Temat Gość w dom, Bóg w dom Wstęp Państwo polskie

Temat
Gość w dom, Bóg w dom
Wstęp
Państwo polskie od wieków było krajem wielonarodowym, wielokulturowym, oraz
wieloreligijnym. W Warszawie Sejm Rzeczypospolitej Obojga Narodów uchwalił
w 1573 roku prawo pozwalające każdemu z obywateli na swobodne wyznawanie
jego religii.
Za sprawą Unii z Litwą, a też w wyniku koligacji rodów królewskich, sojuszy
i hołdów lennych Rzeczpospolita sięgała od Morza Bałtyckiego do Morza Czarnego.
Wszystkie narody zamieszkujące Rzeczpospolitą przyczyniły się do wielkiego jej
wzbogacenia kulturowego oraz materialnego.
W okresie międzywojennym (dane z 1931 roku) w Polsce żyło około 10 milionów
ludzi, których językiem ojczystym nie był język polski, byli to Żydzi, Niemcy, Rosjanie,
Ukraińcy, Litwini, Czesi, Słowacy, Białorusini oraz Romowie. Stanowili oni 1/3
populacji (tabela „Mniejszości narodowe w 1931 roku”).
Wojna dokonała straszliwych spustoszeń, spowodowała też zmniejszenie wielkości
państwa polskiego, przesunięcie granic. Miliony ludzi wyrwano z ich domostw, osiedli
i miast. Przerwano ciągłość tradycji, zwyczajów i obyczajów (tabela „Mniejszości
narodowe w 1995 roku”).
Obecnie w naszym kraju żyją przedstawiciele wielu narodów. Są to nie tylko
emigranci ekonomiczni, ale również emigranci polityczni i uchodźcy, na przykład
Wietnamczycy, Rumuni, Grecy. Ich wpływ na obyczaje i kulturę polską jest bardzo
istotny.
Czy jednak Polacy są świadomi, że taka różnorodność nas ubogaca? Czy mamy
właściwy stosunek do innych nacji? Przysłowie „Gość w dom, Bóg w dom” może
w jakiś sposób zachęcić do przełamywania nieufności wobec innych ludzi. Poznanie
tradycji, zwyczajów (np. związanych z kuchnią innych kultur) to jeden z czynników
jednoczących i integrujących.
Dlatego spróbujmy prześledzić:
• Jak zmieniały się granice państwa polskiego na przestrzeni wieków?
• Jakie narody zamieszkały te tereny?
• Ile w kuchni polskiej jest potraw zapożyczonych od innych narodów? Może ich
smak i sposób podania do tego stopnia zafascynowały naszych pradziadów, że
łatwiej przyszło im się pogodzić się z innością Romów, Żydów, Turków?
• Czy smak nowych potraw (kebab, krewetki po wietnamsku, itd.), które na stałe
zagościły w naszej kuchni, może mieć wpływ na przełamywanie niechęci do
przybyszów z innych krajów?
• Czy kontakt z kuchnią innych narodów może stanowić zachętę do poznania ich
kultury i tradycji?
Cele
W wyniku udziału w zajęciach uczeń:
• wyjaśnia przyczyny wielonarodowości państw,
• poznaje niektóre przepisy kulinarne kuchni innych narodów,
• wyszukuje w internecie wiadomości związane z tematem zajęć,
• uczy się szacunku i przełamywania dystansu do innych.
Materiały
-
•
•
•
•
•
•
•
mapki, wykresy w: F. Szlajfer, Geografia kl. 8, Nowa Era, Warszawa 1999,
str. 58, 59:
• Mniejszości narodowe w 1931 r.,
• Mniejszości narodowe w 1995 r.,
atlas historyczny,
adresy internetowe:
http://www.kuchnia.com.pl/DiD/spispotraw.html – książka kucharska Winiar,
http://www.kuchnia.cavern.com.pl/ – książka kucharska,
http://www.kamis.com.pl/przepisy.htm – książka kucharska,
http://www.kuchnia.3miasto.pl/ – Wirtualna Kuchnia Polska,
http://www.orthodox.pl/Kalendarium/Post/ksiazka/posty-ksiazka8.htm – przepisy
na potrawy postne, z podstrony Kościoła Prawosławnego w Polsce,
http://www.makaron.pl/ – Witajcie w świecie makaronów, strona o makaronach,
http://www.kulinaria.pl/przepisy.asp – różne przepisy.
Przebieg zajęć
1) Wyszukaj w tabelach informacje o mniejszościach narodowych, które
zamieszkiwały tereny Polski w okresie przedwojennym, i żyjących w Polsce
obecnie.
2) Zastanów się, jakie znasz potrawy, które na stałe zagościły w naszej kuchni,
a zostały zapożyczone od innych narodów (burza mózgów).
Wyszukaj w internecie potrawy zapożyczone od nowych mniejszości narodowych,
które przyjęły się w Polsce po 1945 roku. Skorzystaj z adresów:
• http://www.kuchnia.com.pl/DiD/spispotraw.html – książka kucharska Winiar,
• http://www.kuchnia.cavern.com.pl/ – książka kucharska,
• http://www.kamis.com.pl/przepisy.htm – książka kucharska,
• http://www.kuchnia.3miasto.pl/ – Wirtualna Kuchnia Polska,
• http://www.orthodox.pl/Kalendarium/Post/ksiazka/posty-ksiazka8.htm – przepisy
na potrawy postne, z podstrony Kościoła Prawosławnego w Polsce,
• http://www.makaron.pl/ – Witajcie w świecie makaronów, strona o makaronach,
• http://www.kulinaria.pl/przepisy.asp – różne przepisy.
3) Zastanów się:
a) Czy potrawy i atmosfera spożywania posiłków są elementami
kulturotwórczymi?
b) Czy poznanie kultury i zwyczajów innych może wpłynąć na większą
tolerancję?
4) Zaprezentuj najciekawszy przepis z kuchni innych narodów, według którego
przygotowałbyś potrawę na spotkanie z przyjaciółmi.
Maria Sroczyńska-Łojek, Izabella Grzegorzewska