Geologic

Geologic
44-203 Rybnik, ul. Strzelecka 78
Tel: 502773557
email: [email protected]
OPRACOWANIE EKOFIZJOGRAFICZNE DLA
MPZP TERENU OBEJMUJĄCEGO PÓŁNOCNĄ I
WSCHODNIĄ CZĘŚĆ ZŁOŻA PIASKU
BUDOWLANEGO „JEZIORKI”, NA POTRZEBY
EKSPLOATACJI KOPALIN
Zleceniodawca: Pracownia Urbanistyczna w Rybniku sp. z o.o.
ul. Wodzisławska 30
44-200 Rybnik
Autorzy:
mgr Sylwia Miłowska
mgr Tomasz Miłowski
Data wykonania: listopad 2014 r.
Geologic Tomasz Miłowski - ochrona środowiska, doradztwo prawne, konsulting; ul. Strzelecka 78, 44-203 Rybnik;
tel: 502773557, email: [email protected]; nip: 642-283-41-91, REGON: 241759860
Opracowanie ekofizjograficzne dla mpzp terenu obejmującego północną i wschodnią część złoża piasku
budowlanego „Jeziorki”, na potrzeby eksploatacji kopalin
Spis treści
1.
Podstawa prawna i metodyka opracowania
......................................................... 3
2.
Charakterystyka środowiska przyrodniczego i jego funkcjonowanie ................. 4
2.1 Położenie fizyczno-geograficzne ..................................................................... 4
2.2 Budowa geologiczna ........................................................................................ 4
2.3 Wody powierzchniowe i zagrożenie powodziowe........................................... 6
2.4 Wody podziemne ............................................................................................. 6
2.5 Klimat i warunki topoklimatyczne................................................................. 7
2.6 Powierzchnia ziemi ........................................................................................... 8
2.6.1
Ukształtowanie terenu i zjawiska osuwiskowe .................................... 8
2.6.2
Gleby ..................................................................................................... 8
2.7 Zasoby naturalne .............................................................................................. 9
2.8 Środowisko przyrodnicze ................................................................................. 10
2.9 Obszary chronione na podstawie ustawy z 16 kwietnia 2004 ....................... 10
2.10 Krajobraz
........................................................................................................ 11
3.
Ocena przydatności środowiska dla różnych rodzajów użytkowania i form
zagospodarowania obszaru oraz określenie przydatności poszczególnych
terenów dla rozwoju różnych funkcji użytkowych .................................................. 12
4.
Literatura
5.
Dokumentacja fotograficzna ……………………………………………………….. 14
................................................................................................................. 13
Spis załączników
Rys. 1 Położenie, uwarunkowania ekofizjograficzne – skala 1:25000
Rys. 2 Mapa geologiczna utworów powierzchniowych – skala 1:25000
Rys. 3 Mapa hydrograficzna – skala 1:60000
Rys. 4 Mapa hydrogeologiczna – skala 1:25000
2
Opracowanie ekofizjograficzne dla mpzp terenu obejmującego północną i wschodnią część złoża piasku
budowlanego „Jeziorki”, na potrzeby eksploatacji kopalin
1. PODSTAWA PRAWNA I METODYKA OPRACOWANIA
Niniejsza ekofizjografia została wykonana na potrzeby sporządzenia miejscowego planu
zagospodarowania przestrzennego terenu obejmującego północną i wschodnią część złoża
piasku budowlanego „Jeziorki” na terenie wiejskim gminy miejsko-wiejskiej Chrzanów, w
sołectwie Balin. O przystąpieniu do sporządzenia miejscowego planu zagospodarowania
przestrzennego zadecydowała Rada Miejska w Chrzanowie uchwałą Nr XLII/527/2014 z dnia
25 marca 2014 r. Opracowanie wykonane zostało zgodnie z rozporządzeniem ministra
środowiska z dnia 9 września 2002 r. (Dz. U. z 2002r. nr 155, poz. 1298) w sprawie
opracowań ekofizjograficznych wydanym stosownie do art. 72 ust. 6 ustawy z dnia 27
kwietnia 2001 roku – prawo ochrony środowiska (t.j. Dz. U. z 2013 r. poz. 1232), ale z uwagi
na specyficzny charakter planu (jednolity teren leśny, przewidywane przeznaczenie terenu –
eksploatacja kopalin) zakres opracowania został dostosowany do przedmiotu i skali
sporządzanego miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. W niniejszym
opracowaniu opisano stan środowiska dla analizowanego terenu oraz podano najważniejsze
wytyczne ekofizjograficzne dla potrzeb sporządzenia mpzp.
3
Opracowanie ekofizjograficzne dla mpzp terenu obejmującego północną i wschodnią część złoża piasku
budowlanego „Jeziorki”, na potrzeby eksploatacji kopalin
2.
