funkcji,
poprawa warunków ycia mieszka ców gminy,
zwi kszenie konkurencyjno ci obszaru gminy,
ochrony gruntów le nych,
ochrony rodowiska przyrodniczego,
zapewnienie mo liwo ci rozwoju przedsi biorczo ci, przy uwzgl dnieniu uwarunkowa wynikaj cych z
potrzeby ochrony rodowiska przyrodniczego, kulturowego a tak e potrzeby zwi kszenia efektywno ci
gospodarczej,
polityka przestrzenna wyra ona w niniejszym zmiany studium prowadzi ma do wykorzystania
zró nicowanych uwarunkowa i zapewnienia zrównowa onego rozwoju gminy.
Najwa niejsze ze wzgl du na potencjalne oddzia ywania na rodowisko s ustalenia dotycz ce:
przeznaczenia terenów,
zasad ochrony i kszta towania adu przestrzennego, zasad ochrony rodowiska, przyrody i krajobrazu
kulturowego,
zasad ochrony dziedzictwa kulturowego i zabytków oraz dóbr kultury wspó czesnej,
granic i sposobów zagospodarowania terenów lub obiektów podlegaj cych ochronie, ustalonych na
podstawie odr bnych przepisów.
Na obszarze obj tym projektem zmiany studium wyst puje ró norodno form zagospodarowania.
Wskutek procesów rozwojowych wsi wykszta ci y si ró ne sposoby zagospodarowania zwi zane z zasiedlaniem
oraz dzia alno ci rolnicz , turystyczn i aktywno ci gospodarcz . Wyst puj tu tereny zabudowy
mieszkaniowej jednorodzinnej, wielorodzinnej i letniskowej, tereny dzia alno ci produkcyjnej, us ug komercyjnych,
zieleni urz dzonej oraz tereny upraw rolniczych.
17
GMINY S AWA
Tabela 1. Charakterystyka funkcji jednostek urbanistycznych i elementów obs ugi komunikacyjnej
wydzielonych w projekcie zmiany studium.
Symbol wg
Przeznaczenie terenu
rysunku studium
M
Tereny zabudowy mieszkaniowej
U
Tereny zabudowy us ugowej
US
Tereny zabudowy sportowej, turystycznej i rekreacyjnej
USW/US
AG
Tereny aktywno ci gospodarczej i przemys u
PG
Tereny eksploatacji surowców mineralnych
RU
Tereny obs ugi produkcji w gospodarstwach rolnych, hodowlanych, ogrodniczych
ZC
Tereny cmentarzy
ZP
Tereny zieleni parkowej
ZL
Tereny lasów i zadrzewie
ZLd
Tereny dolesie
ZD
Tereny ogrodów dzia kowych
R
Tereny rolnicze
WS
Tereny wód otwartych i p yn cych
KK
Tereny kolejowe (dawne dworce)
W
Tereny urz dze zaopatrzenia w wod
K
Tereny urz dze odprowadzania i unieszkodliwiania cieków
E
Tereny urz dze elektroenergetycznych
EEW
3.2.
Tereny komunalnej stacji uzdatniania wody oraz us ug sportu i rekreacji
Tereny elektrownii wiatrowych
Cele ochrony rodowiska na szczeblu mi dzynarodowym, wspólnotowym i krajowym istotne z
punktu widzenia niniejszego opracowania oraz sposoby, w jakich zosta y uwzgl dnione podczas
opracowywania dokumentu
Przy sporz dzaniu zmiany studium mia y zastosowanie cele ochrony rodowiska ustanowione na szczeblu
mi dzynarodowym, wspólnotowym i krajowym istotne z punktu widzenia projektowanego dokumentu, a
mianowicie:
kryteria zrównowa onego rozwoju - uwzgl dnione poprzez utrzymanie i wprowadzenie mo liwie jak
najwi kszych obszarów biologicznie czynnych, nie blokuj c jednocze nie rozwoju na terenach s siaduj cych
z ju istniej
zabudow ,
utrzymanie norm jako ci wód powierzchniowych i podziemnych okre lonych w przepisach szczegó owych,
utrzymanie norm dopuszczalnych poziomów ha asu w rodowisku, okre lonych w przepisach
szczegó owych,
utrzymanie norm jako ci powietrza okre lonych w przepisach szczegó owych.
Cele ochrony rodowiska na szczeblu mi dzynarodowym, miedzycz onkowskim i krajowym zosta y
przynajmniej cz ciowo uwzgl dnione w projekcie zmiany studium, co uwidacznia si przede wszystkim w próbie
zapisania jak najbardziej racjonalnych zasad kszta towania przestrzeni obj tej studium, z jednoczesnym
zachowaniem du ej ilo ci zieleni, cennych przyrodniczo obiektów, uwzgl dnieniu powi za przyrodniczych.
18
GMINY S AWA
3.3.
Ochrona zabytków
Projekt zmiany studium wprowadza ustalenia dotycz ce obszarów i obiektów podlegaj cych ochronie
konserwatorskiej. S to ustalenia, nakazy i zakazy dla stref ochrony konserwatorskiej, stanowisk
archeologicznych oraz obiektów zabytkowych. Zmiana studium wyznacza:
stref ochrony historycznych uk adów urbanistycznych i ruralistycznych,
stanowiska archeologiczne, w obr bie których wszelkie zamierzenia inwestycyjne podlegaj wymogom
konserwatorskim okre lonym w przepisach szczególnych. Zakazuje si zalesiania obszarów stanowisk
archeologicznych,
obiekty o warto ciach zabytkowych uj te w ewidencji zabytków, w tym wpisane do rejestru zabytków.
4. Prognozowane oddzia ywania na rodowisko i ich skutki
4.1.
Zachowanie istniej cych oddzia ywa
Dotychczasowe zagospodarowanie gminy doprowadzi o do wyst pienia konfliktów pomi dzy stanem
rodowiska a charakterem zagospodarowania. Ma to miejsce szczególnie na obszarze zainwestowanym, gdzie
najwa niejszym problemem s emisje zanieczyszcze do atmosfery oraz do wód. Efektem podejmowanych od
wielu lat dzia
proekologicznych jest jednak ograniczenie uci liwo ci zwi zanej z emisj spalin i py ów.
Poprawa stanu czysto ci powietrza atmosferycznego mo e wp ywa w sposób szczególny na zdolno do
regeneracji rodowiska naturalnego. Niestety, problemem pozostaje nadal tzw. emisja „niska", czyli pochodz ca z
ogrzewania w indywidualnych systemach grzewczych, które charakteryzuje niska sprawno wykorzystania
paliwa oraz emisja dioksyn. Ponadto wzrasta presja ze strony rodków komunikacji, ze wzgl du na wzrost
nat enia ruchu samochodowego.
Analizy obecnego stanu rodowiska, a tak e przysz ych zmian daj mo liwo prognozowania, dalszego
post powania degradacji rodowiska, co daje mo liwo za agodzenia lub likwidacji zniszcze , które mo e
spowodowa intensywny rozwój gospodarczy.
Najwa niejszym problemem gminy jest szata ro linna, ukszta towanie terenu oraz wody powierzchniowe
oraz podziemne, które uleg y najwi kszej degradacji. Dlatego te nale y zahamowa zmiany w ukszta towaniu i
pokryciu terenu oraz zmiany stosunków wodnych, tj. wykluczenie z melioracji obszarów wilgotnych znajduj cych
si w obni eniach dolin rzecznych. Kierunki przekszta ce
rodowiska powinny koncentrowa si na
przeciwdzia aniu negatywnym skutkom zwi zanym z zanieczyszczeniem powietrza i wody.
