D - Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Białymstoku

Sygn.akt III AUa 272/13
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 17 września 2013r.
Sąd Apelacyjny w Białymstoku, III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych
w składzie:
Przewodniczący: SSA Marek Szymanowski (spr.)
Sędziowie: SA Bożena Szponar - Jarocka
SO del. Piotr Prusinowski
Protokolant: Agnieszka Charkiewicz
po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 17 września 2013 r. w B.
sprawy z odwołania A. T.
przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B.
o wartość kapitału początkowego
na skutek apelacji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B.
od wyroku Sądu Okręgowego w Białymstoku V Wydziału Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 27 grudnia 2012 r.
sygn. akt V U 796/12
I. zmienia zaskarżony wyrok w zaskarżonej części o tyle, że zalicza do ustalenia wartości kapitału
początkowego A. T. dochód przez niego osiągnięty w 1980 r. z tytułu zatrudnienia w okresie od
17 października do 31 grudnia 1980 r. w Spółdzielni Kółek Rolniczych w M. w wysokości 9.216,08
(dziewięć tysięcy dwieście szesnaście i 8/100) złotych;
II. oddala apelację w pozostałym zakresie.
Sygn. akt III AUa 272/12
UZASADNIENIE
Decyzją z dnia 19 kwietnia 2012 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. ustalił A. T. kapitał początkowy
na dzień 01.01.1999 r. na kwotę 34.411,85 zł. Przy przyjęciu podstawy wymiaru kapitału początkowego w kwocie
307,66 zł. Do ustalenia wartości kapitału początkowego organ rentowy nie uwzględnił okresów pracy w gospodarstwie
rolnym oraz okresów od 01.07.1969 r. do 27.05.1970 r. oraz od 01.02.1975 r. do 07.01.1977 r., ponieważ świadectwo
pracy nie spełniało wymogów formalnych ( błędne nazwisko), jak również nie uwzględnił dochodów w latach 1980
– 1983, ponieważ w przedłożonym zaświadczeniu o zatrudnieniu i wynagrodzeniu Rp – 7 również wpisano błędne
nazwisko.
W odwołaniu od tej decyzji A. T. domagał się uwzględnienia zatrudnieniu w Kółku Rolniczym w M. oraz
wynagrodzenia pomimo błędnego nazwiska.
Wyrokiem z dnia 27 grudnia 2012 roku Sąd Okręgowy w Białymstoku zmienił zaskarżoną decyzję i zaliczył do ustalenia
wartości kapitału początkowego A. T. okres pracy w Przedsiębiorstwie (...) w B. od 01 lipca 1969 r. do 27 maja 1970 r.
oraz wysokość dochodów osiąganych w roku 1980 w kwocie 21.746 zł oraz w roku 1983 w kwocie 2.740 złotych (pkt
I wyroku). Umorzył jednocześnie postępowanie w zakresie okresu pracy A. T. w Spółdzielni Kółek Rolniczych w M.
od 01 lutego 1975 r. do 07 stycznia 1977 r., dochodów osiąganych w roku 1981 w kwocie 48.668 złotych oraz w roku
1982 w kwocie 65.860 złotych (pkt II wyroku).
U podstaw tego wyroku legły następujące ustalenia i rozważania Sądu Okręgowego:
Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. nie uwzględnił w zaskarżonej decyzji okresów pracy w latach od
01.07.1969 r. do 27.05.1970 r. oraz od 01.02.1975 r. do 07.01.1977 r., ponieważ świadectwo pracy wystawione zostało
na nazwisko T. A.. Również zaświadczenie o zatrudnieniu i wynagrodzeniu druk Rp 7 z dnia 06 kwietnia 1998 r.
wystawione zostało na nazwisko T. A..
Jednakże w toku postępowania organ rentowy wydał nową decyzję z dnia 20 grudnia 2012 r. o ponownym ustaleniu
kapitału początkowego, w której uwzględnił okres zatrudnienia odwołującego się w Spółdzielni Kółek Rolniczych w M.
od 01.02.1975 r. do 07.01.1977 r. na podstawie świadectwa pracy z dnia 07.01.1977 r. Ponadto do ustalenia podstawy
wymiaru kapitału początkowego organ rentowy przyjął na podstawie kart wynagrodzeń za 1981 r. kwotę 48.668 zł i
za rok 1982 kwotę 65.860 zł.
W tej sytuacji wobec uwzględnienia decyzją z dnia 20 grudnia 2012 r. okresu pracy A. T. w (...) M. od 01.02.1975 r.
do 07.01.1977 r. oraz dochodów w roku 1981 i 1982, Sąd Okręgowy na mocy art. 355 § 1 k.p.c. umorzył postępowanie
w tym zakresie.
