Turystyka aktywna Active tourism

LAUREAT 2015
Turystyka aktywna
Dolina Środkowej Odry
WINNER 2015
Active tourism
The Middle Odra River Valley
Spis treści / Contents
4
WSTĘP / INTRODUCTION...................................................................................................................................
6
O PROJEKCIE / ABOUT THE PROJECT...........................................................................................
8
OD NATURY… / FROM NATURE... ...................................................................................................................
18
…DO KULTURY / ...TO CULTURE.....................................................................................................
26
Z TURYSTYKĄ NA TY / ON FIRST-NAME TERMS WITH TOURISM...............................................................
32
DANE ADRESOWE / CONTACT DETAILS.........................................................................................
Polska Pięknieje
Celem konkursu „Polska Pięknieje – 7 Cudów Funduszy Europejskich” jest wyłonienie
i nagrodzenie najlepszych przedsięwzięć współfinansowanych z Funduszy
Europejskich w obszarze turystyki, infrastruktury sportowej i rekreacyjnej,
zagospodarowania przestrzeni publicznej, rozwiązań cyfrowych, kultury i sztuki oraz
rewitalizacji. Nagrody główne przyznawane są w 7 kategoriach. Projekt „Odra dla
turystów 2014 – rozwój turystyki wodnej na transgranicznym obszarze Doliny
Środkowej Odry – etap II” to laureat w kategorii Turystyka aktywna. Zachęcamy
do wyprawy na ziemię lubuską, wycieczek statkami turystycznymi, kajakowych
spływów, rowerowych i pieszych wypraw. Nadodrzańskie miasta i wsie już od
strony rzeki pokazują swoje gościnne oblicze.
4 | WSTĘP
Poland Even More Beautiful
The aim of the competition “Poland Even More Beautiful – 7 Miracles of EU Funds”
is to select and award the best projects related to tourism, sports and recreation
infrastructure, public space planning, digital solutions, culture and arts, and
revitalisation that have been co-financed with EU funds. The main prizes are
awarded in seven categories. The project entitled “The Odra River for tourists
2014 – development of water tourism within the cross-border area of the
Middle Odra River Valley – Phase II” is the winner in the Active tourism
category. You are invited to visit Lubusz Land, and take trips by pleasure craft s,
with canoeing trips, as well as biking and hiking trips. The hospitable nature of the
towns and villages on the Odra River can be noticed from afloat.
INTRODUCTION | 5
Królowa Odra
Odra jest drugą pod względem długości rzeką w Polsce. W naszym kraju
płynie na odcinku 742 km. W objętych projektem „Odra dla turystów
2014” nadodrzańskich miastach lubuskich, takich jak Bytom Odrzański,
Nowa Sól, Cigacice, oraz we Frankfurcie nad Odrą zbudowano porty
z infrastrukturą dostosowaną do cumowania małych jednostek wodnych.
Dzięki temu można tu organizować różne imprezy nastawione na
promowanie turystyki i rekreacji wodnej, takie jak zloty łodzi motorowych
i amatorów wodniactwa, zawody w ratownictwie wodnym, spływy i regaty
kajakowe, wyścigi smoczych łodzi czy regaty pływających modeli. Rzeka
znów łączy – zarówno współpracujące ze sobą gminy, jak i turystów
Projekt: Odra dla turystów 2014 – rozwój turystyki
wodnej na transgranicznym obszarze Doliny
Środkowej Odry – etap II
Projektodawca: Gmina Nowa Sól – Miasto wraz
z partnerami
Lokalizacja: Nowa Sól, woj. lubuskie, Szlak Doliny
Środkowej Odry (od Bytomia Odrzańskiego do
Kostrzyna nad Odrą)
Program: Program Operacyjny Współpracy
Transgranicznej Polska (Województwo Lubuskie) –
Brandenburgia 2007-2013, 1.3 Rozwój regionalny
i planowanie regionalne oraz rozwój między
jednostkami samorządu terytorialnego
Wartość projektu: ok. 29,4 mln zł
Dofinansowanie z UE: ok. 22,7 mln zł
www.odradlaturystow.pl
6 | O PROJEKCIE
polskich oraz niemieckich. Wycieczkowe statki Laguna i Zefir pływają na
trasie Głogów – Kostrzyn nad Odrą, umożliwiając turystom poznawanie
specyfiki i różnorodności rzeki oraz niezwykłych lubuskich krajobrazów
i zabytków. W Nowej Soli warto się przesiąść także do galara, stylizowanego
na XVIII-wieczną łódź wiosłową. Niespieszna żegluga w otoczeniu pięknej
przyrody, umilana opowieściami kapitana, przenosi w inny świat.