Realizacja studium nie rozwi e w pe ni problemu zanieczyszczenia rodowiska, w tym
zanieczyszczenia wód powierzchniowych, powierzchni ziemi czy powietrza. Mo liwe jest natomiast
przeciwdzia anie tym zagro eniom poprzez:
uregulowanie gospodarki wodno- ciekowej i odpadowej poprzez:
skanalizowanie wsi,
wprowadzenie systemu oczyszczania cieków burzowych,
organizacj kompleksowego systemu zbierania, wywozu i unieszkodliwiania odpadów,
ograniczenie stosowania rodków ochrony ro lin i nawozów oraz odpowiednie ich sk adowanie,
zabudowa biologiczna rzek oraz terenów wokó zbiorników wodnych,
likwidacj „dzikich” wysypisk mieci,
zmian modelu intensywnej gospodarki rolnej:
ograniczenie stosowania rodków ochrony ro lin i nawozów sztucznych,
proekologiczne przekszta cenie rolnictwa (rolnictwo ekologiczne) – dostosowanie kierunków produkcji
i stosowanych agrotechnik do warunków siedliskowych i wra liwo ci rodowiska gruntowo-wodnego,
utrzymanie istniej cych oczek wodnych, zadrzewie i zakrzacze ochron ródpolnych,
likwidacj monokultur rolnych ,
ochron cieków przed zanieczyszczeniami sp ywaj cymi z pól uprawnych,
ochron powietrza poprzez:
likwidacj róde ma ej emisji – modernizacja lokalnych kot owni i wprowadzenie zamiast w gla, paliw
– gaz ziemny, olej opa owy
zabudowa ci gów komunikacyjnych pasami zieleni, jako ochrony przed spalinami,
ochron wód powierzchniowych poprzez:
19
GMINY S AWA
odbudow obudowy biologicznej rzek i jezior, w celu ograniczenia sp ywu powierzchniowego,
ograniczenie regulacji cieków, renaturyzacj ich dolin
podniesienie sprawno ci istniej cych oczyszczalni cieków,
popularyzacj ma ych oczyszczalni przydomowych na terenach o zabudowie rozproszonej.
4.2. Prognozowane nowe oddzia ywania na rodowisko
4.2.1.
Przewidywane znacz ce oddzia ywania ustale studium, w tym oddzia ywania bezpo rednie,
po rednie, wtórne, skumulowane, krótkoterminowe, rednioterminowe i d ugoterminowe, sta e i
chwilowe oraz pozytywne i negatywne, na cele i przedmiot ochrony obszaru Natura 2000 oraz
integralno
tego obszaru, a tak e na rodowisko, w szczególno ci na zwierz ta i ro liny.
Omawiaj c prognozowane oddzia ywanie ustale zmiany studium na rodowisko nale y rozpatrywa ich
wp yw na takie elementy jak rze ba terenu, warunki gruntowo - wodne, gleba, atmosfera, warunki bytowania
ro lin oraz warunki ycia ludzi.
W ocenie przewidywanych rozwi za nale y bra pod uwag kryteria dotycz ce:
intensywno ci przekszta ce (nieistotne, nieznaczne, zauwa alne, du e, zupe ne),
czasowo ci trwania oddzia ywania (sta e, okresowe, epizodyczne),
zasi gu przestrzennego oddzia ywa (miejscowe, lokalne, ponadlokalne, regionalne, ponadregionalne),
trwa ci oddzia ywania i przekszta ce (nieodwracalne, cz ciowo odwracalne, przej ciowe, mo liwe do
rewaloryzacji).
Realizacja ustale zmiany studium mo e spowodowa powstanie nowych róde oddzia ywa na
rodowisko. B
to g ównie oddzia ywania na terenach przyleg ych do ju istniej cych terenów
zurbanizowanych wsi, zwi zane z wprowadzeniem nowej zabudowy oraz na terenach rolnych, ze wzgl du na
wzrost zanieczyszcze i degradacji rodowiska zwi zanych z intensyfikacj rolnictwa.
Wp yw ustale zmiany studium na rodowisko b dzie zale
zarówno od rodzaju, charakteru i wielko ci
inwestycji, czasu ich trwania, jak równie od odporno ci terenu na degradacj .
W zwi zku z uruchomieniem nowych terenów pod zabudow mieszkaniow , us ugow czy przemys ow
zniszczeniu ulegnie biologicznie czynna warstwa gleby. Rozwój bazy mieszkaniowej spowoduje zwi kszenie
zapotrzebowania na energi ciepln , co wi za si b dzie ze zwi kszeniem emisji zanieczyszcze do atmosfery
oraz zwi kszonym zapotrzebowaniem na wod . Jednocze nie wraz ze wzrostem ilo ci mieszka ców powi ksza
si ilo
cieków i odpadów powstaj cych w gospodarstwach, dlatego niezb dne jest pod czenie terenów do
sieci infrastruktury technicznej.
Negatywny wp yw na rodowisko mog mie równie wszystkie wi ksze zak ady produkcji rolnej,
zak ady produkcji przemys owej oraz wi ksze zak ady us ugowo-rzemie lnicze zlokalizowane w zabudowie
mieszkaniowej (np: lakiernictwo, blacharstwo, mechanika pojazdowa itp.). Precyzyjne okre lenie tego wp ywu jest
jednak ograniczone, gdy zasi g i zakres oddzia ywania na rodowisko poszczególnych zak adów b dzie zale ny
od charakteru przemys u.
Ogromnym zagro eniem dla rodowiska naturalnego oraz uci liwo ci dla mieszka ców wsi mo e by
równie ha as oraz spaliny wytwarzane przez samochody obs uguj ce nowo powsta e tereny zainwestowane.
Zwi kszona emisja spalin o wysokiej zawarto ci o owiu oraz samego paliwa (nadmierne obci enie silników),
mo e by ród em ska enia nie tylko atmosfery, ale równie gleb i ro linno ci po onych w bezpo rednim
siedztwie g ównych ci gów komunikacyjnych. W celu zachowania funkcjonalno ci przydro nych zadrzewie ,
konieczne jest uzupe nienie szpalerów gatunkami odpornymi na zanieczyszczenia.
Do form zagospodarowania, które mog mie znacz cy wp yw na rodowisko zaliczy nale y elektrownie
wiatrowe. W analizowanym projekcie studium wyznaczono 4 obszary, na których ustalono mo liwo lokalizacji
elektrowni wiatrowych – w obr bach Krzepielów, Lipinki, Przybyszów i Stare Str cze. Wskazane na rysunku
studium tereny lokalizacji elektrowni wiatrowych, wyznaczono zgodnie z obowi zuj cymi miejscowymi planami
zagospodarowania przestrzennego z 2010 i 2014 roku dopuszczaj cymi budow 55 turbin wiatrowych. Z
20
GMINY S AWA
elektrowniami wiatrowymi i przedsi wzi ciami im towarzysz cymi wi
si okre lone kategorie oddzia ywania na
rodowisko przyrodnicze i ludzi - odmienne na etapie ich budowy i eksploatacji, a tak e ich likwidacji. Na etapie
budowy czynnikami oddzia ywuj cymi na rodowisko b
przede wszystkim prace ziemne, transport materia ów
i sprz tu oraz prace konstrukcyjne.
Po wybudowaniu elektrowni wiatrowych oraz urz dze i obiektów towarzysz cych (dróg wewn trznych,
placów manewrowych, kabli podziemnych) stosunki gruntowo-wodne ustabilizuj si . Ustan te emisje zwi zane
z transportem i prac maszyn (wykonywane b
jedynie sporadyczne dojazdy serwisowe). W trakcie
eksploatacji wyst powa b
jedynie emisje ha asu oraz pola elektromagnetycznego; to drugie o znikomym
poziomie, nie oddzia uj c na adne receptory. Równie adne wra liwe receptory nie znajd si w zasi gu
ponadnormatywnego poziomu d wi ku; nie b dzie ich bowiem w zasi gu izofon 40 dB, których orientacyjny
przebieg okre lono na rysunku studium.
Innych rodzajów emisji elektrownie wiatrowe nie wytwarzaj (zanieczyszcze powietrza, cieków,
odpadów sta ych); s pod tym wzgl dem przedsi wzi ciami proekologicznymi zast puj c si ownie cieplne. Nie
wykorzystuj te - poza si wiatru - zasobów naturalnych (wody, surowców mineralnych, drewna itp.).
Wp yw realizacji ustale planu na poszczególne elementy rodowiska:
Ró norodno
biologiczna, fauna i flora
Realizacja zapisów zawartych w projekcie zmiany studium spowoduje przekszta cenie znacznych
powierzchni biologicznie czynnych pod inwestycje zwi zane z wprowadzaniem nowej zabudowy, realizacj dróg i
dojazdów. Na terenach przeznaczonych pod zabudow brak jest zbiorowisk szczególnie cennych, z tego wzgl du
powsta e oddzia ywania nie powinny by szczególnie uci liwe dla rodowiska. Problemem jest jednak znaczna
powierzchnia terenów przeznaczonych pod nowe inwestycje. Na obszarach przeznaczonych do zainwestowania
zanika b
pó naturalne zbiorowiska ro linne. Zmniejszy si ró norodno gatunkowa wyst puj cej tam fauny i
flory.
