PODSTAWY PRAWA ADMINISTRACYJNEGO

1
PODSTAWY PRAWA
ADMINISTRACYJNEGO
Mgr Ewelina Dudek
2
22.09.2013R. – 3 GODZ.
Zagadnienia - PROGRAM WYKŁADU:
•
•
•
•
•
Źródła prawa: powszechnie obowiązującego i
wewnętrznego (art. 87-94 Konstytucji ).
Charakterystyka podmiotów administracji o
kompetencjach prawotwórczych.
Podmioty administracji – realizacja kompetencji
legislacyjnych (organy adm. rządowej i
samorządowej, RCL, Rada Legislacyjna).
Procedura prawodawcza.
Ogłaszanie aktów normatywnych powszechnie
obowiązujących oraz aktów prawnych
administracji publicznej.
Nadzór nad aktami prawodawczymi administracji.
Sądowa kontrola prawotwórstwa organów
administracji
KONSTYTUCYJNE ŹRÓDŁA PRAWA
POWSZECHNIE OBOWIĄZUJĄCEGO
I WEWNĘTRZNEGO
3
KONSTYTUCJA RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ z dnia 2 kwietnia 1997 r. w
rozdziale III (art. od 87 do 94) określa źródła prawa:
• Art. 87.
1. Źródłami powszechnie obowiązującego prawa Rzeczypospolitej
Polskiej są: Konstytucja, ustawy, ratyfikowane umowy
międzynarodowe oraz rozporządzenia.
2. Źródłami powszechnie obowiązującego prawa Rzeczypospolitej
Polskiej są na obszarze działania organów, które je ustanowiły, akty
prawa miejscowego.
• Art. 88.
1. Warunkiem wejścia w życie ustaw, rozporządzeń oraz aktów prawa
miejscowego jest ich ogłoszenie.
2. Zasady i tryb ogłaszania aktów normatywnych określa ustawa.
3. Umowy międzynarodowe ratyfikowane za uprzednią zgodą
wyrażoną w ustawie są ogłaszane w trybie wymaganym dla ustaw.
Zasady ogłaszania innych umów międzynarodowych określa
ustawa.
4
• Art. 89.
1. Ratyfikacja przez Rzeczpospolitą Polską umowy międzynarodowej i jej
wypowiedzenie wymaga uprzedniej zgody wyrażonej w ustawie, jeżeli
umowa dotyczy:
1)
pokoju, sojuszy, układów politycznych lub układów wojskowych,
2)
wolności, praw lub obowiązków obywatelskich określonych w
Konstytucji,
3)
członkostwa Rzeczypospolitej Polskiej w organizacji
międzynarodowej,
4)
znacznego obciążenia państwa pod względem finansowym,
5)
spraw uregulowanych w ustawie lub w których Konstytucja
wymaga ustawy.
2. O zamiarze przedłożenia Prezydentowi Rzeczypospolitej do ratyfikacji
umów międzynarodowych, których ratyfikacja nie wymaga zgody
wyrażonej w ustawie, Prezes Rady Ministrów zawiadamia Sejm.
3. Zasady oraz tryb zawierania, ratyfikowania i wypowiadania umów
międzynarodowych określa ustawa.
5
• Art. 90.
1. Rzeczpospolita Polska może na podstawie umowy
międzynarodowej przekazać organizacji międzynarodowej
lub organowi międzynarodowemu kompetencje organów
władzy państwowej w niektórych sprawach.
2. Ustawa wyrażająca zgodę na ratyfikację umowy
międzynarodowej, o której mowa w ust. 1, jest uchwalana
przez Sejm większością 2/3 głosów w obecności co
najmniej połowy ustawowej liczby posłów oraz przez Senat
większością 2/3 głosów w obecności co najmniej połowy
ustawowej liczby senatorów.
3. Wyrażenie zgody na ratyfikację takiej umowy może być
uchwalone w referendum ogólnokrajowym zgodnie z
przepisem art. 125.
4. Uchwałę w sprawie wyboru trybu wyrażenia zgody na
ratyfikację podejmuje Sejm bezwzględną większością
głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby
posłów.
6
• Art. 91.
1. Ratyfikowana umowa międzynarodowa, po jej ogłoszeniu w Dzienniku
Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej, stanowi część krajowego porządku
prawnego i jest bezpośrednio stosowana, chyba że jej stosowanie jest
uzależnione od wydania ustawy.
2. Umowa międzynarodowa ratyfikowana za uprzednią zgodą wyrażoną
w ustawie ma pierwszeństwo przed ustawą, jeżeli ustawy tej nie da się
pogodzić z umową.
3. Jeżeli wynika to z ratyfikowanej przez Rzeczpospolitą Polską umowy
konstytuującej organizację międzynarodową, prawo przez nią
stanowione jest stosowane bezpośrednio, mając pierwszeństwo w
przypadku kolizji z ustawami.
• Art. 92.
1. Rozporządzenia są wydawane przez organy wskazane w Konstytucji,
na podstawie szczegółowego upoważnienia zawartego w ustawie i w
celu jej wykonania. Upoważnienie powinno określać organ właściwy
do wydania rozporządzenia i zakres spraw przekazanych do
uregulowania oraz wytyczne dotyczące treści aktu.
2. Organ upoważniony do wydania rozporządzenia nie może przekazać
swoich kompetencji, o których mowa w ust. 1, innemu organowi.
7
• Art. 93.
1. Uchwały Rady Ministrów oraz zarządzenia Prezesa Rady
Ministrów i ministrów mają charakter wewnętrzny i
obowiązują tylko jednostki organizacyjnie podległe
organowi wydającemu te akty.
2. Zarządzenia są wydawane tylko na podstawie ustawy. Nie
mogą one stanowić podstawy decyzji wobec obywateli,
osób prawnych oraz innych podmiotów.
3. Uchwały i zarządzenia podlegają kontroli co do ich
zgodności z powszechnie obowiązującym prawem.
• Art. 94.
Organy samorządu terytorialnego oraz terenowe organy
administracji rządowej, na podstawie i w granicach
upoważnień zawartych w ustawie, ustanawiają akty prawa
miejscowego obowiązujące na obszarze działania tych
organów. Zasady i tryb wydawania aktów prawa
miejscowego określa ustawa.
8
CHARAKTERYSTYKA PODMIOTÓW
ADMINISTRACJI O KOMPETENCJACH
PRAWOTWÓRCZYCH
Podmioty te można podzielić ze względu na
ich siłę prawotwórczą na: władcze i
doradcze.
• Podmioty władcze to: Rada Ministrów,
Prezes RM, poszczególni ministrowie,
terenowe orany administracji rządowej,
organy samorządu terytorialnego.
• Podmioty doradcze to: Rada Legislacyjna,
Rządowe Centrum Legislacji, Zespół do
spraw Jakości Regulacji Prawnych.
9
Art. 146 Konstytucji RP stanowi, że :
RADA MINISTRÓW
1. Rada Ministrów prowadzi politykę wewnętrzną i zagraniczną
Rzeczypospolitej Polskiej.
2. Do Rady Ministrów należą sprawy polityki państwa nie zastrzeżone dla
innych organów państwowych i samorządu terytorialnego.
