docBiuletyn - sierpień 2015
download 
Reklamacja Transkrypt
Biuletyn - sierpień 2015
Projekt dofinansowany ze środków Mechanizmu Finansowego EOG 2009-2014 2009 Nr 2/2015 sierpień Biuletyn projektu „Poznać i pokochać to, co w trawie piszczy” FUNDACJA NA RZECZ INTEGRACJI ZAWODOWEJ, SPOŁECZNEJ ORAZ ROZWOJU PRZEDSIĘBIORCZOŚCI VIA Berlinga 10 lok. 26, 15-814 814 Białystok, Oddział: ul. Długa 44/50 lok. 205; 00-241 00 241 Warszawa tel/fax: 635-55-95; 635 www.via.org.pl NIP 5252331354 REGON 140124110 Fundacja na rzecz poprawy jakości życia „OD-NOWA” ul. Polska 8A 12--100 100 Szczytno NIP 5252393651 REGON 140947159 2 Spis treści Co w trawie piszczy? ........................................................................................... 2 Moje ulubione zwierzę tego miesiąca - BOCIAN BIAŁY ....................................... 3 Świstaki 90 proc. swojego życia spędzają pod ziemią ......................................... 6 Rozmiary mają znaczenie ................................................................................... 7 2 tys. starych drzew czeka na uznanie za pomnik przyrody................................. 9 Naturalne sposoby na ból głowy: akupresura. Czy akupresura jest skuteczna, gdy boli głowa? ................................................................................................ 11 Jak podróżować bezpiecznie? [PORADNIK PODRÓŻNIKA] ................................. 13 Fruczak gołąbek czyli krajowy „koliber”............................................................ 18 Podróże z Basią- wycieczka do pasieki .............................................................. 20 Kącik poetycki .................................................................................................. 26 Pomysły Basi na Coś z niczego .......................................................................... 28 Kącik Kulinarny ................................................................................................. 30 Polskie Przysłowia Ludowe Na Sierpień ............................................................ 34 Zabawy przyrodnicze ........................................................................................ 37 Prace plastyczne uczestników ........................................................................... 38 Cytaty ............................................................................................................... 39 Czy wiesz że..? .................................................................................................. 40 Śmiechu warte ................................................................................................. 41 Krzyżówka ........................................................................................................ 42 1 Co w trawie piszczy? Witajcie nazywam się Barbara Siczek i jestem uczestniczką projektu „Poznać i pokochać to, co w trawie piszczy” który jest realizowany w ramach Mechanizmu Finansowego Europejskiego Obszaru Gospodarczego 2009-2014 oraz programu pod nazwą ochrona różnorodności biologicznej i ekosysystemów przez Fundację na rzecz integracji zawodowej, społecznej oraz rozwoju przedsiębiorczości VIA w partnerstwie z Fundacją na rzecz poprawy jakości życia OD-NOWA. Projekt rozpoczął się 01.04.2014r., zaś kończy się 30.04.2016r. Obecnie realizujemy: Szkolenie społecznych przyrodników - ochroniarzy bioróżnorodności w środowiskach lokalnych. Wizyty studyjne w znanych obiektach ochrony środowiska w Polsce. Wydawanie comiesięcznych komunikatów ochrony bioróżnorodności "Co w trawie piszczy?" Potrzebą realizacji projektu jest konieczność działań do zatrzymania procesu zmniejszania się oraz zanikania różnorodności biologicznej na terenie całego kraju w szczególności na obszarach Natura 2000- Program Operacyjny PL02 „Ochrona różnorodności biologicznej i ekosystemów”. Jestem właścicielką 2 cudnych psiaków z którymi codziennie na spacerze odkrywam nowe tajemnice przyrody. W niniejszym biuletynie znajdziecie wiele ciekawostek przyrodniczych, zdrowych przepisów, wesołych żartów i wiele innych rzeczy. Serdecznie zapraszam do lektury. Jeżeli chciałbyś napisać artykuł, podzielić się wrażeniami o otaczającej nas przyrodzie, piszesz wiersze, malujesz, układasz krzyżówki lub masz niezwykły przepis którym chciałbyś się podzielić z innymi napisz do nas e-mail: [email protected] Poczta: Fundacja Na Rzecz Integracji Zawodowej, Społecznej Oraz Przedsiębiorczości Via, ul. Długa 44/50 lok. 205; 00-241 Warszawa 2 Rozwoju Moje ulubione zwierzę tego miesiąca - BOCIAN BIAŁY W tym miesiącu moim ulubieńcem jest piękny Bocian. Uwielbiam widok tego ptaka majestatycznie chodzącego po łąkach. Niech siedzi u nas jak najdłużej, bo gdy odleci nadejdą chłodne wieczory. To co wiecie i nie wiecie o bocianach Gatunek dużego ptaka brodzącego z rodziny bocianów. Wygląd Bocian biały jest dużym ptakiem. Ma długość 100–115 cm i wysokość 100– 125 cm. Rozpiętość skrzydeł wynosi 155–215 cm, a jego masa 2,3–4,5 kg. Podobnie jak wszystkie bociany ma długie nogi, długą szyję i długi prosty spiczasty dziób. Upierzenie jest głównie białe z czarnymi lotkami. Pióra na piersi są długie i kudłate tworząc kryzę, która jest wykorzystywana w niektórych zachowaniach godowych. Tęczówki są ciemnobrązowe lub szare, a skóra wokół oczodołów czarna. Dorosłe ptaki mają jasnoczerwony dziób i czerwone nogi. Tryb życia Bocian biały jest ptakiem stadnym. W sezonie lęgowym ptaki, które nie biorą udziału w tokach, zbierają się w grupach liczących 40 lub 50 osobników]. Pary lęgowe bociana białego mogą wspólnie żerować w małych grupach. Struktura społeczna i spójność grupy jest utrzymywana przez zachowania komfortowe. Bociany wykazują takie zachowanie wyłącznie w okolicach gniazda. Stojące ptaki muskają głowy ptaków siedzących, czasem są to rodzice pielęgnujące swoje młode, a czasem młode pielęgnujące się nawzajem. Będąc mięsożercą, 3 bocian biały zjada szereg zwierząt, w tym owady, ryby, płazy, gady, małe ssaki i małe ptaki. Większość ze swojego pożywienia znajduje na podłożu, wśród niskiej roślinności oraz w płytkich wodach. Bocian jest ptakiem monogamicznym, lecz nie dobiera się w pary na całe życie. Obydwoje partnerów budują duże gniazdo, które może być używane przez kilka lat. Każdego roku samica może przystąpić jeden raz do lęgu, składającego się zazwyczaj z czterech jaj, z którego po 33–34 dniach wykluwają się asynchronicznie pisklęta. Oboje rodziców wysiaduje jaja i karmi młode. Młode opuszczają gniazdo 58–64 dni po wykluciu, lecz nadal są karmione przez rodziców przez kolejne 7–20 dni. Występowanie Bocian jest gatunkiem zasiedlającym krajobraz rolniczy, a jego występowanie wiąże się głównie z terenami podmokłymi w pobliżu, których obserwuje się największą koncentrację gniazd. Swoje gniazda zakładają bociany w pobliżu siedzib ludzkich budując je na drzewach, budynkach gospodarczych, a w ostatnich latach coraz częściej na czynnych słupach trakcji energetycznych obraz Jeziorek Jadwigi 4 O bocianie w wierzeniach, kulturze i historii: W wielu kulturach (starożytna Grecja, Macedonia, Bułgaria, muzułmańskie kraje Bliskiego Wschodu, Maroko) obecne było przeświadczenie, że pod postacią bociana ukrywają się ludzie zmarli albo przechodzący jakieś tajemnicze przemiany. Na przykład grecki filozof i matematyk Pitagoras (572-497 p.n.e.) uważał, że w bocianach przebywają dusze zmarłych poetów. A historyk Plutach (45-125) podaje fakt skazania w Tesalii człowieka na