Szata ro linna w granicach obj tych opracowaniem jest znacznie zró nicowana pod wzgl dem
charakteru siedlisk ich warto ci przyrodniczych oraz stopnia przekszta ce , w zale no ci od funkcji i u ytkowania
terenu oraz charakteru powierzchni biologicznie czynnych. Tereny ju zurbanizowane charakteryzuj si
wyst powaniem stosunkowo ubogiej fauny i flory. Wyst puj tu g ównie gatunki, które przystosowa y si do
zmienionego, zurbanizowanego rodowiska.
Studium zasadniczo zachowuje wszystkie najwarto ciowsze enklawy zieleni. Zapisy zawarte w studium
w sposób optymalny chroni system ekologiczny obr bu oraz lokaln bioró norodno . W studium k adzie si
nacisk na kszta towanie walorów krajobrazowych oraz ograniczenie niekorzystnego, charakteru i intensywno ci
zmian w rodowisku.
Potencjalnym zagro eniem dla ptaków i nietoperzy jest budowa na obszarze gminy elektrowni
wiatrowych, gdy zwierz ta podczas lotu mog wej w kolizj z turbin . Kolizje ptaków z si owniami wiatrowymi
porównywalne z kolizjami ptaków z liniami energetycznymi czy z samolotami. Elektrownie wiatrowe mog
równie wp yn na rozmieszczenie i zachowanie si ptaków, gdy w wi kszo ci przypadków dzia aj na ptaki
odstraszaj co. W konsekwencji, tereny wokó si owni wiatrowych s w mniejszym stopniu wykorzystywane jako
erowiska, tereny odpoczynku czy gniazdowania. Negatywne oddzia ywanie elektrowni wiatrowych w przypadku
nietoperzy ma zazwyczaj podobny charakter jak w przypadku ptaków.
Studium dopuszcza realizacj elektrowni wiatrowych w obr bach Lipinki, Krzepielów, Przybyszów i Stare
Str cze. Wskazane na rysunku studium tereny lokalizacji elektrowni wiatrowych, wyznaczono zgodnie z
obowi zuj cymi miejscowymi planami zagospodarowania przestrzennego z 2010 i 2014 roku dopuszczaj cymi
budow 55 turbin wiatrowych.
Przeprowadzone kontrole i badania wykaza y, e badany teren jest ma o atrakcyjnym miejscem dla
ptaków przelotnych. Odleg
od dolin rzecznych oraz du a lesisto otoczenia powoduje, e wi kszo ptaków
w trakcie przelotu obiera pu ap, który znacznie ogranicza ewentualn kolizj z turbinami. W przypadku ptaków
gowych wi ksze zag szczenia odnotowywano wy cznie w okolicznych lasach, poza w ciwym obszarem
lokalizacji elektrowni wiatrowych.
Najwa niejszymi miejscami erowania nietoperzy w krajobrazie rolniczym s zwykle zbiorniki wodne,
za podstawowymi trasami przelotów mi dzy kryjówkami a erowiskami - liniowe elementy krajobrazu, zw aszcza
szpalery drzew. Istotnymi miejscami erowania dla nietoperzy mog by równie p aty li ciastych starodrzewi i
21
GMINY S AWA
ich skraje. Natomiast na terenach otwartych aktywno nietoperzy spada praktycznie do zera ju w odleg ci 70
metrów od rzeki czy zbiornika wodnego, osi ga równie minimalne warto ci oko o 40 metrów od linii drzew.
Wi kszo nietoperzy unika pozbawionych drzew, rozleg ych pól uprawnych, w zwi zku z czym turbiny po one
w odleg ci wi kszej ni 100-200 metrów od zadrzewie liniowych i zbiorników wodnych mog stanowi jedynie
niewielkie zagro enie dla nietoperzy.
Przeprowadzone oceny w zakresie wyst powania ptaków i nietoperzy pozwalaj na konkluzj , e
realizacja elektrowni wiatrowych we wskazanych lokalizacjach nie zagra a procesowi rozrodu i sezonowych
migracji ptaków i nietoperzy zwi zanych z ich rozrodem, a tak e ich migracji. Oceniono tak e, e nie b
mia y
wp ywu na zachowanie ci
ci szlaków migracyjnych tych zwierz t, gdy obszar obj ty planem nie jest
po ony w obr bie g ównych korytarzy migracji ptaków i nietoperzy. Ryzyka kolizji elektrowni wiatrowych z
przelatuj cymi gatunkami nie da si jednak ca kowicie wyeliminowa . Przypadki u miercenia czy powa nego
uszkodzenia cia a zwierz t, które wpa mo e w obracaj ce si mig a turbiny, powinny by jednak na tyle
nieliczne, e nie spowoduj istotnego uszczerbku w populacjach danego gatunku (w ich liczebno ci i strukturze).
W przypadku elektrowni wiatrowych zlokalizowanych poza granicami obszarów cennych przyrodniczo, w
miejscu gdzie brak jest siedlisk gatunków zaliczanych do gin cych i zagro onych wygini ciem, w miejscu, które
nie jest wykorzystywane stale jako erowisko, czy koczowisko lub noclegowisko dla par l gowych gatunków
ptaków, dla ochrony których wyznaczono lub zaplanowano wyznaczenie sieci ostoi Natura 2000 wydaje si
bardzo ma o prawdopodobnym wyst pienie oddzia ywa znacz co wp ywaj cych negatywnie na stan siedlisk
takiej cennej fauny.
W wyniku przeprowadzonych analiz nie stwierdza si zasadniczego negatywnego wp ywu ustale
studium na rodowisko biotyczne jak i abiotyczne w tym na tereny o najwy szych walorach przyrodniczych.
Ocena skutków oddzia ywania: bezpo rednie, d ugoterminowe, sta e.
Ludzie
Zapisy zawarte w studium zapewniaj ochron i kszta towanie adu przestrzennego oraz ponadlokalnych
i lokalnych interesów publicznych w zakresie komunikacji, in ynierii i ochrony rodowiska. Ustalenia z zakresu
kszta towania terenów publicznych umo liwi jak najlepsz organizacj tych obszarów, co wp ynie pozytywnie na
mo liwo ich wykorzystania przez ludno . Realizacja zapisów z zakresu ochrony krajobrazu pozytywnie
wp ynie na walory estetyczne terenu, co równie przyczyni si do poprawy warunków ycia ludno ci. W projekcie
studium przewiduje si dodatkowo ochron najcenniejszych przyrodniczo i kulturowo obszarów na terenie
opracowania, co równie korzystnie wp ynie na jako ycia na tych terenach.
Studium dopuszcza realizacj na terenie gminy elektrowni wiatrowych. Wyznaczone lokalizacje znajduj
si jednak w odleg ci eliminuj cej jakiekolwiek negatywne oddzia ywanie czynnika ha asu i promieniowania
elektromagnetycznego na organizm ludzki. Jedynie podczas wykonywania prac polowych w pobli u
poszczególnych pracuj cych wie narazi osoby pracuj ce na oddzia ywanie ha asu. Oddzia ywanie to jednak
dzie mia o charakter czasowy. Na rysunku studium zaznaczono przebieg izolinii ha asu o warto ci 45 dB.
ród negatywnych nast pstw realizacji ustale zapisanych w studium nale y natomiast wymieni
uci liwo ci zwi zane ze zwi kszeniem ha asu komunikacyjnego i zanieczyszczenia powietrza, wywo anego
przez samochody obs uguj ce nowopowsta e tereny zainwestowane.
Woda
Realizacja ustale zawartych w studium nie spowoduje bezpo redniego zagro enia wód
powierzchniowych i podziemnych. cieki wytwarzane na terenie obj tym opracowaniem odprowadzane b
do
kanalizacji sanitarnej, a zapisy dotycz ce:
zakazu odprowadzania nieoczyszczonych cieków do wód: powierzchniowych, podziemnych i do gruntu,
zakazu lokalizacji bezodp ywowych zbiorników na nieczysto ci p ynne (szamb) w zabudowie mieszkalnej,
produkcyjnej i us ugowej dla terenów przewidzianych do skanalizowania,
zagwarantuj dalsz ochron wód przed zanieczyszczeniami.