3. Rada Ministrów kieruje administracją rządową.
4. W zakresie i na zasadach określonych w Konstytucji i ustawach Rada
Ministrów w szczególności:
1)
zapewnia wykonanie ustaw,
2)
wydaje rozporządzenia,
3)
koordynuje i kontroluje prace organów administracji rządowej,
4)
chroni interesy Skarbu Państwa,
5)
uchwala projekt budżetu państwa,
6)
kieruje wykonaniem budżetu państwa oraz uchwala zamknięcie
rachunków państwowych i sprawozdanie z wykonania budżetu,
7)
zapewnia bezpieczeństwo wewnętrzne państwa oraz porządek
publiczny,
8)
zapewnia bezpieczeństwo zewnętrzne państwa,
10
9)
sprawuje ogólne kierownictwo w dziedzinie stosunków z
innymi państwami i organizacjami międzynarodowymi,
10) zawiera umowy międzynarodowe wymagające ratyfikacji
oraz zatwierdza i wypowiada inne umowy międzynarodowe,
11) sprawuje ogólne kierownictwo w dziedzinie obronności kraju
oraz określa corocznie liczbę obywateli powoływanych do czynnej
służby wojskowej,
12) określa organizację i tryb swojej pracy.
Art. 147 Konstytucji RP stanowi, że :
1. Rada Ministrów składa się z Prezesa Rady Ministrów i ministrów.
2. W skład Rady Ministrów mogą być powoływani wiceprezesi Rady
Ministrów.
3. Prezes i wiceprezes Rady Ministrów mogą pełnić także funkcję
ministra.
4. W skład Rady Ministrów mogą być ponadto powoływani
przewodniczący określonych w ustawach komitetów.
Zadania, kompetencje i organizację RM zawiera USTAWA z dnia 8
sierpnia 1996 r. o Radzie Ministrów (Dz.U. z 2003 r., nr 24, poz. 199
j.t.) oraz UCHWAŁA Nr 49 RADY MINISTRÓW z dnia 19 marca 2002 r.
Regulamin pracy Rady Ministrów (M.P. z 2002 r., nr 13, poz. 221)
11
PREZES RADY MINISTRÓW
Art. 148 Konstytucji RP stanowi, że :
Prezes Rady Ministrów:
1)
reprezentuje Radę Ministrów,
2)
kieruje pracami Rady Ministrów,
3)
wydaje rozporządzenia,
4)
zapewnia wykonywanie polityki Rady Ministrów i określa
sposoby jej wykonywania,
5)
koordynuje i kontroluje pracę członków Rady Ministrów,
6)
sprawuje nadzór nad samorządem terytorialnym w
granicach i formach określonych w Konstytucji i ustawach,
7)
jest zwierzchnikiem służbowym pracowników
administracji rządowej.
MINISTROWIE I WOJEWODA
12
Art. 149 Konstytucji RP stanowi, że :
1. Ministrowie kierują określonymi działami administracji rządowej
lub wypełniają zadania wyznaczone im przez Prezesa Rady
Ministrów. Zakres działania ministra kierującego działem
administracji rządowej określają ustawy.
2. Minister kierujący działem administracji rządowej wydaje
rozporządzenia. Rada Ministrów, na wniosek Prezesa Rady
Ministrów, może uchylić rozporządzenie lub zarządzenie ministra.
3. Do przewodniczącego komitetu, o którym mowa w art. 147 ust.
4, stosuje się odpowiednio przepisy odnoszące się do ministra
kierującego działem administracji rządowej.
Art. 152 Konstytucji RP stanowi, że :
1. Przedstawicielem Rady Ministrów w województwie jest
wojewoda.
2. Tryb powoływania i odwoływania oraz zakres działania
wojewodów określa ustawa (z 2009.01.23 o Wojewodzie i
administracji rządowej w województwie).
SAMORZĄD TERYTORIALNY
13
Art. od 163 do 166 Konstytucji RP stanową, że :
• Samorząd terytorialny wykonuje zadania publiczne nie zastrzeżone
przez Konstytucję lub ustawy dla organów innych władz publicznych.
• 1. Podstawową jednostką samorządu terytorialnego jest gmina.
2. Inne jednostki samorządu regionalnego albo lokalnego (Powiat) i
regionalnego (Województwo samorządowe) określa ustawa.
3. Gmina wykonuje wszystkie zadania samorządu terytorialnego nie
zastrzeżone dla innych jednostek samorządu terytorialnego.
• 1. Jednostki samorządu terytorialnego mają osobowość prawną.
Przysługują im prawo własności i inne prawa majątkowe.
2. Samodzielność jednostek samorządu terytorialnego podlega
ochronie sądowej.
• 1. Zadania publiczne służące zaspokajaniu potrzeb wspólnoty
samorządowej są wykonywane przez jednostkę samorządu
terytorialnego jako zadania własne.
2. Jeżeli wynika to z uzasadnionych potrzeb państwa, ustawa może
zlecić jednostkom samorządu terytorialnego wykonywanie innych
zadań publicznych. Ustawa określa tryb przekazywania i sposób
wykonywania zadań zleconych.
3. Spory kompetencyjne między organami samorządu terytorialnego i
administracji rządowej rozstrzygają sądy administracyjne.
14
USTAWY SAMORZĄDOWE
• USTAWA z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym
(Dz.U. z 2001 r., nr 142, poz. 1591 j.t.),
• USTAWA z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie
powiatowym (Dz.U. z 2001 r., nr 142, poz. 1592 j.t.),
• USTAWA z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie
województwa (Dz.U. z 2001 r., nr 142, poz. 1590 j.t.).
15
• Jako przykład organizacji i funkcjonowania organów j.s.t.
w zakresie legislacji administracyjnej posłuży gmina.
Organami gminy są: 1) rada gminy, 2)
wójt (burmistrz,
prezydent miasta).
Akty prawa miejscowego stanowionego przez gminę.
Art. 40 ustawy o samorządzie gminnym:
1. Na podstawie upoważnień ustawowych gminie
przysługuje prawo stanowienia aktów prawa miejscowego
obowiązujących na obszarze gminy.
2. Na podstawie niniejszej ustawy organy gminy mogą
wydawać akty prawa miejscowego w zakresie:
1) wewnętrznego ustroju gminy oraz jednostek
pomocniczych,
2) organizacji urzędów i instytucji gminnych,
3) zasad zarządu mieniem gminy,
4) zasad i trybu korzystania z gminnych obiektów i
urządzeń użyteczności publicznej.
16
3. W zakresie nieuregulowanym w odrębnych ustawach lub
innych przepisach powszechnie obowiązujących rada
gminy może wydawać przepisy porządkowe, jeżeli jest to
niezbędne dla ochrony życia lub zdrowia obywateli oraz
dla zapewnienia porządku, spokoju i bezpieczeństwa
publicznego.
4. Przepisy porządkowe, o których mowa w ust. 3, mogą
przewidywać za ich naruszanie karę grzywny wymierzaną
w trybie i na zasadach określonych w prawie o
wykroczeniach.
Art. 41 ustawy o samorządzie gminnym:
1. Akty prawa miejscowego ustanawia rada gminy w formie
uchwały.
2. W przypadku niecierpiącym zwłoki przepisy porządkowe
może wydać wójt, w formie zarządzenia.
3. Zarządzenie, o którym mowa w ust. 2, podlega
zatwierdzeniu na najbliższej sesji rady gminy. Traci ono moc
w razie odmowy zatwierdzenia bądź nieprzedstawienia do
zatwierdzenia na najbliższej sesji rady.
17
4. W razie nieprzedstawienia do zatwierdzenia lub
odmowy zatwierdzenia zarządzenia rada gminy określa
termin utraty jego mocy obowiązującej.