śmierć za zabicie bociana, co mogło wiązać się z wiarą w po części ludzką istotę tego ptaka. Nadal popularne jest w świecie arabskim przekonanie, że w bociany wcielają się dusze zmarłych muzułmanów, którym za życia nie było dane dopełnić obowiązku pielgrzymki do Mekki, więc pielgrzymują w ptasim ciele. Stąd muzułmanie mają do bociana wielki szacunek, a zabicie tego ptaka równoważne jest zabiciu człowieka. Z owym szacunkiem okazywanym przez muzułmanów wiąże się jednak historia antybocianich wystąpień. Mianowicie gdy Imperium Tureckie okupowało Grecję wprowadziło tam urzędową ochronę bocianich gniazd, mimowolnie czyniąc z bociana symbol obcego ucisku. Gdy w 1821 r. wybuchło powstanie, zwycięscy Grecy w odruchu zemsty pozbywali się także bocianich gniazd. Na przykład w Atenach, Patras i Seres nie ocalało ani jedno gniazdo. Wrogim symbolem okazał się bocian także na Ukrainie, gdy bolszewicyaktywiści walcząc o nowoczesność kolektywizowanych wsi zrzucali bocianie gniazda, które wydawały im się oznaką nędzy i zacofania. W Mołdawii bocian miał więcej szczęścia, bo stał się znakiem hodowców winorośli i wytwórców win. A to za sprawą miejscowej legendy o bocianie, który do oblężonej twierdzy przyniósł winogrona, a posileni nimi obrońcy zdołali pokonać wroga. Wśród bardzo wielu ludów z różnych rejonów Europy bocian był uważany za ptaka przynoszącego szczęście, pomyślność w rodzinie, dobry urodzaj itp. Holenderska nazwa bociana - ooievaar - pochodzi od staroniemieckiego odobero - przynosz±cy szczęście (ode - szczęście, baren - dawać). Było także przekonanie, że obecność bociana na dachu budynku chroni od uderzenia pioruna. (Bocian w dawnej Germanii był ptakiem Tora, bóstwa którego atrybutem były pioruny.) Jednak ten przesąd nie zyskał potwierdzenia w rzeczywistości przyczyną śmierci w gnieździe ok. 3% bocianich piskląt jest właśnie porażenie piorunem. 5 Świstaki 90 proc. swojego życia spędzają pod ziemią Aż pół roku świstaki hibernują w swoich norach na tatrzańskich halach. Przełom września i października to czas, kiedy te gryzonie gromadzą zapasy siana i zapadają w zimowy sen. Kiedy się obudzą na wiosnę od razu przystąpią do godów, później zaspokoją swój apetyt. Jak wyjaśnił PAP Marcin Guzik z Tatrzańskiego Parku Narodowego, blisko 90 proc. całego swojego życia świstaki spędzają w norach. Świstaki kopią system korytarzy, które spełniają różne funkcje. "Oprócz tych służących do spania, posiadają krótkie nory ucieczkowe, w których chowają się przed drapieżnikami. Posiadają nory letnie i zimowe, które wyposażają w latryny – dodatkowe pomieszczenie do załatwiania swoich potrzeb" - wyjaśnił przyrodnik. Przed zimowym snem świstaki szykują swoje legowisko znosząc trawę z tatrzańskich hal, którą wyścielają w norze. Przynoszą do swojego legowiska nawet 10 kg trawy. „W ten sposób ocieplają i izolują norę. Na koniec barykadują się w swoim gnieździe, aby nikt im nie przeszkadzał. Jedna czwarta część wagi ich ciała w momencie kładzenia się do zimowego snu to tłuszcz, który umożliwia przetrwanie do wiosny” – powiedział Guzik. Świstaki podczas hibernacji obniżają temperaturę ciała z 37 stopni Celsjusza do zaledwie ośmiu stopni i spowalniają swój metabolizm. Tętno gryzoni obniża się ze 130 do 15-stu uderzeń na minutę. Po zimowej hibernacji świstaki na przełomie kwietnia i maja przekopują się przez warstwę śniegu i od razu przystępują do godów. Dopiero po tej ważnej czynności szukają pożywienia. Wczesną wiosną tatrzańskie murawy przykrywa jeszcze śnieg, dlatego trudno jest świstakom znaleźć pokarm. „Muszą szybko odbyć gody, aby młode urodziły się i zdobyły samodzielność jeszcze przed kolejną zimą” – zaznaczył Guzik. Waga ich ciała przed zimowym snem może osiągać nawet 6 kg, a po przebudzeniu około 3 kg. W naturalnym środowisku na obszarze Polski świstaki bytują tylko w Tatrach. Monitoring liczebności świstaka w najwyższych polskich górach przeprowadzony w ostatnich latach wskazuje, że jedna trzecia populacji tego gatunku zamieszkuje rejon Doliny Pięciu Stawów Polskich oraz Dolinki za Mnichem. W 2012 roku było to 31 rodzin świstaczych, czyli od 90 do 120 osobników. Naturalnym wrogiem świstaków są lisy, orły. Świstaki są roślinożerne i żywią się trawami, pędami i korzeniami. Źródło: www.naukawpolsce.pap.pl Fot: PAP © 2015 / Grzegorz Momot 6 Rozmiary mają znaczenie Czy wraz z ociepleniem klimatu zmniejszają się organizmy w toni morskiej – plankton i ryby? Czy wraz z ociepleniem klimatu zmniejszają się organizmy w toni morskiej – plankton i ryby? Tę hipotezę sprawdzają polscy i norwescy uczeni w projekcie DWARF. Jeżeli w zooplanktonie zwiększa się udział mniejszych gatunków osiągających mniejsze rozmiary, większym zwierzętom trudniej jest się wyżywić. W Arktyce może mieć to wpływ m.in. na i tak już niewielką populację wielorybów. „Zwiększanie się temperatury powoduje wzrost metabolizmu i przyspieszenie procesów życiowych, przez co niektóre organizmy szybciej dojrzewają, osiągając mniejsze rozmiary. Małe organizmy z cieplejszych rejonów mogą rozszerzać swój zakres występowania na północ do Arktyki i w ten sposób będą stanowiły większy udział w tamtejszej populacji” - powiedział PAP Mikołaj Mazurkiewicz, doktorant IO PAN w Zakładzie Ekologii Morza oraz Centrum Studiów Polarnych Jak wyjaśnił, DWARF to projekt polsko-norweski. Koordynatorem prac naukowych jest dr hab. Maria Włodarska-Kowalczuk, projektem kieruje Instytut Oceanologii Polskiej Akademii Nauk, pozostali uczestnicy to norweski Instytut Badań Przyrody (NINA) w Tromsǿ, Uniwersytet w Oslo oraz Akvaplan-niva w Tromsǿ. Uczeni obserwują, że niektóre organizmy morskie osiągają w ostatnich latach mniejsze rozmiary. Dotyczy to np. dorszyka polarnego. Dorszyki obserwowane na ciepłych fiordach na Spitsbergenie są mniejsze niż w fiordach wysuniętych bardziej na północ, przy granicy lodu arktycznego. Obserwowaną prawidłowość widać też w zooplanktonie, gdzie zwiększa się udział gatunków osiągających mniejsze rozmiary. Z napływem wody atlantyckiej na północ z prądem zachodniospitsbergeńskim zwiększa się udział gatunków o mniejszych rozmiarach. „Wpływa to na funkcjonowanie całego ekosystemu, bo np. alczyki, ptaki, które zamieszkują wybrzeże Spitsbergenu, odżywiają się głównie zooplanktonem. Kiedy mają do wyboru większe osobniki jest im łatwiej się wyżywić, bo 7 skuteczniej polują. Mniejsze elementy zooplanktonu są mniej energetyczne, mają mniej tłuszczy, dlatego ptakom trudniej jest się najeść” - mówił Mazurkiewicz. Badania mają nie tylko walor poznawczy, ale też praktyczne znaczenie dla rybołówstwa. W wodach obserwuje się większy skład mniejszych ryb, które będą się odżywiały innym pokarmem. Dorsz poluje na duże ryby, zatem jeśli w środowisku baza pokarmowa zmieni się na małe osobniki planktonu, to prawdopodobnie pojawi się tam więcej ryb takich, jak śledź. Te ryby mają już inne znacznie gospodarcze dla człowieka. Ważne gospodarczo są również krewetki poławiane w Arktyce – czy zasoby tych krewetek się zmniejszą poprzez zmniejszenie biomasy? To jedno z pytań, jakie zadają badacze zaangażowani w projekt DWARF. Pomiary zaczęły się około dwóch lat temu. Pod projekt podlega wiele gatunków i środowisk, jakie analizują badacze – wodne, czyli ryby, ale także plankton oraz bentos, czyli organizmy żyjące na dnie. Badane są organizmy słodkowodne głównie na Spitsbergenie i w północnej części Norwegii, w tym pewien gatunek ryby łososiowatej oraz kilka gatunków skorupiaków, które żyją