Na terenach przeznaczonych pod dzia alno inwestycyjn wyst pi ograniczenia infiltracyjnego
zasilania warstwy wodono nej w wyniku uszczelniania cz ci powierzchni terenu oraz zmniejszenie parowania z
warstwy wodono nej wywo ane pokryciem powierzchni warstw nieprzepuszczaln . Zjawiska te
najprawdopodobniej jednak b
si równowa
i ich wp yw na bilans wodny b dzie niewielki. Utwardzenie
pod a na terenach inwestycyjnych wywo aj równie przyspieszony sp yw wód opadowych oraz ewentualn
22
GMINY S AWA
mo liwo zanieczyszczenia wód podziemnych i powierzchniowych, dlatego bardzo istotne b dzie prowadzenie
surowej gospodarki wodno- ciekowej.
Podczas realizacji prac budowlanych mo e nast pi lokalne obni enie zwierciad a wody gruntowej na
skutek prowadzonego pompowania odwadniaj cego. Zakres i wielko tego zjawiska b dzie uzale niona od
zastosowanych technik podczas wykonywania prac a tak e od wielko ci zag bie . Tak szczegó owe rozwi zania
realizacyjne na etapie sporz dzanie studium nie s znane.
W zwi zku z realizacj fundamentu pod elektrownie wiatrowe (najcz ciej do g boko ci 3 m) naruszona
zostanie lokalna struktura litologiczna i stosunki gruntowo-wodne (a tak e ewentualnie znajduj ce si tam
urz dzenia melioracyjne). Ze wzgl du na niewielkie powierzchnie zajmowane przez te przedsi wzi cia,
wskazane skutki w rodowisku gruntowo-wodnym nie spowoduj istotnych zmian warunków siedliskowych, tak e
w bliskim s siedztwie inwestycji. Nie b dzie te mia o znaczenia zmniejszenie powierzchni infiltracyjnej dla
zasilania podziemnych wodono ców (woda deszczowa z utwardzonych powierzchni sp ywa b dzie
bezpo rednio do gruntu).
Projekt studium nie przewiduje na terenie opracowania dzia alno ci w wyniku, której wyst powa oby
znaczne zagro enie zanieczyszczenia wód powierzchniowych i podziemnych.
Ocena skutków oddzia ywania: bezpo rednie, krótkoterminowe, chwilowe.
Powietrze
Realizacja ustale zawartych w studium spowoduje zwi kszon emisj zanieczyszcze do atmosfery,
zwi zan z uruchomieniem nowych terenów inwestycyjnych. B
to:
tzw. “niska emisja” z indywidualnych róde ogrzewania,
zanieczyszczenia komunikacyjne, spowodowane wzrostem ruchu samochodowego obs uguj cego nowe
tereny inwestycyjne.
Wielko emisji zale na b dzie od faktycznej liczby powsta ych emitorów oraz od wzrostu nat enia
ruchu, w zwi zku z czym ca kowita warto emisji na etapie sporz dzania studium i prognozy jest trudna do
okre lenia.
Ponadto mo e by odczuwalny lokalny wzrost zanieczyszcze w trakcie realizacji inwestycji, kiedy
stosowany b dzie sprz t ci ki, samochody ci arowe. Wielko ci te s trudne do oszacowania na etapie
sporz dzania studium, gdy realizacja poszczególnych inwestycji nie jest okre lona w czasie. Realizacja mo e
odbywa si jednocze nie lub poszczególne przedsi wzi cia mog by realizowane pojedynczo w nieokre lonym
przedziale czasowym.
Elektrownie wiatrowe, nie emituj zanieczyszcze powietrza. W skali ponadlokalnej (nawet globalnej)
przyczyniaj si natomiast do redukcji zanieczyszcze powietrza (zast puj c wysokoemisyjne si ownie cieplne).
Ocena skutków oddzia ywania: bezpo rednie, krótkoterminowe i d ugoterminowe.
Powierzchnia ziemi
Przekszta cenia powierzchni ziemi b
wyst powa na terenach przeznaczonych pod inwestycje
zwi zane z wprowadzaniem nowej zabudowy, realizacj dróg, dojazdów i infrastruktury technicznej. B
to
ównie oddzia ywania na terenach przyleg ych do ju istniej cych terenów zurbanizowanych wsi, zwi zane z
wprowadzeniem nowej zabudowy. Dzia ania te spowoduj :
bezpowrotne zniszczenie biologicznie czynnej warstwy gleby i jej walorów produkcyjnych,
dalsz niwelacj , plantowanie oraz utwardzenie powierzchni terenu,
trwa e przekszta cenie struktury gruntu do g boko ci wykonania wykopów pod budynki i infrastruktur
techniczn ,
zniszczenia warunków funkcjonowania dotychczasowej fauny i flory.
Znacz cy wp yw na ukszta towanie terenu b
mia y równie dzia ania zwi zane z powierzchniow
eksploatacj surowców mineralnych. Prowadzenie eksploatacji metod odkrywkow powoduje przekszta cenia
powierzchni terenu, które z kolei s czynnikiem powoduj cym zmiany w rodowisku naturalnym, szczególnie w
aspekcie krajobrazowym. Dotychczasowa dzia alno eksploatacji z jest najlepszym dowodem na to, e nie
zawsze id one w parze z dewastacj powierzchni ziemi (gleb) i stosunków wodnych, maj bowiem charakter
przej ciowy i nie godz w sposób istotny w podstawowe procesy ycia biologicznego.
23
GMINY S AWA
W my l obowi zuj cych przepisów prawnych grunty uprzednio wy czone z produkcji rolnej wymagaj
rekultywacji. Wykonywanie rekultywacji to nie tylko sukcesywne przywracanie terenów do ponownego
ytkowania, ale te zapobieganie powstawaniu nieu ytków poprzemys owych oraz zapobieganie szkodom
mog cym powsta na skutek zjawisk erozyjnych – erozji wodnej (erozji deszczowej) i wietrznej (eolicznej).
Rekultywacja, to zespó czynno ci polegaj cych na przywracaniu terenom warto ci u ytkowych i przyrodniczych
jak najbardziej zbli onych do naturalnych poprzez: ukszta towanie rze by terenu, uregulowaniu stosunków
hydrologicznych, poprawieniu w ciwo ci fizykochemicznych gruntów, odbudowaniu lub zbudowaniu
niezb dnych dróg. Warto u ytkow nadaje si gruntom poprzez wykonanie odpowiednich zabiegów
technicznych, agrotechnicznych i biologicznych.
Projekt studium nie przewiduje na terenie opracowania dzia alno ci w wyniku, której wyst powa oby
zagro enie zanieczyszczenia powierzchni ziemi.
Krajobraz
Realizacja ustale zawartych w studium uporz dkuje funkcjonalnie teren, zachowa warto ci historyczno
- kulturowe, wyeksponuje w krajobrazie wsi warto ciowe elementy, wzbogaci tereny zieleni wkomponowuj c je w
struktur przestrzenn . Szczegó owe wymagania zapisane w ustaleniach studium przyczyni si do zachowania
adu przestrzennego.
W wyniku realizacji ustale projektu studium nast pi trwa e przekszta cenie krajobrazu terenów
przeznaczonych pod now dzia alno inwestycyjn . B
to oddzia ywania na terenach przyleg ych do ju
istniej cych terenów zurbanizowanych wsi, zwi zane z wprowadzeniem nowej zabudowy. Tereny otwarte
zostan przekszta cone w obszary zabudowane.
Na krajobraz b dzie mia a wp yw forma powstaj cej zabudowy oraz towarzysz ca jej ziele . Dzi ki
szczegó owym zapisom zawartym w studium z zakresu wymaga architektonicznych i ochrony krajobrazu nowe
budynki i budowle powinny harmonijnie wpisywa si w otaczaj cy krajobraz.
W wyniku realizacji ustale projektu planu nast pi przekszta cenie krajobrazu terenów przeznaczonych
pod now dzia alno eksploatacyjn . Tereny otwarte (rolnicze) zostan przekszta cone w obszary eksploatacji
(eksploatacja surowców mineralnych). W wyniku odkrywkowej dzia alno ci górniczej krajobraz ulegnie zmianie
(sztuczne ods oni cia – wyrobiska eksploatacyjne, góruj ce nad otoczeniem zwa owiska), jednak po zako czeniu
wydobycia teren poeksploatacyjny z powodzeniem, b dzie móg by przywrócony do poprzedniej lub innej
funkcji.
