Horyzont czasowy w hierarchii motywów oszczędzania

Horyzont czasowy
w hierarchii motywów oszczędzania
SylwesterBiałowąs
IwonaOlejnik
Konferencja Naukowa DŁUGOTERMINOWE OSZCZĘDZANIE
Warszawa, 20-21 czerwiec 2016
Plan
•  Charakterystykaźródeł
•  Pojęciecelówimotywów
•  Hierarchiamotywów–przeglądpodejść,propozycja
jednolitegopodejścia
•  Modeldwuczynnikowy
•  Horyzontyczasowedlacelówimotywów
•  Oszczędzaniewgmotywów
Charakterystykailościowychbadańwłasnych
•  2014rok–wywiadybezpośrednienaogólnopolskiejpróbie1163
osób,próbalosowa(Białowąs,Olejnik,grantNCNZachowania
oszczędnościoweifinansowezabezpieczenieemerytalnew
gospodarstwachdomowych–determinanty,postawy,modele
(nrUMO-2012/05/B/HS4/04183)
•  2012rok-wywiadybezpośrednienapróbiemieszkańców
Wielkopolski.Próbędobranometodąkwotową,N=569
gospodarstwdomowych.
•  2007rok-wywiadybezpośrednienapróbiemieszkańcówWielkopolski.Próbę
dobranometodąkwotową,N=882gospodarstwadomowe.
•  2011rok-wywiadybezpośrednienapróbiemieszkańcówWielkopolski.
Próbędobranometodąkwotową,N=702gospodarstwdomowych.
Hierarchiamotywówoszczędzania–
porównaniewynikówdlabadań
prowadzonychwPolsce
Górniak
Fatuła
2000
2010
Rószkie
-wicz
Smyczek
2007
Maison
2009
Białowąs
2011
Białowąs
2007
Białowąs
2012
Białowąs
2014
1
1
1
2006
3
Zapewnienie płynności
Bufor bezpieczeństwa
1
Zabezpieczenie starości
3
Powiększanie majątku
9
4
2i5
2i7
Zakup drogich dóbr i usług
Rodzina/spadek
1i7
5
5
2
4
7
1
Przekonanie o konieczności
oszczędzania
6
Chęć przesunięcia
konsumpcji w czasie
5
6
Konieczność liczenia tylko
na siebie
3
Finansowanie własnego
wykształcenia
1
2
2
2
8
6
3
3
3
10
8
4
4
4
3, 4, 9
5
5
5
5
2i7
7
6
6
3
2i4
6
8
7
własny biznes
Inne
1
3
Zabezpieczenie niedalekiej
przyszłości
z oszczędności
1
4
Niezależności / duma
Stabilne dochody
2
7
6,11,12
samochód
dom
wakacje
rtv
odsetki
potrzeba
emerytura
spadek
długi
biznes
Celeamotywy–korelacja(badanie
jednoźródłowe2012)
ostrożność
-0,108 **
-0,035
-0,038
-0,120 **
0,091 *
0,232 **
0,208 **
0,094 *
-0,022
0,015
przezorność
-0,114 **
-0,056
-0,101 **
-0,165 **
0,069
0,119 **
0,336 **
0,155 **
-0,056
0,047
przyjemność
0,011
0,100 **
-0,009
-0,123 **
0,033
0,001
0,116 **
0,065
-0,026
-0,070
spadek/duma
-0,087 *
-0,026
-0,139 **
-0,164 **
0,081 *
0,026
0,227 **
0,318 **
-0,013
0,059
spekulacja
-0,034
0,102 **
-0,075
-0,133 **
0,167 **
-0,070
0,026
0,072
-0,020
0,193 **
transakcja
0,130 **
0,179 **
0,019
0,078 *
-0,010
-0,056
-0,090 *
0,007
-0,042
0,056
niezależność
-0,080 *
0,098 *
0,040
-0,071
0,127 **
0,031
0,071
0,022
-0,038
0,080 *
wewnętrzne
przekonanie
-0,110 **
-0,049
-0,096
*
-0,082
*
0,111
**
0,125
**
0,176
**
0,011
0,056
0,067
Hierarchiamotywów-Lindqvist
Spadek
rodzina
Transakcjeipomnażanie
majątku
Przyszłakonsumpcja
Zabezpieczeniestarości
Zabezpieczeniebuforowe
Płynnośćfinansowa
Hierarchiamotywów–propozycjahierarchii
sześciostopniowej(Białowąs2013)
Spadek
rodzina
Transakcje
Pomnażaniemajątku
Zabezpieczeniestarości
Zabezpieczeniebuforowe
Płynnośćfinansowa
Hierarchiamotywów–wynikibadań2014
5
4,5
4
3,5
3
2,5
2
1,5
1
Zapewnieniepłynności Zabezpieczenieprzed Utrzymaniepoziomu
finansowej
nieprzewidzianymi życianaemeryturze
zdarzeniami
Pomnażanie
oszczędności
Odkładanienadrogie
zaplanowanezakupy
Spadek/rodzina
Motywyoszczędzania–propozycjaujednolicenia(Białowąs2013)
Białowąs
Zapewnienie
płynności
Nieprzewidzi Drogie zakupy
ane zdarzenia
Keynes
Ostrożność
Ostrożność
Poprawa/
Wyrachowanie Duma
przedsiębiorczość
Claycamp
Zapewnienie
Na „czarną
Zakupy dóbr
Spadek/edukacja Zabezpieczenie
najbliższej
przyszłości
godzinę”
trwałego użytku
dieci
starości
Dla dzieci
Na emeryturę
Katona
Pomnażanie
oszczędności
Nieprzewidzia
Pozostawienie
spadku
Emerytura
Przezorność
ne zdarzenia
Callen i
Thimann
utrata dochod.
