Wolne rodniki w komórkach SYLABUS

Wolne rodniki w komórkach
SYLABUS
A. Informacje ogólne
Elementy sylabusu
Opis
Nazwa jednostki
prowadzącej kierunek
Nazwa kierunku studiów
Poziom kształcenia
Profil studiów
Forma studiów
Kod przedmiotu
Język przedmiotu
Uniwersytet w Białymstoku, Wydział Biologiczno-Chemiczny, Instytut Biologii
Rodzaj przedmiotu
Rok studiów /semestr
przedmiot obowiązkowy, moduł specjalnościowy (biologia eksperymentalna i molekularna)
III rok / V semestr
Student powinien posiadać zakres ogólnych wiadomości z chemii ogólnej i analitycznej,
chemii organicznej, fizyki, biochemii, fizjologii roślin i fizjologii zwierząt.
Wymagania wstępne
Liczba godzin zajęć
dydaktycznych z podziałem
na formy prowadzenia zajęć
Założenia i cele przedmiotu
Metody dydaktyczne oraz
ogólna forma zaliczenia
przedmiotu
biologia
studia pierwszego stopnia
ogólnoakademicki
stacjonarne
0200-BS1-5WRK
polski
wykład – 15 godz.
laboratoria – 15 godz.
Celem przedmiotu jest rozumienia głównych mechanizmów powstawania wolnych
rodników w organizmach i ich rola w procesach biologicznych oraz zapoznanie się
z podstawami nowoczesnych metod oznaczania stresu oksydacyjnego.
Metody dydaktyczne: wykład, konsultacje, wykonywanie doświadczeń według instrukcji
podczas zajęć laboratoryjnych, analiza wyników, sporządzanie sprawozdań z ćwiczeń
Formy zaliczenia przedmiotu: zaliczenie na ocenę laboratoriów, zaliczenie na ocenę
wykładu
Odniesienie do kierunkowych
efektów kształcenia
Efekty kształceniai
1.Student wymienia i charakteryzuje rodzaje wolnych rodników, w tym reaktywnych
form tlenu i azotu generujących się w organizmach. Opisuje ich mechanizmy
powstawania.
2.Student wyjaśnia fizjologiczne i patofizjologiczne efekty działania wolnych
rodników.
3. Student charakteryzuje systemy ochrony i naprawy organizmów przed stresem
oksydacyjnym.
K_W04, K_W06, K_U06, K_U07,
K_W06, K_U06, K_U07,
K_W04, K_U06, K_U07,
4. Student przedstawia i opisuje metody i techniki stosowane w badaniach
laboratoryjnych dotyczące oznaczania stresu oksydacyjnego, nabiera praktycznej
umiejętności pracy z podstawową aparaturą stosowaną w badaniach laboratoryjnych.
Student przygotowuje roztwory w stężeniach molowych i przygotowuje odpowiednie
rozcieńczenia.
K_W10, K_U01, K_U09, K_U15
5. Student interpretuje i opracowuje otrzymane wyniki badań w formie sprawozdań,
wykazuje dbałość o bezpieczeństwo pracy w laboratorium.
K_U12, K_U15, K_U16
Punkty ECTS
Bilans nakładu pracy
studentaii
Wskaźniki ilościowe
Data opracowania:
2
Ogólny nakład pracy studenta: 50 godz. w tym: udział w wykładach: 15 godz.;
udział w zajęciach laboratoryjnych: 15 godz.; przygotowanie się do zajęć, zaliczeń,
egzaminów: 16,3 godz.; udział w konsultacjach, zaliczeniach, egzaminie: 3,8 godz.
Nakład pracy studenta związany z zajęciami iii:
Liczba godzin
Punkty ECTS
33,8
1,4
wymagającymi bezpośredniego udziału nauczyciela
35
1,4
o charakterze praktycznym
09. 09. 2013
Koordynator
przedmiotu:
Prof. dr hab. Maria Zamarajewa
SYLABUS
B. Informacje szczegółowe
Elementy składowe sylabusu
Nazwa przedmiotu
Wolne rodniki w komórkach
Kod przedmiotu
Nazwa kierunku
Nazwa jednostki prowadzącej kierunek
Język przedmiotu
0200-BS1-5WRK
Biologia, studia pierwszego stopnia
Wydział Biologiczno-Chemiczny UwB, Instytut Biologii
polski
Rok studiów/ semestr
trzeci rok, piąty semestr (zimowy)
Liczba godzin zajęć dydaktycznych oraz
forma prowadzenia zajęć
Prowadzący
15 godz., wykład
Treści merytoryczne przedmiotu:
Efekty kształcenia wraz ze sposobem ich
weryfikacji
Forma i warunki zaliczenia
przedmiotu
Wykaz literatury podstawowej
i uzupełniającej
Opis
Prof. dr hab. Maria Zamarajewa
1. Reaktywne formy tlenu (RFT) i rodniki organiczne.
Molekularne mechanizmy powstawanie RFT. Główne źródła
powstawania RFT (cyt. P450, łańcuch oddechowy
mitochondriów). Pierwotne i wtórne wolne rodniki.