„Mocnym” akcentem wizualnym w lokalnym krajobrazie b
równie elektrownie wiatrowe.
Oddzia ywanie wie wiatrowych na krajobraz obszarów obj tych planem b dzie polega o na ich sta ej „obecno ci”
w krajobrazie wsi. Wie e charakteryzuj ce si du ymi rozmiarami b
towarzyszy y zabudowie i b
widoczne
w otwarciach widokowych pomi dzy zabudow (ca e wie e lub wi ksze ich cz ci), lub ponad zwart zabudow
(widoczne górne cz ci wie ). Mimo i nie s one elementami, które powodowa y zamkni cia krajobrazowe ich
wielko sprawia, e ingerencja w krajobraz jest znaczna.
Klimat
W wyniku realizacji ustale zawartych w projekcie studium nast pi zmiany w wielko ci powierzchni
utwardzonych i zabudowanych, a tak e zwi kszenie ilo ci róde ciep a w wyniku wprowadzenia nowej
zabudowy. Lokalnie teren zabudowany b dzie charakteryzowa si podwy szona temperatur powierza,
wi kszymi dobowymi wahaniami temperatury powietrza, zwi kszonym zacienieniem niektórych terenów oraz
powstawaniem du ych pr dko ci wiatru przy naro nikach budynków, silnymi podmuchami wiatru i unoszeniem
si kurzu. Jednak ze wzgl du na fakt, i studium obejmuje tereny ju zurbanizowane, zmiany spowodowane
wprowadzeniem ustale studium nie b
istotne.
Ha as
Na omawianym terenie g ównym ród em ha asu jest i b dzie ruch samochodowy zwi zany z istniej cym
uk adem komunikacyjnym oraz obs uguj cy nowo powsta e tereny zainwestowane. Nast pi wzrost poziomu
ha asu komunikacyjnego, spowodowany zwi kszeniem liczby mieszka ców.
24
GMINY S AWA
Powa nym ród em ha asu b
równie elektrownie wiatrowe. W s siedztwie lokalizacji tych obiektów
nie znajduj si jednak tereny (i nie planuje si takich terenów), dla których normowany jest poziom d wi ku.
Zabudowa mieszkaniowa i inna zwi zana z pobytem ludzi znajdowa si b dzie poza zasi giem
ponadnormatywnego ha asu. Jeszcze mniejszy zasi g ponadnormatywnego ha asu b dzie mia miejsce podczas
budowy obiektów (transport, praca maszyn i prace konstrukcyjne).
Potencjalnym ród em ha asu mog by tak e us ugi i przemys . Problem ten starano si jednak
rozwi za poprzez ograniczenia dla lokalizacji dzia alno ci generuj cej ha as. Na terenach mieszkaniowych oraz
mieszkaniowo - us ugowych wprowadzono zakaz lokalizowania obiektów uci liwych. Poziom ha asu na terenach
dzia alno ci gospodarczej natomiast b dzie si ró nie kszta towa w zale no ci od rodzaju dzia alno ci
gospodarczej, ale uci liwo nie powinna przekracza granic dzia ki.
Promieniowanie niejonizuj ce
ród ami niejonizuj cego promieniowania elektromagnetycznego maj cego negatywny wp yw na
rodowisko mog by :
linie przesy owe energii elektrycznej,
stacje elektroenergetyczne,
stacje radiowe i telewizyjne,
maszty elektrowni wiatrowych,
stacje telefonii komórkowej,
urz dzenia diagnostyczne,
niektóre urz dzenia przemys owe.
Zgodnie z obowi zuj cymi przepisami, ustalono obowi zek zachowania normatywnych odleg ci
zabudowy od istniej cych i projektowanych linii elektroenergetycznych. Na terenie niniejszego opracowania
okre lono przebieg trasy linii elektroenergetycznej o napi ciu 110 kV wraz ze stref , w obr bie której obowi zuj
ograniczenia w u ytkowaniu terenów okre lone w przepisach odr bnych.
Studium dopuszcza realizacj na terenie gminy elektrowni wiatrowych. Wskazane lokalizacje znajduj
si
jednak w odleg ci eliminuj cej jakiekolwiek negatywne oddzia ywanie promieniowania
elektromagnetycznego na organizm ludzki.
Stacje i linie elektroenergetyczne oprócz promieniowania elektromagnetycznego wytwarzaj równie
ha as i wibracje, uzewn trzniaj ce si szczególnie w okresach podwy szonej wilgotno ci powietrza.
Dobra materialne
Nie przewiduje si negatywnych oddzia ywa ustale zawartych w studium na istniej ce formy ochrony
rodowiska kulturowego. Na rysunku oraz w ustaleniach studium wskazano obiekty zabytkowe ihistoryczne
uk ady urbanistyczne, które zgodnie z wytycznymi konserwatorskimi poddane zostaj ochronie.
Tereny s siednie
Z uwagi na lokalny, miejscowy, charakter oddzia ywa wynikaj cych z realizacji ustale studium, nie
przewiduje si znacz cego oddzia ywania ustale projektu studium na rodowisko terenów s siednich.
Obszary Chronionego Krajobrazu i Obszary Natura 2000
W Obszarze Specjalnej Ochrony ptaków „Pojezierze S awskie” PLB300011 i Obszaru Chronionego
Krajobrazu Pojezierze S awsko - Przem ckie studium przewiduje uzupe nienia zabudowy na terenach przyleg ych
do ju istniej cych terenów zurbanizowanych miasta i wsi. Z uwagi na przeznaczenie tych terenów g ównie pod
zabudow mieszkaniow , us ugow , rekreacyjn i turystyczn , bez mo liwo ci lokalizowania inwestycji
powoduj cych ponadnormatywne oddzia ywania, na tym terenie dojdzie jedynie do:
okresowego wzrostu oddzia ywa zwi zanych z ha asem przy ewentualnej realizacji zabudowy,
trwa e przekszta cenie cz ci krajobrazu na terenach przeznaczonych pod now zabudow . B
to tak e
oddzia ywania na terenach przyleg ych do ju istniej cych terenów zurbanizowanych miasta i wsi, zwi zane
z wprowadzeniem nowej zabudowy,
cz ciowego przekszta cenia powierzchni ziemi i zniszczenia biologicznie czynnej warstwy gleby i jej
walorów produkcyjnych,
25
GMINY S AWA
nieznacznego, krótkoterminowego, lokalnego wp ywu negatywnego mo e doj
podczas budowy
infrastruktury i zabudowy mieszkaniowej, w uzupe nieniu istniej cej zabudowy (wzrost emisji
zanieczyszcze , zniszczenie, co najmniej w zasi gu placu budowy istniej cej ro linno ci oraz drobnej fauny,
ponadnormatywny ha as i wibracje).
Realizacja ustale zapisanych w projekcie zmiany studium nie b dzie wywiera negatywnego wp ywu na
faun i flor zwi zan z wyst puj cymi na terenie gminy obszarami sieci Natura 2000. Nie b dzie równie
zaburza funkcjonowania istniej cych korytarzy ekologicznych istotnych dla tej sieci. Kluczowe procesy
funkcjonuj ce w siedliskach obj tych systemem Natura 2000 nie ulegn istotnym przekszta ceniom. Realizacja
inwestycji zapisanych w studium w aden sposób nie wp ynie negatywnie na integralno funkcjonuj cych tu
siedlisk. Ekosystemy funkcjonowa b
w podobny sposób jak ma to miejsce aktualnie, bowiem wszelkie tereny
przeznaczone do realizacji inwestycji zlokalizowane s w obr bie istniej cych terenów zurbanizowanych. W
niezmienionej postaci zostan zachowane po czenia ekologiczne pomi dzy ekosystemami umo liwiaj ce
swobodn migracj zwierz t. Ze wzgl du na nieznaczn wysoko projektowanej zabudowy jej realizacja nie
powinna spowodowa równie negatywnych, trwa ych skutków w szlakach migracji ptaków.
Ustalenia zmiany studium w aden sposób nie przyczyni si do pogorszenia stanu siedlisk
przyrodniczych oraz siedlisk gatunków ro lin i zwierz t, dla których obszary Natury 2000 zosta y wyznaczone.