(stabilna
konsumpcja)
Duże wydatki
Emerytura i
spadek
Emerytura i
spadek
Horioka i
Watanabe
Ostrożność
Cykl życia
Spadek
Cykl życia
Warneryd
Ostrożność
Pomnażanie
majątku
Spadek
Ostrożność
Nieprzewidzia Drogie zakupy
ne zdarzenia
Zarządzanie
majątkiem
Zarządzanie
majątkiem
Zarządzanie
majątkiem
Lindqvist
Stabilna
konsumpcja
Płynność
Celeoszczędzania–popularność(2014)
60%
50%
40%
30%
20%
10%
0%
Horyzontcelówoszczędzania–średnie
emerytura
nieoczekiwanapotrzeba-zdrowie
zakupdomu,mieszkania
nieoczekiwanapotrzeba
długi,kredyty
pomocdzieciom
pomnażaniepieniędzy
zakupydrogichsprzętówiusług
biznes
samochód
remonty,naprawy
podróże
bieżącepotrzeby-medyczne
prezenty
bieżącepotrzeby-przyjemności
bieżącepotrzeby-życiowe
0
5
lata
10
15
20
25
Horyzontcelówoszczędzania–typowyobszar
zmienności+mediana
emerytura
nieoczekiwanapotrzeba-zdrowie
zakupdomu,mieszkania
nieoczekiwanapotrzeba
długi,kredyty
pomocdzieciom
pomnażaniepieniędzy
zakupydrogichsprzętówiusług
biznes
samochód
remonty,naprawy
podróże
bieżącepotrzeby-medyczne
prezenty
bieżącepotrzeby-przyjemności
bieżącepotrzeby-życiowe
0
1
2
3
4
lata
5
6
7
8
9
10
30
11
Horyzontcelówoszczędzania–typowyobszar
zmienności+mediana
emerytura
nieoczekiwanapotrzeba-zdrowie
zakupdomu,mieszkania
nieoczekiwanapotrzeba
długi,kredyty
pomocdzieciom
pomnażaniepieniędzy
zakupydrogichsprzętówiusług
biznes
samochód
remonty,naprawy
podróże
bieżącepotrzeby-medyczne
prezenty
bieżącepotrzeby-przyjemności
bieżącepotrzeby-życiowe
0
1
2
3
4
lata
5
6
7
8
9
10
30
11
Horyzontmotywówoszczędzania–średnie
starość
nieprzewidzianezdarzenia
zabezpieczenierodziny
pomnażanie
zakupy
bieżącewydatki
0
5
10
lata
15
20
25
Horyzontmotywówoszczędzania–typowyobszarzmienności
+mediana
starość
nieprzewidzianezdarzenia
zabezpieczenierodziny
pomnażanie
zakupy
bieżącewydatki
0
2
lata
4
6
8
10
30
Modeldwuczynnikowy-test
BEZP
TRANS
zmienna
symbol
bieżące
a1a
nieprzewidziane
a1b
starość
a1c
rodzina/spadek
a1f
zakupy
a1d
pomnażanie
a1e
Horyzontmotywówoszczędzania(modeldwuczynnikowy
–średnie
motywbezpieczeństwa
motywtransakcyjno-spekulacyjny
0
1
2
lata
3
4
5
6
7
8
9
Horyzontmotywówoszczędzania(modeldwuczynnikowy
–typowyobszarzmienności+mediana)
motywbezpieczeństwa
motywtransakcyjno-spekulacyjny
0
2
lata
4
6
8
10
12
Motywyoszczędzania-realizacja
Spadek/rodzina
Pomnażanieoszczędności
Odkładanienadrogiezaplanowanezakupy
Utrzymaniepoziomużycianaemeryturze
Zabezpieczenieprzednieprzewidzianymi
zdarzeniami
Zapewnienieregularnegopłacenia
rachunków
0%
dbamotoiczujęsięspokojna/y
10%
20%
30%
dbamoto,aleniewystarczająco
40%
50%
60%
70%
planujęzadbaćotowprzyszłości
80%
90%
100%
niezamierzamdbaćoto
Determinantymotywuzabezpieczeniastarości–regresja
logistyczna
Napodstawiemodeluregresjilogistycznejwyróżniono
najważniejszedeterminantyrealizacjiposzczególnychmotywów.
Przykładowo,dlamotywuzabezpieczeniastarości*sąto:
•  Wiek(+)
•  Dochody(+)
•  Poziomoptymizmu(+)
*R-kwadratNagelkerke=0,2,przyrostpoprawnościklasyfikacji+12p.p.
Sylwester Białowąs
Nakładwyczerpany,książka
dostępnawwersjielektronicznej:
ZACHOWANIA
OSZCZĘDNOŚCIOWE
W POLSKICH
•  ResearchGate
GOSPODARSTWACH
•  Academia
DOMOWYCH
postawy, determinanty, model •  [email protected]
Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu
Horyzont czasowy
w hierarchii motywów oszczędzania
SylwesterBiałowąs
IwonaOlejnik
Konferencja Naukowa DŁUGOTERMINOWE OSZCZĘDZANIE
Warszawa, 20-21 czerwiec 2016