RAPORT Z WYKONANIA „PROGRAMU OCHRONY ŚRODOWISKA
Transkrypt
RAPORT Z WYKONANIA „PROGRAMU OCHRONY ŚRODOWISKA
Załącznik do Uchwały Nr VIII/ /11 Rady Powiatu w Koszalinie z dnia 29.06.2011 r. RAPORT Z WYKONANIA „PROGRAMU OCHRONY ŚRODOWISKA dla POWIATU KOSZALIŃSKIEGO” za lata: 2009-2010 Wydział Środowiska, Rolnictwa i Leśnictwa – pod .kierunkiem: Anny Chmielińskiej – Bernackiej – Dyrektor Wydziału ŚRiL czerwiec 2011 r Raport z wykonania „Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Koszalińskiego” za lata 2009-2010 SPIS TREŚCI Podstawa prawna sporządzenia raportu ................................................................................................. 3 1. Metodyka sporządzenia raportu. ..................................................................................................... 3 CZĘŚĆ I Ogólna charakterystyka powiatu koszalińskiego - opis stanu środowiska przyrodniczego ... 4 1. Położenie administracyjne i komunikacyjne .................................................................................... 5 2. Położenie geograficzne ................................................................................................................... 5 3. Budowa geologiczna i hydrogeologia .............................................................................................. 6 3.1. Geologia ................................................................................................................................... 6 3.2. Hydrogeologia .......................................................................................................................... 6 3.3. Zjawiska źródliskowe ............................................................................................................... 7 4. Klimat ............................................................................................................................................... 8 5. Hydrologia ........................................................................................................................................ 9 5.1. Jeziora .................................................................................................................................... 10 5.2. Rzeki ...................................................................................................................................... 15 6. Stan zagospodarowania przestrzeni w powiecie ........................................................................... 15 7. Przemiany społeczno – gospodarcze ............................................................................................ 16 7.1. Demografia ............................................................................................................................. 16 CZĘŚĆ II Monitoring realizacji zadań za lata 2009-2010 ...................................................................... 18 1. Ocena stopnia realizacji zadań programu ochrony środowiska powiatu koszalińskiego w latach 2009 - 2010. ................................................................................................................................... 19 2. Jakość powietrza ........................................................................................................................... 41 3. Jakość wód .................................................................................................................................... 44 3.1. Wody powierzchniowe ........................................................................................................... 44 3.1.1.Ocena eutrofizacji wód rzecznych ................................................................................... 46 3.1.2. Jeziora ............................................................................................................................ 46 3.2. Wody podziemne ................................................................................................................... 47 4. Gospodarka wodno-ściekowa........................................................................................................ 49 4.1. Dziania reglamentacyjne w zakresie szczególnego korzystania z wody ............................... 56 4.1.1. Ujęcia wód podziemnych i ich ochrona .......................................................................... 57 5. Ochrona powietrza ........................................................................................................................ 60 6. Ochrona dziedzictwa przyrodniczego ............................................................................................ 60 6.1. Formy ochrony przyrody ........................................................................................................ 60 6.2. Lasy 62 6.3. Ochrona zieleni na terenach zurbanizowanych miast i wsi. .................................................. 64 7. Zasoby złóż kopalin pospolitych .................................................................................................... 65 7.1. Torfy …………………………………………………………………………………………………..65 7.2. Kruszywa naturalne ................................................................................................................ 66 8. Gospodarka odpadami – analiza w sprawozdaniu z wykonania planu gospodarki odpadami za lata 2009 - 2010. ............................................................................................................................ 68 9. Wskaźniki ekonomiczne realizacji programu. ................................................................................ 68 9.1. Udział środków zewnętrznych w finansowaniu ochrony środowiska. .................................... 68 10.Wzmacnianie systemu zarządzania środowiskiem i edukacja ekologiczna ................................. 70 10.1. Szkolenia urzędników z zakresu ochrony środowiska 2009-2010 ...................................... 79 10.2. Analiza ilości spraw z zakresu wybranych segmentów ochrony środowiska procedowanych w roku 2010 r. Przez organy gmin. ........................................................................................ 84 10.3. Edukacja ekologiczna .......................................................................................................... 85 11.Wnioski z wykonania programu w latach 2009-2010 ................................................................... 95 12. Spis tabel ..................................................................................................................................... 97 13. Spis rycin ..................................................................................................................................... 98 2 Raport z wykonania „Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Koszalińskiego” za lata 2009-2010 PODSTAWA PRAWNA SPORZĄDZENIA RAPORTU Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Koszalińskiego na lata 2008 – 2011 z perspektywą na lata 2012 - 2015 opracowano na podstawie art. 17 ust.1 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001r. Prawo ochrony środowiska. Dokument ten został przyjęty uchwałą Nr XXVII/288/09 Rady Powiatu w Koszalinie z dnia 29 października 2009 r. Realizacja programu ochrony środowiska to szereg przedsięwzięć o charakterze inwestycyjnym i strukturalnym, wymagających wspólnego działania wszystkich instytucji samorządowych w powiecie. Realizacja założonych celów przez samorządy gminne jest ściśle związana z ich kompetencjami stanowiącymi i wykonawczymi. W tym zakresie możliwości samorządu powiatowego w dziedzinie ochrony środowiska są znacznie ograniczone i polegają głównie na podejmowaniu określonych inicjatyw i wspieraniu oraz koordynacji wspólnych dążeń, w celu osiągnięcia wytyczonych celów na obszarze powiatu oraz prowadzenia działań poprzez podległe jednostki. Zgodnie z art. 18 ust. 2 ustawy Prawo Ochrony Środowiska, z wykonania programu organ wykonawczy powiatu sporządza co 2 lata raport, który przedstawia się następnie Radzie Powiatu. Raport jest narzędziem monitoringu umożliwiającego ocenę stopnia realizacji zamierzeń programowych – stopnia realizacja zadań i uzyskanych efektów ekologicznych. Niniejszy Raport z wykonania Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Koszalińskiego obejmuje lata 2009-2010. Metodyka sporządzenia raportu. Raport z wykonania Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Koszalińskiego za lata 2009 - 2010 podzielono na dwie części: część I – stanowiącą „Ogólną charakterystykę Powiatu Koszalińskiego” i część II – „Monitoring realizacji zadań za lata 2009-2010”. W celu oceny realizacji zadań Programu Ochrony Środowiska użyto uproszczonego modelu PSR (presja, stan, reakcja), wykazując większość wskaźników proponowanych w Programie Ochrony Środowiska Województwa Zachodniopomorskiego na lata 2008 - 2011 z uwęględnieniem perspektywy 2012 – 2015. Przyjęte w systemie PSR wskaźniki opisuje się w następujący sposób: wskaźniki presji na środowisko – wskazują główne źródła problemów i zagrożeń środowiska, opisują korzystanie ze środowiska. wskaźniki stanu środowiska – odnoszą się do jakości środowiska i jakości jego zasobów – wskaźniki te obrazują ostateczny rezultat realizacji celów polityki ekologicznej. wskaźniki reakcji działań zapobiegawczych – przedstawiają działania, mające na celu poprawę jakości środowiska lub złagodzenia antropogennej presji na środowisko. 1. 3 Raport z wykonania „Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Koszalińskiego” za lata 2009-2010 CZĘŚĆ I OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA POWIATU KOSZALIŃSKIEGO - OPIS STANU ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO 4 Raport z wykonania „Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Koszalińskiego” za lata 2009-2010 1. Położenie administracyjne i komunikacyjne Powiat koszaliński położony jest w północno-wschodniej części województwa zachodniopomorskiego i graniczy z powiatami: sławieńskim, szczecineckim, białogardzkim i kołobrzeskim, a od północy z Morzem Bałtyckim. W skład powiatu wchodzi 8 gmin: Bobolice, Będzino, Biesiekierz, Manowo, Mielno, Polanów, Sianów, Świeszyno. Trzy z nich: Bobolice, Polanów i Sianów to gminy miejsko – wiejskie. Pozostałe pięć to gminy wiejskie. Powiat koszaliński zajmuje powierzchnię 1668,42 km². Przez teren powiatu i miasto Koszalin przebiega droga międzynarodowa E28 (Berlin – Szczecin – Gdańsk – Kaliningrad), której część stanowi drogę krajową nr 6 (SzczecinGdańsk). Przez powiat koszaliński przebiegają również: droga krajowa nr 11 (KołobrzegBytom) oraz droga krajowa nr 25 (Bobolice – Oleśnica). W zakresie komunikacji kolejowej powiat obsługują: linia kolejowa nr 402: Koszalin – Goleniów, linia kolejowa nr 202: Stargard Szczeciński – Gdańsk Główny. 2. Położenie geograficzne Według dziesiętnej, fizyczno-geograficznej regionalizacji Polski autorstwa Jerzego Kondrackiego, powiat koszaliński znajduje się w granicach następujących makroregionów: Pobrzeże Koszalińskie, Pojezierze Zachodniopomorskie, Pojezierze Południowopomorskie. Tabela 1. Fizyczno-geograficzna regionalizacja Polski Numeracja regionów Jednostka fizycznogeograficzna Nazwa regionu 3 Megaregion Pozaalpejska Europa Zachodnia 31 Prowincja Niż Środkowoeuropejski 313 Podprowincja Pobrzeża Południowobałtyckie 314-316 Podprowincja Pojezierza Południowobałtyckie 313.4 Makroregion Pobrzeże Koszalińskie 313.41 Mezoregion Wybrzeże Słowińskie 313.42 Mezoregion Równina Białogardzka 314.4 Makroregion Pojezierze Zachodniopomorskie 314.45 Mezoregion Pojezierze Drawskie 314.46 Mezoregion Wysoczyzna Polanowska 5 Raport z wykonania „Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Koszalińskiego” za lata 2009-2010 314.47 Mezoregion Pojezierze Bytowskie 314.6-7 Makroregion Pojezierze Południowopomorskie 314.68 Mezoregion Dolina Gwdy źródło: Fizyczno - geograficzna regionalizacja Polski autorstwa Jerzego Kondrackiego. 3. Budowa geologiczna i hydrogeologia 3.1. Geologia Zgodnie z mapą geologiczną Polski Państwowego Instytutu Geologicznego, podstawę powierzchniowej budowy geologicznej terenu powiatu stanowią czwartorzędowe utwory plejstoceńskie zlodowacenia północnopolskiego, które dzieli się na następujące grupy: piaski i mułki rzeczne, piaski i mułki jeziorne, iły, mułki i piaski zastoiskowe, piaski i żwiry sandrowe, piaski i mułki kemów, żwiry, piaski, głazy i gliny moren czołowych, gliny zwałowe, ich zwietrzeliny oraz piaski i żwiry lodowcowe, Z powyższych utworów największą powierzchnię powiatu zajmują gliny zwałowe, ich zwietrzeliny oraz piaski i żwiry lodowcowe, a także utwory z grupy piasków i żwirów sandrowych. Oprócz utworów plejstoceńskich na terenie powiatu występują czwartorzędowe utwory holoceńskie, do których można zaliczyć: - piaski, żwiry, mady rzeczne oraz torfy i namuły, - mułki, piaski i żwiry morskie, - piaski, mułki, iły i gytie jeziorne. Wyłącznie na terenie gminy Mielno występują również piaski eoliczne, w tym piaski eoliczne w wydmach. Występowanie poszczególnych utworów na terenie gmin powiatu koszalińskiego obrazuje załącznik graficzny nr 1. 3.2. Hydrogeologia Jednym z ważniejszych bogactw naturalnych, decydujących o rozwoju regionów, są wody podziemne - często jedyne źródła wody pitnej. Dzięki zasilaniu przez wody podziemne możliwy jest stały odpływ rzeczny, nawet w okresach długotrwałej suszy. Ilość wody podziemnej występującej na danym obszarze, zależy przede wszystkim od charakteru budowy geologicznej oraz rodzaju skał osadów występujących w podłożu, a także od klimatu, który warunkuje zasilanie podziemnych zbiorników przez wody opadowe. Na terenie powiatu koszalińskiego wody podziemne znajdują się głównie w osadach czwartorzędowych i są to zbiorniki międzymorenowe i powierzchniowe. Wszystkie udokumentowane zasoby wiążą się ze zbiornikami usytuowanymi na północnym skłonie Pomorza Zachodniego. Na terenie powiatu koszalińskiego zlokalizowane są częściowo dwa główne zbiorniki wód podziemnych, przy czym oba nie zostały dotychczas szczegółowo udokumentowane. Są to: 1) GZWP nr 118 – Zbiornik międzymorenowy Polanów (rozciągający się na wschód od Polanowa), 2) GZWP nr 129 – Zbiornik Szczecinek (obejmujący swym zasięgiem południowe krańce powiatu koszalińskiego – na obszarze gminy Bobolice). 6 Raport z wykonania „Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Koszalińskiego” za lata 2009-2010 Zasoby wód podziemnych w obszarach bilansowania wód, w których częściowo położony jest powiat koszaliński: w roku 1994 udokumentowane zostały zasoby dyspozycyjne wód podziemnych w obrębie zlewni rzeki Wieprzy i strefy przymorskiej Bałtyku bezpośrednio związanej z tą zlewnią – łącznie dla obszaru 2572,2 km2 ustalono wielkość zasobów dyspozycyjnych na 542 976 m3/d z utworów czwartorzędowych, trzeciorzędowych i kredowych (dokumentacja hydrogeologiczna ustalająca powyższe zasoby została zatwierdzona przez Ministra Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa decyzją z dnia 07.02.1997 r. znak: KDH2/013/6023/97), w roku 2007 udokumentowano zasoby dyspozycyjne wód podziemnych w obrębie zlewni rzeki Parsęty oraz zlewni Przymorza (tj. od rzeki Dębosznicy do rzeki Unieść) – łącznie dla obszaru 4081,47 km2 ustalono zasoby dyspozycyjne w ilości 368 510 m3/d z utworów czwartorzędowych, trzeciorzędowych i jurajskich (dokumentacja hydrogeologiczna ustalająca powyższe zasoby została przyjęta bez zastrzeżeń przez Ministra Środowiska zawiadomieniem z dnia 09.10.2008 r. znak: DGiKGkdh-479110/6689/5987/08/MJ). 3.3. Zjawiska źródliskowe Na terenie powiatu stwierdzono obecność różnorodnych form naturalnych wypływów wód podziemnych. Są one zróżnicowane pod względem położenia, charakteru wypływu, wydajności oraz występującej w ich obrębie szaty roślinnej. Największa koncentracja zjawisk źródliskowych występuje w zlewni rzeki Radwi i Grabowej, na terenie gminy Bobolice i Polanów. Większość stałych odpływów wód podziemnych znajduje się w dużych niszach źródlanych, które powstały w miarę cofania się stromych zboczy pod wpływem erozji wstecznej źródlisk (wypływu kilku źródeł położonych blisko siebie). Niekiedy źródła mają charakter pulsacyjny i wypływają pod wpływem ciśnienia hydrostatycznego. Wszystkie obszary źródliskowe są bardzo cenne z przyrodniczego punktu widzenia i zasługują na szczególną ochronę. W środkowej części gminy Biesiekierz, na osi północ – południe, w kierunku do pradoliny rzeki Radew, znajduje się dno doliny rzeki Czerwonej, gdzie występują tereny źródliskowe o charakterze akumulacji torfowiskowo – rzecznej. W niszach źródlanych i w kompleksie erodujących torfowisk źródliskowych spotyka się typowe zbiorowiska źródliskowe z klasy Montio-Cardaminetea. Fitocenozy źródliskowe budowane są głównie przez mchy i wątrobowce. Występowanie wielu cennych zbiorowisk źródliskowych uzależnione jest w dużej mierze od aktywności procesów erozyjnych źródlisk, udostępniających w ten sposób stale nowe siedliska dla mszaków i wątrobowców1. Na terenie gminy Bobolice różnorodne formy naturalnych wypływów wód podziemnych są zróżnicowane po względem położenia, charakteru wypływu, wydajności oraz występującej na ich powierzchni szaty roślinnej. Często badane źródła mają charakter pulsacyjny i wypływają pod wpływem ciśnienia. Zjawiska te można obserwować w dolinie Chocieli i Radwi na całej długości oraz w dolinie Chotli koło Wojęcina i w dolinie Debrzycy koło Drzewian. Większość źródlisk na terenie gminy Bobolice ma charakter źródlisk bagiennych. Rzadko występują źródła limnokreniczne w postaci nieckowatych zagłębień w ziemi, wypełniające się wodą od dna. Przeprowadzone badania potwierdziły obecność tego rodzaju źródlisk tylko w dolinie Debrzycy koło Drzewian i koło Tyczewa w dolinie Chotli. W wielu 1 Program Ochrony Środowiska dla Gminy Biesiekierz (2004). 7 Raport z wykonania „Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Koszalińskiego” za lata 2009-2010 miejscach nie tworzą się klasyczne źródliska, lecz wytwarzają się zabagnione nisze źródlane, skupiające jednocześnie na swoim obszarze różne typy wypływów wód podziemnych. Są to najczęściej, przyjmując klasyfikację Gutra-Koryckiej i WemerWięckowskiej (1996): źródła (wypływy skoncentrowane), wycieki, wysięki i młaki (wypływy nieskoncentrowane) oraz wykapy (wypływy kropliste), które razem tworzą skupiony odpływ powierzchniowy. W takich miejscach zachodzą dodatkowo dynamiczne procesy erozji akumulacji torfowisk źródliskowych. Z wypływami wód źródliskowych związane są torfowiska źródliskowe, występujące licznie na terenie gminy. Typowe torfowiska źródliskowe porośnięte są lasem z olszą czarną. Najcenniejsze torfowiska źródliskowe zawieszone są na zboczach wzniesień kemowych koło Porostu i Opatówka w dolinie Chocieli2. Na terenie gminy Manowo również stwierdzono obecność naturalnych wypływów wód podziemnych. Zjawiska źródliskowe skoncentrowane są głównie w dolinie Dzierżęcinki i Unieści oraz w obrębie małych dopływów Radwi3. Na terenie gminy Mielno nie stwierdzono skoncentrowanych wypływów wód podziemnych, czyli wydajnych źródeł o charakterze helokrenu, wypływających pod wpływem dużego ciśnienia hydrostatycznego. Zjawiska źródliskowe mają charakter wysięków i skoncentrowane są głównie w dopływach rzeki Strzeżenicy, Dzierżęcinki i Czerwonej (dopływ Baby)4. Charakterystyczne dla terenu gminy Polanów, liczne obszary źródliskowe, stanowią ostoje bardzo rzadkich, zagrożonych lub ginących w skali Europy, gatunków roślin zarodnikowych - mchów liściastych oraz wątrobowców. Swoiste dla gminy Polanów są również soligeniczne (wiszące – usytuowane na zboczach dolin rzecznych) torfowiska źródliskowe, z płatami zbiorowisk mechowiskowych łąk. 4. Klimat Zgodnie z podziałem Polski na krainy klimatyczne dokonanym przez E. Romera (1949) obszar powiatu leży na terenie Krainy Pobrzeża Koszalińsko-Słupskiego i zalicza się do typu klimatów bałtyckich, zaś według klasyfikacji agroklimatycznej R. Gumińskiego (1948) teren ten zaliczony został do dzielnicy zachodniobałtyckiej. Klimat powiatu koszalińskiego cechuje się dużą zmiennością frontów atmosferycznych. Stanowią one efekt naprzemiennego oddziaływania morskich i kontynentalnych mas powietrza. Klimat powiatu kształtują masy powietrza napływające znad Atlantyku, których cechy ulegają modyfikacji za sprawą sąsiedztwa Bałtyku i deniwelacji terenu na granicy Pobrzeży i Pojezierza Pomorskiego. Przeciętna roczna temperatura wynosi 7,0-7,7 C, przy przeciętnej temperaturze miesiąca najcieplejszego (lipca) około 18 C. Roczna suma opadów mieści się w granicach 650-800 mm (przy przeciętnej z wielolecia nieco przekraczającej 700 mm). Najmniej opadów notuje się w lutym i marcu, a najwięcej w lipcu. Na terenie powiatu zdecydowanie przeważają wiatry wiejące z kierunków południowo-zachodnich (sektor W-SE). W miesiącach zimowych wieją wiatry zachodnie i południowo-zachodnie, które przynoszą odwilż oraz zmieniają pogodę. Na wiosnę wieją wiatry północne i północno-wschodnie, przynoszące pogodę dość suchą i silnie skontrastowaną termicznie, zaś w lecie przewagę mają chłodne wiatry zachodnie i północnozachodnie, przynoszące wilgotne i deszczowe masy powietrza polarno-morskiego. Zima na terenie powiatu jest łagodna i krótka, przeciętna temperatura powietrza jest ujemna tylko w styczniu i lutym. Wiosna jest relatywnie długa i chłodna. Również lato jest 2 3 4 Program Ochrony Środowiska i Zrównoważonego Rozwoju Miasta i Gminy Bobolice (2004). Program Ochrony Środowiska dla Gminy Manowo do roku 2007. Program Ochrony Środowiska dla Gminy Mielno (2005). 8 Raport z wykonania „Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Koszalińskiego” za lata 2009-2010 chłodniejsze niż w Polsce centralnej, lecz różnice te są mniejsze aniżeli wiosną. Szczególnie charakterystyczna jest niewielka liczba dni gorących. Jesień jest długa i ciepła, znacznie cieplejsza od wiosny. Okres wegetacyjny trwa 200 do 208 dni. 5. Hydrologia Powiat koszaliński w całości należy do Regionu Wodnego Dolnej Odry i Przymorza Zachodniego. Podstawą analizy stanu zasobów wodnych i bilansowania wód - zarówno powierzchniowych jak i podziemnych w Regionie Wodnym Dolnej Odry i Przymorza Zachodniego - jest podział regionu wodnego na jednostki bilansowe zwane regionami bilansowania wód. Podział ten jest również stosowany dla potrzeb wyznaczania obszarów, dla których przygotowywane są projekty warunków korzystania z wód zlewni. Ogółem w obszarze RZGW Szczecin aktualnie wydzielono szesnaście głównych regionów bilansowania. Każdy region bilansowania otrzymał numer i nazwę. Nazwa regionu pochodzi od nazwy lub nazw głównych rzek lub cieków znajdujących się na danym obszarze i jest w pewien sposób umowna - to znaczy nie oddaje dokładnie pełnego zasięgu obszarowego danego regionu. Powiat koszaliński obejmują swym zasięgiem trzy regiony bilansowania. Tabela 2. Regiony bilansowania na terenie powiatu koszalińskiego Region bilansowania wód Numer Nazwa Powierzchnia 2 [km ] Zlewnie i główne rzeki regionu bilansowania wód 14 Parsęta 3150,9 Zlewnia rzeki Parsęta. 