program profilaktyki - Szkoła Podstawowa nr 3 w Polkowicach

PROGRAM PROFILAKTYKI
SZKOŁY PODSTAWOWEJ NR 3
W POLKOWICACH
NA LATA SZKOLNE
2015/2016 - 2017/2018
ZATWIERDZONY
NA POSIEDZENIU RADY PEDAGOGICZNEJ
W DNIU 28 SIERPNIA 2015 r.
2
1. WPROWADZENIE
Poniższy program opracowany został w ścisłej korelacji z Programem Wychowawczym szkoły w oparciu o przeprowadzoną na koniec roku szkolnego 2014/15 diagnozę aktualnej sytuacji wychowawczej w szkole oraz ewaluację Programu Wychowawczego oraz Programu Profilaktyki na lata szkolne 2012/13 – 2014/15.
Sytuacja wychowawcza w szkole na zakończenie roku szkolnego 2014/15 oceniona
została jako dobra. Uczniowie znają i w dużym stopniu stosują zasady właściwego zachowania się w różnych sytuacjach w klasie, szkole i poza nią. Problemy z dyscypliną podczas lekcji dotyczą pojedynczych zespołów klasowych oraz grup uczniowskich. Ponad 90 % badanych uczniów czuje się w szkole bezpiecznie. Wychowawcy oceniają klimat wśród swoich
podopiecznych jako dobry lub bardzo dobry, jednak około 20 % badanych szóstoklasistów
sygnalizuje nie zawsze dobre samopoczucie w gronie kolegów i koleżanek oraz trudności w
zgodnej współpracy. Uczniowie znają wiele sposobów radzenia sobie ze złymi emocjami i
zazwyczaj skutecznie stosują je w sytuacjach trudnych. W zdecydowanej większości mają
wysokie poczucie własnej wartości oraz pozytywny obraz samych siebie. Częstym problemem jest rozpoznawanie i stosowanie postaw asertywnych.
Uczniom znane są zasady zdrowego trybu życia oraz negatywne skutki uzależnień.
Wysoko oceniana jest przez uczniów i ich rodziców zdobyta podczas różnego rodzaju zajęć
profilaktycznych wiedza nt. alkoholu i nikotyny, narkotyków i dopalaczy, zagrożeń wynikających z korzystania z internetu, kontaktów z nieznajomymi oraz agresji i przemocy rówieśniczej. W ciągu minionych trzech lat nie odnotowano żadnego przypadku spożywania alkoholu
oraz palenia tytoniu na terenie szkoły. Nie stwierdzono też obecności narkotyków ani osób
będących pod ich wpływem. Zgłoszono kilka przypadków cyberprzemocy stosowanej w kontaktach rówieśniczych poza szkołą.
2 . ZAŁOŻENIA PROGRAMU
Zgodnie z przyjętym w programie wychowawczym modelem absolwenta, niniejszy
program zakłada wyposażenie ucznia w umiejętności przydatne w ciągu całego życia, ułatwiające mu dokonywanie właściwych wyborów dotyczących zdrowia oraz funkcjonowania
w grupie rówieśniczej, a w przyszłości w społeczeństwie.
W związku z dużą skutecznością dotychczasowych działań prowadzonych w obszarze
wspierania rozwoju społeczno-emocjonalnego uczniów, tworzenia sprzyjającej temu rozwojowi przyjaznej atmosfery na terenie szkoły oraz bezpieczeństwa przewiduje się kontynuację
szeregu rozwiązań wypracowanych i sprawdzonych w latach ubiegłych zarówno w odniesieniu do uczniów, jak i do ich środowiska rodzinnego. Istotną przesłanką do podejmowania
przedsięwzięć wspomagających uczniów w radzeniu sobie z trudnościami zagrażającymi
prawidłowemu rozwojowi i zdrowemu życiu jest utrzymujący się wzrost liczby rodzin problemowych, a co za tym idzie nasilenie problemów emocjonalnych uczniów.