5. Wójt przesyła przepisy porządkowe do wiadomości
wójtom sąsiednich gmin i staroście powiatu, w którym
leży gmina, następnego dnia po ich ustanowieniu.
Art. 42 ustawy o samorządzie gminnym:
Zasady i tryb ogłaszania aktów prawa miejscowego
określa ustawa z dnia 20 lipca 2000 r. o ogłaszaniu
aktów normatywnych i niektórych innych aktów
prawnych (Dz. U. Nr 62, poz. 718 i z 2001 r. Nr 46, poz.
499).
18
• Prawo miejscowe, podobnie jak inne
źródła powszechnie obowiązującego
prawa, podlega rygorom proceduralnym,
określającymi zasady i tryb postępowania
w procesie stanowienia prawa.
Poszczególne etapy stanowienia prawa
miejscowego przez organy samorządu
terytorialnego determinowane są
przepisami wyższego rzędu oraz lokalną
specyfiką funkcjonowania i organizacji
poszczególnej jednostki samorządowej.
RADA LEGISLACYJNA
19
Art. 14. USTAWY z dnia 8 sierpnia 1996 r. o Radzie Ministrów stanowi,
że :
1. Przy Prezesie Rady Ministrów działa Rada Legislacyjna – jako
Organ wewnętrzny Rady Ministrów.
2. Prezes Rady Ministrów powołuje członków Rady Legislacyjnej.
3. Prezes Rady Ministrów określa, w drodze rozporządzenia, zadania
oraz szczegółowe zasady i tryb funkcjonowania Rady
Legislacyjnej.
4. Prezes Rady Ministrów po zasięgnięciu opinii Rady Legislacyjnej
ustala, w drodze rozporządzenia zasady techniki prawodawczej;
5. Prezes Rady Ministrów wydając rozporządzenie, o którym mowa
w ust. 4 pkt 1, określi w szczególności elementy metodyki
przygotowania i sposób redagowania projektów ustaw i
rozporządzeń oraz innych normatywnych aktów prawnych, a
także warunki, jakim powinny odpowiadać uzasadnienia
projektów normatywnych aktów prawnych, jak również reguły
przeprowadzania zmian w systemie prawa. Stosowanie zasad
techniki prawodawczej powinno zapewnić w szczególności
spójność i kompletność systemu prawa oraz przejrzystość tekstów
normatywnych aktów prawnych, z uwzględnieniem dorobku
nauki i doświadczeń praktyki.
20
ROZPORZĄDZENIE PREZESA RADY MINISTRÓW
z dnia 23 lutego 1998 r. w sprawie zadań Rady Legislacyjnej
oraz szczegółowych zasad i trybu jej funkcjonowania.
§ 1. Rada Legislacyjna, działająca przy Prezesie Rady Ministrów,
zwana dalej "Radą", jest organem opiniodawczo-doradczym
Rady Ministrów i Prezesa Rady Ministrów w sprawach
stanowienia prawa i oceny jego stanu w określonych
dziedzinach.
§ 2. Zadania określone w § 1 Rada wykonuje przez:
1)
dokonywanie okresowych ocen stanu prawa w
określonych dziedzinach, z uwzględnieniem wymogu
dostosowywania do norm konstytucyjnych oraz stopnia
harmonizacji prawa polskiego z wymogami prawa Wspólnot
Europejskich,
2)
opiniowanie projektów ustaw opracowywanych z
inicjatywy Rządu i założeń do projektów ustaw o szczególnej
doniosłości społecznej, ekonomicznej lub prawnej, a także
projektów podstawowych aktów wykonawczych,
21
3)opiniowanie projektów o szczególnej doniosłości,
opracowywanych z inicjatywy posłów, Senatu lub Prezydenta
Rzeczypospolitej Polskiej, skierowanych w celu zajęcia
stanowiska przez Rząd lub opiniowanie stanowiska Rządu o tych
projektach,
4) formułowanie propozycji i wyrażanie opinii dotyczących metod
i sposobów rozwiązywania problemów związanych ze
stosowaniem Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, a zwłaszcza
dostosowywania prawa do wymogów konstytucyjnych,
4a) formułowanie propozycji i wyrażanie opinii dotyczących
metod i sposobów wdrażania prawa Unii Europejskiej,
5) opiniowanie projektów programu prac legislacyjnych Rządu
oraz harmonogramu realizacyjnego tego programu,
6)formułowanie opinii i wniosków w podstawowych sprawach
związanych z procesem stanowienia prawa,
7)ocenę stosowania niektórych ustaw w celu oceny skuteczności
przyjętych rozwiązań prawnych.
22
§ 3. 1. Rada wykonuje zadania z własnej inicjatywy lub na
wniosek Prezesa Rady Ministrów, przewodniczącego
stałego komitetu Rady Ministrów, Szefa Kancelarii Prezesa
Rady Ministrów, Prezesa Rządowego Centrum Legislacji lub
Sekretarza Rady Ministrów.
2. Rozpatrywanie spraw następuje w terminach wskazanych
przez kierujących te sprawy do Rady, z uwzględnieniem
zasad określonych w regulaminie pracy Rady Ministrów.
§ 6. 1. Organami Rady są przewodniczący Rady i prezydium
Rady (…).
§ 12. Opinie lub wnioski Rady są przedstawiane Prezesowi
Rady Ministrów niezwłocznie po ich uchwaleniu. Odpisy
opinii, ocen i wniosków doręcza się przewodniczącemu
stałego komitetu Rady Ministrów, Szefowi Kancelarii
Prezesa Rady Ministrów, właściwym ministrom i
kierownikom urzędów centralnych, Sekretarzowi Rady
Ministrów, a także Prezesowi Rządowego Centrum
Legislacji.
RZĄDOWE CENTRUM LEGISLACJI
23
Art. od 14a do 14 i USTAWY z dnia 8 sierpnia 1996 r. o Radzie
Ministrów stanowią, że :
Art. 14a. Przy Prezesie Rady Ministrów działa Rządowe Centrum Legislacji
jako państwowa jednostka organizacyjna podległa Prezesowi Rady
Ministrów – będąc organem wewnętrznym Rady Ministrów.
Art. 14b. Rządowe Centrum Legislacji, zwane dalej "Centrum", zapewnia
koordynację działalności legislacyjnej Rady Ministrów, Prezesa Rady
Ministrów i innych organów administracji rządowej.
Art. 14c. Centrum zapewnia obsługę prawną Rady Ministrów poprzez:
1)
opracowywanie rządowych projektów ustaw na zasadach i w
trybie określonych w regulaminie pracy Rady Ministrów, chyba że na
podstawie odrębnych przepisów opracowywanie określonych
rodzajów projektów ustaw należy do właściwości innych podmiotów;
2)
opracowywanie stanowisk prawno-legislacyjnych do rządowych
projektów aktów prawnych innych niż określone w pkt 1 oraz do
projektów założeń projektów ustaw;
3)
opracowywanie pod względem legislacyjnym rządowych
projektów aktów prawnych innych niż określone w pkt 1, skierowanych
do rozpatrzenia przez Radę Ministrów, w tym poprzez ich ocenę pod
względem prawnym i redakcyjnym przez Komisję Prawniczą
prowadzoną przez Centrum;
24
4)
analizowanie orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego, Sądu
Najwyższego i Naczelnego Sądu Administracyjnego, a także Trybunału
Sprawiedliwości Wspólnot Europejskich i Sądu Pierwszej Instancji w
szczególności w zakresie wpływu na polski system prawa;
5)
koordynowanie pod względem prawnym i formalnym przebiegu
uzgodnień rządowych projektów aktów prawnych;
6)
redagowanie i udostępnianie, na zasadach i w trybie
określonych w odrębnych przepisach, Dziennika Ustaw
Rzeczypospolitej Polskiej oraz Dziennika Urzędowego Rzeczypospolitej
Polskiej "Monitor Polski";
7)
współdziałanie z ministrem właściwym do spraw członkostwa
Rzeczypospolitej Polskiej w Unii Europejskiej w sprawie dostosowania
prawa polskiego do prawa Unii Europejskiej i jego wykonywania;
8)
współdziałanie z Radą Legislacyjną w zakresie opiniowania
rządowych projektów aktów normatywnych pod względem ich
zgodności z Konstytucją Rzeczypospolitej Polskiej oraz spójności z
polskim systemem prawa;
9)
monitorowanie wydawania przez organy administracji rządowej
przepisów wykonawczych do ustaw;
10) wykonywanie innych zadań określonych w odrębnych przepisach
lub wskazanych przez Prezesa Rady Ministrów.