15 Przymorze od Parsęty do Jeziora Jamno 687,0 Zlewnia Jeziora Jamno to jest: Unieść, Dzierżęcinka-Wyszewka, dopływ spod Starych Bielic, Strzeżenica oraz zlewnie rzek: Czerwona, Malechowska Struga. 16 Wieprza i przyległe Przymorze 2535,0 Zlewnia rzeki Wieprza, zlewnia Jeziora Bukowo to jest: dopływ spod Bielikowa, dopływ spod Wierciszewa, Bagienica (Bukowa Młynówka), zlewnia Jeziora Kopań, Świdnik, Klasztorna, dopływ spod Złakowa oraz zlewnie rzek: Główniczka (Główy Rów) oraz Potynia (Potena). źródło: RZGW Szczecin. Dzięki wykonanemu na zlecenie Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w Szczecinie opracowaniu „Analiza stanu zasobów wodnych w obszarze RZGW w Szczecinie. Ocena hydrologiczno-meteorologiczna wód powierzchniowych” – aktualnie znane są zasoby bilansowe wód powierzchniowych dla całego obszaru działania RZGW Szczecin, a tym samym całego powiatu koszalińskiego. W wykonanych bilansach zasobów wód powierzchniowych parametrami charakteryzującymi zasoby tych wód są przepływy charakterystyczne, takie jak: SSQ [m3/s] - przepływ średni z wielolecia SNQ [m3/s] - przepływ średni niski z wielolecia Qnb [m3/s] - przepływ nienaruszalny 9 Raport z wykonania „Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Koszalińskiego” za lata 2009-2010 Qd [m3/s] - przepływ dyspozycyjny W przypadku zasobów wód powierzchniowych nie operuje się pojęciem zasobów eksploatacyjnych. Wyżej wymienione przepływy określono dla przekrojów zamykających wydzielonych w ramach zlewni bilansowych - podzlewnie bilansowe i ustalono ich wielkości dla lat charakterystycznych, jakimi w tym przypadku są: rok suchy, rok mokry i rok średni – w układzie miesięcznym i średniorocznym. Bilans zasobów wód powierzchniowych przedstawia załącznik nr 3. Zasoby wód powierzchniowych wynikają głównie z aktualnego przepływu w rzece, a pobór tej wody zmniejsza zasoby ilościowe na odcinku od poboru do zrzutu. Odrębnym zagadnieniem oddziaływania na zasoby wód powierzchniowych jest funkcjonowanie obszarów silnie nasyconych działalnością polegającą na hodowli pstrąga, gdzie presja na pobór wód jest tak duża, że spełnienie oczekiwań użytkowników mogłoby spowodować deficyt wód powierzchniowych na tym obszarze. Ten problem w powiecie koszalińskim dotyczy głównie rzeki Grabowej. Wody powierzchniowe obejmują rzeki, mniejsze cieki, jeziora, liczne oczka polodowcowe i sztuczne zbiorniki wodne. Znaczne zasoby wodne zmagazynowane są również w torfowiskach. 5.1. Jeziora Powiat koszaliński, podobnie jak całe zachodniopomorskie, należy do obszarów bogatych w naturalne zbiorniki jeziorne. Ich rozmieszczenie nie jest jednak równomierne. Największą ilość jezior spotyka się w gminie Bobolice, Polanów i Manowo. Najmniej zbiorników wodnych występuje w gminie Biesiekierz, Mielno, Będzino i Świeszyno. Natomiast brak jest większych, naturalnych zbiorników wodnych w gminie Sianów. W granicach tej gminy znajdują się jedynie linie brzegowe Jeziora Jamno i Bukowo oraz dwa sztuczne zbiorniki – jezioro Topiele (obecnie bez wody) i Małe Świdno. Wszystkie jeziora na terenie powiatu są pochodzenia lodowcowego. Największą atrakcją powiatu są jeziora rynnowe. Charakteryzują się one tym, że są długie, wąskie, głębokie i o stromych brzegach. Ponadto jeziora te często układają się w jeden łańcuch, tworząc tzw. rynny jeziorne, które informują nas o kierunku spływu wód z topniejącego lodowca. Typowe jeziora rynnowe występują na terenie gminy Bobolice i Polanów. Odmienną formę reprezentują jeziora morenowe, które są przeważnie kształtu owalnego, płytkie i bez stromych brzegów. Na terenie powiatu zlokalizowane są w strefie przejściowej pomiędzy krajobrazem morenowym a sandrowym oraz na terenie Pradoliny Pomorskiej. Utworzyły się one poprzez wytopienie brył martwego lodu, które pozostały w czasie cofania się lodowca. Do takich jezior możemy zaliczyć m.in. liczne jeziora na terenie gminy Manowo, w tym i największe jezioro Lubiatowo. Na terenie powiatu znajduje się duże jezioro przymorskie. Jest to jezioro Jamno, które należy do największych zbiorników wodnych w regionie. Położone jest na terenie gminy Mielno i ma powierzchnię 2239,6 ha, długość: 10 km, szerokość do 3,9 km. Mierzeja oddzielająca jezioro od Morza Bałtyckiego jest wąska, piaszczysta i porośnięta lasem. Brzegi jeziora są płaskie, porośnięte trzciną i są trudno dostępne. Ponadto charakterystycznym elementem krajobrazu powiatu koszalińskiego są bardzo liczne oczka polodowcowe. Masowo pojawiają się one w obrębie falistych i pagórkowatych wysoczyzn morenowych, gdzie występuję wiele zagłębień wytopiskowych o różnych wielkościach. Często te lejkowate zagłębienia terenowe, bez możliwości odpływu 10 Raport z wykonania „Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Koszalińskiego” za lata 2009-2010 wód powierzchniowych, ulegają zatorfieniu, tworząc unikatowe w skali kraju torfowiska kotłowe. Jak już wcześniej wspomniano powiat koszaliński to obszar o dużym nasyceniu w naturalne zbiorniki wód powierzchniowych. Na terenie znajdują się 23 jeziora powyżej 10,0 ha powierzchni lustra wody oraz dwa duże zbiorniki sztuczne, wykorzystywane na potrzeby energetyki wodnej. Tabela 3. Jeziora powiatu koszalińskiego o powierzchni lustra pow. 10 ha - - - - - * Świeszyno Mielno Manowo Biesiekierz Będzino Jamno Sianów 1 Polanów Lp. Nazwa jeziora Bobolice Gmina 2.239,6 - - - 2 Lubiatowo - - - - - 159,1 3 Nicemino - 103,4 - - - - - - 4 Kamienno - 95,4 - - - - - - 5 Kwiecko - 83,5 - - - - - - 6 Parnowo - - - - 55,1 - - - 7 Chlewo 54,3 - - - - - - - 8 Nidno - 39,8 - - - - - - 9 Wietrzno 33,8 - - - - - - - 10 Debro - - - - - 30,1 - - 11 Łozice 29,4 - - - - - - - 12 Trzebień Wlk. Wielkie /Cetuń/ Pniewo 29,4 - - - - - - - - 28,7 - - - - - - 27,9 - - - - - - - 13 14 15 25,7 - - - - - - - 16 Przybyszewko Policko - - - - - 18,2 - - 17 Łęczno - 14,7 - - - - - - 18 Trzebień 14,5 - - - - - - - 19 Płociczno - 13,5 - - - - - - 20 Wielin - 13,1 - - - - - - 21 - 13 - - - - - - 22 Rącze /Rakowe/ Szczawne 12,4 - - - - - - - 23 Niedalino - - - - - - - 11 227,4 405,1 0 0 55,1 207,4 2.239,6 11 RAZEM źródło: opracowanie własne. * - Powierzchnia jeziora na terenie gminy /całkowita powierzchnia jeziora - 265,0 ha/ 11 Raport z wykonania „Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Koszalińskiego” za lata 2009-2010 Lp. Nazwa zbiornika Bobolice Polanów Sianów Będzino Biesiekierz Manowo Mielno Świeszyno Tabela 4. Sztuczne zbiorniki powiatu koszalińskiego o powierzchni lustra powyżej 10 ha 1 Rosnowo - - - - - 180,0 - - 2 Hajka - - - - - 16,0 - 84,0 źródło: opracowanie własne. W dniu 29.09.2008r. Starosta Koszaliński wydał pozwolenie wodnoprawne OŚ-IV6223/29/08 zezwalające na ponowne zalanie sztucznego zbiornika – jezioro Topiele o powierzchni lustra ok. 35 ha. Zbiornik istniał do 2002r., jednak wskutek przebicia hydraulicznego został opróżniony. W gminach powiatu ulokowanych jest wiele innych, mniejszych jezior, których stan, według danych posiadanych przez Starostwo prezentuje się jak poniżej. Tabela 5. Jeziora o powierzchni mniejszej niż 10 ha l.p nazwa miejscowość 1 Piekiełko Porost 2 Wyszewskie 3 Bobolice Manowo Polanów Świeszyno 9,95 - - - Wyszebórz - 9,05 - - Długie Krąg - - 8,94 - 4 Żelberskie St.Żelibórz - - 8,92 - 5 Pniewko I Porost 8,77 - - - 6 Pniewko II Porost 8,67 - - - 7 Trzebień Śr. Trzebień 8,59 - - - 8 Szare Porost 8,3 - - - 9 Czarne Niedalino - - - 8,02 10 Zgniłe Świerczyna - - 8 - 11 Wapienne Nacław - - 7,94 - 12 Trzebień Mały Trzebień 7,62 - - - 13 Chlewienko I Porost 7,61 - - - 14 Wiejskie Kurowo 6,78 - - - 15 Kąpielowe Wyszebórz - 6,78 - - 16 Czerwone Kurowo 6,26 - - - 17 Drzewiany I Drzewiany 5,39 - - - 18 Jeziorko I Gołogóra - - 4,9 - 19 Łabędzie Kurowo 4,83 - - - 20 Ciemne Porost 4,74 - - - 21 Morskie Oko Krąg - - 4,53 - 22 Ludzkie Wyszewo - 4,41 - - 23 Czarne Porost 4,33 - - - 24 Rączy Dół St. Żelibórz - - 4,31 - 25 Grabowiec St. Żelibórz - - 4,29 - 26 Sarnowskie Kurowo 4,28 - - - 12 Raport z wykonania „Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Koszalińskiego” za lata 2009-2010 27 Porost Duży Porost 28 Jeziorko II 29 4,12 - - - Gołogóra - - 3,88 - Cetuń Mały Cetuń - - 3,88 - 30 Rekówko Krąg - - 3,35 - 31 Drzewiany II Drzewiany 3,06 - - - 32 Chlewienko II Porost 2,67 - - - 34 Żubrowo Ubiedrze 2,18 - - - 35 Rackie Wyszewo - 2,14 - - 36 Kąpielowe Wyszewo - 1,96 - - 37 Małe Kurowo 1,9 - - - 38 Drzewiany III Drzewiany 1,74 - - - 39 Górne II Świerczyna - - 1,74 - 40 Żabie Wyszewo - 1,7 - - 41 Górne I Gołogóra - - 1,52 - 42 Sarnie Bukowo - - 1,48 - 43 Kłanino Kłanino 1,24 - - - Czarne Kurowo 44 RAZEM 1,23 - - - 114,26 26,04 67,68 8,02 źródło: opracowanie własne 13 Raport z wykonania „Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Koszalińskiego” za lata 2009-2010 Wysokość m n.p.m. Powierzchni a [ha] Objętość 3 [tys.m ] Głębokość maksymalna [m] Głębokość średnia [m] Długość maksymalna [m] Szerokość maksymalna [m] Długość linii brzegowej [m] Rozwinięcie linii brzegowej Wskaźnik odsłonięcia 1 Jamno 0,1 2239,6 31528,0 3,9 1,4 10100 3400 28300 1,69 1599,7 przepływowe 2 Parnowskie (Parnowo) 28,3 55,1 2395,0 9,2 4,3 1350 885 4425 1,68 12,8 przepływowe 3 Dobre (Debro) 30,3 30,1 1154,0 12,1 3,8 1050 500 2600 1,34 7,9 przepływowe 4 Lubiatowo Wschodnie 28,8 26,5 360,8 1,7 1,4 800 500 2600 1,43 18,9 przepływowe 5 Cieszyno (Policzko) 34,7 18,2 800,8 9,5 4,4 630 490 1860 1,23 4,1 odpływowe 6 Lubiatowo Północne 28,8 176,0 1235,9 2,4 0,7 2665 1055 7000 1,49 251,4 przepływowe 7 Lubiatowo Południowe 28,8 62,6 353,3 1,4 0,6 1410 585 3500 1,25 104,3 przepływowe 8 Rącze (Rakowe, Recze Rekowo) 86,8 13,0 624,0 12,0 4,8 705 315 1880 1,47 2,7 przepływowe Charakter Jeziora Lp. Nazwa Jeziora Tabela 6. Charakterystyka jezior powyżej 10 ha w zlewni Przymorza od Parsęty do Jeziora Jamno [J. Jańczak ,,Atlas jezior Polski”, Poznań 1996] źródło: RZGW Szczecin. 14 Raport z wykonania „Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Koszalińskiego” za lata 2009-2010 5.2. Rzeki W granicach powiatu koszalińskiego znajdują się cztery zlewnie rzek i strefa bezodpływowa. Największą zlewnię tworzy rzeka Radew i jej dopływy – rzeka Kłosówka, Czarna, Chotla, Bielica, Mszanka, Drężnianka, Zgniła Struga i Chociel - rzeka Radew i jej dopływy należą do dorzecza Parsęty. Znaczna część obszaru powiatu znajduje się w zlewni rzeki Grabowej. Ponadto obszary z gminy Manowo, Sianów, Będzino należą do zlewni jeziora Jamno. Poniżej w tabeli zaprezentowano wykaz ważniejszych rzek powiatu koszalińskiego. Tabela 7. Wykaz ważniejszych rzek powiatu koszalińskiego Nazwa rzeki Obszar występowania – gmina 1. Bagnica Manowo 2. Chociel Bobolice 3. Chotla Bobolice, Biesiekierz, Świeszyno 4. Czarna Koszalin, Manowo, Świeszyno 5. Czerwona Będzino 6. Debrzyca Bobolice 7. Dzierżęcinka Manowo, Koszalin 8. Drężnianka Bobolice, Polanów 9. Grabowa Polanów, Sianów 10. Grzybnica Manowo 12. 11. 13. Mielna Łęczna Mszanka 14. Polnica 15. Pustynka 16. Radew 17. Raduszka Świeszyno, Koszalin 18. Strzeżnica Będzino 19. Trzebiegoszcz Bobolice 20. Tymienica Będzino 21. Unieść Sianów, Mielno, Koszalin 22. Wielinka Polanów 23. Zgniła Struga Polanów, Bobolice Lp. Polanów Bobolice Manowo, Polanów Polanów, Sianów Polanów Biesiekierz, Bobolice, Manowo, Polanów, Świeszyno źródło: Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Koszalińskiego 2008-2011. 6. Stan zagospodarowania przestrzeni w powiecie Ogólna powierzchnia powiatu wg bazy danych ewidencji gruntów na dzień 31 grudnia 2010 r. wynosi 165 271 ha, w tym: użytki rolne - 76 543 ha, użytki leśne – 73 906 ha, pozostałe – 14 822 ha. Poniższa tabela przedstawia dane na temat użytkowania gruntów w powiecie koszalińskim z podziałem na poszczególne gminy. 15 Raport z wykonania „Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Koszalińskiego” za lata 2009-2010 2018 624 4 69 12 352 Biesiekierz 11653 8343 2314 469 0 90 13 424 Miasto i Gmina Bobolice 36761 14762 19023 942 20 417 661 946 Manowo 18798 4518 12630 410 0 488 2 750 Mielno 6252 2311 730 561 0 2436 0 214 39312 14634 22132 824 21 599 152 950 22658 11034 10263 764 36 133 184 244 Świeszyno 13228 7411 4796 440 0 141 0 440 Powiat koszaliński 165271 76543 73906 5024 81 4373 1024 4320 Miasto i Gmina Polanów Miasto i Gmina Sianów Wody Użytki kopalne 13530 Grunty leśne 16 609 Użytki rolne Będzino Gmina Pow. ogółem Grunty zurbanizowane Nieużytki i tereny różne Użytki ekologiczne Tabela 8. Użytkowanie gruntów w powiecie koszalińskim /ha/ źródło: Starostwo Powiatowe w Koszalinie na podstawie prowadzonej ewidencji gruntów – stan na 31 grudnia 2010r. Struktura użytkowania gruntu w powiecie koszalińskim wskazuje na największy procentowy udział gruntów użytkowanych na cele rolne 46% i leśne 44,7%. W stosunku do raportowanego dwulecia 2007-2008 ogólna powierzchnia gruntów zmalała o 1571 ha, co jest następstwem zmian administracyjnych w powiecie - przyłączenie obrębów Jamno i Łabusz do gminy miejskiej Koszalin. 7. Przemiany społeczno – gospodarcze 7.1. Demografia Według danych urzędów gmin na dzień 31.12.2008 w powiecie koszalińskim zamieszkiwało 64 831 osób, w tym w miastach: Polanów, Sianów i Bobolice – 14 005 mieszkańców. Poniższa tabela zawiera ogólne dane na temat ludności w powiecie koszalińskim w podziale na poszczególne gminy. Tabela 9. Liczba mieszkańców w powiecie koszalińskim Jednostka terytorialna 2006 2007 2008 2009 2010 Gmina Będzino 9287 9399 9399 9428 8455 Gmina Biesiekierz 5477 5567 5683 5832 5925 16 Raport z wykonania „Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Koszalińskiego” za lata 2009-2010 Miasto i Gmina Bobolice 9912 9963 9874 9813 9797 Gmina Manowo 6284 6235 6172 6366 6434 Gmina Mielno 5087 4927 4893 4935 4942 Miasto i Gmina Polanów 9269 9384 9264 9225 9235 Miasto i Gmina Sianów 13272 13453 13493 13520 13516 Gmina Świeszyno 5617 5884 6053 6058 6229 Powiat Koszaliński 64205 64812 64831 65177 64533 źródło: GUS 2011 r. Według stanu na dzień 31 grudnia 2010 r. w powiecie koszalińskim zamieszkiwały 64 533 osoby, z tego 13 852 osoby na terenach miejskich. 17 Raport z wykonania „Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Koszalińskiego” za lata 2009-2010 CZĘŚĆ II MONITORING REALIZACJI ZADAŃ ZA LATA 2009-2010 18 Raport z wykonania „Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Koszalińskiego” za lata 2009-2010 1. Ocena stopnia realizacji zadań Programu Ochrony Środowiska Powiatu Koszalińskiego w latach 2009 - 2010. W Programie Ochrony Środowiska dla Powiatu Koszalińskiego na lata 2008-2011 określono 7 celów głównych z punktu widzenia ochrony środowiska w powiecie koszalińskim, dla realizacji których określono szczegółowe zadania. Ocenę stopnia realizacji wszystkich zadań zestawiono w tabelach: 10 – 20. Tabela 10. Cele Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Koszalińskiego na lata 2009-2010. Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Koszalińskiego na lata 2008 - 2011 CEL 1. POPRAWA JAKOŚCI ŚRODOWISKA CEL.1.1. Poprawa jakości wód CEL.1.2. Poprawa jakości powietrza i spełnienie wymagań prawnych w zakresie jakości powietrza. CEL.1.3. Poprawa klimatu akustycznego CEL. 2. POPRAWA SYSTEMU GOSPODARKI ODPADAMI CEL.3. OCHRONA GLEB, REKULTYWACJA TERENÓW ZDEGRADOWANYCH ORAZ ZAPOBIEGANIE POWAŻNYM AWARIOM Cel. 3.1. Ochrona gleb, rekultywacja terenów zdegradowanych Cel. 3.2. Ochrona i ograniczenie ryzyka wystąpienia poważnych awarii CEL. 4. ROZWÓJ EKOTURYSTYKI I ROLNICTWA EKOLOGICZNEGO CEL.5. OCHRONA DZIEDZICTWA PRZYRODNICZEGO Cel. 5.1. Ochrona przyrody i krajobrazu Cel. 5.2. Zrównoważony rozwój lasów CEL.6. RACJONALNE WYKORZYSTANIE ZASOBÓW PRZYRODNICZYCH Cel. 6.1. Prawidłowe gospodarowanie kopalinami Cel. 6.2. Racjonalne wykorzystanie zasobów - ochrona przed powodzią i suszą. Cel. 6.3. Wykorzystanie energii odnawialnej CEL. 7. WZMOCNIENIE SYSTEMU ZARZĄDZANIA ŚRODOWISKIEM I PODNIESIENIE ŚWIADOMOŚCI EKOLOGICZNEJ Cel. 7.1. Podnoszenie świadomości ekologicznej mieszkańców Cel. 7.2. Monitoring środowiska źródło: Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Koszalińskiego, obejmujący lata 2008 - 2011, z perspektywą na 2012 – 2015 – okres planistyczny 2009-2011. 19 Raport z wykonania „Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Koszalińskiego” za lata 2009-2010 CEL 1. POPRAWA JAKOŚCI ŚRODOWISKA CEL.1.1. Poprawa jakości wód CEL.1.2. Poprawa jakości powietrza i spełnienie wymagań prawnych w zakresie jakości powietrza. CEL.1.3. Poprawa klimatu akustycznego Tabela 11. Ocena stopnia realizacji celu pn. Poprawa jakości środowiska w dwuleciu 2009-2010. Lp. Zadania Jednostki i podmioty realizujące Okres realizacji Źródła finansowania 1 2 3 4 5 1. Wyposażenie aglomeracji o równoważnej liczbie mieszkańców >=2000 w system kanalizacji zbiorczej i oczyszczalnie ścieków zgodnie z KPOŚK. 2. Kontynuacja porządkowania gospodarki wodno-ściekowej na terenie powiatu. JST, zakłady wodnokanalizacyjne JST, zakłady wodnokanalizacyjne 2009-2010 2009-2010 Budżety samorządów terytorialnych, Fundusze pomocowe UE, NFOŚiGW, WFOŚiGW, PFOŚiGW Budżety samorządów terytorialnych, Fundusze pomocowe UE, NFOŚiGW, WFOŚiGW, PFOŚiGW Kategoria zadania, według podziału realizacji zadania 6 K K Stopień wykonania zadania 7 zadanie zostało zrealizowane w części: wykonano 177 km sieci sanitarnej; zadanie zostało zrealizowane w części: wykonano 88 km sieci deszczowej; 20 Raport z wykonania „Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Koszalińskiego” za lata 2009-2010 3. 4. 5. Budowa i przebudowa stacji uzdatniania wody i sieci wodociągowych. Ochrona wód przed związkami azotu ze źródeł rolniczych. Realizacja programu budowy przepławek dla ryb. Uporządkowanie gospodarki wodnościekowej na drogach powiatowych. 6. JST, zakłady wodnokanalizacyjne WIOŚ RZWGW Hodowcy indywidualni ODR JST ARiMR ZMiUW 0rganizacje pozarządowe właściciele elektrowni wodnych Starostwo Powiatowe PZD 2009-2010 2009-2010 2009-2010 2009-2010 Budżety samorządów terytorialnych, Fundusze pomocowe UE, NFOŚiGW, WFOŚiGW, PFOŚiGW JST NFOŚiGW, WFOŚiGW, PFOŚiGW JST NFOŚiGW, WFOŚiGW, PFOŚiGW JST PFOŚiGW K zadanie zostało zrealizowane w części: wybudowano i zmodernizowano 13 stacji uzdatniania wody; K zadanie zostało zrealizowane w części: budowa płyt gnojowych; K brak danych o realizacji zadania; W zadanie zostało zrealizowane w części: 1.budowa urządzeń wodnych w obrębie 34 km przebudowywanych i remontowanych dróg powiatowych - łączna kwota inwestycji drogowych to: 31 397 tys. zł 2. budowa odwodnień dróg: Sarbinowo, Kazimierz Pomorski, Sianów, budowa przepustów – 67,6 tys. zł 3. wykonanie operatów wodno prawnych dla dróg powiatowych – 5 tys. zł 4. zakup solarki – 94, 4 tys. zł 21 Raport z wykonania „Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Koszalińskiego” za lata 2009-2010 7. Racjonalizacja gospodarki wodnościekowej w jednostkach organizacyjnych podległych Staroście Koszalińskiemu. Modernizacja dróg powiatowych. 8. Starostwo Powiatowe w Koszalinie 2009-2010 JST NFOŚiGW, WFOŚiGW, PFOŚiGW W wykonano oczyszczalnię ścieków w DPS Parsowo 461 tys. zł Starostwo Powiatowe w Koszalinie PZD 2009-2010 JST Fundusze pomocowe: W 34 km wybudowanych i wyremontowanych dróg – łączna kwota inwestycji 31 397 tys. zł JST NFOŚiGW, WFOŚiGW, PFOŚiGW Fundusze pomocowe K wykonano 8,8 km sieci gazowej JST NFOŚiGW, WFOŚiGW, PFOŚiGW Fundusze pomocowe K 7 zgłoszonych obiektów JST NFOŚiGW, WFOŚiGW, PFOŚiGW Fundusze pomocowe K 19 obiektów (w tym 13 obiekty należące do Powiatu Koszalińskiego) Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Zachodniopomorskiego na lata 2007 - 2013. 9. 10. 11. 12. Budowa sieci gazowych na terenie powiatu koszalińskiego. Wymiana kotłowni węglowych na olejowe lub gazowe w obiektach użyteczności publicznej. Termomodernizacja obiektów użyteczności publicznej. Termomodernizacja obiektów użyteczności publicznej powiatu koszalińskiego wraz z instalacją pomp ciepła typu powietrze – woda. przedsiębiorstwa JST/przedsiębiorstwa JST Starostwo Powiatowe w Koszalinie 2009-2010 2009-2010 2009-2010 2009-2010 JST NFOŚiGW, WFOŚiGW, PFOŚiGW W projekt pn. „Termomodernizacja obiektów użyteczności publicznej powiatu koszalińskiego”, objął zasięgiem 13 obiektów – łączny nakład: 5 925 tys. zł 22 Raport z wykonania „Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Koszalińskiego” za lata 2009-2010 13. 14. 15. 16. 17. 18. Inwentaryzacja i aktualizacja źródeł emisji zanieczyszczeń gazowych i pyłowych na terenie powiatu. Monitoring emisji zanieczyszczeń powietrza ze źródeł punktowych. Nadzór nad podmiotami gospodarczymi emitującymi zanieczyszczenia. Starostwo Powiatowe w Koszalinie WIOŚ JST WIOŚ 2009-2010 budżety własne jednostek K 2009-2010 budżety własne jednostek K nie realizowano na terenie powiatu – istnieje baza danych w układzie wojewódzkim – wg. danych WIOŚ Delegatura Koszalin prowadzi WIOŚ w formie kontroli planowych i doraźnych; 3 kontrole WIOŚ w zakresie hałasu 8 kontroli WIOŚ ochrona powietrza WIOŚ 2009-2010 budżety własne jednostek K prowadzi WIOŚ w formie kontroli planowych i doraźnych ∑47 kontroli na terenie powiatu koszalińskiego Monitorowanie wykorzystania substancji zubażających warstwę ozonową poprzez kontrolę przestrzegania prawa w tym zakresie przez użytkowników środowiska. WIOŚ 2009-2010 budżety własne jednostek K brak danych o realizacji zadania Wyodrębnienie obszarów naruszeń standardów jakości powietrza z określeniem zakresu naruszeń poprzez coroczną ocenę jakości powietrza w powiecie. JST WIOŚ 2009-2010 budżety własne jednostek K nie stwierdzono naruszeń standardów jakości środowiska obligujących do wyodrębnienia obszarów naruszeń; Starostwo Powiatowe w Koszalinie JST 2009-2010 K realizowane na terenach gmin w ramach akcji edukacyjnych; Akcje propagandowe w zakresie sposobów oszczędzania energii. JST NFOŚiGW, WFOŚiGW, PFOŚiGW 23 Raport z wykonania „Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Koszalińskiego” za lata 2009-2010 Opracowanie programów wykorzystania niekonwencjonalnych źródeł energii oraz działania w celu zwiększenia efektywności wytwarzania, przesyłu, dystrybucji i wykorzystywania energii. JST organizacje pozarządowe spółki przedsiębiorstwa 2009-2010 Wspieranie działań na rzecz wykorzystania OZE w powiecie. Starostwo Powiatowe w Koszalinie JST 2009-2010 Wspieranie działań inwestycyjnych zmierzających do modernizacji i przebudowy dróg i ulic, z których hałas powoduje przekroczenia poziomów progowych dla terenów szczególnego zagrożenia hałasem Starostwo Powiatowe w Koszalinie JST zarządcy dróg Zmniejszenie narażenia ludności na hałas komunikacyjny realizowane poprzez rozpoczęcie projektu budowy obwodnicy m. Sianowa JST JST 23. Realizacja zabezpieczeń akustycznych (ekrany akustyczne, wały ziemne, nasadzenia pasów zieleni) 24. Prowadzenie rejestru terenów, na których stwierdzono przekroczenie dopuszczalnych poziomów pól w środowisku. JST prowadzący instalacje użytkownicy urządzeń emitujących PEM 19. 