lokomotywy rozwoju województwa kujawsko

LOKOMOTYWY ROZWOJU WOJEWÓDZTWA KUJAWSKOPOMORSKIEGO
W ŚWIETLE WYNIKÓW RAPORTU ATRAKCYJNOŚCI
INWESTYCYJNEJ WOJEWÓDZTW 2011 SGH
Prof. SGH dr hab. Hanna Godlewska-Majkowska
Kolegium Nauk o Przedsiębiorstwie
Szkoła Główna Handlowa
[email protected]
Raporty atrakcyjności inwestycyjnej
Instytutu Przedsiębiorstwa KNoP SGH
POTENCJALNA ATRAKCYJNOŚD INWESTYCYJNA (PAI)
• PAI - zespół regionalnych walorów lokalizacyjnych, które
mają wpływ na osiąganie celów inwestora (np. w postaci
kształtowania się kosztów prowadzonej działalności
gospodarczej, przychodów ze sprzedaży, rentowności netto
oraz konkurencyjności danej inwestycji)
Potencjalna atrakcyjnośd inwestycyjna
(PAI)
RZECZYWISTA ATRAKCYJNOŚD INWESTYCYJNA (RAI)
• zdolnośd skłonienia inwestorów do wyboru
regionu jako miejsca lokalizacji inwestycji
• zdolnośd regionu do absorpcji kapitału finansowego i
rzeczowego w formie inwestycji
Rzeczywista atrakcyjnośd inwestycyjna
ATRAKCYJNOŚD INWESTYCYJNA
Ujęcie: gospodarka narodowa, przemysł, turystyka, usługi dla biznesu, handel i naprawy
Potencjalna atrakcyjnośd inwestycyjna
(PAI 1, PAI 2)
MIKROKLIMAT
PRODUKTYWNOŚD PRACY
MIKROKLIMAT ZASOBY PRACY
MIKROKLIMAT INFRASTRUKTURA
TECHNICZNA
MIKROKLIMAT INFRASTRUKTURA
SPOŁECZNA
MIKROKLIMAT RYNKOWY
MIKROKLIMAT ADMINISTRACJA
WSKAŹNIKI SPECJALISTYCZNE
Rzeczywista atrakcyjnośd inwestycyjna
RAI
MIKROKLIMAT
NAKŁADY INWESTYCYJNE
NUTS 2
NUTS 3
NUTS 4
NUTS 5
MIKROKLIMAT
RENTOWNOŚD MAJĄTKU
TRWAŁEGO
MIKROKLIMAT
SAMOFINANSOWANIE JST
WSKAŹNIK SYNTETYCZNY RAI
NUTS 2
POZIOMY ANALIZY
GMINY
POWIATY
PODREGIONY
WOJEWÓDZTWA
Regiony szczebla NUTS wg
kryterium urbanizacyjnego zgodnie z
klasyfikacją OECD w roku 2010
Potencjalna atrakcyjnośd inwestycyjna
podregionów w Polsce wg wskaźnika
PAI1_GN w podziale na podregiony
przeważająco miejskie, przeważająco
wiejskie i pośrednie w 2009 roku
PAI1_GN
MIEJSKIE
F
E
D
C
B
A
POŚREDNIE
F
E
D
C
B
A
WIEJSKIE
Źródło: opracowanie własne.