25
Art. 14e. 1. Centrum kieruje Prezes Centrum przy pomocy
wiceprezesów Centrum oraz dyrektorów komórek
organizacyjnych Centrum.
2. Prezesa Centrum powołuje Prezes Rady Ministrów, spośród osób
wyłonionych w drodze otwartego i konkurencyjnego naboru.
Prezes Rady Ministrów odwołuje Prezesa Centrum.
2a. Stanowisko Prezesa Centrum może zajmować osoba, która:
1)
ukończyła wyższe studia prawnicze w Rzeczypospolitej
Polskiej i uzyskała tytuł magistra;
2)
jest obywatelem polskim;
3)
korzysta z pełni praw publicznych;
4)
nie była skazana prawomocnym wyrokiem za umyślne
przestępstwo lub umyślne przestępstwo skarbowe;
5)
posiada kompetencje kierownicze;
6)
posiada co najmniej 6-letni staż pracy, w tym co najmniej
3-letni staż pracy na stanowisku kierowniczym;
26
7)posiada wiedzę z zakresu spraw należących do właściwości Centrum.
2b. Informację o naborze na stanowisko Prezesa Centrum ogłasza się przez
umieszczenie ogłoszenia w miejscu powszechnie dostępnym w siedzibie
Centrum oraz w Biuletynie Informacji Publicznej Centrum i Biuletynie Informacji
Publicznej Kancelarii Prezesa Rady Ministrów. Ogłoszenie powinno zawierać:
1)nazwę i adres Centrum;
2)określenie stanowiska;
3)wymagania związane ze stanowiskiem wynikające z przepisów prawa;
4)zakres zadań wykonywanych na stanowisku;
5)wskazanie wymaganych dokumentów;
6)termin i miejsce składania dokumentów;
7)informację o sposobach oceny kandydatów.
2c. Termin, o którym mowa w ust. 2b pkt 6, nie może być krótszy niż 10 dni od
dnia opublikowania ogłoszenia w Biuletynie Informacji Publicznej Kancelarii
Prezesa Rady Ministrów.
2d. Nabór na stanowisko Prezesa Centrum przeprowadza zespół, powołany
przez Szefa Kancelarii Prezesa Rady Ministrów z upoważnienia Prezesa Rady
Ministrów, liczący co najmniej 3 osoby, których wiedza i doświadczenie dają
rękojmię wyłonienia najlepszych kandydatów. W toku naboru ocenia się
doświadczenie zawodowe kandydata, wiedzę niezbędną do wykonywania
zadań na stanowisku, na które jest przeprowadzany nabór, oraz kompetencje
kierownicze.
27
2e. Ocena wiedzy i kompetencji kierowniczych, o których mowa w ust.
2d, może być dokonana na zlecenie zespołu przez osobę niebędącą
członkiem zespołu, która posiada odpowiednie kwalifikacje do
dokonania tej oceny.
2f. Członek zespołu oraz osoba, o której mowa w ust. 2e, mają
obowiązek zachowania w tajemnicy informacji dotyczących osób
ubiegających się o stanowisko, uzyskanych w trakcie naboru.
2g. W toku naboru zespół wyłania nie więcej niż 3 kandydatów, których
przedstawia Szefowi Kancelarii Prezesa Rady Ministrów.
2h. Z przeprowadzonego naboru zespół sporządza protokół zawierający:
1)
nazwę i adres Centrum;
2)
określenie stanowiska, na które był prowadzony nabór, oraz
liczbę kandydatów;
3)
imiona, nazwiska i adresy nie więcej niż 3 najlepszych
kandydatów uszeregowanych według poziomu spełniania przez nich
wymagań określonych w ogłoszeniu o naborze;
4)
informację o zastosowanych metodach i technikach naboru;
5)
uzasadnienie dokonanego wyboru albo powody niewyłonienia
kandydata;
6)
skład zespołu.
28
2i. Wynik naboru ogłasza się niezwłocznie przez umieszczenie informacji w
Biuletynie Informacji Publicznej Centrum i Biuletynie Informacji Publicznej
Kancelarii Prezesa Rady Ministrów. Informacja o wyniku naboru zawiera:
1)nazwę i adres Centrum;
2)określenie stanowiska, na które był prowadzony nabór;
3)imiona, nazwiska wybranych kandydatów oraz ich miejsca zamieszkania
w rozumieniu przepisów Kodeksu cywilnego albo informację o
niewyłonieniu kandydata.
2j. Umieszczenie w Biuletynie Informacji Publicznej Kancelarii Prezesa Rady
Ministrów ogłoszenia o naborze oraz o wyniku tego naboru jest
bezpłatne.",
3. Prezes Centrum wykonuje czynności ze stosunku pracy wobec osób
zatrudnionych w Centrum oraz inne czynności przewidziane w
obowiązujących ustawach dla kierownika urzędu.
4. Wiceprezesów Centrum powołuje Prezes Rady Ministrów, spośród osób
wyłonionych w drodze otwartego i konkurencyjnego naboru, na wniosek
Prezesa Centrum. Prezes Rady Ministrów odwołuje wiceprezesów
Centrum.
5. Zespół przeprowadzający nabór na stanowiska, o których mowa w ust. 4,
powołuje Prezes Centrum.
6. Do sposobu przeprowadzania naboru na stanowiska, o których mowa w
ust. 4, stosuje się odpowiednio ust. 2a-2j
29
Art. 14g. 1. Wymagania kwalifikacyjne dotyczące legislatorów określają
odrębne przepisy.
2. Prezes Rady Ministrów określa, w drodze rozporządzenia, zasady
wynagradzania oraz wymagania kwalifikacyjne pracowników
Centrum, z uwzględnieniem ust. 1.
Art. 14h. 1. Centrum prowadzi gospodarkę finansową na zasadach
określonych w przepisach o finansach publicznych dla jednostek
budżetowych.
2. Prezes Centrum dysponuje środkami budżetu państwa
przeznaczonymi na finansowanie Centrum.
Art. 14i. 1. Prezes Rady Ministrów, w drodze zarządzenia, nadaje Centrum
statut, w którym określa jego organizację wewnętrzną.
2. Prezes Centrum nadaje Centrum regulamin organizacyjny, który
określa zakres zadań i tryb pracy jego komórek organizacyjnych.
3. Prezes Centrum może tworzyć i znosić stałe lub doraźne komisje oraz
rady i zespoły opiniodawcze lub doradcze w sprawach należących do
zakresu działania Centrum, określając ich nazwę, cel utworzenia,
zakres zadań, skład i tryb pracy.