Obok prowadzonych systematycznie działań standardowych planuje się poszukiwanie
atrakcyjnych dla uczniów działań profilaktycznych wokół zdiagnozowanych następujących
problemów w obszarze dyscypliny oraz klimatu i współpracy w grupie dotyczących niektórych grup lub zespołów klasowych:
3
• brak dyscypliny na lekcjach (przeszkadzanie w prowadzeniu zajęć, nierespektowanie
zasad, niewykonywanie poleceń nauczycieli, gadatliwość, zbędne komentarze, odmowa pracy na lekcjach);
• agresja słowna i fizyczna;
• wulgarne słownictwo;
• niewłaściwe relacje rówieśnicze;
• nieumiejętność rozwiązywania konfliktów;
• przemoc słowna i fizyczna;
• wyśmiewanie;
• złe relacje między pojedynczymi uczniami;
• bierna postawa dużej części uczniów wobec zachowań agresywnych.
3. CELE PROGRAMU
Cel główny:
Wspieranie osobowego rozwoju uczniów jako najważniejszego czynnika chroniącego przed
podejmowaniem zachowań ryzykownych oraz minimalizacja czynników ryzyka.
Cele szczegółowe:
• poszerzanie świadomości uczniów na temat własnych możliwości i rozwijanie umiejętności wykorzystywania osobistych potencjałów
• wzmacnianie poczucia wartości i kształtowanie adekwatnej samooceny uczniów
• rozwijanie umiejętności komunikacyjnych uczniów (porozumiewanie się, asertywność, rozwiązywanie konfliktów)
• wdrażanie do poszanowania wartości i norm moralnych
• dostarczanie uczniom rzetelnych informacji nt. zagrożeń ( w tym uzależnień)
• tworzenie w zespołach klasowych i w szkole klimatu przyjaźni, wzajemnej tolerancji i
zrozumienia
• wspieranie ucznia w sytuacjach trudnych
• eliminowanie zachowań agresywnych i przejawów przemocy
• kształtowanie postaw opiekuńczych w stosunku do słabszych i młodszych kolegów
• wyrabianie wśród uczniów gotowości do przeciwstawiania się zachowaniom negatywnym
• propagowanie zdrowego stylu życia
• promowanie alternatywnych sposobów spędzania czasu wolnego
• rozwijanie umiejętności kreatywnego wykorzystywania pomocy z zewnątrz w celu
nabycia umiejętności radzenia sobie z problemami życiowymi
4
5
4. ZADANIA I FORMY REALIZACJI SKIEROWANE NA UCZNIÓW
OBSZAR: TWORZENIE PRZYJAZNEGO KLIMATU, WSPÓŁPRACA W GRUPIE
l.p.
1.
ZADANIA
Diagnozowanie sytuacji wycho- •
wawczej w klasach
•
•
•
2.
Integrowanie zespołów klasowych •
(w tym: eliminowanie zjawisk izolowania oraz „kozła ofiarnego)
•
•
•
•
•
•
•
•
FORMY REALIZACJI
prowadzenie badań socjometrycznych
ankietowanie dzieci i rodziców
wywiady środowiskowe
współpraca z instytucjami w zakresie pozyskiwania informacji o sytuacji ucznia
ustalanie wspólnych działań rzecz klasy, organizowanie
przedsięwzięć klasowych
prowadzenie zajęć integracyjnych na zajęciach z wychowawcą (również z udziałem pedagoga i psychologa
szkolnego)
zajęcia integracyjne „Jesteśmy razem” w klasach I (pedagog i psycholog szkolny)
realizowanie tematyki życzliwości i tolerancji na zajęciach wychowawczych i edukacyjnych
prowadzenie gier i zabaw zapobiegających agresji i niepożądanym zachowaniom
„Sportowe otrzęsiny dla klas IV” (nauczyciele WF, wychowawcy)
realizacja programów profilaktyczno-wychowawczych
(„Trzy koła”, „Spójrz inaczej”, „Bezpieczna Szkoła”,
„Żyć skuteczniej”)
realizacja klasowych projektów edukacyjnych i wychowawczych
włączanie zespołów klasowych do udziału w ogólnosz-
EFEKTY
uczeń:
• dobrze się czuje w swojej klasie
• uczestniczy we wspólnych zabawach i przedsięwzięciach
• współpracuje w zespole
• potrafi bez agresji przedstawić
swój punkt widzenia
• kulturalnie uczestniczy w dyskusji
• jest tolerancyjny
• rozwiązuje konflikty w sposób
pokojowy
• pomaga innym
6
•
•
•
3.