20. 21. 22. JST NFOŚiGW, WFOŚiGW, PFOŚiGW JST NFOŚiGW, WFOŚiGW, PFOŚiGW K K K nie zrealizowano w obrębie żadnej z gmin; wsparcie organizacyjne i finansowe działań Ośrodka Doradztwa Rolniczego; udział w konferencji naukowej dot. OZE.; działania w zakresie wymiany nawierzchni dróg powiatowych i gminnych - 34 km wybudowanych i wyremontowanych dróg – łączna kwota inwestycji 31 397 tys. zł; 2009-2010 JST środki pomocowe 2009-2010 JST środki pomocowe JST środki pomocowe K 2009-2010 2010r. - nasadzenia pasów zieleni: Droga 0355Z Chłopy – Zagaje Kazimierz Pomorski – 122 sztuki; Droga 0361Z Osieki – Rzepkowo – 178 sztuk drzew; 2009r. – nie realizowano nasadzeń; 2009-2011 budżety własne jednostek K nie realizowano w okresie 2009-2010; od 2011 r. rozpoczęto tworzenie bazy danych o podmiotach użytkujących PEM; K nie zrealizowano; zarządcy dróg zarządcy dróg, 24 Raport z wykonania „Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Koszalińskiego” za lata 2009-2010 25. 26. 27. 28. 29. 30. Podnoszenie świadomości społeczeństwa o źródłach i stopniu oddziaływania pól elektromagnetycznych. JST prowadzący instalacje użytkownicy urządzeń emitujących PEM od 2011 w publicznie dostępnym wykazie danych o środowisku zaczęto w BiP Starostwa Powiatowego w Koszalinie udostępniać informacje w zakresie lokalizacji stacji bazowych telefonii komórkowej; 2009-2011 budżety własne jednostek K 2009-2010 budżety własne jednostek W WIOŚ 2009-2010 budżety własne jednostek K istnieje baza danych OPH prowadzona w układzie wojewódzkim; WIOŚ przedsiębiorcy 2009-2010 budżety własne jednostek K okresowe pomiary hałasu dla podmiotów zobowiązanych do przedkładania tych informacji; Okresowy monitoring hałasu drogowego. WIOŚ 2009-2011 budżety własne jednostek K w raporcie o stanie środowiska 2008-2009 WIOŚ – brak wykazanych punktów na terenie powiatu; Inwentaryzacja źródeł emisji pól elektromagnetycznych i obszarów objętych oddziaływaniem tych pól oraz kontrola nad tymi źródłami. Prowadzący instalacje użytkownicy urządzeń emitujących PEM Właściwe organy JST WIOŚ 2009-2011 budżety własne jednostek K nie zrealizowano Inwentaryzacja źródeł uciążliwości akustycznej. Prowadzenie bazy danych źródeł hałasu. Nadzór nad źródłami hałasu ze źródeł punktowych realizowany okresowe kontrole tych źródeł oraz interwencje WIOŚ, w przypadku stwierdzenia poważnych naruszeń zasad emisji hałasu przemysłowego do środowiska. Starostwo Powiatowe w Koszalinie JST WIOŚ istnieje baza danych OPH prowadzona w układzie wojewódzkim; 25 Raport z wykonania „Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Koszalińskiego” za lata 2009-2010 Pomiary pól elektromagnetycznych. 31. 32. Tworzenie obszarów organicznego użytkowania terenu, na którym występuje przekroczenie dopuszczalnych poziomów pól elektromagnetycznych. Prowadzący instalacje użytkownicy urządzeń emitujących PEM Właściwe organy JST WIOŚ Prowadzący instalacje użytkownicy urządzeń emitujących PEM Właściwe organy JST WIOŚ 2009-2011 budżety własne jednostek K 2009-2011 budżety własne jednostek K użytkownicy PEM prowadzą pomiary pól elektromagnetycznych 3 kontrole WIOŚ (Mielno, Niedalino, Polanów) – nie stwierdzono przekroczeń; w latach 2009 – 2010 nie został utworzony obszar ograniczonego użytkowania ze względu na PEM źródło: opracowanie własne * według danych z ankiet gmin; ** według GUS; *** szczegółowe informacje dotyczące gospodarki ściekowej w gminach roku 2007 zestawiono w tabelach ; CEL 2. POPRAWA SYSTEMU GOSPODARKI ODPADAMI – realizacja omówiona w sprawozdaniu z wykonania Planu Gospodarki Odpadami CEL 3. OCHRONA GLEB, REKULTYWACJA TERENÓW ZDEGRADOWANYCH ORAZ ZAPOBIEGANIE POWAŻNYM AWARIOM Cel. 3.1. Ochrona gleb, rekultywacja terenów zdegradowanych Cel. 3.2. Ochrona i ograniczenie ryzyka wystąpienia poważnych awarii 26 Raport z wykonania „Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Koszalińskiego” za lata 2009-2010 Tabela 12. Ocena stopnia realizacji celu pn. Ochrona gleb, rekultywacja terenów zdegradowanych oraz zapobieganie poważnym awariom. Lp. 1 1. 2. 3. Zadania 2 Systematyczny monitoring gleb w tym: kontrola zasobności w podstawowe składniki pokarmowe roślin i kwasowości oraz kontrola zanieczyszczeń, opracowanie zaleceń Ochrona gleb przed zakwaszeniem i erozją oraz podejmowanie działań zapobiegających i likwidujących te zdarzenia Zalecanie i stosowanie produkcji rolnej zapewniającej zrównoważone wykorzystanie gleby oraz akcje i szkolenia w celu wdrożenia zasad dobrych praktyk rolniczych Jednostki i podmioty realizujące Okres realizacji Źródła finansowania 3 4 5 Izba Rolnicza Ośrodek Doradztwa Rolniczego Stacja ChemicznoRolnicza Starostwo Powiatowe w Koszalinie WIOŚ JST Izba Rolnicza Ośrodek Doradztwa Rolniczego Stacja ChemicznoRolnicza Starostwo Powiatowe w Koszalinie WIOŚ JST Starostwo Powiatowe w Koszalinie Ośrodek Doradztwa Rolniczego, JST producenci 2009-2010 budżety samorządów terytorialnych, fundusze pomocowe UE, NFOŚiGW, WFOŚiGW, PFOŚiGW Kategoria zadania, według podziału realizacji zadania 6 7 K realizowano na bieżąco przez stację chemicznorolniczą oraz na zlecenie rolników K realizowano na bieżąco przez stację chemicznorolniczą oraz na zlecenie rolników K szkolenia w ramach bieżących działań ODR PFOŚiGW WFOSiGW NFOŚiGW 2009-2010 środki unijne – programy pomocowe Stopień wykonania zadania budżety JST budżety JST 2009-2010 GFOŚiGW WFOSiGW środki unijne programy pomocowe 27 Raport z wykonania „Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Koszalińskiego” za lata 2009-2010 4. 5. 6. 7. 8. Przestrzeganie zasad ochrony gleb w działalności gospodarczej innej niż rolnictwo (przemysł, transport, drogownictwo) oraz monitorowanie nawożenia gleb nawozami organicznymi pochodzącymi z wielkotowarowych hodowli zwierząt i oczyszczalni ścieków Rozwój monitoringu i identyfikacji terenów zdegradowanych i zdewastowanych poprzez aktualizację rejestrów w/w oraz opracowanie programu ich rekultywacji Rekultywacje gruntów zgodnie z wydanymi decyzjami rekultywacyjnymi budżety JST Starostwo Powiatowe w Koszalinie JST podmioty gospodarcze organizacje pozarządowe Starostwo Powiatowe w Koszalinie Starostwo Powiatowe w Koszalinie właściciele Identyfikacja i rekultywacja gruntów zdegradowanych i zdewastowanych przez osoby nieznane JST Starostwo Powiatowe w Koszalinie Urząd Marszałkowski Zapobieganie, akcje i szkolenia w celu wdrożenia zasad dobrych praktyk rolniczych Starostwo Powiatowe w Koszalinie JST ODR 2009-2010 GFOŚiGW WFOSiGW K środki unijne programy pomocowe 2009-2010 2009-2010 FOGR właściciele reglamentacja procesu wyłączania gruntów klas I-III z produkcji rolniczej: w 2009 – wyłączono 68,04 ha; w 2010 – wyłączono 60,36 ha; W nie zrealizowano K ilość wydanych decyzji – 2 ilość postępowań w związku z wystąpieniem poważnych awarii - 2 K nie zrealizowano K ODR, stacje chemiczno-rolnicze środki własne JST 2009-2010 FOGR 2009-2010 FOGR 28 Raport z wykonania „Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Koszalińskiego” za lata 2009-2010 Tabela 13. Inwentaryzacja zdarzeń związanych z usuwaniem skutków huraganów i silnych wiatrów na terenie powiatu koszalińskiego w latach 2009-2010. ilość meldunków spełniających warunki załogi ogółem załogi JGR załogi OSP w KSRG załogi poza KSRG OSP osoby ogółem osoby JRG osoby OSP w KSRG osoby OSP poza KSRG 2009 174 199 86 83 30 900 280 462 158 2010 331 505 437 636 206 292 187 270 44 74 1917 2817 632 912 1034 1496 251 409 ogółem źródło: informacja Komendanta Miejskiego Państwowej Straży Pożarnej, 10 grudnia 2010r. Tabela 14. Inwentaryzacja zdarzeń związanych z usuwaniem intensywnych opadów deszczu i przyborów wody na terenie powiatu koszalińskiego w latach 2009-2010. ilość meldunków spełniających warunki załogi ogółem załogi JGR załogi OSP w KSRG załogi poza KSRG OSP osoby ogółem osoby JRG osoby OSP w KSRG osoby OSP poza KSRG 2009 33 42 18 14 10 203 72 73 58 2010 71 104 77 119 21 39 40 54 16 26 402 605 81 153 228 301 93 151 ogółem źródło: informacja Komendanta Miejskiego Państwowej Straży Pożarnej, 10 grudnia 2010r. Tabela 15. Inwentaryzacja zdarzeń związanych z usuwaniem plam ropopochodnych oraz wypadków i kolizji drogowych, w wyniku których powstały plamy ropopochodne na szlakach komunikacyjnych na terenie powiatu koszalińskiego w latach 2009-2010. ilość meldunków spełniających warunki załogi ogółem załogi JGR załogi OSP w KSRG załogi OSP poza KSRG osoby ogółem osoby JRG osoby OSP w KSRG osoby OSP poza KSRG Zużyto neutralizatorów Zużyto sorbentów /kg/ 2009 240 438 337 95 6 1811 1263 514 34 22 6745 2010 198 438 392 651 314 651 68 163 10 16 1509 3320 1098 2361 355 869 56 90 7 29 5791 12536 ogółem źródło: informacja Komendanta Miejskiego Państwowej Straży Pożarnej, 10 grudnia 2010r. 29 Raport z wykonania „Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Koszalińskiego” za lata 2009-2010 CEL. 4. ROZWÓJ EKOTURYSTYKI I ROLNICTWA EKOLOGICZNEGO Tabela 16. Ocena stopnia realizacji celu pn. Rozwój ekoturystyki i rolnictwa ekologicznego na terenie powiatu koszalińskiego. Lp. 1 1. Zadania Jednostki i podmioty realizujące Okres realizacji 2 3 4 Budowa szlaków rowerowych JST organizacje pozarządowe 2. Budowa szlaków pieszych JST 2009-2010 2009-2010 organizacje pozarządowe 3. Budowa szlaków wodnych JST organizacje pozarządowe 2009-2010 Źródła finansowania 5 budżety samorządów terytorialnych, fundusze pomocowe NFOŚiGW, WFOŚiGW, budżety samorządów terytorialnych, fundusze pomocowe NFOŚiGW, WFOŚiGW, budżety samorządów terytorialnych, fundusze pomocowe UE, NFOŚiGW, WFOŚiGW, Kategoria zadania, według podziału realizacji zadania 6 Stopień wykonania zadania 7 K wykonano 16 km szlaków turystycznych K K brak danych dot. wykonania szlaków wodnych 30 Raport z wykonania „Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Koszalińskiego” za lata 2009-2010 4. 5. 6. Tworzenie gospodarstw agroturystycznych Waloryzacja terenów pod względem ich przydatności do produkcji zdrowej żywności oraz promowanie najważniejszych dla regionu produktów wytwarzanych w gospodarstwach ekologicznych Prowadzenie działań służących zachowaniu walorów ekologicznych JST organizacje pozarządowe 2009-2010 JST organizacje pozarządowe JST organizacje pozarządowe 2009-2010 2009-2010 budżety samorządów terytorialnych, fundusze pomocowe NFOŚiGW, WFOŚiGW, budżety samorządów terytorialnych, fundusze pomocowe budżety samorządów terytorialnych, fundusze pomocowe NFOŚiGW, WFOŚiGW, PFOŚiGW K utworzono 26 gospodarstw agroturystycznych K rozwój gospodarstw ekologicznych – stan w powiecie na koniec 2010r. to 90 gospodarstw; K finansowe wsparcie gmin dla mini projektów ekologicznych – powstanie 98 oczyszczalni przydomowych; budowa 8 kolektorów słonecznych instalacja pomp ciepła JST organizacje pozarządowe 7. Wspieranie promowania gospodarstw agroturystycznych i rozwoju rolnictwa ekologicznego 2009-2010 budżety samorządów terytorialnych, fundusze pomocowe PFOŚiGW K Promocja gospodarstw agroturystycznych w ramach corocznie organizowanych imprez masowych: dożynki gminne, powiatowe, Siemionalia, „Radew energia życia”; Szkolenia dla osób prowadzących gospodarstwa agroturystyczne. 31 Raport z wykonania „Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Koszalińskiego” za lata 2009-2010 CEL.5. OCHRONA DZIEDZICTWA PRZYRODNICZEGO Cel. 5.1. Ochrona przyrody i krajobrazu Cel. 5.2. Zrównoważony rozwój lasów Tabela 17. Ocena stopnia realizacji celu pn. Ochrona dziedzictwa przyrodniczego. Lp. 1 1. 2. Zadania Jednostki i podmioty realizujące Okres realizacji Źródła finansowania 2 3 4 5 Współpraca z Wojewodą Zachodniopomorskim (RDOŚ) przy opracowywaniu planów ochrony dla rezerwatów przyrody Współpraca z Wojewodą zachodniopomorskim (RDOŚ) przy opracowywaniu, zatwierdzeniu i realizowaniu planów ochrony obszarów Natura 2000 RDOŚ JST 2009-2010 Starostwo Powiatowe w Koszalinie RDOŚ JST Starostwo Powiatowe w Koszalinie 2009-2010 budżety samorządów terytorialnych, Fundusze pomocowe UE, NFOŚiGW, WFOŚiGW, PFOŚiGW budżety samorządów terytorialnych, Fundusze pomocowe UE, NFOŚiGW, WFOŚiGW, PFOŚiGW Kategoria zadania, według podziału realizacji zadania Stopień wykonania zadania 6 7 K zadanie nierealizowanie w latach 2009-2010 K zadanie nierealizowanie w latach 2009-2010 32 Raport z wykonania „Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Koszalińskiego” za lata 2009-2010 3. 4. 5. Inwentaryzacja i właściwe oznakowanie pomników przyrody w jednostkach Starostwa Powiatowego Starostwo Powiatowe w Koszalinie Wdrożenie systemu kompensacji przyrodniczej dla wydawanych zezwoleń na usunięcie drzew i krzewów z terenów miast i na obszarach wiejskich JST Rejestrowanie zmian zachodzących w środowisku leśnym poprzez monitoring biologiczny , wspomagający przeciwdziałanie zagrożeniom ekosystemów leśnych PGL Lasy Państwowe Starostwo Powiatowe w Koszalinie organizacje pozarządowe WFOŚiGW, PFOŚiGW W 2009-2010 budżety własne jednostek samorządu terytorialnego w zadanie realizowane przez nadleśnictwa zadanie zrealizowane 2009-2010 budżety jednostek realizujących zadane K zadanie realizowane przez nadleśnictwa 2009-2010 budżety jednostek realizujących zadane K zadanie realizowane przez nadleśnictwa 2009-2010 budżety jednostek realizujących zadane K zadanie realizowane przez nadleśnictwa 2009-2010 budżety jednostek realizujących zadane K zadanie realizowane przez nadleśnictwa 2009-2010 PGL Lasy Państwowe 6. 7. 8. Zalesianie ciągów i korytarzy ekologicznych Prowadzenie zrównoważonej gospodarki leśnej w stosunku do gospodarki łowieckiej Doskonalenie regionalnego systemu obszarów chronionych poprzez ochronę najcenniejszych drzewostanów z warunkami siedliskowymi organizacje pozarządowe PGL Lasy Państwowe organizacje pozarządowe PGL Lasy Państwowe zadanie nierealizowanie organizacje pozarządowe 33 Raport z wykonania „Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Koszalińskiego” za lata 2009-2010 9. W strefie granicy lasu z polami uprawnymi pozostawienie szerokich, nieoranych pasów – kształtowanie strefy ekotonowej, złożonej z różnego typu zbiorowisk flory i fauny 10. Realizacja i modernizacja działalności edukacyjno – informacyjnej prowadzonej przez Nadleśnictwa na rzecz podnoszenia świadomości i wiedzy ekologicznej: 11. Poprawa stanu zdrowotnego i żywotności lasów PGL Lasy Państwowe organizacje pozarządowe 2009-2010 budżety jednostek realizujących zadane K zadanie realizowane przez nadleśnictwa 2009-2010 budżety jednostek realizujących zadane K zadanie realizowane przez nadleśnictwa 2009-2010 budżety jednostek realizujących zadane K zadanie realizowane przez nadleśnictwa PGL Lasy Państwowe organizacje pozarządowe PGL Lasy Państwowe organizacje pozarządowe CEL.6. RACJONALNE WYKORZYSTANIE ZASOBÓW PRZYRODNICZYCH Cel. 6.1. Prawidłowe gospodarowanie kopalinami Cel. 6.2. Racjonalne wykorzystanie zasobów - ochrona przed powodzią i suszą. Cel. 6.3. Wykorzystanie energii odnawialnej 34 Raport z wykonania „Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Koszalińskiego” za lata 2009-2010 Tabela 18. Ocena stopnia realizacji celu pn. Racjonalne wykorzystanie zasobów przyrodniczych. Lp. 1 1. Zadania Jednostki i podmioty realizujące Okres realizacji Źródła finansowania 2 3 4 5 Aktualizacja inwentaryzacji złóż pod względem rodzaju i zasobów Urząd Marszałkowski Starostwo Powiatowe w Koszalinie Urząd Górniczy Właściciele Ministerstwo Środowiska 2. Rozpoznawanie możliwości wykorzystania ciepła ziemi i wykonanie inwentaryzacji zasobów Urząd Marszałkowski Starostwo Powiatowe w Koszalinie Urząd Górniczy Właściciele Ministerstwo Środowiska 3. Powiązanie polityki koncesyjnej z promocją nowych proekologicznych technologii pozyskiwania kopalin. ułatwienia dostępu do map i bazy danych geologicznych Urząd Marszałkowski Starostwo Powiatowe w Koszalinie Urząd Górniczy Właściciele Ministerstwo Środowiska 4. Kontrola uaktualnienie przez użytkowników dokumentacji geologicznej złóż kopalin będących w eksploatacji Urząd Marszałkowski Starostwo Powiatowe w Koszalinie Urząd Górniczy Właściciele Ministerstwo Środowiska 2009-2010 2009-2010 2009-2010 2009-2010 budżety samorządów terytorialnych, fundusze pomocowe UE NFOŚiGW, budżety samorządów terytorialnych, fundusze pomocowe UE NFOŚiGW, budżety samorządów terytorialnych, fundusze pomocowe UE NFOŚiGW, budżety samorządów terytorialnych, przedsiębiorcy Kategoria zadania, według podziału realizacji zadania Stopień wykonania zadania 6 7 K nie zrealizowano K nie zrealizowano K nie zrealizowano K 3 koncesje Ministra Środowiska na poszukiwanie ropy naftowej i gazu ziemnego 35 Raport z wykonania „Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Koszalińskiego” za lata 2009-2010 5 6 7 8 9 Kontrola w zakresie zgodności prac i zakresu eksploatacji z wydanymi koncesjami Urząd Marszałkowski Starostwo Powiatowe w Koszalinie Urząd Górniczy Właściciele Ministerstwo Środowiska 2009-2010 budżety samorządów terytorialnych, W na terenie powiatu koszalińskiego przeprowadzono 2 kontrole; wydano 1 koncesję przez Starostę Koszalińskiego i 1koncesję przez Marszałka Województwa Zachodniopomorskiego Eliminacja nielegalnej eksploatacji kopalin Urząd Marszałkowski Starostwo Powiatowe w Koszalinie Urząd Górniczy Właściciele Ministerstwo Środowiska 2009-2010 budżety samorządów terytorialnych, W nie zgłoszono nielegalnych miejsc eksploatacji kopalin K studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania gminy – ilość uchwalonych dokumentów – 2 plany zagospodarowania przestrzennego - 2 K nowe obiekty małej retencji Gmina Sianów Gmina Biesiekierz K opis prac dot. urządzeń przeciwpowodziowych tab. 19 Wzmocnienie ochrony złóż w procesie planowania przestrzennego oraz uzgadniania i wydawania decyzji lokalizacyjnych Budowa obiektów małej retencji wód powierzchniowych zgodnie z „Programem Małej Retencji wód dla Województwa Zachodniopomorskiego do roku 2015” Modernizacja obiektów i urządzeń ochrony przeciwpowodziowej, w tym urządzeń melioracyjnych Starostwo Powiatowe w Koszalinie Starostwo Powiatowe w Koszalinie 2009-2010 budżety jednostek samorządu terytorialnego NFOŚiGW WFOŚiW 2009-2010 środki własne urzędy gmin ZMiUW właściciele urządzeń 2009-2010 WFOŚiGW GFOŚIGW środki pomocowe UE 36 Raport z wykonania „Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Koszalińskiego” za lata 2009-2010 10 Konserwacja wałów przeciwpowodziowych urzędy gmin ZMiUW właściciele urządzeń 2009-2010 WFOŚiGW GFOŚIGW K opis prac dot. urządzeń przeciwpowodziowych tab.19 W nie zrealizowano W zrealizowano W wsparcie finansowe dla przedsiębiorców realizowane na terenie Gminy Sianów K szkolenia i targi rolnicze środki pomocowe UE 11 12 13 Opracowanie programu rozwoju energetyki odnawialnej na terenie powiatu Starostwo Powiatowe w Koszalinie 2009-2010 Instalacja pomp ciepła typy powietrze-woda w jednostkach podległych Starostwu Starostwo Powiatowe w Koszalinie 2009-2010 Wspieranie działań sektora prywatnego w zakresie wykorzystania odnawialnych źródeł energii Starostwo Powiatowe w Koszalinie Gminy 2009-2010 WFOiGW budżet NFOŚiGW WFOŚiW środki własne WFOŚiGW PFOŚiGW GFOŚIGW środki pomocowe UE 14 Propagowanie na terenach wiejskich źródeł energii wykorzystujących biomasę i biogaz rolniczy ODR Politechnika Koszalińska 2009-2010 WFOŚiGW GFOŚIGW środki pomocowe UE 37 Raport z wykonania „Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Koszalińskiego” za lata 2009-2010 Tabela 19. Stan urządzeń melioracyjnych według ewidencji prowadzonej przez Terenowy Oddział ZZMiUW Urządzenia melioracyjne jednostka Gmina Mielno Gmina Będzino Gmina Biesiekierz Gmina Polanów Gmina Sianów Gmina Manowo Gmina Świeszyno Gmina Bobolice Powiat Koszaliński Melioracje podstawowe – zadania zrealizowane kanały km 0,45 1,0 - - 2,1 - - - 3,55 rurociągi km 0,16 0,2 - 0,3 0,2 - - 0,6 1,46 wały przeciwpowodziowe km 5,4 32,5 - - 3,8 2,6 - - 44,3 przepompownie szt. 4 6 - - 2 1 - - 13 Melioracje szczegółowe – opis stanu powierzchnia zmeliorowanych gruntów rolnych ha 1258 9961 4837 657 3880 1097 2616 2369 26 675 powierzchnia zmeliorowanych terenów zielonych ha 303 2058 1385 302 1831 818 1337 874 8 908 długość rowów melioracyjnych km 46,6 241,1 169,8 25,9 250,1 91,7 220,8 142 1 188 długość rurociągów o średnicy poniżej 60cm km 9,2 36,4 24,1 2,1 15,4 4,2 14,2 20,1 125,7 opracowanie : na wniosek Starostwa Powiatowego w Koszalinie – Zarząd Melioracji i Urządzeń Wodnych, grudzień 2010r. 38 Raport z wykonania „Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Koszalińskiego” za lata 2009-2010 CEL. 7. WZMOCNIENIE SYSTEMU ZARZĄDZANIA ŚRODOWISKIEM I PODNIESIENIE ŚWIADOMOŚCI EKOLOGICZNEJ Cel. 7.1. Podnoszenie świadomości ekologicznej mieszkańców Cel. 7.2. Monitoring środowiska Tabela 20. Ocena stopnia realizacji celu pn. Wzmocnienie systemu zarządzania środowiskiem i podniesienie świadomości ekologicznej. Lp. 1 1. 2. 