docFenomen deinstytucjonalizacji złych reguł rządzenia
download 
Reklamacja Transkrypt
Fenomen deinstytucjonalizacji złych reguł rządzenia
„Instytucjonalizacja zasad dobrego rządzenia w Polsce i rola środowisk naukowych w tym procesie” Fenomen reinstytucjonalizacji reguł złego rządzenia Stanisław Mazur Katedra Gospodarki i Administracji Publicznej Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie Cele i kontekst 1. Próba rekonceptualizacji pojmowania zmiany instytucjonalnej 2. Zarysowanie konsekwencji wynikających z rekonceptualizacji rozumienia zmiany instytucjonalnej dla wprowadzania zasad dobrego rządzenia, w szczególności reinstytucjonalizacji reguł złego rządzenia 3. Sceptycyzm wobec klasycznej perspektywy pojmowania zmiany instytucjonalnej z powodu: • nadmiernego eksponowania sztywności i trwałości porządku instytucjonalnego • niesymetrycznego traktowania mechanizmów zmiany instytucjonalnej • mechanicystycznego, liniowego i sekwencyjnego pojmowania współzależności między mechanizmami zmiany instytucjonalnej Hipotezy 1: Propozycja, którą oferuje klasyczna perspektywa pojmowania zmiany instytucjonalnej jest nazbyt uproszczonym sposobem objaśniania przeobrażeń rzeczywistości społecznej 2: Niezrozumienie charakteru współzależności mechanizmów zmiany instytucjonalnej stanowi barierę w procesie modernizacji państwa i jego struktur administracyjnych 3: Równie ważne dla powodzenia działań modernizacyjnych, jak zrozumienie mechanizmów deinstytucjonalizacji i instytucjonalizacji, jest poprawne odczytanie logiki mechanizmów reinstytucjonalizacji Klasyczna perspektywa zmiany instytucjonalnej • W wyniku procesu zmiany instytucjonalnej stare i nowe instytucje współegzystują na poziomach meta, intra i mikro • Klasycznie pojmowana zmiana instytucjonalna jest oparta m.in. na założeniach o: deterministycznej sekwencyjności mechanicystycznej syntezie lub prostej substytucji dwufazowości zmiany relatywnie wysokiej trwałości Rewizjonistyczna perspektywa zmiany instytucjonalnej • Proces ewolucyjnych, emergentnych, niefinalistycznych przeobrażeń prowadzi do redefiniowania schematów kognitywnych, wzorców interpretacyjnych, praktyk społecznych, rutyn organizacyjnych, reguł aksjologicznych, norm kulturowych • rewizjonistyczna perspektywa zmiany instytucjonalnej jest oparta m.in. na założeniach o: braku deterministycznej sekwencyjności niewielkim zakresie występowania mechanistycznej syntezy emergentnej amalgamacji trójfazowości zmiany relatywnie wysokiej płynności Deinstytucjonalizacja Mechanizm, poprzez który: •dominujące reguły normatywne i praktyki społeczne oraz schematy interpretacyjne są kwestionowane •znacząco wzrastają koszty koordynacji, korygowania i penalizacji działań społecznych celem zapewnienia ich zgodności z porządkiem instytucjonalnym •to co było społecznie oczywiste ulega delegitymizacji i erozji •determinacja i zdolności beneficjentów porządku instytucjonalnego do jego reprodukowania ulega ograniczeniu •dynamika tego mechanizmu jest warunkowana intensywnością presji funkcjonalnych, politycznych, społecznych i kulturowych •mechanizm ten oparty jest na logice zmiany Instytucjonalizacja • Mechanizm, poprzez który reorientacje normatywne oraz rekonfiguracje praktyk społecznych, co wynika z deinstytucjonalizacji, nabywają cech względnej trwałości • na mechanizm ten składają habitualizację, obiektywizację, osadzenie • habitualizację (adaptacje zewnętrznie tworzonych rozwiązań) • obiektywizacja (podzielane przekonanie o wartości nowych rozwiązań) • osadzenie (rozwiązania „społecznie nadane” [Berger, Luckmann 1967] • mechanizm ten oparty jest na logice utrwalania Reinstytucjonalizacja Mechanizm, poprzez który: • zachodzi konwersja porządku instytucjonalnie wytworzonego lub zrekonfigurowanego poprzez mechanizmy deinstytucjonalizacji i instytucjonalizacji • konwersja ta odnosi się do poziomów: kognitywnego, operacyjnego i normatywnego porządku instytucjonalnego, jednak jej intensywność na każdym z nich może być zróżnicowana • efektem tej konwersji jest wytworzenie temporalnego porządku instytucjonalnego o naturze emergentnej • porządek ten nie jest prostą syntezą reguł, praktyk i mechanizmów właściwych dla różnych porządków instytucjonalnych • mechanizm ten jest oparty na logice emergentnej amalgamacji Reguły złego rządzenia • Reguły „złego rządzenia” pozostają w opozycji do zasad „dobrego rządzenia” • W - katalogu zasad „dobrego rządzenia” najczęściej ujmuje się: praworządność demokratyczne państwo prawa partycypację obywatelską przejrzystość responsywność rozliczalność efektywność Dwie perspektywy rozumienia zmiany instytucjonalnej Perspektywa klasyczna Perspektywa rewizjonistyczna deterministyczna nieliniowość i paralelność „instytucjonalne przypływy i odpływy” dwufazowość trójfazowość Synteza mechanistyczna, substytucja emergentna amalgamacja Trwałość relatywnie wysoka relatywnie umiarkowana Cecha Sekwencyjność Fazowość Rekonceptualizacja rozumienia zmiany instytucjonalnej a dobre rządzenie • przyjęcie założenia o nieliniowości i paralelności mechanizmów zmiany instytucjonalnej może ułatwiać zrozumienie niepowodzeń działań modernizacyjnych cechujących się „liniowym radykalizmem” i pozbawionych mechanizmów autorefleksji • przyjęcie, że zmiana instytucjonalna przebiega w oparciu o regułę emergentnej amalgamacji umożliwia pełniejsze odczytanie istoty porządku instytucjonalnego oraz lepsze zrozumienie motywacji jego aktorów, ułatwiając tym samym przeprowadzenie działań modernizacyjnych (problem: „instytucjonalna immunologizacja”) • dostrzeżenie narastającej temporalności porządków instytucjonalnych pozwala zrozumieć problem permanentności procesu modernizowania państwa i jego administracji Konkluzje • wyjaśnienie, które oferuje klasyczna perspektywa pojmowania zmiany instytucjonalnej jest nazbyt uproszczonym sposobem objaśniania przeobrażeń świata społecznego • nie umożliwia ono dokonania poprawnej interpretacji charakteru współzależności występujących między mechanizmami zmiany instytucjonalnej, jak również zawodzi w ocenie ich konsekwencji • te ograniczenia interpretacyjne i predyktywne powodują, że wprowadzanie reguł dobrego rządzenia jest obarczone wysokim prawdopodobieństwem niepowodzenia • bez refleksji teoretycznej i rekonceptualizacji dominującego sposobu pojmowania zmiany instytucjonalnej nie sposób wypracować podstaw dla działań modernizacyjnych Dziękuję za uwagę