2. Typy reakcji wolnych rodników (inicjacja, propagacja
i terminacja). Metale przejściowe i ich rola w stresie
oksydacyjnym. Wybuch oddechowy fagocytów. Fizjologiczny
stres oksydacyjny. RFT jako mediatory i regulatory
metabolizmu. Tlenek azotu: synteza i właściwości. Mechanizm
działania tlenku azotu. Biologiczne znaczenie RFT.
3. Patofizjologiczne efekty wolnych rodników. Uszkodzenie
składników komórek przez reaktywne formy tlenu (RFT):
peroksydacja lipidów, utlenianie białek, modyfikacja kwasów
nukleinowych.
Modyfikacja
właściwości
błon
przy
peroksydacji lipidów.
4. Rola fosfolipazy A2 w enzymatycznej oksydacji lipidów.
Mechanizm działania lipooksygenaz i cyklooxygenaz (COX1
i COX2) Produkty peroksydacji lipidów jako wtórne mediatory.
Reaktywne formy tlenu (RFT) i choroby.
5. Mechanizmy obrony przed reaktywnymi formami tlenu.
Enzymy (dysmutaza, katalaza, peroksydaza) oraz hydrofobowe
i hydrofilowe antyoksydanty. Glutation i jego reakcje.
6. Metody detekcji RFT i RFA
Efekty kształcenia:
1. Student wymienia i charakteryzuje rodzaje wolnych rodników,
w tym reaktywnych form tlenu i azotu generujących się w
organizmach. Opisuje ich mechanizmy powstawania.
2. Student wyjaśnia fizjologiczne i patofizjologiczne efekty
działania wolnych rodników.
3. Student charakteryzuje system ochrony i naprawy organizmów
przed stresem oksydacyjnym.
Sposoby weryfikacji:
1. Pisemne zaliczenie podsumowujące przedmiot (test zamknięty,
pytania otwarte opisowe, schematy i rysunki do uzupełnienia
opisów i objaśnień).
1. Obecność na zajęciach (dopuszcza się możliwość opuszczenia
dwóch wykładów).
2. Pozytywna ocena zaliczenia laboratoriów.
3. Pozytywna ocena zaliczenia wykładów.
Literatura podstawowa:
1. G. Bartosz, Druga twarz tlenu, Wydawnictwo Naukowe
PWN, Warszawa 2003
2. Biofizyka pod red. F. Jaroszyka, Wydawnictwo Lekarskie
PZWL, Warszawa 2002
3. Biofizyka. Wybrane zagadnienia wraz z ćwiczeniami pod red
Z. Jóźwiak, G. Bartosz. Wydawnictwo Naukowe PWN,
Warszawa, 2005
Literatura uzupełniająca:
1. Gałecka E., Jacewicz R., Mrowicka M., Florkowski A., Gałecki
P. (2008). Enzymy antyoksydacyjne – budowa, właściwości,
funkcje. Pol Merk Lek., 147: 266-268.
2. Gałecka E., Mrowicka M., Malinowska K., Gałecki P. (2008).
Wybrane substancje nieenzymatyczne uczestniczące w procesie
obrony przed nadmiernym wytwarzaniem wolnych rodników.
Pol Merk Lek., 147: 269-272.
……………………………….
podpis osoby składającej sylabus
SYLABUS
C. Informacje szczegółowe
Elementy składowe sylabusu
Nazwa przedmiotu
Wolne rodniki w komórkach
Kod przedmiotu
Nazwa kierunku
Nazwa jednostki prowadzącej kierunek
Język przedmiotu
0200-BS1-5WRK
Biologia, studia pierwszego stopnia
Wydział Biologiczno-Chemiczny UwB, Instytut Biologii
polski
Rok studiów/ semestr
trzeci rok, piąty semestr (zimowy)
Liczba godzin zajęć dydaktycznych oraz
forma prowadzenia zajęć
Prowadzący
15 godz., laboratoria
Treści merytoryczne przedmiotu:
Efekty kształcenia wraz ze sposobem ich
weryfikacji
Forma i warunki zaliczenia
przedmiotu
Wykaz literatury podstawowej
i uzupełniającej
Opis
Prof. M.Zamarajewa , dr Ewa Olchowik-Grabarek
Oznaczanie potencjału antyoksydacyjnego związków metodą
spektrofotometryczną i metodą elektronowego rezonansu
paramagnetycznego (EPR).
