Mazury_mapa historyczna - Portal turystyczny Warmii i Mazur

Mazury_mapa historyczna - Portal turystyczny Warmii i Mazur

Województwo warmińsko-mazurskie
Stolica województwa - Olsztyn - miasto założone w 1353 roku zamieszkałe
przez 176 tys. mieszkańców.
Największe ośrodki miejskie - Elbląg 124 tys. mieszkańców, Ełk - 59 tys.
mieszkańców.
Ludność województwa - 1.427 tys. z tego 67% to mieszkańcy miast, gęstość
zaludnienia - 59 osób/km2.
Obszar - 24,2 tys. km2 - lasy zajmują 29% powierzchni województwa, wody
5%, użytki rolne 55%.
Największe kompleksy leśne - Puszcza Piska i Borecka.
W województwie utworzono 8 parków krajobrazowych, 110 rezerwatów,
2576 pomników przyrody.
Warmia i Mazury to region pełen uroku i osobliwości a przede wszystkim region o niespotykanych walorach krajobrazowych. Równiny, wysokie wzniesienia, pola usiane setkami głazów oraz jeziora, liczne rzeki, strumienie i kanały, które tworzą gigantyczną sieć wodną zachęcają do uprawiania turystyki
aktywnej. Wyjątkowa flora i fauna to nie jedyne atuty przyciągające turystów.
O długich i burzliwych dziejach tych ziem świadczy liczba i charakter pomników kultury od wiekowych kurhanów, grodzisk staropruskich i jaćwieskich,
tajemniczych ołtarzy ofiarnych i tzw. bab kamiennych z czasów pogańskich
do licznych zabytków okresu średniowiecza, renesansu i baroku.
ISBN 978-83-62067-57-2
Kontakt:
URZĄD MARSZAŁKOWSKI
WOJEWÓDZTWA WARMIŃSKO-MAZURSKIEGO W OLSZTYNIE
Departament Turystyki
ul. Mariańska 3
10-052 Olsztyn
T: +48 89 521 69 00
F: +48 89 521 69 09
E:[email protected]
W: www.warmia.mazury.pl
Szlak Kanału Elbląskiego
Kanał Elbląski to unikatowy w skali światowej zabytek hydrotechniki. Wybudowany w latach 1844-1860 według projektu Georga Jacoba Steenke, połączył Elbląg z Ostródą i Iławą. To jedyne miejsce na świecie, gdzie można zobaczyć statki „płynące po trawie”, które dzięki systemowi pochylni pokonują
różnicę poziomów 99,5 m.
Turystyczny Szlak Samochodowy Kanału Elbląskiego został tak zaprojektowany, by pokazać odwiedzającym tę niezwykłą budowlę wraz z licznymi atrakcjami krajoznawczymi w najbliższym sąsiedztwie.
Najciekawszy odcinek Kanału Elbląskiego biegnie w okolicy Pasłęka. Tu znajduje się pięć pochylni: Buczyniec, Kąty, Oleśnica, Jelenie i Całuny, na które
statki są wciągane linami po szynach. Najdłuższą trasę na lądzie (490 m) pokonują na pochylni Buczyniec, gdzie znajduje się Muzeum Kanału Elbląskiego i pomnik jego budowniczego. Pochylnia Oleśnica charakteryzuje się największą różnicą poziomów (24,2 m); można stąd podziwiać panoramę Żuław.
Ostatnia z pochylni – Całuny, jest najmniejsza i powstała najpóźniej (18741881) zastępując pięć śluz komorowych. Posiada również inny rodzaj napędu
– turbinę wodną Francisa.
Wędrówkę szlakiem turystycznym Kanału Elbląskiego można rozpocząć
w Ostródzie. Tam nad jeziorem Drwęckim znajduje się przystań Żeglugi
Ostródzko-Elbląskiej. Jedną z licznych atrakcji miasta jest zamek krzyżacki
z XIV wieku, gdzie kilka tygodni w 1807 roku przebywał cesarz Francuzów
Napoleon. Stamtąd jedziemy do Miłomłyna. Punktem początkowym kanału
jest śluza Miłomłyn, jedna z czterech śluz na szlaku wodnym Kanału Elbląskiego. Jej budowę ukończono w 1861 roku. Jest największą śluzą, na której
statki pokonują różnicę poziomów 2,8 m. Obok niej znajduje się tablica upamiętniająca pobyt bp. Karola Wojtyły, późniejszego papieża Jana Pawła II. Następny etap to Morąg z odrestaurowanym gotyckim ratuszem, przed którym
stoją dwie armaty, krzyżackim zamkiem, pałacem Dohnów i pomnikiem filozofa Johann Gottfrieda Herdera, który urodził się tam w 1744 roku.
W Małdytach ujrzymy zabudowania dawnego folwarku, a w pobliskich miejscowościach dawne siedziby rodów szlacheckich, w tym zespół pałacowo-
Szlak Fortyfikacji Mazurskich
Szlak Fortyfikacji Mazurskich prowadzi nas poprzez założenia staropruskich
grodzisk, średniowieczne zamki, mury miejskie, obronne świątynie, nowożytne forty aż po XX-wieczne fortyfikacje polowe i kwatery dowodzenia
z okresu II wojny światowej. Wędrówka tą trasą przybliży nam historię i będzie świetną przygodą. Oto część atrakcji.
Jeśli ruszymy w Reszlu, będzie okazja zwiedzić zamek z drugiej połowy XIV
wieku, jedną z rezydencji ostatniego biskupa warmińskiego Ignacego Krasickiego. W przeszłości zamek był wielokrotnie oblegany i zdobywany przez
wojska polskie albo krzyżackie. W XIX wieku został adaptowany na więzienie.
Niedaleko znajduje się sanktuarium Maryjne w Świętej Lipce, zaliczane do
najwspanialszych okazów późnego baroku w Polsce. Stąd jedziemy do Kętrzyna, gdzie warto zajść do Bazyliki Mniejszej – gotyckiego kościoła z fragmentami murów obronnych, dzieła Krzyżaków. Około 8 km od Kętrzyna
w Gierłoży znajduje się Wilczy Szaniec. Na 250 hektarach zachowały się ruiny
głównej kwatery Hitlera i Naczelnego Dowództwa Sił Zbrojnych. To
pozostałości z ponad 200 obiektów z żelbetonu i cegły, w tym siedmiu bunkrów ciężkich – wysadzonych przez wycofujące się wojska niemieckie. To tu
20 lipca 1944 roku doszło do nieudanego zamachu na Hitlera.
Za to jeden z najlepiej zachowanych w Polsce kompleks bunkrów niemieckich z II wojny światowej znajduje się w Mamerkach koło Węgorzewa, u ujścia
Kanału Mazurskiego do jeziora Mamry. W latach 1940–1944 dla 40 najwyższych generałów i feldmarszałków, 1500 oficerów i żołnierzy Wehrmachtu
zbudowano około 250 obiektów, w tym 30 schronów żelbetonowych, które
zachowały się do naszych czasów. W samym Węgorzewie na uwagę zasługuje
trójskrzydłowy zamek z 1398 roku, który w konsekwencji zniszczeń uległ daleko idącej przebudowie. Położone nieopodal Pozezdrze przez większość
dziejów było wsią królewską. Najcenniejszym zabytkiem jest tu kościół parafialny z XIX wieku, odbudowany po zniszczeniach wojennych w 1923 roku. Na
północnym skraju Pozezdrza znajdują się pozostałości Kwatery Heinricha
Himmlera „Hochwald”. Jadąc na południe, Kruklanki już w 1914 roku stały się
Wiżajny
Bolcie
Żytkiejmy
Gołdap
Banie
Mazurskie
Stawki
Mamerki
Trygort
Węgorzewo
turystyka
Lisy Boćwinka
Grodzisko
Ogonki
Jakunówko
Pozezdrze
Kętrzyn
Reszel
Warmia i Mazury
Radzieje Sztynort
Jeziorowskie
Mażany
Wyłudy
Spytkowo Kruklanki Grądy Krukl.
Parcz
Giżycko Gajewo
Gierłoż
Karolewo
Pieckowo
Owczarnia Martiany
Wilkasy
Sterławki
Wielkie
Kruklin
Święta Lipka
Krzyżany
Słabowo
Miłki
Konopki
Wielkie
Ublik
Cierzpięty
Drozdowo
Marcinowa
Wola
Szymonka
Mapa turystyczna
Woźnice
Mikołajki
Kadzidłowo
Krutyń
Wojnowo
www.mazury.travel
Bobrówko
Gaudynek
Ukta
Ruciane-Nida
Zdory
Kociołek
Szlachecki
Szczechy Wlk.
Snopki
Ogródek
Orzysz Klusy
Okartowo
Wierzba
Piersławek
Wydminy
Staświny Szczepanki
Stara Rudówka
Ryn
Sądry
Sucholaski
Siedliska
Rydzewo
Pisz
Pranie
Jeże
Pluszkiejmy
Galwiecie
x 271
Piękna
Góra
Grabowo
Dubeninki
Błąkały
Stańczyki
-parkowy w Dobrocinie. W niedalekich Soplach znajduje się dwór z XIX wieku, którego właścicielem był Georg Jacob Steenke. Małdyty położone są prawie w połowie Szlaku Wodnego Kanału Elbląskiego.
Będąc w Pasłęku warto zwrócić uwagę na średniowieczny układ urbanistyczny z oryginalnym rynkiem na wzór holenderski, prawie w całości zachowane
mury obronne z bramami i zamek krzyżacki z XIV wieku.
Elbląg to najstarsze miasto regionu założone już w 1237 roku, które szczyci
się pięknie odbudowanymi kamienicami i licznymi zabytkami. Na południe
i zachód rozpościerają się Żuławy Elbląskie. Ta „wydarta” morzu kraina w dużej części jest depresją; w Raczkach Elbląskich znajduje się najniżej położony
punkt w Polsce (1,8 m p.p.m.). Nieopodal – reliktowe jezioro Druzno, prawdziwy raj dla ornitologów.
Dalej jedziemy do Zalewa, gdzie na uwagę zasługują kościoły, fragmenty średniowiecznych murów obronnych oraz cmentarz żydowski z XIX wieku. W pobliskim Jerzwałdzie znajduje się muzeum przyrodnicze Parku Krajobrazowego Pojezierza Iławskiego i niewielki ogród botaniczny, a na cmentarzu grób pisarza Zbigniewa Nienackiego. Na obrzeżach parku, w Kamieńcu,
miał swą siedzibę ród von Finckenstein, po którym pozostały ruiny XVIII-wiecznego pałacu. Kilka miesięcy w 1807 roku było to „centrum Europy”,
gdzie mieszkał Napoleon Bonaparte.
W drodze z Susza do Iławy leży Szymbark, wieś w której znajdują się ruiny XIV-wiecznego zamku kapituły pomezańskiej. Ta budowla wielkością ustępowała
jedynie zamkowi malborskiemu. Kolejnym miejscem na szlaku jest Iława położona nad Jeziorakiem – najdłuższym jeziorem w Polsce (27,5 km), na którym znajduje się 16 wysp, w tym Wielka Żuława (82,4 ha). Spacerując po Iławie warto zwrócić uwagę na neobarokowy ratusz, kościoły i liczne kamienice.
Zanim zamkniemy pętlę szlaku w Ostródzie, możemy po drodze zatrzymać
się w Tynwałdzie, by odpocząć nad urokliwym jeziorem, a potem w Borecznie
zwiedzić gotycki kościół.
ELBLĄG
Gronowo
Górne
Pętla Grunwaldzka
Pętla Grunwaldzka to drogowy szlak turystyczny związany tematycznie z bitwą pod Grunwaldem z 15 lipca 1410 roku. To jedna z największych bitew
w średniowiecznej Europie, zakończona zwycięstwem wojsk polskich i litewsko-ruskich nad Zakonem Krzyżackim. Szlak ułatwia dotarcie do atrakcyjnych
miejsc położonych w okolicy Pól Bitwy.