CHARAKTERYSTYKA ŚRODOWISKA
2.1 POŁOŻENIE FIZYCZNO-GEOGRAFICZNE
Pod względem administracyjnym analizowany obszar zlokalizowany jest w
województwie małopolskim, w powiecie chrzanowskim w gminie miejsko-wiejskiej
Chrzanów, w jej północno-zachodniej części (część wiejska), w sołectwie Balin. Analizowany
obszar znajduje się w bezpośrednim sąsiedztwie granicy gminy Chrzanów z miastem
Jaworzno i obejmuje teren udokumentowanego złoża „Jeziorki”. Powierzchnia całego złoża
„Jeziorki” to ok. 34,5 ha, natomiast powierzchnia terenu objętego niniejszym opracowaniem
to ok. 19,5 ha. Wg danych GUS za 2012 r. powierzchnia całej gminy Chrzanów to 7944 ha, a
gminę zamieszkiwało 48595 osób. Teren złoża „Jeziorki”, a także jego otoczenie stanowią
grunty leśne pozostające w zagospodarowaniu Lasów Państwowych. Obecnie na niewielkiej
części terenu poza południową granicą opracowania znajduje się kopalnia piasku „Jeziorki”,
dla której ustanowiono obszar i teren górniczy „Jeziorki”. Obszar i teren górniczy obejmują
ok. 15 ha. Należy również zauważyć, w celu uniknięcia pomyłki, że Jeziorki to jednocześnie
dzielnica Jaworzna, z którą teren złoża sąsiaduje i od której wziął nazwę. W latach 80 XX w.
właśnie w dzielnicy Jeziorki prowadzona była eksploatacja części tego złoża.
Według podziału na jednostki fizyczno-geograficzne J. Kondrackiego1 analizowany
obszar znajduje się w prowincji Wyżyny Polskie (34), podprowincji Wyżyna ŚląskoKrakowska (341), w obrębie dwóch makroregionów Wyżyna Śląsko-Krakowska (341.3) na
wschodzie i Wyżyna Śląska na zachodzie. W obrębie Wyżyny Śląskiej wydziela się tu
mezoregion Pagóry Jaworznickie (341.14), a w obrębie Wyżyny Śląsko-Krakowskiej
mezoregion Rów Krzeszowicki (341.33).
2.2 BUDOWA GEOLOGICZNA
Analizowany obszar położony jest w obrębie wschodniej części Górnośląskiego
Zagłębia Węglowego. Rozpoznane tu zostały trzy piętra strukturalne, przedzielone
kordancjami:2
- piętro młodopaleozoiczne ze zbadanymi utworami dewonu i karbonu;
- piętro permsko-mezozoiczne, obejmujące warstwy od permu po jurę górną;
- piętro czwartorzędowe;
Najstarszymi, znanymi tylko z nielicznych wierceń osadami są utwory dewonu,
należące do dewonu środkowego i górnego. Są to skały węglanowe – wapienie, dolomity i
margle zawierające szczątki fauny.
Karbon dolny wykazuje zróżnicowane wykształcenie. W części wschodniej całego
arkusza mapy geologicznej Jaworzno przeważają wapienie krystaliczne o miąższościach
przekraczających 600 m, na zachodzie zaś oprócz wapieni występują piaskowce, zlepieńce i
mułowce o miąższościach przekraczających 1000 m.
1
Kondracki J., Geografia Regionalna Polski, PWN, Warszawa 2001;
Na podstawie: Kaziuk H., Lewandowski J., Mapa Geologiczna Polski w skali 1:200000 ark. Kraków,
Wydawnictwa Geologiczne, Warszawa, 1978 r.
2
4
Opracowanie ekofizjograficzne dla mpzp terenu obejmującego północną i wschodnią część złoża piasku
budowlanego „Jeziorki”, na potrzeby eksploatacji kopalin
Najlepiej poznane zostały utwory należące do karbonu górnego, od namuru A po
westfal D oraz najmłodsze osady stefanu, gdyż były i są one w dalszym ciągu przedmiotem
eksploatacji w kopalniach węgla kamiennego. Wśród występujących tu warstw karbonu
wyróżnia się m.in. warstwy siodłowe, rudzkie, orzeskie oraz warstwy tzw. krakowskiej serii
piaskowcowej, w obrębie której wydziela się warstwy łaziskie i libiąskie. Osady stefanu są
najmłodszymi utworami karbonu na tym obszarze. Nie tworzą one ciągłego poziomu,
zalegając niezgodnie na różnych ogniwach warstw starszych. Są to głównie żwiry, zlepieńce,
piaski i piaskowce. Utwory te odsłaniają się na powierzchni na wschód od granic
analizowanego terenu, w rejonie Sierszy i Trzebini. Charakterystyczną cechą tych osadów jest
obecność obtoczonych fragmentów skamieniałych pni drzew – araukarii.
