Zenon Ziembiewicz - charakterystyka i osąd postaci.

KONSPEKT
lekcji z języka polskiego
Temat : Zenon Ziembiewicz - charakterystyka i osąd postaci.
Cele :
➔
➔
➔
➔
➔
➔
wyjaśnienie wymowy tytułu powieści „Granica” w kontekście losów Zenona
Ziembiewicza,
charakteryzowanie bohatera powieści,
odtwarzanie psychiki i mentalności bohaterów powieści,
ocenianie i wartościowanie postawy Zenona Ziembiewicza,
aktywizowanie do twórczego myślenia
ukazanie negatywnych stron konformizmu.
Metody :
➔ heureza,
➔ drama.
Forma pracy :
➔ jednostkowa,
➔ zbiorowa.
Jednostka lekcyjna :
➔ 2 godziny.
Pomoce dydaktyczne :
➔ „Granica” Zofii Nałkowskiej.
I.
Wprowadzenie.
N
1. Waszą pracą domową było przygotowanie się do charakterystyki i osądu postaci
Zenona Ziembiewicza bohatera „Granicy” Zofii Nałkowskiej. Niektórzy z was
mieli wcielić się w wybrane postaci i wypowiedzieć się pisemnie o Zenonie jako np.
Elżbieta Biecka, Justyna Bogutówna, starosta Czechliński, czy też Walerian
Ziembiewicz.
Konspekt lekcji języka polskiego - Zenon Ziembiewicz - charakterystyka i osąd postaci.
2
2. Postaramy się scharakteryzować i osądzić Zenona Ziembiewicza.
3. Proszę zapisać temat lekcji - „Zenon Ziembiewicz - charakterystyka i osąd postaci”.
II.
Rozwinięcie.
N
1. Proszę przedstawić postać Zenona Ziembiewicza.
U
„Jedyny syn Żanci i Waleriana Ziembiewiczów. Mieszkali oni w
Boleborzy - posiadłością Tczewskich, którą zarządzali. Skończył
gimnazjum, a następnie studia. Był redaktorem „Niwy”, następnie
został prezydentem miasta. Jego żoną była Elżbieta Biecka, miał z
nią syna. Przez pewien okres miał kochankę - Justynę Bogutównę.
Ona właśnie oblała go żrącym kwasem. Na skutek tego zdarzenia
Zenon Ziembiewicz stracił wzrok. Bohater popełnił samobójstwo.”
N
2. Postarajcie się scharakteryzować postać Zenona Ziembiewicza w kontekście relacji
w jakie wchodzi z innymi bohaterami powieści, którzy byli świadkami jego
poczynań, zachowań. Scharakteryzujcie Zenona jako syna. Proszę o przedstawienie
cech bohatera widzianego oczami ojca Waleriana.
U
„Nazywam się Walerian Ziembiewicz. Mój syn jest ...”
N
3. Jakie cechy Zenona - syna jawią nam się jeszcze w dziele Z.Nałkowskiej?
U
„Kochał swoich rodziców, mimo iż miał świadomość ich wad.
Dostrzegał, iż matka nie zna dobrze języka francuskiego i nie
jest osobą wykształconą. Kiedy ojciec zmarł zabrał ją do swojego
domu. Widzimy, że był opiekuńczy wobec niej. Ojca akceptował,
mimo iż nie chciał postępować tak jak on tzn. romansować ze
służącymi. Niestety życie pokazało, iż Zenon powielił schemat
jego postępowania wobec kobiet.”
N
4. Scharakteryzujcie Zenona jako narzeczonego, a później męża Elżbiety Bieckiej.
Proszę o przedstawienie cech bohatera widzianego oczami żony.
U
„Jestem żoną Zenona Ziembiewicza. Znam go od lat szkolnych.
Kiedyś pomagał mi w lekcjach, już wtedy był ambitny ...”
N
5. Jakie cechy Zenona - męża ujawniają się jeszcze w jego postępowaniu?
Konspekt lekcji języka polskiego - Zenon Ziembiewicz - charakterystyka i osąd postaci.
3
U
„Był egoistą uczuciowym, nie liczył się z uczuciami Elżbiety.
Starał się pozbyć ciężaru własnych win i spowiadał się jej ze
swych „grzechów”. To egocentryk, który skupiał się na własnej
osobie i swoich uczuciach. Romansując z Justyną przekroczył pewną
normę moralną.”
N
6. Scharakteryzujcie Zenona Ziembiewicza jako redaktora „Niwy” oraz prezydenta
miasta. Proszę o przedstawienie cech bohatera widzianego oczami Czechlińskiego.
U
„Jestem Czechliński, starosta Czechliński. Poproszono mnie bym
wydał opinię o pracowniku administracji - Zenonie Ziembiewiczu.
Znam go dobrze, jeszcze gdy studiował utrzymywał ze mną kontakt
...”
N
7. Jakie jeszcze cechy osobowości ujawnia Zenon Ziembiewicz jako redaktor „Niwy”,
a później prezydent miasta?
U
Jest on konformistą - będąc redaktorem „Niwy” unika pisania
artykułów na tematy drażliwe. Drukuje artykuły Tczewskiego oraz
pisze o działalności społecznej jego żony oraz Olgierdowej
Tczewskiej. Wszystko czyni by pozyskać sobie przychylność panów
Chązebnej. Gdy zostaje prezydentem miasta chce zrealizować swoje
ideały, ale z przyczyn zewnętrznych nie może dokończyć budowy
domów robotniczych na Chązebiańskim Przedmieściu. Oskarża się go
o wydanie rozkazu strzelania do robotników. Zenon jest
człowiekiem o słabym charakterze, dlatego po części nie może
zrealizować swoich ideałów i ponosi klęskę jako prezydent.