•
Kształtowanie umiejętności komu- •
nikowania się i nawiązywania sa- •
tysfakcjonujących relacji interper- •
sonalnych
•
kolnych projektach, imprezach kulturalnych i sportowych
powierzanie uczniom zadań wdrażających ich do przejmowania współodpowiedzialności za klasę i grupę
realizacja zadań w ramach konkursu na „Superklasę”
(klasy IV-VI)
organizowanie imprez integracyjnych, wyjść do kina i
teatru, wycieczek klasowych
organizowanie klasowej pomocy koleżeńskiej
zajęcia nt. komunikacji interpersonalnej
zajęcia nt. umiejętności rozwiązywania konfliktów
warsztaty nt. rozwiazywania konfliktów bez agresji w
klasach IV (realizator: specjalista psycholog B. Jaśkiewicz)
warsztaty z mediacji rówieśniczych dla członków SU
(prowadzący: p. G. Siemaszko)
OBSZAR: WSPIERANIE ROZWOJU OSOBOWEGO UCZNIÓW
1.
Kształtowanie umiejętności psy- •
chospołecznych
•
•
•
•
•
•
ćwiczenie umiejętności rozpoznawania i wyrażania własnych uczuć i emocji na zajęciach z wychowawca i psychologiem szkolnym
realizacja programu profilaktycznego „Przyjaciele Zippiego” dla klas I i II (psycholog szkolny)
„Terapia bajką i zabawą” w gr. „0” (psycholog szkolny)
zajęcia w klasach „0” i II – „Alfabet emocji” (psycholog
szkolny)
trening umiejętności rozpoznawania mocnych i słabych
stron
kształtowanie umiejętności radzenia sobie ze stresem
treningi asertywności – „Jak mówić NIE?” (zajęcia z
uczeń:
• odróżnia dobro od zła
• rozpoznaje swoje emocje i uczucia
• zna swoje słabe i mocne strony
• zna sposoby radzenia sobie ze
złymi emocjami
• komunikuje swoje potrzeby w
kulturalny sposób (komunikat
„ja”)
• zachowuje się asertywnie (asertywna odmowa, asertywna po-
7
2.
Promowanie rodziny jako wartości
•
•
•
•
3.
Rozwijanie uzdolnień i zaintere- •
sowań uczniów oraz twórczego
myślenia
•
•
wychowawcami oraz pedagogiem szkolnym)
wdrażanie do obiektywnej oceny siebie i innych
zajęcia edukacyjne nt. rodziny, praw dziecka, praw człowieka
organizowanie spotkań oraz imprez z udziałem rodziców,
rodzeństwa i dziadków
stwarzanie możliwości prezentowania historii, dorobku
oraz wydarzeń zacieśniających więzi rodzinne
tworzenie ciekawej oferty w ramach zajęć edukacyjnych
oraz kół zainteresowań
organizowanie interdyscyplinarnych form pracy z
uczniami (m.in. obozy naukowe, projekty edukacyjnowychowawcze, debaty, prezentacje, giełdy)
prezentacja osiągnięć, talentów i zainteresowań
•
•
•
•
•
stawa wobec krytyki)
samodzielnie wykonuje zadania
na miarę jego możliwości
sumiennie wykonuje powierzone
zadania
potrafi zaprezentować się przed
rówieśnikami i dorosłymi
zna swoje możliwości i uzdolnienia
uczestniczy w zajęciach i imprezach wraz z członkami swojej rodziny
OBSZAR: PRZESTRZEGANIE ZASAD, BEZPIECZEŃSTWO
1.