3. Kategoria zadania, według podziału realizacji zadania Stopień wykonania zadania Zadania Jednostki i podmioty realizujące Okres realizacji Źródła finansowania 2 3 4 5 6 7 Starostwo Powiatowe w Koszalinie 2009-2010 budżety samorządów terytorialnych, Fundusze pomocowe UE, NFOŚiGW, WFOŚiGW, PFOŚiGW W zrealizowano 2 konferencje tematyczne w roku 2009 Starostwo Powiatowe w Koszalinie 2009-2010 W opracowano program edukacyjny dla CEE Sarbinowo 2011 W w 2011 złożono projekt do NFOŚiGW Realizacja projektu pn. Panel dyskusyjny w powiecie koszalińskim „ Zrównoważony rozwój i edukacja ” Opracowanie powiatowego programu edukacji ekologicznej Modernizacja Regionalnego Centrum Edukacji Ekologicznej w Sarbinowie Starostwo Powiatowe w Koszalinie 2009-2010 budżety samorządów terytorialnych budżety samorządów terytorialnych, NFOŚiGW, WFOŚiGW, 39 Raport z wykonania „Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Koszalińskiego” za lata 2009-2010 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. Wsparcie i realizacja projektów z zakresu edukacji ekologicznej Starostwo Powiatowe w Koszalinie organizacje pozarządowe Stworzenie rejestru informacji o środowisku i jego ochronie na stronach BIP Starostwa Koszalińskiego Starostwo Powiatowe w Koszalinie 2009-2010 Prowadzenie rejestru informacji o środowisku i jego ochronie na stronach BIP Starostwa Koszalińskiego Starostwo Powiatowe w Koszalinie 2009-2010 Stworzenie rejestru informacji o środowisku i jego ochronie na stronach BIP wszystkich gmin Powiatu Koszalińskiego Prowadzenie rejestru informacji o środowisku i jego ochronie na stronach BIP wszystkich gmin Powiatu Koszalińskiego Gminy Gminy Wydanie publikacji dot. form ochrony przyrody Starostwo Powiatowe w Koszalinie Szkolenia pracowników administracji publicznej Starostwo Powiatowe w Koszalinie 2009-2010 budżet własny budżet własny budżety samorządów terytorialnych, W opis działań zał. Nr 1 raportu W zrealizowano W zrealizowano 2009-2010 budżety samorządów terytorialnych, W nie zrealizowano 2009-2010 budżety samorządów terytorialnych, W zrealizowano 2009-2010 budżety samorządów terytorialnych, NFOŚiGW, WFOŚiGW, W opis działań zał. Nr 1 raportu 2009-2010 budżety samorządów terytorialnych, NFOŚiGW, WFOŚiGW, W szczegółowo opisane w rozdz.8 40 Raport z wykonania „Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Koszalińskiego” za lata 2009-2010 2. Jakość powietrza Do 2009 roku, do celów oceny jakości powietrza pod kątem zawartości SO 2, NO2,NOx, C6H6, PM10, Pb, CO, As, Cd, Ni i B(a)P województwo zachodniopomorskie podzielone było na: jedną aglomerację (Aglomeracja Szczecińska) i 16 stref pozostałych (12 powiatów i 4 strefy powstałe z połączeń powiatów). Powiat koszaliński umieszczony został w koszalińsko-sławieńskiej strefie pomiarowej emisji w/w substancji (kod strefy PL.32.17.z.02), na którą oprócz powiatu koszalińskiego składa się również powiat sławieński. W zakresie oceny jakości powietrza pod kątem zawartości ozonu województwo podzielone zostało na Aglomerację Szczecińską oraz strefę zachodniopomorską, stanowiącą pozostały obszar województwa. Tabela - Klasyfikacja powiatu koszalińskiego (rok 2008) oraz strefy koszalińsko-sławieńskiej rok 2009 dla poszczególnych zanieczyszczeń dokonana z uwzględnieniem kryteriów ustanowionych dla ochrony zdrowia i ochrony roślin (poziomów dopuszczalnych, docelowych i celu długoterminowego) – wg rocznych oceny jakości powietrza. Tabela 21. Ocena stopnia zanieczyszczeń powietrza dla obszaru strefy koszalińsko-sławieńskiej. Symbol klasy wynikowej dla poszczególnych zanieczyszczeń dla obszaru strefy koszalińsko-sławieńskiej Rodzaj zanieczyszczenia Rok bazowy 2008 Rok 2009 ochrona zdrowia ochrona roślin ochrona zdrowia ochrona roślin SO2 A A A A NOx - A - A NO2 A A - CO A - A - PM10 A - A - Pb A - A - As (PM10) A - A - Cd (PM10) A - A - Ni (PM10) A - A - BaP (PM10) A - A - C6H6 A - A - źródło: Roczna ocena jakości powietrza dla województwa zachodniopomorskiego - Raport za 2009 rok. Jak wynika z powyższej tabeli strefa koszalińsko-sławieńska, pod kątem zanieczyszczeń: SO2, NO2, C6H6, PM10, Pb, CO, As, Cd, Ni i B(a)P zarówno w roku bazowym 2008 jak i w 2009 otrzymała klasę A, co świadczy o niskim stężeniu zanieczyszczeń, które nie przekroczyły odpowiednio poziomów dopuszczalnych, docelowych i poziomów celu długoterminowego. Przypisana klasa A oznacza brak wymaganych działań na rzecz poprawy jakości powietrza w tym zakresie. 41 Raport z wykonania „Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Koszalińskiego” za lata 2009-2010 Tabela 22. Pomiar poziomów stężeń ozonu w powietrzu dla obszaru strefy zachodniopomorskiej. Symbol klasy wynikowej dla poszczególnych zanieczyszczeń dla obszaru strefy zachodniopomorskiej Rodzaj zanieczyszczenia Rok bazowy 2008 Rok 2009 ochrona zdrowia ochrona roślin ochrona zdrowia ochrona roślin O3 (dc) C A A A O3 (dt) D2 D2 D2 D2 źródło: Roczna ocena jakości powietrza dla województwa zachodniopomorskiego - raport za 2009 rok. (dc) – poziom docelowy, (dt) – poziom celu długoterminowego. Strefa zachodniopomorska (obszar województwa bez Aglomeracji Szczecińskiej) otrzymała klasę D2 w związku z przekroczeniem poziomu celu długoterminowego przez stężenia ozonu, dla kryterium ustanowionego ze względu na zdrowie. Strefa zachodniopomorska otrzymała klasę D2 również ze względu na ochronę roślin. Dla stref w klasie D2 nie jest wymagane opracowanie programu ochrony powietrza. Działania wymagane w tym przypadku – to ograniczenie emisji lotnych związków organicznych jako prekursorów ozonu, które to działania powinny być ujęte w wojewódzkich programach ochrony środowiska. W ocenie jakości powietrza za 2009 r. nie stwierdzono przekroczenia poziomu docelowego dla ozonu na obszarze strefy zachodniopomorskiej. W tym przypadku obie te strefy otrzymały w ocenie za rok 2009 klasę A. Roczna ocena jakości powietrza w powiecie koszalińskim za 2010 rok, w stosunku do ocen wykonywanych w ostatnich latach, zawiera nowe elementy wynikające z nowego podziału województwa zachodniopomorskiego na strefy oraz z Dyrektywy 2008/50/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 21 maja 2008 r. w sprawie jakości powietrza i czystszego powietrza dla Europy (CAPE). Po raz pierwszy w ocenie rocznej został uwzględniony pył PM2,5 według wymagań i kryteriów określonych w Dyrektywie 2008/50/WE (CAFE). W województwie zachodniopomorskim od 2010 r. istnieją 3 strefy: aglomeracja szczecińska, miasto Koszalin oraz strefa zachodniopomorska (którą stanowi cały obszar województwa zachodniopomorskiego poza miastem szczecin i miastem Koszalin). Powiat koszaliński wchodzi w skład strefy zachodniopomorskiej (PL 3203). 42 Raport z wykonania „Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Koszalińskiego” za lata 2009-2010 Tabela 23. Klasyfikacja według parametrów, z uwzględnieniem kryteriów ustanowionych dla ochrony zdrowia i ochrony roślin, dla strefy zachodniopomorskiej w 2010 roku. Rodzaj zanieczyszczenia Symbol klasy wynikowej dla poszczególnych zanieczyszczeń dla obszaru strefy zachodniopomorskiej Rok 2010 ochrona zdrowia ochrona roślin SO2 A A NO2 A A NOx - - PM10 C - PM2,5 A - Pb A - C6H6 A - CO A - O3 (dc) A A O3 (dt) D2 D2 As A - Cd A - Ni A - BaP C - źródło: Roczna ocena jakości powietrza dla województwa zachodniopomorskiego - Raport za 2010 r. (dc) – poziom docelowy (dt) – poziom celu długoterminowego W ocenie za 2010 rok uwzględniono substancje podlegające wcześniejszym ocenom: SO2, NO2, NOx, CO, C6H4, PM10, Pb, As, Cd, Ni, BaP i O3, Należy ponadto zauważyć, iż począwszy od 2010 roku, w odniesieniu do benzenu i dwutlenku azotu, wartość marginesu tolerancji wynosi zero. Nowym elementem jest fakt, iż po raz pierwszy w ocenie rocznej za 2010 r. został uwzględniony pył PM2,5 – według wymagań i kryteriów zawartych w Dyrektywie 2008/50/WE (CAFE). Klasę C strefa zachodniopomorska otrzymała ze względu na to, iż na obszarze strefy w 2010 r. odnotowano przekroczenie standardu jakości powietrza przez 24-godzinne stężenie pyłu zawieszonego PM10. Przekroczenia wykazały pomiary stężeń pyłu PM10 wykonane na czterech stanowiskach: w Widuchowej (powiat gryfiński), w Gryfinie oraz na dwóch stanowiskach w Szczecinku. Przypisanie całej „dużej” strefie zachodniopomorskiej klasy C dla pyłu PM10 nie oznacza jednak, że przekroczenie pyłu występuje na całym jej obszarze. Oznacza to, że na obszarze strefy są miejsca wymagające podjęcia działań na rzecz poprawy jakości powietrza (POP) w celu przywrócenia obowiązujących standardów. W strefie zachodniopomorskiej nie wskazano powiatu koszalińskiego jako obszaru potencjalnych przekroczeń pyłu PM10. Strefa zachodniopomorska otrzymała klasę C również ze względu na stwierdzone przekroczenie poziomu docelowego przez średnioroczne stężenie benzo(a)piranu na trzech 43 Raport z wykonania „Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Koszalińskiego” za lata 2009-2010 stanowiskach - w Widuchowej (powiat gryfiński) oraz na dwóch stanowiskach w Szczecinku. Podobnie jak w przypadku pyłu PM10, również w przypadku benzo(a)piranu klasa C nie oznacza, iż przekroczenia występują na całym obszarze strefy zachodniopomorskiej. Powiat koszaliński nie stanowi potencjalnego obszaru przekroczeń poziomu docelowego przez średnioroczne stężenie benzo(a)piranu. Wyniki oceny jakości powietrza za 2010 rok wykazały przekroczenie poziomu celu długoterminowego przez stężenia ozonu (dt) dla kryterium ustanowionego dla zdrowia oraz roślin. Ze względu na ozon strefa zachodniopomorska, w której znajduje się powiat koszaliński, otrzymała klasę D2. Dla stref w klasie D2 nie jest wymagane opracowanie programu ochrony powietrza. W ocenie jakości powietrza za 2010 r. nie stwierdzono natomiast przekroczenia poziomu docelowego dla ozonu (dc), strefa zachodniopomorska w tym wypadku otrzymała klasę A. 3. Jakość wód 3.1. wody powierzchniowe Od 2008 roku zasady klasyfikacji wód powierzchniowych w Polsce określa Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 20 sierpnia 2008 r. w sprawie sposobu klasyfikacji stanu jednolitych części wód powierzchniowych (Dz. U. Nr 162, poz. 1008). Rozporządzenie to dokonuje w zakresie swojej regulacji wdrożenia Dyrektywy 2000/60/WE (Ramowej Dyrektywy Wodnej). Zgodnie z wyżej wymienionym rozporządzeniem klasyfikacja stanu wód oparta jest na ocenie stanu jednolitych części wód powierzchniowych, w tym na: ocenie stanu ekologicznego (potencjału ekologicznego wód sztucznych i silnie zmienionych), uwzględniającej klasyfikację elementów biologicznych, fizykochemicznych oraz ocenę substancji szczególnie szkodliwych dla środowiska wodnego — specyficzne zanieczyszczenia syntetyczne i niesyntetyczne, ocenie stanu chemicznego, w której ocenia się wskaźniki chemiczne, charakteryzujące występowanie substancji szczególnie szkodliwych dla środowiska wodnego, w tym tzw. substancji priorytetowych. W ocenie stanu/potencjału ekologicznego wód badanych w latach 2008—2009 nie uwzględniono oceny hydromorfologicznej z powodu braku opracowanych metodyk. Stan ekologiczny/potencjał ekologiczny klasyfikuje się przez nadanie jednolitej części wód jednej z pięciu klas jakości wód. Ocenę stanu biologicznego wykonuje się w oparciu o badania fitoplanktonu, fitobentosu, makrofitów, makrozoobentosu oraz ichtiofauny. Klasyfikacja elementów biologicznych polega na dokonaniu wspólnej oceny badanych elementów poprzez przypisanie im jednej z 5 klas jakości. O wyniku oceny decyduje element biologiczny, któremu przypisano najniższą klasę (załączniki 1, 2, 3, 4 do ww. rozporządzenia). W latach 2008-2009 WIOŚ w Szczecinie ocenił jakość wody 3 rzek powiatu koszalińskiego: Czarnej, Czerwonej i Grabowej. 44 Raport z wykonania „Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Koszalińskiego” za lata 2009-2010 Rodzaj monitoringu Rok badania Klasa elementów biologicznych Wskaźniki decydujące o ocenie biologicznej Ocena elementów fizykochemicznych wg załącznika 1 Zlewnia Parsęty Czarna Czarna ujście do Radwii, poniżej m. Dunowo 0,5 Świeszyno MO, MR 2008 II MIR II Przymorze Czerwona od Łopieniczki do ujścia Czerwona ujście do morza, m. Ustronie Morskie 0,5 Będzino MD, MR 2009 II IO poniżej dobrego Grabowa do Wielinki Grabowa w m. Wielin 54,0 Polanów MD, MR 2008 II IO II Ocena stanu w ppk Gmina Ocena stanu chemicznego wg załącznika 8 Km rzeki Ocena stanu ekologicznego Nazwa punktu pomiarowego Ocena substancji szczególnie szkodliwych wg załącznika 5 Nazwa JCW Wskaźniki decydujące o ocenie fizykochemicznej Nazwa zlewni Zlewnia Wieprzy Tabela 24. Wyniki oceny stanu/potencjału ekologicznego w punktach monitoringu rzek w latach 2008-2009. dobry dobry nie badano dobry dobry umiarkowany dobry zły dobry nie badano dobry 1 O2, zw. organiczne 1 dobry 45 Raport z wykonania „Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Koszalińskiego” za lata 2009-2010 3.1.1. Ocena eutrofizacji wód rzecznych Ocenę eutrofizacji wód przeprowadzono zgodnie z opracowanymi w GIOŚ „Wytycznymi do oceny eutrofizacji wód za lata 2007—2009”. Do oceny przyjęto wyniki badań z tego okresu dla elementów biologicznych (w zależności od typu rzeki odpowiednio: chlorofil „a” lub fitobentos) i fizykochemicznych (wybrane wskaźniki charakteryzujące warunki biogenne oraz warunki tlenowe i zanieczyszczenia organiczne: BZT5, OWO, azot amonowy, azot Kjeldahla, azot azotanowy, azot ogólny, fosfor ogólny oraz fosforany). Ocena wód w zlewni Grabowej wykazywała eutrofizację. Ocenę jakości wód badanych w latach 2008—2009, że na terenie powiatu koszalińskiego przeważają wody o dobrym stanie ekologicznym, w jednym przypadku oceniono jako zły. Na złą ocenę końcową głównie wpłynęła ocena elementów fizykochemicznych (zanieczyszczenia organiczne i biogenne). W latach 2008—2009 kontynuowano ocenę jakości wód użytkowych w zakresie spełnienia wymagań określonych dla wód przeznaczonych do bytowania ryb oraz wód wykorzystywanych do celów wodociągowych. Wykonano także ocenę eutrofizacji wód. Z przeprowadzanych corocznie ocen wynika, iż jakość wód rzecznych na terenie powiatu koszalińskiego obniżają głównie zanieczyszczenia organiczne, biogenne oraz procesy eutrofizacji. Potwierdza to ocena eutrofizacji wód, wykonana na podstawie badań z lat 2007—2009. Wyniki tej oceny wskazują na eutroficzny charakter wielu rzek, przekroczenia wskaźników przyjętych do oceny występują na w wodach zlewni Parsęty, dopływach jeziora Jamno. 3.1.2. Jeziora Zarówno w roku 2008 jak i 2009 WIOŚ w Szczecinie nie przeprowadził badań oceny jakości wód w jeziorach znajdujących się na terenie powiatu koszalińskiego. Ostatnie badanie przeprowadzone były w 2006 roku. Były to badania monitoringowe dwóch jezior z terenu powiatu koszalińskiego: jeziora Parnowskiego i jeziora Jamno. W obu przypadkach stwierdzono poprawę stanu jakości wód, w stosunku do badań z lat wcześniejszych. Tabela 25. Zestawienie jezior badanych w 2006 roku z terenu powiatu koszalińskiego. Nazwa jeziora Klasa czystości wg programu SOJJ obowiązującego do 2006r. Klasa w 2006r. Zmiany jakości wód Poprzednie badania Jamno III 1996 – poza klasyfikacją poprawa Parnowskie II 1995 - III poprawa źródło: Raport o stanie środowiska w Województwie Zachodniopomorskim w latach 2006-2007. Wyniki badania liczebności fitoplanktonu przeprowadzone w wodach powyższych jezior, kształtują się następująco: ■ jezioro Jamno – liczebność organizmów wynosiła 5,2 mln na litr wody, przy czym udział bakterioplanktonu przekraczał 50%. W porze wiosennej udział sinic wynosił 54%, natomiast w porze letniej – 60%; ■ jezioro Parnowskie – w jeziorze tym nie stwierdzono obfitego występowania fitoplanktonu, liczebność organizmów oszacowano na 0,5 mln/l, przy czym tylko 5% stanowiły sinice. 46 Raport z wykonania „Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Koszalińskiego” za lata 2009-2010 Przeprowadzone w latach 2000 – 2007 przez WIOŚ badania wykazały przekroczenia norm dla koncentracji substancji biogennych w jeziorach powiatu koszalińskiego. Wartości przekroczeń w poszczególnych jeziorach obrazuje poniższa rycina. Rycina 1. Koncentracja substancji biogennych w jeziorach powiatu koszalińskiego koncentracje azotu ogólnego przekraczające nomę 1,5 mg N/l* 2,67 1,75 1,59 0,388 0,153 Lubiatowo Parnowskie Jamno *Podane normy dla koncentracji azotu i fosforu stanowią wartości graniczne dla eutrofizacji (tzw. żyzności) jezior. źródło: opracowanie własne na podstawie Raportu o stanie środowiska w Województwie Zachodniopomorskim w latach 2006-2007. 3.2. wody podziemne Ocenę jakości wód podziemnych w latach 2008—2009 przeprowadzono w oparciu o kryteria ustalone w rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 23 lipca 2008 roku w sprawie kryteriów i sposobu oceny wód podziemnych (Dz. U. Nr 143, poz. 896), w którym zdefiniowanych zostało 5 klas jakości wód: klasa I - wody bardzo dobrej jakości, w których wartości elementów fizykochemicznych kształtowane są wyłącznie w efekcie naturalnych procesów zachodzących w wodach podziemnych i mieszczą się w zakresie wartości stężeń charakterystycznych dla badanych wód podziemnych (tła hydrogeochemicznego) oraz nie wskazują na wpływ działalności człowieka, klasa II - wody dobrej jakości: w których wartości niektórych elementów fizykochemicznych są podwyższone w wyniku naturalnych procesów zachodzących w wodach podziemnych oraz nie wskazują na wpływ działalności człowieka albo wpływ ten jest bardzo słaby, klasa III - wody zadowalającej jakości: w których wartości elementów fizykochemicznych są podwyższone w wyniku naturalnych procesów zachodzących w wodach podziemnych lub słabego wpływu działalności człowieka, klasa IV - wody niezadowalającej jakości, w których wartości elementów fizykochemicznych są podwyższone w wyniku naturalnych procesów zachodzących w wodach podziemnych oraz wyraźnego wpływu działalności człowieka, klasa V - wody złej jakości, w których wartości elementów fizykochemicznych potwierdzają znaczący wpływ działalności człowieka. Ponadto wykonano ocenę zanieczyszczenia wód azotanami, w oparciu o rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 23 grudnia 2002 r. w sprawie kryteriów 47 Raport z wykonania „Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Koszalińskiego” za lata 2009-2010 wyznaczania wód wrażliwych na zanieczyszczenia związkami azotu ze źródeł rolniczych (Dz. U. Nr 241, poz. 2093), które uwzględnia postanowienia Dyrektywy Rady 91/676/EWG z dnia 12 grudnia 1991 r. w sprawie ochrony wód przed zanieczyszczeniami spowodowanymi przez azotany pochodzenia rolniczego. Zgodnie z tym rozporządzeniem za wody zanieczyszczone uznaje się wody, w których zawartość azotanów przekracza 50 mg N03/drn3. Natomiast wody zagrożone zanieczyszczeniem to wody, gdzie zawartość azotanów wynosi 40-50 mg/dm3 i wykazuje tendencję wzrostową. Ocenę rozszerzono o klasyfikację zawartości azotanów w wodach podziemnych, zgodnie z wytycznymi pt: „Dyrektywa Azotanowa (91/676/EWG) Stan i tendencje zmian w środowisku wodnym i praktykach rolniczych. Wytyczne w zakresie sporządzania sprawozdań przez państwa członkowskie” (2008r. - projekt). Wykonano także ocenę przydatności badanych wód podziemnych do spożycia w oparciu o kryteria ustalone w rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 29 marca 2007 r. w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi (Dz. U. Nr 61 poz. 417). Wody podziemne stanowią podstawowa źródło zaopatrzenia w wodę pitną w powiecie koszalińskim, a zasoby wód podziemnych występują w piętrach wolnonośnych czwartorzędowych i trzeciorzędowych. Ze względu na potrzebę ochrony zasobów wód podziemnych wyznaczone zostały Główne Zbiorniki Wód Podziemnych, z czego na obszarze powiatu znajdują się dwa Główne Zbiorniki Wód Podziemnych. Charakterystykę dwóch GZWP przedstawia poniższa tabela. Tabela 26. Charakterystyka GZWP, leżących na terenie powiatu koszalińskiego. Numer zbiornika Nazwa zbiornika Wiek utworów Typ zbiornika Szacunkowe zasoby dyspozycyjne 3 (tys. m /dobę) Średnia głębokość ujęć (m) 18 120 Zbiornik międzymorenowy Polanów Zbiornik międzymorenowy Bobolice QM, Tr QM porowy porowy 40 113 10-50 40 QM,- utwory czwartorzędu w utworach międzymorenowych, Tr – trzeciorzęd W latach 2008-2009 na terenie powiatu koszalińskiego nie prowadzono badań wód podziemnych w ramach krajowego monitoringu operacyjnego. Ocenę jakości wód podziemnych na terenie powiatu koszalińskiego przeprowadzono w latach 2006 - 2007 (ostatnie z przeprowadzonych badań). Wyniki badań przedstawia poniższa tabela. Tabela 27. Monitoring wód podziemnych z terenu powiatu koszalińskiego. Klasa jakości badanych wód Lp. Gmina Miejscowość 2006 2007 Wskaźniki przekraczające normy dla wód przeznaczonych do spożycia w 2007 roku - - - III III Mn, Fe II II Mn, Fe IV IV Mn, Fe Typ wód 1. Polanów Polanów gruntowe 2. Bobolice Bobolice wgłębne 3. Świeszyno ŚwieszynoWłoki wgłębne 4. Manowo Koszalin-Bonin gruntowe 48 Raport z wykonania „Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Koszalińskiego” za lata 2009-2010 5. Mielno Mielno wgłębne - V B, Cl, Mn, Na, Fe, PEW źródło: Raport o stanie środowiska w Województwie Zachodniopomorskim w latach 2006-2007. Do wskaźników wpływających na jakość wód podziemnych powiatu należą głównie podwyższone zawartości manganu i żelaza. Analiza powyższej tabeli pozwala stwierdzić, iż w ostatnich latach jakość wód podziemnych nie uległa znaczącej zmianie. 4. Gospodarka wodno-ściekowa Działania podejmowane na terenie powiatu w latach 2009-2010 w zakresie gospodarki wodno-ściekowej zestawiono dla charakterystycznych parametrów, opisujących w sposób porównawczy stan środowiska w tabeli poniżej. Z informacji zebranych na podstawie ankiet, rozesłanych do urzędów gmin oraz z danych Spółki z o.o. RWiK Białogard stwierdzono, iż w dwuleciu 2009 - 2010 nastąpił wzrost działań inwestycyjnych w zakresie gospodarki wodno – ściekowej, w stosunku do poprzedniego okresu raportowego. W latach 2007–2008 wybudowano około 50 km sieci wodociągowej i 38 km sieci sanitarnej, a w okresie raportowym 2009–2010: 88 km sieci wodociągowej i 177 sieci sanitarnej. W stosunku do okresu 2007-2008 dwukrotnie wzrosła ilość wybudowanych przydomowych oczyszczalni ścieków - w dwuleciu 2009-2010 wybudowano 98 oczyszczalni ścieków. Tabela 28. Wykaz urządzeń komunalnych służących ochronie środowiska, wykonanych w latach 2009-2010. Rodzaj inwestycji Lp. jednostka Efekt rzeczowy wykonanych prac 1. ujęcia wody Ilość b. d. 2. stacje uzdatniania wody – budowa lub modernizacja ilość 13 3. sieć wodociągowa km 88 4. sieć kanalizacyjna km 177 5. oczyszczalnie ścieków szt. 2 6. sieć gazociągowa szt. 8,8 7. obiekty ograniczające hałas komunikacyjny km 1 8. przydomowe oczyszczalnie ścieków szt. 96 źródło: opracowanie własne - na podstawie danych z ankiet urzędów gmin z terenu i danych GUS. Za rok 2009 i danych RWiK Białogard b. d. - urzędy gmin nie dostarczyły danych; powiatu koszalińskiego 49 Raport z wykonania „Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Koszalińskiego” za lata 2009-2010 Największa ilość zrealizowanych inwestycji wodno-kanalizacyjnych w latach 2009 - 2010 miała miejsce na terenie gmin Bobolice i Biesiekierz, gdzie w ramach projektu pn. „Zintegrowana gospodarka wodno-ściekowa w dorzeczu Parsęty” oraz nakładów inwestycyjnych RWiK Spółka z o.o. w Białogardzie, wykonano ponad 70 km sieci wodociągowej i blisko 80 km sieci kanalizacyjnej, co stanowi odpowiednio: 79,5% i 45,2% całości efektów rzeczowych inwestycji wodno-kanalizacyjnych w powiecie koszalińskim. Tabela 29. Wykonane zadania inwestycyjne latach 2009 i 2010 w zakresie gospodarki wodno-ściekowej na terenie. efekty rzeczowe inwestycji jednostka Budowa sieci wodociągowej km 2009 2010 0,36 24,66* Całkowity koszt w tys. zł 2009 Całkowity koszt w tys. zł 2010 4 117,29 6 241,49 Budowa lub modernizacja SUW szt. 0 4* Budowa sieci kanalizacyjnej km 0 43,22* 4 923,59 18 819,62 szt. 1 0 7 900,15 2 613,78 16 941,03 27 674,89 Budowa oczyszczalni ścieków łącznie suma dla 2009-2010 źródło: informacje RWiK Białogard, maj 2011r. 44 615,92 *Projekt realizowany w latach 2009-2011 Tabela 30. Wykonane zadania inwestycyjne latach 2009 i 2010 w zakresie gospodarki wodno-ściekowej na terenie gminy Bobolice w ramach projektu „Zintegrowana …” oraz inwestycji spółki. efekty rzeczowe inwestycji jednostka Budowa sieci wodociągowej km 2009 2010 0 45,67 Całkowity koszt w tys. zł 2009 Całkowity koszt w tys. zł 2010 8 240,51 3 265,46 Budowa lub modernizacja SUW szt. 5 4 Budowa sieci kanalizacyjnej km 0 74,19 14 752,06 13 365,81 szt. 0 1 16 106,34 2 277,52 39 098,91 18 908,79 Budowa oczyszczalni ścieków łącznie suma dla 2009-2010 58 007,70 źródło: informacje RWiK Białogard, maj 2011r. 50 Raport z wykonania „Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Koszalińskiego” za lata 2009-2010 Rycina 2. Ilość wykonanych przydomowych oczyszczalni ścieków w powiecie koszalińskim w latach 2009 - 2010. 