30
STATUT RZĄDOWEGO CENTRUM LEGISLACJI
§ 1. Rządowe Centrum Legislacji, zwane dalej "Centrum", jest
państwową jednostką organizacyjną, zapewniającą
koordynację działalności legislacyjnej Rady Ministrów,
Prezesa Rady Ministrów i innych organów administracji
rządowej.
§ 2. 1. Centrum kieruje Prezes Centrum przy pomocy
wiceprezesów Centrum oraz dyrektorów komórek
organizacyjnych wymienionych w § 4.
2. Prezes Centrum ustala zakres czynności osób wymienionych
w ust. 1.
3. Prezes Centrum może upoważnić osoby, o których mowa w
ust. 1, a także innych pracowników Centrum, do
prowadzenia spraw w jego imieniu w ustalonym zakresie (…)
ZESPÓŁ DO SPRAW JAKOŚCI
REGULACJI PRAWNYCH
31
• ZARZĄDZENIE Nr 70 PREZESA RADY MINISTRÓW z dnia 28 lipca 2005 r. w
sprawie Zespołu do Spraw Jakości Regulacji Prawnych (M.P.05.46.633)
stanowi, że Zespół jest organem opiniodawczo-doradczym Prezesa
Rady Ministrów.
• Do zadań Zespołu należy:
1)
opracowywanie projektów stanowisk Rządu Rzeczypospolitej
Polskiej prezentowanych w instytucjach Unii Europejskiej w sprawach
dotyczących reformy regulacji oraz przygotowywanie w tych
sprawach projektów wniosków i propozycji zgłaszanych przez Rząd
Rzeczypospolitej Polskiej;
2)
podejmowanie działań zmierzających do adaptacji do porządku
prawnego Rzeczypospolitej Polskiej najlepszych doświadczeń w
zakresie reformy regulacji wypracowanych w instytucjach Unii
Europejskiej bądź w poszczególnych krajach członkowskich Unii
Europejskiej;
3)
podejmowanie działań związanych z upraszczaniem prawa Unii
Europejskiej i prawa krajowego pod względem eliminowania
zbędnych barier i procedur administracyjnych dla podmiotów;
32
4)współpraca z Organizacją Współpracy Gospodarczej i Rozwoju
(OECD) w zakresie reformy regulacji;
5)wykonywanie analiz obowiązujących i projektowanych aktów
prawnych pod względem ich przejrzystości, stosowania i
skuteczności, a także równego traktowania podmiotów;
6)opracowywanie propozycji działań organów administracji
rządowej w zakresie ustaleń wynikających z analiz, o których
mowa w pkt 5;
7)opracowywanie propozycji działań w celu wzmocnienia
systemu oceny skutków regulacji (OSR);
8)udostępnianie informacji oraz rozpowszechnianie wiedzy, w tym
przez internet, o metodach i sposobach dokonywania oceny
skutków regulacji w oparciu o wzorce wypracowane w Unii
Europejskiej oraz OECD;
9)rozpatrywanie innych spraw związanych z jakością regulacji
prawnych zleconych przez Radę Ministrów lub Prezesa Rady
Ministrów.
PUBLIKACJA PRAWA
33
• Zgodnie z zasadą ignorantia iuris nocet, znajomość norm
prawnych jest warunkiem koniecznym skutecznego
oddziaływania tych norm na zachowania adresatów.
Wiadomości o prawie zainteresowani uzyskują z rozmaitych
źródeł: z oficjalnych publikatorów, ze środków masowego
przekazu, korzystając z fachowej pomocy prawnej, a także
przez kontakty z organami państwa i uczestnikami spraw
już załatwionych.
• Wśród form informacji o prawie najważniejszą pozycję
zajmuje jego ogłaszanie. Ogłoszenie prawa rozumiane jest
jako oficjalne podanie w obowiązującej formie prawnej,
do wiadomości publicznej, informacji o ustanowieniu i
treści aktu prawodawczego, w sposób dopuszczony w
aktach normatywnych regulujących ogłoszenie a także,
jak ma to miejsce w stosunku do przepisów porządkowych,
w drodze obwieszczenia i zarazem w sposób zwyczajowo
przyjęty na danym terenie lub w środkach masowego
przekazu.
34
• W Konstytucji RP z dnia 2 kwietnia 1997 r., w art. 88 ust. 1
ustrojodawca podał, że „warunkiem wejścia w życie ustaw,
rozporządzeń oraz aktów prawa miejscowego jest ich
ogłoszenie”. Trybunał Konstytucyjny w uzasadnieniu prawnym
do wyroku z 20 grudnia 1999 r. (sygn.akt K.4/99), odnosząc się
do powyższej regulacji, nadał inspirujący sens słowu
„ogłoszenie”. Ujął go szerzej, nie tylko jako konwencjonalna
czynność zamieszczenia treści aktu normatywnego w
urzędowym publikatorze.
Podał w nim m.in. że: … konieczne jest nie tylko wydanie
danego numeru Dziennika Ustaw, ale także jego
udostępnienie, a więc przynajmniej skierowanie go do
rozpowszechniania.
• Publikacja jest pojęciem węższym od terminu „ogłoszenie
aktu normatywnego”, jest bowiem jego szczególną postacią,
gdyż akt jest zamieszczany w specjalnie do tego celu
stworzonym dzienniku publikacyjnym, zachowując stosowny
tryb publikacji oraz w ramach kompetencji upoważnionych
lub zobowiązanych do tego organów.
35
• Zasady i tryb ogłaszania aktów normatywnych określa Ustawa o
ogłaszaniu aktów normatywnych i niektórych innych aktów prawnych z
20 lipca 2000 r. (Dz. U. z 2010 r., Nr 17, poz. 95 j.t.).
Art. 2. 1. ww. ustawy stanowi, że: Ogłoszenie aktu normatywnego w
dzienniku urzędowym jest obowiązkowe.
2. Odrębna ustawa może wyłączyć obowiązek ogłoszenia aktu
normatywnego niezawierającego przepisów powszechnie
obowiązujących.
Art. 3. Akty normatywne ogłasza się niezwłocznie.
Art. 4. 1. Akty normatywne, zawierające przepisy powszechnie
obowiązujące, ogłaszane w dziennikach urzędowych wchodzą w życie
po upływie czternastu dni od dnia ich ogłoszenia, chyba że dany akt
normatywny określi termin dłuższy. (vacatio legis)
2. W uzasadnionych przypadkach akty normatywne, z zastrzeżeniem ust. 3,
mogą wchodzić w życie w terminie krótszym niż czternaście dni, a jeżeli
ważny interes państwa wymaga natychmiastowego wejścia w życie aktu
normatywnego i zasady demokratycznego państwa prawnego nie stoją
temu na przeszkodzie, dniem wejścia w życie może być dzień ogłoszenia
tego aktu w dzienniku urzędowym.
3. Przepisy porządkowe wchodzą w życie po upływie trzech dni od dnia ich
ogłoszenia. W uzasadnionych przypadkach przepisy porządkowe mogą
wchodzić w życie w terminie krótszym niż trzy dni, (…).
36
• Dziennikami urzędowymi w rozumieniu
ustawy są: Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej
Polskiej, Dziennik Urzędowy Rzeczypospolitej
Polskiej "Monitor Polski", Dziennik Urzędowy
Rzeczypospolitej Polskiej "Monitor Polski B",
dzienniki urzędowe ministrów kierujących
działami administracji rządowej, dzienniki
urzędowe urzędów centralnych oraz
wojewódzkie dzienniki urzędowe.