Zaczynamy od Działdowa, miasta nad Wkrą, które prawa miejskie uzyskało
w 1344 roku. W 1410 roku zdobyte zostało przez wojska Władysława Jagiełły
w drodze pod Grunwald. W wyniku traktatu wersalskiego z 1919 roku, Działdowo jako jedyne miasto mazurskie, znalazło się w granicach Polski. To ważny węzeł kolejowy na linii Warszawa-Gdańsk. Jednym z ciekawszych zabytków jest zamek krzyżacki z początku XIV wieku. Na zachód od miasta leży
Płośnica, gdzie można obejrzeć kościół gotycki, przebudowany w późniejszych stuleciach. Kilka kilometrów dalej napotkamy wieś Uzdowo. Legenda
głosi, że nazwę zawdzięcza uździe zawieszonej przez Krzyżaków na wieży kościelnej po stłumieniu buntu chłopstwa Ziemi Dobrzyńskiej. W 1931 roku
w polskim Uzdowie (Grunwald należał wtedy do Prus Wschodnich) odbyły się
uroczystości patriotyczne, w czasie których odsłonięto pomnik grunwaldzki.
Lidzbark, tradycyjnie zwany Działdowskim lub Welskim, to miasto powstałe
w 1301 roku, które zostało zajęte przez wojska Jagiełły w marszu pod Grunwald. W ciągu stuleci miasto nad rzeką Wel kilkakrotnie zmieniało przynależność państwową, lecz zachowało polski charakter. Znajdziemy tu kilka zabytków, w tym kościół św. Wojciecha z 1752 roku i kościół ewangelicko-augsburski z 1829 roku. Oprócz tego są tam dwa muzea: pożarnictwa oraz Welskiego
Parku Krajobrazowego. W pobliżu brodu na Drwęcy w 1325 roku Krzyżacy założyli Nowe Miasto Lubawskie. Historyczna część miasta, otoczona fragmentami murów obronnych, zachowała swój kształt z XIV wieku. Natomiast na
wzgórzu w pobliskim Kurzętniku pozostały ruiny zamku kapituły chełmińskiej, skąd rozciąga się widok na Dolinę Drwęcy. Kolejne miasto to Lubawa,
powstała w połowie XIII wieku. Wśród zabytków znajdują się ruiny zamku biskupiego i gotycki kościół św. Jana Chrzciciela z renesansowym stropem kasetonowym oraz przyległymi zabudowaniami. W sąsiednich Lipach, oddalonych 2 kilometry na wschód od Lubawy mieści się sanktuarium maryjne
Raczki
Elbląskie
Bogaczewo
Gronowo
Elbląskie
Markusy
Kana
ł Elblą
ski
Pasłęk
Krosno
Ostróda
Morliny
Górki
Jelonki
Stankowo Marwica
Grabin
Buczyniec Kąty
pochylnia
Drulity
Święty Gaj Rychliki
Szyldak
Marzewo
Morąg
Rożental
Dobrocin
Wilamowo
Barty
Bramka
Linki
Zalewo
Słonecznik
Liksajny
Wólka
Majdańska
Bynowo
Boreczno
Dobrzyki
Jerzwałd
Tarda
Grodziczno
Zatoka
Miłomłyn
Zieleń
Susz
Urowo
Sąpy
Olbrachtówko
Makowo
Tynwałd
Białoszyce
Łęgowo
Szymbark
Kurzętnik
Piławki
Laseczno
Stradomno
Nowe Miasto
Lubawskie
Ostaszewo
Rączki
Rybno
Rozdroże
Ostróda
Rudzienice
Iława
jednym z kluczowych węzłów oporu Giżyckiej Pozycji Polowej i Giżyckiego
Rejonu Umocnionego. Stąd robimy skok do Gołdapi. Podczas II wojny światowej obok miasta znajdowała się polowa kwatera naczelnego dowództwa
wojsk lotniczych (OKL) „Robinson” i stacjonował pociąg marszałka H. Göringa.
Blisko granicy polsko-rosyjskiej możemy obejrzeć słynne mosty kolejowe
w Stańczykach o wysokości 32 m i długości 150 m.
Ważny punkt na szlaku to fort zaporowy „Twierdza Boyen” w Giżycku, wybudowany w latach 1844–1855 na obszarze tzw. Wyspy Giżyckiej. Fort wzniesiono na planie nieregularnej gwiazdy z sześcioma bastionami: Miecz, Prawo,
Światło, Hermann, Leopold i Ludwig, centralnie położonym majdanem oraz
donżonem. Całość otoczona murem Carnota i suchą fosą. Komunikację między miastem a twierdzą zapewnia most obrotowy. W drodze na południe odwiedzamy Ryn, gdzie okazały zamek był siedzibą komturów ryńskich. Współcześnie obiekt pełni funkcje hotelowe. Mikołajki też mogą się pochwalić
obiektami militarnymi, w tym dwoma bunkrami, stanowiącymi zachodni
przyczółek starego mostu drogowego. Podobne umocnienia powstały pod
koniec XIX wieku również w Rucianem-Guziance, a ich zadaniem była obrona
dwóch mostów drogowych i mostu kolejowego na przesmyku między jeziorami Bełdany a Nidzkim. Na uwagę turystów zasługują również poniemieckie
bunkry w Piszu.
Wielkie Jeziora Mazurskie
Szlak Wielkich Jezior Mazurskich – to główny szlak żeglarski na Mazurach. Łączy największe jeziora od Pisza przez Mikołajki, Giżycko aż do Węgorzewa.
Długość szlaku wynosi 132 km.
Kraina Wielkich Jezior Mazurskich to region naturalny w północnej Polsce,
który leży w środkowej części Pojezierza Mazurskiego o powierzchni 1,7 tys.
km², z czego 486 km² zajmują jeziora, w tym największe w Polsce Śniardwy
i Mamry, a także Niegocin, Orzysz, Jagodne, Tałty. Ważną rolę w regionie odgrywa rybołówstwo, ale przede wszystkim jest to prawdziwy raj dla turystów
i wodniaków.
Jezioro Śniardwy leży w obrębie Mazurskiego Parku Krajobrazowego. Tworzy
kompleks o powierzchni 113 km², z różnych stron łącząc się bezpośrednio,
przesmykami lub kanałami z mniejszymi jeziorami, w tym Tyrkło, Białoławki,
Seksty, Roś, Tuchlin, Łuknajno (rezerwat łabędzi), Mikołajskie, Bełdany.
Śniardwy są jeziorem morenowym o głębokości do 23 m, z ośmioma wyspami, z których największe to Czarci Ostrów, Wyspa Pajęcza i Kaczor. Na zalesionym półwyspie między Warnołtami a Bełdanami znajduje się stacja doświadczalna Polskiej Akademii Nauk w Popielnie (m.in. hodowla koników polskich).
Na Śniardwach występują silne wiatry, niebezpieczne dla mniej wytrawnych
wodniaków.
Najdłuższym i najgłębszym jeziorem rynnowym na szlaku Wielkich Jezior
(12,5 km; głębokość – do 51 m) jest jezioro Tałty. Na południu łączy się z jeziorem Mikołajskim, na północy z Ryńskim. Tałty rzadko bywają dla żeglarzy
celem wyprawy. Częściej są etapem w drodze z północy Wielkich Jezior na
południe lub odwrotnie.
Na południe od Węgorzewa leżą Mamry, jezioro o rozwiniętej linii brzegowej,
z kilkoma wyspami, o urozmaiconej konfiguracji dna. Część publikacji pod
nazwą Mamry opisuje cały kompleks złożony z 6 połączonych ze sobą jezior:
Mamry Północne, Kirsajty, Kisajno, Dargin, Święcajty i Dobskie. W liczącym
105 km² kompleksie jezior znajdują się 33 wyspy o łącznej powierzchni 213
ha, a część z nich na jeziorach Mamry i Kisajno tworzy rezerwat ornitologiczny. Upałty to największa wyspa na Mamrach (67 ha). Z Mamr wypływa rzeka
Węgorapa. Przez jezioro prowadzi trasa żeglugowa z Węgorzewa przez Giżycko, Mikołajki, do Pisza i Rucianego-Nidy.
Trzecim pod względem rozmiarów na Mazurach jest jezioro Niegocin
Uzdowo
Kiełpiny
Morliny
Kisielice
Jędrychowo
Rychnowo
Lipowo
Olsztynek
Dylewska Góra
x 312
Dylewo
Wysoka
Wieś
Pawłowo
Glaznoty
Byszwałd
Lubawa Wygoda TułodziadGierzwałd
Frygnowo
Mielno
Lipy
Klonowo
Marłwałd
Stębark
Sampława
Samin
Grunwald
Bratian
Frąknowo
Tylice
Dąbrówno
Małdyty
Nidzica
Kozłowo
Ciechanówko
Lidzbark
Cibórz
Płośnica
Gródki Wysoka
Działdowo
Wlk. Łęck Przełęk
Duży
(26 km²), akwen o słabo rozwiniętej linii brzegowej i bardzo urozmaiconej
rzeźbie dna oraz trzema małymi wyspami. Na północy Niegocin łączy się
przez kanały z jeziorem Kisajno. Na południu przez sieć jezior i kanałów można dotrzeć do jeziora Tałty i dalej na jezioro Mikołajskie oraz Śniardwy. Na
północnym brzegu jeziora leży Giżycko, a na zachodnim Wilkasy. Przez Niegocin biegnie szlak żeglowny z Giżycka do Mikołajek, Rucianego-Nidy i Pisza.
Dwie największe zatoki traktowane są jako osobne jeziora: Boczne i Niałk
Duży.
W dorzeczu Węgorapy, na zachód od Giżycka leży jezioro Dejguny, podzielone przez nasyp kolejowy na Dejguny ( powierzchnia 7,7 km²) oraz Dejgunek
(0,43 km²). Jezioro ma 6,5 km długości przy maksymalnej szerokości 2,4 km,
z wyspą o powierzchni 3,8 ha. Woda z Dejgun odpływa pod nasypem do jeziora Dejgunek, a dalej strumieniem do jeziora Tajty.
Równie urokliwe jest jezioro Orzysz położone w pobliżu miasteczka o tej samej nazwie. Posiada zbiornik o bardzo rozwiniętej linii brzegowej, z licznymi
zatokami, cyplami oraz 10 wyspami, z których największa (54 ha) Wyspa Róż
łączy się z obrzeżem jeziora. W części południowej jeziora znajduje się wydłużona zatoka oddzielona długim i krętym półwyspem Ameryka od sąsiedniego jeziora Wierzbińskiego (70 ha).
Krutynią przez Mazury
Krutynia to jeden z najpiękniejszych szlaków nizinnych Europy. Już przed
wojną pływał nią– razem z córką – Melchior Wańkowicz, pozostawiając ślad
tych kajakowych wędrówek w zbiorze reportaży „Na tropach Smętka”. Nic
więc dziwnego, że w spływach Krutynią brał udział Karol Wojtyła, późniejszy
papież Jan Paweł II. Jest to bardzo ciekawa, bo zróżnicowana trasa kajakowa,
biegnąca przez Puszczę Piską, a od jeziora Mokrego także przez Mazurski
Park Krajobrazowy. Poza tym ma wiele innych atrakcji. Nierzadko na trasie
spływu można spotkać orła bielika, orła przedniego lub inne zwierzęta. Rzucają się tu w oczy występujące w wodzie gąbki i krasnorosty tworzące na kamieniach „czerwone plamy”. Brzegi wzdłuż rzeki porośnięte są wspaniałymi
dębami i wysokimi sosnami, których pnie przeznaczano kiedyś na maszty żaglowców. Spływy z reguły rozpoczynają się w Sorkwitach, miejscowości liczącej ponad 600 lat. Warto tu obejrzeć kościół ewangelicki oraz neogotycki pałac, który swój obecny wygląd uzyskał po gruntownej przebudowie w połowie XIX wieku, gdy był we władaniu rodu von Mirbachów.
