2014 rok

Transkrypt

2014 rok

Tarnów 2015
CZYSTA WISŁOKA
BIULETYN INFORMACYJNY NR 3/2015 (125)
- także na stronie:
www.wisloka.tarnow.pl
Stan jednolitych części wód
w zlewni Wisłoki
według badań monitoringowych
Tarnów, kwiecień 2015
Stan jednolitych części wód w zlewni Wisłoki w 2014 roku
ZAWARTOŚĆ:
I. Monitoring wód w zlewni Wisłoki w roku 2014
1. Monitoring wód powierzchniowych w zlewni Wisłoki w roku 2014.
2. Sieć monitoringu wód w zlewni Wisłoki w roku 2014
II. Ocena
jakości wód zlewni rzeki Wisłoki
w roku 2014
1. Klasyfikacja jednolitych części wód
2. Ocena stanu/potencjału ekologicznego w jednolitych częściach wód
3. Ocena obszarów chronionych
4. Ocena stanu chemicznego
5. Ocena stanu wód
6. Ocena spełniania wymagań określonych dla
wód w obszarach
chronionych
A. Jakość wód według wymagań jakim powinny odpowiadać
wody powierzchniowe wykorzystywane do zaopatrzenia ludności
w wodę przeznaczoną do spożycia
B. Ocena zagrożenia wód eutrofizacją ze źródeł komunalnych
7. Ocena stanu jednolitych części wód w zlewni Wisłoki
III. Podsumowanie i wnioski
Źródła
I. Monitoring wód w zlewni Wisłoki w 2014 roku
2. Monitoring wód powierzchniowych w zlewni Wisłoki w roku 2014.
W roku 2014 badania prowadzono w sposób określony w Rozporządzeniu Ministra
Środowiska z dnia 15 listopada 2011 r. w sprawie form i sposobu prowadzenia monitoringu
jednolitych części wód powierzchniowych i podziemnych. (Dz. U. Nr 258/2011, poz. 1550)
oraz w rozporządzeniu zmieniającym z dnia 21 listopada 2013 r. (Dz. U. 2013 poz. 1558)
Badania prowadzono w punktach reprezentatywnych i punktach monitoringu obszarów
chronionych. Zgodnie z Programem Państwowego Monitoringu Środowiska i programami
wojewódzkimi (WPMŚ) na lata 2013-2015 w ramach monitoringu operacyjnego badaniami
objęto:
- jednolite części wód powierzchniowych zagrożone nieosiągnięciem dobrego stanu
wód oraz te, do których odprowadzane były lub są substancje priorytetowe,
- jednolite części wód powierzchniowych, w których w latach poprzednich
stwierdzono stan/ potencjał ekologiczny stan chemiczny lub stan wód poniżej dobrego
- jednolite części wód przeznaczone do poboru wody dla potrzeb zaopatrzenia
ludności w wodę przeznaczoną do spożycia, w których faktyczny, udokumentowany
pobór wód jest wyższy niż 100 m3/dobę,
- jednolite części wód obszarów ochrony siedlisk lub gatunków ustanowionych w
ramach sieci Natura 2000, w których w wyniku przeprowadzonego monitoringu
diagnostycznego oceniono stan wód jako poniżej dobrego lub które, w analizy presji,
są zagrożone nieosiągnięciem stanu dobrego,
- jednolite części wód, do których odprowadzane są zanieczyszczenia z punktowych
źródeł
komunalnych
i
które
zagrożone
są
eutrofizacją
spowodowaną
zanieczyszczeniami z tych źródeł.
2. Sieć monitoringu wód w zlewni Wisłoki w roku 2014.
W 2014 roku sieć monitoringu wód zlewni Wisłoki tworzyło 16 punktów pomiarowokontrolnych zlokalizowanych na 5 ciekach w 12 jednolitych częściach wód.
Wykaz punktów pomiarowo-kontrolnych wraz z
określeniem rodzaju monitoringu
prowadzonego w poszczególnych punktach zawiera tabela nr 1, natomiast
2
lokalizację
punktów przedstawiono graficznie na mapach.
Tabela nr 1. Sieć monitoringu wód powierzchniowych w zlewni Wisłoki w roku 2014
Kod jcw
1.
Kłopotnica
PLRW200012218189
2.
Wisłoka od Ryja do
Dębownicy
PLRW2000142181959 Wisłoka - Żółków PL01S1601_1887 108,6 MO, MOPI
3.
Wisłoka od Dębownicy
do Ropy
PLRW200014218199
4.
Ropa do Zb. Klimkówka PLRW200012218219
5.
Ropa - Szymbark
Ropa od Zb. Klimkówka
PLRW2000142182779
do Sitniczanki
Ropa - Biecz
Ropa od Sitniczanki do
PLRW200014218299 Ropa - Topoliny
ujścia
Jasiołka Szczepańcowa
Jasiołka od Panny do
PLRW2000142184599
Chlebianki
Jasiołka Jedlicze
Jasiołka od Chlebianki
PLRW200014218499 Jasiołka - Jasło
do ujścia
Wisłoka Wisłoka od Pot.
PLRW200019218771 Podgrodzie
Chotowskiego do Rzeki
Wisłoka - Kozłów
Brzeźnica od Dopływu
Brzeźnica z Łączek Kucharskich
PLRW200014218899
Brzeźnica
do ujścia
Wisłoka od Rzeki do
Wisłoka PLRW20001921895
Potoku Kiełkowskiego
Przecław
Wisłoka Wojsław
Wisłoka od Pot.
PLRW20001921899
Kiełkowskiego do ujścia
Wisłoka Gawłuszowice
6.
7.
8..
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
Kod ppk
Rodzaj
monitoringu
Nazwa jcw
2.
Nazwa ppk
Potasówka Folusz
Km
ppk
Lp
PL01S1601_3266 1,1
MOPI
Wisłoka - Żółków PL01S1601_1887 108,6 MOPI
MO, P,
Wisłoka - Gądki PL01S1601_1888 105,5
MOEU
Ropa - Wysowa PL01S1501_3415 74,1 MOPI
PL01S1501_1868 40,5
MOPI
PL01S1501_1865 21,2
MO, MOEU
MO, +P,
MOEU
PL01S1601_1891 3,0
PL01S1601_2221 28,5
MOPI
PL01S1601_1894 17,6
MO, P
PL01S1601_1896 0,3
MO, P,
MOEU
PL01S1601_1890 61,7
MOPI
PL01S1601_1899 49,7
MO, MOEU
PL01S1601_1903 3,1
MO, +P,
MOEU
PL01S1601_1901 36,4
MO, MOEU, P
PL01S1601_1902 21,5
MOPI
PL01S1601_1904 3,0
MO, +P,
MOEU
Objaśnienia:
MD – monitoring diagnostyczny,
MO – monitoring operacyjny,
MOEU – monitoring zagrożenia wód eutrofizacją ze źródeł komunalnych,
MOPI – monitoring przydatności wód dla zaopatrzenia ludności w wodę do spożycia,
P – monitoring stanu chemicznego.
3
Mapa 1. Sieć monitoringu wód powierzchniowych w zlewni Wisłoki w 2014 roku
4
II. Ocena jakości wód zlewni rzeki Wisłoki w roku 2014
1. Klasyfikacja jednolitych części wód
 Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 listopada 2011 r. w sprawie
klasyfikacji stanu ekologicznego, potencjału ekologicznego i stanu
chemicznego jednolitych części wód powierzchniowych (Dz. U. Nr 258/2011,
poz. 1549),
 Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 22 października 2014 r. w sprawie
sposobu klasyfikacji stanu jednolitych części wód powierzchniowych oraz
środowiskowych norm jakości dla substancji priorytetowych (Dz.U. 2014
poz.1482)