The Odra River Queen
The Odra River is the second longest river in Poland. Its Polish section is 742 km
long. In the towns and villages of Lubusz Land, situated on the Odra River, such
as Bytom Odrzański, Nowa Sól, Cigacice and Frankfurt (Oder), which are covered
by the project “The Odra River for tourists 2014”, ports with infrastructure
adjusted to the docking of small craft s were built. Thanks to this, various events
focused on the promotion of water tourism and recreation can be organised here,
such as motorboat rallies and gatherings of aquatics enthusiasts, water rescue
competitions, canoeing trips and regattas, dragon boat races and sailing ship
model regattas. The river once again unites the co-operating communes, as well
as Polish and German tourists. The Lagoon and Zephyr pleasure craft s, going along
Project: The Odra River for tourists 2014 –
development of water tourism within the cross-border area of the Middle Odra River Valley – Phase II
Beneficiary: Commune of Nowa Sól – the town
together with its partners
Location: Nowa Sól, Lubuskie Voivodeship,
the Middle Odra River Valley Trail (from Bytom
Odrzański to Kostrzyn nad Odrą)
Programme: Poland (Lubuskie Voivodeship) –
Brandenburg Cross-border Co-operation
Operational Programme 2007-2013, 1.3 Regional
development and regional planning, and
development between local government units
Project value: approx. PLN 29.4 million
EU Subsidies: approx. PLN 22.7 million
www.odradlaturystow.pl
the Głogów – Kostrzyn nad Odrą route, enable tourists to become acquainted with
the specificity and diversity of the river and the extraordinary landscapes and
monuments of Lubusz Land. In Nowa Sól, it is also worth going on board a barge,
which resembles an 18th-century rowboat. The leisurely sailing in beautiful natural
surroundings, to which charm is added by the captain’s tales, will take you to
a different world.
ABOUT THE PROJECT | 7
Żegluga w otoczeniu pięknej
przyrody przenosi w inny świat
8 | OD NATURY…
Sailing in beautiful natural surroundings
will take you to a different world
FROM NATURE... | 9
Potęga natury
Rzeki przyciągają miłośników dzikiej przyrody. Szczególnych
wrażeń dostarczy wycieczka do najmłodszego polskiego parku
narodowego – Ujście Warty w pobliżu Kostrzyna nad Odrą. Swą
przystań znajduje tu wiele gatunków ptactwa wodnego, w tym
gęsi zbożowe, gęgawy, a także bataliony i żurawie. Turystyczne
ścieżki tematyczne, np. „Na dwóch kółkach przez Polder
Północny”, wyjaśniają różnorodne zjawiska przyrody i melioracji.
The power of nature
The rivers attract enthusiasts of wildlife. Extraordinary
impressions can be obtained during a trip to the youngest Polish
national park, i.e. the Warta River Mouth National Park near
Kostrzyn nad Odrą. It is a haven for numerous water bird species,
including the bean goose and the greylag goose, as well as the
ruff and the crane. The thematic tourist paths, e.g. “On two
wheels through the Northern Polder”, explain diverse natural
and drainage-related phenomena.
10 | OD NATURY…
FROM NATURE... | 11
Wśród wzgórz
Na położonych na południowy zachód od Bytomia Odrzańskiego
Wzgórzach Dalkowskich znajduje się 5 rezerwatów przyrody:
Dalkowskie Jary, Annabrzeskie Wąwozy, Buczyna Jakubowska,
Uroczysko Obiszów i Dąbrowa Brzeźnicka. Poprzecinany wąwozami
krajobraz wzgórz morenowych wzbogacają źródliska i strumienie ze
śródleśnymi oczkami. Najwyższe wzniesienia to Dalkowskie Wzgórza
(230 m n.p.m.) oraz Bonowska Góra (229 m n.p.m.).