Potencjalnym zagro eniem dla obszarów chronionych mo e by planowana na terenie gminy realizacja
elektrowni wiatrowych. Wskazane na rysunku studium tereny lokalizacji elektrowni wiatrowych w obr bach
Lipinki, Krzepielów, Przybyszów i Stare Str cze, wyznaczono zgodnie z obowi zuj cymi miejscowymi planami
zagospodarowania przestrzennego z 2010 i 2014 roku dopuszczaj cymi budow 55 turbin wiatrowych.
W s siedztwie projektowanych farm wiatrowych znajduj si obszary chronione nale ce do sieci Natura
2000. S to obszary specjalnej ochrony ptaków: Pojezierze S awskie (PLB300011),
gi Odrza skie
(PLB020008) oraz Nowosolska Dolina Odry (PLB080014) oraz Obszar Chronionego Krajobrazu Pojezierze
awsko – Przem ckie.
Si ownie wiatrowe mog zagra
ptakom du ym, przelatuj cym w du ych stadach, czyli du ym ptakom
wodnym i drapie nym. Ptaki l gowe zwi zane z Jeziorem S awa, a eruj ce na pobliskich polach i kach to
gawa, kania ruda i czarna, b otniak stawowy. Pozosta e gatunki w okresie l gowym na otwartych polach
pojawiaj si sporadycznie. Na obszarze planowanych farm wiatrowych zosta o stwierdzonych 8 gatunków
(wszystkie z Za cznika I DP), spo ród 16 (wszystkie z Za cznika I DP) b cych przedmiotem ochrony obszaru
Natura 2000 (wymienionych w Standardowym Formularzu Danych dla obszarów Natura 2000). Wi kszo
spo ród obserwowanych tam gatunków nale a jednak do lokalnych populacji l gowych badanego obszaru,
niezwi zanych z populacjami wyst puj cymi we wspomnianych obszarach Natura 2000 (ortolan E. hortulana,
jarz batka S. nisoria, g siorek L. collurio , lerka L. arborea, wiergotek polny A. campestris, dzi cio czarny D.
martius, b otniak stawowy C. aeruginosus, bocian bia y C. ciconia). Planowane farmy nie powinny mie , wi c
znacz cego wp ywu na struktur i liczebno populacji tych gatunków na obszarach Natura 2000. Istnieje
mo liwo , e kanie rdzawe M. milvus obserwowane w sezonie l gowym oraz bieliki H. albicilla obserwowane w
przez ca y rok mog y by osobnikami z populacji l gowych którego ze wspomnianych obszarów Natura 2000.
Jednak równie prawdopodobne jest ich pochodzenie ze stanowisk l gowych po onych poza obszarami
chronionymi.
Przeprowadzone kontrole i badania wykaza y, e badany teren jest ma o atrakcyjnym miejscem dla
ptaków przelotnych. Odleg
od dolin rzecznych oraz du a lesisto otoczenia powoduje, e wi kszo ptaków
w trakcie przelotu obiera pu ap, który znacznie ogranicza ewentualn kolizj z turbinami. Ryzyka kolizji
przelatuj cych gatunków ptaków i nietoperzy z elektrowniami wiatrowymi nie da si jednak ca kowicie
wyeliminowa . Kolizje te nie powinny powodowa jednak znacz cego naruszenia w strukturze gatunkowej tych
zwierz t, jak i w strukturze populacji poszczególnych gatunków. Tereny, na których realizowane b
farmy
wiatrowe znajduj si poza istniej cymi korytarzami ekologicznymi istotnymi dla obszarów sieci Natura 2000 oraz
Obszaru Chronionego Krajobrazu, dlatego procesy funkcjonuj ce w siedliskach obj tych ochron nie ulegn
istotnym przekszta ceniom.
W
gu Odrza skim (PLH020018) stwierdzono wyst powanie mopka, nocka du ego, nocka
ydkow osego, nocka Bechsteina, nocka Natterera, mroczka pó nego, borowca wielkiego, karlika malutkiego,
gacka brunatnego i szarego. S aba znajomo zachowa lokalnych populacji oraz korytarzy migracyjnych w
rejonie uniemo liwia wykonanie prawid owej oceny wp ywu inwestycji na obszary Natura 2000.
26
GMINY S AWA
Podsumowuj c mo na stwierdzi , e:
wskazane w studium lokalizacje elektrowni wiatrowych maj
marginalne znacznie dla
Obszarów Specjalnej Ochrony ptaków i Obszaru Chronionego Krajobrazu Pojezierze S awsko – Przem ckie,
obserwacje zachowa ptaków na obszarze planowanych farm wiatrowych i w jego otoczeniu wskazuj , i
obszary te nie stanowi miejsca kluczowego funkcjonalnie i przestrzennie dla prze ycia gatunków
ptaków i funkcjonowania siedlisk obj tych szczególn ochron w przedmiotowym obszarze Natura 2000,
ptaki w drowne przemieszczaj si nad tym obszarem na wi kszych wysoko ciach (200 - 300 m), a
lokalizacja wie elektrowni wiatrowych nie b dzie stanowi a dla nich istotnego zagro enia,
najwi kszym zagro eniem projektowanej inwestycji jest ryzyko kolizji z ptakami eruj cymi na tym obszarze
(ptaki te przemieszczaj si na wysoko ciach 50 – 100 m i nara one s najbardziej),
ewentualne zagro enie kolizjami ptaków podczas lotów erowiskowych jest atwe do kontrolowania, a tym
samym do zmniejszenia lub nawet wyeliminowania, poniewa :
obszar planistyczny nie posiada cech erowiska o charakterze naturalnym, sta ego czasowo i
przestrzennie, wykorzystywanego przez ptaki przez wielolecia,
erowisko to ma dla ptaków charakter incydentalny, sztuczny, zmienny okresowo a jego jako
uzale niona jest od rodzaju zasiewów i charakteru upraw w danym roku, zale nych od koniunktury
gospodarczej w rolnictwie, co daje mo liwo
wiadomego kszta towania jego atrakcyjno ci dla ptaków
poprzez wspomnian wy ej agrotechnik (np. g boka orka natychmiast po skoszeniu kukurydzy czy po
rozrzuceniu obornika) lub ca kowit rezygnacj z upraw atrakcyjnych pokarmowo dla ptaków,
w bezpo rednim i dalszym otoczeniu obszaru planistycznego stanowi cego obecnie teren
erowiskowy, znajduj si obszary rolnicze o podobnym charakterze upraw i zasiewów, które mog
z powodzeniem rekompensowa ewentualn utrat dotychczasowych erowisk i by wykorzystywane
przez ptaki, jako erowiska,
przy za eniu pewnego i kontrolowanego podj cia dzia
opisanych powy ej mo na zdecydowanie
zmniejszy zagro enie, a tym samym spowodowa , e z punktu widzenia przedmiotu i celów ochrony
oraz integralno ci przestrzennej i funkcjonalnej obszarów Natura 2000, wprowadzone planowane zmiany w
zagospodarowaniu obszaru planistycznego nie spowoduj istotnego oddzia ywania o charakterze
negatywnym.
4.2.2.
Rozwi zania maj ce na celu zapobieganie, ograniczanie lub kompensacj
przyrodnicz
negatywnych oddzia ywa na rodowisko, mog cych by rezultatem realizacji projektowanego
dokumentu, w szczególno ci na cele i przedmiot ochrony obszaru natura 2000 oraz integralno
tego obszaru
Projekt zmiany studium wprowadza dla wydzielonych jednostek urbanistycznych dodatkowe ustalenia i
ograniczenia, które maj na celu zapobieganie i ograniczenie negatywnych oddzia ywa na rodowisko. Za
najwa niejsze w tym wzgl dzie nale y uzna nast puj ce zapisy:
zachowanie ci
ci przestrzennej i funkcjonalnej wewn trz systemu obszarów chronionych,
zachowanie ró norodno ci ekologicznej,
wzmo ona ochrona zasobów rodowiska (gleby, lasy i zadrzewienia, wody otwarte, torfowiska, bagna itp.)
oraz naturalnej konfiguracji terenu (skarpy, kraw dzie tarasów, formy wydmowe i inne),
oparcie miejscowego rolnictwa na kryteriach ekologicznych,
zwi kszenie obszarów le nych i zadrzewionych zw aszcza w obr bie gruntów s abych i zawodnych w
uprawie rolniczej,
utrzymanie wód w najwy szych obowi zuj cych klasach czysto ci oraz podnoszenia retencji wodnej w
ka dej postaci (zbiorniki wodne, zabiegi fitomelioracyjne itp.).
