4. "Różne formy organizacji działania samorządu uczniowskiego"

fundacja civis polonus
www.civispolonus.org.pl www.samorzaduczniowski.org
Warsztat przeprowadzony w trakcie konferencji
Samorząd uczniowski jako doświdczenie aktywności obywatelskiej w szkole
24 października 2012, Ośrodek Rozwoju Edukacji, Al. Ujazdowskie 28 Warszawa
12 – 14.30
Różne formy organizacji działania samorząd uczniowskiego
Warsztat prowadzony przez Katarzynę Karwacką (Fundacja Civis Polonus)
Jeden z warsztatów skierowanych do uczestników konferencji poświęcony był zapoznaniu
zainteresowanych z różnorodnymi formami samorządu uczniowskiego w Wielkiej Brytanii i Polsce.
Tradycja partycypacji obywatelskiej w społecznościach szkolnych (poprzez tworzenie samorządu
uczniowskiego) w Wielkiej Brytanii jest niezwykle popularna i wielość jej skłania, aby poznawać te
formy i wykorzystawać je w polskiej praktyce. Porównując brytyjskie i polskie modele, zauważyć
można, że w przypadku rodzimych form samorządu uczniowskiego różnorodność jest o wiele
mniejsza.
Katarzyna Karwacka, koordynatorka projektu „Samorząd uczniowski jako doświadczenie aktywności
obywatelskiej w szkole” oraz prowadząca warsztat zaprezentowała uczestnikom cztery modele prac
samorządu występującego w przykładowych brytyjskich szkołach oraz w polskiej szkole.
Pierwszy z nich przedstawiał The Wroxham School, w której cała społeczność szkolna zaangażowana
była w działania samorządu. W niniejszym modelu nie ma hierarchicznego zarządu, brakuje
zwierzchników, a działania nakierowane są na jak największe uczestnictwo wszystkich uczniów.
Model angażuje dzieci od 6 roku życia, które na spotkaniach roboczych dzielą się swoją wiedzą i
przemyśleniami na równi z innymi członkami społeczności szkolnej (kadrą pedagogiczna i innymi
uczniami). Zdaniem uczestników warsztatu, powyższy model okazał się bardzo ciekawy, niemniej
jednak największą dyskusję wywołało uczestnictwo 6-latków w strukturach samorządu uczniowskiego
(warto jednak dodać, że w Wielkiej Brytanii szkołę podstawową zaczynają 5-latkowie-w szkołach typu
infant schools). Zwracano uwagę, że dzieci w tym wieku nie są dostatecznie rozwinięte i udział w tego
typu przedsięwzięciu może być dla nich negatywnym doświadczeniem.
Kolejny casus dotyczył samorządu uczniowskiego w Littre Head School. Głównym założeniem
działania tamtejszego samorządu jest praca uczniów i nauczycieli nad kilkoma projektami w ciągu
roku szkolnego. Projekty są podsumowywane w trakcie dyskusji panelowej zorganizowane na
zakończenie roku. Uczniowie są autorami badań rówieśników ze szkoły, ich potrzeb, pomysłów i
zainteresowań. W omawianym przypadku liderami są najstarsi uczniowie.
fundacja civis polonus
www.civispolonus.org.pl www.samorzaduczniowski.org
Uczestnicy warsztatu dostrzegli, że niniejszy casus ma bardzo integracyjny charakter- łączy uczniów w
przedsięwzięcia pozaszkolne i integruje całą społeczność uczniowską. Równie często zwracali uwagę
na fakt, iż młodzi są „badaczami”, co bez wątpienia nosi znamiona procesów deliberatywnych w
pracy samorządu uczniowskiego. Zapraszanie wszystkich uczniów- zdaniem uczestników warsztatu
prowadzonego przez Katarzynę Karwacką- jest mobilizujące, daje pole wypowiedzi i wzmaga
uczestnictwo w działaniach szkoły. Uczestnicy dostrzegali również wady takiego rozwiązaniapierwszą z nich było ich zdaniem brak możliwości finansowania takich działań w Polsce (duży budżet
na konferencję poza szkołą). Drugą - dyskryminowanie młodszych roczników na rzecz najstarszego
(jako lidera samorządu).
Trzecim przykładem był polski samorząd uczniowski, którego struktura oparta została o trójpodział
władzy. Podstawowymi organami samorządu były: parlament uczniowski, rada samorządów
klasowych, sąd uczniowski. Uczestnicy dostrzegali, że przykład jest bardzo interesujący, kieruje się
bardzo logicznymi i transparentnymi działaniami, niemniej jednak sądy uczniowskie budzić mogą
wiele zastrzeżeń. Do innych wad zaliczano rozbudowaną strukturę.
Ostatnim z analizowanych przykładów samorząd uczniowski z St. James Primary School. Samorząd
uczniowski w tej szkole działa w oparciu o dwa ciała: samorząd uczniowski i komitety. Dyskusje
odbywają się w klasach, natomiast przedstawiciele klas wchodzą do komitetów i tam prezentują
opinie wszystkich uczniów. Ciekawym doświadczeniem, wykorzystywanym w wielokulturowym
społeczeństwie Wielkiej Brytanii, jest tłumaczenie efektów pracy na języki narodowe uczniów.
Uczestnicy zauważali, że to bardzo dobre rozwiązania oparte na prostych zasadach, który ma
partycypacyjnych charakter. Jako wady wskazywali drugoplanową rolę całego samorządu na rzecz
komisji, w których pracują młodzi.
Uczestnicy poproszeni o podsumowanie prezentowanych modeli zwracali uwagę na fakt, że w
polskim szkolnictwie część zachodnich rozwiązań byłaby niemożliwa do wprowadzenia. Jako
ograniczenia wskazywali na brak środków finansowych samorządów uczniowskich, brak możliwości
prowadzenia zbiórek pieniężnych nawet na najmniejsze działania bez zezwolenia odpowiednich
służb.
2