Działania wdrażające uczniów do •
przestrzegania norm klasowych i
szkolnych
•
•
•
•
•
wspólne ustalanie norm przyjętych w klasie (klasowe
kodeksy)
wdrażanie do prawidłowych reakcji na polecenia nauczyciela
przybliżenie i wyjaśnienie obowiązujących w szkole zasad spisanych w dokumentach szkolnych (Szkolny System Dyscyplinarny, Szkolny Kodeks Ucznia, Regulamin
Przerw Międzylekcyjnych) oraz egzekwowanie tych zasad
eksponowanie praw i obowiązków uczniów
organizowanie zabaw i gier zespołowych wymagających
respektowania określonych zasad i reguł współzawodnictwa
ocena frekwencji, punktualności i zachowania uczniów w
uczeń:
• zna swoje prawa i obowiązki
• zna obowiązujące regulaminy
• przestrzega ustalonych zasad zachowania się na terenie szkoły i
poza nią
• zna konsekwencje nieprzestrzegania zasad
• przestrzega przyjętych zasad gier
i zabaw oraz reguł współzawodnictwa
• dba o bezpieczeństwo swoje i
kolegów
• bezpiecznie korzysta z Internetu
8
•
2.
Uczenie bezpiecznych zachowań •
w różnych sytuacjach życiowych
•
•
•
•
•
•
•
ramach konkursu na „Superklasę”
pełnienie przez uczniów klas IV-VI dyżurów szkolnych
w ramach konkursu na Superklasę
zajęcia nt. bezpieczeństwa w życiu codziennym (wychowawcy, pedagog szkolny, policjant, strażnik miejski, pielęgniarka szkolna)
realizacja w klasach I programu „Gdy ktoś obcy puka do
drzwi” (pedagog szkolny)
realizacja klasach III programu „Cukierki”
realizacja w klasach V programu pierwszej pomocy
dostarczanie wiedzy nt. zagrożeń cywilizacyjnych oraz
właściwych zachowań w sytuacjach kryzysowych
realizowanie działań edukacyjno-profilaktycznych w
związku z Dniem Bezpiecznego Internetu (świetlica, nauczyciele z. komputerowych, biblioteka, SU)
wskazywanie możliwości szukania pomocy w trudnych
sytuacjach
organizacja konkursów oraz wystaw tematycznych
•
•
•
•
•
•
zna numery alarmowe
wie, do kogo zwrócić się o pomoc
szanuje własność swoją i innych
zna zasady udzielania pierwszej
pomocy
zna sposoby powiadamiania odpowiednich służb ratownictwa
wie, gdzie szukać pomocy w
trudnych sytuacjach
OBSZAR: ZAPOBIEGANIE NIEPOWODZENIOM SZKOLNYM I OBJAWOM NIEDOSTOSOWANIA SPOŁECZNEGO
1.
Rozpoznawanie indywidualnych •
potrzeb uczniów oraz wdrażanie
działań zmierzających do ich za- •
spakajania
•
•
2.
Zapobieganie przemocy i zacho- •
diagnozowanie uwarunkowań rodzinnych oraz indywidualnych potrzeb uczniów
opracowanie i wdrożenie form pracy z dzieckiem o specjalnych potrzebach edukacyjnych i wychowawczych
otoczenie szczególną opieką wychowawczą i pedagogiczną uczniów z rodzin problemowych
stwarzanie możliwości odniesienia sukcesu poprzez indywidualizacje wymagań oraz przydzielanie zadań na
miarę możliwości dziecka
realizacja programów profilaktyczno-wychowawczych
Uczeń:
• otrzymuje wsparcie i pomoc w
trudnej sytuacji (szkolnej i życiowej)
• ma satysfakcję z realizacji zadań
na miarę swoich możliwości
• ma poczucie własnej wartości
• ma możliwość odniesienia sukcesu
• właściwie odnosi się do rówie-
9
waniom agresywnym
•
•
•
•
3.