Przeprowadzenie klasyfikacji stanu lub potencjału ekologicznego, stanu chemicznego
i stanu jednolitych części wód wymaga stosowania obydwu rozporządzeń, ze względu na ich
uzupełniające się zapisy.
Rozporządzenie w sprawie klasyfikacji stanu ekologicznego, potencjału ekologicznego i stanu
chemicznego określa:
 elementy jakości dla klasyfikacji stanu i potencjału ekologicznego jednolitych części
wód powierzchniowych,
 definicje klasyfikacji stanu ekologicznego, potencjału ekologicznego i stanu
chemicznego jednolitych części wód powierzchniowych,
 typy wód powierzchniowych z podziałem na kategorie wód.
Z kolei Rozporządzenie w sprawie sposobu klasyfikacji stanu jednolitych części wód
powierzchniowych oraz środowiskowych norm jakości dla substancji priorytetowych oraz
projekt rozporządzenia zmieniającego określają:
 wartości graniczne wskaźników jakości wód, wchodzących w skład elementów
biologicznych,
fizykochemicznych,
substancji
szczególnie
szkodliwych
dla
środowiska wodnego oraz standardy jakości stanu chemicznego,
 sposób
klasyfikacji wskaźników jakości wód oraz
jednolitych części wód
powierzchniowych,
 sposób interpretacji wyników badań wskaźników jakości wód,
 sposób oceny stanu jednolitych części wód powierzchniowych, w tym wód
w obszarach chronionych,
 sposób prezentacji wyników klasyfikacji.
5
Ocena wód w obszarach chronionych wymaga także stosowania rozporządzeń określających
wymagania dodatkowe określone:
 dla wód wykorzystywanych do zaopatrzenia ludności w wodę do spożycia,
 dla wód w kąpieliskach, jeżeli punkt monitoringu obszarów chronionych
zlokalizowany został w obrębie kąpieliska.
Klasyfikacji dokonuje się w punktach pomiarowo-kontrolnych i w jednolitych częściach
wód.
Dokonanie klasyfikacji poszczególnych elementów musi zostać poprzedzone:
 oceną wiarygodności uzyskanych wyników badań i pomiarów,
 analizą porównawczą poszczególnych wartości stężeń z wartościami uzyskiwanymi
we wcześniejszych okresach badawczych.
2. Ocena stanu/potencjału ekologicznego jednolitych części wód
Elementami
jakości
dla
klasyfikacji
stanu
wód
są:
elementy
biologiczne,
hydromorfologiczne, fizykochemiczne i chemiczne.
Stan lub potencjał ekologiczny jest wynikiem klasyfikacji elementów biologicznych oraz
wspierających je elementów hydromorfologicznych i fizykochemicznych łącznie z
zanieczyszczeniami syntetycznymi (np. fenole lotne, cyjanki) i niesyntetycznymi (metale np:
bar, bor, cynk, glin) .
Wynikiem klasyfikacji elementów biologicznych jest przypisanie im jednej z 5 klas,
stanowiących określenie stanu lub potencjału tych elementów.
Od roku 2012 grupa elementów biologicznych obejmuje fitoplankton, fitobentos,
makrobezkręgowce bentosowe oraz ichtiofaunę. Dla wszystkich tych elementów ustalono
standardy ekologiczne, a wartości dopuszczalne indeksów określono dla poszczególnych
typów abiotycznych wód, w podziale na 5 klas jakości.
Dla jednolitych części wód w regionie wodnym Górnej Wisły,
ze względu na ich typologię, powierzchnie zlewni, wysokość
położenia nad poziomem morza i związany z tym reżim przepływu
w ocenie nie stosuje się wskaźnika fitobentos
6
Elementy hydromorfologiczne obejmują m.in. ciągłość jednolitej części wód, strukturę
i podłoże koryta, głębokość cieku, strukturę strefy nadbrzeżnej, zmiany stanów wód.
Szczególną wagę w toku oceny przywiązuje się do stopnia zachowania ciągłości jednolitej
części wód i zapewnienia możliwości swobodnej migracji organizmów wodnych, co znajduje
odbicie w przyjętych w rozporządzeniach kryteriach klasyfikacji. Rozporządzenie w sprawie
sposobu klasyfikacji stanu jednolitych części wód powierzchniowych przewiduje odrębne
kryteria dla wód naturalnych, wód sztucznych lub silnie zmienionych i zbiorników
zaporowych.
W przypadku wód naturalnych, klasę I otrzymują te jednolite części, w których reżim
hydrologiczny, połączenie z wodami podziemnymi i warunki morfologiczne koryta
odpowiadają warunkom niezakłóconym przez człowieka oraz w jcw nie występują bariery
ograniczające migracje organizmów wodnych. Jeśli warunki te nie są spełnione jcw
klasyfikowana jest w klasie II.
W przypadku wód sztucznych i silnie zmienionych:
 w klasie I klasyfikujemy jednolite części wód płynące, w których zmiany
hydromorfologiczne dotyczą jedynie wahań przepływów spowodowanych pracą
małych elektrowni wodnych lub działaniem zapór przeciwpowodziowych oraz jeziora
lub inne naturalne lub sztuczne zbiorniki wodne, które są drogami wodnymi, a w
każdej z tych jcw zapewniono możliwość migracji organizmów wodnych,
 w klasie II – pozostałe silnie zmienione lub sztuczne części wód,
 zbiornikom zaporowym nadaje się klasę I, jeśli zapewniona jest możliwość przejścia
dla organizmów wodnych lub zbiornik nie jest zlokalizowany na głównym ciągu
szlaku ryb wędrownych.
W pozostałych przypadkach
jcw
nadaje się klasę II
potencjału ekologicznego.
Oceny elementów hydromorfologicznych nie dokonuje się w poszczególnych punktach
pomiarowych sieci, a wyłącznie w jednolitej części wód.
Elementy fizykochemiczne obejmują grupy wskaźników charakteryzujących: stan
fizyczny, warunki tlenowe i zanieczyszczenia organiczne, zasolenie, zakwaszenie, substancje
biogenne oraz specyficzne zanieczyszczenia syntetyczne i niesyntetyczne. W wyniku
klasyfikacji elementom tym przypisuje się jedną z 2 klas:
 klasę I określającą stan bardzo dobry,
 klasę II - stan dobry,
 jeśli stężenia badanych wskaźników przekraczają wartości dopuszczalne dla klasy II
7
stan wód klasyfikuje się jako „poniżej stanu dobrego” (PSD) lub „poniżej potencjału
dobrego” (PPD) .
Dla grupy specyficznych zanieczyszczeń syntetycznych i niesyntetycznych ustalono jeden
zakres wartości dopuszczalnych dla
stanu bardzo dobrego i dobrego, wprowadzając
zróżnicowane definicje tych stanów:

stan bardzo dobry oznacza stan, w którym stężenia zanieczyszczeń syntetycznych są
bliskie zeru lub poniżej granicy wykrywalności, natomiast stężenia zanieczyszczeń
niesyntetycznych odpowiadają warunkom niezakłóconym,

stan dobry - stężenia zanieczyszczeń syntetycznych i niesyntetycznych nie
przekraczają
poziomów
ustalonych
dla
nich
w
rozporządzeniu.
3. Ocena obszarów chronionych
Obszarami chronionymi w rozumieniu Ramowej Dyrektywy Wodnej oraz
ustawy Prawo wodne są:
-
jednolite części wód wykorzystywane
do zaopatrzenia ludności w wodę
przeznaczoną do spożycia,
-
obszary przeznaczone do ochrony gatunków wodnych o znaczeniu ekonomicznym,
-
części wód przeznaczone do celów rekreacyjnych, w tym kąpieliskowych,
-
obszary przeznaczone do ochrony siedlisk i gatunków, w tym wyznaczone w ramach
sieci Natura 2000,
-
obszary wrażliwe na substancje biogenne pochodzące ze źródeł rolniczych lub
komunalnych.
Zgodnie z Planami gospodarowania wodami w dorzeczach obowiązującymi od roku 2010:
-
w Polsce nie wyznaczono wód przeznaczonych do ochrony gatunków wodnych
o znaczeniu ekonomicznym,
-
wszystkie jednolite części wód wyznaczono jako obszary wrażliwe na substancje
biogenne pochodzące ze źródeł komunalnych (zagrożone eutrofizacją ze źródeł
komunalnych),
-
w dorzeczu Górnej Wisły nie wyznaczono obszarów wrażliwych na substancje
biogenne ze źródeł rolniczych,
W związku z powyższym, do roku 2015 wszystkie jednolite części wód w zlewni Wisłoki
są zaliczane do obszarów chronionych jako obszary wrażliwe na substancje biogenne
pochodzące ze źródeł komunalnych.
8
4. Ocena stanu chemicznego
Stan chemiczny wód powierzchniowych określają stężenia substancji priorytetowych
i innych substancji zanieczyszczających stanowiących zagrożenie dla środowiska wodnego.
Normy środowiskowe tych zanieczyszczeń dla poszczególnych kategorii wód (rzek,
jezior, wód przejściowych i przybrzeżnych), ustalone w Dyrektywie 2008/105, a następnie
przetransponowane do rozporządzenia w sprawie sposobu klasyfikacji jednolitych części wód,
zostały określone dla stężeń średniorocznych i maksymalnych. Dopuszczalny poziom stężeń
średniorocznych chroni wody przed zanieczyszczeniami długotrwałymi, natomiast stężeń
maksymalnych – przed krótkotrwałymi.
Metodyka oceny stanu chemicznego wymaga, aby dla wszystkich substancji spełnione
były równocześnie dwa warunki, a co za tym idzie o dobrym stanie chemicznym możemy
mówić wyłącznie wtedy, kiedy stwierdzane stężenia zanieczyszczeń nie przekraczają stężeń
średniorocznych określanych przez średnią arytmetyczną oraz stężeń maksymalnych
wyrażanych jako 90-percentyl obliczany z uzyskanych wyników. Jednolita część wód osiąga
dobry stan chemiczny, jeżeli stężenia średnioroczne i maksymalne nie są przekraczane
w żadnym z punktów pomiarowych. Wymogi te dotyczą zarówno jednolitych części wód
w obszarach chronionych jak i poza nimi.
W przypadku wód ujmowanych do zaopatrzenia ludności o dobrym stanie chemicznym
mówimy wtedy, gdy w okresie badawczym żadne stężenie badanych substancji
priorytetowych nie przekracza dopuszczalnych stężeń średniorocznych.
5. Ocena stanu wód
Stan wód jest wypadkową stanu lub potencjału ekologicznego i chemicznego, a określa go
gorszy ze stanów. Sposób określania stanu wód przedstawia tabela.
Stan / potencjał
ekologiczny
Stan chemiczny
Dobry
Poniżej dobrego
Bardzo dobry stan ekologiczny
Dobry stan wód
Zły stan wód
Dobry stan ekologiczny
Dobry stan wód
Zły stan wód
Umiarkowany stan ekologiczny
Zły stan wód
Zły stan wód
Słaby stan ekologiczny
Zły stan wód
Zły stan wód
Zły stan ekologiczny
Zły stan wód
Zły stan wód
9
Zgodnie z art.4.1c Ramowej Dyrektywy Wodnej celem środowiskowym dla wszystkich
jednolitych części wód jest osiągnięcie do roku 2015 dobrego stanu/potencjału ekologicznego
i dobrego stanu chemicznego, a dla obszarów chronionych dodatkowo osiągnięcie zgodności
ze wszystkimi normami dla tych obszarów ustanowionych. Ponieważ jest to warunek łączny,
ocena stanu wód w obszarach chronionych jest wynikową klasyfikacji stanu/potencjału
ekologicznego, stanu chemicznego i oceny spełniania wymagań dodatkowych.
Klasyfikacji stanu lub potencjału ekologicznego, stanu chemicznego i
stanu wód
dokonuje się:
- w punkcie pomiarowo-kontrolnym,
- w jednolitej części wód.
W przypadku kiedy jeden z elementów składowych oceny stanu – stan/potencjał ekologiczny,
lub stan chemiczny zostanie sklasyfikowany jako niższy niż dobry, albo nie są spełnione
dodatkowe wymagania dla obszarów chronionych, stan wód określa się jako zły.
Procedurę tę stosuje się również w przypadku, kiedy brak jest klasyfikacji jednego
z elementów składowych oceny stanu wód, a element klasyfikowany osiągnął stan niższy niż
dobry lub nie zostały spełnione dodatkowe wymagania dla obszarów chronionych.
6. Ocena spełniania wymagań dodatkowych dla obszarów chronionych
A. Jakość wód Wisłoki według wymagań jakim powinny odpowiadać wody
powierzchniowe wykorzystywane do zaopatrzenia ludności w wodę
przeznaczoną do spożycia.

Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 27 listopada 2002 r. w sprawie
wymagań, jakim powinny odpowiadać wody powierzchniowe wykorzystywane do
zaopatrzenia ludności w wodę przeznaczoną do spożycia (Dz. U. Nr 204/2002
poz.1728).
Rozporządzenie ustala kategorie jakości wód w zależności od
stopnia ich
zanieczyszczenia i związanych z nim procesów uzdatniania jakim zanieczyszczone wody
muszą być poddane w celu uzyskania wody przeznaczonej do spożycia. W rozporządzeniu
określono wartości zalecane i dopuszczalne dla wskaźników fizycznych, chemicznych oraz
bakteriologicznych i w zależności od wartości granicznych wskaźników jakości wody
10
ustalono trzy kategorie:
1) kategoria A1 - woda wymagająca prostego uzdatniania fizycznego,
w szczególności filtracji oraz dezynfekcji;
2) kategoria A2 - woda wymagająca typowego uzdatniania fizycznego
i chemicznego, w szczególności utleniania wstępnego, koagulacji,
flokulacji, dekantacji, filtracji, dezynfekcji (chlorowania końcowego);
3) kategoria A3 - woda wymagająca wysokosprawnego uzdatniania
fizycznego i chemicznego, w szczególności utleniania, koagulacji,
flokulacji, dekantacji, filtracji, adsorpcji na węglu aktywnym,
dezynfekcji (ozonowania, chlorowania końcowego).
Zgodnie z art.50 ust.5 ustawy z dnia 18 lipca 2001 r. – Prawo wodne,
wody
powierzchniowe, które nie spełniają wymagań określonych w cytowanym na wstępie
rozporządzeniu, nie mogą być wykorzystywane do zaopatrzenia ludności w wodę
przeznaczoną do spożycia.
Przy klasyfikacji nie uwzględnia się przekroczeń wartości granicznych wskaźników, jeżeli są
one skutkiem powodzi lub innych klęsk żywiołowych albo wyjątkowych warunków
pogodowych, takich jak intensywne opady atmosferyczne, intensywne topnienie śniegu albo
wysokie temperatury powietrza.
Zgodnie z powyższym zapisem w ocenie wód ujmowanych do zaopatrzenia ludności w
zlewni Wisłoki nie uwzględniono ponadnormatywnych stężeń zawiesiny oraz zanieczyszczeń
mikrobiologicznych, które były wynikiem warunków hydrometeorologicznych, a także
stężeń manganu ze względu na ich geogeniczne pochodzenie.
W roku 2014 oceny jakości wód
ujmowanych do celów zaopatrzenia ludności
w wodę przeznaczoną do spożycia w oparciu o wartości
dopuszczalne określone
w cytowanym wyżej rozporządzeniu, dokonano w 7 punktach zlokalizowanych na Wisłoce,
Ropie, Jasiołce i Kłopotnicy.
Ocena ta przedstawiała się następująco:
 nie stwierdzono wód kategorii A1,
 wody kategorii A2 stwierdzono w 5 jcw – Kłopotnicy (ppk Potasówka-Folusz),
Wisłoce od
Ryja do Dębownicy (ppk Wisłoka-Żółków)
i Ropie do Zbiornika
Klimkówka (ppk Wysowa), Ropie od Zb. Klimkówka do Sitniczanki (ppk RopaSzymbark), Wisłoce od Pot. Chotowskiego do Rzeki (ppk Wisłoka-Podgrodzie), ,
11
 2 jednolite części wód odpowiadały kategorii A3 Jasiołka od Panny do Chlebianki
(ppk Jasiołka – Szczepańcowa), Wisłoka od Pot. Kiełkowskiego do ujścia (ppk
Wisłoka-Wojsław)
 nie stwierdzono wód poza kategoriami A1,A2 i A3.
We wszystkich badanych punktów o ocenie wód zadecydowały zanieczyszczenia
bakteriologiczne tj. ilość bakterii grupy coli typu kałowego i ogólna ilość tych bakterii.
Zanieczyszczenie fizykochemiczne
w żadnym z punktów nie przekraczały wartości
dopuszczalnych dla kategorii A2. W punktach Potasówka-Folusz, Wisłoka-Żółków, Jasiołka
– Szczepańcowa poziom zanieczyszczeń fizykochemicznych w ujmowanych wodach osiągnął
kategorię A1, co oznacza, że wody te mogą być poddawane prostemu uzdatnianiu.
W żadnym z punktów nie stwierdzono także przekroczeń stężeń substancji priorytetowych
dopuszczalnych dla dobrego stanu chemicznego.
Wyniki oceny wraz ze wskaźnikami decydującymi o klasyfikacji wód powyżej ujęć wody
zestawiono w tabeli nr 2 i zaprezentowano na mapie.
12
Tabela nr 2. Ocena jakości wód zlewni Wisłoki wykorzystywanych do zaopatrzenia ludności w wodę przeznaczoną do spożycia
w punktach monitorowanych w 2014 roku
(wg rozporządzenia MŚ z dnia 27.11.2002r. – Dz.U.2002.204.1728)
Lp
Nazwa jcw
Kod punktu
pomiarowokontrolnego
Kod ocenianej jcw
Nazwa punktu
pomiarowokontrolnego
Kategoria
wg wskaźników
fizykochemicznych
Wskaźniki decydujące o
Kategoria
kategorii gorszej niż A1 w
wg wskaźników
grupie wskaźników
mikrobiologicznych
fizykochemicznych
Wskaźniki decydujące o kategorii w
grupie wskaźników
mikrobiologicznych