37
W Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej, zwanym dalej
"Dziennikiem Ustaw", ogłasza się:
1)
Konstytucję;
2)
ustawy;
3)
rozporządzenia z mocą ustawy wydane przez Prezydenta
Rzeczypospolitej Polskiej;
4)
rozporządzenia wydane przez Prezydenta Rzeczypospolitej
Polskiej, Radę Ministrów, Prezesa Rady Ministrów, ministrów
kierujących działami administracji rządowej, przewodniczących
określonych w ustawach komitetów, będących członkami Rady
Ministrów, oraz Krajową Radę Radiofonii i Telewizji;
5)
teksty jednolite aktów określonych w pkt 1-4;
6)
orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego dotyczące aktów
normatywnych ogłoszonych w Dzienniku Ustaw;
7)
uchwały Rady Ministrów uchylające rozporządzenie
ministra.
38
2. W Dzienniku Ustaw ogłasza się również akty prawne dotyczące:
1) stanu wojny i zawarcia pokoju;
2) referendum zatwierdzającego zmianę Konstytucji i referendum
ogólnokrajowego;
2a) skrócenia kadencji Sejmu;
3) wyborów do Sejmu i Senatu;
4) wyborów Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej;
5) powszechnej lub częściowej mobilizacji i użycia Sił Zbrojnych do
obrony Rzeczypospolitej Polskiej;
6) stanu wojennego;
7) stanu wyjątkowego;
8) stanu klęski żywiołowej;
9) stwierdzenia ważności wyboru Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej,
wyborów do Sejmu i Senatu oraz ważności referendum
zatwierdzającego zmianę Konstytucji i referendum
ogólnokrajowego.
3. W Dzienniku Ustaw ogłasza się ponadto inne akty prawne, jeżeli
odrębne ustawy tak stanowią.
39
W Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej "Monitor Polski", zwanym dalej
"Monitorem Polskim", ogłasza się:
1)zarządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej wydane na podstawie
ustawy;
2)uchwały Rady Ministrów i zarządzenia Prezesa Rady Ministrów, wydane na
podstawie ustawy;
3)teksty jednolite aktów określonych w pkt 1 i 2;
4)orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego dotyczące aktów normatywnych
ogłoszonych w Monitorze Polskim lub aktów normatywnych, które nie były
ogłoszone.
W Monitorze Polskim ogłasza się również:
1)uchwały Zgromadzenia Narodowego dotyczące:
a)regulaminu Zgromadzenia Narodowego,
b)uznania trwałej niezdolności Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej do sprawowania
urzędu ze względu na stan zdrowia,
c) postawienia Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej w stan oskarżenia przed
Trybunałem Stanu;
2)uchwały Sejmu i Senatu dotyczące m.in. :
a)Ich regulaminów,
c) uchwalenia wotum zaufania Radzie Ministrów oraz absolutorium dla Rady Ministrów,
d)uchwalenia wotum nieufności Radzie Ministrów lub ministrowi,
40
e) pociągnięcia do odpowiedzialności przed Trybunałem Stanu,
f) rozwiązania organu stanowiącego jednostki samorządu
terytorialnego,
b) wyboru, powoływania, odwoływania, a także wyrażenia zgody
na powoływanie lub odwoływanie przez Sejm na określone w
Konstytucji lub ustawach stanowiska państwowe;
4)
akty urzędowe Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej dotyczące
m.in.:
a) zwoływania pierwszego posiedzenia nowo wybranych Sejmu i
Senatu,
c) zrzeczenia się urzędu Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej,
d) desygnowania i powoływania Prezesa Rady Ministrów oraz Rady
Ministrów,
e) przyjmowania dymisji Rady Ministrów i powierzania jej
tymczasowego pełnienia obowiązków,
f) dokonywania zmian w składzie Rady Ministrów na wniosek Prezesa
Rady Ministrów,
i) powoływania sędziów,
j) nadawania tytułu naukowego profesora i tytułu profesora sztuki,
41
5) postanowienia Trybunału Konstytucyjnego o
stwierdzeniu przeszkody w sprawowaniu urzędu przez
Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej oraz powierzeniu
Marszałkowi Sejmu tymczasowego wykonywania
obowiązków Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej;
6)
postanowienia Trybunału Konstytucyjnego w sprawach
sporów kompetencyjnych pomiędzy centralnymi
konstytucyjnymi organami państwa.
3. W Monitorze Polskim ogłasza się uchwały Sejmu i Senatu oraz
Zgromadzenia Narodowego inne niż wymienione w ust. 2,
wyroki Trybunału Stanu, a także postanowienia Marszałka
Sejmu, jeżeli ich ogłoszenie w Monitorze Polskim jest
przewidziane w tych uchwałach lub postanowieniach albo
jeżeli odrębne ustawy tak stanowią.
4. W Monitorze Polskim ogłasza się również inne akty prawne, a
także ogłoszenia, obwieszczenia i komunikaty organów,
instytucji i osób, jeżeli odrębne ustawy tak stanowią.
42
• W Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej
"Monitor Polski B", zwanym dalej "Monitor Polski B",
ogłasza się:
•
1)
sprawozdania finansowe określone w
przepisach o rachunkowości - odpłatnie;
•
2)
ogłoszenia i obwieszczenia
przedsiębiorców, jeżeli odrębne przepisy nie wymagają
ich ogłoszenia w Monitorze Sądowym i Gospodarczym
- odpłatnie;
•
3)
inne akty prawne, a także informacje,
komunikaty, ogłoszenia i obwieszczenia organów,
instytucji i osób, jeżeli odrębne ustawy tak stanowią.
43
W dziennikach urzędowych ministrów kierujących działami
administracji rządowej oraz w dziennikach urzędowych
urzędów centralnych ogłasza się:
1)
akty normatywne organu wydającego dziennik
urzędowy i nadzorowanych przez niego urzędów
centralnych;
2)
uchwały Rady Ministrów uchylające zarządzenia
ministra wydającego dziennik urzędowy;
3)
orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego w sprawach
aktów normatywnych, o których mowa w pkt 1 i 2;
4)
ogłoszenia sądowe, jeżeli tak stanowią inne ustawy.
W dziennikach urzędowych, o których mowa w ust. 1, mogą
być publikowane informacje, komunikaty, obwieszczenia i
ogłoszenia organów wymienionych w pkt 1.
44
W wojewódzkim dzienniku urzędowym ogłasza się:
1) akty prawa miejscowego stanowione przez wojewodę i organy administracji
niezespolonej;
2) akty prawa miejscowego stanowione przez sejmik województwa, organ powiatu
oraz organ gminy, w tym statuty województwa, powiatu i gminy;
3) statuty związków międzygminnych oraz statuty związków powiatów;
4) akty Prezesa Rady Ministrów uchylające akty prawa miejscowego stanowionego
przez wojewodę i organy administracji niezespolonej;
5) wyroki sądu administracyjnego uwzględniające skargi na akty prawa miejscowego
stanowionego przez: wojewodę i organy administracji niezespolonej, organ
samorządu województwa, organ powiatu i organ gminy;
6) porozumienia w sprawie wykonywania zadań publicznych zawarte:
a)między jednostkami samorządu terytorialnego,
b)między jednostkami samorządu terytorialnego i organami administracji rządowej;
7) uchwały budżetowe gminy, powiatu i województwa oraz sprawozdanie z
wykonania budżetu gminy, powiatu i województwa;
8) obwieszczenia o wygaśnięciu mandatu wójta (burmistrza, prezydenta miasta) oraz
o rozwiązaniu sejmiku województwa, rady powiatu lub rady gminy;
8a) rozstrzygnięcia nadzorcze dotyczące aktów prawa miejscowego stanowionych
przez jednostki samorządu terytorialnego;
9) statut urzędu wojewódzkiego;
10)
inne akty prawne, informacje, komunikaty, obwieszczenia i ogłoszenia, jeżeli
tak stanowią przepisy szczególne.