Działania interwencyjne
•
•
•
•
•
(m.in. „Spójrz inaczej na agresję”, „Bezpieczna szkoła”,
pedagogika przeżyć)
•
prowadzenie zespołów socjoterapeutycznych dla
uczniów wychowujących się w rodzinach problemowych
zajęcia na godzinach do dyspozycji wychowawcy na
temat presji grupy oraz innych zagrożeń
umożliwienie uczniom sprawiającym problemy wychowawcze osiągnięcie sukcesu, m.in. poprzez angażowanie
ich do organizacji różnych przedsięwzięć szkolnych
spotkania z przedstawicielami policji, straży miejskiej nt.
ryzykownych zachowań dzieci i młodzieży oraz ich społecznych i prawnych konsekwencji (w tym cyberprzemoc)
prowadzenie rozmów wyjaśniających i ostrzegawczych z
ofiarami oraz sprawcami
realizacja w razie potrzeby programów interwencyjnych
w klasach (z udziałem pedagoga szkolnego)
prowadzenie indywidualnej terapii pedagogicznej
stosowanie konsekwencji zgodnie ze Szkolnym Systemem Dyscyplinarnym
współpraca z policją, strażą miejską oraz sądem
śników i dorosłych
wie, że ponosi konsekwencje
łamania zasad
OBSZAR: PROMOCJA ZDROWIA
1.
Edukowanie i wdrażanie do za- •
chowań prozdrowotnych (zdrowie, •
praca, wypoczynek)
•
•
•
tworzenie bogatej oferty zajęć pozalekcyjnych
realizacja projektów edukacyjno-wychowawczych promujących zachowania prozdrowotne
zajęcia edukacyjne nt. higieny i zdrowia (wychowawcy,
pielęgniarka szkolna, specjaliści)
warsztaty dla klas IV „Jak się uczyć?” (pracownik PPP)
organizowanie konkursów o tematyce zdrowotnej
uczeń:
• zna zasady racjonalnego odżywiania się
• higienicznie spożywa posiłki
• aktywnie spędza czas wolny
• potrafi zorganizować swoje miejsce pracy i wypoczynku zgodnie
10
•
•
•
•
stosowanie technik wspomagających procesy uczenia się
i relaksacji (m.in. kinezjologia edukacyjna, arteterapia,
muzykoterapia, biofitbeck)
zajęcia z profilaktyki uzależnień (m.in. realizacja programów profilaktycznych, spektakle profilaktyczne, prelekcje nt. dopalaczy)
uświadomienie problemów związanych z okresem dojrzewania
działania na rzecz ograniczenia hałasu
•
•
•
•
•
z zasadami higieny
zna techniki uczenia się
zna negatywne skutki uzależnień
zna zagrożenia wieku dojrzewania
potrafi rozładować negatywne
emocje
potrafi oprzeć się negatywnej
presji otoczenia
11
V. DZIAŁANIA SKIEROWANE NA NAUCZYCIELI
•
•
•
•
•
•
•
•
udostępnianie programów profilaktyczno-wychowawczych oferowanych m.in.