0 Gmina Biesiekierz 30 Gmina Będzino 36 Gmina Bobolice Gmina Manowo Gmina Mielno Gmina Polanów Gmina Sianów 5 3 6 Gmina Świeszyno 4 12 źródło: ankiety z gmin 2009-2010. Kolejną stałą tendencją jest obserwowany wzrost zużycia wody w powiecie koszalińskim. W roku 2006 dostarczono do gospodarstw domowych 2,171 hm3 wody, a w roku 2009 – 2,288 hm3 wody. Szczegółowe dane w tym zakresie z podziałem na poszczególne gminy dla lat 2006-2009 zestawiono w tabeli 27. Na dzień 10 czerwca 2011r. brak publikacji w GUS danych w tym zakresie za rok 2010. Tabela 31. Ilość zużycia wody w powiecie koszalińskim w latach: 2006 – 2009. Woda dostarczona gospodarstwom domowym hm 3 JST 2006 2007 Powiat Koszaliński 2,171 Gmina Biesiekierz 2008 2009 2,201 2,214 2,288 0,172 0,250 0,207 0,203 Gmina Będzino 0,391 0,380 0,371 0,378 Gmina Bobolice 0,267 0,238 0,234 0,232 Gmina Manowo 0,235 0,195 0,238 0,340 Gmina Mielno 0,267 0,297 0,316 0,290 Gmina Polanów 0,320 0,310 0,308 0,306 Gmina Sianów 0,343 0,359 0,340 0,345 Gmina Świeszyno 0,177 0,176 0,200 0,194 źródło: GUS 2009 r. 51 Raport z wykonania „Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Koszalińskiego” za lata 2009-2010 Rycina 3. Porównanie zużycia wody ogółem w stosunku do zużycia wody przez gospodarstwa domowe na terenie powiatu koszalińskiego i terenie poszczególnych gmin w roku 2009. zużycie wody ogółem dam3 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% zużycie wody przez gospodarstwa domowe dam3 2288,3 203 378 232 3058,4 221,6 461,6 380 290 340 306 345 194 341 401 194 706 347 źródło: opracowanie własne ścieki W okresie porównawczym 2009-2010, w stosunku do roku bazowego 2006 obserwujemy stały przyrost długości sieci kanalizacyjnych. Według danych GUS na terenie powiatu koszalińskiego w roku 2006 było 269 km sieci, a w roku 2009 już 382,7 km. W okresie od 2006 do końca roku 2010 przyrost sieci na terenie całego powiatu wyniósł blisko 90%. Szczegółowe dane w tym zakresie ilustrują tabele przedstawiające stan sieci kanalizacyjnych na terenie powiatu koszalińskiego dla wybranych lat. Za niezwykle pozytywne zjawisko uznać należy wzrost połączeń do budynków mieszkalnych, co świadczy o faktycznym wykorzystaniu budowanych sieci, a w konsekwencji o pozytywnym wpływie na środowisko. Tabela 32. Sieci kanalizacyjne na terenie powiatu koszalińskiego – porównanie dla lat 2007-2009. Dane zbiorcze dotyczące sieci kanalizacyjnych na terenie powiatu Długość czynnej sieci kanalizacyjnej Długość czynnej własność gmin sieci kanalizacyjnej Jednostka 2007 2009 km 313,8 382,7 km 206,8 248,6 stanowiącej źródło: GUS 2010 r. 52 Raport z wykonania „Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Koszalińskiego” za lata 2009-2010 Rycina 4. Porównanie przyrostu sieci kanalizacyjnych na terenie wszystkich gmin powiatu koszalińskiego w latach 2009 i 20010 w stosunku do roku bazowego 2006. 120 100 80 60 2006 40 2009 20 2010 0 źródło: opracowanie własne Postęp cywilizacyjny obserwowany jest również w obszarze oczyszczania ścieków. W roku 2009 ludność korzystająca z oczyszczalni ścieków na terenie powiatu koszalińskiego w stosunku do ogólnej liczby ludności stanowiła 60,6%. W związku z budową oczyszczalni ścieków w m. Bobolice odsetek ten dla powiatu koszalińskiego dla roku 2010 szacować należy jako jeszcze większy tj. rzędu 65-70% - brak jednak w tym zakresie szczegółowych danych GUS (dane na dzień 10 czerwca 2011r.). W okresie 2009-2010 oddano do użytku dwie komunalne oczyszczalnie ścieków, zrealizowane w ramach projektu pn. „Zintegrowana gospodarka wodno-ściekowa w dorzeczu Parsęty”, których łączny koszt budowy wyniósł 28 896 tys. zł. Tabela 33. Oczyszczalnie ścieków na terenie powiatu koszalińskiego. Dane zbiorcze dotyczące oczyszczalni ścieków na terenie powiatu 2007 2009 Jednostka 55,05 60,61 % 35 433 39 423 895 644 biologiczne 20 501 22681 z podwyższonym usuwaniem biogenów 14 037 16 098 Ludność korzystająca z w % ogólnej liczby ludności oczyszczalni ścieków ogółem Ludność obsługiwana przez oczyszczalnie mechaniczne osoba źródło: GUS 2010 r. 53 Raport z wykonania „Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Koszalińskiego” za lata 2009-2010 Tabela 34. Wybrane zadania z zakresu gospodarki wodno-kanalizacyjnej zrealizowane na terenie gmin powiatu koszalińskiego w latach 2009-2010. Koszt w tys. zł. L.p. 1 Wielkość* Nazwa zadania całkowity w tym z poza budżetu gminy 4 5 PE Ø 110 – 32 2154,1 mb 547,9 392,5 Modernizacja SUW w m. Dobrociechy, gm. Bobolice – 42,53 42,53 Modernizacja SUW i ujęcia wody w m. Kurowo, gm. Bobolice – 26,68 26,68 Modernizacja SUW w m. Bobolice, ul. Mickiewicza 5A – 15,26 15,26 – 10,60 10,60 Modernizacja SUW we m. Opatówek, gm. Bobolice – 6.91 6.91 Modernizacja hydroforni w m. Nowosiółki, gm. Bobolice – 6,69 6,69 DN 63PE dł. 9.110,94m 809,14 809,14 DN 90PE dł. 2.931,37m 279.87 279.87 DN 90PE dł. 3.179,0m 300,68 300,68 138 0 163 0 85 85 2 3 zaopatrzenie w wodę 1. 2. 3 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. Budowa sieci wodociągowej z przyłączami w Sianowie, ul. Lutyków – Węgorzewska Modernizacja SUW w m. Świelino Budowa sieci wodociągowej w m. Chlebowo, gm. Bobolice Budowa sieci wodociągowej w m. Chlebowo, gm. Bobolice Budowa sieci wodociągowej Drzewiany – Kępsko, gm. Bobolice 12. Rozbudowa sieci wodociągowej w miejscowości Dobrzyca 13. Rozbudowa sieci wodociągowej w miejscowości Słowienkowo 14. Rozbudowa sieci wodociągowej w miejscowości Wierzchomino 1964 m 2361 m 1100 m 54 Raport z wykonania „Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Koszalińskiego” za lata 2009-2010 15. Zaopatrzenie w wodę wodociąg m. Kretomino, ul. Kwiatowa 16. Wodociąg w miejscowości Łazy 17. Budowa sieci magistralnych rozdzielczych, wodociągowych w miejscowości Gąski 18. Wodociąg w miejscowości Niegoszcz 19. Przyłącza kanalizacyjne w miejscowości Łazy 20. Budowa kanalizacji tłocznej i rozdzielczej oraz przyłączy w miejscowości Gąski 165 m 48,1 0 71 m 11,8 11,8 11 525 m 1 993,4 1 993,4 184 m 65,1 65,1 51,5 m 24,3 24,3 20 066 m 6 049,3 6049, 3 odprowadzanie ścieków 1 Budowa sieci kanalizacji sanitarnej w Sianowie, ul. Dworcowa - przyłącze przepompownia szt.1+ zasil. energ. Przyłącze kan. sanit. PE 40 84 mb 67,3 0 2 Sieć kanalizacji sanitarnej Sianów, ul. Piastów PVC 200 – 160 41,60 mb 32,7 0 3. Kanalizacja sanitarna w Suchej Koszalińskiej PVC Ø 200 -160 3784 mb 925,3 419,4 4. Kanalizacja sanitarna w Sianowie, ul. Lutyków – Węgorzewska PVC Ø 200 -160 1898 mb przepom. szt. 2, kanalizacja tłoczna PE 125 – 40 773 mb Kan. deszczowa PVC Ø 300 - 150 193 mb 1278,6 915,9 5 Modernizacja sieci i przyłączy kanalizacyjnych na terenie miasta Bobolice 76m 18,10 18,10 1 11.336,23 11.336,23 b. d. 2.998,0 1.779,0 51,5 24,3 24,3 6. Modernizacja oczyszczalni ścieków w m. Bobolice, ul. Koszalińska 23 7. Budowa kanalizacji w miejscowości Mścice 8. Przyłącza kanalizacyjne w miejscowości Łazy źródło: ankiety z gmin: Bobolice, Będzino, Manowo, Mielno, Sianów Na poprawę gospodarki wodno-ściekowej w powiecie koszalińskim w okresie objętym raportowaniem, tj. 2009-2010 wydatkowano kwotę przekraczającą 150 mln. zł. Kwota ta jest 55 Raport z wykonania „Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Koszalińskiego” za lata 2009-2010 na pewno wartością niedoszacowaną, z uwagi na brak szczegółowych informacji ze wszystkich gmin powiatu koszalińskiego. 4.1. Dziania reglamentacyjne w zakresie szczególnego korzystania z wody Szczególną formą ochrony zasobów wód i ich racjonalnego wykorzystywania jest instytucja prawna pozwolenia wodnoprawnego, które ma charakter konstytutywnej decyzji administracyjnej, przyznającej podmiotom uprawnienia w zakresie szczególnego korzystania z wody. W latach 2007-2008 Starosta Koszaliński wydał 122 pozwolenia wodnoprawne, a w latach 2009-2010 – pozwolenia wodnoprawne, w zestawieniu przedstawionym poniżej, oddzielnie dla lat: 2009 i 2010. Tabela 35. Zestawienie pozwoleń wodnoprawnych, wydanych przez Starostę Koszalińskiego w 2007 roku. Odprowadzanie wody i ścieków Ujęcia Wykonanie urządzeń wodnych Elektrownie wodne PRYWATNY (OSOBA FIZYCZNA) 3 2 16 1 PRYWATNY (JEDN.PRAWNA) 7 6 6 - Podmiot PUBLICZNY 7 7 4 - OGÓŁEM 17 15 26 1 ∑ 59 Tabela 36. Zestawienie pozwoleń wodnoprawnych, wydanych przez Starostę Koszalińskiego w 2008 roku. Odprowadzanie wody i ścieków Ujęcia Wykonanie urządzeń wodnych Elektrownie wodne PRYWATNY (OSOBA FIZYCZNA) 1 1 11 1 PRYWATNY (JEDN.PRAWNA) 8 10 4 - PUBLICZNY 10 10 7 - OGÓŁEM 19 21 22 1 Podmiot ∑ 63 56 Raport z wykonania „Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Koszalińskiego” za lata 2009-2010 Tabela 37. Zestawienie pozwoleń wodnoprawnych, wydanych przez Starostę Koszalińskiego w 2009 roku Odprowadzanie wody i ścieków Ujęcia Wykonanie urządzeń wodnych/ustalenie linii brzegowej Elektrownie wodne PRYWATNY (OSOBA FIZYCZNA) 0 5 13 0 PRYWATNY (JEDN.PRAWNA) 4 0 2 0 Podmiot PUBLICZNY 8 6 21 0 OGÓŁEM 12 11 36 0 ∑ 59 Tabela 38. Zestawienie pozwoleń wodnoprawnych, wydanych przez Starostę Koszalińskiego w 2010 roku Odprowadzanie wody i ścieków Ujęcia Wykonanie urządzeń wodnych/ ustalenie linii brzegowej Elektrownie wodne PRYWATNY (OSOBA FIZYCZNA) 2 6 9 1 PRYWATNY (JEDN.PRAWNA) 7 3 4 0 PUBLICZNY 30 6 21 0 OGÓŁEM 39 15 34 0 Podmiot ∑ 89 W latach 2009-2010 obserwujemy wzrost ilości wykonywanych urządzeń wodnych i legalizację procesu korzystania ze środowiska, poprzez unormowanie odprowadzenia wody i ścieków, głównie z dróg i terenów utwardzonych, przez podmioty publiczne, w tym Powiatowy Zarząd Dróg w Koszalinie. 4.1.1. Ujęcia wód podziemnych i ich ochrona Na terenie powiatu koszalińskiego prawnie ustanowiono tylko jedną strefę ochronną dla ujęcia „Mostowo” zlokalizowanego w gminie Manowo. Strefa ta obejmuje zarówno teren ochrony bezpośredniej jak i teren ochrony pośredniej (wewnętrzny i zewnętrzny). Ustanowiona została ona decyzją Wojewody Zachodniopomorskiego z dnia 14 czerwca 2000r., znak: K-OSR-Ś-3/6814/3/00. Zasięg tej strefy ochronnej obejmuje częściowo obszary gmin: Manowo, Polanów oraz Bobolice – łącznie jest to ok. 79,5 km2. 57 Raport z wykonania „Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Koszalińskiego” za lata 2009-2010 Tabela 39. Wielkość poboru wód podziemnych na terenie powiatu koszalińskiego na podstawie pozwoleń wodnoprawnych udzielonych przez Starostę Koszalińskiego. Lp. gmina miejscowoś ć użytkownik pobór wód [m3/d] data wykonania ujęcia data obowiązywania pozwolenia 1 Bobolice Lubowo Nadleśnictwo Bobolice 56,0 2005 30.06.2021 2 Bobolice Bobolice ZPS Bobolice 77,0 1981 30.06.2021 3 Bobolice Łozice RWiK Sp. z o.o. 7,3 1991 30.04.2026 4 Manowo Manowo Gmina Manowo 148,07 1980 30.04.2026 5 Bobolice Bożniewice RWiK Sp. z o.o. 45,7 1987 31.05.2016 6 Bobolice Porost Hurtowni Wielobranżowej "ROJAN" S. J. 4,8 2006 31.05.2016 7 Bobolice Ujazd RWiK Sp. z o.o. 27,8 1978 31.05.2026 1,9 2003 31.05.2016 8 Biesiekierz Kotłowo "TORSEED" Przedsiębiorstwo Nasiennictwa Ogrodniczego i Szkółkarstwa S.A 9 Mielno Gąski osoba fizyczna 1,5 2004 31.12.2011 10 Mielno Unieście Zakład Wodociągowo Kanalizacyjny w Unieściu 78,0 (1) 1967 (2) 1986 30.04.2027 11 Sianów Kołzin Nadleśnictwo Karnieszewice 4,7 2006 28.02.2027 12 Bobolice Kłanino Ośrodek Hodowli Zarodowej Spółka z o.o. 54,1 (1) 1974 (2) 1984 30.05.2027 13 Polanów Kłanino ZUK w Polanowie 53,0 (1) 1964 (2) 1984 30.05.2027 1,5 2006 28.05.2017 14 Sianów Sianów „ARKA” R. Witkowski, T. Pawłowski, J. Gronek, A. Pawłowski Sp. Jawna 15 Polanów Nacław ZUK w Polanowie 137 1971 26.06.2017 16 Polanów Domachowo ZUK w Polanowie 73,0 1971 12.07.2017 2,3 2007 31.07.2017 17 Manowo Rosnowo Koszalińskim Elektrowniom Wodnym Spółka z o.o 18 Sianów Maszkowo „POLRYB” Spółka z o.o., 70,0 1990 24.01.2018 19 Polanów Krąg Hotel Podewils w Krągu Spółka z o.o., 36,4 1964 26.11.2017 20 Bobolice Stare Borne Zakład Karny w Starem Bornem 164,0 (1) 1971 (2) 1975 18.12.2017 21 Polanów Polanów ZUK w Polanowie 749,5 (1)1997, (2)1997 21.01.2017 22 Bobolice Kłanino Ośrodek Hodowli 54,1 (1)1974, 30.05.2027 58 Raport z wykonania „Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Koszalińskiego” za lata 2009-2010 Zarodowej Spółka z o.o. (2)1984 23 Polanów Kościernica ZUK w Polanowie 44,0 1964 05.02.2018 24 Polanów Żydowo ZUK w Polanowie 110,7 brak danych 03.03.2018 25 Sianów Ratajki AGROBUD Sp. z o.o. 960,0 2007 06.02.2018 26 Biesiekierz Biesiekierz RWiK Sp. z o.o. 121,9 1984 29.06.2018 27 Bobolice Bobolice CONTEMA Sp. z o.o. 14,8 1966 18.06.2028 28 Sianów Kłos Centrum Wspomagania Rolnictwa „AGRI TRADING” 11,0 1975 18.07.2018 29 Mielno Gąski osoba fizyczna 22,0 2008 29.09.2018 30 Bobolice Gozd RWiK Sp. z o.o. 38,9 1960 17.10.2018 108,0 (1) 1987 (2) 2008 27.10.2018 31 Mielno Mielenko Zakładowi Usług Pralniczych, Spółka Jawna, Henryka Różalska, Katarzyna Karasiewicz w Mielenku 32 Biesiekierz Biesiekierz RWiK Sp. z o.o. 207,2 1993 07.01.2009 33 Sianów Sieciemin Nadleśnictwo Karnieszewice 2,2 2008 23.01.2009 34 Sianów Sianów Nadleśnictwo Karnieszewice 2,0 2008 23.01.2009 35 Polanów Świerczyna ZUK w Polanowie 7,4 1988 02.02.2018 36 Polanów Rekowo ZUK w Polanowie 42,5 1973 02.02.2018 37 Będzino Śmiechów Gminny Zakład Komunalny 200,0 (1)1988 (2)1995 24.02.2015 źródło: dane Starostwo Powiatowe Koszalin Zestawienie poszczególnych decyzji zezwalających na pobór wód z ujęć podziemnych wskazują na pewnie prawidłowości i tendencje: wzrost zapotrzebowania na wodę w powiecie, większość udzielonych decyzji miała związek z inwestycjami komunalnymi, (Regionalne Wodociągi i Kanalizacja Sp. z o.o. z Białogardu – gmina Biesiekierz i Bobolice – realizacja programu „Zintegrowana gospodarka wodno-ściekowa w dorzeczu Parsęty”; Zakład Usług Komunalnych w Polanowie – porządkowanie dokumentacji ujęć na terenie gminy Polanów, tendencję zwyżkową zapotrzebowania na wodę odnotowano dla gmin: Biesiekierz, Będzino, Mielno i Sianów. Jednocześnie, należy podkreślić, że zestawienie nie obejmuje ujęć wykonanych w ramach tzw. zwykłego korzystania z wód, tj. dla potrzeb gospodarstw domowych o poborze domowym nie przekraczającym 5m3/d. Na takie korzystanie z wód z ustawa z dnia 18 lipca 2001r. - Prawo wodne (Dz. U. z 2001 r. Nr 115, poz. 1229 z późn. zm.) nie nakłada obowiązku uzyskania pozwolenia wodnoprawnego. 59 Raport z wykonania „Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Koszalińskiego” za lata 2009-2010 5. Ochrona powietrza Na terenie powiatu koszalińskiego, w stosunku do dwulecia 2007-2008 zintensyfikowano działania związane z ochroną powietrza. Liderem w tym zakresie jest sam Powiat Koszaliński, który zrealizował projekt pn. „Termomodernizacja obiektów użyteczności publicznej Powiatu Koszalińskiego” o łącznym budżecie końcowym 5 924 774 zł, obejmujący swym zasięgiem 13 obiektów w 10 lokalizacjach i rozwiązujący wszystkie problemy efektywności cieplnej budynków. Innymi zadaniami w tym zakresie, realizowanymi przez jednostki samorządu terytorialnego były termomodernizacje obiektów użyteczności publicznej w gminach, zestawione w tabeli poniżej. Tabela 40. Termomodernizacja obiektów użyteczności publiczności. Koszt w tys. zł. L.p. Nazwa zadania Wielkość* całkowity w tym z poza budżetu gminy 3 4 5 Budynek Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Biesiekierzu, Biblioteki i Ośrodka Zdrowia b. d. 20 20 2. Budynek Szkoły Podstawowej w Biesiekierzu Oddział w Parnowie b. d. 169 169 3. Budynek świetlicy wiejskiej w Warninie b. d. 200 200 4. Budynek świetlicy wiejskiej w Gniazdowie b. d. 150 150 5. Budynek świetlicy wiejskiej w Nowych Bielicach b. d. 80 80 6. Dom Kultury w Dobrzycy b. d. 59,6 59,6 1 1. 2 *Brak danych dotyczących redukcji emisji 6. Ochrona dziedzictwa przyrodniczego 6.1. Formy ochrony przyrody Zgodnie z danymi GUS, w latach sprawozdawczych 2007-2008, w stosunku do roku bazowego 2006, na terenie powiatu koszalińskiego powierzchnia obszarów chronionych wzrosła o około 212 ha. Przyrost powierzchni prawnie chronionej w tych latach wyniósł 0,6%. W roku 2009 nie nastąpił przyrost obszarów prawnie chronionych na terenie powiatu koszalińskiego, nie odnotowano również korekty obszarowej już istniejących obiektów. Stąd, według danych GUS na rok 2009, powierzchnię tę oblicza się na 33 879,9 ha, z czego 93% stanowią obszary chronionego krajobrazu. 60 Raport z wykonania „Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Koszalińskiego” za lata 2009-2010 Rycina 5. Powierzchnia obszarów prawnie chronionych* w latach 2006-2009 powierzchnia obszarów chronionych 33900 33850 33800 33750 powierzchnia obszarów chronionych 33700 33650 33600 33550 2006 2007 2008 2009 2010 *w wykresie uwzględniono: rezerwaty, obszary chronionego krajobrazu, użytki ekologiczne, zespoły przyrodniczo-krajobrazowe; źródło: GUS 2009. Stałą tendencją w zakresie działań na rzecz ochrony przyrody jest wzrost liczby pomników przyrody. Brak w tym zakresie danych GUS na rok 2010, niemniej w roku 2009 odnotowano powstanie 48 nowych pomników przyrody na terenie powiatu koszalińskiego, na terenie gmin: Bobolice, Sianów i Świeszyno. Szczegółowe dane w tym zakresie ilustruje tabela 41. Rycina 6. Liczba pomników przyrody w latach 2006-2008 liczba pomników przyrody 250 200 150 liczba pomników przyrody 100 50 0 2006 2007 2008 2009 źródło: GUS. 61 Raport z wykonania „Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Koszalińskiego” za lata 2009-2010 Tabela 41. Liczba pomników przyrody na terenie poszczególnych gmin powiatu koszalińskiego. Jednostka terytorialna 2007 2008 2009 164 172 220 Gmina Będzino 0 0 0 Gmina Biesiekierz 5 5 5 Gmina Bobolice 11 11 31 Gmina Manowo 4 12 8 Gmina Mielno 7 8 6 Gmina Polanów 94 94 94 Gmina Sianów 36 35 65 Gmina Świeszyno 7 7 11 Powiat Koszaliński W roku 2009 w stosunku do dwulecia 2007-2008 nieznacznie wzrosła również powierzchnia obszarów zielonych na terenach zurbanizowanych powiatu, którymi są: parki spacerowo-wypoczynkowe, zieleńce i tereny zieleni osiedlowej. W roku 2009 na terenie powiatu odnotowano 19 zieleńców miejskich, co w skali województwa zachodniopomorskiego (1038) stanowi zaledwie 1,8 % wszystkich obiektów. 6.2. Lasy Jako wskaźnik określający zmiany zachodzące w gospodarce leśnej w latach 2007-2008 wybrano wskaźnik pn. powierzchnia obszarów leśnych w ha. Powierzchnia lasów w roku 2008 wzrosła w stosunku do roku 2006 o około 120 ha. Zmiany zachodzące w latach sprawozdawczych przedstawia poniższa rycina. Rycina 7. Powierzchnia lasów powiatu koszalińskiego w latach 2006 - 2010. Liniowy wzrost udziału powierzchni leśnej ogółem na terenie powiatu koszalioskiego 74000 72000 70000 68000 66000 2006 2007 2008 2009 2010 źródło: EGB 2010r. 62 Raport z wykonania „Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Koszalińskiego” za lata 2009-2010 Tabela 42. Powierzchnia gruntów leśnych na terenie powiatu koszalińskiego dla lat 2009 – 2010. Jednostka Terytorialna Grunty leśne ogółem [ha] 2009 Grunty leśne publiczne [ha] Lasy ogółem [ha] 2010 2009 2010 2009 2010 Grunty leśne prywatne [ha] 2009 2010 Będzino 2 019 2 018 1 912 1 913 1 897 1 894 122 124 Biesiekierz 2 311 2 314 2 254 2 257 2 259 2 267 52 47 Bobolice 18 988 19 023 18 248 18 288 18 617 18 604 371 419 Manowo 12 611 12 630 12 483 12 505 12 568 12 581 43 49 731 730 674 673 712 711 19 19 Polanów 22 127 22 132 21 607 21 612 21 316 21 323 811 809 Sianów 10 255 10 263 10 072 10 085 10 056 10 059 199 204 Świeszyno 4 770 4 796 4 634 4 659 4 726 4 752 44 44 Powiat Koszaliński 77 812 73 906 71 884 71 992 72 151 72 191 1 661 1 715 Mielno źródło: dane EGB, stan na 31 grudnia 2010 r. Tabela 43. Ochrona i racjonalne użytkowanie lasów na terenie powiatu. Wskaźnik Lp. Jednostka iglaste 1. 2. 3. liściaste Liczba zarejestrowanych pożarów. cięcia pielęgnacyjne i porządkujące % lasy 4. Struktura użytkowania gruntów: 2009-2010 65,04 66,8 34,96 33,20 24 28 43,50 46,83 95,00 94,5 1,40 2,30 3,60 3,20 % Struktura lasów Pozyskanie drewna 2007-2008 użytki rolne % pozostałe 5. Powierzchnia obszarów leśnych* ha 73.942,01 73.953,79 6. Powierzchnia lasów zniszczona przez pożary. ha 2,70 12,91 7. Powierzchnia lasów uszkodzonych przez grzyby szkodniki ha 3492,24 1019,03 63 Raport z wykonania „Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Koszalińskiego” za lata 2009-2010 8. Odnowienia i zalesienia ha 813,94 1342,33 9. Powierzchnia lasów poddana renaturalizacji. ha 0 1359 *Obszary leśne stanowią obszar większy niż grunty leśne tab. 42 źródło dane z Nadleśnictw: Tychowo, Karnieszewice, Gościno, Manowo, Tychowo, Polanów i Bobolice. 6.3. Ochrona zieleni na terenach zurbanizowanych miast i wsi. Ważnym wskaźnikiem presji na środowisko jest liczba usuwanych drzew i krzewów z terenów zabudowanych miast i wsi. Kompetencje organów samorządu terytorialnego w zakresie udzielania zezwoleń na usuwanie drzew i krzewów zostały podzielone pomiędzy wójtów i burmistrzów oraz starostę. Liczbę usuniętych drzew na podstawie zezwoleń w dwuleciu 2009 – 2010 na terenie powiatu koszalińskiego oszacować należy na około 35 tys. sztuk., liczbę nasadzeń na 60 tys. sztuk. Dane przedstawione powyżej mają charakter szacunkowy, bowiem tylko cztery gminy (Bobolice, Manowo, Mielno i Sianów) podały dokładną ilość drzew usuwanych na ich terenie. Zadania organów gmin w zakresie udzielania zezwoleń na wycinkę drzew na terenach stanowiących własność gmin, realizuje starosta. Rycina 8. Ilość wyciętych drzew i nasadzeń zamiennych z terenów będących własnością gmin Powiatu Koszalińskiego w roku 2009. ilośd wyciętych drzew ilośd nasadzeo zamiennych 512 736 źródło: Decyzje Starosty Koszalińskiego wydane w roku 2009. 