w stawach. Naukowcy mierzą także owady, żeby sprawdzić, czy pojawi się różnica między zwierzętami występującymi w niższych szerokościach geograficznych i wyższych. Analizy przeprowadza się zarówno na poziomie molekularnym – wielkość genów, komórek, jak i także całych organizmów – jaka jest ich masa, wielkość zbiorowisk. Ocieplenie klimatu będzie skutkowało tym, że rejon ciepły będzie się przesuwał bardziej na północ. Projekt ma sprawdzić, czy to spowoduje zmniejszanie się rozmiarów organizmów albo zmianę składu gatunkowego tam występującego. W zooplanktonie Atlantyku mamy dominację małych organizmów, w wodach zimnych, arktycznych, pojawiają się dużo większe organizmy. Ryby większe i cięższe są lepszym pożywieniem dla drapieżników, można uzyskać większą wartość energetyczną pokarmu, mniej polując. Gatunki arktyczne są mniej kaloryczne, a wymagają od drapieżnika większego wysiłku” - podsumował Mazurkiewicz. Dane pozyskane w projekcie DWARF pozwolą na opisanie skutków zmian temperatury dla struktur biologicznych na różnych poziomach zorganizowania. Zmiany w rozkładach wielkości organizmów w obrębie zbiorowisk mogą doprowadzić do znaczących zmian w funkcjonowaniu tych ekosystemów, oddziałując na takie procesy jak produkcja biologiczna, przepływ energii oraz obieg materii w sieciach troficznych. Synteza i analiza wyników uzyskanych w ramach tego projektu zapewni wszechstronny obraz tego, jakie zmiany w kontekście wielkość organizmów a funkcjonowanie arktycznych ekosystemów lądowych, słodkowodnych i morskich może wywołać ewolucja środowiska wywołana globalnym ociepleniem. Źródło: www.naukawpolsce.pap.pl 8 2 tys. starych drzew czeka na uznanie za pomnik przyrody Jest to fragment Puszczy Karpackiej, lasu o cechach naturalnych, gdzie najstarsze drzewa mają nawet 300-400 lat Aż 2 tys. starych drzew rosnących w polskiej części Karpat Wschodnich zostało zgłoszonych do objęcia ochroną w formie pomnika przyrody. Wnioski wysłano w środę do trzech rad gminy - poinformowało WWF Polska. Wnioski o objęcie drzew ochroną skierowano do gmin Ustrzyki Dolne, Fredropol i Bircza. Listę drzew zgłosiła Fundacja Dziedzictwo Przyrodnicze i WWF Polska, organizacje zabiegające o ocalenie najdzikszej części Karpat Wschodnich, leżącej na pograniczu Pogórza Przemyskiego i Gór Sanocko-Puszczańskich poinformował Paweł Średziński z WWF Polska. Jest to fragment Puszczy Karpackiej, lasu o cechach naturalnych, gdzie najstarsze drzewa mają nawet 300-400 lat. W ten sposób organizacje pozarządowe wracają do przedwojennego pomysłu utworzenia na tym terenie Turnickiego Parku Narodowego. Pomysł nigdy nie został zrealizowany. Zgłoszono 1064 jodeł pospolitych (obwód 300-470cm), 748 buków zwyczajnych (300-560 cm) i 45 jaworów (258-412 cm), należących do gatunków typowych dla Puszczy Karpackiej. Wśród zgłoszonych drzew są też 74 graby pospolite (190330 cm), charakterystyczne dla Pogórza Przemyskiego. Oprócz tego we wniosku znalazło się: 38 jesionów wyniosłych (230-450 cm), 16 wiązów (220-469 cm), pięć klonów polnych (165-230), dwa dęby (430 i 470 cm), dwie olsze czarne (283 i 290), dwie lipy (310, 356), oraz trzy klony zwyczajne i jedna brzoza omszona. "Docelowo tylko na terenie projektowanego Turnickiego Parku Narodowego szacujemy liczbę drzew pomnikowych na maksymalnie 5 tys." – mówi Radosław Michalski z Fundacji Dziedzictwo Przyrodnicze. – Nasi działacze od kilku 9 miesięcy monitorowali ten obszar, mapując każde drzewo spełniające kryteria drzew pomnikowych. Dla pierwszych 2 tys. przygotowaliśmy wnioski do trzech gmin, w związku z miejscem lokalizacji tych drzew. W ten sposób chcemy ocalić te najcenniejsze fragmenty Puszczy Karpackiej. Tych drzew nie zasadził człowiek". Organizacje pozarządowe zwracają uwagę, że na niektórych ze starych drzew widnieją pomarańczowe kropki, co oznacza, że drzewa przeznaczono do wycinki. "Z samego projektowanego Turnickiego Parku Narodowego wyjeżdża dziennie średnio sześć 40-tonowych ciężarówek z wyciętymi drzewami. Tymczasem na terenie projektowanego parku zaledwie 34 drzewa mają status pomnika przyrody" - podaje Średziński. Z wnioskiem o ustanowienie ochrony w formie pomnika przyrody obie organizacje pozarządowe wystąpiły w ramach akcji karpaty.wwf.pl. "Objęcie drzewa w formie pomnika przyrody nie jest w Polsce łatwym zadaniem" – zauważa Średziński wyjaśniając, że wniosek o uznanie drzew za pomniki przyrody może być zgłoszony oddolnie (przez osoby prywatne bądź organizacje pozarządowe), ale decyzję podejmuje Rada Gminy. "Problematyczna jest opinia właściciela, posiadacza lub zarządcy gruntów, na których rośnie zgłaszane drzewo. Często może być tak, że nie są oni zainteresowani ustanowieniem pomnika przyrody, bo planują ten pomnik wyciąć. Do tego dochodzi sama rada gminy, w której zasiadają różne grupy interesu, sprzeciwiające się objęcia drzewa formą pomnika" - zwraca uwagę przedstawiciel WWF Polska. W Polsce nie istnieją oficjalne wytyczne, pozwalające automatycznie objąć drzewo ochroną pomnikową. Można jednak korzystać z rekomendacji, przygotowanej przez przyrodników, która zawiera zestawienie takich wymiarów. "Należy pamiętać, że ochrona starych drzew oznacza automatycznie ochronę rzadkich gatunków ssaków, ptaków, czy też mchów i porostów. Stare drzewa zapewniają m.in. miejsce odpowiednie do założenie ciężkich gniazd orła przedniego, orlika i bociana czarnego. Ze starych jodeł mogą korzystać niedźwiedzie. Tych zależności jest znacznie więcej. Chroniąc stare drzewa w Puszczy Karpackiej, chronimy niezwykły świat przyrody" - podkreśla Średziński. Źródło: www.naukawpolsce.pap.pl 10 Naturalne sposoby na ból głowy: akupresura. Czy akupresura jest skuteczna, gdy boli głowa? Gdy boli głowa, warto spróbować naturalnych metod leczenia. Akupresura to naturalny sposób zarówno na ból głowy jak i na migrenę - skutecznie zmniejsza zarówno częstotliwość jak i intensywność ataków migrenowych. Jak stosować akupresurę, by pozbyć się bólu głowy? Akupresura najlepiej sprawdza się przy migrenie i napięciowych bólach głowy, głowy które pojawiają się na skutek stresu, unoszenia głowy podczas pracy przy komputerze czy spania w niewygodnej pozycji. Sprawdź, co musisz wiedzieć, by wykorzystać akupresurę w walce z bólem głowy. Ważne Przyczyn bólów głowy jest mnóstwo. Mogą to być bóle, które same w sobie są chorobą - i te zdarzają się najczęściej. To tzw. bóle samoistne, wywołane stresem, zmęczeniem, przejedzeniem lub głodem, zmianą pogody czy zmianą poziomu hormonów przed zbliżającą się miesiączką. Ale mogą też występować tzw. bóle wtórne, spowodowane powodowane przez inną chorobę, np. przeziębienie, ból zęba, uraz głowy, poważne zaburzenia naczyniowe czy guz mózgu. Akupresura na ból głowy: co musisz wiedzieć? Akupresura nie wymaga specjalnej wiedzy ani praktyki - każdy może się jej nauczyć i samodzielnie nie stosować. Poza tym ma tę zaletę, że można ją zastosować w każdej chwili. Trzeba jedynie wiedzieć, jakie punkty na ciele należy uciskać. Znalezienie tego właściwego nie jest trudne, ponieważ jest on bardziej wrażliwy na dotyk niż reszta skóry. Uciskanie go usunie napięcia i blokady mięśniowe, poprawi krążenie limfy, pobudzi wydzielanie endorfiny hormonu zmniejszającego wrażliwość na ból. Właściwy punkt uciskamy czubkiem kciuka lub palca wskazującego ok. 20 razy przez 2 minuty. Miejsce masowania zależy od tego, gdzie odczuwasz ból. akupresura na ból skroni Naciskaj miejsce na skroni, odległe o szerokość kciuka od