Kategoria
ujmowanych wód
1.
Kłopotnica
PLRW200012218189
PL01S1601_3266 Potasówka - Folusz
A1
-
A2
liczba bakterii grupy coli, liczba
bakterii grupy coli typu kałowego,
liczba paciorkowców kałowych
A2
2.
Wisłoka od Ryja
do Dębownicy
PLRW200014218199
PL01S1601_1887 Wisłoka - Żółków
A1
-
A2
A2
3.
Jasiołka od Panny
Jasiołka PLRW2000142184599 PL01S1601_2221
do Chlebianki
Szczepańcowa
A1
-
A3
A3
4.
Ropa do Zb.
Klimkówka
PLRW200012218219
A2
odczyn pH
A2
A2
5.
Ropa od Zb.
Klimkówka do
Sitniczanki
PLRW2000142182779 PL01S1501_1868
A2
barwa, odczyn pH, bar,
fenole lotne
A2
A2
6
Wisłoka od Pot.
Chotowskiego do
Rzeki
PLRW200019218771
Wisłoka PL01S1601_1890
Podgrodzie
A2
barwa, BZT5, %
nasycenia tlenem, OWO,
amoniak, azot Kjeldahla,
mangan
A2
A2
7
Wisłoka od Pot.
Kiełkowskiego do
ujścia
PLRW20001921899
PL01S1601_1902 Wisłoka - Wojsław
A2
barwa, OWO, azot
Kjeldahla, żelazo,
mangan
A3
A3
PL01S1501_3415
Ropa - Wysowa
Ropa - Szymbark
Źródło danych: Państwowy monitoring środowiska
13
Mapa 2. Ocena jakości wód ujmowanych do zaopatrzenia ludności w wodę do spożycia w
roku 2014
14
B. Ocena stopnia zagrożenia wód eutrofizacją ze źródeł komunalnych
Ochrona wód przed eutrofizacją ma na celu zapobieżenie, zmniejszenie lub eliminację
negatywnych następstw działań człowieka na faunę i florę, ziemię, wodę, powietrze i klimat,
krajobraz oraz miejsca szczególnego zainteresowania, a także na zdrowie i jakość życia
ludności. Ocena eutrofizacji zawiera się w ocenie stanu ekologicznego wód, ponieważ
zwiększona dostawa związków biogennych i wzrost ich stężenia w wodach wywiera wpływ
na stan elementów biologicznych i fizykochemicznych, co może skutkować nieosiągnięciem
dobrego stanu ekologicznego wód.
Przyczyną eutrofizacji jest dopływ do wód związków biogennych:
- ze źródeł rolniczych (spływy powierzchniowe, nawożenie),
- ze źródeł komunalnych (zrzuty ścieków komunalnych).
Jak wspomniano wcześniej, na obszarze zlewni Wisłoki, tak jak w całym dorzeczu
Górnej Wisły
nie stwierdzono zagrożenia eutrofizacją ze źródeł rolniczych, natomiast
wszystkie jednolite części wód uznane są za zagrożone eutrofizacją ze źródeł komunalnych.
Zakres wskaźników przyjętych do oceny obejmuje:
- elementy biologiczne (fitobentos)
-
elementy fizykochemiczne (tlen rozpuszczony, BZT5, ogólny węgiel organiczny, azot
amonowy, azot Kjeldahla, azot azotanowy, azot ogólny, fosfor ogólny).
Jako wartości graniczne przyjęto
granicę miedzy stanem dobrym a umiarkowanym, a
podstawą klasyfikacji są stężenia średnioroczne.
Ocenę stopnia zagrożenia eutrofizacją wód zlewni Wisłoki przeprowadzono w 10
jednolitych częściach wód.
Eutrofizację stwierdzono w 3 z nich: Ropa od Zbiornika Klimkówka do Sitniczanki, Jasiołka
od Panny do Chlebianki, Brzeźnica od Dopływu z Łączek Kucharskich do ujścia.
Wyniki oceny spełniania wymagań dla obszarów chronionych zawiera tabela nr 5.
15
7. Ocena stanu jednolitych części wód w zlewni Wisłoki
Klasyfikację stanu jednolitych części wód w zlewni Wisłoki wykonano w oparciu
o wyniki badań monitoringowych uzyskane w roku 2014 w punktach pomiarowych sieci
wojewódzkich i udostępnione przez wojewódzkie inspektoraty ochrony środowiska w
Rzeszowie i w Krakowie.
Klasyfikacja obejmuje:
-
określenie klas dla poszczególnych wskaźników i grup wskaźników,
-
określenie stanu elementów biologicznych, fizykochemicznych, stanu lub potencjału
ekologicznego i stanu chemicznego w poszczególnych punktach pomiarowokontrolnych,
-
określenie stanu elementów biologicznych, fizykochemicznych, stanu lub potencjału
ekologicznego, stanu chemicznego i stanu wód w jednolitych częściach wód.
Wykonane oceny objęły:
 stan ekologiczny w 4 punktach reprezentatywnych i w 4 jednolitych części wód,
 potencjał ekologiczny w 7 punktach pomiarowo- kontrolnych i w 6 jcw,
 stan chemiczny w 6 jcw,
 ocenę spełniania wymagań dodatkowych dla obszarów chronionych w 11 jcw,
 stan wód w 7 jednolitych części wód.
W wyniku przeprowadzonej klasyfikacji stwierdzono, że:
 18,2% jednolitych części wód (2 jcw) osiągnęło bardzo dobry stan ekologiczny,
 54,5% jednolitych części wód (6 jcw) osiągnęło dobry stan lub potencjał
ekologiczny,
 w 18,2% jednolitych części wód (2 jcw) stwierdzono stan lub potencjał umiarkowany,
 w 9,1 % jednolitych części wód (1 jcw) stwierdzono stan/potencjał słaby (1 ppk),