Rzeka Krutynia, inaczej Krutyńska Struga, płynie przez Pojezierze Mrągowskie, Równinę Mrągowską i Krainę Wielkich Jezior Mazurskich. Nazwa Krutynia (co w języku pruskim oznacza po prostu „kręta rzeka”) odnosi się w zasadzie do jednego odcinka rzeki, poczynając od Jeziora Krutyńskiego, tym mianem popularnie określa się ciek odwadniający system około 30 jezior, które
stanowią ponad połowę trasy kajakowej. Długość szlaku Krutynią wynosi 96
km, w tym 60 km wodami stojącymi. Rzeka płynie wśród nieskażonej i dzikiej
przyrody, zbiera wody z dorzecza o powierzchni ponad 710 km². Źródłowym
odcinkiem Krutyni jest rzeczka Warpunka, która ma swoje źródła w okolicach
wsi Burszewo. Rzeka przepływa przez urozmaicony krajobraz: pośród wzniesień morenowych, przez rynnowe jeziora i przecina sandrową równinę Puszczy Piskiej. Uchodzi do jeziora Bełdany w okolicy wioski Iznota.
Atrakcją spływu są noclegi na łonie natury, kiedy można się poczuć jak rozbitek na bezludnej wyspie. Świetnym miejscem na takie obozowisko jest największa, porośnięta lasem wyspa na Jeziorze Białym. Po drodze mijamy aż
sześć rezerwatów przyrody: Ławny Lasek, Królewska Sosna, Krutynia, Krutynia Dolna, Pierwos i jezioro Nidzkie.
W drodze do Ukty, tuż przed wsią Wojnowo nad jeziorem Duś stoi klasztor filiponów (staroobrzędowców), którzy osiedlili się tutaj w 1831 roku. Można
w tym miejscu obejrzeć ikony, krzyże oraz zdjęcia starowierców. W miejsco-
z neogotyckim kościołem, który zastąpił kaplicę ufundowaną w 1600 roku
przez siostry Mortęskie. Stamtąd przez Ostródę jedziemy do Olsztynka, mazurskiego miasta powstałego w 1359 roku przy zamku krzyżackim. Tutaj
w 1764 roku urodził się wybitny leksykograf, tłumacz, rzecznik sprawy polskiej w Prusach – Krzysztof Celestyn Mrongowiusz. W miejscowej szkole nauki pobierał laureat pierwszej Nagrody Nobla w dziedzinie medycyny – Emil
Behring, twórca szczepionki przeciw tężcowi. Olsztynek szczyci się też skansenem, w którym zgromadzono ok. 70 obiektów zabudowy wsi z Warmii, Mazur, Powiśla i Litwy.
Dojeżdżamy do pomnika grunwaldzkiego, postawionego w 1960 roku,
w 550. rocznicę zwycięskiej bitwy rozegranej w okolicach wsi Stębark, Grunwald i Łodwigowo. Autorami koncepcji zagospodarowania oraz pomnika są
Jerzy Bandura i Witold Cenckiewicz. Pół wieku później, na jubileusz 600-lecia całkowicie zmodernizowano historyczny teren. W pawilonie pod amfiteatrem znajduje się Muzeum Bitwy pod Grunwaldem, gdzie można zobaczyć
kopie chorągwi polskich i krzyżackich oraz kolekcję średniowiecznego uzbrojenia. W muzeum można także obejrzeć filmy i multimedialne pokazy prezentujące poszczególne fazy bitwy. Co roku w połowie lipca na polach odbywa się rekonstrukcja bitwy, wielotysięczne widowisko z udziałem grup rekonstrukcyjnych.
W drodze powrotnej warto obejrzeć drewniany kościół w Rychnowie, wjechać na Dylewską Górę (312 m n.p.m.) i obejrzeć wiadukt w Glaznotach –
malowniczą pozostałość po linii kolejowej Turza Wielka – Samborowo zbudowanej w 1913 roku.
druga co do wielkości, po Fromborku, gotycka świątynia na Warmii. Charakterystyczne są też fragmenty murów obronnych z gotycką wieżą z XIV wieku,
nazywaną Basztą Bocianią. Obok Dobrego Miasta warto odwiedzić Kalwarię
Warmińską w Głotowie i letnią rezydencję bpa Ignacego Krasickiego w Smolajnach. Przed Olsztynem należy zatrzymać się w Dywitach, gdzie Kopernik
bywał jako administrator i w okolicznych wsiach nadawał chłopom ziemię.
Nad Dywitami góruje kościół z końca XIX wieku z pozostałościami wcześniejszej, gotyckiej wieży. W pobliskim Brąswałdzie działa elektrownia wodna na
Łynie, zbudowana w latach 30. zeszłego wieku.
Zamek Kapituły Warmińskiej w Olsztynie z XIV wieku to kolejny ważny etap
na Szlaku Kopernikowskim. Wielki Astronom rezydował tu w latach
1516–1521. Podczas swojego pobytu na zamku napisał słynną rozprawę
o monecie. Prowadził też badania ruchu planet oraz ustalił doświadczalnie
datę zrównania dnia z nocą, czego pamiątką jest tablica astronomiczna na
ścianie krużganka. Kopernik przebywał ponownie na zamku w latach 1524,
1531, 1535 i 1538 jako wizytator. Obecnie na zamku mieści się Muzeum Warmii i Mazur. Z Kopernikiem utożsamiane są również Planetarium i Obserwatorium Astronomiczne w Olsztynie.
Ale szlak w Olsztynie się nie kończy. Jadąc w stronę Warszawy można zatrzymać się nad jeziorem Wulpińskim – na jego największej wyspie pozostały ślady po przedwojennym kompleksie wypoczynkowym „Herta”. Z kolei w Olsztynku mieści się Muzeum Budownictwa Ludowego, które w 1937 roku zostało przeniesione z Królewca. W pobliżu warto jeszcze odwiedzić kościół gotycki z drewnianą wieżą w Gryźlinach, ośrodek wczasowy we wsi Pluski nad jeziorem Pluszne oraz ruszyć szlakiem kajakowym rzeką Marózką.
Szlak Kopernikowski
Szlak Kopernikowski to turystyczna trasa drogowa związana tematycznie
z postacią Mikołaja Kopernika (1473–1543), urodzonego w Toruniu wybitnego astronoma, który wstrzymał Słońce i ruszył Ziemię. Szlak prowadzi przez
pełne zabytków miejscowości, pamiętające życie oraz działalność tego biskupiego sekretarza, kanonika Kapituły Warmińskiej, lekarza, uczonego i administratora.
Jedno z najważniejszych miejsc na szlaku to Wzgórze Katedralne we Fromborku, gdzie Kopernik stworzył dzieło „O obrotach sfer niebieskich“. Do Fromborka po raz pierwszy przybył w roku 1510. Tu zmarł w 1543 roku i pochowany został w katedrze. W Wieży Radziejowskiego znajduje się wahadło Foucaulta. Urządzenie zademonstrowane w roku 1851 w Paryskim Obserwatorium Astronomicznym udowadnia słuszność teorii Kopernika, pokazując że
Ziemia obraca się wokół swojej osi. Nad wzgórzem dominuje gotycka Bazylika Archikatedralna Wniebowzięcia NMP i św. Andrzeja Apostoła, uznana za
perłę architektury warmińskiej.
Z Fromborka krok do Braniewa gdzie znajdują się zabytkowe kościoły, w tym
barokowy, wybudowany na planie krzyża greckiego przez jezuitów, których
na Warmię w 1564 roku sprowadził biskup warmiński Stanisław Hozjusz. Jadąc dalej docieramy do Pieniężna, gdzie znajduje się Misyjne Seminarium
Duchowne Księży Werbistów. Kolejny przystanek – Orneta z gotyckim kościołem św. Jana Chrzciciela i Jana Ewangelisty. Nieopodal znajduje się wybudowane w stylu barokowym sanktuarium maryjne w Krośnie.
Docieramy do Lidzbarka Warmińskiego. Tu w widłach Łyny i Symsarny stoi
majestatyczny Zamek Biskupów Warmińskich, uważany za jeden z najcenniejszych zabytków architektury gotyckiej w Polsce. Jego budowę rozpoczęto w 1351 roku, rok po przeniesieniu stolicy Warmii z Ornety do Lidzbarka.
W 1507 roku do zamku przybył Mikołaj Kopernik. Sprawował funkcję osobistego sekretarza i lekarza swojego wuja biskupa warmińskiego Łukasza Watzenrode. W Lidzbarku rozpoczął prace nad teorią heliocentryczną.
Po drodze na południe mijamy Dobre Miasto, gdzie znajduje się kolegiata,
wości Ukta warto wybrać się na wycieczkę pieszą lub rowerową do Parku Dzikich Zwierząt w Kadzidłowie (gdzie są łosie, bobry, rysie, wilki) albo do leśniczówki Pranie – tam żył i tworzył mistrz poezji Konstanty Ildefons Gałczyński.
Ukta powstała w połowie XVIII wieku jako osada Krutyńska Szklarnia z hutą
szkła, a dopiero staroobrzędowcy nadali jej nazwę Ukta. We wsi na uwagę zasługuje neogotycki kościół z organami firmy Sauer z końca XIX wieku wraz z
zabytkową dzwonnicą z 1846 roku. Kolejny etap spływu Krutynią przebiega
przez rezerwat im. Melchiora Wańkowicza. Po kilku dniach spędzonych w kajaku musimy jeszcze pokonać śluzę Guzianka, by pożegnać się w Rucianem-Nidzie. Po to tylko, by wrócić tu najpóźniej za rok.
Łyną przez Warmię
Łyna – księżniczka wśród rzek Warmii i Mazur. To jedenasta co do długości
rzeka w Polsce, licząca 264 km, w tym 190 km w Polsce. Jest głównym, lewym dopływem Pregoły, do której wpada – już jako Ława – po bezdewizowym przekroczeniu granicy polsko-rosyjskiej w pobliżu Sępopola.
Źródła Łyny znajdują się u podnóża wzniesienia moreny czołowej na wysokości ok. 155 m n.p.m. koło wsi Łyna, na skraju Lasów Napiwodzkich, nieopodal
Nidzicy. W górnym biegu rzeka przepływa przez jeziora: Małe i Duże Brzeźno,
Mały i Wielki Kiernoz, Łańskie oraz Ustrych.
Po drodze do ujścia Łynę zasilają dopływy, z których największe to rzeki Marózka, Wadąg, Symsarna, Elma, Pisa Północna i Guber. Trasa kajakowa Łyny
jest bardzo urozmaicona i potrafi zadowolić turystów o różnych oczekiwaniach. To bardzo atrakcyjny szlak, na którym występują dzikie odcinki przypominające rzeki górskie (między jeziorem Ustrych a Rusią), tworzące wręcz filmowe przełomy, ale także spokojniejsze odcinki, gdzie Łyna płynie pośród
malowniczych lasów i pagórków. W niektórych fragmentach rzeka leniwie
przepływa przez podmokłe łąki, potem przecina zabytkowe starówki warmińskich miast.