punktu przecięcia łuku brwiowego i zewnętrznego kącika oka. akupresura na ból całej głowy Masuj punkt leżący w zagłębieniu, poniżej linii włosów. włosó akupresura na bóle zatok 11 Uciskaj punkt znajdujący się pomiędzy brwiami. akupresura na bóle czubka głowy Masuj punkt znajdujący się na podeszwie stopy, w około 1/3 jej długości. akupresura na bóle z tyłu głowy Uciskaj punkt położony na zewnętrznej krawędzi dłoni, tam, gdzie zaczyna się tzw. linia serca. akupresura na bóle migrenowe Masuj dwa punkty leżące w okolicy nadgarstka. Pierwszy z nich znajduje się w odległości trzech, ciasno złożonych palców środkowych drugiej ręki przyłożonych do linii zgięcia nadgarstka. Drugi punkt natomiast znajduje się w odległości dwóch złożonych palców od tej linii, na przedłużeniu prostej, wyznaczonej przez palec wskazujący. akupresura na bóle głowy i inne dolegliwości Naciśnij kciukiem jednej dłoni miejsce w zagłębieniu pomiędzy kciukiem i palcem wskazującym drugiej ręki (powyżej powinien utworzyć się wzgórek). Masuj małymi, okrężnymi ruchami, lekko ugniatając punkt kciukiem, na przemian wzmacniając i zwalniając ucisk. http://www.poradnikzdrowie.pl/zdrowie/bol/Akupresura-aromatoterapiamasaz-glowy-naturalne-metody-na-bol-glowy_34634.html 12 Jak podróżować bezpiecznie? [PORADNIK PODRÓŻNIKA] Długa podróż bywa wyczerpująca i jest sporym obciążeniem dla organizmu. Co zrobić, by upłynęła komfortowo? Przed tobą długa podróż. podróż. Bez względu na to, czym będziesz podróżować, możesz znacznie zminimalizować zmęczenie i stres. W podróży nie przeciążaj kręgosłupa Gdy przez wiele godzin tkwisz w pozycji siedzącej, kręgosłup zaczyna dawać się we znaki, bo długotrwały ucisk na zakończenia nerwowe powoduje ból. Kiedy zaś podnosisz ciężkie torby czy przenosisz je z miejsca na miejsce, fundujesz kręgosłupowi ogromne przeciążenia. Jeśli powtarza się to często, może dojść do trwałego go rozciągnięcia więzadeł i przemieszczenia dysków. Nasze rady: Ustaw fotel w samochodzie tak, by ciężar ciała przesunąć z ud na pośladki. Wsiadając do auta, najpierw siądź na fotelu, a dopiero potem wsuń nogi. Gdy prowadzisz, ustaw nieco do góry lusterko wsteczne – aby w pełni z niego skorzystać, będziesz musiała utrzymać wyprostowaną pozycję. Jeśli jesteś pasażerem, zaopatrz się w poduszkę w kształcie rogala – zapobiega nadwerężeniu mięśni wokół kręgosłupa szyjnego. Kierowcy przyda się tzw. poduszka lędźwiowa iowa wspierająca dolny odcinek kręgosłupa. W czasie długich podróży samochodem zatrzymuj się co godzinę i pospaceruj przez 5–10 10 minut, aby rozprostować kości i wykonać kilka ćwiczeń. Podróżując autokarem, koleją, statkiem, samolotem, co jakiś czas wstań i przejdź się. Umiejętnie spakuj walizki – lepiej zabrać dwie mniejsze niż jedną dużą i bardzo ciężką. Podnosząc ciężkie torby, najpierw przykucnij, przykucnij, a dopiero potem je dźwignij, d prostując jednocześnie obie nogi. Bagaże noś w obu rękach, równomiernie rozkładając rozkładając ciężar. Jeszcze lepszym rozwiązaniem są walizki na kółkach z wysuwaną rączką. Idealnie czysta woda do picia 13 Gdy wybierasz się do krajów tropikalnych lub podróżujesz z dala od cywilizacji, uważaj, co pijesz (ale też czym myjesz owoce, płuczesz usta). Wypicie wody niepewnego pochodzenia w najlepszym razie może skończyć się biegunką i gorączką, w gorszym – groźną dla zdrowia chorobą. Zakażona lub brudna woda może zawierać wirusy, bakterie, krętki, pasożytnicze pierwotniaki jelitowe, które są przyczyną m.in. amebozy, cholery, czerwonki, duru brzusznego. W czasie podróży nie wiemy, czy woda w danym rejonie jest zdatna do picia. Ale możemy ją sami odkazić, używając przenośnego filtra SteriPen. Wykorzystuje on bakteriobójczą falę światła UVC, która niszczy chorobotwórcze zarazki. To urządzenie (wygląda jak niewielki mazak) jest bardzo proste w użyciu – wystarczy zanurzyć je w pojemniku z wodą i chwilę odczekać. Kosztuje ok. 500zł. W podróży relaksuj i dopieszczaj nogi Gdy długo podróżujesz w bezruchu, z opuszczonymi zgiętymi nogami, w zbyt ciasnym ubraniu, przepływ krwi w żyłach jest znacznie utrudniony. A kiedy krew nie może swobodnie płynąć do serca, wraca w kierunku nóg i zalega w naczyniach, zwiększając swoje ciśnienie. To zaś może prowadzić do uszkodzenia żył i zastawek, co sprzyja powstawaniu żylaków. Zagrożone są nimi zwłaszcza osoby, które na co dzień pracują w pozycji siedzącej i stronią od ruchu. Innym problemem, który może wystąpić podczas wielogodzinnej podróży, jest ryzyko tworzenia się zakrzepów (to zbitki np. nierozpuszczalnego włóknika, białek lub nagromadzonych krwinek) w żyłach nóg. Powodują one zwężenie lub zamknięcie światła naczynia, uniemożliwiając prawidłowy przepływ krwi. Istnieje też niebezpieczeństwo, że zakrzep oderwie się od ścianki naczynia i wraz z krwią przemieści się w kierunku serca, a następnie zatka tętnice płucną, powodując groźny dla życia zator płucny. Z reguły zakrzepica nie daje objawów, czasami jednak towarzyszy jej opuchniecie i drętwienie nóg. Ryzyko choroby u zdrowego podróżnika jest minimalne. Najbardziej narażone są m.in. osoby po zabiegach operacyjnych, chorujące na nowotwory, po 60. roku życia, z nadwagą, kobiety w ciąży, stosujące terapię hormonalną (antykoncepcja, hormonalna terapia zastępcza), osoby palące papierosy. Nasze rady: Podczas podróży pij dużo wody mineralnej (unikaj alkoholu i napojów z kofeiną). Co jakiś czas wyciągnij nogi przed siebie (nie krzyżuj ich). Od czasu do czasu rozmasuj nogi od kostek do kolan. 14 Gdy tylko możesz, zginaj nogi, rozciągaj ręce, poruszaj palcami stóp, kręć stopą kółeczka, napinaj mięśnie łydek, przespaceruj się, zrób kilka przysiadów, uderzaj piętami o podłogę. Załóż lekkie, niekrępujące ubranie, bez ściągaczy. Aby uniknąć obrzęków nóg, włóż wygodne buty z szerokimi noskami (by swobodnie poruszać palcami). Jeśli masz żylaki, załóż specjalne podkolanówki lub rajstopy lecznicze. Nie daj się chorobie lokomocyjnej Choroba lokomocyjna (kinetoza) przytrafia się najczęściej podczas podróży samochodem, pociągiem, autokarem, rzadziej samolotem, na morzu ma zaś inną nazwę – choroba morska. Symptomy kinetozy – znużenie, bóle głowy, nudności i wymioty – są reakcją organizmu na sprzeczne sygnały, jakie docierają do mózgu. Błędnik bowiem wysyła do niego informacje, że jesteśmy w ruchu (odczuwamy wstrząsy pojazdu), oczy zaś temu zaprzeczają – widzą przecież, że siedzimy w fotelu. Ten chaos informacyjny sprawia, że mózg nie jest w stanie prawidłowo ocenić sytuacji. Co ciekawe, osoby, które cierpią na tę chorobę podczas jazdy w charakterze pasażera, zwykle nie mają objawów, gdy same siadają za kierownicą. Jako kierowcy bowiem jesteśmy w stanie przewidzieć kolejny ruch pojazdu i odpowiednio na niego reagujemy (pochylamy się, zapieramy się nogami), dzięki temu informacje przesyłane do mózgu są spójne. Nasze rady: Nie wyruszaj w drogę z pustym żołądkiem – zjedz coś lekkiego i wypij herbatkę imbirową (zwalcza mdłości). W czasie podróży ssij cukierki imbirowe lub popijaj zimną herbatę z melisy. Przed podróżą nie pij mocnej kawy, herbaty, alkoholu, gazowanych napojów, nie pal. Zaduch i gorąco sprzyjają bólom głowy, dlatego otwórz szeroko nawiew, uchyl okno, a jeśli podróżujesz samochodem, włącz klimatyzację (temperaturę obniżaj stopniowo), rób częste przerwy. Podczas podróży nie czytaj – patrz przed siebie, na jakiś punkt na horyzoncie (nie podążaj wzrokiem za zmieniającym się krajobrazem, bo zakręci ci się w głowie), w samolocie zamknij oczy. Oprzyj głowę o zagłówek. Unikaj intensywnych zapachów (np. perfum, dymu papierosowego), jeśli nie masz takiej możliwości, zakryj nos chusteczką. Zajmij miejsce przodem do kierunku jazdy i tam, gdzie najmniej trzęsie: w samochodzie – z przodu, w autokarze – z przodu (ale nie na kole) lub na środku, na statku – na rufie, w samolocie – w okolicy skrzydeł. 