Among the hills
On the Dalków Hills, which are situated to the south-west of Bytom
Odrzański, there are five nature reserves: the Dalków Ravines,
Annabrzeskie Gorges, Jakubów Beech Forests, Obiszów Forest Area
and the Brzeźnica Oak Forests. The landscape of the morainic hills,
cut with gorges, is enriched by groups of springs and streams with
mid-forest small ponds. The highest hills are the Dalków Hills (230 m
above sea level) and the Bonowska Mountain (229 m above sea level).
12 | OD NATURY…
FROM NATURE... | 13
Jej wysokość trawa
Muzeum Łąki w Owczarach jest poświęcone trawiastym
ekosystemom okolic Odry oraz Polski i świata. Zobaczyć
tu można wiele gatunków traw, np. ostnicę Jana i tymotkę
Boehmera, a także mikołajka polnego czy macierzankę
piaskową. To wyjątkowe muzeum zaprasza na Wiosenne
i Letnie Spotkania z Łąką oraz Jesienne Spotkanie z Sadem.
Her highness grass
The Meadow Museum in Owczary is devoted to the grass eco-systems existing in the Odra River area, and in other parts of
Poland and the world. Here, visitors can observe numerous
grass species, e.g. the feather grass and the Boehmer’s cat’s-tail, as well as the field eryngo and the Breckland thyme.
Tourists are also invited to the Spring and Summer Meetings
with Meadows, and the Autumn Meetings with Orchards.
14 | OD NATURY…
FROM NATURE... | 15
Wycieczki Laguną lub Zefirem pokazują
różne oblicza Odry i nadodrzańskich
miast. Bywa romantycznie…
16 | OD NATURY…
Cruises by the Lagoon or Zephyr pleasure crafts
present different faces of the Odra River and the
towns situated on its banks. It can be romantic...
FROM NATURE... | 17
Od Alei Gwiazd do Solusia
Na trasie wodnej wędrówki Odrą warto schodzić na ląd. W nadodrzańskich
miejscowościach zobaczymy zabytki kultury i techniki, osobliwości
i symbole regionu. W Nowej Soli uwagę zwraca zabytkowy most
wyposażony w podnoszone przęsło. W Parku Krasnala trudno nie dostrzec
pięciometrowego Solusia, największego krasnala ogrodowego na świecie,
wpisanego do Księgi Rekordów Guinnessa. W kolei w Nowosolskiej Alei
Gwiazd zobaczymy m.in. odcisk dłoni aktorki Magdaleny Różczki, piłkarza
Józefa Młynarczyka czy lidera zespołu Perfect Grzegorza Markowskiego.
From the Avenue of Stars to Soluś
During a trip on the Odra River, it is worth going on shore. In the towns
and villages situated on the Odra River, you will have a chance to see the
monuments of culture and technology, and the curiosities and symbols of
the region. In Nowa Sól, tourists’ attention is attracted by a historic bridge
equipped with a span than can be lifted. In the Dwarf’s Park, in turn, it is
difficult not to notice the five-metre-high Soluś, which is the biggest garden
dwarf in the world, entered into the Guinness Book of Records. Walking
along the Avenue of Stars in Nowa Sól, on the other hand, you will find the
handprint left here by actress Magdalena Różczka, football player Józef
Młynarczyk and the leader of the music band Perfect, Grzegorz Markowski.
18 | …DO KULTURY
...TO CULTURE | 19
Most w Stanach
W okolicach wsi Stany nad Odrą (na północ od Nowej Soli)
znajduje się piękny, wyłączony z użytku, ponadstuletni most
kolejowy o długości ponad 600 m.
The bridge in Stany
Near the village of Stany on the Odra River (to the north of
Nowa Sól), there is a beautiful, but no longer used bridge, which
is over one hundred years old and has a length of over 600 m.
20 | …DO KULTURY
...TO CULTURE | 21
Zatrzymane w czasie
W skansenie w Ochli pod Zieloną Górą zgromadzono
ponad 60 zabytkowych obiektów budownictwa ludowego
reprezentujących architekturę wiejską środkowej części ziemi
lubuskiej, zachodniej Wielkopolski, Dolnego Śląska i wschodnich
Łużyc. Wyjątkową konstrukcją jest wieża winiarska z XVIII w.,
która symbolizuje tradycję i kulturę winiarską regionu.
Time stopped
In the open-air museum in Ochla, near Zielona Góra, there are
over 60 historic monuments of folk architecture, representing
the rural architecture of the central part of Lubusz Land, western
Wielkopolska, Lower Silesia and eastern Lusatia. A unique
structure is the winemaking tower dating back to the 18th
century, which is a symbol of the region’s winemaking traditions
and culture.