45
OGŁOSZENIE AKTÓW W SPOSÓB
ZWYCZAJOWO PRZYJĘTY
• Prócz formalnej publikacji w urzędowych
dziennikach publikacyjnych, sposobem
ogłoszenia aktów normatywnych jest także
rozplakatowanie obwieszczeń w miejscach
publicznych lub w inny sposób miejscowo
przyjęty. Ten sposób ogłaszania prawa
dotyczy głównie aktów prawa
miejscowego
i przepisów porządkowych, ale
przewidziany jest także jako uzupełniający
dla aktów powszechnie obowiązujących
wydawanych w stanach nadzwyczajnych,
regulowanych odrębnymi przepisami.
46
• Akty prawa miejscowego są wydawane przez uprawnione
do tego organy na podstawie tzw. ustaw samorządowych,
a tryb i zasady ich ogłaszania oraz wydawania
wojewódzkiego dziennika urzędowego określa Ustawa o
ogłaszaniu aktów normatywnych.... Zgodnie z art. 41 ust. 1
Ustawy o samorządzie powiatowym z dnia 5 czerwca
1998r., „w zakresie nieuregulowanym w odrębnych
ustawach lub innych przepisach powszechnie
obowiązujących, w szczególnie uzasadnionych
przypadkach, rada powiatu może wydawać powiatowe
przepisy porządkowe, jeżeli jest to niezbędne do ochrony
życia, zdrowia lub mienia obywateli, ochrony środowiska
naturalnego albo do zapewnienia porządku, spokoju i
bezpieczeństwa publicznego, o ile przyczyny te występują
na obszarze więcej niż jednej gminy”.
47
• Zgodnie z art. 40 ust. 3 Ustawy o samorządzie gminnym z
dnia 8 marca 1990r., „w zakresie nieuregulowanym w
odrębnych ustawach lub innych przepisach
powszechnie obowiązujących rada gminy może
wydawać przepisy porządkowe, jeżeli jest to niezbędne
dla ochrony życia lub zdrowia obywateli oraz dla
zapewnienia porządku, spokoju i bezpieczeństwa
publicznego”. W przypadkach niecierpiących zwłoki
przepisy porządkowe wydać może zarząd powiatu ( art.
42 ust. 2 u.s.p. ) oraz wójt gminy w formie zarządzenia (
art. 41 ust. 2 u.s.g. ). Według art. 14 ust.1 Ustawy o
ogłaszaniu aktów normatywnych... przepisy
porządkowe ogłasza się drodze obwieszczeń i zarazem
w sposób zwyczajowo przyjęty na danym terenie lub w
drodze obwieszczeń i w środkach masowego przekazu.
Dopiero takie ogłoszenie, jest zgodne z wymogami
ustawy.
48
• Zwrot „w sposób zwyczajowo przyjęty” jest bardzo nieostry i
doktryna postuluje, aby stworzyć prawne możliwości
wydawania własnych dzienników urzędowych na terenie
gminy, czy powiatu, w których publikowanoby przepisy, a
publikacja pociągałaby za sobą określone skutki prawne.
Postuluje także, by obowiązek wydawania tego typu
dzienników nałożyć w jednostkach samorządowych
powyżej określonej liczby mieszkańców. Najczęściej formę
takich miejscowych publikatorów pełnią biuletyny i gazetki
wydawane przez jednostki samorządowe, rozprowadzane
na terenie gminy i powiatu bezpłatnie. Bardziej jednak
bezpośrednią forma docierania do adresatów
wiadomości o przepisach obowiązujących są
obwieszczenia wywieszane na tablicach ogłoszeń.
VACATIO LEGIS
49
• Vacatio legis (z łaciny vacatio – zwolnienie (spoczywanie), lex,
legis – prawo), okres przewidziany w akcie normatywnym, który
upływa między jego ogłoszeniem (promulgacja) a dniem
wejścia w życie wszystkich lub wybranych jego postanowień.
Podkreślając doniosłość czynności jaką jest ogłoszenie aktów
prawnych, należy zauważyć, że nie stwarza to jeszcze
możliwości faktycznego zapoznania się z aktem. Adresat musi
oprócz dostępu do tekstu aktu posiadać odpowiedni czas na
dostateczne zapoznanie się z nim. Vacatio legis stwarza właśnie
taką możliwość. O długości vacatio legis decyduje na ogół
organ, który dany akt prawny stanowi. W Polsce akty
normatywne, zawierające przepisy powszechnie obowiązujące,
ogłaszane w dziennikach urzędowych wchodzą w życie po
upływie czternastu dni od ich ogłoszenia, chyba że sam akt
określi termin dłuższy. Ustawa o ogłaszaniu aktów normatywnych
i niektórych innych aktów prawnych ukształtowała instytucję
vacatio legis w taki sposób, że wprowadziła obowiązek
rozpowszechniania i udostępniania dzienników urzędowych,
zapewniając tym samym wysoki stopień realizacji zasady
jawności prawa.
50
NADZÓR NAD AKTAMI
PRAWOTWÓRCZYMI ADMINISTRACJI
1. Nadzór aktów prawotwórczych sprawowany w ramach
układu scentralizowanego:
a) Nadzór wewnątrzadministracyjny rozporządzeń
b) Nadzór wewnątrzadministracyjny aktów prawa
miejscowego terenowych organów administracji rządowej
2. Nadzór aktów prawotwórczych sprawowany w ramach
układu zdecentralizowanego
a) Nadzór wojewody nad aktami prawotwórczymi organów
samorządu terytorialnego
b) Nadzór regionalnej izby obrachunkowej nad aktami
prawotwórczymi organów samorządu terytorialnego
NADZÓR WEWNĄTRZADMINISTRACYJNY AKTÓW 51
PRAWA MIEJSCOWEGO TERENOWYCH
ORGANÓW ADMINISTRACJI RZĄDOWEJ
Rozporządzenie porządkowe wojewoda przekazuje
niezwłocznie Prezesowi Rady Ministrów, marszałkowi
województwa, starostom, prezydentom miast, burmistrzom
i wójtom, na których terenie rozporządzenie ma być
stosowane.
Art. 61. ustawy z dnia 23 stycznia 2009 r. o wojewodzie i
administracji rządowej w województwie: Prezes Rady
Ministrów uchyla, w trybie nadzoru, akty prawa
miejscowego, w tym rozporządzenia porządkowe,
ustanowione przez wojewodę lub organy niezespolonej
administracji rządowej, jeżeli są one niezgodne z ustawami
lub aktami wydanymi w celu ich wykonania, a także może
je uchylać z powodu niezgodności z polityką Rady
Ministrów lub naruszenia zasad rzetelności i gospodarności.
Prezes Rady Ministrów określił, w drodze rozporządzenia, tryb
kontroli aktów prawa miejscowego ustanowionych przez
wojewodę i organy niezespolonej administracji rządowej
(Dz. U. z 2009 r., nr 222, poz. 1754).