Co się natomiast tyczy dochodów za rok 1980 i 1983 wskazanych w zaświadczeniu o wynagrodzeniu Rp – 7 z dnia
06 kwietnia 1998 r. to zebrane w sprawie dowody pozwalają na uwzględnienie dochodów odwołującego. Wprawdzie
w zaświadczeniu tym figuruje nazwisko T. zamiast T., to zdaniem Sądu błędna litera „a” w nazwisku zamiast „o” jest
wynikiem oczywistej omyłki archiwum sporządzającego ten dokument.
Odwołujący A. T. był niewątpliwie zatrudniony w Spółdzielni Kółek Rolniczych w M. w latach 1980 – 1983 o czym
świadczy fakt, że organ rentowy uwzględnił okres tej pracy jako okres składkowy. W dokumentacji znajdującej
się w aktach osobowych (...) w M., tj. świadectwach pracy i świadectwie ukończenia kursu z dnia 29.12.1969 r.,
kwestionariuszu osobowym figuruje poprawne nazwisko T. A. urodzony (...) w M..
Skoro zatem A. T. pracował w (...) w M. w latach 1980 – 1983, to niewątpliwie osiągał dochody, natomiast przedłożone
przez archiwum karty wynagrodzeń ze wskazaniem lat 1981 i 1982 nie mogą być dowodem, że tylko w tych latach
odwołujący osiągał dochody.
Sąd Okręgowy uznał, że błędnie wpisane nazwisko odwołującego w zaświadczeniu o zatrudnieniu i wynagrodzeniu Rp
– 7 z dnia 06.04.1998 r. nie może powodować odwołującemu negatywnych skutków, skoro inne fakty, a mianowicie
data urodzenia świadczy o tym, że zaświadczenie dotyczy odwołującego T. A.. Z tych przyczyn Sąd Okręgowy
uwzględnił do wyliczenia wartości kapitału początkowego dochody osiągane przez odwołującego za rok 1980 w kwocie
21.746 zł i 1983 r. w kwocie 2740 zł.
W ocenie Sądu Okręgowego należało uwzględnić również okres pracy odwołującego w Przedsiębiorstwie (...) w B.
od 01.07.1969 r. do 27.05.1970 r. na podstawie świadectwa pracy z dnia 21 marca 1973 r., w którym wpisane zostało
błędne nazwisko, a mianowicie T. A. zamiast T. A.. Sąd Okręgowy zwrócił uwagę, że w aktach osobowych (...) w M.
znajduje się świadectwo pracy ukończenia kursu murarz – tynkarz – cieśla z dnia 29 grudnia 1969 r. na nazwisko T.
A. urodzony (...) w M.. Ponadto w życiorysie odwołujący wskazał, że po ukończeniu kursu rozpoczął pracę w B. na
stanowisku murarz – tynkarz, gdzie pracował przez rok. Z treści świadectwa pracy z dnia 21 marca 1973 r. wynika, że
odwołujący pracował w Przedsiębiorstwie (...) w B. na stanowisku murarz – tynkarz – cieśla. Powyższe dokumenty
świadczą o tym, że w/w świadectwo pracy dotyczy odwołującego T. A., a tylko błędnie zostało wpisane nazwisko (...).
Potwierdzeniem jest ponadto prawidłowa data urodzenia.
Mając powyższe na uwadze Sąd Okręgowy na mocy art. 47714 § 2 k.p.c. odwołanie w tym zakresie uwzględnił.
Apelację od tego wyroku wywiódł organ rentowy, który zaskarżył go w części uwzględniającej odwołanie, co
do zaliczonego do ustalania podstawy wymiaru kapitału początkowego dochodu osiągniętego przez ubezpieczonego
w 1980 r. w kwocie 21.746 zł uzyskanego w (...) w M..
Organ rentowy zarzucił zaskarżonemu orzeczeniu:
1. naruszenie prawa materialnego tj.: przepisów art. 174 ust. 1 i 3 ustawy z dnia 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach
z FUS (Dz. U. Nr 162, poz.1118 z późn zm.) w związku z art. 15 tej ustawy poprzez przyjęcie przez Sąd, iż wnioskodawca
w roku 1980 z tytułu zatrudnienia w Spółdzielni Kółek Rolniczych w M. uzyskał wynagrodzenie w kwocie 21.746 zł.,
w sytuacji , gdyż dokumentacji zgromadzonej w aktach osobowych, w szczególności z umów o pracę z dnia 17.10.1980
r. oraz z 16.12.1980 r. wynika, że wynagrodzenie odwołującego było znacznie niższe;
2. naruszenie przepisów postępowania tj. art. 233 § 1 k.p.c. poprzez dokonanie ustaleń faktycznych sprzecznych z
treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego, polegających na ustaleniu, że w zaświadczeniu o zatrudnieniu i
wynagrodzeniu wystawionym przez Prywatną (...) wpisano prawidłową kwotę wynagrodzenia, w sytuacji gdy przeczy
temu zgromadzony w sprawie materiał dowodowy , w szczególności umowy o pracę z dnia 17.10.1980 r. i 16.12.1980 r.