Na zdeformowanych w orogenezie waryscyjskiej utworach karbonu zalegają z
niezgodnością kątową utwory permu, reprezentujące permsko-mezozoiczne piętro
strukturalne. Występują tu wyłącznie utwory permu dolnego – czerwonego spągowca,
reprezentowane przez serie osadów lądowych. W obrębie utworów permu występują
zlepieńce wapienne zwane myślachowickimi, zlepieńce porfirowo-wapienne, tufy kwaśne i
tufity oraz iłowce i iły określane nazwą „glin sławkowskich”. Na utworach permu zalegają
miąższe utwory triasowe.
Sedymentację triasu rozpoczynają detrytyczno-ilaste osady triasu dolnego, należące do
pstrego piaskowca dolnego i środkowego. Ich miąższość nie przekracza 10 m. Ku górze
utwory te przechodzą stopniowo w morskie utwory górnego pstrego piaskowca – retu.
Warstwy retu to: dolomity detrytyczne i bioklastyczne oraz dolomity margliste. Trias
środkowy – wapień muszlowy, wykształcony jest na omawianym obszarze jako kompleks
osadów węglanowych, w których wyróżnia się od spągu:
 warstwy gogolińskie zbudowane z wapieni bioklastycznych, mikrytowych i
marglistych, z charakterystycznymi poziomami o teksturach falistych,
zawierających także faunę. Miąższość tych warstw wynosi 25 – 30 m.
 dolomity kruszconośne to seria dolomitów wtórnych, krystalicznych, o
zróżnicowanych teksturach, często porowatych. Z dolomitami kruszconośnymi
wiąże się występowanie mineralizacji cynkowo-ołowiowej. Miąższość
dolomitów kruszconośnych w zależności od pionowego zasięgu dolomityzacji
waha się od 40 do 70 m.
 dolomity diploporowe to średnio i gruboławicowe dolomity detrytyczne,
onkolitowe i oolitowe, kawerniste z fauną. Ich miąższość waha się od 15 do 25
m.
 warstwy tarnowickie i boruszowickie kończące profil wapienia muszlowego to
dolomity mikrytowe i oolitowe oraz osady ilasto-mułowcowe, z wkładkami
piaskowców. Miąższość tych warstw nie przekracza 20 m.
Osady triasu górnego – kajpru i retyku występują w postaci iłowców i mułowców, z
wkładkami wapieni. Miąższość triasu górnego może wahać się od kilku do 170 m.3
3
Na podstawie: Jochemczyk L., Kriege W., Mapa Geośrodowiskowa Polski ark. Jaworzno, PIG, Warszawa,
2002 r.
5
Opracowanie ekofizjograficzne dla mpzp terenu obejmującego północną i wschodnią część złoża piasku
budowlanego „Jeziorki”, na potrzeby eksploatacji kopalin
Powierzchniową budowę geologiczną analizowanego terenu tworzą piaski stożków
napływowych spQp4 deponowane tu w trakcie Zlodowacenia Północnopolskiego.4 Na
niewielkim fragmencie terenu, w części północno-wschodniej na powierzchni odsłaniają się
iłowce, mułowce i wapienie icTk+re, których wiek określa się na górny trias (karnik i retyk).
Szczegółową budowę geologiczną analizowanego terenu opisuje dokumentacja geologiczna
złoża „Jeziorki”.5 W wyniku badań stwierdzono występowanie od 0 do 0,4 m gleby, pod
glebą zalegają piaski o różnym zaileniu i granulacji. Przeważnie pod glebą zalegają piaski
średnioziarniste żółte stanowiące właściwe złoże. Miąższość tych piasków waha się od 2,1 do
5,4 m. W niektórych otworach badawczych stwierdzono występowanie pod warstwą gleby
piasku średnioziarnistego brązowego namułowego lub gliniastego, który z uwagi na
zawartość frakcji ilastej nie nadaje się do wykorzystania do celów budowlanych. Piasków
tych nie zaliczono do złoża i potraktowano jako nadkład. W otworach badawczych
stwierdzono dużą zmienność makroskopową piasków stanowiących złoże. Występują tu
piaski średnioziarniste żółte, średnioziarniste szare oraz piaski drobnoziarniste. W spągu złoża
zalegaja gliny piaszczyste i gliny pylaste. Złoże zalega bardzo nieregularnie, obserwuje się na
małych odcinkach znaczne różnice w miąższości. W odwierconych otworach miąższość złoża
wahała się od 2,0 do 8,5 m. Z mapy miąższości złoża wykonanej metoda superpozycji z
uwzględnieniem warstwic spągu i stropu złoża wynika, że jego maksymalna miąższość
dochodzi do 14 m.
Budowę geologiczną terenu przedstawia załącznik mapowy nr 2 do niniejszego
opracowania.