 nie stwierdzono wód o złym stanie lub potencjale ekologicznym,
 większość jcw (5 z 6 badanych) osiągnęło dobry stan chemiczny, tylko w jcw Jasiołka
od Panny do Chlebianki w ppk Jedlicze stwierdzono stan zły ze względu na
przekroczenia stężeń średniorocznych wielopierścieniowych węglowodorów
aromatycznych - sumy benzo(g,h,i)perylenu i indeno(1,2,3-cd)pirenu,
 dla 3 obszarów chronionych nie zostały spełnione dodatkowe wymagania ze
16
względu na występowanie w nich eutrofizacji spowodowanej zanieczyszczeniami
ze źródeł komunalnych,
 4 jednolite części wód spośród ocenianych 7 tj. Wisłoka od Dębownicy do Ropy,
Wisłoka od Potoku Chotowskiego do Rzeki Wisłoka od Rzeki do Potoku
Kiełkowskiego oraz Wisłoka od Potoku Kiełkowskiego do ujścia - osiągnęły
dobry stan wód, pozostałe oceniane 3 jcw w zlewni Wisłoki w roku 2014 były w
stanie złym.
Dodatkowe wymagania nie zostały spełnione:
-
w 2 obszarach ochrony siedlisk i gatunków należących do sieci Natura 2000,
-
w 3 obszarach zagrożonych eutrofizacją ze źródeł komunalnych.
Wszystkie obszary przeznaczone do poboru wód przeznaczonych do zaopatrzenie ludności w
wodę przeznaczoną do spożycia spełniały ustanowione dla nich wymagania dodatkowe.
Oceny w punktach pomiarowo-kontrolnych i w jednolitych częściach wód przedstawiono w
tabelach nr 3, 4 i 5 oraz na mapach.
17
Klasa elementów hydromorfologicznych
Klasa elementów fizykochemicznych
Wisłoka od Ryja do
Dębownicy
Wisłoka od Dębownicy do
2.
Ropy
Ropa od Zb. Klimkówka do
3.
Sitniczanki
4.
ujścia
5.
Chlebianki
Jasiołka od Chlebianki do
6.
ujścia
Wisłoka od Pot.
7.
Brzeźnica od Dopływu z
8. Łączek Kucharskich do
ujścia
Wisłoka od Rzeki do Potoku
9.
Kiełkowskiego
Wisłoka od Pot.
10.
1.
Klasa elementów biologicznych
Nazwa jcw,
Silnie zmieniona lub sztuczna jcw (T/N)
Lp
Typ abiotyczny
Tabela nr 3. Klasyfikacja stanu ekologicznego w punktach pomiarowo – kontrolnych w roku 2014
STAN / POTENCJAŁ
EKOLOGICZNY
PLRW2000142181959
PL01S1601_1887
Wisłoka - Żółków
14
N
I
I
I
BARDZO DOBRY
PLRW200014218199
PL01S1601_1888
Wisłoka - Gądki
14
N
I
I
II
DOBRY
DOBRY
DOBRY
PLRW2000142182779
PL01S1501_1865
Ropa - Biecz
14
T
III
II
I
UMIARKOWANY
DOBRY
ZŁY
PLRW200014218299
PL01S1601_1891
Ropa - Topoliny
14
T
II
II
I
DOBRY I POWYŻEJ DOBREGO
PLRW2000142184599
PL01S1601_1894
Jasiołka - Jedlicze
14
N
III
I
I
UMIARKOWANY
PSD_śr
ZŁY
PLRW200014218499
PL01S1601_1896
Jasiołka - Jasło
14
N
II
I
I
DOBRY
PLRW200019218771
PL01S1601_1899
Wisłoka - Kozłów
19
T
I
II
I
DOBRY
DOBRY
PLRW200014218899
PL01S1601_1903
Brzeźnica - Brzeźnica
14
T
IV
II
II
SŁABY
PLRW20001921895
PL01S1601_1901
Wisłoka - Przecław
19
T
II
II
I
PL01S1601_1902
Wisłoka - Wojsław
19
T
II
II
I
PL01S1601_1904
Wisłoka - Gawłuszowice
19
T
II
II
I
Kod jcw
Kod ppk
Nazwa punktu
pomiarowo-kontrolnego
STAN
CHEMICZNY
STAN WÓD
ZŁY
DOBRY
DOBRY
DOBRY
DOBRY
PLRW20001921899
11.
Objaśnienia: PSD – poniżej stanu dobrego; PPD – poniżej potencjału dobrego
18
Klasa elementów hydromorfologicznych
Klasa elementów fizykochemicznych
Wisłoka od Ryja do
Dębownicy
Wisłoka od Dębownicy do
2.
Ropy
3.
Sitniczanki
4.
ujścia
5.
Chlebianki
Jasiołka od Chlebianki do
6.
ujścia
Wisłoka od Pot.
7.
Brzeźnica od Dopływu z
8. Łączek Kucharskich do
ujścia
10.
Kiełkowskiego
Wisłoka od Pot.
11.
1.
Klasa elementów biologicznych
Nazwa jcw,
Silnie zmieniona lub sztuczna jcw (T/N)
Lp
Typ abiotyczny
Tabela nr 4. Klasyfikacja stanu/potencjału ekologicznego, stanu chemicznego i stanu wód w jednolitych częściach wód w roku 2014
STAN / POTENCJAŁ EKOLOGICZNY
PLRW2000142181959
PL01S1601_1887
Wisłoka - Żółków
14
N
I
I
I
BARDZO DOBRY
PLRW200014218199
PL01S1601_1888
Wisłoka - Gądki
14
N
I
I
II
DOBRY
DOBRY
DOBRY
PLRW2000142182779
PL01S1501_1865
Ropa - Biecz
14
T
III
II
I
UMIARKOWANY
DOBRY
ZŁY
PLRW200014218299
PL01S1601_1891
Ropa - Topoliny
14
T
II
II
I
PLRW2000142184599
PL01S1601_1894
Jasiołka - Jedlicze
14
N
III
I
I
UMIARKOWANY
PSD_śr
ZŁY
PLRW200014218499
PL01S1601_1896
Jasiołka - Jasło
14
N
II
I
I
DOBRY
PLRW200019218771
PL01S1601_1899
Wisłoka - Kozłów
19
T
I
II
I
DOBRY
DOBRY
PLRW200014218899
PL01S1601_1903
Brzeźnica - Brzeźnica
14
T
IV
II
II
SŁABY
PLRW20001921895
PL01S1601_1901
Wisłoka - Przecław
19
T
II
II
I
DOBRY
DOBRY
PLRW20001921899
PL01S1601_1904
Wisłoka - Gawłuszowice
19
T
II
II
I
DOBRY
DOBRY
Kod jcw
Kod ppk
Nazwa punktu
pomiarowo-kontrolnego