52
Nadzór aktów prawotwórczych sprawowany w
ramach układu zdecentralizowanego
przewidują wszystkie ustawy samorządowe.
Regulacje na ten temat zawierają
odpowiednie rozdziały dot. sprawowanego
nadzoru. Zarówno w przypadku gminy,
powiatu jak i województwa samorządowego
nadzór nad działalnością sprawowany jest na
podstawie kryterium zgodności z prawem.
Organami nadzoru są Prezes Rady Ministrów i
wojewoda, a w zakresie spraw finansowych regionalna izba obrachunkowa.
KONTROLA SĄDOWA AKTÓW
PRAWOTWÓRCZYCH ADMINISTRACJI
53
1 Kontrola sprawowana przez Trybunał Konstytucyjny
a) Kognicja Trybunału Konstytucyjnego
b) Inicjatywa kontrolna
c) Kontrola aktów prawotwórczych
d) Postępowanie przed Trybunałem Konstytucyjnym (rozprawy i
posiedzenia).
e) Rodzaje i skutki orzeczeń Trybunału Konstytucyjnego (wyroki i
postanowienia).
2. Kontrola sprawowana przez sądy administracyjne
a) Kognicja sądów administracyjnych w zakresie kontroli aktów
prawotwórczych administracji
b) Inicjatywa kontrolna
c) Kontrola aktów prawa miejscowego stanowionych przez organy
samorządu terytorialnego
d) Kontrola aktów prawa miejscowego stanowionych przez wojewodę i
organy administracji niezespolonej
e) Postępowanie przed sądami administracyjnymi
f) Rodzaje i skutki orzeczeń sądów administracyjnych
54
KONTROLA SPRAWOWANA PRZEZ
TRYBUNAŁ KONSTYTUCYJNY
Zgodnie z art.188 Konstytucji RP Trybunał Konstytucyjny orzeka w
sprawach:
1)
zgodności ustaw i umów międzynarodowych z
Konstytucją,
2)
zgodności ustaw z ratyfikowanymi umowami
międzynarodowymi, których ratyfikacja wymagała uprzedniej
zgody wyrażonej w ustawie,
3)
zgodności przepisów prawa, wydawanych przez
centralne organy państwowe, z Konstytucją, ratyfikowanymi
umowami międzynarodowymi i ustawami,
4)
zgodności z Konstytucją celów lub działalności partii
politycznych,
5)
skargi konstytucyjnej, o której mowa w art. 79 ust. 1.
Trybunał Konstytucyjny rozstrzyga spory kompetencyjne pomiędzy
centralnymi konstytucyjnymi organami państwa.
55
Orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego mają moc powszechnie
obowiązującą i są ostateczne.
Orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego w sprawach wymienionych w
art. 188 podlegają niezwłocznemu ogłoszeniu w organie urzędowym,
w którym akt normatywny był ogłoszony. Jeżeli akt nie był ogłoszony,
orzeczenie ogłasza się w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej
Polskiej "Monitor Polski".
Orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego wchodzi w życie z dniem
ogłoszenia, jednak Trybunał Konstytucyjny może określić inny termin
utraty mocy obowiązującej aktu normatywnego. Termin ten nie może
przekroczyć osiemnastu miesięcy, gdy chodzi o ustawę, a gdy chodzi
o inny akt normatywny - dwunastu miesięcy. W przypadku orzeczeń,
które wiążą się z nakładami finansowymi nie przewidzianymi w ustawie
budżetowej, Trybunał Konstytucyjny określa termin utraty mocy
obowiązującej aktu normatywnego po zapoznaniu się z opinią Rady
Ministrów.
Orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego o niezgodności z Konstytucją,
umową międzynarodową lub z ustawą aktu normatywnego, na
podstawie którego zostało wydane prawomocne orzeczenie sądowe,
ostateczna decyzja administracyjna lub rozstrzygnięcie w innych
sprawach, stanowi podstawę do wznowienia postępowania,
uchylenia decyzji lub innego rozstrzygnięcia na zasadach i w trybie
określonych w przepisach właściwych dla danego postępowania.
Orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego zapadają większością głosów.
56
Z wnioskiem w sprawach, o których mowa w art. 188, do Trybunału
Konstytucyjnego wystąpić mogą:
1)
Prezydent Rzeczypospolitej, Marszałek Sejmu, Marszałek Senatu, Prezes
Rady Ministrów, 50 posłów, 30 senatorów, Pierwszy Prezes Sądu Najwyższego,
Prezes Naczelnego Sądu Administracyjnego, Prokurator Generalny, Prezes
Najwyższej Izby Kontroli, Rzecznik Praw Obywatelskich,
2)
Krajowa Rada Sądownictwa w zakresie, o którym mowa w art. 186 ust. 2,
3)
organy stanowiące jednostek samorządu terytorialnego,
4)
ogólnokrajowe organy związków zawodowych oraz ogólnokrajowe
władze organizacji pracodawców i organizacji zawodowych,
5)
kościoły i inne związki wyznaniowe,
6)
podmioty określone w art. 79 w zakresie w nim wskazanym.
Podmioty, o których mowa w ust. 1 pkt 3-5, mogą wystąpić z takim wnioskiem,
jeżeli akt normatywny dotyczy spraw objętych ich zakresem działania.
Z wnioskiem w sprawach, o których mowa w art. 189, do Trybunału
Konstytucyjnego wystąpić mogą: Prezydent Rzeczypospolitej, Marszałek
Sejmu, Marszałek Senatu, Prezes Rady Ministrów, Pierwszy Prezes Sądu
Najwyższego, Prezes Naczelnego Sądu Administracyjnego i Prezes Najwyższej
Izby Kontroli.
Każdy sąd może przedstawić Trybunałowi Konstytucyjnemu pytanie prawne co
do zgodności aktu normatywnego z Konstytucją, ratyfikowanymi umowami
międzynarodowymi lub ustawą, jeżeli od odpowiedzi na pytanie prawne
zależy rozstrzygnięcie sprawy toczącej się przed sądem.
KONTROLA SPRAWOWANA
PRZEZ SĄDY ADMINISTRACYJNE
57
Poddanie kontroli sądu administracyjnego następuje poprzez zaskarżenie, czyli
w drodze złożenia skargi. Określenie kategorii zaskarżalnych form działania
znajduje się w art. 3 § 2 p.p.s.a. Według tego przepisu przedmiotem
zaskarżenia mogą być:
• decyzje administracyjne,
• postanowienia wydane w postępowaniu administracyjnym, na które służy
zażalenie albo kończące postępowanie, a także na postanowienia
rozstrzygające sprawę co do istoty,
• postanowienia wydane w postępowaniu egzekucyjnym i zabezpieczającym,
na które służy zażalenie,
• inne niż wyżej określone akty lub czynności z zakresu administracji publicznej
dotyczące uprawnień lub obowiązków wynikających z przepisów prawa,
• pisemne interpretacje przepisów prawa podatkowego wydawane w
indywidualnych sprawach,
• akty prawa miejscowego organów jednostek samorządu terytorialnego oraz
inne akty organów jednostek samorządu terytorialnego i ich związków,
podejmowane w sprawach z zakresu administracji publicznej,
• akty prawa miejscowego terenowych organów administracji rządowej
• akty nadzoru nad działalnością organów jednostek samorządu terytorialnego,
• bezczynność organów w przypadkach określonych w tiretach od 1 do 5.