obowi zek podczyszczania i zneutralizowania w glowodorów ropopochodnych i innych substancji
chemicznych w wodach opadowych i roztopowych, je li takie wyst puj na utwardzonych terenach przed ich
wprowadzeniem do odbiornika,
rekultywacja terenów o obni onych walorach przyrodniczych,
27
GMINY S AWA
wzbogacenie i naturyzacja oraz przestrzenna integracja ma ych form krajobrazowych (zadrzewienia
ródpolne i przydro ne, ma e oczka wodne itp. elementy wytwarzaj ce lokalne kana y ekotonowe) na
obszarach monokultur rolnych, gdzie zalesienia ze wzgl du na jako gleb s raczej niemo liwe,
ochrona i odtwarzanie mo liwie jak najszerszych korytarzy ekologicznych i ro linnych pasów ochronnych
spe niaj cych funkcj izolacyjn wzd
cieków aby zmniejszy mo liwo sp ywu powierzchniowego
zanieczyszcze do wód powierzchniowych,
pozostawienie wzd cieków, wolne od zabudowy pasy terenów o szeroko ci 5 m (licz c od górnej kraw dzi
koryt potoków) w celu umo liwienia administratorom cieków wykonywania prac remontowych,
wyznaczenie strefy kontrolowanej wzd
gazoci gu wysokiego ci nienia, zgodnie z przepisami
szczególnymi, w obr bie której obowi zuj ograniczenia w ich u ytkowaniu,
wyznaczenie obszaru szkodliwego oddzia ywania pola elektromagnetycznego wzd
linii
elektroenergetycznej o napi ciu 110kV, w obr bie których obowi zuj ograniczenia w ich u ytkowaniu.
Wprowadzone rozwi zania ograniczaj negatywny wp yw na rodowisko i zdrowie ludzi, zosta y
dostosowane do planowanej funkcji i potrzeb wynikaj cych z uwarunkowa ekofizjograficznych.
Studium dopuszcza realizacj elektrowni wiatrowych w obr bach Lipinki, Krzepielów, Przybyszów i Stare
Str cze. Wskazane na rysunku studium tereny lokalizacji elektrowni wiatrowych, wyznaczono zgodnie z
obowi zuj cymi miejscowymi planami zagospodarowania przestrzennego z 2010 i 2014 roku dopuszczaj cymi
budow 55 turbin wiatrowych.
W celu zmniejszenia ryzyka negatywnego oddzia ywania inwestycji na ptaki nale y dba o prawid ow
melioracj terenu farmy wiatrowej, tak by nie tworzy y si czasowe podtopienia pól (rozlewiska) zw aszcza w
okresie roztopów oraz po obfitych opadach deszczu. Miejsca takie, stanowi ce atrakcyjne erowiska ptaków
wodno-b otnych, mog zwi ksza ryzyko rodowiskowe inwestycji.
Robót takich jak budowa dróg dojazdowych, stacji elektroenergetycznej GPZ, instalacja linii
przesy owych oraz wszelkich pozosta ych, które wi za yby si z uszkodzeniami w drzewostanie i zakrzewieniach
nie nale y przeprowadza w trakcie sezonu l gowego czyli od po owy marca do ko ca lipca; a bezwzgl dnie nie
mo na ich prowadzi od 1 kwietnia do 30 czerwca.
W celu zmniejszenia atrakcyjno ci terenu wokó turbin, w bezpo rednim ich otoczeniu nie nale y tworzy
struktur stanowi cych dogodne miejsca l gowe, miejsca odpoczynku lub erowiska ptaków. Dotyczy to np. pryzm
obornika, balotów s omy, stosów drewna lub innych materia ów o wysoko ci powy ej 5 m, jak równie
sk adowania gruzu, ziemi i innych materia ów zmieniaj cych znacz co ukszta towanie terenu. W strefie tej nie
nale y równie sadzi drzew lub krzewów. W celu ograniczenia przyci gania ptaków w okolice turbin nale y
równie w ich s siedztwie zabroni tworzenia zbiorników wodnych (stawy, oczka wodne), które mog stanowi
atrakcyjne erowiska lub l gowiska. Niekorzystne jest tworzenie trawiastych lub zachwaszczonych powierzchni
wokó podstawy turbiny które s zasiedlane przez gryzonie i w ród jednolitych, ubogich upraw rolnych staj si
atrakcyjnym erowiskiem ptaków drapie nych (Anonymous 2009). P aty innych siedlisk ni aktualna uprawa
powinny by jak najmniejsze i powinny by regularnie koszone.
Poniewa wi ksz warto ornitologiczn na terenach otwartych posiadaj wszelkie siedliska takie jak
lasy, zadrzewienia i zakrzewienia oraz aleje drzew, wszelkie ewentualne zniszczenia lub uszkodzenia drzew lub
krzewów spowodowane pracami przy budowie elektrowni i infrastruktury towarzysz cej nale y skompensowa
nasadzeniami po zako czeniu robót, tak aby przywróci stan pierwotny.
W celu zmniejszenia ryzyka negatywnego oddzia ywania inwestycji na nietoperze wa ne jest
utrzymywanie nowych, liniowych elementów infrastruktury takich jak np. drogi w stanie bezdrzewnym. Nie nale y
obsadza ich krzewami i drzewami. Nale y usuwa spontanicznie pojawiaj ce si nowe drzewa i krzewy. Wzd
takich struktur mog przelatywa i erowa nietoperze, co mo e zwi ksza ich nara enie na kolizje z turbin
wiatrow .
Niedopuszczalne jest zalesianie jakiejkolwiek cz ci obszaru planowanej inwestycji, gdy takie
przekszta cenie krajobrazu mog oby doprowadzi do wzrostu aktywno ci nietoperzy na omawianym obszarze.
Na turbinach wiatrowych nale y montowa wiat o o minimalnej wymaganej przepisami mocy z
ograniczeniem do minimum liczby b ysków na minut . O wietlenie powinno by jak najmniej widoczne z ziemi i
przy mione. Nale y unika o wietlenia wiatraków wiat em bia ym i migaj cym (stroboskopowym) (Zeller et al.,
2009). Zastrze enia te nie dotycz o wietlenia wynikaj cego z przepisów bezpiecze stwa ruchu powietrznego
(Dz. U. z 2003 r. Nr 130, poz. 1193). Wymagania te zwi zane s z prawdopodobnym wp ywem rodzaju
28
GMINY S AWA
wietlenia na kolizje nietoperzy z turbinami. Niektóre rodzaje wiat a przyci gaj owady, co z kolei mo e
powodowa wzrost aktywno ci eruj cych nietoperzy w pobli u turbin (Dürr, 2007).
Do oznakowania masztów turbin nie nale y u ywa farb, które odbijaj wiat o ultrafioletowe oraz farb w
barwach pastelowych. wiat o ultrafioletowe i pastelowe barwy wabi owady, na które poluj nietoperze, co
dodatkowo zwi ksza ryzyko pojawienia si nietoperzy w okolicy turbiny wiatrowej.
Je li pojawi si na rynku odstraszacze nietoperzy, a przy turbinie wiatrowej stwierdzana b dzie ich
miertelno , to wówczas nale y zainstalowa system odstraszania tych zwierz t.
4.2.3.
Rozwi zania alternatywne do rozwi za
zawartych w projektowanym dokumencie wraz z
uzasadnieniem ich wyboru oraz opis metod dokonania oceny prowadz cej do tego wyboru albo
wyja nienie braku rozwi za
alternatywnych, w tym wskazania napotkanych trudno ci
wynikaj cych z niedostatków techniki lub luk we wspó czesnej wiedzy
W trakcie prac nad wyznaczaniem terenów o poszczególnym przeznaczeniu analizowano wnioski
one do studium, zapisy w dokumentach wy szego rz du oraz wyniki innych opracowa planistycznych dla
gminy S awa. W rezultacie przeprowadzonych analiz przyj to wariant optymalny, odrzucaj c cz
z onych
wniosków, planuj c zagospodarowanie zwarte, b ce w g ównej mierze uzupe nieniem zabudowy istniej cej,
ograniczaj c w ten sposób znacz
ingerencj w rodowisko. Z uwagi na du ilo wnioskowanych zmian do
sposobu zagospodarowania przestrzennego, podj cie wariantu odrzucaj cego wi kszo wniosków wi za oby
si ze wzrostem niekontrolowanego zainwestowania ró nymi formami zabudowy oraz ograniczy oby to rozwój
gospodarczy gminy.