STAN
CHEMICZNY
STAN WÓD
ZŁY
Objaśnienia: PSD – poniżej stanu dobrego; PPD – poniżej potencjału dobrego, PSD_śr – przekroczone stężenia średnioroczne badanych substancji priorytetowych
19
Tabela nr 5. Ocena stanu jednolitych części wód w zlewni Wisłoki w roku 2014 wraz z uwzględnieniem spełniania wymagań dla obszarów chronionych
Obszary chronione, będące
jednolitymi częściami wód
przeznaczonymi do celów
rekreacyjnych, w tym
kąpieliskowych
Obszary chronione wrażliwe
na eutrofizację wywołaną
zanieczyszczeniami
pochodzącymi ze źródeł
komunalnych
Obszary ochrony siedlisk lub
gatunków dla których stan
wód jest ważnym
czynnikiem w ich ochronie
Obszary chronione będące
jednolitymi częściami wód,
przeznaczonymi do poboru
wody na potrzeby
zaopatrzenia ludności
Ocena spełniania wymagań dla obszarów chronionych
ŁĄCZNA OCENA
SPEŁNIENIA
WYMAGAŃ DLA
OBSZARÓW
CHRONIONYCH
STAN
CHEMICZNY
STAN
JCW
7
10
11
13
14
Lp
Nazwa jcw
Kod jcw
STAN / POTENCJAŁ
EKOLOGICZNY
1
2
3
4
5
6
T
T
T
T
T
T
T
1.
Kłopotnica
PLRW200012218189
BARDZO DOBRY
2.
Wisłoka od Ryja do Dębownicy
PLRW2000142181959
BARDZO DOBRY
3.
Wisłoka od Dębownicy do Ropy
PLRW200014218199
DOBRY
T
T
T
T
DOBRY
DOBRY
4.
Sitniczanki
PLRW2000142182779
UMIARKOWANY
T
N
N
N
DOBRY
ZŁY
5.
Ropa od Sitniczanki do ujścia
PLRW200014218299
T
T
T
6.
Jasiołka od Panny do Chlebianki
PLRW2000142184599
UMIARKOWANY
N
N
N
PSD
ZŁY
7.
Jasiołka od Chlebianki do ujścia
PLRW200014218499
DOBRY
T
T
T
PLRW200019218771
T
T
T
DOBRY
DOBRY
PLRW200014218899
SŁABY
N
N
PLRW20001921895
T
T
DOBRY
DOBRY
PLRW20001921899
T
T
DOBRY
DOBRY
8.
9.
10.
11.
Wisłoka od Pot. Chotowskiego do
Rzeki
Brzeźnica od Dopł. z Łączek
Kucharskich do ujścia
Kiełkowskiego
Wisłoka od Potoku Kiełkowskiego
do ujścia
T
T
T
T
T
20
T
ZŁY
Mapa 3. Stan/potencjał ekologiczny w punktach pomiarowo-kontrolnych w zlewni Wisłoki w 2014 roku
21
Mapa 4. Stan/potencjał ekologiczny w jednolitych częściach wód w zlewni Wisłoki w 2014 roku
22
Mapa 5. Stan chemiczny jednolitych części wód w zlewni Wisłoki w 2014 roku
23
Mapa 6. Stan jednolitych części wód w zlewni Wisłoki w 2014 roku
24
III. Podsumowanie i wnioski
W roku 2014
badania monitoringowe prowadzono w 16 punktach pomiarowo-
kontrolnych zlokalizowanych na 5 ciekach, w 11 jednolitych częściach wód.
Badania ukierunkowano głównie na:
 ocenę stanu wód zagrożonych oddziaływaniem źródeł punktowych i rozproszonych,
 ocenę spełniania wymagań i osiągnięcia celów środowiskowych w obszarach
chronionych,
 pozyskanie spójnego całościowego obrazu stanu wód na obszarze zlewni.
We wszystkich punktach przeprowadzono monitoring operacyjny wraz z monitoringiem
stopnia zagrożenia wód eutrofizacją ze źródeł komunalnych, w 7 - monitoring spełniania
wymagań dla wód przeznaczonych do poboru wód ujmowanych dla zaopatrzenia ludności w
wodę przeznaczoną do spożycia, Wyniki badań posłużyły do sporządzenia klasyfikacji stanu
lub potencjału ekologicznego, stanu chemicznego, stanu wód oraz oceny spełniania wymagań
w obszarach chronionych.
Zgodnie z zasadą obowiązywania wyników z lat poprzednich do czasu uzyskania wyników
nowych (zasada dziedziczenia), oceny stanu wód wykonano w oparciu o wyniki z lat 20122014.
Wynik przeprowadzonych ocen przedstawia się następująco:
 wśród 7 klasyfikowanych jednolitych części wód:
-
18,2% jednolitych części wód (2 jcw) osiągnęło bardzo dobry stan
ekologiczny,
-
54,5% jednolitych części wód (6 jcw) osiągnęło dobry stan lub potencjał
ekologiczny,
-
w 18,2% jednolitych części wód (2 jcw) stwierdzono stan lub potencjał
umiarkowany,
-
w 9,1 % jednolitych części wód (1 jcw) stwierdzono stan/potencjał słaby (1 ppk),
-
nie stwierdzono wód o złym stanie lub potencjale ekologicznym,
-
większość jcw (5 z 6 badanych) osiągnęło dobry stan chemiczny, tylko w jcw
Jasiołka od Panny do Chlebianki w ppk Jedlicze stwierdzono stan zły ze względu
na przekroczenia stężeń średniorocznych wielopierścieniowych węglowodorów
aromatycznych - sumy benzo(g,h,i)perylenu i indeno(1,2,3-cd)pirenu,
25
-
4 jednolite części wód spośród ocenianych 7 tj. Wisłoka od Dębownicy do
Ropy, Wisłoka od Potoku Chotowskiego do Rzeki Wisłoka od Rzeki do
Potoku Kiełkowskiego oraz Wisłoka od Potoku Kiełkowskiego do ujścia osiągnęły dobry stan wód, pozostałe oceniane 3 jcw w zlewni Wisłoki w roku
2014 były w stanie złym