Doświadczeni wodniacy zaczynają zwykle spływ kajakowy przy moście
w Brzeźnie Łyńskim, obok dawnej leśniczówki. Płyną korytem 10-metrowej
szerokości pod niezbyt silny prąd, by dotrzeć do leśnego jeziorka o mylącej
nazwie Morze. Inne trasy spływu biorą swój początek we wsi Kurki, przy ujściu rzeki Marózki do Łyny, 16 km od Olsztynka. Po pokonaniu jeziora Łańskiego wpływamy w ścisły rezerwat przyrody Las Warmiński, gdzie można
spotkać wiele gatunków grzybów i porostów. Oprócz zwierząt pospolitych
w lesie żyje wydra europejska, łasica, borsuk, popielica i nietoperz, a także jeleń europejski. Rezerwat jest krainą ptaków, w tym wielu chronionych jak bielik, rybołów, kania czarna, orlik krzykliwy i bocian czarny. W wartkim nurcie
Łyny można spotkać rzadki gatunek krasnorostu. Rzeka w tym miejscu znajduje się pod szczególną pieczą Wojewódzkiego Konserwatora Przyrody.
Pełny uroku jest również odcinek olsztyński, gdy trasa spływu przecina miasto, a przy zamku, na spiętrzeniu wody, trzeba przenieść kajak. Potem, omijając powalone pnie drzew na rzece, płyniemy przez malownicze przełomy Lasu Miejskiego, by ujrzeć elektrownię wodną „Łyna”. Podobną spotykamy
w pobliskim Brąswałdzie. Dalej leniwy nurt spływu prowadzi przez Dobre
Miasto, Lidzbark Warmiński, Bartoszyce i Sępopol, skąd docieramy do wsi
Stopki, gdzie szerokie koryto Łyny ociera się o granicę państwa. Po drugiej
stronie rzeka płynie już jako rosyjska Ława i łączy się z Pregołą, a z nią wpada
do Bałtyku.
Nowa Pasłęka
Krynica
Morska
Braniewo
Stępień
Frombork
Lipowina
Wola
Lipowska
Piotrowiec
Tolkmicko
Kadyny
Suchacz
Nadbrzeże
Kamionek Wlk.
Pogrodzie
Sowity
Pieniężno
Chwalęcin
ELBLĄG
Nowy Dwór
Łajsy
Krosno
Babiak
Mingajny Runowo
Ignalin
Lidzbark
Warmiński
Orneta
Raczki
Elbląskie
Samolubie
Rogóż
Krekole
Stoczek
Klasztorny
Henrykowo
Kierwiny
Kraszewo
Miłogórze
Kana
ł Elblą
ski
Smolajny
Dobre
Miasto
Głotowo
Barcikowo
Bukwałd
Spręcowo
Brąswałd
Dywity
OLSZTYN
Gietrzwałd
Dorotowo
Miodówko
Ameryka
Stawiguda
Gryźliny
Pluski
Olsztynek
Wybrane trasy turystyczne
Szlaki rowerowe:
• Mazurskiego Parku Krajobrazowego – położone w całości na terenie Parku.
Umożliwiają zwiedzanie rezerwatów oraz atrakcji turystycznych,
np. klasztoru starowierów w Wojnowie oraz Parku Dzikich Zwierząt
w Kadzidłowie.
• okolic Nidzicy – prowadzą przez najbardziej atrakcyjne tereny powiatu
nidzickiego. Do najważniejszych należą „Szlak Tatarski”, „Szlak Kurhanów”
oraz „Szlak generała Samsonowa”.
• Transgraniczny Szlak Rowerowy R64 (zwany jest również Nadzalewową trasą
rowerową R-64.) Szlak przebiega wokół Zalewu Wiślanego, przez należącą
do województwa pomorskiego Mierzeję Wiślaną, Żuławy leżące na styku
województw i Wysoczyznę Elbląską.
• Ścieżka rowerowa Lidzbark Warmiński – Orneta (długość - 28 km). Trasa
biegnie po dawnym nasypie kolejowym. Po drodze urokliwe warmińskie
widoki i atrakcje historyczne – wiadukty kolejowe, przydrożne kapliczki,
Sanktuarium Maryjne w Krośnie.
Szlaki piesze:
• okolic Olecka – system znakowanych szlaków turystycznych umożliwiający
wędrówki m.in. po terenach Puszczy Boreckiej oraz na Szeską Górę (309 m
n.p.m.).
• Szlak niebieski im. Melchiora Wańkowicza - pieszy szlak przebiegający
równolegle do części wodnego szlaku Krutyni. Początek szlaku znajduje się
w Sorkwitach, koniec zaś w Rezerwacie „Królewska Sosna”.
Więcej informacji
• www.mazury.travel
Regionaly Portal Turystyczny
• www.szlaki.mazury.pl
Szlaki turystyczne Warmii i Mazur
• www.ielblag.pl
Informacja Turystyczna w Elblągu
• www.turystyka.elk.pl
Informacja Turystyczna w Ełku
• www.gizycko.turystyka.pl
Informacja Turystyczna w Giżycku
• www.it.mikolajki.pl
Informacja Turystyczna w Mikołajkach
• www.itilawa.pl
Informacja Turystyczna w Iławie
• www.it.ostroda.pl
Informacja Turystyczna w Ostródzie
• www.it.mragowo.pl
Informacja Turystyczna w Mrągowie
• www.mazury.pttk.pl
Oddział Warmińsko-Mazurski PTTK w Olsztynie
• www.pttk.elblag.com.pl
Oddziału PTTK Ziemi Elbląskiej w Elblągu
Wydawca: Agencja WIT Witold Mierzejewski
www.wydawnictwomierzejewski.pl
Opracowanie tekstów: Marek Książek
Zdjęcia: Witold Mierzejewski
Olsztyn 2012
ISBN 978-83-62067-57-2
Wydano na zlecenie Urzędu Marszałkowskiego
Województwa Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie
B
C
D
E
F
Zatoka Gdańska
1
I
J
K
Gronowo
Rodowo
Oziorsk
Mamonowo 2
Grzechotki
Młoteczno
Rogity
s
22
łęka
504
Żelazna
Góra
Bagrationowsk
Jachowo
Piele
J. Głębokie
Jarzeń
Głębock
Głęb
o
Żeleznodorożnyj
B A R
C J
A
WA
RM
Zagaje
Gronówko
RUS
Bagrationowsk
i
rsk
azu
łM
na
Ka
BraniewoPa
Podgórze
L
J. Wisztynieckie
Żywkowo
Augamy
J. Wiża
Krasnaja
Zgoda
Nowa Pasłęka
Krynica
Morska
H
Prawdinsk
Mamonowo
Mamonowo
Piaski
G
Łyna
Puszcza
Romincka
Gusiew
Ośw
ink
a
A
W1
Bolcie
Żytkiejmy
Rogożajny
Wielkie
651
Mażucie
Skajzgiry
Gołdap
Niedrzewica
J. Gołdap
Jegiele
Błąkały
Budwiecie
Pluszkiejmy
Zabrost
Szyleny
oty
Krzakoty
Sągnity
Piersele
Pietraszki
Lipica
Żabin
512
Dubeninki
Wielki Mieduniszki
Zawierz
Kum
Kumkiejmy
Gałajmy
Smolnik
Ołownik
Rudziszki
Kąty Rybackie
Asuny
Paareżki
Pareżki
eżk
eż
Galwiecie
Lelk
LLe
Lelkowo
elkowo
kowo
o
Gierkiny
wo Ił.
Dzikowo
Bezledy
Stańczyki
Kośmidry
Mierkinie
Wielkie Rapa
Stopki
Głomno
Jagoczany
504
Miłaki
ki
Aptynty
Rogajny
a
Kr
Krasnołąka
Kwiat
Kwiatkowo
Wodukajmy
Kobyla Kępa
Nowiny
Masuny
Wielkie
Bajory
p
Kałki
OlszewoPerły
Kiersy
Stare
Żydowo
Przerośl
507
ra
J. Oświn
SSłup
łup
J. Hańcza
Jabramowo
Momajny
ztutowo
511
Kamińsk
Ka ińsk
Góry
503 Chojnowo
Juchnajcie Skocze
J. Czarne
Węgorzewskie Węgo
Gajdzie Rogale
Gołdapska
x 271
505
Kandyty
yty
Woryny
rynyy
Wola
o
Mołtajny
Nalikajmy
Lipówka
Zydlung
Dzietrzychowo
Piotrowiec
Wesołowo
Bronisze
Gulb
Bajory
Małe
Przerośl
Piękna
Dębowiec
i
Lubnowo
Włosty
Długa
Klimki
Regiele
Bukowiec
Bukow
ukowiec
wiec
w
Budzewo
51
Góra
Liski
Łaszka
Biedaszki
Wilkowo
Romankowo
Wysoka
Skandawa
Kadyny
Grotowo
Topilkaj
Topilkajmy
Topilk
Jany
Wierzno
Banie
Darocin
Bachowo
Smolanka
591
Suchacz
Guja
Górne
Groszlowo
Olszanka
Bobrowo
Braniewska
Wiewiórkii
Brzozowo
Pogrodzie
Lwowiec
Pawłowo
Wielkie
Wronki
Wirw
Wirwilty
rw
wilty Szylina
wilt
w
Wilczyny
Tolkowiec
lina Mł.
Mł Rusajny
Dąbrowa
Wilknity
Mazurskie Różyńsk Mały
Szeszup
Sowity
r
512
5
12
2
Biłkowo
Przybyłowo
e
Nadbrzeże
Więcki
Wielkie
Suchowo
Stulichy
Mała
Dąbrówka
Wrotkowo
Wojciec
W
Wojciechy
b
Pluty
Dąbrowa
65
Piasty Wlk.
Brzezina
510
Płoskinia
Łęcze
Gu
504
512
63
Budry
Popioły
650
Modgarby
a
J.
Rospuda
z
s
22
J. Bitkowskie
Nowa
N
J. Pierzchalskie
Krelikiejmy
ał
Grabowo
Nowotki
Czostków
Dwórzno
J. Rydzówka
Nowa
K
Karczma
a
Kamionek Wlk.
Prośna
Chruściel
Łajsy W
Wopy
Zielenica
Rychnowy
Brzozówka
Węgielsztyn
iec
Wiatrowiec
Pawłówka
Pakosze
Rudzie
Witki
Pogorzel
ze
e
Połęcze
Boćwinka
Supienie
Dębiny
J. Białe
Lisy
Próchnik
Dębów
Dębówko
wk
ko
Kosakowo
Kurowo
Wągniki
Marzęcino
Wajsnory
Ogrodniki
Tolko
Kępiny
Cieplice
Glądy
Łożnik
Wólka
Stawki
Rodnowo
Kierzki
Karszewo
Jemieliste
Piłaki
506
650
Braniewskie
Dorsze
Pawły
Borkowiny
Ogródki
Trygort
J
Małe
K
Kinkajmy
Kowalki
Radziszewo
Barciany
.
590
Jonikowo
Dąbie
Sątoczno
Krasny
2
2
x 309
652
Kin
Grodzisko
Wielkie
Borawiec
żynaa
Różyna
Lubianka
Błudowo
Majewo
Gozdowo
ka
Osieka
Czarnakowizna
Drogosze
D
Las
Szeska Góra
Srokowo Mamerki
Stręgiel
Zawady
jm
iw
Stare
Spurgle
Spu
Stabunity
J. Przystań
Nowakowo
Pieszkowo
L
s
Filipów
Piastowo
Mieruniszki
Długobór
Piaseczno
J.