15 Weź torebki foliowe na wypadek wymiotów. Jeśli w czasie jazdy samochodem pojawią się nudności, szybko wysiądź, weź kilkaa głębokich oddechów. W innych środkach lokomocji zamknij oczy, głęboko oddychaj, a jeśli to możliwe – odsuń szybę i zaczerpnij świeżego powietrza. Gdy wystąpią wymioty, uzupełniaj płyny – pij paręę łyków co pół godziny. Jeśli z doświadczenia wiesz, że nic nie nie skutkuje, sięgnij po preparaty z apteki. Problem Zakłócenie rytmu dobowego Gdy podróżujesz w przestworzach i przekraczasz różne strefy czasowe, po dotarciu do celu możesz czuć osłabienie, rozdrażnienie, mieć bóle głowy, niestrawność, kłopoty ze snem. Te objawy, zwane jet lag, związane są z zakłóceniem naturalnego rytmu dnia i nocy. Bardziej dokuczają w przypadku podróży z zachodu na wschód (organizmowi łatwiej przestawić się na dłuższy dzień, niż stracić kilka godzin), ustępują po kilku dniach. Kłopotom Kłopoto związanym z jet lag zaradzić niełatwo, ale można je złagodzić. Gdy wybierasz się w podróż na zachód, kilka dni przed wylotem kładź się później niż zwykle. Jeśli to możliwe, wybierz lot ok. południa. W czasie podróży nie śpij. śpij. Od czasu do czasu przespaceruj się, pij dużo żo wody, zjedz lekko strawny posiłek bogaty w białko (np. ryby, żółty ser). Gdy dotrzesz do celu, nie poddawaj się senności – na sen możesz sobie pozwolić dopiero wieczorem. Jeśli zamierzasz lecieć na wschód, postępuj odwrotnie: kładź się spać wcześniej, podczas lotu staraj się zasnąć, ale unikaj środków nasennych i alkoholu (opóźnia przestawienie się organizmu na nowy rytm), lepiej zjedz coś ułatwiającego zaśnięcie (np. ryż, makaron). Uwaga: Jeśli przyjmujesz leki o określonych godzinach, przed podróżą skonsultuj się z lekarzem. Aby uregulować pory zasypiania, można zażywać preparaty z melatoniną (dostępne bez recepty). Wybieraj bezpieczne jedzenie Kłopoty żołądkowe są zmorą podróżnych. Jedzenie w przydrożnych, niepewnych barach, smakowanie miejscowych miejscowych specjałów czy źle przechowywanej, nieświeżej żywności może zakończyć się uciążliwą biegunką, której zwykle towarzyszą bóle brzucha, nudności, wymioty, zawroty głowy, a nawet gorączka. Nasze rady: Nie jedz surowego mięsa, niedogotowanych potraw, pasztetów, pasztetów, sałatek z majonezem, lodów i deserów z kremem. 16 Unikaj wszystkiego o trzeba przed zjedzeniem wymyć wodą (surowe owoce i warzywa). Bezpiecznie możesz je zajadać jedynie w hotelach h pięciogwiazdkowych. Wodę pij tylko pochodzącą z wiadomego źródła – najlepiej fabrycznie butelkowaną. Unikaj dodawania kostek lodu do napojów – mogą być zrobione z zakażonej wody. Myj ręce po wyjściu z toalety i przed jedzeniem – jeśli nie masz takiej możliwości, noś przy sobie wodę mineralną i chusteczki, by w razie potrzeby wykorzystać je do umycia i osuszenia rąk. Jeśli pojawi się biegunka, sięgnij po środki z apteki. Pij co najmniej 3 litry płynów na dobę, by nie dopuścić do odwodnienia organizmu. izmu. Najlepsza jest wysokozmineralizowana woda (uzupełnia straty elektrolitów), gorzka herbata, herbata napary pary ziołowe (np. z rumianku, mięty), lekko osolona woda. Zmień dietę. Pierwszego dnia tylko pij. Kiedy ustąpią wymioty, a biegunka zacznie słabnąć, sięgnij po suchary. W kolejnych dniach jedz normalne produkty, ale lekkostrawne. ryki, Azji, Ameryki Południowej i biegunka trwa dłużej Jeśli jesteś w krajach Afryki, niż pół dnia, skontaktuj się lekarzem (najlepiej przez rezydenta). Specjalista poda ci środki, które są znacznie skuteczniejsze na tamtejsze szczepy bakterii niż polskie preparaty. Zrób to koniecznie Nawilżanie, ważna rzecz Klimatyzacja ma bez wątpienia wiele plusów. Jednak suche powietrze źle wpływa na skórę, śluzówki ust i oczu. Dlatego przed podróżą koniecznie posmaruj skórę kremem nawilżającym z filtrem (promienie UVA przenikają przez szyby), zabierz erz też wodę termalną, by od czasu do czasu rozpylić ją na twarz (gdy podróżujesz samolotem, weź próbki kremu nawilżającego, a także chusteczki nawilżające do twarzy – na pokład możesz wnieść tylko płyny w pojemniku do 100 ml). W czasie podróży pij dużo wody wody (nawet gdy nie odczuwasz pragnienia). Jeśli nosisz szkła kontaktowe, zabierz ze sobą krople (tzw. sztuczne łzy) i zakraplaj co pewien czas, by nawilżyć gałkę oczną. Ale miej też przy sobie okulary, bo gdy krople nie przynoszą ulgi, trzeba po prostu wyjąć wyją soczewki. http://www.poradnikzdrowie.pl/psychologia/zrelaksuj-sie/jak-podrozowac http://www.poradnikzdrowie.pl/psychologia/zrelaksuj podrozowac-bezpiecznieporadnik-podroznika_36679.html?page=1 podroznika_36679.html?page=1 17 Fruczak gołąbek czyli krajowy „koliber” Fruczak gołąbek Fot. Yves Bougardier, CC/Wikipedia Od maja do czerwca przylatują do nas z południowej Europy. Znoszą palące promienie południowego słońca, a do tego są rekordzistami w długości przelotu, w trakcie którego mogą osiągnąć prędkość nawet 50 km/h. O kim mowa? Opis ten doskonale pasuje do spotykanego na terenie naszego kraju motyla – fruczaka gołąbka. Fruczak gołąbek (Macroglossum stellatarum) z rodziny zawisakowatych ma długości 3-4 cm i jest bardzo ciekawie ubarwiony. Na jego głowie znajduje się para ciemno brunatnych czułków. Ciało jest krępe, pokryte gęstymi włoskami. Odwłok ma barwę szarobrunatną, a w jego środkowej części są żółtawe plamki. Zaś w tylnej części odwłoka znajdują się pęczki odstających białych i czarnych łusek. Łuski te pełnią rolę „stateczników” owada. Jak na motyla przystało, ma dwie pary skrzydeł o rozpiętości 4-5 (niekiedy do 7) cm. Przednie skrzydła są barwy szarej, natomiast drugie są rdzawo pomarańczowe. Fruczaki żywią się nektarem kwiatów przytulii, marzanny barwierskiej, ostu, floksu, petunii, cynii, chabru czy gwiazdnicy. Poszukując pokarmu motyl 18 zgrabnie przelatuje pomiędzy roślinami, a zwisając nad kwiatem, wsuwa do jego wnętrza długą rurkę ssawki. Skrzydła wykonują w tym czasie ruchy o częstotliwości aż 5 tysięcy uderzeń na minutę, czyli ponad 80 na sekundę. Jak podają naukowcy, w ciągu minuty lotu motyl ten może odwiedzić nawet sto kwiatów. Podobno jego ciało rozgrzewa się pod wpływem wykonywanych drgań mięśni nawet do 38 stopni Celsjusza – zachodzi wtedy zjawisko endotermii (wewnętrznej produkcji ciepła). Przez spore rozmiary i swoje zachowanie często mylony jest z... kolibrem. Samice składają jaja na kwiecie przytulii. Larwy żerują w czasie wakacji i wczesną jesienią. Gąsienice mają barwę jasnozieloną z drobnymi białymi kropkami na całym ciele oraz podłużne białawe linie, które ciągną się po bokach od rogu na końcu ciała do środka tułowia. Od końca sierpnia do października można oglądać osobniki, które wykluły się ze złożonych już u nas w kraju jajeczek. Urodzone w naszym kraju motyle, jeśli nie zdążą odlecieć na południe, z powodu zimna - giną. Nieznana jest ilość osobników wychowanych w kraju, która udaje się w drogę powrotną na południe. Niektórzy entomolodzy twierdzą, że tylko niewielka liczba owadów jest w stanie przehibernować nasze zimowe mrozy. Fruczaka można dostrzec w kwiatowej części parków, ogrodów oraz na balkonach, gdzie rosną wybrane, pięknie kwitnące rośliny ozdobne, takie jak przytulia, marzana barwierska, oset, floks, petunia, aster, cynia, chaber czy gwiazdnica. To właśnie one przyciągają te ciekawe motyle, dając nam okazję do niecodziennych obserwacji. 