F
E
D
C
B
A
7
Potencjalna atrakcyjnośd inwestycyjna województw w
Polsce w podziale na podstawowe sekcje gospodarcze
8
Zestawienie wskaźników atrakcyjności
inwestycyjnej dla województw
Województwo
PAI1
PAI2
RAI
PAI1
PAI2 C PAI2 C
RAI
PAI1
PAI2
RAI
PAI1
PAI2
RAI
PAI1
PAI2
RAI
GN
GN
GN
C
KAPITAŁ PRACA
C
G
G
G
I
I
I
M
M
M
DOLNOŚLĄSKIE
A
A
B
A
B
B
B
A
B
C
B
B
A
A
A
C
KUJAWSKO-POMORSKIE
D
E
C
D
E
E
C
E
C
C
D
D
D
D
E
D
LUBELSKIE
F
F
F
F
F
F
F
F
F
F
F
F
F
F
F
F
LUBUSKIE
C
E
F
D
D
D
D
C
E
E
C
D
E
D
E
E
ŁÓDZKIE
D
D
C
C
D
C
D
C
C
B
D
E
D
D
C
A
MAŁOPOLSKIE
C
B
D
C
B
B
B
C
B
D
A
A
D
C
B
C
MAZOWIECKIE
A
A
A
A
A
A
A
A
A
A
A
A
A
A
A
A
OPOLSKIE
E
D
C
E
E
D
B
E
E
B
F
E
D
E
E
D
PODKARPACKIE
E
E
F
E
E
E
F
F
D
F
E
E
F
E
E
E
PODLASKIE
E
E
F
F
E
E
E
E
D
F
E
D
E
E
E
E
POMORSKIE
B
B
A
C
C
C
A
B
B
B
B
A
C
B
C
A
ŚLĄSKIE
A
A
A
A
A
A
B
A
B
B
C
B
C
A
A
A
ŚWIĘTOKRZYSKIE
F
F
E
E
E
E
C
F
F
F
F
F
E
F
F
E
WARMIŃSKO-MAZURSKIE
E
E
E
F
F
F
F
D
F
E
D
D
B
E
9E
WIELKOPOLSKIE
B
B
D
B
C
C
B
C
B
C
C
C
D
B
C
D
ZACHODNIOPOMORSKIE
C
D
B
D
D
D
E
C
D
B
A
B
B
D
D
D
E
Potencjał rynkowy polskich województw
Pozycja podregionów Województwa kujawsko-pomorskiego
w rankingu
11
Źródło: opracowanie własne na podstawie Banku Danych Lokalnych oraz obliczeo własnych. (data pobrania 20.08.2011)
Potencjalna atrakcyjnośd inwestycyjna
GOSPODARKA NARODOWA – powiaty i gminy
6- Bydgosko-Toruoski, 7- grudziądzki, 8- włocławski, 21- Kraków,43- Trójmiasto, 16- Łódź,
48- podregion katowicki, 30-warszawski-zachodni
Wnioski: Lokomotywy - miejsca
Miejsca:
• Duże miasta i ich strefy podmiejskie
• Dawne stolice regionów
• Miasta przemysłowe
• Miasta turystyczne
Dlaczego miasta są lokomotywami rozwoju?






Infrastruktura
Rynek zbytu
Kapitał ludzki
Funkcje administracyjne
Położenie geopolityczne
Otwarcie na innowacje
oraz zdolnośd do ich
przekazywania
GOSPODARKA NARODOWA
PRZEMYSŁ
TURYSTYKA I Gastronomia
Usługi dla biznesu
ATUTY WOJEWÓDZTWA KUJAWSKO-POMORSKIEGO
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Położenie w centrum Polski, gdzie krzyżują się ważne szlaki transportowe, w tym linie
należące do transeuropejskiej sieci transportowej TEN-T, co ułatwia dostęp do polskich
rynków i dostawców, tak polskich, jak i zagranicznych,
Dobry dostęp do infrastruktury społecznej, w tym szczególnie do jednostek medycznych i
uzdrowiskowo-sanatoryjnych,
Bogate zaplecze naukowo – badawcze,
Bogactwo kulturowe (liczne zabytki, wśród których na wyróżnienie zasługuje zespół
staromiejski Torunia wpisany na Listę światowego dziedzictwa UNESCO) i walory
przyrodnicze (Pojezierze Kujawskie z solankami), stwarzające podstawy dla rozwoju usług
turystycznych i związanych z ochroną zdrowia,
Wysoko rozwinięte rolnictwo, zarówno produkcja roślinna jak i produkcja zwierzęca,
stanowiące fundament rozwoju przemysłu spożywczego,
Tradycje przemysłowe, szczególnie w zakresie przemysłu chemicznego, środków transportu i
elektroniki, co stanowi czynnik ułatwiający znalezienie kontrahentów, jak i absolwentów
szkół wyższych i zawodowych o specjalizacjach potrzebnych inwestorom przemysłowym,
Dobre warunki do rozwoju energetyki odnawialnej,
Obecnośd ośrodków wspierających przepływ nowoczesnych rozwiązao z nauki do przemysłu
np. Centrum Transferu Technologii w Toruniu.
W roku 2010 do najlepszych w Polsce jednostek naukowych Ministerstwo Nauki i
Szkolnictwa Wyższego zaliczyło: (Wydział Chemii i Wydział Filologiczny Uniwersytetu
Mikołaja Kopernika w Toruniu oraz Wydział Inżynierii Mechanicznej Uniwersytetu
Technologiczno-Przyrodniczego im. Jana i Jędrzeja Śniadeckich w Bydgoszczy.