2.3 WODY POWIERZCHNIOWE I ZAGROŻENIE POWODZIOWE
Całość analizowanego terenu należy do zlewni potoku Łużnik, który z kolei zasila
Kozi Bród, a ten stanowi prawostronny dopływ Białej Przemszy. Na analizowanym terenie
nie występują jakiekolwiek wody powierzchniowe, za wyjątkiem jednego niewielkiego rowu
melioracyjnego. Znajduje się on po północnej stronie analizowanego. Jest to ciek bez nazwy
mający charakter rowu melioracyjnego wykorzystywanego dla gospodarki leśnej. Ciek ten
również nie został wyznaczony na mapach ewidencyjnych W trakcie przeprowadzenia
inwentaryzacji terenowej pozbawiony on był wody.
Zagrożenie powodziowe
Na analizowanym terenie nie występują zjawiska powodziowe.
2.4 WODY PODZIEMNE
Analizowany teren wchodzi w skład6 górnośląskiego regionu hydrogeologicznego
XVI, podregion chrzanowski XVI4, w którym główny poziom użytkowy wód podziemnych
znajduje się w utworach triasu środkowego.
Na analizowanym terenie w profilu hydrogeologicznym występuje piętro wodonośne
w utworach czwartorzędu, triasu i karbonu, przy czym za główne piętro użytkowe uznane
4
Kurek S., Paszkowski M., Preidl M.; Szczegółowa Mapa Geologiczna Polski ark. Jaworzno, PIG, Warszawa,
1992 r.
5
Polak P., Uproszczona dokumentacja geologiczna w kategorii C1 złoża piasków budowlanych „Jeziorki”,
Katowice, 2000 r.
6
Mapa Hydrogeologiczna Polski w skali 1:200000 ark. Kraków, Wydawnictwa Geologiczne, Warszawa, 1980 r.
6
Opracowanie ekofizjograficzne dla mpzp terenu obejmującego północną i wschodnią część złoża piasku
budowlanego „Jeziorki”, na potrzeby eksploatacji kopalin
zostało piętro triasowe i karbońskie (równorzędnie)7. Triasowe piętro wodonośne związane
jest z węglanowymi utworami triasu środkowego wykształconymi jako dolomity i wapienie.
Piętro to jest bardzo zasobne w wodę.
W triasowym i karbońskim piętrze wodonośnym wydzielono na analizowanym terenie
jednostkę hydrogeologiczną 8abT2,1II/C3. Średnia wydajność studni wierconej wynosi 70 –
120 m3/h, stopień zagrożenia tych wód jest średni, ze względu na obecność ognisk
zanieczyszczeń i średnią odporność poziomu wodonośnego. Zabezpieczeniem tych wód jest
występowanie lasów. Jakość wody jest dobra (Ib), choć może być nietrwała z uwagi na brak
izolacji, woda nie wymaga uzdatniania. Wody te występują na głębokości 40 do 100 metrów
p.p.t. (rzędne hydroizohipsy to ok. 270 do 210 m n.p.m.).
Badania hydrogeologiczne przeprowadzone dla potrzeb dokumentowania złoża8
wykazały występowanie wody gruntowej na zróżnicowanych poziomach od 0,5 m p.p.t. do
5,8 m p.p.t. Generalnie w części północnej wykazano dość silne zawodnienie złoża,
szczególnie w części północnej poziom wód gruntowych zalega płytko pod powierzchnią
terenu (0,5 do 1 m p.p.t.). Przesuwając się w kierunku południowym poziom wód gruntowych
zalega coraz głębiej od 2,0 do 5,8 m p.p.t., a w niektórych otworach nie występuje w ogóle.
Wyniki badań prób wody pobranych z otworów wskazują, że woda gruntowa wykazuje średni
stopień agresywności węglanowej oraz słaby stopień agresywności kwasowej i ługującej
względem konstrukcji budowlanych z betonu na cemencie portlandzkim wg normy PN-80/B01800.
Według Mapy wstępnej waloryzacji głównych zbiorników wód podziemnych 9,
materiałów Państwowej Służby Hydrogeologicznej oraz Rozporządzenia Rady Ministrów z
dnia 27 czerwca 2006 r. w sprawie przebiegu granic obszarów dorzeczy i regionów wodnych
(Dz. U. 2006 nr 126 poz. 878) analizowany teren znajduje się w całości w granicach
Głównego Zbiornika Wód Podziemnych nr 452 Zbiornik Chrzanów.
Według podziału Polski na jednolite części wód podziemnych analizowany teren
znajduje się w obrębie JCWPd nr 146.
Charakterystykę hydrogeologiczną analizowanego terenu przedstawiono na mapie
hydrogeologicznej (załącznik nr 4).
Ujęcia wód powierzchniowych i podziemnych
Na analizowanym terenie ani w pobliżu nie
powierzchniowych lub podziemnych ani ich strefy ochronne.