Stręgiel
Kucze
k
Kiersity
Stara
Sokolica
ie
Powalina
Kowale
Budzisko
Dunajek
Siedlisko
Milejewo
Lechowo
Radziejewo
Kal
Rodele
Dębszczyzna
Jankowice
J. Okmin
cajty
Glitajny
itajny
Ogonki
Oleckie
Przytuły Kuty
Równina
Golubie
511
Samolubie
J. Silec
J. Świę
Kępki
Młynary
Drozdowo
Kwietnik
Księżno
Okowizna
Parys
Par
Glebisko
Górna
Bornity
Wężewskie
591
Węgoryty
Osowo
Dziaduszyn
Kamiennik
Wielki
Nowica
507
Silec
Krawczyki
S
Jesionowo
Sporwiny
Solnica
J. Mamry
Łabędnikk
509
Nowa Wieś
Jakunówko
Rogóż
Stara
Winda
Krekole
Koniewo
Solanka
Wilczęta
592
Czerwony
Henrykowo
ykow
Wielka
Warnikajmy
J. Taftowo
Harsz
Chwalęcin
Wężewo Szarejki
513
Plewki J. Garbaś
Chmielówka
Kamionek Wlk.
Krasinek
Galiny
Dwór
Zastawno
7
509
Babiak
SSokółki
Biała Olecka
Gładysze
Jazowa
Bajdyty
Wielochowo
Augustyny
Mingajny
M
g j y Drwęca W
gajny
Leśny Zakątek
Olszynka
Pomorska Wieś
Siniec
Osetnik
Podławki
Kazimierzewo
Kumajny
jny
ar
Łankiejmy
Żabinki
Pozezdrze
m. Runowo
Borki
Sąpy
J
500
Zdręby
.
Zawady
Zawad
Sza
Słobity
Judziki
Przerwanki
Nowy Dwór
Sztynort
Sędrowwskie
Garbno
Sierpin
592
509
Czukty
wa
Oleckie
Zalesie
Ignalin
505
Bakałarzewo
Podleśne
Stoczek
Paluzy
Wandajny
Wyłudy J. Gołdopiwo
Radzieje
łk
Kros
snoo
Krosno
Gronowo Rogowo
Nowa-Różanka
Stożne
Kaskajmy
Dąbrowskie
W
J.
Dargin
Wierciny
Klasztorny
653
Jankówko Dąbkowo Bażyny
Pieczarki
Aleksandrowo
Grzęda
lk. Cichy
Karwiny
J. Dobskie
Borzynowo
Jeziorowskie
Górne
Babki
Wolisko
Mażany
Wozławki
J. Łaźno
aźno
Raczki
Myślęcin Aniołowo
Stara Różana
Pleśno
J. Sumowo Kamionka
Lubstowo
Oleckie
O
Olszewo
Gudniki
o
J.
Litygajno
Dobry
Biały
Bi
Dwór
ór
Elbląskie
a
Wopławki
Szczecinki
Łaniewo
wo
Łaanniewo
Poprzeczna
J. Kisajno
513
Świdry
Wolnica
Wol a
Jegłownik
Linkowo
BBor
Borki
ork
orki
ki
ki
Sedranki
J. Dru
Płociczno
Łyn
Lipowo
Łukszty
Kierwiny
Kruklanki Grądy Krukl.
Mazu y
Mazury
inn
Opin
Doba
Osiek
Stęgny
Worpławki
Jurki
Jurk
k
i
Karolewo
Pierkunowo
Sułowo
Kiwity
22 Jasionno
Bagatyńskie
Spytkowo
528
Parcz
Kraszewo
aszewo
as
wo
Gierłoż
rłowo
o
Orłowo
Bieniewo
Cieszyniec Bielica
Burdajny
Marianka
Żurawiec
Siemki
Bocwinka
Kłębowo
Bogaczewo
J. Olecko Wlk.
SątopyPieczonki
Czerniki
Jelon
lonek
Jelonek
513
Piotraszewo
tras
J. Bolesty
Węgle
-Samulewo
Duły
Gajewo
Węzina
Zabrowo
Doliw
Dol
Doliwy
Do
o
óżyn
żyn
Różyn
Kamionki
Klewno
Sątopy
592
J. Sołtmany
Podągi
ogórze
Miłogór
Miłog
M
Miłogórze
iłogórze
sie
Zalesie
Lubomino
Kożuchy Mł. J. Kruklin
Godkowo
Kłutajny
594
Gronowo
Kronowo
J. Dobskie
594
Troszkowo
Dłuźyno
Wójtowo
Krupin
Siejnik
J. Sy
Symsar
Rynie
Wajsznory
Prosity
J. Gawlik
Kana
Sołtmany
Rosochockie
Wapnik
Dunajek
Dunaj
Elbląskie Jezioro
Stare Pole
Wąsk Skowrony
Unikowo
Lądek
Tolniki Wielkie
Pieckowo a
507
ł Elblą
Lesiska
Martiany J. Dejguny Wrony
Owczarnia
51
Gronowo
a
Krosno
655
Jordanowo
Jorddan
ski
Całuny
Kożuchy Wlk.
jn
a
655
655
Wydmińskie
J.
Wronki
onki
on
PięknaGóra
Markowskie
Surowe
57
Kruklin
D
Krzewsk pochylnia
3
3
Ząbrowiec
Sławkowo
Święta
Święt
tta
Świętajno
Gawliki
592
Zawidy
Kłowki
Markusy
Franknowo
J. Tonka
Kochanówka
Ko
ochanówka
och
anó ka
Rogajny
Pietrasze
Orzechówka
J. Niegocin
Upałty Mł.
Święta
Lipka
Bezławki
Głodówko
Wiśniewo
Świ
Świętajno
J
J.
Smolajny
Kurian
Jelonki
Zwierzno
Żegoty
Grądki
Wilkasy
Rogiedle
Gudniki
Blanki
lanki
Jelenie pochylnia
Raczki
Kije
Salpik Sterławki
Mazuchówka
Sucholaski
Suryty
Su
Szaleniec
Lutry
Nakomiady
593
Kominki
Wilkowo
J. Szóstak
J. Dworackie Giże
Kwitajny
Rachowo
Wielkie
Praslity
Kąp
Oleśnica pochylnia
Markowo
Wieliczki
Kocibórz J. Dejnowo
Siedliska
Leginy
Stankowo Marwica
Piszewo
Wydminy
Kolno
Gorłówko
Cimochy
JJ.. B
Blanki
lanki
nki
k
Miłakowo
591
Gronowo Langanki
593
527
Szczecinowo
J. Luterskie
Łęgno
Brudzędy
J. Guber
Szczybały
Kąty pochylnia
Tłokowo
Tłłokowo
okowo
ow
7
Strużyna
Josno
Żuławka
Ełdyty
Samławki
Orzechowo
Bogaczewo
Zielonka
Kalnik
Pilec
adosłowoo
ad
RRadosłowo
Boża
Wólka
Knis
Kleszczewo
Międzylesie
Sztumska
Wierzbowo
Olszewnik
J.
Widryńskie
Kąty
Wilczkowo
J.
Legińskie
Wielkie
Koczarki
Szczepanki
Szcz
Skop
Krzywe
Śliwice
Pasłęcka
Gąski
Rychliki
Kikity
Rydzewo
Staświny
Jeziorko
661
Tejstymy
Buczyniec
Nowa Wieś Mł.
528
593
Pruska
593
Łężany
596
Niebrzydowo
Dorsze
Przytuły
Święty Gaj
Zawady
Ełckie
Bieniasze
527
pochylnia
Ławki
J.
Bukowo
Widryny
Czypr
Czyprki
Książnik
Kleszczewo
Barzyna
Orzechowo
Słabowo
Królewo
Turowo Mała
Wielkie
Sajzy
Budzisz
Kijewo
Ranty
Boże Szczerzbowo
59
Chojnik
J.
Kiersztanowskie
Kozin
Miłki
Miłk
k
ki
i
J.
Sunia
J.
Tejstymy
J.
Wuksniki
Krzyżany
Bągort
Kruzy
Milewo
Piaski
Wólka
656
Kwietniewo
Gorło
Podleśna Studzianka
Lepno
Drulity
Ruska Wieś
Głotowo
Burszewo
Tropy
Sambród
Roje
Krokowo
Kro
ok
ok
J. Łaśmiany
Bruk
Łączno
590
63
6
Jagodne Paprotki
Marzewo
Kwiecewo
Gołutowo
Jurki
Marcinowo
Kiersztanowo
Jesionowo
Sztumskie
Bęsia
Wyszembork
Stare
Juchy
Stara
Rudówka
Swobodna
Płociczno
Z
Zerbuń
Wielkie
Barcikowo
Biesowo
Derc
515
Włodowo
Skolwity
Ponary
Sądry
Szymanowo
595
5
95
643
Ramoty
Gra
Mikołajki
Ławki
Konopki
pki
Szestno
Świątki
Warpuny
J. Limajno
Węgój
Gisiel
B
Biała
Malinówka
Kalinowo
Straduny
Talki
526
Dzierzgoń
Wejdyki
Stryjewo
Lamkowo
Wielkie
Wi
kie
i
Kier
Kiersztanowo
Ki
r
Zelki
Waplewo
Marcinowa
ciinowa
Boguchwały
Bałamutowo
J. Salęt
Radosty
ń
Giży
Giżycka
o
Wieś
Polska
Prawdzisko
Chełchy
g
Małdyty
Połowite
z
J. Ryńskie
Zyndaki
Wielkie
Wola
Czerwonka
642
Popwo
Surmówka
W
Wilimy
Miluki
Golubka
Nowe Włóki
Szymonka
Prakwice zier Myślice
Gązwa
Kalisty
Danowoo
Pańska
Zalec
519
D
J. Juno
Różynka
Salęckie
Tuławki
Sętal
Przykopka
Oracze
Rutki N
16
Górkło
J. Narie
ne
Czarne
J.
Tałty
Brzydowo
Wola
W
Wipsowo
Zielony
Lasek
Morany
Wielki Dwór
J.
Gieladzkie
Bredynki
Ublik
blik
J.
Buwełno
Lubochowo
Dobrocin
Muntowo
Wysokie
Kronowo
Grabnik
Dąbrówka
Wilnowo
Skomack
Wilamowo
530
Latkowo
Olszewo
Sędki
J.
Skomętno
Pustniki
Jarnołtowo
Jora
J. Tałtowskie
Stanowo
Użranki
Młynik
Skolity
Woszczele
Kretowiny
Siedlisko
Cierzpięty
Wielki
Zajezierze
Stare
Gołogóra Bukwałd
Jeziork
Sople
Wielka
Marcinkowo
Barty
Spręcowo
J. Dadaj
Dad Najdymowo
J.
Ostrów
Jędrychówko Raj
Najd
Gady
Pisanica
Miasto
Rogale
Buczki J. Selmęt Wlk.
Woźnice
Milikowo
Chrzanowo
Bramka
Drozdowo
Linki
Bajdy
Bagienice
Góra
Tywęzy
Różnowo
Tałty
Sorkwity
Ruda
Woda
J.
Żabi
Róg
m
mso
owo
Ramsowo
Rożyńsk Bartosze
Bądki
16
Łomy
Folwark Przezmark
Balewo
J. Czos J. Juksty
Borzymy
J. Orzysz
Barczewko
Rz
Rzeck
J. Tyrkło
Grabówka
4
4
Girgajny
Faszcze
Brąswałd
Mrozy Wlk.
Wenecja
Monosterzysko
Karwie
Mostkowo
J. Białe
Biedowo
Dadaj
D
Dad
adaaj
519
Pomiany
Kosewo
519
Półwieś
Ruszajny
J. Druglin
Szymonowo
Zawroty
Nowe Kawkowo
Florczaki
Słupy
Wielkie
Baranowo
Lampackie
J.