POTENCJALNA ATRAKCYJNOŚĆ INWESTYCYJNA POWIATÓW
WOJ. KUJAWSKO-POMORSKIEGO Z UWZGLĘDNIENIEM
NAJBARDZIEJ ATRAKCYJNYCH SEKCJI
Źródło: opracowanie własne.
POTENCJALNA ATRAKCYJNOŚĆ INWESTYCYJNA
GMIN WOJEWÓDZTWA KUJAWSKO-POMORSKIEGO A GREENFIELD
Źródło: opracowanie własne.
POTENCJALNA ATRAKCYJNOŚĆ INWESTYCYJNA WOJEWÓDZTWA
KUJAWSKO-POMORSKIEGO
Wyróżniające oceny PAI _2 i RAI (klasa A, B i C)
PAI_2
Handel klasa C
RAI
Gospodarka narodowa klasa C
Przemysł klasa C
Handel klasa C
Wyróżnione powiaty i gminy wg PAI1_GN
Klasa A
Powiat m.Bydgoszcz, Powiat m.Grudziądz,
Powiat m.Toruń, Powiat m.Włocławek
Powiaty
Klasa B
WOJEWÓDZTWO KUJAWSKOPOMORSKIE
Klasa A
Aleksandrów Kujawski (1), Barcin (3),
Brodnica (1), Bydgoszcz (1), Chełmno (1),
Chełmża (1), Ciechocinek (1), GolubDobrzyń (1), Grudziądz (1), Inowrocław (1),
Kowal (1), Osielsko (2), Rypin (1), Solec
Kujawski (3), Świecie (3), Toruń (1),
Wąbrzeźno (1), Włocławek (1)
Klasa B
Białe Błota (2), Janikowo (3), Kruszwica (3),
Lipno (1), Mogilno (3), Nakło nad Notecią
(3), Pakość (3), Radziejów (1), Tuchola (3)
Gminy
25
Ocena potencjału biomasy pochodzenia rolniczego w województwach w 2009r. *
* dla oceny potencjałów przeprowadzona została standaryzacja otrzymanych wyników badań, po czym przy zastosowaniu klasyfikacji za
pomocą średniej i odchylenia standardowego obliczone wskaźniki potencjału
Potencjał teoretyczny biogazu rolniczego [TJ] w 2002 roku
Źródło: P. Zarębski, Potencjał rolniczy dla produkcji biogazu w Polsce, materiał niepublikowany. SGH,
Warszawa 2011, materiał powstały w ramach realizacji badań statutowych KNoP SGH, Warszawa 2011.
Założenia analizy benchmarketingowej (1/2)
1/ Kryteria wyboru:
a. wykluczenie regionów położonych w całkowicie odmiennych strefach
klimatycznych, a także regionów położonych w ścisłym centrum
gospodarczym Europy (tzw. błękitnym bananie)
b. podobieostwo warunków przyrodniczych
c. podobieostwo struktury gospodarki (szczególnie w zakresie specjalizacji
rolniczej)
d. tradycje w dziedzinie produkcji i eksportu artykułów pochodzenia
rolniczego
e. poszukiwanie regionów reprezentujących odmienne ścieżki modernizacji
obszarów wiejskich, przechodzących od gospodarki opartej na
gospodarce żywnościowej do gospodarki opartej na wiedzy
2/ Obszary porównawcze: Dolna Bawaria, Wielkopolska, Południowe Morawy
28
Założenia analizy benchmarketingowej (2/2)
• Analiza ilościowa (dane Eurostat, OECD)
• Zastosowanie wskaźników referencyjnych i
kwantyfikacyjnych
• Wyodrębnienie do celów statystycznych obszarów
wiejskich w analizowanych regionach
• Poszukiwanie odległości od wzorca oraz miary
klasyfikacyjnej (zastosowanie metody sum
standaryzowanych)
• Analiza jakościowa wg wzorca logicznego
29
Zmiany struktury potencjału rynkowego Regionu Modelowego
(wyrażonego za pomocą PKB) w latach 1997, 2002 i 2008
Uwaga: przyjęto za obszar odniesienia cztery regiony Południowe Morawy, Dolną Bawarię, woj. wielkopolskie oraz woj. kujawsko-pomorskie.