64 Raport z wykonania „Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Koszalińskiego” za lata 2009-2010 Rycina 9. Ilość wyciętych drzew i nasadzeń zamiennych z terenów będących własnością gmin Powiatu Koszalińskiego w roku 2010. ilośd wyciętych drzew ilośd nasadzeo zamiennych 382 444 źródło: Decyzje Starosty Koszalińskiego wydane w roku 2010. W związku z przedstawioną wyżej niekorzystną analizą presji tego wskaźnika na środowisko podjęto w roku 2009 działania, których celem jest zmniejszenie liczby wydawanych przez Starostę Koszalińskiego zezwoleń na wycięcie drzew, a przede wszystkim wdrażanie kompensacji przyrodniczej, co przekłada się na nakładanie na organy gmin w decyzjach obowiązku wykonywania nasadzeń zamiennych. 7. Zasoby złóż kopalin pospolitych 7.1. Torfy W obrębie powiatu stwierdzono występowanie czterech typów ekologicznych torfowisk (Succow 1988): torfowiska pojeziorne, torfowiska przepływowe (soligeniczne), torfowiska źródliskowe, torfowiska mszarne typu bałtyckiego i torfowiska mszarne typu kotłowego. Udokumentowana powierzchnia złóż torfów na terenie powiatu wynosi 9646 ha, z czego najwięcej występuje w gminach: Sianów (1796 ha) i Świeszyno (1663 ha), natomiast najmniej w gminie Mielno (216 ha). Aktualnie złoża torfowe na terenie powiatu nie są eksploatowane. Poniższa tabela przedstawia powierzchnię i zasoby torfów jak również powierzchnię potorfi - złóż już wyeksploatowanych, które stanowią naturalne zbiorowiska roślinności i innych organizmów, często unikalnych, będących ostoją różnych zwierząt. 65 Raport z wykonania „Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Koszalińskiego” za lata 2009-2010 Tabela 44. Powierzchnia i zasoby złóż torfowych. Jednostka terytorialna Powierzchnia /ha/ Zasoby torfów Potorfia /ha/ ogółe m trwałe użytki zielone inne użytki rolne nieużytki Będzino 1199 530 415 254 23,7 99 Biesiekierz 909 713 44 152 15 27 Gmina i Miasto Bobolice 1302 613 98 591 24,6 60 Manowo 1184 675 15 494 14,8 0 Mielno 216 189 4 23 5,1 14 Gmina i Miasto Polanów 1377 759 224 394 27,3 87 Gmina i Miasto Sianów 1796 515 954 327 46,4 5 Świeszyno 1663 1431 139 93 30,3 35 Powiat 9646 5425 1893 2328 187,2 327 3 /mln m / źródło: Starostwo Powiatowe w Koszalinie na podstawie sprawozdań RWW-11 2010r. 7.2. Kruszywa naturalne Na terenie powiatu koszalińskiego występują również inne kopaliny: kruszywa naturalne, surowce ilaste ceramiki budowlanej, piaski kwarcowe, służące głównie celom budownictwa mieszkaniowego, przemysłowego i drogownictwa, piaski formierskie używane w hutnictwie i odlewnictwie oraz kreda mająca zastosowanie w rolnictwie. Tabela 45 przedstawia zestawienie rozpoznanych zasobów oraz stan ich zagospodarowania. Tabela 45. Zasoby kopalin oraz stan zagospodarowania. Zasoby w Mg , m Rodzaj kopaliny Stan zagospodarowania złóż Kruszywa naturalne Surowce ilaste ceramiki budowlanej Piaski formierskie 3 geologicznie bilansowe przemysłowe Złoża o zasobach rozpoznanych wstępnie 13 236 000 - Złoża o zasobach rozpoznanych szczegółowo 15 384 000 - Złoża eksploatowane 12 192 000 10 446 000 Złoża zagospodarowane, eksploatowane. okresowo 1 496 000 - Złoża zaniechane 1 101 000 Złoża o zasobach rozpoznanych szczegółowo 681 000 m 3 - Złoża zaniechane 560 000 m 3 - Złoża rozpoznane wstępnie 7 596 000 - 66 Raport z wykonania „Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Koszalińskiego” za lata 2009-2010 Piaski kwarcowe Złoża o zasobach rozpoznanych wstępnie 5 437 000 - Kreda Złoża o zasobach rozpoznanych wstępnie 545 620 - Złoża o zasobach rozpoznanych szczegółowo 599 0 - Źródło : publikacja ” Bilans zasobów kopalin i wód podziemnych w Polsce ”. Na terenie gminy Polanów, eksploatowane były pokłady surowców ilastych ceramiki budowlanej (cegielnie). Obecnie zakończono już eksploatację, trwa proces rekultywacji i zmiany przeznaczenia terenu na cele inne. Z pozostałych kopalin występują również piaski formierskie (gmina Sianów) i kwarcowe oraz kreda (gmina Manowo), których złoża są rozpoznane ale nie eksploatowane na skale przemysłową. Znaczące pod względem wielkości jak i znaczenia zakłady wydobywcze kruszyw naturalnych występują na terenie trzech gmin: Bobolice, Polanów, Sianów. Łączna powierzchnia gruntów zajętych przez kopalnie w tych gminach wynosi 91 ha. W pozostałych gminach znajdują się sporadycznie punkty poboru żwiru na cele miejscowej społeczności. Poniższa tabela przedstawia powierzchnie i zasoby kopalni kruszyw naturalnych (żwirownie) w trzech gminach powiatu koszalińskiego. Tabela 46. Powierzchnia i zasoby aktualnie eksploatowanych złóż kopalin naturalnych. Jednostka terytorialna Nazwa złoża Powierzchnia w ha Zasoby w Mg Ważność koncesji w latach Bobolice Boboliczki 15,35 2 074 693 1996-2010 Polanów Wietrzno II 2,84 16 754 2005-2025 Kępiny 1,04 191 576 2007-2017 Sianów V 1,27 76 116 2006-2010 Sianów VI 2,0 400 000 2003-2005 Sianów VII 2,40 191 576 2006-2017 Węgorzewo 15,80 2 818 328 2002-2020 Węgorzewo II 1,15 256 800 2006-2010 Węgorzewo III 9,42 959 000 2002-2033 Ratajki V 11,54 567 000 2007-2020 Ratajki VI 5,07 - 2007-2010 Ratajki VII 23,20 3 915 000 2007-2033 Sianów źródło :Starostwo Powiatowe w Koszalinie na podstawie własnych danych 67 Raport z wykonania „Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Koszalińskiego” za lata 2009-2010 8. Gospodarka odpadami – analiza w sprawozdaniu z wykonania Planu Gospodarki Odpadami za lata 2009 - 2010. 9. WSKAŹNIKI EKONOMICZNE REALIZACJI PROGRAMU. Tabela 47. Wydatki inwestycyjne na ochronę środowiska gmina wydatkowane środki ogółem tys. zł środki na inwestycje ogółem tys. zł środki na ochronę środowiska tys. zł 2009 2010 2009 2010 2009 2010 Będzino b. d. b. d. b. d. b. d. b. d. b. d. Biesiekierz b. d. b. d. b. d. b. d. b. d. b. d. Gmina i Miasto Bobolice 32 019,5 35 993,9 6 436,4 5 602,7 131,8 39,6 Manowo 17 367,6 23 591, 7 2 048,9 5 712,2 146 216,5 Mielno 36 322,6 29 574,8 14 700,4 7 190,8 17,5 26,3 Gmina i Miasto Polanów b. d. b. d. b. d. b. d. b. d. b. d. Gmina i Miasto Sianów 33 648,4 39 273,8 4 456,4 12 684,3 3 101,9 2 848,8 Świeszyno b. d. b. d. b. d. b. d. b. d. b. d. W latach 2009 - 2010 gminy z terenu powiatu koszalińskiego przeznaczały na inwestycje średnio 22,8% swoich budżetów. Najwięcej środków budżetowych na zadania inwestycyjne wydatkowały Gmina Mielno 40,5 % budżetu (2009r.) i Gmina Sianów 32% budżetu (2010r.). Porównanie zaangażowania środków budżetowych gmin w latach 2009 i 2010 w ochronę środowiska z poprzednim okresem sprawozdawczym (2007-2008) wygląda niekorzystnie. W roku 2007 gminy powiatu koszalińskiego inwestowały w ochronę środowiska średnio 50% swoich wydatków inwestycyjnych, a w roku 2008 - 29%. W 2009 r. wydatki inwestycyjne stanowiły już tylko 17%. Stały poziom finansowania inwestycji przyjaznych środowisku w badanym czteroleciu wykazać należy w gminach: Świeszyno, Sianów i Mielno. Najwięcej środków przeznaczonych na inwestycje w ochronę środowiska zostało zaangażowanych w gminach: Biesiekierz i Bobolice, realizujących zadania inwestycyjne latach 2009 i 2010 w zakresie gospodarki wodno – ściekowej, w ramach projektu „Zintegrowana gospodarka wodno-ściekowa dorzecza Parsęty” oraz w ramach inwestycji Spółki z o.o. RWiK Białogard. 9.1. Udział środków zewnętrznych w finansowaniu ochrony środowiska. W przedłożonych do 10 czerwca 2011r. Starostwu Powiatowemu w Koszalinie ankietach, wykonanych na potrzeby niniejszego raportu gminy wykazały pozyskanie środków z zewnątrz na inwestycje służące ochronie środowiska w kwocie 1.490 tys. zł (Gmina Polanów i Gmina Sianów), pozostałe gminy wykazały brak pozyskanych środków finansowych lub wskazały na brak danych w tym zakresie. Oddzielną pozycję stanowią środki zainwestowane na terenie gmin: Biesiekierz i Bobolice w ramach realizowanych kontraktów z Funduszu Spójności przez RWiK Białogard dla projektu „Zintegrowana gospodarka wodno – ściekowa w dorzeczu Parsęty”. Zainwestowane środki w Gminie 68 Raport z wykonania „Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Koszalińskiego” za lata 2009-2010 Biesiekierz z tego projektu na ochronę środowiska w latach 2009 - 2010 to: 44 615,92 tys. zł, a w Gminie Bobolice to: 58 007,7 tys. zł. Rycina 10. Analiza wydatków inwestycyjnych na ochronę środowiska w latach 2009-2010 dla gmin: Biesiekierz, Bobolice, Mielno, Manowo, Sianów i Świeszyno. 80 000 70 000 60 000 tys. zł 50 000 wydatki ogółem 40 000 30 000 wydatki inwestycyjne ogółem 20 000 10 000 wydatki na ochronę środowiska ogółem 0 źródło: opracowanie własne na podstawie informacji z gmin. Gminy: Polanów i Będzino nie dostarczyły danych. Rycina 11. Procentowy podział środków wydatkowanych na inwestycje w ochronie środowiska na terenie 6 gmin powiatu koszalińskiego w latach 2009-2010 środki wydatkowane na inwestycje w zakresie w środowiska w latach 2009-2010. 5% 3% 5% 6% Gmina Świeszyno Gmina Mielno Gmina Biesiekierz 45% 36% Gmina Bobolice Gmina Sianów Gmina Manowo źródło: opracowanie własne 69 Raport z wykonania „Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Koszalińskiego” za lata 2009-2010 Należy szacować, iż łączny koszt zainwestowanych środków przez jednostki samorządu terytorialnego na terenie powiatu koszalińskiego w dwuleciu 2009 - 2010 przekroczył 200 000 tys. zł. (włącznie z gospodarką odpadami i inwestycjami drogowymi, mającymi wpływ na poprawę jakości środowiska). Rycina 12. Struktura wydatkowania środków na ochronę środowiska w powiecie koszalińskim w latach 2009-2010. struktura wydatków na ochronę środowiska 0,40% 6,20% 20,50% odpady woda i ścieki powietrze 72,90% inne źródło: opracowanie własne 10. Wzmacnianie systemu zarządzania środowiskiem i edukacja ekologiczna Realizacja programu, a następnie tworzenie raportu z jego wykonania to elementy systemu zarządzania środowiskiem, a także forma partnerskiej współpracy gmin i powiatu. Analiza programu ochrony środowiska dla powiatu koszalińskiego na lata 2009-2012 i koherentnych gminnych programów ochrony środowiska wskazuje na konieczność współpracy w realizacji ponad 50 zadań. Szczegółowa analiza deklarowanego w programach współdziałania została przedstawiona w tabeli 48. 70 Raport z wykonania „Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Koszalińskiego” za lata 2009-2010 1 Wyposażenie aglomeracji o równoważnej liczbie mieszkańców >= 2 000 z systemem kanalizacji zbiorczej i oczyszczalnie ścieków zgodnie z Krajowym Programem Oczyszczania Ścieków Komunalnych. JST Powiat Świeszyno Sianów Polanów Manowo Mielno Bobolice Biesiekierz Opis działań Będzino Lp. Jednostka realizujące Programy ochrony środowiska Charakter działań Tabela 48. Zestawienie działań przyjętych w gminnych programach ochrony środowiska w odniesieniu do programu ochrony środowiska dla powiatu koszalińskiego. K 2 Kontynuacja porządkowania gospodarki wodno-ściekowej na terenie powiatu 3 Poprawa jakości wody pitnej - modernizacja istniejących stacji uzdatniania wody i budowa nowych -likwidacja nieczynnych ujęć. JST K 4 Uporządkowanie gospodarki ściekowej na drogach. JST K 5 Ochrona wód przed związkami azotu ze źródeł rolniczych. JST K 6 Realizacja programu budowy przepławek dla ryb JST K JST K 7 Modernizacja dróg powiatowych. JST K 71 Raport z wykonania „Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Koszalińskiego” za lata 2009-2010 8 Modernizacja dróg krajowych i dróg wojewódzkich JST K 9 Ograniczenie emisji zanieczyszczeń powietrza pochodzących z przemysłu poprzez wsparcie działań inwestycyjnych w zakresie ochrony powietrza podejmowanych przez podmioty gospodarcze, w tym działań na rzecz zwiększenia efektywności oczyszczania gazów odlotowych JST K 10 Ograniczenie zjawiska niskiej emisji JST K 11 Budowa sieci gazowych w gminach powiatu koszalińskiego JST K 12 Wymiana kotłowni węglowych na gazowe lub olejowe w gminnych obiektach użyteczności publicznej. JST K 13 Termomodernizacja budynków użyteczności publicznej . JST K 14 Zmniejszenie ryzyka narażenia ludności na ozon troposferyczny poprzez ograniczenie emisji prekursorów ozonu (LZO, NOx, WWA) JST K JST K 15 Inwentaryzacja i aktualizacja źródeł emisji zanieczyszczeń gazowych i pyłowych na terenie powiatu. 72 Raport z wykonania „Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Koszalińskiego” za lata 2009-2010 16 Akcje propagandowe w zakresie sposobów oszczędzania energii. JST K 17 Opracowanie programów wykorzystania niekonwencjonalnych źródeł energii oraz działania w celu zwiększenia efektywności wytwarzania, przesyłu, dystrybucji i wykorzystywania energii. JST K JST K 19 Systematyczny monitoring gleb w tym: kontrola zasobności w podstawowe składniki pokarmowe roślin i kwasowości oraz kontrola zanieczyszczeń, opracowanie zaleceń. JST K 20 Ochrona gleb przed zakwaszeniem i erozją oraz podejmowanie działań zapobiegających i likwidujących te zdarzenia JST K 21 Zalecanie i stosowanie produkcji rolnej zapewniającej zrównoważone wykorzystanie gleby oraz akcje i szkolenia w celu wdrożenia zasad dobrych praktyk rolniczych. JST K 22 Waloryzacja terenów pod względem przydatności do produkcji , zwłaszcza zdrowej żywności oraz promocja takiej żywności JST K JST K 18 23 Wspieranie działań na rzecz wykorzystania OZE w powiecie. Identyfikacja i rekultywacja gruntów zdegradowanych i zdewastowanych przez osoby nieznane 73 Raport z wykonania „Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Koszalińskiego” za lata 2009-2010 24 25 Zapobieganie, akcje i szkolenia w celu wdrożenia zasad dobrych praktyk rolniczych Opracowanie planów operacyjnych z wyznaczeniem granic obszarów bezpośredniego zagrożenia JST K JST K JST K JST K Budowa szlaków rowerowych 26 Budowa szlaków pieszych 27 28 Budowa szlaków wodnych JST K 29 Prowadzenie działań służących zachowaniu walorów ekologicznych JST K JST K JST K JST K 30 31 32 Promocja i stosowanie zasad dobrej praktyki rolnej Wspieranie promowania gospodarstw agroturystycznych i rozwoju rolnictwa ekologicznego Popieranie działań administracji rządowej i organizacji ekologicznych mających na celu tworzenie nowych form ochrony przyrody 74 Raport z wykonania „Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Koszalińskiego” za lata 2009-2010 33 Uwzględnianie ochrony przyrody w decyzjach lokalizacyjnych i realizacja nadrzędności ochrony przyrody wobec innych funkcji na terenach objętych ochroną. JST K 34 Współpraca z RDOŚ w celu wprowadzenia lepszych procedur ochrony obszarów cennych przyrodniczo. JST K 35 Współpraca z RDOŚ przy opracowywaniu planów ochrony dla rezerwatów przyrody. JST K 36 Współpraca z RDOŚ przy opracowywaniu, zatwierdzeniu i realizowaniu planów ochrony obszarów Natura 2000. JST K 37 Wdrożenie systemu kompensacji przyrodniczej dla wydawanych zezwoleń na usunięcie drzew i krzewów z terenów miast i na obszarach wiejskich. JST K Kontrola w zakresie zgodności prac i zakresu eksploatacji z wydanymi koncesjami . JST 38 39 40 Eliminacja nielegalnej eksploatacji kopalin . Wzmocnienie ochrony złóż w procesie planowania przestrzennego oraz uzgadniania i wydawania decyzji lokalizacyjnych. JST JST K K K 75 Raport z wykonania „Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Koszalińskiego” za lata 2009-2010 41 42 43 44 45 46 47 Ograniczenie presji wywieranej na środowisko podczas prowadzenia prac poszukiwawczych i eksploatacji zasobów . Optymalizacja zużycia wody poprzez zapobieganie stratom wody na przesyle (modernizacja sieci wodociągowej) oraz wprowadzanie zamkniętych obiegów wody w przemyśle i oszczędne korzystanie z wody przez indywidualnych użytkowników. Opracowanie programu zaopatrzenia w wodę do celów komunalnych miejscowości pasa nadmorskiego. Budowa obiektów małej retencji wód powierzchniowych zgodnie z „Programem Małej Retencji wód dla Województwa Zachodniopomorskiego do roku 2015” Modernizacja obiektów i urządzeń ochrony przeciwpowodziowej, w tym urządzeń melioracyjnych Konserwacja wałów przeciwpowodziowych. Uwzględnienie możliwości wystąpienia suszy w planach reagowania kryzysowego, z uwzględnieniem sposobu ograniczania wody dla różnych stopni zagrożenia suszą. JST JST JST JST JST JST JST K K K K K K K 76 Raport z wykonania „Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Koszalińskiego” za lata 2009-2010 48 49 Wyznaczenie i wprowadzenie do miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego granic obszarów potencjalnego zagrożenia powodzią i ograniczenie zabudowy na tych terenach. Opracowanie programu rozwoju energetyki odnawialnej na terenie powiatu. 50 Wspieranie działań sektora prywatnego w zakresie wykorzystania odnawialnych źródeł energii. 51 Propagowanie na terenach wiejskich źródeł energii wykorzystujących biomasę i biogaz rolniczy. 52 Wsparcie projektów z zakresu edukacji ekologicznej. 53 Wsparcie projektów z zakresu tworzenia obiektów edukacji ekologicznej realizowanych przez JST, PGL – Lasy Państwowe i organizacje pozarządowe 54 Stworzenie rejestru informacji o środowisku i jego ochronie na stronach BIP wszystkich gmin Powiatu Koszalińskiego. 55 Prowadzenie rejestru informacji o środowisku i jego ochronie na stronach BIP wszystkich gmin Powiatu Koszalińskiego. 56 Wydanie publikacji dot. form ochrony przyrody JST K JST K JST K JST JST JST JST JST JST K K K K K K 77 Raport z wykonania „Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Koszalińskiego” za lata 2009-2010 57 JST Szkolenia pracowników administracji publicznej K Objaśnienia: JST – jednostka samorządu terytorialnego K – zadanie koordynowane Działanie określone w programie ochrony środowiska Brak działania w programie ochrony środowiska. Brak programu ochrony środowiska źródło: opracowanie własne na podstawie programów ochrony środowiska dla gmin: Będzino, Bobolice, Biesiekierz, Mielno, Sianów, Polanów. Analiza tabeli 48 wskazuje na dużą tożsamość programowanych przez jednostki samorządu terytorialnego działań, zmierzających do realizacji celów polityki ekologicznej państwa i sektorowych strategii ochrony środowiska dla województwa, powiatu i gmin. Największy procentowo stopień takich samych działań, jak w powiatowym programie ochrony środowiska na lata 2009 – 2011 z perspektywą na lata: 2012 – 2015, zdiagnozowały w swoich programach gminy: Sianów (84%), Polanów (81%), Bobolice (75%) oraz Będzino (72%). Niespełna połowa tych samych działań (44 %) w gminnych i powiatowym programie dotyczy gmin Biesiekierz i Mielno. Dwie gminy: Świeszyno i Manowo nie wykonały aktualizacji gminnych programów ochrony środowiska i jako takie nie mogą być diagnozowane w tym aspekcie. Rysunek 13. Zestawienie ilości przyjętych przez gminne programy ochrony środowiska takich samych działań jak w Programie Ochrony Środowiska dla Powiatu Koszalińskiego na lata 2009-2011 z perspektywą na lata 2012-2015. 57 57 41 57 57 57 43 25 57 46 57 57 48 25 0 0 GPOŚ PPOŚ źródło: opracowanie własne 78 Raport z wykonania „Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Koszalińskiego” za lata 2009-2010 Analiza tabeli 48 pod kątem przedmiotowym założonych w gminnych i powiatowym programie ochrony środowiska do realizacji zadań wskazuje, iż 12 spośród przyjętych przez powiat działań zostało w 100% zaakceptowane przez gminy i wprowadzone do gminnych programów ochrony środowiska. Kolejne 12 takich samych działań do realizacji uchwalono przez rady gmin w 5 z 6 analizowanych gminnych programach. Można więc uznać, iż niemal połowa zadań nakreślonych w programach ochrony środowiska może być realizowana w sensownej współpracy wzajemnie pomiędzy gminami lub/i we współpracy z powiatem. 10.1. Szkolenia urzędników z zakresu ochrony środowiska 2009-2010 Kształtowanie sprawnej administracji wymaga ciągłego doskonalenia warsztatu urzędniczego. Służyć temu mają szkolenia, seminaria i konferencje naukowe. Wartością dodaną szkoleń jest możliwość dyskutowania zawiłych postępowań administracyjnych oraz nawiązywanie więzi interpersonalnych pomiędzy uczestnikami szkolenia. W ramach programu „Przyjazny urząd – sprawna administracja w powiecie koszalińskim” przeprowadzono cykl szkoleń z zakresu ochrony środowiska, którego tematykę zgrupowaną w 11 bloków tematycznych (od A do K) przedstawiono poniżej. A. Energia i biopaliwa z odnawialnych źródeł energii 1. Hybrydowe układy technologiczne wytwarzania energii i biopaliw z odnawialnych źródeł energii: 1) układ produkcji energii z biomasy; 2) schemat blokowy skojarzenia systemów technologicznych; 3) przedstawienie elementów przykładowego przedsięwzięcia; 4) podstawowe elementy technologiczne; 5) produkcja energii elektrycznej; 6) przedstawienie substratów; 7) hybrydowy układ instalacji i urządzeń; 8) elektrownia wiatrowa; 9) charakterystyka instalacji. 2. Innowacyjność w zakresie odnawialnych źródeł energii i wizja rozwoju bioenergii: 1) pojęcie i rodzaje innowacyjności; 2) kierunki rozwoju biopaliw; 3) schematy technologiczne zintegrowanych biogazowi; 4) podział biopaliw na różne kategorie; 5) proces produkcji biowodoru; 6) przyszłość OŹE w Polsce; 7) energia elektryczna; 8) prognoza rozwoju biopaliw II generacji; 9) zastosowanie bioetanolu II generacji; 10) źródła pozyskiwania wodoru; 11) biomasa. 3. Właściwości paliwowe odpadów - możliwości technologiczne wytwarzania paliwa z odpadów. 4. Biogaz źródłem energii z odpadów. B. Zezwolenia na wycinkę drzew. Zasady cięcia i pielęgnacji. 5. Zezwolenia na wycinkę drzew po zmianie ustawy o ochronie przyrody. 6. Współpraca z Regionalną Dyrekcją Ochrony Środowiska w zakresie wycinki drzew. 79 Raport z wykonania „Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Koszalińskiego” za lata 2009-2010 7. Współpraca organów gmin ze Starostwem Powiatowym w Koszalinie w zakresie wycinki drzew. 8. Właściwy dobór nasadzeń przydrożnych” wraz z warsztatami terenowymi. 9. Inwentaryzacja zieleni przydatny dokument w gminie. 10. Techniki cięcia drzew. 11. Badanie zasobności i potrzeby wapnowania gleb”. C. Gospodarka wodna i ochrona wód. 12. Zasady gospodarki wodnej: 1) informacja o zasobach wody w powiecie koszalińskim, 2) akty prawne w gospodarce wodnej, 3) własność wód, prawa i obowiązki właścicieli wód, 4) urządzenia wodne, ochrona przed powodzią, 5) korzystanie z wód, 6) rola RZGW w gospodarowaniu wodami, 13. Ochrona wód: 7) główne zbiorniki wód podziemnych, strefy ochronne ujęć wody, 8) rodzaje ścieków i odbiorniki ścieków, 9) zasady zaostrzania i łagodzenia warunków wprowadzania ścieków; 10) omówienie rozporządzenia w sprawie warunków wprowadzania ścieków do wód lub do ziemi. 