2.5
znajdują
się
ujęcia
wód
KLIMAT I WARUNKI TOPOKLIMATYCZNE
Według podziału Polski na dzielnice rolniczo – klimatyczne analizowany obszar leży
w obrębie dzielnicy częstochowsko-kieleckiej, gdzie średnioroczna temperatura powietrza
wynosi 8C, czas zalegania pokrywy śnieżnej dochodzi do 100 dni,
7
Gajowiec B., Siemiński A., Mapa Hydrogeologiczna Polski w skali 1:50000, ark. Jaworzno, PIG, Warszawa
1997;
8
Polak P., Uproszczona dokumentacja geologiczna w kategorii C1 złoża piasków budowlanych „Jeziorki”,
Katowice, 2000 r.
9
Skrzypczyk L. [red], 2003: Mapa wstępnej waloryzacji Głównych Zbiorników Wód Podziemnych 1:800000,
PIG, Warszawa;
7
Opracowanie ekofizjograficzne dla mpzp terenu obejmującego północną i wschodnią część złoża piasku
budowlanego „Jeziorki”, na potrzeby eksploatacji kopalin
a długość okresu wegetacyjnego waha się od 200 do 210 dni. Roczne sumy opadów kształtują
się na poziomie 750 - 850 mm. W ciągu roku przeważają wiatry zgodne z ogólną cyrkulacją
atmosferyczną, a ich kierunek jest dodatkowo modyfikowany przez rzeźbę terenu. Wskutek
tego
zaznacza
się
przewaga
wiatrów
zachodnich,
południowo-zachodnich
10
i wschodnich o średnich prędkościach od 3 do 4 m/s . Na całym analizowanym terenie
występuje topoklimat leśny.
2.6
POWIERZCHNIA ZIEMI
2.6.1 UKSZTAŁTOWANIE TERENU I ZJAWISKA OSUWISKOWE
Analizowany teren znajduje się w zasięgu mezoregionu Pagórów Jaworznickich (część
zachodnia) i mezoregionu Rowu Krzeszowickiego (część wschodnia), jednak w
ukształtowaniu całego analizowanego terenu zaznaczają się głównie cechy Pagórów
Jaworznickich. Pagóry Jaworznickie odznaczają się rzeźbą zrębową, na którą składają się
płaskowyże, garby i pagóry, pomiędzy którymi rozciągają się zapadliskowe obniżenia. W
obrębie Pagórów Jaworznickich występują dwa równoległe pasma wzniesień o przebiegu
północny zachód południowy wschód. Między pasmami wzniesień zbudowanych z wapieni i
dolomitów triasu i jury rozciąga się plejstoceńska równina denudacyjna (pradolina Białej
Przemszy), w którą wcina się potok Łużnik, prawostronny dopływ Białej Przemszy.11
Na analizowanym terenie występuje niemal płaska terasa ukształtowana głownie w
wyniku procesów morfologicznych plejstocenu (akumulacji, erozji i denudacji), które
przemodelowały silnie zróżnicowaną rzeźbę mezozoiczną. Ta płaska powierzchnia stanowiła
w plejstocenie (zlodowacenie północnopolskim) rozległą dolinę dopływów Białej Przemszy.
Najwyżej położony punkt analizowanego terenu znajduje się w części południowowschodniej, rzędne terenu wynoszą tu ok. 302 m n.p.m. Powierzchnia terenu opada łagodnie
w kierunku północno-zachodnim, gdzie rzędne terenu wynoszą ok. 292 m n.p.m. Na terenie
objętym opracowaniem występują wydmy, które wznoszą się na wysokość kilku metrów nad
powierzchnią zrównania denudacyjnego. Deniwelacje terenu wynoszą tu około 5 - 7 m. Poza
południową granicą opracowania znajduje się kopalnia piasku „Jeziorki”, na której widoczne
są formy antropogeniczne związane z eksploatacją piasku. Odkrywka nie zaznacza się jednak
w sposób znaczący, gdyż eksploatacji podlegają wyniesienia wydm. Po przeprowadzonej
eksploatacji teren pozostaje wyrównany i poddany rekultywacji w kierunku leśnym.
Zjawiska osuwiskowe
Na analizowanym terenie nie stwierdzono występowania zjawisk osuwiskowych, ani
występowania terenów zagrożonych ruchami masowymi ziemi.
2.6.2 GLEBY
Na analizowanym terenie występują słabe jakościowo gleby wykształcone w postaci
gleb bielicowych lub też pseudobielicowych, znacznie przekształcone na skutek prowadzenia
intensywnej gospodarki leśnej. Ich słabe właściwości wynikają również z naturalnych
właściwości podłoża (piaski, piaski gliniaste). Na dużej części terenu warstwę gleby stanowi
10
11
Absalon i in. Mapa Hydrograficzna Polski w skali 1:50000, ark. Jaworzno, GGK, Warszawa, 2002
Jochemczyk L., Kriege W., Mapa Geośrodowiskowa Polski ark. Jaworzno, PIG, Warszawa, 2002 r.