19 Podróże z Basią- wycieczka do pasieki W lipcu w ramach projektu ' Poznać i pokochać to co w trawie piszczy' pojechałyśmy do pasieki zobaczyć jak wygląda proces robienia miodu. Etapy powstawania miodu są bardzo zaskakujące i pokazują niezwykłą pracę pszczół. Niezwykłe jak te maluszki są pracowite. W czasie wizyty pojawiło się wiele pytań na które znalazłam odpowiedzi biegając po Internecie i postanowiłam sie podzielić z wami zdobytą wiedzą. Od kiedy i do czego używamy miodu? Miód jest jednym z najcenniejszych i niezastąpionych produktów odżywczych i leczniczych, które dostarcza nam Matka Natura. Od zarania dziejów znany był we wszystkich kulturach, poczynając od starożytnego Babilonu, przez Syrię, Persję, Indie, Egipt, Grecję i Rzym. Najstarsze z zachowanych rysunków naskalnych – ukazujących podbieranie miodu dzikim pszczołom – datowane jest na 7000 lat przed Chrystusem. Miód jest najstarszą substancją słodzącą, znaną na całym świecie. Oprócz cennych wartości odżywczych i smakowych, już w czasach starożytnego Egiptu i Grecji poznane zostały jego właściwości lecznicze. Cudowną moc miodu opisywali starożytni lekarze – Hipokrates i Awicenna – oraz sławni filozofowie tacy jak Platon i Arystoteles. Greccy olimpijczycy używali miodu jako źródła energii w trakcie zawodów, a Egipskie i Rzymskie kobiety – jako kosmetyku. Starożytni, wykorzystywali lecznicze właściwości miodu w sposób intuicyjny, bazując jedynie na obserwacjach. Dzisiaj natomiast możemy już naukowo potwierdzić, że jest to substancja niezwykła. Jak pracują pszczoły? Miód należy do produktów zbieranych i przetwarzanych przez pszczoły. Jego źródła stanowią nektar kwiatowy oraz spadź. Nektar jest roztworem cukrów, aminokwasów i innych substancji wytwarzanych przez rośliny w nektarnikach w celu przywabienia owadów zapylających. Natomiast spadź jest przetworzonym przez mszyce i czerwce sokiem roślin, na których bytują. Owady te nakłuwają liście i młode pędy wysysając sok, z którego wykorzystują niemal wyłącznie substancje białkowe, a resztę cennego płynu wydalają do środowiska. Koncentracja cukrów w nektarze dochodzi do 20% a w spadzi nawet do 50%. 20 Jak pracuje pszczelarz? Pszczelarz spędza w pracy około 6-9 godzin dziennie, ale czas ten nie jest stały. Wynika to z pór roku, pogody, bądź samodzielnego ustalenia czasu pracy. Do najważniejszych zadań pszczelarza należy prowadzenie produkcji pszczelarskiej. Musi on wybrać najlepsze miejsce dla pasieki, samodzielnie wykonać bądź kupić gotowe ule ale również zadbać o to, aby pszczoły miały z czego tworzyć miód. Stąd kolejną rzeczą, którą pszczelarz robi, jest sadzenie odpowiednich gatunków roślin, tzw. pożytków pszczelich, czyli zespołów dziko rosnących wytwarzających pyłek, nektar i surowce propolisowe. Pszczelarz musi także umieć przygotować sobie takie elementy jak: ramki, dymiarki zwane podkurzaczami, poidła pasieczne itd. Przed sezonem miodobrania na wiosnę poszerza on gniazda, natomiast latem zajmuje się ocienianiem uli, by nie doprowadzić do stopienia wosku czy wymarcia robotnic. Zimą pszczelarz musi zadbać o ocieplenie uli, dokarmianie pszczół oraz zająć się konserwacją i naprawą sprzętu pszczelarskiego. Musimy jednak pamiętać, że praca pszczelarza to nie tylko prace sezonowe. Do jego zadań należy systematyczne kontrolowanie oblotu pszczół, przeglądanie uli w celu stwierdzenia stanu i siły roju, ponieważ pszczoły jak każde żywe stworzenie również chorują, a dobry gospodarz nie powinien dopuszczać do takich sytuacji, tylko odpowiednio wcześnie im zapobiegać. I te zadania wykonuje on przez cały sezon. Wszystkie one dotyczą obsługi pasieki, ale pszczelarz zajmuje się też innymi zadaniami, do których zaliczamy między innymi: pozyskiwanie miodu, pobieranie mleczka pszczelego, wytapianie wosku, produkowanie węzy pszczelej i innych artykułów miodopodobnych. Prawdziwe pszczelarki 21 Etapy powstawania miodu Pierwszy etap tworzenia miodu zachodzi już w trakcie zbiórki i transportu surowca do ula. Pszczoła, gdy pobiera nektar lub spadź, miesza go z wydzieliną gruczołów ślinowych i kieruje do wola. Tam wzbogacany zostaje kolejnymi enzymami i kwasami organicznymi oraz rozpoczyna się wstępny proces przemiany. Po powrocie do ula, pszczoła zbieraczka przekazuje surowiec pszczołom ulowym, które zagęszczają go i składają do komórek plastra. W komórkach tych następuje proces dojrzewania miodu, który polega na odparowaniu wody i rozkładzie cukrów złożonych na cukry proste (dzięki wprowadzonym enzymom). Po 4-5 dniach, gdy miód po kilkukrotnym przeniesieniu z komórki do komórki osiągnie pożądaną zawartość wody, zostaje ostatecznie złożony w komórce i zasklepiony woskiem. Zabezpiecza to przed psuciem się i może być on wówczas wykorzystywany nawet po wielu miesiącach. 22 Zalety miodu Miód jest łatwo przyswajalny przez organizm, a enzymy w nim zawarte nadają mu cechy leku. Zawarte w nim inhibina i rutyna sprawiają, że wykazuje on działanie bakteriobójcze. Wspomaga on również naszą odporność, a każdy jego rodzaj wywiera szczególne działanie na nasze zdrowie. Poznaj rodzaje miodu i ich zastosowania! Miód akacjowy Zalecany diabetykom, przy przeziębieniach i trudnościach trawiennych oraz schorzeniach nerek i przewodu moczowego. Miód lipowy Wykazuje działanie antyseptyczne i uspokajające. Stosowany jest w chorobach przechodzących z gorączką, w kaszlu i zapaleniu oskrzeli. Jest skuteczny w leczeniu przeziębień, w stanach niepokoju i bezsenności. Jego działanie wzmocnimy poprzez dodanie go do naparu z kwiatu lipy. Miód gryczany Stosowany jest w leczeniu nieżytów górnych dróg oddechowych, w stanach wyczerpania nerwowego, miażdżycy, nadciśnieniu, zapaleniu nerek oraz grypie. Sprzyja tworzeniu się kostniny po złamaniach. Miód spadziowy Jest to miód zawierający więcej składników odżywczych niż miody nektarowe. Może być stosowany w leczeniu anemii i zaburzeń przemiany materii. Miód wytworzony ze spadzi iglastej jest skuteczny w nieżycie górnych dróg oddechowych. Miód rzepakowy Polecany jest przede wszystkim w schorzeniach płuc i serca, a także wątroby, nerek i przewodu moczowego. Skutecznie niweluje zaparcia. Miód wrzosowy Znajduje zastosowanie w leczeniu prostaty. Miód wielokwiatowy Stosowany jest w różnego rodzaju alergiach i katarze siennym. Jest również pomocny w przeziębieniach. Wosk i jego zastosowanie Wosk pszczeli to (drugi po miodzie) najbardziej znany produkt pszczeli. Głównymi składnikami wosku są monoestry, diestry, węglowodory, wolne kwasy tłuszczowe i poliestry. Mniejszy udział stanowią laktony, niektóre biopierwiastki i barwniki (karotenoidy, chryzyna). 