Chruściele
Koziki
Ogródek
J. Balewskie
Gajdy
16
J. Wadąg
J. Marąg
Mazanki
Chmielewo
Ruś
J. Łuknajno
Nowy Probark
Stary
Stacze
Strzelniki
Zabrodzie
Talusy
Makosieje
Stążki
16
Dywity
Cieszymowo
Szałstry Jonkowo
Słonecznik
Borki
Jędrychowo
Bargłów Koś
Kieźliny
Tuchlin
J. Gil
J. Ewingi
Wilimowo
Prawdowo
Dzierzgoń
Wierzbowo
Szarejki
Kosewo
J. Orzyc
Wielkie
Sypitki
527
Dziubiele
Maradki
Prośno
Kałęczyny
Rodowo
Grabowo
Okartowo
Regiel
Wieś
Ruska
Gniazdowo 59
Górne
Wołowno
Klusy
16
J.
Stackie
Rąbity
Las
Borowski
Łęgajny
Szwejkówko
Mortąg
Jakubowo
Tumiany
61
Kobułty
Dobrzyki
Zełwągi
Stawek
Botowo
Wierzbiny
J. Długie
Liksajny
Jakubowo
Giedajty
J. Lipińskie Mostołty
Nowa Wieś
527
J. Rucewo Wlk.
Kierzbuń
Nowe
Brejdyny
Białka
Krupoliny
Wójtowo
Wólka
Wiśniewo
Łukta
Lipowo
J.
Piłakno
Wrzesina
Ełcka
J.
Jaśkowskie
Jaśkowo
Rozogi
Rasząg
Guty
J. Krzywe
515
522
Barszcze
Ostrów
Warkały
Tarda
Majdańska
J. Rajgrodzkie
Labuszewo
Bartołty
Ełckie
Mojtyny
Pelnik
Gaudynek
600
Mikołajs
kołaj
J. Mikołajskie
Mokiny
609
Stękiny
Pieckowski
Śliwa
Majdany
65
Jedzbark Wielkie
Szklarnia
Łupstych J. Krzywe
Eł
J. Śniardwy
Obrzynowo
Popowa
Wola
Rymki
Wier
Wie
er
r
ba
Wierzba
Worliny
J. Bądze
k
520
Leszno
Dłużec
J. Gardyńskie
ardyńskie
Rumy
Kwik
Wielkie
Boreczno
J. Isąg
Bajtkowo
Kopijki
Tabórz
Rentyny
530
Jerzwałd
Rybno
Bemowo
16
Krzywy
Dolina
Rajgród Dręstwo
Iznota
Gisiel
531
Piersławekk
Podłazy
Popielno
Popie
p
Bobry
Łysonie
Zatoka
J. Płaskie
Piskie
Kamieniec
Róg
J
Woryty
Kociołek
Długosze
Targowska
Ostrykół
.S
Bynowo
Plichta
Bobrówko
obrówko
Galindiiaa
Galindia
ka
J. Dręstwo
Łęguty
Patryki
Prabuty
ze
w
Rakowo
Piecki
Szlachecki
ó
Miłusze
l
J.
Białe
Wola
Grądy
a
Sąpłaty
Dobry Lasek
ek
lą
Czarna Wieś
st
Nowy Most
Dzięk
Małe
gW
Bieńki
667
J. KLebarskie
Rydzewo
Goleń
Szczęsne
Gubławki
Prejłowo
Zdory
Kocioł
J.
Gietrzwałd
Karnity
Zieleń
Warlity
Stankowo
Podjezioro
Wieprz
Prostki
Łupowo
Be dany
ny
J. Bełdany
Bronowo Różnowo
Naterki
ie
Klewki
Krupin
Kadzidłowo
zidłowo
wo
Cierzpięty
57
Piławki
ba Gant
Urowo
Pogorzel Wielka
63
Wielimowo
J. Serwent
Kałęczyn
521
21
Rapaty
Sząbruk
J. Pauzeńskie lki
nt
i
Siemiany
Bełda
Giławy
Chmielówka
Ka
Kamień
mień
Tomaszkowo
Rostki
522
Zalesie
Bogusze
or
J. Gil Wlk.
Susz
Nawiady
Bartąg
Linowo
53
Św Drygały
Biesal
Tomaryny
Miecze
ak
Dłużki
Woźnawieś
Purda
Wałdowo
Jebramki
Mojtyny
Olbrachtówko J. Januszewskie
J. Seksty
Zalewo Liwa
Szczechy Wlk.
Dybowo
J. Rańskie Rańsk
Piaski
P aaski
Pia
Kaletka
Pęglity Unieszewo J. Wulpińskie
Machary 601
Gorczyce
Bartążek
Sąpy
Wejsuny
Ukta
Rusek
Wielki
Żurejny
ś
Kołodzieje Małe
Januszewo
Jegrznia
51
Stoczek
Marcinkowo
Kaborno
Różyńsk
Zalesie
Trzonki
o
Dźwierzuty Targowo
Gągławki
J. Sarąg
Dorotowo
R
Krutyń
610
6
10
J.
J. Nawiady
Ulnowo
Jeleniewo
Wielki
J. Drwęckie
Brusiny
Jawty
Ruda
Kowale
Stare Jabłonki
Boguszewo
J. Jegocin Karwik
Orzyny
Grzegrzółki
sk
J. Mokre
Miętkie
Biebrza
Babięta
Dmusy
i
Wielkie
J. Borowe
Rybitwy
Kajkowo
J. Kalwa
Ruś
Guzowy Piec
Falknowo
Wojnowo
Dąbrowa
St. Kiełbonki
Oblewo
Orłowo
Morliny
5
5
Tyrowo
Makowo
Łupki
Piotrkowo
Snopki
Sokoły
Szymany
58
Elganowo
Mańki
Idzbark
J.
Łęsk
58
Górki
Parwółki
Wymój
Ełk
Samborowo
Popowo
Jeziorne
Frednowy
Redaki
Stankowo
Kruszewo
Białoszyce
Marksewo
arks
ks
ew
ewo
e
Zyzdrój
Nowy
Zgon
Tynwałd
Kocioł Duży
Nowa Wieś
Stawiguda
Ornowo
J. Sasek
16
Gardzień
Po
Powałczyn
Ostrowin
Bęćkowo
Tomaszyn
J. Kośno
521
Wirwajdy
Wojewodzin
Szałkowo
J. Leleskie Wielki
J. Zyzdrój
J. Zdrużno
Miodówko
Klimy
Grabin
Ruda
Skarżyn
J. Ustrych
Leleszki
Szymbark
Kaliszki
Wielki
Mar
soby
oby
Marksoby
J.
Brzydowo
J. Gromskie
Franciszkowo
Elgnówko
Przykop
Pranie
Skaje
Tylkowo
Trelkowo
J. Jeziorak
Jabłoń
BoczkiŁęgowo
Ząbrowo
Kożuchy
Sta
S
Stare
St
tare
Kiejkuty
Grom
Rudzienice
Stare Guty
Dybowo
Pławty Wielkie
Ś
J. Świętajno
Smykowo
Łajs
598
-Świdrowo Wierezbowo
Szczepkowo J. Łabedź
Kraplewo
Szyldak
Gryźliny
Spychowo
Kobylocha
Bełcząc
Ameryka
Reszki
Wigwałd
J.
Wałpusz
J Wa
Wałłpusz
Wiartel
Gołdowo Osa
58
Sojczyn Borowy
Racibór
Szymki
Zielonowo
Piasu
sutn
no
Piasutno
Butryny
Narajty
Kisielice
Mątki
Durąg
Wałpusz
łpusz
J. Pogubie Wlk.
Dębówko
Waplewo
Rudno Dziadyk
Pluski
Borki
Krzyże
Bałdy Piec
Jaśkowo
Jurgi
Limża
Kałduny
Laseczno
Jeru
Je
eeruutk
utki
Jerutki
Kolonia
Małszewo
J. Nidzkie
Niećkowo
Mierki
Nowa
Kumielsk
Zielkowo Lipowo
Ryn
Jędrychowo
Lemany
ne
Sawica
Burdąg
Waszeta
Naprom
7
Pogubie
Zamordeje
Rychnowo
59
Kaletka
J. Gim
Liski
Ciemnoszyje
Świętajno
Św
ę j o
63
Stradomno
Olszyny
Średnie
Kędziorowo
Królikowo
Mózgowo
Pietrzwałd
Niedźwiadna
542
Karwica
Kowalewo
Bogumiły
Ławice
Rożental
Wikielec
Nowy Dwór
Szczepankowo
Zgniłocha
J.
Dłużek
Białogardy
Trupel
Tu
Brajniki
Dawidow
Cwaliny
Świerkocin
Stare
Drwęck
Długi
Grabowo
Dylewska Góra
roś
Czarny Piec
Karaś
Faryny
Wąsosz
Ry
Jeruty
ut
Jeruty
J. Karaś
536
Swaderki
l
Uściany
Białaszewo
Borek
x 312
Kazanice
Witówko
bn
Osowiec
Krzywka
Milewo-Gałązki
Goryń
Wawrochy
Surały
Kurki 58
Dylewo
Szwarcenowo
Wałdyki
Ciesina
15
Goniąd
Pogubie
Nadrowo
Turośl
Wysoka Wieś
Pawłowo
Modzele
Warchały
668
53
Narty
Kunki
Kokoszki
Tylne
Wólka
Glaznoty
J. Kiernoz Wlk.
Byszwałd
Rudka
Kumelsk
Żebry
Dłużek
Pacółtowo
Hejdyk
Przyborowo
Jamielnik
Piotrowice
J.