woda jednolitych części wód przeznaczonych do zaopatrzenia ludności musi być w
większości poddawana procesom uzdatniania, przy czym wody w jcw Jasiołka od
Panny do Chlebianki i Wisłoka od Pot. Kiełkowskiego do ujścia musza być to być
procesy wysokosprawne ze względu na zanieczyszczenia mikrobiologiczne
W roku 2014 nie stwierdzono wód, których stopień zanieczyszczenia
uniemożliwia ich pobór do celów zaopatrzenia ludności.
 2 spośród obszarów ochrony siedlisk i gatunków należących do sieci Natura 2000 nie
spełniły określonych wymagać i nie osiągnęły celów środowiskowych,
 w 3 obszarach stwierdzono występowanie eutrofizacji spowodowanej
zanieczyszczeniami ze źródeł komunalnych.
W stosunku do wyników badań z poprzednich lat stwierdzono dalszą poprawę stanu wód
zlewni Wisłoki, tak w zakresie stanu/potencjału ekologicznego, jak i spełniania
dodatkowych wymagań dla obszarów chronionych.
Ocena z roku 2014 wskazuje, że w zlewni Wisłoki poprawa stanu wód to trend trwały.
Zwiększoną uwagę należy zwrócić na dopływy Wisłoki, które od kilku lat nie wykazują
poprawy stanu wód i w tych obszarach powinny zostać zintensyfikowane działania
naprawcze.
26
Źródła:
[1] Ustawa z dnia 18.07.2001 r. Prawo Wodne (Dz. U. Nr 115/2001 poz. 1229 zpz.),
[2] Ustawa z dnia 20.07.1991 r. O Inspekcji Ochrony Środowiska (Dz. U. nr 77/91 poz.335
zpz.),
[3] Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 27 listopada 2002 r. w sprawie wymagań,
jakim powinny odpowiadać wody powierzchniowe wykorzystywane do zaopatrzenia
ludności w wodę przeznaczoną do spożycia (Dz. U. Nr 204/2002 poz.1728),
[4] Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 2 lutego 2011 r. w sprawie profilu wody w
kąpielisku (Dz. U. Nr 36/2011, poz.191),
[5] Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 15 listopada 2011 r. w sprawie form i
sposobu prowadzenia monitoringu jednolitych części wód powierzchniowych i
podziemnych (Dz. U. Nr 258/2011, poz. 1550),
[6] Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 21 listopada 2013 r. zmieniające w sprawie
form i sposobu prowadzenia monitoringu jednolitych części wód powierzchniowych i
podziemnych (Dz. U. 2013 poz. 1558)
[7] Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 22 października 2014 r. w sprawie sposobu
klasyfikacji stanu jednolitych części wód powierzchniowych oraz środowiskowych norm
jakości dla substancji priorytetowych (Dz.U. 2014 poz.1482)
[8] Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 listopada 2011 r. w sprawie sposobu
klasyfikacji stanu jednolitych części wód powierzchniowych oraz środowiskowych norm
jakości dla substancji (Dz. U. Nr 257/2011 poz.1545),
[9] Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 10 listopada 2011 r. w sprawie wykazu
substancji priorytetowych w dziedzinie polityki wodnej (Dz. U. Nr 257/2011 poz.1528),
[10] Program Państwowego Monitoringu Środowiska na lata 2013-2015, DMiIŚ Głównego
Inspektoratu Ochrony Środowiska , GIOŚ W-wa, 2012,
[11] Program Państwowego Monitoringu Środowiska na lata 2013-2015 w województwie
podkarpackim, WIOŚ Rzeszów 2012,
[12] Ministerstwo Środowiska, Raport dla obszaru Dorzecza Wisły z realizacji art.5 i 6 zał.
II, III, IV Ramowej Dyrektywy Wodne 2000/60/WE, Warszawa 2005,
[13] Mapa Podziału Hydrograficznego Polski, IMGW Warszawa 2005,
[14] Guidance Document No13.Overall Approach to the Classification of Ekological Status
and Ekological Potential, Office for Publications of the European Communities,
Luxembourg 2003,
[15] Plan gospodarowania wodami dla dorzecza Wisły, KZGW, Warszawa 2011,
27
[16] Projekt Polityki Wodnej Państwa 2030 (z uwzględnieniem etapu 2016), KZGW W-wa
2010,
[18] Dyrektywa 2000/60/WE, Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej L 327/1, Bruksela 2000,
[19] Wytyczne metodyczne do przeprowadzenia monitoringu i oceny potencjału zbiorników
zaporowych w Polsce, GIOŚ Warszawa 2010,
[20] Przewodnik metodyczny. Zasady poboru i opracowania prób fitobentosu okrzemkowego
na potrzeby oceny stanu ekologicznego rzek i jezior w Polsce zgodnej z Ramową
Dyrektywą Wodną, GIOŚ Warszawa 2010,
[21] Wykazy jednolitych części wód. KZGW Warszawa 2009.
28

2014 rok

Transkrypt

Podobne dokumenty

Zakres projektu

Zapowiedź Uroczystości w tygodniku Nowe Podkarpacie

Zaborski Park Krajobrazowy - Obieg wody w zlewni Jarcewskiej Strugi

"Europejskie słoneczne dni w Jaśle

Majorka i co dalej - Europejska Szkoła Nowych Technologii i Turystyki

Monitoring rzek w 2010 roku - Wojewódzki Inspektorat Ochrony

Profesor Ewa Kutryś

PAKIET STRATEGICZNY