23 Wosk używany jest przede wszystkim w przemyśle kosmetycznymi i farmaceutycznym jako baza do wyrobu maści. Kolejnym zastosowaniem pro zdrowotnym jest palenie świec woskowych w otoczeniu człowieka oraz świecowanie i konchowanie uszu. Leczy się nimi takie schorzenia jak: zawroty i bóle głowy, zaburzone ciśnienie śródczaszkowe, pobudzenie nerwowe, zaburzenia słuchu, stany zapalne zatok nosowych, czołowych i szczękowych oraz gardła i górnych dróg oddechowych. Do zabiegów stosowane są specjalne świece i konchy Indian Hopi, opracowane według starożytnych receptur. Stanowią one połączenie fitoterapii (mieszanka ziół) z apiterapią (wosk pszczeli). Kit pszczeli, czyli bariera ochronna Kit pszczeli posiada silne działanie antybakteryjne, antygrzybiczne i antywirusowe. Złożony skład i synergiczne działanie zawartych w propolisie substancji nie pozwala mikroorganizmom uodparniać się na ten produkt. Pyłek kwiatowy - dla wzmocnienia! Skład pyłku to pełen zestaw aminokwasów egzogennych i endogennych, cukrów prostych, biopierwiastków, witamin, enzymów, fitohormonów i fosfolipidów. Stanowi on doskonałą odżywkę, która jest niezwykle pomocna w rekonwalescencji po przebytych chorobach, dla osób osłabionych oraz jako suplement diety dla osób zdrowych. Pyłek kwiatowy może być spożywany w postaci obnóży oraz pierzgi. Obnóża i pierzga, czyli co? Obnóża są to grudki przynoszone bezpośrednio przez pszczoły do ula. Przed spożyciem należy je odpowiednio przygotować, aby zostały strawione. Pierzga to ubity pyłek w komórkach plastra, który jest zmieszany przez pszczoły z wydzieliną gruczołów gardłowych i miodem. Jest on poddawany fermentacji mlekowej, dzięki czemu staje się łatwo strawny i zakonserwowany. Mleczko pszczele – pokarm małych pszczółek Mleczko pszczele to zestaw białek, węglowodanów, tłuszczy, fosfolipidów, witamin, biopierwiastków, hormonów i enzymów. Stanowi on pokarm dla najmłodszych larw pszczół oraz dla matek pszczelich w trakcie całego życia. Dzięki mleczku wykształca się matka pszczela, która jest dwukrotnie większa od robotnicy i posiada w pełni ukształtowany układ rozrodczy (pomimo że pochodzi z takiego samego jaja). Liczne zalety jadu pszczelego 24 Jad pszczeli, zwany apitoksyną, jest substancją obronną pszczół. W jego skład chemiczny wchodzą proteiny, węglowodany, hormony, enzymy i biopierwiastki. Jad pszczeli wykazuje działanie przeciwzapalne, przeciwbólowe, antymikrobiologiczne i ochronne przed promieniowaniem jonizującym. Stosowany jest w chorobach układu nerwowego, krwionośnego, oddechowego, reumatycznych i wielu innych. Apitoksyna jest bardzo silnie działającą substancją, która może wywołać u ludzi uczulonych wstrząs anafilaktyczny. Z tego powodu leczenie jadem pszczelim (apitoksynoterapia) może odbywać się tylko pod kontrolą lekarza, po wykonaniu odpowiednich badań! Wycieczka okazała się bardzo ciekawa i jak przeczytaliście bogata w wiedzę. Pszczoły były bardzo miłe i sympatyczne żadna nas nie użądliła choć to też częściowa zasługa stroju pszczelarskiego. Serdecznie polecam wszystkim podobne wycieczki zwłaszcza jeżeli kończą się degustacją słodkiego i tak zdrowego miodu ;) Artykuł powstał na na podstawie wiadomości z strony www Twoje-zdrowie.info 25 Kącik poetycki PREZENT W życiu dostajesz tysiąc prezentów, ktoś świat ci cały rzucił do stóp. A ja tobie skromnie jeden wierszyk, co zechcesz z nim, to zrób. Co w tym wierszyku?- bukiecik fiołków Jaśminu zapach i gałąź bzu Pyzate buzie swojskich aniołków I morza kojący szum. Wszystko dla ciebie, w królewskim geście; Sosny, jeziora, pył gwiazd. Płomyk wdzięczności za to, że jesteś. A z tobą piękniejszy świat. A może wolisz wrzosowy bukiecik, Choć niepozorny ma tyle uroku. Jest jak do serca pisany bilecik. I długo jeszcze fioleci się w mroku. Autor: Celina Lato 26 Gdzie Gdzie bliskich przyjaciół odnajdziesz tylu Podczas dalekich rejsów żeglarskich Jak nie na błyszczących jeziorach mazurskich Gdzie Król leszczy złote rybki wypuszcza czule Co by życzenia Giżycczan w potrzebie wielkiej I dobrych turystów w mądrości spełniały chętnie Gdzie żagle białe łopocą z kokieterią zwiewnie I w Niegocinie jak w zaczarowanym zwierciadle Przeglądają się z ciekawością dostojności piękna Gdzie mazurskie wiekami osnute sosny i brzozy W przyjaźni wielkiej strudzonego wędrowca Podczas upałów chłodem przyjemnym otulają Gdzie jesień z uśmiechem spaceruje nad sitowiami Stąpając po wielobarwnych liściach szeleszczących Jak po dywanie utkanym z rozmachem czarownie W kształtach i kolorach piękna natury niespotykanych Niewidzialnymi dłońmi i duszą tajemną uplecionym Gdzie białe mewy wespół z kaczkami z ręki dzieci Okruchy chleba z ufnością wielką wyjadają prędko Na tafli skutego lodem ze śnieżynkami kanału. autor Krystyna Janik 27 Pomysły Basi na Coś z niczego Ananasowe kwiaty Składniki: • • ananas foremka do mufinek Wykonanie: 1. potni ananasa w cienkie plastry 2. Umieść je w foremce do mufinek 3. Piec w piekarniku w 180 C aż się wysuszą ok 25 min 4. tak przygotowanymi kwiatami możesz ozdobić swoje wypieki, udekorować stół Stemple z kapusty Składniki: • • • kapusta czerwona, pekińska farba kartki Wykonanie: 1. Utnij końcówkę do kapusty 2. Zamocz końcówkę w farbie i odciśnij na kartce a powstanie piękna róża 28 Słoikowe lampy Składniki: • • • • • stary słoik gazeta/ serwetki klej do decoupage lakier świeczka Wykonanie: 1. wytnij prostokąt z gazety na szerokość słoika 2. Wytnij dowolny kształt w gazecie 3. posmaruj z zewnątrz słoik klejem do decoupage i przyklej gazetę lub ozdób serwetkami 4. pomaluj całość lakierem aby utrwalić swoje arcydzieło Miłej zabawy Dekoracyjne butelki Przepis jest prosty: butelka, papier, sznurek lub trochę filcu i guzików. Choć wariantów jest o wiele więcej. Gdy raz zaczniecie ozdabiać butelki, na pewno złapiecie bakcyla. 29 Kącik Kulinarny W tym miesiącu w naszym kąciku kulinarnym królują wiśnie Wiśnie to owoce, których właściwości odżywcze i lecznicze są od dawna wykorzystywane w tradycyjnej medycynie ludowej, m.in. w łagodzeniu schorzeń pęcherza moczowego. Jednak kuzynki czereśni są cenione przede wszystkim ze względu na swój dobroczynny wpływ na serce. Niedawno odkryto także, że wiśnie są znakomitym środkiem na bezsenność. Sprawdź, jakie jeszcze właściwości posiadają wiśnie. Wiśnie posiadają wiele właściwości odżywczych, mimo że w ok. 82 proc. składają się z wody. Pozostałe 18 proc. to bowiem skarbnica witamin, minerałów, przeciwutleniaczy i innych cennych składników. Jednak ceni się je nie tylko ze względu na ich prozdrowotne właściwości. Wiśnie urzekają swoim oryginalnym smakiem, ale tylko te, które rosną w Polsce. W naszym kraju różnica temperatur między nocą i dniem jest tak duża, że wiśnie w dzień nabierają słodyczy od słońca, a w nocy kwasowości. Dlatego mają pyszny kwaskowo-słodki smak, w przeciwieństwie do wiśni hiszpańskich czy włoskich. Z kolei swój kolor zawdzięczają antocyjanom – barwnikom z grupy flawonoidów (silnych przeciwutleniaczy), które nadają kolor owocom. Im jest ich więcej, tym barwa owocu jest ciemniejsza. Wiśnie w profilaktyce przeciwnowotworowej Wiśnie zawierają pokaźną ilość przeciwutleniaczy, bo aż 400 mg/100 g. Są to substancje, które chronią organizm m.in. przez nowotworami i procesem starzenia, gdyż neutralizują wolne rodniki. W związku z tym wiśnie zostały umieszczone na liście ORAC (Oxygen Radical Absorbance Capacity), czyli liście produktów, które w wysokim stopniu chronią organizm przed niszczącym wpływem reaktywnych form tlenu. 100 g wiśni (waga bez pestek) ma aż 3500 punktów ORAC. Według dra Ronalda Priori z The US Departament of Agriculture Research Service "zwiększając spożycie owoców i warzyw, szczególnie tych o wysokiej wartości ORAC, można znacząco podnieść poziom antyoksydantów w krwioobiegu nawet o 15-20 proc". Wiśnie wspomagają pracę serca Wiśnie wspomagają pracę układu sercowo-naczyniowego dzięki zawartości kilku substancji: • antocyjany zwiększają elastyczność naczyń włosowatych oraz wzmacniają i odtruwają serce. Ponadto korzystnie wpływają na produkcję krwinek czerwonych; 30 • potas usuwa z organizmu nadmiar soli i dlatego ochronnie wpływa na serce. W 100 g wiśni mieści się aż 280 mg tego pierwiastka; • witamina C uszczelnia naczynia krwionośne. W 100 g wiśni znajduje się 5 mg kwasu askorbinowego; • błonnik (pektyny) obniża poziom „złego” cholesterolu, a tym samym zmniejsza ryzyko chorób serca. 