N
8. Ukazaliście Zenona jako syna, męża, urzędnika. Podsumowując wasze rozważania
przywołam słowa bohatera : „Jest się takim, jak myślą ludzie, nie jak myślimy o
sobie my, jest się takim jak miejsce, w którym się jest”. Widzimy, że na moralność
Zenona miała zawsze wpływ sytuacja w jakiej się znajdował. Widać relatywistyczny
stosunek Zenona do kwestii natury moralnej. Wyjaśnię wam pojęcie relatywizmu.
Relatywizm to filozoficzny pogląd według którego określone lub wszelkie wartości
mają charakter względny. W V wieku p.n.e. sofiści czyli ludzie nazywający siebie
mędrcami sformułowali zasady relatywizmu. Uważali, że wszystkie prawdy są
podważalne. Według nich względne są dobro, zło, sprawiedliwość. Możemy
wyodrębnić między innymi relatywizm moralny, który odnosi się do ocen i norm
etycznych. Relatywizm moralny bohatera uwidacznia się między innymi w
zdeterminowaniu jego moralności przez sytuację w jakiej się znalazł. Elżbieta
Biecka - żona bohatera twierdziła : „... chodzi o to, że musi coś przecież istnieć.
Jakaś granica, za którą nie można przejść, za którą przestaje się być sobą”.
Elżbieta stwierdza, iż jest pewna granica moralna. Zauważcie, że Zenon ją
Konspekt lekcji języka polskiego - Zenon Ziembiewicz - charakterystyka i osąd postaci.
4
przekracza m.in. przyjmując postawę konformisty, nie pisząc do końca w swych
artykułach prawdy, czy uwodząc Justynę i zgadzając się na usunięcie ciąży.
Zauważcie, że możemy w kontekście postępowania Zenona Ziembiewicza, jego
losów, podać jedną z interpretacji tytułu powieści „Granica” - granica moralna.
Bohater przekracza tę granicę łamiąc normy moralne.
Proszę teraz osądzić Zenona Ziembiewicza. Przyjmijmy, że znajdujemy się w
naszej klasowej sali sądowej. Proszę by dwóch uczniów pełniło rolę sędziów. Ja będę
trzecim sędzią. Oskarżycielami będą uczniowie siedzący po lewej stronie. Dwóch z
was będzie oskarżycielami głównymi, reszta posiłkowymi. Obrońcami zaś będą
uczniowie siedzący po prawej stronie. Dwóch z was będzie obrońcami głównymi, a
reszta posiłkowymi. Przywołajmy teraz słowa, zwroty jakimi będziemy się posługiwali
w czasie rozprawy.
U
„Wysoki sądzie, wysoki sąd pozwoli, że, kolega obrońca
(oskarżyciel), sąd pozwoli, że przytoczę (przypomnę, przywołam),
podsądny, oskarżony, świadek, wyrok, dowód, proszę o wypowiedź
drugą stronę, powołam się na argument (opinię), proszę o
wysłuchanie mego wywodu.
N
9. Rozpoczynamy rozprawę, w czasie której postaramy się osądzić Zenona
Ziembiewicza jako człowieka. Wyrok określi czy był on prawym człowiekiem.
Uwzględnimy w swym osądzie wypowiedzi wcześniejszych świadków : Waleriana
Ziembiewicza, Elżbiety Bieckiej, starosty Czechlińskiego. Proszę teraz o
wypowiedź jeszcze jednego świadka Justynę Bogutównę.
U
„Nazywam się Justyna Bogutówna, oskarżam Zenona, to on jest
przyczyną moich nieszczęść ...”
N
10.Proszę teraz, aby wygłosił swą mowę podsądny Zenon Ziembiewicz.
U
„Jestem Zenon Ziembiewicz. W swej mowie chcę wyjaśnić swoje
postępowanie ...”
N
11.Proszę by zabrał głos jeden z oskarżycieli i przedstawił zarzuty wobec
Z.Ziembiewicza.
U
„Pragnę odwołać się do faktu ...”
N
12.Proszę obrońców o ustosunkowanie się do tego zarzutu.
U
Konspekt lekcji języka polskiego - Zenon Ziembiewicz - charakterystyka i osąd postaci.
5
„Wysoki sądzie, przecież nie można interpretować przywołanego
faktu na niekorzyść oskarżonego ...” ...
N
13.Sąd podejmie decyzję i wyda wyrok. Proszę pamiętać „dura lex sed lex” tzn.
twarde prawo lecz prawo i wysłuchać wyroku ...
III.
1.
2.
3.
4.
Podsumowanie :
N
Wyraziliście swe opinie o Zenonie Ziembiewiczu. Ukazaliście proces przemian
bohatera pod wpływem środowiska, warunków w których żyje i kariery, którą
zdobywa. Ocenię teraz waszą pracę ...
Proszę o zapisanie na tablicy tematu wypracowania domowego „Czy Zenon
Ziembiewicz jest osobą, która może o sobie powiedzieć „człowiekiem jestem i nic co
ludzkie nie jest mi obce”?
Wyjaśnienie tematu wypracowania domowego.
Proszę przygotować się do charakterystyki przedstawicieli różnych grup
społecznych zobrazowanych w „Granicy” Z.Nałkowskiej.