Założenia analizy benchmarketingowej (2/2)
• Analiza ilościowa (dane Eurostat, OECD)
• Zastosowanie wskaźników referencyjnych i
kwantyfikacyjnych
• Wyodrębnienie do celów statystycznych obszarów
wiejskich w analizowanych regionach
• Poszukiwanie odległości od wzorca oraz miary
klasyfikacyjnej (zastosowanie metody sum
standaryzowanych)
• Analiza jakościowa wg wzorca logicznego
31
Różnice regionów w poziomie
PKB per capita w bieżących
cenach rynkowych
w odniesieniu do średniej UE w
latach 1997, 2002, 2008
32
Sektory
• Sektory wysokich szans: nowoczesne usługi, przemysł
wysokich technologii
• Usługi tradycyjne i tradycyjne przemysły z
wykorzystaniem innowacyjnych rozwiązao
produktowych, technologicznych i organizacyjnych
Struktura wartości dodanej brutto w cenach bazowych wg sekcji w 1999
oraz 2008 roku
Udział pracujących w przemyśle w podziale na działy w latach 2002 i 2007
(pracujący w przemyśle 100%)
DA - Produkcja artykułów spożywczych, napojów i
wyrobów tytoniowych,
DB - Produkcja tkanin i wyrobów włókienniczych,
DC - Produkcja skór wyprawionych i wyrobów ze
skór wyprawionych,
DD - Produkcja drewna i wyrobów z drewna,
DE - Produkcja masy włóknistej, papieru oraz
wyrobów z papieru; działalność wydawnicza i
poligraficzna,
DF - Wytwarzanie koksu, produktów rafinacji ropy
naftowej i paliw jądrowych,
DG - Produkcja chemikaliów, wyrobów
chemicznych i włókien sztucznych,
DH - Produkcja wyrobów z gumy i tworzyw
sztucznych,
DI - Produkcja pozostałych wyrobów z
niemetalicznych surowców mineralnych,
DJ - Produkcja metali i metalowych wyrobów
gotowych,
DK - Produkcja maszyn i urządzeń, gdzie indziej
niesklasyfikowana,
DL - Produkcja urządzeń elektrycznych i
optycznych,
DM- Produkcja sprzętu transportowego,
DN - Produkcja niesklasyfikowana.
Sektory strategiczne dla województwa ujęte
w strategii rozwoju
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
e-gospodarka,
branża teleinformatyczna,
biotechnologiczna,
narzędziowa,
elektroniczna,
meblarska,
poligraficzna,
rolno-spożywcza,
chemiczna,
elektroniczna,
elektrotechniczna oraz elektromechaniczna.
Ocena czynników determinujących rozwój wybranych regionów – wyniki
benchmarkingu
• Porównywane regiony charakteryzują się podobnymi strukturami
gospodarczymi, przy czym odnotowują dośd zróżnicowane efekty w
produkcji i rozwoju gospodarczym.
• Szczególnie wyróżnia się region Dolnej Bawarii z najwyższymi
wartościami wskaźników makroekonomicznych dla produkcji (PKB per
capita, wartośd dodana) a także czynników determinujących procesy
gospodarcze.
• W analizowanych latach Południowe Morawy osiągnęły najwyższą
dynamikę wzrostu gospodarczego, co miało związek z kapitałem
intelektualnym oraz wiejskim obszarami funkcjonalnymi.
• W regionach porównawczych rosło zainteresowanie przemysłem:
środków transportu, gumowym i tworzyw sztucznych.
37
Produktywność pracy w przemyśle w latach 1999-2008
Źródło: obliczenia własne na podstawie danych EUROSTAT, data pobrania 30.10.2011,
http://epp.eurostat.ec.europa.eu/portal/page/portal/region_cities/regional_statistics/data/database
Regional economic accounts - ESA95 (reg_eco)/Branch accounts - ESA95
Ocena czynników determinujących rozwój wybranych regionów – wyniki
benchmarkingu 2/2
W przyspieszeniu rozwoju regionalnego Dolnej Bawarii ważną rolę odgrywają klastry
oraz dynamicznie się rozwijające branże progresywne (technologie teleinformatyczne,
nowoczesny przemysł maszynowy, nowoczesne usługi).
• Szczególnie ważną lokomotywą rozwoju regionalnego jest sfera badawczorozwojowa, poddana intensywnej internacjonalizacji oraz wsparciu poprzez
nowoczesną infrastrukturę komunikacyjną.