14. Pozwolenia wodnoprawne: 11) podział kompetencji organów administracji publicznej do wydawania pozwoleń wodnoprawnych, 12) pozwolenia wodnoprawne na wykonanie urządzeń wodnych, 13) pozwolenia wodnoprawne na wprowadzanie ścieków zawierających substancje szczególnie szkodliwe do kanalizacji, 14) odmowa udzielenia pozwolenia wodnoprawnego, 15) obowiązek przeglądu pozwoleń wodnoprawnych, 16) odpowiedzialność za szkody, przepisy karne, 17) wykonanie urządzeń wodnych bez wymaganego pozwolenia wodnoprawnego, 18) odpowiedzialność karna za nieprzestrzeganie obowiązujących przepisów w zakresie gospodarki wodno ściekowej, 19) obowiązki zakładu po cofnięciu lub wygaszeniu pozwolenia wodnoprawnego, 20) następstwo prawne w stosunku do pozwoleń wodnoprawnych, 15. Odpowiedzialność za szkody, przepisy karne: 21) wykonanie urządzeń wodnych bez wymaganego pozwolenia wodnoprawnego, 22) odpowiedzialność karna za nieprzestrzeganie obowiązujących przepisów w zakresie gospodarki wodno ściekowej, 23) dochodzenie roszczeń odszkodowawczych. D. Geologia 16. Ustawa prawo geologiczne i górnicze. 17. Dokumentacja geologiczna i hydrologiczna. 18. Uprawnienia organizacji samorządowych w bieżącej kontroli zakładów górniczych. 19. Obszary górnicze w planie zagospodarowania przestrzennego. E. Ustawa Prawo ochrony środowiska 80 Raport z wykonania „Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Koszalińskiego” za lata 2009-2010 20. Nowelizacja ustawy Prawo ochrony środowiska ze szczegółowym omówieniem wybranych zagadnień ochrony zasobów środowiska i jego finansowania. 21. Ochrona zasobów środowiska z szczegółowym rozwinięciem zagadnień z zakresu ochrony powietrza i ochrony powierzchni ziemi. 22. Ograniczenie sposobu korzystania z nieruchomości w związku z ochroną środowiska. 23. Pozwolenia na wprowadzanie do środowiska substancji lub energii – konkretne przykłady pozwoleń wodno-prawnych i działań organów ochrony środowiska. 24. Finansowanie ochrony środowiska i gospodarki wodnej po nowelizacji ustawy poś. Przyjęte priorytety WFOŚiGW i NFOŚiGW. 25. Wspólna dyskusja na temat zgłoszonych przez przedstawicieli gmin problemów w zakresie następujących aktów prawnych ustawy Prawo ochrony środowiska, ustawy o ochronie przyrody, ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach, ustawy Prawo wodne. F. Zasady gospodarki odpadami. 26. Unormowania prawne gospodarki odpadami w Polsce i dostosowanie polskich przepisów prawnych do norm Unii Europejskiej. 27. Ustawa o utrzymaniu czystości i porządku w gminach - panel dyskusyjny. 28. Obowiązki samorządów gminnych w zakresie gospodarki odpadami - przegląd przepisów prawnych. 29. Planowane zmiany ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach oraz innych ustaw (Projekt RM z dn. 8 listopada 2010 r.) G. Polityka ekologiczna państwa. 30. Polityka ekologiczna i energetyczna państwa. Wprowadzenie. 31. Wieloletni plan inwestycyjny. 32. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy. 33. Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego. 34. Bezpieczeństwo energetyczne. 35. Ustawa z dnia 10 kwietnia 1997 roku „Prawo energetyczne”. H. Monitoring środowiska. 36. Kontrola przestrzegania przepisów o ochronie środowiska. 37. Państwowy Monitoring Środowiska. I. Polityka Ochrony Środowiska w Unii Europejskiej. 38. Szósty Program działań w dziedzinie środowiska naturalnego "Środowisko : Nasza przyszłość zależy od naszego wyboru" (Environment : Our Future, Our Choice). 39. Polityka Ekologiczna Państwa na lata 2007-2010 /2011-2014/. 40. Aktualnie obowiązujące w województwie zachodniopomorskim plany i programy w zakresie ochrony środowiska – przegląd wybranych dokumentów. 41. Sami piszemy/aktualizujemy program ochrony środowiska i plan gospodarki odpadami - wytyczne do tworzenia programów i planów środowiskowych. 42. Warsztat sprawozdawczości i raportowania dostępny dla środowiskowych dokumentów planistycznych. 43. Procedura uchwalania/aktualizacji programu ochrony środowiska i planu gospodarki odpadami. 44. Strategiczna ocena oddziaływania na środowisko. J. Udostępnianie informacji o środowisku – Biuletyn Informacji Publicznej. 81 Raport z wykonania „Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Koszalińskiego” za lata 2009-2010 45. Raport z programu ochrony środowiska i sprawozdanie z wykonania planu gospodarki odpadami za lata 2009 - 2010 w ujęciu dla powiatu koszalińskiego – wypracowanie wspólnych zasad obiegu informacji. 46. Bazy danych informacji o środowisku – www.ekoportal.gov.pl, GUS, dostępne bazy i rejestry prowadzone przez organy administracji rządowej oraz samorządowej. K. Ocena oddziaływania na środowisko, w tym na obszarach natura 2000. 47. Ocena oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko w świetle prawa wspólnotowego. 48. Kwalifikacja do oceny oddziaływania i ustalenie zakresu raportu (screening, stoping) - postępowanie w sprawie oceny właściwej. 49. Ocena oddziaływania na środowisko, w tym na obszarach natura 2000 i proces inwestowania. 1) ocena oddziaływania przedsięwzięć na obszary Natura 2000 w świetle prawa wspólnotowego, 2) kwalifikacja do postępowania OOŚ i ustalenie zakresu raportu, 3) wydanie zezwolenia na inwestycję, 4) procedura dla przedsięwzięć z grupy III. 50. Ocena oddziaływania na środowisko, w tym na obszarach Natura 2000 i proces inwestowania. 1) postępowanie w zakresie oceny przedsięwzięcia na obszar Natura 2000, 2) zagrożenia wynikające z nieprawidłowego przeprowadzania postępowania OOŚ, 3) kwalifikacja przedsięwzięcia. 51. Ustawa z dnia 03.10.2008r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko. 52. Plan ochrony dla obszaru Natura 2000. 53. Ustawa z dnia 13 kwietnia 2007r. o zapobieganiu szkodom środowiska i ich naprawie. Proces inwestycyjny, w tym na obszarach Natura 2000 – dyskusja. 54. Obowiązki przedsiębiorców w zakresie ochrony środowiska, czyli jak korzystać z zasobów naturalny. Za element sprawnego zarządzania środowiskiem za szczególnie ważny uznać należy dostęp społeczeństwa do informacji o środowisku. Zadanie to podobnie jak podnoszenie kwalifikacji urzędników samorządowych, celem sprawniejszej i lepszej merytorycznie obsługi klienta zostało zrealizowane przez starostwo Powiatowe w Koszalinie. Stopień realizacji tego zadania przez gminy zestawiono w tabeli 49. oraz w dokonanej w podrozdziale 8.2. analizie ilości spraw procedowanych w urzędach gminnych. 82 Raport z wykonania „Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Koszalińskiego” za lata 2009-2010 Tabela 49. Informacje dostępne w Biuletynie Informacji Publicznej (BiP) – plany/programy/rejestry plany/programy/rejestry Program usuwania azbestu Regulamin utrzymania porządku i czystości w gminie Program ochrony środowiska Plan gospodarki odpadami Raport z wykonania programu ochrony Środowiska 2009-2010 Sprawozdanie z wykonania planu gospodarki odpadami Rejestr informacji o środowisku Urząd Gminy w Będzinie - - + + - - - Urząd Gminy w Biesiekierzu + + + + - - - Urząd Miejski w Bobolicach + + + + - - + Urząd Gminy w Mielnie + + + + - - + Urząd Gminy w Manowie + - + - - - + Urząd Miejski w Polanowie + - - - - - + Urząd Gminy i Miasta w Sianowie + + + + + + + Urząd Gminy w Świeszynie - + + + - - + JST szare pola – informacje obligatoryjne/ białe pole – informacje fakultatywne „+” informacje nieaktualne 83 Raport z wykonania „Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Koszalińskiego” za lata 2009-2010 10.2. Analiza ilości spraw z zakresu wybranych segmentów środowiska procedowanych w roku 2010 r. przez organy gmin. ochrony Organy gmin realizują szereg zadań z zakresu ochrony środowiska. Zdecydowana większość prowadzonych procedur skupia się w trzech podstawowych działach: ochrona powierzchni ziemi – utrzymanie czystości i porządku w gminach oraz gospodarka odpadami, zezwolenia na wycinkę drzew oraz utrzymanie zieleni na terenach miast i wsi, regulacja stosunków wodnych. W odniesieniu do przedstawionych zadań metodą ankietową zebrano od gmin z terenu powiatu następujące informacje. Z zakresu działań na rzecz ochrony powierzchni ziemi w roku 2010 przeprowadzono na terenie powiatu koszalińskiego 1487 postępowań, z czego 73% na terenie gminy Sianów. W obszarze tym we współpracy ze starostwem przeprowadzono 75 spraw, co stanowi 5% ogółu załatwionych spraw. W przedmiocie wydawania zezwoleń na wycinkę drzew przeprowadzono 928 postępowań, w tym 91 we współpracy ze starostwem, co stanowi 9,8% ogółu załatwionych spraw. W zakresie regulacji stosunków wodnych przeprowadzono 77 postępowań, z czego 51 we współpracy ze starostwem, co stanowi 66% ogółu załatwionych spraw. Rysunek 14. Procentowy udział realizacji wybranych zadań z zakresu ochrony środowiska przez urzędy gmin z terenu powiatu koszalińskiego we współpracy ze starostwem powiatowym. 100 90 80 70 60 50 40 30 20 10 0 ochrona powierzchni ziemi zezwolenia na wycinkę drzew wspólpraca gmina- powiat regulacja stosunków wodnych zadania realizowane na terenie gminy źródło: ankiety z gmin powiatu koszalińskiego 84 Raport z wykonania „Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Koszalińskiego” za lata 2009-2010 10.3. Edukacja ekologiczna Zestawienie zadań edukacyjnych prowadzonych przez gminy na terenie powiatu koszalińskiego przedstawiono w tabeli 50 i 51, a zadania edukacyjne prowadzone przez Starostwo Powiatowe w Koszalinie w załączniku nr 1 do niniejszego raportu. 85 Raport z wykonania „Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Koszalińskiego” za lata 2009-2010 Tabela 50. Zadania zrealizowane na terenie powiatu koszalińskiego w zakresie edukacji ekologicznej w roku 2009. Nazwa Charakter działań edukacyjnych Koszt (zł) Efekt ekologiczny GMINA BIESIEKIERZ Gminny Konkurs Przyrodniczo-Ekologiczny Konkurs ekologiczny dla uczniów podstawowych z terenu gminy Biesiekierz. szkół brak danych Konkurs-40 osób GMINA BOBOLICE Edukacja ekologiczna na terenie miasta i gminy prowadzona jest głownie w Szkołach z terenu Gminy. W gazecie gminnej BWS cyklicznie zamieszczane są artykuły dot. gospodarki odpadami, ochrony środowiska. Co roku wiosną organizowane są konkursy, wystawy i przedstawienia oraz akcje np. Sprzątanie wokół jezior i rzek, Sprzątanie sołectw, Sprzątanie ziemi. Dzień ziemi, Gminne konkursy ekologiczne . Do w/w akcji zapraszani są mieszkańcy wsi i organizacje społeczne. Zakup ulotek dot. gospodarki odpadami Działania prowadzone są corocznie w ramach prowadzonych akcji – tab.10 Większa świadomość ekologiczna, mniej dzikich wysypisk śmieci, poprawa środowiska naturalnego w zakresie ochrony wód, powierzchni ziemi, powietrza itd. 1 763,21 GMINA MANOWO Konkurs organizowany jest dla dzieci przedszkolnych, uczniów szkoły podstawowej i gimnazjum z terenu gminy Manowo w kategoriach: prace plastyczne, rozprawka pisemna, praca fotograficzna. 1294,00 Świadomość i wrażliwości na piękno przyrody wśród najmłodszych mieszkańców gminy. Zakup tablic edukacyjnych Program ekologiczny związany z tworzeniem ścieżki ekologicznej; 5490,00 Zakup 3 tablic edukacyjnych: Rezerwat przyrody Łazy, wzdłuż wybrzeża Bałtyku Sprzątanie Świata Poszerzenie wiedzy na temat gospodarki odpadami 1604,00 Sprzątanie Świata – 668 osób Warsztaty ekologiczne dla uczniów klas V i VI Zapoznanie z tematami z zakresu ekologii i ochrony środowiska; 6160.00 Zajęcia ekologiczne na terenie Ośrodka Ekologicznego w Lipiu – 28 osób Konkurs ekologiczny GMINA MIELNO 86 Raport z wykonania „Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Koszalińskiego” za lata 2009-2010 Zakup książeczek edukacyjnych Poszerzenie wiedzy na temat gospodarki odpadami; 480,00 Zakup książeczek dla uczniów i przedszkolaków pn. „Co robić z odpadami?” Wykonanie broszurki – ulotki Poszerzenie wiedzy na temat zasad postępowania z zielenią; 2227,00 Zapoznanie mieszkańców gminy z „Zasadami postępowania z zielenią na terenie Gminy Mielno” Dzień Ziemi Konkursy 3500,00 1200 Sprzątanie Świata Akcje 4000,00 1200 Akcja „Sprzątamy wokół naszych jezior i rzek” A - akcja organizowana przez Starostwo Powiatowe w Koszalinie polegająca na uprzątnięciu zanieczyszczeń z brzegów jezior i rzek a także oczek wodnych na terenie miejscowości gminy. Celem tego cyklicznie odbywającego się przedsięwzięcia jest podniesienie świadomości ekologicznej społeczeństwa zgodnie z zasadą „myśl globalnie, działaj lokalnie”. Uczestnicy akcji porządkowali tereny w pobliżu jezior: Małe Świdno, Topiele i Jamno oraz rzeki Polnicy. Finansowane przez Starostwo Powiatowe ok. 230 osób - dzieci, młodzież i dorośli mieszkańcy gminy Akcja „Wiosenne porządki” A akcja sprzątania kierowana do wszystkich mieszkańców gminy. Urząd Gminy zakupuje worki i rękawice na zmieszane odpady komunalne, które przekazuje do sołectw i dla szkół. Wyznacza się punkty odbioru odpadów. Jednocześnie na terenie sołectw ustawiane są kontenery na odpady wielkogabarytowe, małogabarytowe oraz zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny. W ten sposób mieszkańcy mogą nieodpłatnie pozbyć się tego rodzaju odpadów. 7766,04 ok. 3000 osób dzieci, młodzież i dorośli mieszkańcy gminy Akcja „KASZTAN” A - akcja mająca na celu zwrócenie uwagi na ochronę drzew, a w szczególności kasztanowców przed groźnym szkodnikiem, jakim jest szrotówek kasztanowcowiaczek. W ramach akcji dokonano szczepienia ok. 40 kasztanowców rosnących na terenie gminy i miasta Sianów. Jednocześnie za pośrednictwem sołtysów i placówek oświatowych rozpowszechniono folder informacyjny na temat roślinności wysokiej pt. „Jak dbać o drzewa i krzewy”, w ilości 870 szt. 9185,95 Folder 600 szt. - placówki oświatowe, i 270 szt. – sołtysi, które trafiły do dzieci, młodzieży i dorosłych mieszkańców gminy GMINA POLANÓW GMINA SIANÓW 87 Raport z wykonania „Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Koszalińskiego” za lata 2009-2010 „Dzień Ziemi” Akcje, konkursy, apele, prezentacje organizowane przez dyrektorów na terenie przedszkola, szkół podstawowych i gimnazjum położonych na terenie gminy i miasta . „III Wiosenny Festiwal Kultury Ekologicznej” In - festiwal jest jednym z przedsięwzięć realizowanego przez Przedszkole Gminne w Sianowie projektu ekologicznego „Z Ekozimkiem poznaję okolice”. Ma na celu zainspirowanie do aktywnej i twórczej postawy wszystkich tych, którzy pragną wychowywać dzieci do życia w zgodzie z naturą . Jak co roku odbyły się konkursy promujące postawy proekologiczne, w których brali udział najmłodsi mieszkańcy gminy. Tego dnia ogłoszono także wyniki zorganizowanego przez Przedszkole Gminne w Sianowie ogólnopolskiego konkursu plastycznego z wykorzystaniem surowców wtórnych.„Eko-zabawki - sto pomysłów na wykorzystanie nakrętek”. Wzięło w nim udział 29 dzieci w wieku 4-7 lat. „VIII Gminny Sejmik Ekologiczny w Iwięcinie” In - Temat sejmiku brzmiał „Na ratunek płazom”. Przebieg programu sejmiku obejmował: - wystąpienia artystyczne delegatów poszczególnych szkół, - zabawę polegającą na przebieraniu się za wybrany gatunek płazów, - dyskusję na temat „Co możemy zrobić dla płazów?”. Na zakończenie sejmiku, tradycyjnie zostało posadzone drzewko (tym razem była to wierzba ozdobna). Konkurs na tytuł albumu przyrodniczego o gminie i mieście Sianów. K - konkurs skierowany do uczniów szkół podstawowych i ponadpodstawowych polegający na opracowaniu nazwy dla projektowanego albumu przyrodniczego, miał na celu zainteresowanie młodzieży problematyką przyrodniczą Gminy Sianów. „Europejski Dzień bez Samochodu” In - temat przewodni kampanii brzmiał: „Popraw KLIMAT swojego miasta”. Przyłączając się do ogólnoeuropejskiej inicjatywy zorganizowano rajd rowerowy po gminie. Aby uatrakcyjnić przejażdżkę zaplanowano zwiedzanie Arboretum w Karnieszewicach, gdzie rowerzyści mogli zapoznać się z egzotycznymi drzewami. W ramach kampanii zamówiono promujące ją buttony. ok. 1000,00 edukacja dzieci, młodzieży ze szkół z terenu gminy 699,84 zł 200 osób - dzieci, młodzież i dorośli mieszkańcy gminy 2018,88 100 osób Radni Rady Miejskiej w Sianowie , zaproszeni goście, dzieci przedszkolne i młodzież szkół podstawowych 902,34 6 osób - dzieci i młodzież ze szkół podstawowych i ponadpodstawowych z terenu gminy i miasta 19 osób - mieszkańcy gminy i miasta Sianów 741,45 375 szt. buttonów „DZIEŃ BEZ SAMOCHODU GMINA I MIASTO SIANÓW” 88 Raport z wykonania „Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Koszalińskiego” za lata 2009-2010 Akcja „Sprzątanie Świata 2009” A - akcja sprzątania kierowana do wszystkich mieszkańców gminy. Urząd Gminy i Miasta zakupuje worki i rękawice na zmieszane odpady komunalne, które przekazuje sołectwom i placówką oświatowym, które zdeklarowały swój udział w akcji. Wyznaczane są punkty odbioru odpadów w poszczególnych miejscowościach, a także ustawiane w wybranych miejscowościach kontenery na odpady wielko- i małogabarytowe oraz zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny. W ramach akcji zamówiono i przekazano dla dzieci edukacyjną książeczkę do kolorowania w ilości 40 szt. pt.: „Co robić z odpadami?” oraz 14 szt. edukacyjnej gry ekologicznej „Kolorowy Świat Odpadów”. Wydanie albumu pn. „Wiele uroków sianowskich widoków” In - album krajobrazowy promujący gminę i miasto Sianów będący wspólnym projektem Urzędu Gminy i Miasta w Sianowie oraz Nadleśnictwa Karnieszewice. Został on przekazany szkołom, bibliotekom, nadleśnictwu, a także wręczony mieszkańcom gminy i miasta Sianów jako nagroda w zorganizowanych konkursach. Ulotka pt.: „Ochrona powietrza w gminie Sianów Wpływ palenia śmieci na atmosferę Nie pal śmieci, nie truj siebie i dzieci” Zajęcia edukacyjne prowadzone przez Regionalny Ośrodek Edukacji Ekologicznej w Sianowie In - opracowanie graficzne ulotki mającej na celu rozpowszechnienie wśród mieszkańców gminy i miasta Sianów wiedzy, nt. zakazu termicznego przekształcania odpadów poza miejscami do tego przeznaczonymi, tj. spalarniami i współspalarniami odpadów. In - działalność edukacyjna skierowana przede wszystkim do dzieci i młodzieży. Zajęcia prowadzone były m. in. w Arboretum Nadleśnictwa Karnieszewice, Zakładzie Odzysku Odpadów w Sianowie oraz w Izbie Edukacji Nadleśnictwa Manowo. Organizowane były również wyjazdy do Cisowa koło Darłowa, gdzie znajduje się farma elektrowni wiatrowych. Ponadto odbywały się liczne konkursy o tematyce ekologicznej mające na celu kształtowanie postaw proekologicznych. 6102,71 ok. 3000 osób - dzieci, młodzież i dorośli mieszkańcy gminy 20422,00 zainteresowanie tematyką przyrodniczą dzieci, młodzież i dorosłych mieszkańców gminy 300 szt. 1300,00 podniesienie świadomości ekologicznej dzieci, młodzieży i dorosłych mieszkańców gminy 1097 osób - dzieci i młodzież ze szkół z terenu powiatu koszalińskiego - 89 Raport z wykonania „Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Koszalińskiego” za lata 2009-2010 Tabela 51. Zadania zrealizowane na terenie powiatu koszalińskiego w zakresie edukacji ekologicznej w roku 2010. Nazwa Charakter działań edukacyjnych Koszt (zł) Efekt ekologiczny Happening 0 Akcja -60 osób GMINA BIESIEKIERZ „EKOGIGANCI” GMINA BOBOLICE Edukacja ekologiczna na terenie miasta i gminy prowadzona jest głownie w Szkołach z terenu Gminy. W gazecie gminnej BWS cyklicznie zamieszczane są artykuły dot. gospodarki odpadami, ochrony środowiska. Co roku wiosną organizowane są konkursy, wystawy i przedstawienia oraz akcje np. Sprzątanie wokół jezior i rzek, Sprzątanie sołectw, Sprzątanie ziemi. Dzień ziemi, Gminne konkursy ekologiczne . Do w/w akcji zapraszani są mieszkańcy wsi i organizacje społeczne. Działania prowadzone są corocznie brak danych Większa świadomość ekologiczna, mniej dzikich wysypisk śmieci, poprawa stan środowiska naturalnego w zakresie ochrony wód, powierzchni ziemi, powietrza. GMINA MANOWO Konkurs organizowany jest dla dzieci przedszkolnych, uczniów szkoły podstawowej i gimnazjum z terenu gminy Manowo w kategoriach: prace plastyczne, rozprawka pisemna, praca fotograficzna. 1255,59 Świadomość i wrażliwości na piękno przyrody wśród najmłodszych mieszkańców gminy. Zakup tablic edukacyjnych Program ekologiczny związany z tworzeniem ścieżki ekologicznej 10980,00 Zakup 6 tablic edukacyjnych: Jezioro Jamno, Bocian biały, Pomniki przyrody Zakup roślinności Działania proekologiczne związane z tworzeniem ogrodu ekologicznego 137,00 Zakup drzew Sprzątanie Świata Poszerzenie wiedzy na temat gospodarki odpadami 862,00 Sprzątanie Świata – 440 osób Zakup tablic informacyjnych Poszerzanie wiedzy na temat ochrony środowiska 1460,00 Zakup 7 tablic „Sprzątaj po swoim psie” Konkurs ekologiczny GMINA MIELNO GMINA POLANÓW 90 Raport z wykonania „Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Koszalińskiego” za lata 2009-2010 Dzień Ziemi Konkursy 3500,00 1200 Sprzątanie Świata Akcje 4000,00 1200 GMINA SIANÓW Akcja „Sprzątamy wokół naszych jezior i rzek” A - akcja organizowana przez Starostwo Powiatowe w Koszalinie polegająca na uprzątnięciu zanieczyszczeń z brzegów jezior i rzek a także oczek wodnych na terenie miejscowości gminy. Finansowane przez Starostwo Powiatowe 240 osób - dzieci, młodzież i dorośli mieszkańcy gminy „Czysta woda zdrowia doda” „Jak oszczędzać wodę” K - konkurs plastyczny zorganizowany z okazji Tygodnia Czystości Wód mający na celu ukazanie najmłodszym jak ważna jest woda w naszym życiu. Zakup i przekazanie szkołom biorącym udział w konkursie puzzli edukacyjnych „Oszczędzaj wodę i chroń środowisko”. 1754,47 37 dzieci ze szkół podstawowych i przedszkoli „Dzień Ziemi” Akcje, konkursy, apele, prezentacje organizowane na terenie przedszkola, szkół podstawowych i gimnazjum położonych na terenie gminy i miasta . ok. 1400,00 edukacja dzieci, młodzieży ze szkół z terenu gminy „IV Wiosenny Festiwal Kultury Ekologicznej” In - Dzieci z Przedszkola Gminnego w Sianowie zaprezentowały się w różnorodnych układach taneczno wokalnych, przygotowanych pod kierunkiem nauczycieli. Swoje umiejętności zaprezentowały także grupy taneczne ze starszych klas Szkoły Podstawowej nr 2, które jako "specjalni goście" uatrakcyjniały czas wszystkim uczestnikom festiwalu. Wszyscy uczestnicy zostali obdarowani atrakcyjnymi nagrodami. 700,64 200 osób - dzieci, młodzież i dorośli mieszkańcy gminy Akcja „Wiosenne porządki” A - akcja sprzątania kierowana do wszystkich mieszkańców gminy. Urząd Gminy zakupuje worki i rękawice na zmieszane odpady komunalne, które przekazuje do sołectw i dla szkół. wyznacza się punkty odbioru odpadów. Oprócz odpadów komunalnych mieszkańcy gminy w ramach akcji mają możliwość nieodpłatnego pozbycia się odpadów wielkogabarytowych. 