8
Opracowanie ekofizjograficzne dla mpzp terenu obejmującego północną i wschodnią część złoża piasku
budowlanego „Jeziorki”, na potrzeby eksploatacji kopalin
prawie wyłącznie humus w typie mor. Na analizowanym terenie nie występuje rolnicza
przestrzeń produkcyjna, tereny użytkowane są jako las przez Lasy Państwowe i w ewidencji
gruntów oznaczone są jako Ls.
2.7
ZASOBY NATURALNE
W podłożu analizowanego terenu udokumentowane zostały trzy złoża kopalin: złoża
węgla kamiennego Jaworzno (ID Midas 340) i Byczyna (ID Midas 9734) oraz złoże piasków
budowlanych Jeziorki (ID Midas 8417). W tabeli poniżej przedstawiono istotne informacje
dotyczące tych złóż.
Tabela 5 Udokumentowane złoża na terenie objętym opracowaniem
ID Midas
Kopalina
Złoże/
Obszar Górniczy/
Powierzchnia
[ha]/Zasoby
geologiczne
bilansowe12 [tys. t]
Teren górniczy
Stan zagospodarowania
340
Węgiel kamienny
Jaworzno /
Jaworzno IV/
6000 ha/
Jaworzno-Jeleń
894 723 tys. ton
(razem), 594 006
(A+B+C1), 300 717
(C2+D), 137 709
(zas.
przemysłowe),
2608 (wydobycie)
Złoże zagospodarowane
Koncesja: 4/99
Data wydania: 1999-01-18
Termin ważności: 2017-01-17
Użytkownik: TAURON Wydobycie
S.A.
8417
Piaski i żwiry
Jeziorki/ 34,57 ha/ Jeziorki/ Jeziorki
zasoby1517
Przemysłowe 413
wydobycie17
9734
Węgiel kamienny
Byczyna /
Byczyna/
850 ha/
Byczyna
83 042 tys. ton
(razem), 67 499
(A+B+C1), 15 543
(C2+D), 26 611
(zas.
przemysłowe), 612
(wydobycie)
Złoże zagospodarowane
Koncesja: ŚR.V.BK.7415/32/03
Data wydania: 2003-07-11
Termin ważności: 2018-12-31
Użytkownik: Firma ProdukcyjnoHandlowa Pias-Bud Jarosław
Michałek
Złoże zagospodarowane
Koncesja: 2/2013
Data wydania: 2013-03-13
Termin ważności: 2017-07-14
Użytkownik: TAURON Wydobycie
S.A.
W 2000 roku udokumentowano złoże piasków budowlanych „Jeziorki” (ID Midas
8417). Projektem planu objęta została północna część złoża. Jest to złoże pokładowe o
powierzchni 34,57 ha. Średnia miąższość złoża wynosi 7 m, a nadkład ma grubość 0,5 m. Z
badań makroskopowych wynika, że złoże piasków „Jeziorki” stanowią piaski
średnioziarniste, żółte, kwarcowe, z ziarnami skaleni. Przedmiotowe piaski charakteryzują się
m.in.:
- zawartością ziarn do 2 mm – 99,9%
- zawartością pyłów mineralnych – 6,9%
- zawartością nadziarna – 0,1%
12
Bilans zasobów kopalin i wód podziemnych w Polsce wg stanu 31.XII.2013 r. MŚ, PIG, Warszawa 2014.
9
Opracowanie ekofizjograficzne dla mpzp terenu obejmującego północną i wschodnią część złoża piasku
budowlanego „Jeziorki”, na potrzeby eksploatacji kopalin
- śladową zawartością siarki – 0,03 – 0,05%, średnio 0,04%
- zanieczyszczenia obce – od brak do 0,1%
W badanym piasku stwierdzono tylko ślady zanieczyszczeń organicznych. Piaski ze
złoża „Jeziorki” mogą być stosowane do zapraw budowlanych oraz do betonów jako
domieszka. Obecnie południowa część złoża eksploatowana jest na podstawie koncesji znak
ŚR.V.BK.7415/32/03 z dnia 11 lipca 2003 r. i wyznaczono tam obszar i teren górniczy
„Jeziorki”. Według stanu na dzień 31 grudnia 2013 r. zasoby geologiczne bilansowe wynoszą
1517 tys. ton, zasoby przemysłowe 413 tyś. ton, zaś wydobycie wyniosło 17 tyś ton. Termin
ważności koncesji został określony na 31 grudnia 2018 r. W głębokim podłożu
analizowanego terenu prowadzona jest eksploatacja węgla kamiennego przez KWK Sobieski,
która należy do przedsiębiorstwa TAURON Wydobycie S.A. Eksploatacja prowadzona jest tu
w obszarach górniczych „Jaworzno IV” i „Byczyna”. Dla tych obszarów górniczych ustalono
tereny górnicze „Jaworzno Jeleń” i „Byczyna”.