22 | …DO KULTURY
...TO CULTURE | 23
24 | …DO KULTURY
Sacrum w Klępsku
W Cigacicach warto zejść na ląd, by dotrzeć do kościoła
pw. Nawiedzenia Najświętszej Marii Panny w Klępsku, zabytku
protestanckiej architektury, z wyjątkową polichromią.
We wnętrzu świątyni znajduje się ponad sto malowideł
o tematyce biblijnej i z misternymi inskrypcjami.
The sacred Klępsk
In Cigacice, it is worth going on shore to get to the Church
of the Visitation of Mary in Klępsk with its extraordinary
polychromy, which is a monument of Protestant architecture.
Inside the temple, you can find over one hundred paintings
presenting Biblical themes with meticulous inscriptions.
...TO CULTURE | 25
Rozwój turystyki wodnej na Odrze przekłada się bezpośrednio na organizację imprez dla
wodniaków. Są to m.in.:
•
Regaty smoczych łodzi w Nowej Soli (czerwiec)
•
Rejsy galarami w Nowej Soli i Cigacicach (od wiosny do października).
Miłośnicy turystyki rowerowej mają do wyboru różne trasy, np.:
•
Nowa Sól – Modrzyca – Bobrowniki – Czarna – Zabór – Milsko – Przewóz – Bojadła – Pyrnik –
Buczków – Lipiny – Stany – Nowa Sól (47 km)
•
Nowa Sól – Siedlisko – Bytom Odrzański – Tarnów Bycki – Kiełcz – Stara Wieś – Nowa Sól (26 km)
•
Bytom Odrzański – Sobolice – Kromolin – Dalków – Góra Świętej Anny – Annabrzeskie Wąwozy –
Wierzbnice – Bytom Odrzański – Miłaków – Nowe Miasteczko – Popęszyce – Borów – Diadoszyce
– Drwalewice – Rudno – Nowa Sól (65 km)
The development of water tourism on the Odra River directly translates into the organisation of
events for water sports enthusiasts, e.g.:
•
Dragon boat regattas in Nowa Sól (June)
•
Barge cruises in Nowa Sól and Cigacice (from spring to October).
Enthusiasts of cycling tourism, in turn, are offered various trails, e.g.:
•
Nowa Sól – Modrzyca – Bobrowniki – Czarna – Zabór – Milsko – Przewóz – Bojadła – Pyrnik –
Buczków – Lipiny – Stany – Nowa Sól (47 km)
•
Nowa Sól – Siedlisko – Bytom Odrzański – Tarnów Bycki – Kiełcz – Stara Wieś – Nowa Sól (26 km)
•
Bytom Odrzański – Sobolice – Kromolin – Dalków – Góra Św. Anny – Annabrzeskie Gorges –
Wierzbnice – Bytom Odrzański – Miłaków – Nowe Miasteczko – Popęszyce – Borów – Diadoszyce
– Drwalewice – Rudno – Nowa Sól (65 km)
26 | Z TURYSTYKĄ NA TY
ON FIRST-NAME TERMS WITH TOURISM | 27
Warto zejść na ląd.
Lubuska arkadia zaprasza
28 | Z TURYSTYKĄ NA TY
It is worth going on shore.
The Lubusz Land arcadia welcomes all
ON FIRST-NAME TERMS WITH TOURISM | 29
Enoturystyka i lubuskie smaki
Dzięki korzystnym warunkom klimatycznym okolice Zielonej Góry i Nowej Soli to polskie zagłębie
uprawy winorośli. Region zaprasza na Lubuski Szlak Wina i Miodu. Rozwija się tu enoturystyka, czyli
turystyka winiarska, wiążąca się ze zwiedzaniem gospodarstw nastawionych na produkcję wina
i degustacje. W ramach sieciowania produktów turystycznych powstaje kompleksowy pakiet atrakcji
regionalnych. Taką inicjatywą jest projekt „Nadodrzańska przygoda”, w którym rejs po rzece, jazdę
konną lub przejazd bryczką można połączyć z pobytem w winnicy. Na przykład Winnica Kinga w Starej
Wsi specjalizuje się w produkcji win, gołąbków w liściach winnych czy konfitur winogronowych.