Maróz
Wonno
Gierzwałd
Niedźwiedzie
Zdunowo
Szczycieńska
Kwiatuszki
OsowiecNatać Wielka
Selwa
Złotowo
Jedwabno
Je
JJed
edwabn
ed
edw
edwabno
bno
o
Nowee
Występ
Duże
Jeże
Stare
Rodzone
Klonowo
Klimaszewnica
Wielkie
-Twierdza
Marózek Lipowo
Brzeźno
Ławsk Wis
J. Sasek Mł.
Borowe
Borow
owe
Bagno
Frygnowo
Wały
Kowalik
Krotoszyny
Piduń
Nowiny
Gawrzyjałki
Kiełcze
a
Wilamowo
Łyńskie
Wykowo
Grabowo
Podlasek
SSzuć
uć
Radomno
J. Mielno
Maróz Kurkowskie J. Morze
Jabłonka
Niecki
Spaliny
Wygoda
537
Żadzie
Czerwonki
537 Mielno
Rozogi
Gryźliny
R
Owieczki
Lachowo
Zimna
oz
Szymany
Sasek Mały
Małdaniec
Omu
Waplewo
Wielkie
Tułodziad
og
Osówko
Stębark Tymawa
Fijewo
6
6
lew
Łączki
Marłwałd
Bolejny J. Brzeźno
a Klon
Świdry-Dobrzyce
Biskupiec
Sampława
Łacha
Jagodziny
J. Omulew
Downary
Szymanki
Rek
Rekownica
Leman
Łodwigowo
Bielice
Lekarty
Wincenta
Lipowiec
Wikno
Nowy
Słucz
Witramowo
Siwki
Wiszowate
65
Chrośle
Samin
Sumin
Grunwald
Kot
Szczepankowo
Tuszewo
Mścichy
Szk
Ksebki
61
Dwór
Skarlin
Zabiele
Karwowo
Radostowo
538
Prątnica
Kulesze
Lipinki
wa Piątkowizna
RydzewoSKALA 1:400 000
508
Dąbrowy
7
541
Czerwone
Krysiaki
Borowina
J. Dąbrowa
Rumienica
Kucbork
Kozioł
Skroda
Zimna Woda
Orłowo
Wilamowo
-Świątniki
Łążyn
Bratian
Ostrowite
Łuka
Koniuszyn
57
Zieleniec
Wesołowo
Wesoł
sołow
oło
J. Skarlińskie
Glinki
Zalas
Łąkorz
Elgnowo Mała J. Dąbrowa
Wielka
Jesionowiec
Radziłów L E G Okrasin
Frąknowo
ENDA
Duży
Wielka
J. Płowęż
Turowo
Kołodzież
Gardyny
Łyna
Romany
Lejkowo
647
Lewałd
Waszki
Świniarc
Głuch
Zwinarz
Mikołajki
Racibory-Jurgi
Wawrowice
Wały
Niedzwiedź
Mroczki
Dąbrówno
545
Januszkowo
wo
Tylice
Pełty
Wielki
538
Księży
Lasek
Wolkowo
Zabiele
Leszcz
J. Kownatki
Jankowice
Dobrzyń
Do
Stary
Wietrzychowo
Łąkorek
647
Zaskrodzie
Dzierzbia
Wejdo
Chojnowo
Dzięk
Grodziczno
Cieloszka
turystyczna
Informacja
Drogi krajowe
16
Rumian
Marzęcice
Myszyniec
Obrytki
Cieck
Wielkie
Rączki
czki
cz
Ptaki
Łoje-Awissa
Naguszewo
ownatk
k
i
Kownatki
Kalbornia
Lesiny
Napiwoda
Ostrowite
a
Przytuły
Hartowiec
648
d
Wielbark
Bałówki
o
Turośl
r
645
Wielkie
Myszyniec
Wądzyń
J. Głowińskie
Szkotowo
Szk
kkot wo
Sk
Cyk
Trzcianne
648
Borkowo
Ruszkowo
538
Zamki Zubole
Przeździęk
Cedry
Kurzętnik
Drogi wojewódzkie
Sędrowo
Pluty
J. Rumian
527
Buk Góralski
Tereszewo
Janowo
Waszulki
Łyse
Wielki
Kolonia
Poryte
Dęby
Bogusz
Ruskowo
Gwiżdziny
Supy
Ostaszewo
Dziurdziew
Dziurdziewo
urdziew
wo
w
Olędry
Jeglia
Olszewo-Góra
Rybno
Litwinki
Litw
Bartoszki Więckowo Muszaki
Wielbark
Ciche
Górale
Nielbork
Włościańskie
Nowa Wieś
604
Mroczenko
Wykrot
Czarnia
Jagarzewo
Korzeniste
Szczupliny
Łasewo
Grzybiny
Fortyfikacje
Wydmusy
P
Rynek
Cieciory
J. Ciche
Gronowo
Drogi lokalne
Piwnice
Serafin
Rogóż
Krzemieniewo
Szafarnia
i sa
Prusy
Orlikowo
Czarnia
Grzegórzki
Stare Bajki
Lipniak
Puchałowo
Wierzbow
Wierzbowo
zbowo
Grądy
Karwowo
Witynie
Wielkie
Kubrzany
Rozdroże
rożee
Mroczno
541
Szorce
538
53
Bratuszewo
Uzdowo
Jurzec
Włościanski
Tuczki
J.
Zawadzkie
Lipniki
RudaKonojady
Żabiny
Róg
Bajki Z
Mocarze
Mały
Poredy
O
Kiełpiny J. Tarczyńskie
Zastawie
Zalesie
Obiekty zabytkowe
Trzcin
614
mu
Myślęta
Brzozie Lubawskie
-Skroda
Linie kolejowe
Kąty
Piątki
Piątk
J. Sosno
Gołębiew
Gołę
Gołębiewo
o
wo
Bandysie
Mącice
Zbicznu
lew
Płock
Kuzie
Krynica
Baranowo
Górowo-Trząski
Janowo
Pielgrz
Pielgrzymowo
z
Tarda
C-4
Jelenie
B-3
Ryn
H-3
Dylewska
Góra
C-6
Olsztyn
E-4,5
Babiak
D-2
Lidzbark
Warmiński
E-3
Surowe
Pokrzydowo
W
J.
Grądy
Kramoszewo
Koszelewy
Brzozie
Burzyn
Sumowo
e
Zaręby
Jedwabne
Jozgarka
Zagrzewo
Kanigowo
Boleszyn l
Tolkmicko B-2 GórkiSamborowo C-5
Dywity E-4
Olsztynek D-6
Lipowo C-6 Baba
648
Boręk Banie Mazurskie J-2
Olszyny Jelonki B-3
Kruszyn
Janczewo
-Sypniewo
Wach
Sugajno
645
Wądzyń
Długie
Wielki
Ryki-Borkowo
państwa
Granica
Muzea
Janowiec
Kozło
K
Kozłowo
ło
owo
Turza Wielka D-7
Jerzwałd B-4
Samolubie F-2
Działdowo D-7
Orłowo E-6
Barciany H-2
Litwinki E-7
Nowe
Szczepkowo
Brzezinki Bachotek
Wąpiersk
668
Rogienice
7
7
Gralewo
Głęboczek
Ciechanówko
Rutkowskie
Janówko
542
Opaleniec
Gawrychy
Krukowo
543
Zanklewo
Borowe
Kościelny
Trygort
I-2
Jeziorany F-3
Sampława
Dzierzgoń A-4
Orneta D-3
Barczewo E,F-4
Lubawa
B-6
Nowa
Dobry
Las B-6
Turza Wielka
Krasnołąka
aasnołąka
snołąka
ka
Szafranki
Wielkie
Dobrzyjałowo
Kulesze-Chobo
Kiśielnica
Jeleń
Zaborowo
Brzeziny
53J-3
Zawady
Słup
Kotowo Plac
Murawki
Wieś
J. Bachotek
Jajkowo
Stary
545
Tynwałd
B-5
Jeziorowskie
Sądry
H-4
Elbląg
A-2
Orzysz
J-4
Bartoszyce
F-2
Lubomino
D-3
Kownaty
Chludnie
Łaz
Nowa Wieś
Łaziuki
Golonka
Bobrowo
Kruszyny
Campingi, pola namiotowe
Granica województwa
Zdziwój
Karbowo
Giełczyn
Niedanowo Powierz Safronka
Ukta H-5
Jeże I-6
Sąpłaty F-5
Ełk K-4
Ostróda C-5
Bezledy E-1Rzodkiewnica
Łajsy D-2
Leżno Wielkie
Świecie
Turza Mała
Pokrzywnica
Laskowiec
Podgórze
Dębniki
Szlacheckie
Grale
Płośnica Skurpie
Brodowe-Łąki
Szk
Burkat
Sieborczyn
Budy
Guty
Wielka
Morgowniki
Chorzele
Uzdowo
D-7
Jędrychowo
A-5
Sąpy
B-5
Frąknowo
D-6
Owczarnia
H-3
Bezławki
G-3
Łężany
G-3
Stara
Wieś
w
Szkudaj
Niecioce
a
Piasecznia
Samin
Wlewsk
Zgniłobłoty
Sarnowo
Zajki
Czarnockie
Zaborowo
LaskiH-3
Pruskołęka
WaplewoCzarnocin
D-6
Jonkowo D-4
Sępopol F-2
Frombork B-1
Parcz
Bęsia F-3,4
Łodwigowo
D-6
Olszyny
Rudki
Tatary
Granica Warmii Kurpiki
Zbójna Słabowo H-3
Niskie
Duczynin
Srebrowo
Radoszki
jachtowe
Przystanie
P
Strękowa
Wejsuny
I-5
Kadyny
B-2
Galiny
F-2
Pasłęk
B-3
Biała
Piska
J-5
Łukta
D-4
Kierzek
ł
Ł
Jednaczewo
ąd
Bielawy
Jeziorko
Mątwica
Grążany
oje
Wielkie
Kadzidło
Wizna
Nowa Wieś
Targonie
Raszujka
ow
Góra
Gąski
Cielęta
Rembieli
Przełęk
we
Rudniki
Płoszyce
Węgorzewo I-2
Kadzidłowo H-5
Słonecznik C-4
Gietrzałd
D-5
Pasym F-5
Białoszyce A-5 ŻelaznaŁyna E-6
Krokowo
Małki
nic Kalisko
Sierki
Cibórz
Brzozowo
15
Wielka
-Rządowa
Wielkie
k
544
a
Napierki
Duży
Wiktorzyn
645
544
Wielbark
F-6
Kaliszki
J-5
Smolajny
E-3
Gierłoż
H-3
Pawłowo
D-6
Biskupiec
(Reszelski)
F-4
Mamerki
H-2
Granica Mazur
Maje
Jamielnik
Piątnica
Krzynowłoga
Oborczyska
Przystanie żeglugowe
Nowe Łaszewo
648
ida
Olszewka
a
Pląchoty
N
Dąbrówka
Klonowo
Nowy
Dwór
w
c
Wysoka
Purgałki
Kisiny
Wieliczki
K,L-3
Kalinowo
L-4
Sople
B-4
Gierzwałd
D-6
Piecki
H-5
Biskupiec
(Pomorski)
A-6
Mamonowo
C-1
e
Kupiski
Wlk. Łęck
Wielka
Gleba
Gródki
Świerczyny
Kramkowo
Ziomek
Poduchowna
Mszano
Grabowo
ar
Miesiączkowo
Stare
Rycice
wę
Konopki
JankowoGrzebsk
Nowe
Łopuchowo
W
Wieczfnia
Białuty
Podgóż
Połoń
Dr
Parciaki Giżycko I-3
Wierzba H-4
Kamieniec A-5
Sorkwity G-4
Pieniężno D-2 N
Bisztynek F-3
Skorupki
DylewoMarcinowa Wola I-4
-Pokrzywnica
kra
-Młodzianowo
Cieszyny
Chlebiotki Stanice
544
wodne
Kościelna
Przejścia
graniczne
Czartoria
Gorczenica
Nasiadki
Gruszka
Księży
Brodowo
Jastrzębie
Wilczęta C-2
Karnity B-5
Srokowo H-2
Glaznoty C-6
Pieresławek H-5
Bogaczewo B-3
Markusy
A-3
Nowe Brzozowo
Lelis
J. Gorznieńskie Bryńsk
Żelechy
Bronowo
Stare Jeżewo
Kurki
Świniary
Środkowe Piękna Góra K-2
Szczuka
Krajewo
Chudek
Dwór
Małowidz
Jabłonowo
drogoweGrądy-Woniecko
Cirpięta
Wilkasy I-3
Karolewo H-3
Spychowo H-5
Głotowo D-3
Bogaczewo I-3
Marwica B-3
Pusta
541
Słoszewy
Dźwierznia
Długokąty
Łaziska
-Kolonia
Zawady
Wielkie
Czarnotrzew
Górzno
Dłutowo
Miastkowo Stańczyki L-1
Cibory
Dąbrówko
Kuklin
Wlk.