przez pedagoga i psychologa szkolnego oraz pomoc w ich realizacji
prowadzenie otwartych zajęć z wychowawcą
organizacja warsztatów i szkoleń zgodnie z zapotrzebowaniem
udostępnianie scenariuszy godzin do dyspozycji wychowawcy w bibliotece szkolnej
upowszechnianie publikacji na temat sposobów oraz metod rozwiązywania problemów wychowawczych
wspieranie oddziaływań wychowawczych, zwłaszcza w stosunku do uczniów
sprawiających trudności wychowawcze, przez pedagoga, psychologa szkolnego
oraz dyrekcję szkoły
zwoływanie w razie potrzeby spotkań zespołów nauczycieli uczących w danej
klasie w celu ustalenia wspólnych działań w odniesieniu do danej klasy lub ucznia
spotkania informacyjno-edukacyjne z przedstawicielami policji oraz Straży Miejskiej
VI, DZIAŁANIA SKIEROWANE NA RODZICÓW
•
zapoznawanie rodziców z treścią dokumentów szkolnych określających obowiązujące w szkole normy i zasady (zasady wewnątrzszkolnego oceniania uczniów,
Szkolny Kodeks Ucznia, Regulamin Przerw Międzylekcyjnych, Szkolny System
Dyscyplinarny)
• zapoznanie rodziców z głównymi założeniami Programu Wychowawczego szkoły
oraz Programu Profilaktyki
• zapoznawanie rodziców z treścią klasowych kontraktów
• włączanie rodziców do planowania i realizacji działań edukacyjnych i wychowawczych w klasie i szkole
• organizowanie zajęć otwartych dla rodziców
• integrowanie dzieci, rodziców i nauczycieli (włączanie rodziców do realizacji
wspólnych przedsięwzięć, imprezy integracyjne, wycieczki)
• stosowanie ciekawych form spotkań z rodzicami (również w obecności ich dzieci)
• tworzenie grup wsparcia dla rodziców zainteresowanych danym tematem
• prezentowanie efektów działań edukacyjnych i wychowawczych na zebraniach i
spotkaniach z rodzicami (np. tańce, przedstawienia, prace uczniów)
• edukowanie rodziców oraz podnoszenie ich umiejętności wychowawczych (m.in.
w formie szkoleń, warsztatów, ulotek)
• prezentacja osiągnięć uczniów na zakończenie I okresu połączona z uroczystym
wręczeniem przez dyrektora szkoły stypendiów za wyniki w nauce
VII. FORMY WSPÓŁPRACY ZE ŚRODOWISKIEM LOKALNYM
12
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
współpraca z władzami samorządowymi w zakresie podejmowanych inicjatyw i
realizowanych projektów profilaktyczno-wychowawczych
współpraca z instytucjami w zakresie pozyskiwania informacji o sytuacji ucznia
współpraca z Poradnią Psychologiczno-Pedagogiczną w Polkowicach w zakresie
pomocy pedagogicznej dla uczniów i rodziców oraz szkolenia nauczycieli
współpraca z Polkowickim Centrum Usług Zdrowotnych (edukacja i działania
prozdrowotne)
współpraca z Zakładem Rehabilitacji Leczniczej Aquapark
współpraca z OPS w Polkowicach (pozyskiwanie wsparcia w działalności opiekuńczej szkoły, wolontariat)
współpraca z legnickim oddziałem Towarzystwa Przyjaciół Dzieci – działalność
Szkolnego Koła TPD
współpraca z policją i Strażą Miejską (rozwiązywanie niektórych problemów wychowawczych z udziałem przedstawiciela policji, prelekcje, spotkania z dziećmi
na temat bezpieczeństwa i odpowiedzialności karnej nieletnich)
współpraca z lokalnymi fundacjami oraz stowarzyszeniami (Stowarzyszenie Charytatywne „Pomocna Dłoń” w Polkowicach, Stowarzyszenie Pomocy Dzieciom
Specjalnej Troski „Radosne serca” w Polkowicach)
współpraca z Placówką Socjalizacyjną „Skarbek” w Polkowicach
współpraca z Miejską Biblioteką Publiczną w Polkowicach
współpraca z innymi placówkami oświatowymi (wspólne przedsięwzięcia, imprezy, konkursy)
udział uczniów w konkursach miejskich, powiatowych i wojewódzkich promujących zdrowy tryb życia
pozyskiwanie sponsorów wspomagających realizację projektów profilaktycznowychowawczych
VIII. FORMY EWALUACJI PROGRAMU:
obserwacje, wywiady, ankiety, analiza dokumentacji (dokumentacja wychowawców; karty
klasyfikacyjne; sprawozdania z pracy pedagoga i psychologa szkolnego, opiekuna SU); ewaluacje rocznych programów profilaktyczno-wychowawczych); ewaluacja końcowa
Przewodniczący Rady Pedagogicznej
Przewodniczący Rady Rodziców
Przewodniczący SU