Turystę urzeka stare budownictwo, rustykalny wystój obejścia. Najważniejsze są jednak: pasja,
pogoda ducha i serdeczność gospodarzy.
Eno-tourism and the tastes of Lubusz Land
Thanks to the favourable climatic conditions, the areas around Zielona Góra and Nowa Sól constitute
the centre of grapevine farming in Poland. Here, you are invited to the Lubusz Land Route of Wine
and Honey. The region is experiencing the development of eno-tourism, i.e. winemaking tourism
connected with the visiting of farms focused on wine production and tasting. Thanks to the
networking of tourism products, a comprehensive package of regional attractions is being developed
here. One of the initiatives is the project entitled “The Odra River Adventure”, as part of which a river
cruise, horse riding or chaise travelling can be combined with a stay at a vineyard. For example, the
Kinga Vineyard in Stara Wieś specialises in the production of wine, meat-stuffed grape leaves and
grape preserves. Here, tourists are enchanted by old buildings and the rustic decor of the farmyard.
The most important things, however, are the owners’ passion, optimism and cordiality.
30 | Z TURYSTYKĄ NA TY
ON FIRST-NAME TERMS WITH TOURISM | 31
32 | DANE ADRESOWE
Urząd Miejski w Nowej Soli
(Nowa Sól Town Hall)
ul. marsz. Józefa Piłsudskiego 12
67-100 Nowa Sól
tel. + 48 68 459 03 00
e-mail: [email protected]
www.nowasol.pl
Biuro Stowarzyszenia Odra dla Turystów
(The Odra River for Tourists Association Office)
Operator statków wycieczkowych Laguna i Zefir
(The operator of the Lagoon and Zephyr pleasure crafts)
ul. Garbarska 6/6
67-100 Nowa Sól
tel. +48 53 10 13 193
e-mail: [email protected]
www.odradlaturystow.pl
CONTACT DETAILS | 33
Wydawca:
Published for:
Ministerstwo Infrastruktury i Rozwoju
Ministry of Infrastructure and Development
ul. Wspólna 2/4
ul. Wspólna 2/4
00-926 Warszawa
00-926 Warsaw
Departament Informacji i Promocji
Department of Information and Promotion
tel. 22 273 74 00
tel. +48 22 273 74 00
www.mir.gov.pl
www.mir.gov.pl
www.funduszeeuropejskie.gov.pl
www.funduszeeuropejskie.gov.pl
ISBN: 978-83-7610-560-4
ISBN: 978-83-7610-560-4
Realizacja:
Published by:
Smartlink Sp. z o.o.
Smartlink Sp. z o.o.
ul. Zjazd 2/4
ul. Zjazd 2/4
60-653 Poznań
60-653 Poznań
tel. 61 849 90 40
tel. +48 61 849 90 40
e-mail: [email protected]
e-mail: [email protected]
www.smartlink.pl
www.smartlink.pl
Koordynacja: Agata Rokita
Co-ordination: Agata Rokita
Redakcja: Joanna Gontarz, Agata Rokita
Editing: Joanna Gontarz, Agata Rokita
Projekt graficzny: Nina Dereszewicz-Nowacka
Graphic design: Nina Dereszewicz-Nowacka
Skład: Maciej Pachowicz
Page layout: Maciej Pachowicz
Teksty: Agata Rokita
Texts: Agata Rokita
Zdjęcia: Piotr Chara, Maciej Pachowicz, Agata Rokita, Krzysztof Szoszkiewicz,
Photos: Piotr Chara, Maciej Pachowicz, Agata Rokita, Krzysztof Szoszkiewicz,
Janusz Tatarkiewicz, Marek Krukiel, Urząd Miejski w Nowej Soli
Janusz Tatarkiewicz, Marek Krukiel, Nowa Sól Town Hall
Korekta wersji polskojęzycznej: Dariusz Stryniak
Polish language proofs: Dariusz Stryniak
Tłumaczenie: KR Translations, www.krtranslations.pl
Translation: KR Translations, www.krtranslations.pl
Native speaker: Terence Riley
Native speaker: Terence Riley
Egzemplarz bezpłatny
Free copy
Publikacja współfinansowana przez Unię Europejską w ramach
Publication co-financed by the European Union within the
Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna 2007-2013.
Technical Assistance Operational Programme 2007-2013.