2.8
ŚRODOWISKO PRZYRODNICZE
Na całości analizowanego terenu rośnie las gospodarczy pozostający w zarządzie
Lasów Państwowych. Teren złoża „Jeziorki” w granicach opracowania obejmuje oddziały
230 i 231 Nadleśnictwa Chrzanów, Leśnictwo Szczakowa. Występujące tu lasy pod
względem przyrodniczym przedstawiają niską wartość. Nie występują tu obiekty cenne
przyrodniczo, występujące tu lasy to intensywnie eksploatowane gospodarcze monokultury
sosnowe (miejscami brzozowo-sosnowe), które tylko w bardzo daleki sposób nawiązują do
będącego tu zbiorowiskiem klimaksowym kontynentalnego boru mieszanego Querco roborisPinetum13. Lasy te są silnie zniekształcone poprzez intensywnie prowadzoną gospodarkę
leśną i zaznaczają się w nich wszystkie negatywne cechy: juwenalizacja, monotypizacja,
pinetyzacja, fruitecetyzacja i cespityzacja. Dla poszczególnych wydzieleń Plan Urządzania
Lasu Nadleśnictwa Chrzanów określa następujące wartości: 7Brz54, 10Brz74, 6So4, 10So74,
10So74, 8So104, 6Brz54. Na analizowanym terenie określono dwa typy siedliska leśnego:
bór mieszany świeży i bór mieszany wilgotny. W strukturze lasu w zdecydowanej większości
dominuje sosna, choć w części północno-zachodniej pojawiają się dość duże domieszki
brzozy. W południowo-zachodniej części terenu w ostatnim czasie przeprowadzony został
zrąb zupełny, obecnie rośnie tu nowo nasadzony młodnik. Na analizowanym terenie nie
stwierdzono występowania stanowisk roślin chronionych czy cennych siedlisk
przyrodniczych. Teren istniejącej odkrywki piasku znajdujący się po stronie południowej
obecnie pozbawiony jest roślinności, zaś w miejscach poddanych rekultywacji rośnie
młodnik.
2.9
OBSZARY CHRONIONE NA PODSTAWIE USTAWY Z 16 KWIETNIA 2004
Na analizowanym terenie brak jest obszarów objętych ochroną, teren ten nie był
również proponowany do objęcia ochroną.
wg Matuszkiewicz W. [red], 1995, Potencjalna roślinność naturalna Polski – Mapa przeglądowa 1:300000 ark.
11, PAN, Warszawa.
13
10
Opracowanie ekofizjograficzne dla mpzp terenu obejmującego północną i wschodnią część złoża piasku
budowlanego „Jeziorki”, na potrzeby eksploatacji kopalin
2.10
KRAJOBRAZ
Na analizowanym terenie występuje mało interesujący krajobraz leśny w typie
monokultur sosnowych. Tego typu krajobraz jest bardzo monotonny i nieciekawy.
Urozmaiceniem krajobrazu są tu niewątpliwie piaszczyste formy deluwialne (w formie
wydm), oraz co może budzić kontrowersję sama odkrywka kopalni piasku. Postrzeganie
krajobrazu jest sprawą mocno subiektywną, nie mniej wydaje się, że budowa odkrywki
spowodowała powstanie interesującego otwarcia widokowego na skarpy wydm i profile
geologiczne, które dotychczas były właściwie niewidoczne.
11
Opracowanie ekofizjograficzne dla mpzp terenu obejmującego północną i wschodnią część złoża piasku
budowlanego „Jeziorki”, na potrzeby eksploatacji kopalin
3. OCENA PRZYDATNOŚCI ŚRODOWISKA DLA RÓŻNYCH RODZAJÓW
UŻYTKOWANIA I FORM ZAGOSPODAROWANIA OBSZARU ORAZ
OKREŚLENIE
PRZYDATNOŚCI
POSZCZEGÓLNYCH TERENÓW
DLA
ROZWOJU RÓŻNYCH FUNKCJI UŻYTKOWYCH
Na analizowanym obszarze brak jest terenów, których użytkowanie i
zagospodarowanie z uwagi na cechy zasobów środowiska i ich rolę w strukturze
przyrodniczej obszaru powinno być podporządkowane potrzebom zapewnienia prawidłowego
funkcjonowania środowiska i zachowania różnorodności biologicznej. Nie występują tu cenne
siedliska przyrodnicze, czy stanowiska roślin chronionych. Teren złoża „Jeziorki” winien
przede wszystkim pełnić funkcję leśną, tak jak miało to miejsce do tej pory. Należy jednak
mieć na uwadze, że dopuszczalne jest również podjęcie eksploatacji tego złoża, gdyż
występowanie surowca w tym miejscu jest również uwarunkowaniem środowiska. Obecnie
dla części terenu złoża wydzielono obszar i teren górniczy „Jeziorki”, gdzie trwa eksploatacja,
natomiast w latach 80 XX w. eksploatacja tego złoża prowadzona była po stronie zachodniej,
już na terenie miasta Jaworzno. W ramach istniejącego terenu górniczego po eksploatacji
złoża teren sukcesywnie jest rekultywowany i wraca on do zasobu leśnego. Można więc
mówić tu o czasowym wyłączeniu z produkcji leśnej.