2. Oznaczanie reaktywnych form tlenu i azotu (RONS) metodą
spektrofluorymetryczną..
3. Oznaczanie aktywności katalazy metodą spektrofotometryczną.
4. Spektrofotometryczna detekcja sprzężonych dienów osocza
krwi.
5. Oznaczanie peroksydacji lipidów na podstawie reakcji z
kwasem tiobarbiturowym.
Efekty kształcenia:
1. Student wymienia i charakteryzuje rodzaje wolnych rodników,
w tym reaktywnych form tlenu i azotu generowanych
w organizmach. Opisuje ich mechanizmy powstawania.
2. Student przedstawia i opisuje metody i techniki stosowane w
badaniach laboratoryjnych oznaczania stresu oksydacyjnego,
nabiera praktycznej umiejętności pracy z podstawową aparaturą
stosowaną w badaniach laboratoryjnych. Student przygotowuje
roztwory w stężeniach molowych i przygotowuje odpowiednie
rozcieńczenia.
3. Student interpretuje i opracowuje otrzymane wyniki badań w
formie sprawozdań, wykazuje dbałość o bezpieczeństwo pracy
w laboratorium.
Sposoby weryfikacji:
1. Bieżąca kontrola stanu wiedzy studentów przed zajęciami
(wejściówki lub odpowiedź ustna).
2. Sprawdzian testowy składający się z pytań zamkniętych i
otwartych.
3. Bieżąca ocena pracy podczas analizy uzyskanych wyników w
trakcie zajęć.
4. Sprawdzanie przygotowanych sprawozdań z wykonanych prac
laboratoryjnych.
1. Obecność na zajęciach (dopuszcza się możliwość opuszczenia
jednych zajęć z koniecznością odpracowania).
2. Pozytywna ocena pracy studenta podczas zajęć.
3. Zaliczenie sprawozdań z wykonanych ćwiczeń.
4. Pozytywna ocena zaliczenia laboratoriów (pozytywna ocena
sprawdzianu testowego składającego się z pytań zamkniętych i
otwartych).
Literatura podstawowa:
1. G. Bartosz, Druga twarz tlenu, Wydawnictwo Naukowe PWN,
Warszawa 2003
2. Biofizyka. Wybrane zagadnienia wraz z ćwiczeniami. Redakcja
Z. Jóźwiak, G. Bartosz, Wydawnictwo Naukowe PWN,
Warszawa 2005.
Literatura uzupełniająca:
3. Gałecka E., Jacewicz R., Mrowicka M., Florkowski A., Gałecki
P. (2008). Enzymy antyoksydacyjne – budowa, właściwości,
1.
4.
funkcje. Pol Merk Lek., 147: 266-268.
Gałecka E., Mrowicka M., Malinowska K., Gałecki P. (2008).
Wybrane substancje nieenzymatyczne uczestniczące w procesie
obrony przed nadmiernym wytwarzaniem wolnych rodników.
Pol Merk Lek., 147: 269-272.
……………………………….
podpis osoby składającej sylabus
i
Opis zakładanych efektów kształcenia w zakresie wiedzy, umiejętności i kompetencji społecznych, z uwzględnieniem form zajęć.
Uwzględnia się tylko efekty możliwe do sprawdzenia (mierzalne / weryfikowalne).
ii Przykładowe rodzaje aktywności: udział w wykładach, ćwiczeniach, przygotowanie do zajęć, udział w konsultacjach,
realizacja zadań projektowych, pisanie eseju, przygotowanie do egzaminu. Liczba godzin nakładu pracy studenta powinna
być zgodna z przypisanymi do tego przedmiotu punktami ECTS wg przelicznika : 1 ECTS – 25÷30 h.
iii Zajęcia wymagające bezpośredniego udziału nauczyciela są to tzw. godziny kontaktowe (również te nieujęte w rozkładzie
zajęć, np. konsultacje lub zaliczenia/egzaminy). Suma punktów ECTS obu nakładów może być większa od ogólnej liczby
punktów ECTS przypisanej temu przedmiotowi.