W trakcie sporz dzania projektu zmiany studium nie napotkano na trudno ci wynikaj ce z niedostatków
techniki lub luk we wspó czesnej wiedzy. Rozwi zania zastosowane w projekcie studium s w pe ni zasadne z
ekologicznego oraz ekonomicznego punktu widzenia. Zaproponowane rozwi zania w zakresie przeznaczenia
terenów, sposobu ich zagospodarowania, warunków dla projektowanej zabudowy oraz zasad obs ugi technicznej
i komunikacyjnej, gwarantuj prawid owe funkcjonowanie omawianego obszaru. Projekt zawiera sformu owania
zapewniaj ce ochron w zakresie rodowiska, przyrody i krajobrazu kulturowego oraz kszta towania adu
przestrzennego, a w szczególno ci ma na uwadze ochron Obszarów Natura 2000 oraz Obszaru Chronionego
Krajobrazu. Przyj te w projekcie studium ustalenia nie naruszaj równie zasady zrównowa onego rozwoju. Nie
istnieje zatem potrzeba wskazania alternatywnego, w stosunku do przedstawionego w projekcie studium,
rozwi zania w zakresie zagospodarowania obszaru gminy.
4.2.4.
Propozycje dotycz ce przewidywanych metod analizy skutków realizacji postanowie
projektowanego dokumentu oraz cz stotliwo
jej przeprowadzania
Metody analizy skutków realizacji studium mo na podzieli na zapobiegawcze i kontrolne. Do
pierwszych nale y nadzór budowlany, prowadzony na miejscu w ramach uprawnie kierownika nadzoru oraz
przez s by nadzoru budowlanego szczebla powiatowego. Winny one systematycznie monitorowa proces
inwestycyjny co do zgodno ci zapisów studium oraz techniczno-technologicznych za
wykonawczych.
Podobn rol pe ni b
etapowe i ko cowe odbiory prac, przeprowadzane przez specjalistyczne s by do
tego uprawnione (stra po arna, s by sanitarne, s by ochrony rodowiska).
Na etapie proinwestycyjnego funkcjonowania obiektów, musz by przeprowadzane analizy kontrole,
wynikaj ce z uprawnie i rozstrzygni ustawowych, przez organy pa stwowe do tego powo ane (WIO , stra
po arna) oraz instytucje zawiaduj ce infrastruktur . Kontrole powinny obejmowa mi dzy innymi:
monitoring systemów unieszkodliwiania cieków, w tym okresowa (raz w roku) kontrola szczelno ci i
systematycznego opró niania zbiorników bezodp ywowych (szamb) na cieki sanitarne oraz ich likwidacja po
zako czeniu budowy kanalizacji sanitarnej,
kontrol podczyszczania wód opadowych (raz w roku),
ci
kontrola systemu gospodarki odpadami,
kontrolne pomiary jako ci powietrza atmosferycznego,
kontrolne pomiary imisji ha asu na granicy terenu lokalizacji przedsi wzi cia (o ile ha as wyst pi).
29
GMINY S AWA
Po wdro eniu ustale studium konieczne b dzie równie przeprowadzenie analizy oddzia ywania na
rodowisko elektrowni wiatrowych, g ównie w zakresie:
pomiarów poziomu ha asu w otoczeniu - minimum dwie serie pomiarów akustycznych – pierwsz przed
rozpocz ciem prac budowlanych, b
po wybudowaniu elektrowni, ale przed ich oddaniem do eksploatacji
oraz drug po wybudowaniu i oddaniu do eksploatacji projektowanych elektrowni. Kolejne pomiary kontrolne
mog okaza si konieczne w sytuacji wybudowania w pobli u nast pnych zespo ów elektrowni wiatrowych
w odleg ciach mog cych mie wp yw na kszta towanie si klimatu akustycznego,
kontroli ewentualnego wp ywu na zachowania i miertelno ptaków oraz nietoperzy - porealizacyjny
monitoring ornitologiczny i chiropterologiaczny powinien obejmowa cykl roczny, stanowi c replik bada
przedrealizacyjnych i powinien by trzykrotnie powtarzany w ci gu 5 lat po oddaniu farmy do eksploatacji, w
wybrane przez eksperta lata (np. w latach 1, 2, 3 lub 1, 3, 5), z uwagi na wyst powanie efektów opó nionych
w czasie.
4.2.5.
Informacje o mo liwym transgranicznym oddzia ywaniu na rodowisko
Dla planowanych przedsi wzi wynikaj cych z realizacji ustale zmiany studium z uwagi na lokalny
zasi g wyklucza si mo liwo transgranicznego oddzia ywania na rodowisko zgodnie z art. 104 ustawy „O
udost pnianiu informacji o rodowisku i jego ochronie" z dnia 3 pa dziernika 2008 roku.
5. Podsumowanie
Stopie potencjalnych oddzia ywa na rodowisko, jakie zostan wprowadzone w wyniku realizacji
ustale projektu zmiany studium, jest zró nicowany. Efektem wdra ania ustale okre lonych w zapisach zmiany
studium jest wyst pienie zarówno korzystnych zmian w rodowisku, prowadz cych do odbudowy jego walorów
jak i zmian negatywnych - prowadz cych do degradacji rodowiska.
Do korzystnych oddzia ywa na rodowisko nale dzia ania:
zmierzaj ce do utworzenia spójnego systemu obszarów chronionych poprzez wzmocnienie ochrony
obszarów unikatowych. Podtrzymanie spójnego systemu obszarów chronionych pozwoli na wzmocnienie
istniej cych powi za przyrodniczych, stymulacje procesów decyduj cych o równowadze ekologicznej oraz
zwi kszenie odporno ci rodowiska na antropopresj ,
zwi zane z realizacj inwestycji w zakresie oczyszczania i odprowadzenia cieków, utylizacj odpadów oraz
innymi zwi zanymi ze zmniejszeniem presji wywieranej przez tereny zurbanizowane (emisje
zanieczyszcze ) prowadz ce do poprawy standardów jako ci rodowiska (czysto wód, powietrza oraz
walory krajobrazowe),
obejmuj ce ochron i wykorzystanie warto ci kulturowych dla zachowania indywidualnych cech regionu,
poprawiaj ce efektywno struktur przestrzennych dla poprawy standardów ycia mieszka ców i jako ci
rodowiska, w tym dzia ania zwi zane z przebudow i budow systemów komunikacyjnych i infrastruktury
technicznej przy wyst puj cych konfliktach z sieciami ekologicznymi.
Z minimalnym wp ywem na komponenty rodowiska zwi zane s dzia ania skierowane na:
popraw struktury obszarowej i modernizacj gospodarstw rolnych,
przebudow i rozbudow obiektów sportowych, kultury, wypoczynku i zieleni.
Potencjalne negatywne oddzia ywania na rodowisko zwi zane s g ownie z realizacj elektrowni
wiatrowych, ponadlokalnych liniowych systemów infrastruktury technicznej i komunikacji, a w szczególno ci, w
transporcie drogowym - budowa i przebudowa dróg krajowych, powiatowych stanowi potencjalne zagro enie dla
ci
ci przestrzennej systemów ekologicznych w miejscach, w których uk ady drogowe krzy uj si z
elementami sieci przyrodniczej. W efekcie mo e doj do fragmentacji systemów przyrodniczych i zaburze w
funkcjonowaniu ekosystemów (pogorszenie dro no ci dolinnych i le nych korytarzy ekologicznych). Zakres
negatywnych oddzia ywa uzale niony jest w du ym stopniu od sposobu realizacji inwestycji, zastosowanie w
trakcie budowy i eksploatacji proekologicznych metod mo e w znakomity sposób zmniejszy niekorzystne skutki.
30

Prognoza oddziaływania na środowisko

Transkrypt

Podobne dokumenty

wniosek o wz

Stanowisko: Serwisant Maszyn (bran¿a spo¿ywcza, kosmetyczna

GALERIA_ULOTKA_PEJZAZ

Regulamin konkursu dla uczniów Zespołu Szkół

Sposoby wejœcia na rynek zagraniczny Eksport poœredni Eksport

Zadanie 11 - Wydział Biologii UW

ogloszenie wynikow poczta pneum

Oddziały firmy Multimet Sp. z o.o.

„Solidarność” wysyła konwój z pomocą dla Ukrainy