6306,65 ok. 3000 osób dzieci, młodzież i dorośli mieszkańcy gminy Ulotka pt.: „Ochrona powietrza w gminie Sianów Wpływ palenia śmieci na atmosferę Nie pal śmieci, nie truj siebie i dzieci” In – opracowanie, wydanie i rozpowszechnienie wśród mieszkańców gminy ulotki edukacyjnej dotyczącej zakazu palenia kabli i innych odpadów gumowych, palenia śmieci w piecach, kominkach i na wolnym powietrzu oraz zakazu wypalania traw. 1525,00 3000 szt. - przekazane w celu rozpowszechnienia sołectwom oraz placówkom oświatowym na terenie gminy i miasta Sianów 91 Raport z wykonania „Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Koszalińskiego” za lata 2009-2010 „IX Gminny Sejmik Ekologiczny w Iwięcinie” In - Temat Sejmiku brzmiał "Hałas – niewidzialny wróg". Miał na celu uświadomienie, że hałas oraz związane z nim wibracje zaliczane są do czynników zanieczyszczenia środowiska. Delegaci szkół i przedszkola z terenu Gminy Sianów przedstawiali swoje spostrzeżenia dotyczące tego problemu, jak również zaproponowali kilka bardzo ciekawych pomysłów na ograniczenie hałasu w ich najbliższym otoczeniu. Ulotka informacyjno-edukacyjna pt.: „Gospodarka wodnościekowa w Gminie Sianów” In - opracowanie, wydanie i rozpowszechnienie wśród mieszkańców gminy ulotki edukacyjnej dotyczącej codziennych sposobów na oszczędzanie wody. XI edycja konkursu „O Puchar Recyklingu” In – udział Gminy w XI edycji konkursu Przeglądu Komunalnego „O Puchar Recyklingu” w trzech kategoriach: Szklana Statuetka; Lider Zbiórki Tworzyw; Edukacja Ekologiczna. 1600,00 100 osób Radni Rady Miejskiej w Sianowie , zaproszeni goście, dzieci przedszkolne i młodzież szkół podstawowych 1824,68 1080 szt. - przekazane w celu rozpowszechnienia, sołectwom oraz placówkom oświatowym na terenie gminy i miasta Sianów 244,00 Gmina zdobyła nagrodę, w kategorii Edukacja Ekologiczna, w kwocie 5.000 zł „Europejski Dzień bez Samochodu” In - marsz nordic walking i potyczki sportowe dla dzieci połączone z grzybobraniem mające na celu kształtowanie zachowań proekologicznych i przekonanie do alternatywnych środków transportu. - ok. 120 osób - dzieci z Przedszkola Gminnego w Sianowie wraz z rodzicami i opiekunami. Akcja „Sprzątanie Świata 2010” A - akcja sprzątania kierowana do wszystkich mieszkańców gminy. Urząd Gminy i Miasta zakupuje worki i rękawice na zmieszane odpady komunalne, które przekazuje sołectwom i placówką oświatowym, które zdeklarowały swój udział w akcji. Wyznaczane są punkty odbioru odpadów w poszczególnych miejscowościach. W ramach akcji mieszkańcy gminy mają także możliwość nieodpłatnego pozbycia się odpadów wielkogabarytowych oraz zużytego sprzętu elektrycznegoi elektronicznego. 8.184,11 zł ok. 3000 osób dzieci, młodzież i dorośli mieszkańcy gminy IV konkurs literacko – przyrodniczy „Pisanie przy świata sprzątaniu” K - konkurs literacko – przyrodniczy organizowany z okazji akcji Sprzątania Świata przeznaczony dla dzieci ze szkół podstawowych. Konkurs ma na celu kształtowanie poczucia odpowiedzialności za stan środowiska naturalnego wśród najmłodszych. Zadaniem uczestników konkursu było napisanie krótkiego wierszyka dotyczącego dziecięcych działań w zakresie dbałości o czyste środowisko oraz wykonanie plakatu na temat: Dzieci ratują Ziemię. - 79 dzieci ze szkół podstawowych 92 Raport z wykonania „Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Koszalińskiego” za lata 2009-2010 Miesiąc Dobroci dla Zwierząt „Mój zwierzaczek cudaczek” K - konkurs plastyczny z okazji Miesiąca Dobroci dla Zwierząt, mający na celu uświadomienie dzieciom roli człowieka w zachowaniu równowagi w przyrodzie i możliwości niesienia pomocy zwierzętom, a także zwrócenie uwagi na zwierzęta chronione. Święto Drzewa „Owoce magicznego drzewa” „Drzewo w czterech porach roku” K - konkurs plastyczny z okazji Święta Drzewa mający na celu poszerzenie wiedzy na temat flory i fauny oraz znajomości zagadnień ekologicznych. Zajęcia edukacyjno-ekologiczne na nowo powstałym „Rekreacyjnym szlaku edukacyjno – ekologicznym Jezioro Topiele – Szczeglino” In – przeprowadzenie w terenie zajęć edukacyjno - ekologicznych Rajd pieszy nordic walking po nowo powstałym „Rekreacyjnym szlaku edukacyjno – ekologicznym Jezioro Topiele – Szczeglino” In – zorganizowanie rajdu na szlaku rekreacyjnym i przeprowadzenie quizu ekologicznego dla jego uczestników Uczestnicy rajdu prócz zdobywania i doskonalenia swoich umiejętności sportowych, zaznajamiali się z nowinkami przyrodniczymi dotyczącymi Użytku Ekologicznego Jezioro Topiele, po czym przystąpili do rozwiązania quizu ekologicznego. Wszyscy, którzy wzięli udział w quizie zostali nagrodzeni przewodnikami krajoznawczymi oraz innymi książkami o tematyce przyrodniczej. Zajęcia edukacyjne prowadzone przez Regionalny Ośrodek Edukacji Ekologicznej w Sianowie In - działalność edukacyjna skierowana przede wszystkim do dzieci i młodzieży. Zajęcia prowadzone są w ramach programu edukacyjnego „Siedem Tajemnic Natury” Odbywały się m. in. w Arboretum Nadleśnictwa Karnieszewice, Zakładzie Odzysku Odpadów w Sianowie oraz w Izbie Edukacji Nadleśnictwa Manowo. Organizowane były również wyjazdy do Cisowa koło Darłowa, gdzie znajduje się farma elektrowni wiatrowych – 1454 osoby.Ponadto odbywały się liczne konkursy o tematyce ekologicznej mające na celu kształtowanie postaw proekologicznych -400 osób 35 dzieci z przedszkoli 1.251,46 zł 52 dzieci ze szkół podstawowych ok. 800 zł 150 dzieci ze szkół podstawowych ok. 1.000 zł 20 osób - dzieci, młodzież i dorośli mieszkańcy gminy - 1854 osób - dzieci i młodzież ze szkół z terenu powiatu koszalińskiego 93 Raport z wykonania „Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Koszalińskiego” za lata 2009-2010 Działania ekologiczne podjęte w Przedszkolu Gminnym w ramach aktywności koła ekologicznego „Ekoludek” In - głównym założeniem realizowanych działań ekologicznych jest kształtowanie postaw i świadomości proekologicznej u dzieci w wieku przedszkolnym w zakresie ochrony przyrody. Realizowane zadania uświadomiły dzieciom, rodzicom, że oni także mogą przyczynić się do ochrony przyrody, sami mogą dbać o czystość otoczenia, a nawet wpływać na swoich najbliższych. Do przeprowadzonych działań zaliczają się liczne akcje, zabawy i konkursy, np. „Portret solarka strażnika energii”, „Oszczędzaj wodę”, „Oszczędzamy energię”. 1.000,00 zł ok. 300 osób - przedszkolaki wraz z rodzicami i opiekunami 94 Raport z wykonania „Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Koszalińskiego” za lata 2009-2010 11. WNIOSKI Z WYKONANIA PROGRAMU W LATACH 2009-2010 „Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Koszalińskiego” stanowi podstawowe narzędzie prowadzenia polityki ekologicznej w powiecie. Podstawowym założeniem tworzenia programów ochrony środowiska na wszystkich szczeblach – od krajowego do gminnego – jest doprowadzenie do poprawy stanu środowiska naturalnego, efektywnego zarządzania środowiskiem oraz zapewnienia skutecznych mechanizmów chroniących środowisko przed degradacją, a także stworzenie warunków dla wdrożenia wymagań obowiązującego w tym zakresie prawa. Analizując realizację programu dla powiatu należy pamiętać, że praktycznie większość zadań o charakterze wykonawczym, czyli mających bezpośredni wpływ na stan środowiska i związaną z tym jego ochronę przed szkodliwym oddziaływaniem, obciąża samorząd gminny i podmioty gospodarcze. Charakter zadań z zakresu ochrony środowiska wykonywany przez samorząd powiatowy determinuje możliwości jego bezpośredniej ochrony. W niniejszym opracowaniu przedstawiono zadania, które były realizowane w ramach przyjętego przez Radę Powiatu w Koszalinie Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Koszalińskiego na lata 2008-2011, w dwuleciu 2009-2010. Zadania planowane do realizacji sukcesywnie wykonywane są w sposób ciągły. Do najważniejszych zrealizowanych zadań można zaliczyć: zadania inwestycyjne w ochronie środowiska (gospodarka wodno-ściekowa, ochrona atmosfery, gospodarka odpadami); ochronę dziedzictwa przyrodniczego, rozwój ekoturystyki i rolnictwa ekologicznego; nadzór nad podmiotami korzystającymi ze środowiska; działania w zakresie ochrony przeciwpowodziowej i usuwania skutków anomalnych zjawisk przyrodniczych; wzmacnianie sytemu zarządzania środowiskiem i udostępniania informacji o środowisku. Wybrane efekty ekologiczne wykonanych zadań, określone charakterystycznymi dla nich miernikami można przedstawić w następujący sposób: na zadania inwestycyjne w ochronę środowiska na terenie powiatu koszalińskiego wydatkowano ponad 200 mln zł (podmioty publiczne), z czego niemal 70% na gospodarkę wodno-ściekową. zrealizowano budowę 255 km sieci wodno-kanalizacyjnych; wybudowano 2 komunalne oczyszczalnie ścieków i zmodernizowano 13 stacji uzdatniania wody; oddano do użytku 98 przydomowych oczyszczalni ścieków i oczyszczalnię ścieków dla DPS Parsowo; poddano termomodernizacji 19 obiektów użyteczności publicznej; wyremontowano i przebudowano 34 km dróg powiatowych; wdrożono system nasadzeń zamiennych jako podstawę kompensacji przyrodniczej; oddano do użytku 16 km tras turystycznych; wykonano 1547 kontroli podmiotów korzystających ze środowiska, z czego: 47 – WIOŚ, pozostałe jednostki samorządu terytorialnego; 95 Raport z wykonania „Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Koszalińskiego” za lata 2009-2010 większa część gmin i powiat koszaliński - zaktualizowały swoje plany gospodarki odpadami i programy ochrony środowiska; stworzono rejestr informacji o środowisku; prowadzono intensywne działania w zakresie edukacji ekologicznej – Starostwo Powiatowe w Koszalinie stało się liderem tych działań w powiecie: - 9,5 tys. osób edukowanych rocznie, - finansowe i organizacyjnie wsparcie 18 innych projektów, mających miejsce na terenie powiatu oraz miasta Koszalina, gromadzących blisko 10 000 osób, - opublikowanie 10 wydawnictw o tematyce przyrodniczej i ekologicznej. W latach 2009-2010 nie uległ pogorszeniu stan jakości środowiska, nie stwierdzono również zdarzeń o charakterze poważnych awarii, powodujących zanieczyszczenie środowiska w znacznym rozmiarze. Ogólną ocenę realizacji zadań założonych Programem Ochrony Środowiska dla Powiatu Koszalińskiego uznać należy za dobrą. Wiele do życzenia pozostawia stopień opisu stanu środowiska przez samorządy gminne: sprawozdanie z realizacji gminnych planów gospodarki odpadami przedłożyły dwie gminy: Bobolice i Sianów, raport z wykonania programu ochrony środowiska wykonała tylko gmina Sianów. 96 Raport z wykonania „Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Koszalińskiego” za lata 2009-2010 12. SPIS TABEL TABELA 1. FIZYCZNO-GEOGRAFICZNA REGIONALIZACJA POLSKI .................................................................... 5 TABELA 2. REGIONY BILANSOWANIA NA TERENIE POWIATU KOSZALIŃSKIEGO ................................................. 9 TABELA 3. JEZIORA POWIATU KOSZALIŃSKIEGO O POWIERZCHNI LUSTRA POW. 10 HA .................................. 11 TABELA 4. SZTUCZNE ZBIORNIKI POWIATU KOSZALIŃSKIEGO O POWIERZCHNI LUSTRA POWYŻEJ 10 HA.......... 12 TABELA 5. JEZIORA O POWIERZCHNI MNIEJSZEJ NIŻ 10 HA .......................................................................... 12 TABELA 6. CHARAKTERYSTYKA JEZIOR POWYŻEJ 10 HA W ZLEWNI PRZYMORZA OD PARSĘTY DO JEZIORA JAMNO [J. JAŃCZAK ,,ATLAS JEZIOR POLSKI”, POZNAŃ 1996]............................................................. 14 TABELA 7. W YKAZ WAŻNIEJSZYCH RZEK POWIATU KOSZALIŃSKIEGO ........................................................... 15 TABELA 8. UŻYTKOWANIE GRUNTÓW W POWIECIE KOSZALIŃSKIM /HA/ ......................................................... 16 TABELA 9. LICZBA MIESZKAŃCÓW W POWIECIE KOSZALIŃSKIM .................................................................... 16 TABELA 10. CELE PROGRAMU OCHRONY ŚRODOWISKA DLA POWIATU KOSZALIŃSKIEGO NA LATA 2009-2010. ....................................................................................................................................................... 19 TABELA 11. OCENA STOPNIA REALIZACJI CELU PN. POPRAWA JAKOŚCI ŚRODOWISKA W DWULECIU 2009-2010. ....................................................................................................................................................... 20 TABELA 12. OCENA STOPNIA REALIZACJI CELU PN. OCHRONA GLEB, REKULTYWACJA TERENÓW ZDEGRADOWANYCH ORAZ ZAPOBIEGANIE POWAŻNYM AWARIOM. ........................................................ 27 TABELA 13. INWENTARYZACJA ZDARZEŃ ZWIĄZANYCH Z USUWANIEM SKUTKÓW HURAGANÓW I SILNYCH WIATRÓW NA TERENIE POWIATU KOSZALIŃSKIEGO W LATACH 2009-2010. ........................................... 29 TABELA 14. INWENTARYZACJA ZDARZEŃ ZWIĄZANYCH Z USUWANIEM INTENSYWNYCH OPADÓW DESZCZU I PRZYBORÓW WODY NA TERENIE POWIATU KOSZALIŃSKIEGO W LATACH 2009-2010............................ 29 TABELA 15. INWENTARYZACJA ZDARZEŃ ZWIĄZANYCH Z USUWANIEM PLAM ROPOPOCHODNYCH ORAZ WYPADKÓW I KOLIZJI DROGOWYCH, W WYNIKU KTÓRYCH POWSTAŁY PLAMY ROPOPOCHODNE NA SZLAKACH KOMUNIKACYJNYCH NA TERENIE POWIATU KOSZALIŃSKIEGO W LATACH 2009-2010. ............ 29 TABELA 16. OCENA STOPNIA REALIZACJI CELU PN. ROZWÓJ EKOTURYSTYKI I ROLNICTWA EKOLOGICZNEGO NA TERENIE POWIATU KOSZALIŃSKIEGO. ................................................................................................. 30 TABELA 17. OCENA STOPNIA REALIZACJI CELU PN. OCHRONA DZIEDZICTWA PRZYRODNICZEGO.................... 32 TABELA 18. OCENA STOPNIA REALIZACJI CELU PN. RACJONALNE WYKORZYSTANIE ZASOBÓW PRZYRODNICZYCH. ........................................................................................................................... 35 TABELA 19. STAN URZĄDZEŃ MELIORACYJNYCH WEDŁUG EWIDENCJI PROWADZONEJ PRZEZ TERENOWY ODDZIAŁ ZZMIUW ........................................................................................................................... 38 TABELA 20. OCENA STOPNIA REALIZACJI CELU PN. W ZMOCNIENIE SYSTEMU ZARZĄDZANIA ŚRODOWISKIEM I PODNIESIENIE ŚWIADOMOŚCI EKOLOGICZNEJ. .................................................................................. 39 TABELA 21. OCENA STOPNIA ZANIECZYSZCZEŃ POWIETRZA DLA OBSZARU STREFY KOSZALIŃSKOSŁAWIEŃSKIEJ. ................................................................................................................................. 41 TABELA 22. POMIAR POZIOMÓW STĘŻEŃ OZONU W POWIETRZU DLA OBSZARU STREFY ZACHODNIOPOMORSKIEJ. ....................................................................................................................................................... 42 TABELA 23. KLASYFIKACJA WEDŁUG PARAMETRÓW , Z UWZGLĘDNIENIEM KRYTERIÓW USTANOWIONYCH DLA OCHRONY ZDROWIA I OCHRONY ROŚLIN, DLA STREFY ZACHODNIOPOMORSKIEJ W 2010 ROKU. ............. 43 TABELA 24. W YNIKI OCENY STANU/POTENCJAŁU EKOLOGICZNEGO W PUNKTACH MONITORINGU RZEK W LATACH 2008-2009...................................................................................................................................... 45 TABELA 25. ZESTAWIENIE JEZIOR BADANYCH W 2006 ROKU Z TERENU POWIATU KOSZALIŃSKIEGO. .............. 46 TABELA 26. CHARAKTERYSTYKA GZWP, LEŻĄCYCH NA TERENIE POWIATU KOSZALIŃSKIEGO. ...................... 48 TABELA 27. MONITORING WÓD PODZIEMNYCH Z TERENU POWIATU KOSZALIŃSKIEGO. .................................. 48 TABELA 28. W YKAZ URZĄDZEŃ KOMUNALNYCH SŁUŻĄCYCH OCHRONIE ŚRODOWISKA, WYKONANYCH W LATACH 2009-2010...................................................................................................................................... 49 TABELA 29. W YKONANE ZADANIA INWESTYCYJNE LATACH 2009 I 2010 W ZAKRESIE GOSPODARKI WODNOŚCIEKOWEJ NA TERENIE. .................................................................................................................. 50 97 Raport z wykonania „Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Koszalińskiego” za lata 2009-2010 TABELA 30. W YKONANE ZADANIA INWESTYCYJNE LATACH 2009 I 2010 W ZAKRESIE GOSPODARKI WODNOŚCIEKOWEJ NA TERENIE GMINY BOBOLICE W RAMACH PROJEKTU „ZINTEGROWANA …” ORAZ INWESTYCJI SPÓŁKI. ........................................................................................................................................... 50 TABELA 31. ILOŚĆ ZUŻYCIA WODY W POWIECIE KOSZALIŃSKIM W LATACH: 2006 – 2009. ............................. 51 TABELA 32. SIECI KANALIZACYJNE NA TERENIE POWIATU KOSZALIŃSKIEGO – PORÓWNANIE DLA LAT 20072009. .............................................................................................................................................. 52 TABELA 33. OCZYSZCZALNIE ŚCIEKÓW NA TERENIE POWIATU KOSZALIŃSKIEGO. .......................................... 53 TABELA 34. W YBRANE ZADANIA Z ZAKRESU GOSPODARKI WODNO-KANALIZACYJNEJ ZREALIZOWANE NA TERENIE GMIN POWIATU KOSZALIŃSKIEGO W LATACH 2009-2010. ...................................................... 54 TABELA 35. ZESTAWIENIE POZWOLEŃ WODNOPRAWNYCH, WYDANYCH PRZEZ STAROSTĘ KOSZALIŃSKIEGO W 2007 ROKU. ................................................................................................................................. 56 TABELA 36. ZESTAWIENIE POZWOLEŃ WODNOPRAWNYCH, WYDANYCH PRZEZ STAROSTĘ KOSZALIŃSKIEGO W 2008 ROKU. ................................................................................................................................. 56 TABELA 37. ZESTAWIENIE POZWOLEŃ WODNOPRAWNYCH, WYDANYCH PRZEZ STAROSTĘ KOSZALIŃSKIEGO W 2009 ROKU .................................................................................................................................. 57 TABELA 38. ZESTAWIENIE POZWOLEŃ WODNOPRAWNYCH, WYDANYCH PRZEZ STAROSTĘ KOSZALIŃSKIEGO W 2010 ROKU .................................................................................................................................. 57 TABELA 39. W IELKOŚĆ POBORU WÓD PODZIEMNYCH NA TERENIE POWIATU KOSZALIŃSKIEGO NA PODSTAWIE POZWOLEŃ WODNOPRAWNYCH UDZIELONYCH PRZEZ STAROSTĘ KOSZALIŃSKIEGO.............................. 58 TABELA 40. TERMOMODERNIZACJA OBIEKTÓW UŻYTECZNOŚCI PUBLICZNOŚCI. ............................................ 60 TABELA 41. LICZBA POMNIKÓW PRZYRODY NA TERENIE POSZCZEGÓLNYCH GMIN POWIATU KOSZALIŃSKIEGO. 62 TABELA 42. POWIERZCHNIA GRUNTÓW LEŚNYCH NA TERENIE POWIATU KOSZALIŃSKIEGO DLA LAT 2009 – 2010. .............................................................................................................................................. 63 TABELA 43. OCHRONA I RACJONALNE UŻYTKOWANIE LASÓW NA TERENIE POWIATU. .................................... 63 TABELA 44. POWIERZCHNIA I ZASOBY ZŁÓŻ TORFOWYCH. .......................................................................... 66 TABELA 45. ZASOBY KOPALIN ORAZ STAN ZAGOSPODAROWANIA................................................................. 66 TABELA 46. POWIERZCHNIA I ZASOBY AKTUALNIE EKSPLOATOWANYCH ZŁÓŻ KOPALIN NATURALNYCH. .......... 67 TABELA 47. W YDATKI INWESTYCYJNE NA OCHRONĘ ŚRODOWISKA .............................................................. 68 TABELA 48. ZESTAWIENIE DZIAŁAŃ PRZYJĘTYCH W GMINNYCH PROGRAMACH OCHRONY ŚRODOWISKA W ODNIESIENIU DO PROGRAMU OCHRONY ŚRODOWISKA DLA POWIATU KOSZALIŃSKIEGO. ..................... 71 TABELA 49. INFORMACJE DOSTĘPNE W BIULETYNIE INFORMACJI PUBLICZNEJ (BIP) – PLANY/PROGRAMY/REJESTRY ........................................................................................................... 83 TABELA 50. ZADANIA ZREALIZOWANE NA TERENIE POWIATU KOSZALIŃSKIEGO W ZAKRESIE EDUKACJI EKOLOGICZNEJ W ROKU 2009. .......................................................................................................... 86 TABELA 51. ZADANIA ZREALIZOWANE NA TERENIE POWIATU KOSZALIŃSKIEGO W ZAKRESIE EDUKACJI EKOLOGICZNEJ W ROKU 2010. .......................................................................................................... 90 13. SPIS RYCIN RYCINA 1. KONCENTRACJA SUBSTANCJI BIOGENNYCH W JEZIORACH POWIATU KOSZALIŃSKIEGO ................. 47 RYCINA 2. ILOŚĆ WYKONANYCH PRZYDOMOWYCH OCZYSZCZALNI ŚCIEKÓW W POWIECIE KOSZALIŃSKIM W LATACH 2009 - 2010. ................................................................................................................... 51 RYCINA 3. PORÓWNANIE ZUŻYCIA WODY OGÓŁEM W STOSUNKU DO ZUŻYCIA WODY PRZEZ GOSPODARSTWA DOMOWE NA TERENIE POWIATU KOSZALIŃSKIEGO I TERENIE POSZCZEGÓLNYCH GMIN W ROKU 2009. .... 52 RYCINA 4. PORÓWNANIE PRZYROSTU SIECI KANALIZACYJNYCH NA TERENIE WSZYSTKICH GMIN POWIATU KOSZALIŃSKIEGO W LATACH 2009 I 20010 W STOSUNKU DO ROKU BAZOWEGO 2006. ......................... 53 RYCINA 5. POWIERZCHNIA OBSZARÓW PRAWNIE CHRONIONYCH* W LATACH 2006-2009 .............................. 61 RYCINA 6. LICZBA POMNIKÓW PRZYRODY W LATACH 2006-2008 ................................................................ 61 RYCINA 7. POWIERZCHNIA LASÓW POWIATU KOSZALIŃSKIEGO W LATACH 2006 - 2010. ............................... 62 98 Raport z wykonania „Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Koszalińskiego” za lata 2009-2010 RYCINA 8. ILOŚĆ WYCIĘTYCH DRZEW I NASADZEŃ ZAMIENNYCH Z TERENÓW BĘDĄCYCH WŁASNOŚCIĄ GMIN POWIATU KOSZALIŃSKIEGO W ROKU 2009. ....................................................................................... 64 RYCINA 9. ILOŚĆ WYCIĘTYCH DRZEW I NASADZEŃ ZAMIENNYCH Z TERENÓW BĘDĄCYCH WŁASNOŚCIĄ GMIN POWIATU KOSZALIŃSKIEGO W ROKU 2010. ....................................................................................... 65 RYCINA 10. ANALIZA WYDATKÓW INWESTYCYJNYCH NA OCHRONĘ ŚRODOWISKA W LATACH 2009-2010 DLA GMIN: BIESIEKIERZ, BOBOLICE, MIELNO, MANOWO, SIANÓW I ŚWIESZYNO. ......................................... 69 RYCINA 11. PROCENTOWY PODZIAŁ ŚRODKÓW WYDATKOWANYCH NA INWESTYCJE W OCHRONIE ŚRODOWISKA NA TERENIE 6 GMIN POWIATU KOSZALIŃSKIEGO W LATACH 2009-2010 ................................................ 69 RYCINA 12. STRUKTURA WYDATKOWANIA ŚRODKÓW NA OCHRONĘ ŚRODOWISKA W POWIECIE KOSZALIŃSKIM W LATACH 2009-2010. ........................................................................................................................ 70 RYSUNEK 13. ZESTAWIENIE ILOŚCI PRZYJĘTYCH PRZEZ GMINNE PROGRAMY OCHRONY ŚRODOWISKA TAKICH SAMYCH DZIAŁAŃ JAK W PROGRAMIE OCHRONY ŚRODOWISKA DLA POWIATU KOSZALIŃSKIEGO NA LATA 2009-2011 Z PERSPEKTYWĄ NA LATA 2012-2015. ............................................................................ 78 RYSUNEK 14. PROCENTOWY UDZIAŁ REALIZACJI WYBRANYCH ZADAŃ Z ZAKRESU OCHRONY ŚRODOWISKA PRZEZ URZĘDY GMIN Z TERENU POWIATU KOSZALIŃSKIEGO WE WSPÓŁPRACY ZE STAROSTWEM POWIATOWYM. ................................................................................................................................. 84 99