Wskazując na powyższe apelacja wnosi o zmianę zaskarżonego wyroku w zaskarżonej części i oddalenie odwołania w
tym zakresie, ewentualnie o jego uchylenie w tym zakresie i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi
pierwszej instancji.
Sąd Apelacyjny zważył co następuje:
Apelacja jest częściowo zasadna.
Wprawdzie apelacja w pierwszej kolejności formułuje zarzut naruszenia prawa materialnego, to rozważania Sądu
Apelacyjnego należy zacząć od oceny zasadności podniesionego zarzutu procesowego. Przestrzeganie bowiem
przepisów prawa procesowego przez Sąd pierwszej instancji ma bowiem wpływ na prawidłowe ustalenie stanu
faktycznego. Nie bez znaczenia jest też to, że tylko prawidłowo ustalony stan faktyczny może stanowić podstawę do
oceny poprawności zastosowania prawa materialnego. Sąd Apelacyjny stoi wręcz na stanowisku, iż zarzut naruszenia
prawa materialnego w zasadzie można skutecznie podnosić jedynie wówczas, gdy nie kwestionuje się dokonanych
przez Sąd pierwszej instancji ustaleń faktycznych. Zarzut naruszenia prawa materialnego winien być bowiem
odnoszony do określonego stanu faktycznego - który skarżący akceptuje – a do którego to stanu faktycznego wadliwie
zastosowano prawo materialne. Naruszenie prawa materialnego jak wiadomo może nastąpić bądź poprzez jego
błędną wykładnię – czyli poprzez mylne rozumienie treści określonej normy prawnej, albo poprzez jego niewłaściwe
zastosowanie, czyli poprzez błędne uznanie, iż do danego ustalonego stanu faktycznego ma zastosowanie dany przepis
prawa materialnego, albo też odwrotnie, tzn. przepis, który winien mieć zastosowanie w danym stanie faktycznym
– nie został zastosowany (szerzej w tym zakresie por. postanowienie SN z 15.10.2001r. I CKN 102/99; wyrok SN z
05.10.2000r. II CKN 300/00; postanowienie SN z 28.05.1999 r. I CKN 267/99 Prok. i Pr. 1999/11-12/34 ; wyrok SN
z 19.01.1998 r. I CKN 424/97OSNC 1998/9/136, wyrok SN z dnia 26 marca 2004 r. IV CK 208/03 LEX nr 182074;
postanowienie SN z dnia 18 marca 2009 r. IV CSK 407/08 LEX nr 511007).
Podniesiony w apelacji zarzut procesowy obrazy art. 233 § 1 k.p.c. , iż ustalenie wynagrodzenia wnioskodawcy za 1980
r. nastąpiło z naruszeniem tego przepisu jest trafny. Zasada swobodnej oceny dowodów przez sąd orzekający wyrażona
w art. 233 §1 k.p.c. uprawnia sąd do oceny tychże dowodów według własnego przekonania ale musi on jednocześnie
dokonać wszechstronnego rozważenia zebranego materiału. Uprawnienie sądu do oceny dowodów według własnego
przekonania nie oznacza oczywiście dowolności w tej ocenie, bowiem poza sporem winno być, iż dokonując tej oceny
sąd nie może ignorować zasad logiki, osiągnięć nauki, doświadczenia czy też wyciągać wniosków nie wynikających
z materiału dowodowego. Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem art. 233 § 1 k.p.c. zawiera nakaz - nie doznający
wyjątku, aby wyrażona ocena w aspekcie wiarygodności dokonana była na podstawie wszechstronnego rozważenia
zebranego materiału w sprawie oraz uwzględnienie wszystkich dowodów przeprowadzonych w postępowaniu (por.
postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 18 lipca 2002 r. IV CKN 1256/00 lex nr 80267 ; wyrok SN z dnia 26 stycznia
2000 r. III CKN 562/98 (...); postanowienie SN dnia 23 stycznia 2002 r. II CKN 691/99 LEX nr 54339, Prok.i
Pr.-wkł. (...)). Zgodzić trzeba się ze skarżącym organem rentowym, iż materiał dowodowy zgromadzony w sprawie
oceniany zgodnie z art. 233 § 1 k.p.c. nie prowadzi do wniosku, iż wnioskodawca osiągnął z tytułu pracy w (...) w
M. w 1980 r. dochód w kwocie 21.746 zł, jak to wykazano w zaświadczeniu o zatrudnieniu i wynagrodzeniu z dnia
6 kwietnia 1998 r. wystawionym przez M. Agencję (...) (k 12 akt rentowych). Taki dochód nie ma potwierdzenia
w reszcie materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie dotyczącego tego okresu. Przede wszystkim należało
zauważyć, iż za rok 1980 brak jest karty wynagrodzeń, które zachowały się za natomiast rok 1981 i 1982 , a zatem
podstawą do wyliczenia wynagrodzenia wnioskodawcy, który nie przedstawił innych dowodów winny być dokumenty
zawarte w jego aktach osobowych, a w szczególności zapisy dotyczące tego okresu umów o pracę. Nie było w sprawie
spornym, iż wnioskodawca w (...) w M. nie pracował przez cały rok 1980 lecz dopiero od 17 października 1980 r.
na podstawie umowy o pracę z tegoż dnia, zawartej na okres do 15 grudnia 1980 r. oraz na podstawie umowy o
pracę z dnia 16 grudnia 1980 r. zawartej do końca roku 1980 r. ( obie umowy w aktach osobowych). Oznacza to,
iż w roku 1980 w (...) w M. wnioskodawca pracował w okresie od 17 października do 31 grudnia 1980 r., a zatem
około 2 i pół miesiąca. Przedmiotowe umowy w ocenie Sądu Apelacyjnego zawierają niezbędne dane, aby ustalić w
sposób uprawniony wynagrodzenia wnioskodawcy z tego okresu. I tak z umowy o pracę z dnia 17 października 1980 r.
wynika, iż wynagrodzenie miesięczne wnioskodawcy na podstawie tej umowy wnosić miało 3.648 zł ( w tym 3.100 zł
wynagrodzenie zasadnicze, 500 zł dodatek za czynności spedycyjne i 48 zł za prowadzenie pojazdu powyżej 3,5 tony).
Jego wynagrodzenie za miesiąc październik wynosiło zatem 15/31 tej kwoty, za miesiąc listopad wyniosło całą kwotę
3.648 zł, za miesiąc grudzień 15/31 tej kwoty – co daje łącznie kwotę 7.178,40 zł ( w tym 1.765,20 zł za październik
+ 3.648 zł za listopad + 1765,20 zł za grudzień do 15 grudnia 1980 r.). Na podstawie umowy z dnia 16 grudnia 1980
r. wynagrodzenie miesięczne wnioskodawcy wynosiło kwotę 3.948 zł ( w tym 3.400 zł wynagrodzenie zasadnicze,
500 zł dodatek za czynności spedycyjne i 48 zł za prowadzenie pojazdu powyżej 3,5 tony ) . Oznacza to , że za 16
dni grudnia 1980 r. wynagrodzenie to wyniosło kwotę 2.037,68 zł. ( 3.948 X 16/31). Łącznie zatem wynagrodzenie
wnioskodawcy w roku 1980 z tytułu zatrudnienia w (...) w M. w świetle umów o pracę potwierdzających istnienie
stosunku pracy wnioskodawcy od 17.10.1980 r do 31.12.1980 r. wyniosło 9.216,08 złotych (7.178,40 zł + 2.037,68
zł ). Powyżej przyjęte wynagrodzenie miesięczne nie wydaje się być kwestionowane przez organ rentowy , który w
apelacji również odwołuje się wyliczeń tego wynagrodzenia wynikającego z umów o pracę wyżej wskazanych. Taka
wysokość miesięcznego wynagrodzenia potwierdza pośrednio zachowana karta wynagrodzenia za rok 1981 r. gdzie za
miesiące II-V wskazano kwotę 3.400 zł jako wynagrodzenia zasadnicze i 500 zł jako dodatek.
Reasumując rozważania w niniejszej sprawie podniesiony zarzut obrazy prawa procesowego okazał się zasadny,
a materiał dowodowy oceniony wnikliwie i zgodnie z art. 233 §1 k.p.c. dawał podstawę do ustalania dochodu
wnioskodawcy za 1980 r. na niższym poziomie, niż uczynił to Sąd Okręgowy. Zbędnym jest odnoszenie się do zarzutu
obrazy prawa materialnego, bowiem jak to wcześniej wspomniano ocena zastosowania prawa materialnego ma sens
jedynie do konkretnych ustaleń faktycznych, do których je zastosowano, ustalenia te w zaskarżonej części zaś Sąd
Apelacyjny zmienił podzielając zasadność zarzutu procesowego.
W tym stanie rzeczy Sąd Apelacyjny na zasadzie art. 386 §1 k.p.c. orzekł jak na wstępie.