Łęck
C-7
Kąty
B-3
Gołdap
K-1
Piławki
C-5
Boreczno
B-4
Marzewo
B-3
Kretki Duże
560
Kosaki
Kupno
Ulatowo-Pogorzel
Rzeki,
kanały
Drozdowo
Chojny Młode
Ulatowo-Adamy
Ożary
Drogoszewo
Dzierzgówek
Gotkowo
61
Chmieloń
Niechłonin
Gołęckie
Narzym
Giżyckoarew
Durlasy
Oberwia
Wojnowo H-5Zawady
Stare Jabłonki D-5
Godkowo C-3 Baranowo Kętrzyn H-3
Pisz I-5
Bramka C-4
Mażany
H-3
Zieluń
Rywociny
Łapinóżek
Wronka
Uniszki
Księte
Wielki
N
Kalinówka- Wielkie
8
Wawrowo
Konarzyce
Olszewka
Gnojno
Wolisko
J-3
Kiełpiny
C-7
Stare
Juchy
J-3,4
Grabin
C-5
Pluski
E-5
Braniewo
C-1
Mikołajki
H-4
Wąsosze
Karw
Piekiełko
Rodziki
Zawadzkie
zabudowany
Teren-Basie
Goski-Wąsosze
Krutyń
Iłowo-Osada
Pszczółczyn
Łęg Przedmieście Płoskinia C-2
Łążek
Osiek
Duże
Wopławki
H-3
Kisielice
A-5
Stawiguda
E-5
Grabowo
J-2
Bratian
B-6
Milejewo
B-2
Kretki Małe
Zalesie
Jastrząbka
Rakowo-Czachy
Szczepankowo
Podgórze
Dzieżgowo
Wyszel
Krzynowłoga
Jednorożec Grodziczno B,C-6
J. Mamry Jeziora
Krajewo
Petrykozy
Konopały Nowe
Rydzewo
Szwendrowy
Giełczyn
Krępa
Świedziebnia
Wozławki
F-3
Kociołek
Szlachecki
I-5
Sterławki
Wielkie
H-3
Płośnica
C-7
Brąswałd
E-4
Miłomłyn
C-5
Krop
Windyki
-Osada
Dłutówka Grabówek
Zembrzyce-Króle
Mała
Pniewo
Budy Prywatne
Szumsk
Most
Wąpielsk
Janowo
Kobylaki-Szczepanki
Woźnice I-4
Korsze G-2
D-6
Grodzisko J-2
Pogrodzie B-2
Brodnica A-7
Miłakowo C-3 Teodorowo
Rutki-Kossaki
Łątczyn Stębark Tarnowo
Sarnowo
Kobylin-Borzymy Gajk
Czaplice
Kośiły
Nowa
Sławogóra
Kęczewo
Wydminy
J-3
Kowale
Oleckie
K-2
Stoczek
Klasztorny
F-2
Gronowo
Elbląskie
A-3
Popielno
I-4,5
Brzeźno
Łyńskie
E-6
Miłki
I-3
Włościanski
63
Mężenin
Ołdaki
Kłuśno
Strzygi
Wólka Rakowska
Zduny Okalewo
Koziki
8
8
616
Turza
Miejscowości
Wysoka Wieś C-6
D-7Wieś Zach.
Stopki G-1
Gródki C-7
Pozezdrze I-2
Buczyniec B-3
Młynary B-2
Nowa
679
Dębsk
Gościeszka
Romany-Sebory
RóżaniecKozłowo
671
Lasy Stare Grabowo
Łanięta
Kołomyje
Długie
Ruszkowo
Pruszki
Grunwald
Wierzowo
Dębnik
Wielka
Osówka
oznakowane
Płocziczno
Rzęgnowo
Zajezierze B-4
Kurzętnik B-7
Suchacz A-2
Grunwald D-6
Purda
F-5
Budry I-2
544 Morąg C-4
Puchały
Michałki
Dzbenin
Chojnowo
Zabiele
563
Wygoda
Wielkie
J. Dłuskie
piktogramami
Drążdzewo
Jastrzębiec
Zofiewo
Marianki
Zalewo B-4
Kraplewo C-5
Susz Dębowo
A-5
Gryźliny D-5Grabowo
Pranie H-5
Bynowo C-5
Morliny C-5
Garlino
57
Szła
Lipa
Stare Wnory
Gulbiny
Czajki
Zielona
Lipowiec
Szydłowo
Kleczkowo
Raki Górowo Iławeckie E-2
Wojnówka
Truskolas
Sinogóra
Radomin
Racibory
Wiadrowo
Pawłowo
Ruzieck Krosno B-3
Radgoszcz Zatoka C-5
Sząbruk D-5
Raczki Elbląskie A-3
Całuny B-3
Mostkowo
D-4
Mleszczówka
Borkowo
Trasy kajakowe
Olszewo
Borki
Czyżewo
Karolewo
Stary Susk
CzachyBądzyn
-Lochy
Kościelny
Kościelne
Mchowo
Elbląg
KozikiZielonka
Pasłęcka
B-3
Krosno
D-3
Szczepanki
J-3
Grzechotki
C-1
Radzieje
H-2
Cierzpięty
I-4
Mrągowo
G-4
544
Wnory
Boksy
Sodłowo
Stara
534
Kuleszewo-Szajec
Wę
Kołaki
Podkrajewo
Brudnice
Amelin
7
Szlak Kanału Elbląskiego
Syberia
PoryteGucele
Grądy
Olsztyn
gie
-Konopki
Ostrowite
Wiechy
Żytkiejmy
L-1
Kruklanki
I-3
Szczytno
F-6
Guzowy
Piec
D-5
Rapa
J-1
Dąbrówno
C-6
Nadbrzeże
A-2
Kępa
Giednio
Niegocin
Rypin
rka
Rzekuń
Cieszki
Żuromin
-Jabłoń
Zbrzeźnica
Śniadowo
Wiśniewo
Kołaki Kościelne
Nożewo
626 I-3
Bartniki
Okalewo
Stępowo
Mamina
Żywkowo
E-1
Kruklin
Szeska Góra
Ignalin E-2544
Reszel G-3
Dobre Miasto E-3
Nidzica E-7
Kijewice
Pętla Grunwaldzka
MięczkiK-2
Ziemaki
534
PiegłowoOlszewko
Brzuze
Troszyn Dąbek
Grudusk
Bogurzyn
Raczyny
Żebry-Stara
Kulesze
Zamość
Wyszyny
Warszawa
Mostkowo
Pietrzyk
-Wieś
Krutyń
H-5
Szymbark
B-5
Iława
B-5,6
Rozogi
H-6
Dobrocin
C-4
Nowe
Miasto
Kosiny
Krasnosielce
Czernice
Olszewo
Obrąb
Godziszewy
Ugoszcz
Wieś
Nidzgóra
Kościelne
563
Wiśniewo
Kościelne
Bruszewo
Szlak Kopernikowski
Bartoszowe
Rabędy
ChodkowoKrzyżany H-3
Świątki D-4
Iłowo-Osada
Ruciane-Nida
H-5
Dobrzyki
B-4
Lubawskie B-6
Sokoły
Borowe
627
PieniceD-8
Przywitowo
61
Poniatowo
Borzymin
Stara
Chrostowo
-KuchnyE-5
Nowe Garkowo
Dylewo
544
Kowalki
KalinowoŁysakowo
Kurki E-6
Święta Lipka G-3
Janowiec Kościelny E-7
Rybno C-7
Dorotowo
Ogonki I-2
Słupsk
Kosiny
Stare
Szlak
Fortyfikacji
Mazurskich
678
Perk
Proszkowo
Jastrzębska
556
Żale
Chromakowo
Dąbek
-Sołki
Skrwitno
Nowy
Solec E,F-7
Laseczno A-5
ŚwiętajnoPiski
G-6
Janowo
Rychliki B-3Stare Janki
Drulity B-3
Ogródek J-4
Borowe
Dzielin
Sypniewo
-Ma
Szczodruchy
Nadróż
Wola
Borowce
Chomsk
Stylągi
Skurdzawy
Ruż
Rostkowo
Kaczynek
Suche
Nowe
GołaszeStara
Ruś
Szreńsk Kowalewo
Wojnowo
Świętajno K-3
Jarnołtowo B-4
Okartowo I-4
Kołatki
Ruda
Jarnuty Rychnowo D-6
Żurominek
Karwacz Dubeninki K-1
Zambrowska
Zamość Lelkowo D-2
Pręczki
Przeradz
Leśniewo
Nadrowo
-Puszcza
Mościska Chrapoń
677
541
Jabłonka
Lidzbark C-7
Jedwabno F-6
Rydzewo I-3
Dylewo C-6
Olecko K-3
Leszno
Dwo
Dobrzankowo
Rochnia
ŻochyŚwięty Gaj A-3 Andrzejki
Jachuty
Pole Bitwy
Grunwaldzkiej
Wielki
Elbląski
Sadykierz
Dolne Kanał Koziczyn
Sławkowo
Kaskowo
Małocin Olsztyn
Strzałkowo
Mazury
Stary Podoś
Gąsewo
Lipianka
Strzeszowo
Liberadz
Kościelna
Borowo
560
Szczepanki
Małe
Golany
Konopki
Dzwonek
Zombrzyca
Obory
Jabłonkq
Głębocz
Poduchowne
Orz
Wróblewo
Bobin
Długobórz
Rogowo
Płomiany
Sosnowo
Dunaj
616
Rogówko
Wielki
Lutocin
Rząśniki
Madusy
Stawiszyn-Łaziska
Zawady
Wola
Gniazdowo
J. Urszulewskie
Gostkowo
Lipa
Jabłoń
Bogata
Bramura
Dąbrowa
Ostrożne
Czerwin
66
Zeńbok
Lubotyńskie
Wielkie
Młynarze
Dworskie
Wierzbowska
Kobyla
Żabin
Drogiszka
Kościelna
Stawęcin
Stary Kobrzyniec
8
Zi l
C
kD ż
l
Szczurkowo
Ostre Bardo
Ły
na
IA
Morąg
oń
OLSZTYN
Olsztyńskie
Łyna
J. Łańskie
Biała Piska
Puszcza
Piska
Szczuczyn
Kolno
Stawiski
Orzyc
Myszyniecka
Nowogród
ga
zo
Ro
Działdowo
Or
zyc
ŁOMŻA
Ga
ć
a
nic
pie
Ry
OSTROŁĘKA
Mła
wka
Przasnysz
Slina
Czerwony
Bór
Zambrów
C
D
zy
c
Nar
ew
a
kr
W
B
M
Puszcza
Mława
A
Biebrzański
Park
Narodowy
Bie
brz
a
Ły
na
Grajewo
Pisa
Szk
otó
wk
a
kie
Pisz
ica
Wałpusza
We
l
Ełc
Orzysz
Sawica
Drwęca
Brodnica
M
Nidzica
EŁK
Bieb
rz a
wę
ca
Dr
sz
A
el
W
Nowe Miasto
Lubawskie
Z
ierz
e
E
F
G
H
Wysokie
Mazowieckie
I
E
u
J. Pl
ca
wę
Szczytno
Lubawa
U
Ruciane-Nida
Pasym
Dr
Olsztynek
Iława
Lidzbark
Mrą
s
w
go
e
i
k
jez
liń
Jeg
n.
Ka
Ostróda
ka
słę
Pa
Iła
e
i
k
ws
Ba
zi
J. Je
lk.
ięty W
J. Bab
Miłomłyn
R
Mikołajki
Dy
ek
tęż
ar
rz
g
Barczewo
J. B
e
z
r
Pojezie
Biskupiec
me
r
Zalewo
Ryn
Mrągowo
Pojezierze
Po
Grunwald
Pasł
ęka
na
Ły
P
oje
zie
e
z
r
Y
Olecko
ga
Le
JJeziorany
Je
iora
Giżycko
k
Eł
Dobre
Miasto
Puszcza
Borecka
J. J
ag
od
ne
Pasłęk
J.
Dz
ie
Jezior
a Mazurskie
Pis
a
Kętrzyn
Reszel
Wie
o
żn
Bisztynek
H
na
Guber
Orneta
Lidzbark
Warmiński
r
Cza
Elma
Pasłęka
Węgorzewo
Kor
Korsze
ors
rssze
ELBLĄG
No
gat
Sępopol
Ba s
Bart
Bartoszyce
Sa
jn
a
da
Bau
Pieniężno
apa
Gołd
Warna
Górow
Górowo
rrowo
Iławeckie
Gołdap
ęc
ek
Basze
lkie
Malwity
Toprzyny
i
rsk
azu
łM
na
Ka
Tolkmicko
Bezledy
Orsy
Sów
Sówk
Sówki
Krutynia
Wi
Stępień
ka
ów
ew
Z al
Grądowo
Krzewno
Lipowina
BWyszkowo
an
Wola
Lipowska
54
Frombork
y
śl an
na
Przebrno
J
K
L