Przy konstruowaniu miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego należy
również uwzględnić występowanie terenów i obiektów chronionych na podstawie przepisów
odrębnych:
 Udokumentowanego złoże kruszyw naturalnych „Jeziorki”;
 Udokumentowanych złóż węgla kamiennego „Jaworzno IV” i „Byczyna”
 Obszaru i terenu górniczego „Jeziorki”;
 Obszarów górniczych wyznaczonych dla eksploatacji węgla kamiennego „Jaworzno
IV” i „Byczyna” oraz terenów górniczych „Jaworzno-Jeleń” i „Byczyna”
 Terenów ujętych jako las w ewidencji gruntów i pozostających w zarządzie Lasów
Państwowych (konieczność uzyskania zgody Ministra Środowiska);
 Występowanie Głównego Zbiornika Wód Podziemnych nr 452 Zbiornik Chrzanów;
12
Opracowanie ekofizjograficzne dla mpzp terenu obejmującego północną i wschodnią część złoża piasku
budowlanego „Jeziorki”, na potrzeby eksploatacji kopalin
4. LITERATURA
Abasalon i in., Mapa Sozologiczna Polski, ark. Jaworzno, Główny Geodeta Kraju, Warszawa,
2002 r.
Abasalon i in., Mapa Hydrograficzna Polski, ark. Jaworzno, Główny Geodeta Kraju,
Warszawa, 2002 r.
Bilans zasobów kopalin i wód podziemnych w Polsce wg stanu 31.XII.2013 r. MŚ, PIG,
Warszawa 2014.
Centralna Baza Danych Geologicznych – strona internetowa PIG, http://baza.pgi.gov.pl/
Gajowiec B., Siemiński A., Mapa Hydrogeologiczna Polski w skali 1:50000, ark. Jaworzno,
PIG, Warszawa 1997;
Jochemczyk L., Kriege W., Mapa Geośrodowiskowa Polski ark. Jaworzno, PIG, Warszawa,
2002 r.
Kaziuk H., Lewandowski J., Mapa Geologiczna Polski w skali 1:200000 ark. Kraków,
Wydawnictwa Geologiczne, Warszawa, 1978 r.
Kondracki J., Geografia regionalna Polski. PWN, Warszawa 2001;
Kurek S., Paszkowski M., Preidl M.; Szczegółowa Mapa Geologiczna Polski ark. Jaworzno,
PIG, Warszawa, 1992 r.
Matuszkiewicz W. [red], Potencjalna roślinność naturalna Polski – Mapa przeglądowa
1:300000 ark. 11, PAN, Warszawa , 1995;
Mapa Hydrogeologiczna Polski w skali 1:200000 ark. Kraków, Wydawnictwa Geologiczne,
Warszawa, 1980 r.
Polak P., Uproszczona dokumentacja geologiczna w kategorii C1 złoża piasków budowlanych
„Jeziorki”, Katowice, 2000 r.
Różkowski A. [red.], 1997: Mapa warunków występowania, użytkowania, zagrożenia
i ochrony zwykłych wód podziemnych Górnośląskiego Zagłębia Węglowego i jego
obrzeżenia; 1 : 100 000. PIG, Warszawa;
Skrzypczyk L. [red], 2003: Mapa wstępnej waloryzacji Głównych Zbiorników Wód
Podziemnych 1:800000, PIG, Warszawa;
Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Chrzanów
przyjętego uchwałą Nr L/407/98 Rady Miejskiej w Chrzanowie z dnia 21 kwietnia 1998 r.
5. DOKUMENTACJA FOTOGRAFICZNA
13
Opracowanie ekofizjograficzne dla mpzp terenu obejmującego północną i wschodnią część złoża piasku budowlanego „Jeziorki”, na potrzeby eksploatacji kopalin
Fot. 1 Południowo-wschodnia część obszaru
Fot. 3 Południowo-zachodnia część obszaru
Fot. 2 Północno-zachodnia część obszaru
Fot. 4 Teren istniejącej kopalni piasku Jeziorki, poza południową granicą terenu objętego
opracowaniem
14