• Z uwagi na występujące podobieostwo w zakresie specjalizacji rolno-spożywczej
należy rekomendowad prowadzenie produkcji żywności wysokiej jakości, w tym
szczególnie żywności ekologicznej oraz żywności regionalnej.
• Należy zapewnid o spójnośd i zintegrowanie działao różnych instytucji
odpowiedzialnych za rozwój regionalny, w szczególności administracji różnego
szczebla oraz podmiotów, którym powierzono wykonywanie działao administracji
publicznej (organizacje, fundacje, itd.).
Wiejskie
obszary
funkcjonalne
Obszar strategiczny
Zmienna objaśniająca
Udział przemysłu w tworzeniu wartości dodanej *%+
Udział usług w tworzeniu wartości dodanej *%+
Udział pracujących w przemyśle *%+
Udział pracujących w usługach *%+
Transport i
komunikacja
(Eurostat)
Gęstośd autostrad (km/ 1000 km2)
Gęstośd linii kolejowych (km/ 1000 km2)
Odsetek osób korzystających ze sklepów internetowych (e-commerce) (2009)
Odsetek osób, które nigdy nie korzystały z Internetu (2009)
Odsetek gospodarstw domowych z dostępem szerokopasmowego Internetu (2009)
Miejskie
bieguny
wzrostu
Udział przemysłu w tworzeniu wartości dodanej *%+
Udział usług w tworzeniu wartości dodanej *%+
Udział pracujących w przemyśle *%+
Udział pracujących w usługach *%+
Wskaźniki innowacyjności (OECD)
Wydatki na B + R wykonywane przez sektor rządowy
Zatrudnieni z wykształceniem średnim (jako % siły roboczej)
Zatrudnieni z wykształceniem wyższym (jako % siły roboczej)
Zatrudnienie w dużych i średnich sektorach wysokiej technologii produkcji
(jako % całkowitego zatrudnienia)
Zatrudnienie w sektorach wysokich technologii produkcji i usług opartych na
wiedzy (jako % całkowitego zatrudnienia)
Udział badaczy zatrudnionych w sektorze przedsiębiorstw w ogóle
zatrudnionych w %
(Eurostat)
Kapitał intelektualny
Wydatki na B + R realizowanych przez sektor przedsiębiorstw
Udział badaczy zatrudnionych w sektorze szkolnictwa wyższego w ogóle
zatrudnionych w %
Studenci w szkołach wyższych (ISCED 5-6) – jako % populacji w wieku 20-24
lata na poziomie regionalnym
Liczba wniosków patentowych złożonych do Europejskiego Urzędu
Patentowego na 1 mln mieszkaoców
Oceny wskaźników determinujących poziom rozwoju regionów
Podsumowanie
•
•
•
•
•
•
•
Lokomotywami rozwoju regionalnego są duże aglomeracje miejskie; w
województwie ważne jest wzmocnienie zespołu miejskiego Bydgoszcz-Toruo,
Ważną rolę w tworzeniu konkurencyjnych regionów odgrywają także dawne
miasta wojewódzkie oraz ośrodki przemysłowe lub/i usługowe pod warunkiem
ich innowacyjności w sferze gospodarczej oraz administracyjnej (Włocławek,
Inowrocław)
Lokomotywy rozwoju to obecnie dziedziny wiedzo-chłonne oraz związane z
zaspokajaniem potrzeb ludności (kluczowa rola dochodów ludności –
mieszkaoców oraz turystów);
Serwicyzacja gospodarki stanowi ważny czynnik sukcesu;
Kluczowe znaczenie dla konkurencyjności i atrakcyjności regionów ma ścisła
współpraca pomiędzy sferą badawczo-rozwojową, administracją samorządową
i rządową oraz inwestorami;
Klastry stają się ważnym czynnikiem wzrostu atrakcyjności regionów
Rośnie znaczenie jakości życia w kreowaniu konkurencyjności regionów.
Dziękuję za uwagę!
KONTAKT
Prof. SGH dr hab. Hanna Godlewska-Majkowska
Wicedyrektor Instytutu Przedsiębiorstwa
Kolegium Nauk o Przedsiębiorstwie
Szkoła Główna Handlowa
ul. Madalioskiego 6/8
02-513 Warszawa
[email protected]
Tel. + 48 22 564 9403
44