TERMINOLOGIA

TERMINOLOGIA
Dyscyplina – gałąź nauki lub wiedzy
Język dyscypliny – zbiór terminów wraz z objaśnieniami
Termin – wyraz lub połączenie wyrazowe o specjalnym, konwencjonalnie ustalonym znaczeniu naukowym lub technicznym (także: czas na wykonanie czynności).
Desygnat – jednostkowy przedmiot materialny odpowiadający nazwie; przedmiot myśli odpowiadający wyrazowi.
Pojęcie – myślowy odpowiednik zespołu cech charakterystycznych dla przedmiotów, do których nazwa ta się odnosi. POJĘCIE – niezbędny składnik myślenia abstrakcyjnego.
TRANSFORMACJA: rzeczywistość  abstrakty.
Trójkąt Ogdena - Richardsa
symbolizuje
objaśnia
TERMIN
dotyczy
POJĘCIE
utożsamia
zastępuje
DESYGNAT
przypisany jest
TERMIN symbolizuje POJĘCIE dotyczące DESYGNATU,
który jest przypisany do TERMINU.
TERMINOLOGIA INŻYNIERII SYSTEMÓW

Język jest elementem nauki podlegającym ciągłej ewolucji.

Terminy powstające w języku danej dyscypliny pojawiają się w następstwie zidentyfikowania nowych, nieujawnionych dotąd fragmentów rzeczywistości.

Terminy tworzą nie językoznawcy, ale animatorzy zdarzeń – badacze, projektanci, użytkownicy (inżynierowie). (Żargon inżynierski, żargon informatyczny).

Zbiór terminów dyscypliny naukowej zależy od osiągniętego poziomu jej rozwoju.
10. Terminologia
51
Zbiór terminów dyscypliny naukowej:
TD ={TO, TS}
Zbiór terminów danej
dyscypliny naukowej
Zbiór terminów pierwotnych z innych
dyscyplin
Zbiór terminów specyficznych dla danej
dyscypliny
TS ={TSP, TSD}
Zbiór terminów
podstawowych dla dyscypliny
Zbiór terminów
pochodnych dla danej dyscypliny
POJĘCIA PIERWOTNE





Przestrzeń
Czas
Materia
Energia
Informacja
(P)
(t, T)
(M)
(E)
(I)
zmienna
zasób
POJĘCIA PODSTAWOWE
Pojęcia pierwotne budują zbiory pojęć podstawowych:
zasób, całość, obiekt, rzeczywistość, fragment rzeczywistości, stan, działanie, inergia, obiekt, system, element, sprzężenia, część, struktura,, proces, relacje systemowe, funkcje systemowe, funkcja systemu, cykl życia systemu, koszt cyklu życia, model, modelowanie, symulacja komputerowa.
CZASOPRZESTRZEŃ
Wielowymiarowy układ do
umiejscowienia elementów systemu
Przestrzeń
Układ czasoprzestrzeni
Czas
10. Terminologia
52
ZASÓB – dotyczy ilości tworzywa systemowego.
ZASOBY:
 materialne (M)
 energetyczne (E)
 informacyjne (I)
 materialno-energetyczne (ME)
 materialno-energo-informacyjne (MEI)
 czasowe (T)
W/w elementy w „czystej postaci” w zasadzie w naturze nie występują.
CAŁOŚĆ
CAŁOŚĆ – kompletna, wymagana ze względu na potrzebę i funkcję część zasobu,
dająca się oddzielić od reszty ze względu na określony aspekt (punkt widzenia).
CAŁOŚĆ dzieli się na składniki ilościowe i jakościowe.
SKŁADNIKI ILOŚCIOWE CAŁOŚCI  części
części wyrażone na przykład w %
SKŁADNIKI JAKOŚCIOWE CAŁOŚCI: części funkcjonalne  elementy
ELEMENT
1
1
4
2
3
CZĘŚĆ
Każdy element jest częścią całości, ale nie każda część jest
elementem z punktu widzenia funkcji całości.
OBIEKT – całość, którą może być element lub pewna liczba elementów, powiązanych w sposób funkcjonalny.
Obiekty:
 materialne
 energetyczne
 informacyjne
 czasowe
itd.
10. Terminologia
53
Obiekt inergetyczny – obiekt materialno-energetyczno-informacyjno-czasowy MEIT
INERGIA – tworzywo systemowe złożone z materii, energii, informacji i czasu.
Jako DESYGNAT trudne do zidentyfikowania. Ilością inergii można szacować
zużycie zasobu do wytworzenia obiektu (wartość tego zasobu – KOSZT).
Obiekty:
 rzeczywiste (obiekty MEI),
 konkretne (obiekty ME),
 abstrakcyjne (obiekty I).
OBIEKTY INŻYNIERSKIE
RZECZYWISTOŚĆ – termin określający zbiór wszystkich obiektów natury, w tym
ludzi i obiektów będących dziełem ludzi, wraz ze wszystkimi związkami (relacjami)
jakie między nimi zachodzą (RZECZYWISTOŚĆ – PEWNA CAŁOŚĆ).
Granice rzeczywistości wyznacza granica poznania
(ŚWIAT MIKRO, ŚWIAT MAKRO).
Rzeczywistość ulega ciągłym zmianom, zarówno w obszarze ograniczonym granica
poznania, jak i w rezultacie rozszerzania się granic poznania.
Praktyka inżynierska – badanie fragmentów rzeczywistości
RZECZYWISTOŚĆ WIRTUALNA
(REAL VIRTUALITY)
Przedstawianie i symulowanie rzeczywistych sytuacji za pomocą komputera lub
urządzeń będących dziełem człowieka.
Człowiek współczesny w percepcji świata praktycznie
nie korzysta już bezpośrednio z doświadczenia
– wszystko dociera do niego za pośrednictwem mediów.
REALNE JEST TO, CO DZIEJE SIĘ NA EKRANIE TELEWIZORA I MOMITORA
KOMPUTEROWEGO.
INFORMATYKA
INŻYNIERIA WIRTUALNA
10. Terminologia
54
STAN
CZAS
Opis fragmentu rzeczywistości: S1(t1, P1) , S2(t2, P2)
IDENTYFIKACJA:
PRZESTRZEŃ
Sj: Xj = {Xi(Sj); i = 1, I}
wartość i-tej zmiennej w j-tym punkcie
czasoprzestrzeni (tj, Pj)
Sj: Xj = { E(Sj), M(Sj), I(Sj), T(Sj) }
DZIAŁANIE – zmiana lub transformacja stanu.
Działanie
STAN Sj
STAN Sj+1
Dj, j+1(Sj, Sj+1)
Sprawca działania
SKUTEK DZIAŁANIA – różnica stanów fragmentów rzeczywistości, pomiędzy którymi zachodzi działanie
DZIAŁANIA:

celowe, niecelowe

świadome, nieświadome

konstruktywne, destruktywne

konkretne (energo-materialne)

abstrakcyjne (informacyjne)
10. Terminologia
DZIAŁANIA
WYKONAWCZE
DZIAŁANIA
BADAWCZE
55