100 g wiśni zawiera aż 3 g błonnika; • garbniki i kwasy organiczne są zawarte w ogonkach wiśni. Współczesna fitoterapia poleca stosowanie wywaru z ogonków wiśni w celu zapobiegania powstawaniu skrzeplin i zatorów w naczyniach krwionośnych; Sok z wiśni na bezsenność Codzienne picie soku z wiśni pomaga na bezsenność i przyspiesza zasypianie. Tak twierdzą amerykańscy naukowcy, których wyniki badań zostały opublikowane w czasopiśmie „Journal of Medicinal Food”. Zespół naukowców z USA przeprowadził badania w grupie 15 starszych osób, które przez dwa tygodnie codziennie rano i wieczorem piły około 225 g soku z wiśni, a przez kolejne dwa tygodnie inny sok owocowy. Po miesiącu badań okazało się, że w czasie picia soku z wiśni badani zasypiali średnio o 17 minut wcześniej niż wtedy, gdy pili inny sok. Badacze przekonują, że takie działanie wiśnie mogą zawdzięczać wchodzącej w ich skład melatoninie. W wiśniach pełni on rolę naturalnego przeciwutleniacza, natomiast w organizmie człowieka melatonina jest hormonem produkowanym w mózgu, który reguluje rytm snu i czuwania. Dr R. Reiter z Uniwersytetu w Teksasie zauważa, że wiśnie są zatem zdrowszą alternatywą dla suplementów, które zawierają melatoninę i są przeznaczone dla osób cierpiących na bezsenność. Regularne konsumowanie wiśni może pomóc uregulować naturalny cykl aktywności organizmu i podnieść wydajność snu. Warto wiedzieć, że w medycynie ludowej sok z wiśni ma właściwości przeciwzapalne – obniża gorączkę, łagodzi ból mięśni, poprawia wchłanianie leków. Wiśnie na choroby układu moczowego Wiśnie, dzięki zawartości potasu i sodu, są moczopędne. Dlatego poleca się je pomocniczo w leczeniu schorzeń układu moczowego: zapaleniu pęcherza czy kamicy nerkowej. Wiśnie a cukrzyca Wiśnie są mniej słodkimi owocami, czyli takimi, które zawierają w 100 g do 10 g węglowodanów. W związku z tym ich indeks glikemiczny jest niski i wynosi 22. Dlatego mogą po nie sięgać cukrzycy. Należy pamiętać, że soki z wiśni (a także z 31 innych owoców) lepiej pić niesłodzone, świeżo wyciskane, a najlepiej rozcieńczać je wodą. Wiśnie a odchudzanie Wiśnie, dzięki niskiej kaloryczności (47 kcal w 100 g), są pożądanym składnikiem diety odchudzającej. Ponadto są bogatym źródłem pektyn - rozpuszczalnego błonnika pokarmowego, który pod wpływem wody zwiększa swoją objętość i na długi czas wypełnia żołądek, dając uczucie sytości. UWAGA! Wiśnie, ze względu na dużą zawartość kwasów owocowych, pobudzają wydzielanie enzymów trawiennych i śliny, a co za tym idzie - poprawiają apetyt. Z tego powodu pediatrzy zalecają podawać je niejadkom. http://www.poradnikzdrowie.pl/zywienie/co-jesz/wisnie-wlasciwosci-zdrowotne-w-jakie-witaminy-i-mineraly-sa-bogate-wis_37165.html Nalewka wiśniowa może posłużyć jako doskonały dodatek do deserów czy leczniczy syrop zimą. Póki wiśnie są tak łatwo dostępne warto ją przygotować. Podajemy dobre i proste przepisy. Poza niebywałym smakiem nalewka wiśniowa ma zbawienny wpływ na nasze zdrowie. Pektyny zawarte w wiśniach powodują uczucie sytości i przyśpieszają proces przemiany materii. Dodatkowo witaminy A i C dodają nam urody i dobrze wpływają na naszą odporność. Warto zatrzymać odrobinę lata w butelce. Nalewka wiśniowa będzie świetnie smakować zimą. Niestety jest tak pyszna, że nie wiadomo, czy przetrwa do tego czasu... Wypróbuj nasz sprawdzony przepis Nalewka wiśniowa: Składniki: - 1 kg dojrzałych wiśni - 5 goździków - 0,5 l wody - 0,5 kg cukru - 1 litr spirytusu Sposób przygotowania: Wiśnie opłukać i odcedzić, połowę wiśni wydrylować - wszystkie razem włożyć do gąsiorka i zalać spirytusem. Z cukru i wody zagotować gęsty syrop i wlać go do wiśni, dodać goździki i dobrze wymieszać. Gąsiorek szczelnie zamknąć. Nalewka wiśniowa musi teraz zostać wystawiona w słoneczne miejsce na ok. 2 tygodnie. Po tym okresie można ją rozlać do butelek i zakorkować lub też ze smakiem i umiarem spożyć. 32 Nalewka wiśniowa: wiśniówka Aby przygotować prawdziwą wiśniówkę, oprócz składników wymienionych w przepisie powyżej, potrzebujemy jeszcze pół laski aromatycznego cynamonu. Nalewka wiśniowa nabiera wówczas niepowtarzalnego smaku i zapachu. Zamiast pół kilograma cukru należy dodać tylko 1/4 kg cukru. Wszystkie składniki wsypać do gąsiorka, dobrze zamknąć lub zalać parafiną. Nalewka wiśniowa powinna teraz pozostać w chłodnym miejscu przez rok. Po upływie tego czasu nalewkę należy przelać przez bubułkę filtracyjną i dopiero wówczas rozlać ją do butelek i zakorkować. Nalewka wiśniowa z prawdziwego zdarzenia gotowa. Konfitura Składniki: 1 kg wiśni 1 kg cukru Sposób przygotowania: Owoce umyj, wydryluj tak, by nie stracić soku. Przełóż wiśnie do garnka, zasyp cukrem i pozostaw na noc. Następnego dnia gotuj je na małym ogniu. Podczas smażenia będzie wytwarzała się pianka, którą powinnaś zdejmować. Kiedy wiśnie będą szkliste, przełóż je wraz z gorącym syropem do słoików. 33 Polskie Przysłowia Ludowe Na Sierpień • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • czego sierpień nie dowarzy, wrzesień tego nie doparzy sierpień jasny i pogodny, dla win jest bardzo wygodny sierpień, ten spoczynku nie chce dać, bo każe orać i siać z sierpem w ręku witać sierpień, wiele uciech, wiele cierpień jaki pierwszy, drugi, trzeci, taki cały sierpień leci ostatni sierpnia zapowiada, jaka pogoda na październik wypada gdy na początku sierpnia skwar trzyma, to nieostra bywa zima gdy w dni sierpnia spieka wszędzie, tedy długa zima będzie gdy z początku sierpień częste grzmoty miewa, tedy też do końca takąż nutę śpiewa początki sierpnia pogodne, wróżą zimy łagodne kiedy sierpień wrzos rozwija, jesień krótka, szybko mija gdy w sierpniu z północy dmucha, nastaje zwykle posucha kiedy sierpień przychodzi, reszta zboża z pola schodzi w sierpniu grzmotów wiele, mokrą zimę ściele w pierwszym tygodniu pogoda stała, będzie zima długa, biała jak po lipcu sierpień się ochłodzi, to później zima twarda z wielkim śniegiem chodzi jeśli w sierpniu dni jasne, będą stodoły ciasne gdy z początku sierpnia skwar trzyma, zwykle bywa długa i śnieżna zima 1 sierpnia - Piotra Palikopy Gdy na Piotra trwa pogoda, to na równinach jest woda, ale bieda na górala, zboża upał powypala. Na świętego Palikopy grom popali snopy. 2 sierpnia - Gustawa Na święty Gustaw, kopy w polu ustaw. 4 sierpnia - Prokopa, Dominika Jak deszcz na świętego Prokopa, to zgnije niejedna kopa. Na świętego Prokopa, szykuj plecy do snopa. świętym Prokopie, żyto w snopie. Na święty Dominik, kopy z pola myk, myk, myk. Gdy ciepło na Dominika, ostra zima nas dotyka. 34 • Na świętego Dominika, śpiew ptactwa zanika. • Na świętego Dominika, zboże z pól do gumna zmyka. 6 sierpnia - Przemienienie Pańskie, Jakuba • W Przemienienie Pańskie są burze szatańskie. • Po Pańskim Przemienieniu sierp na ramieniu. • Z jaką pogodą Jakub przybywa, taka i we wrześniu bywa. 7 sierpnia - Kajetana • Święty Kajetanie, strzeż od deszczu sprzątanie. 10 sierpnia - Wawrzyńca • Na święty Wawrzyniec, wolny przez pola gościniec. • Na święty Wawrzyniec, dostaje kapusta wieniec, a od Tadeusza dostaje kapelusza. • Około Wawrzyńca święta i w dzień, gdy Maria w niebo wzięta (15.08.), jasny • czas, wesoły, dość wina daje na stoły. • Gdy Wawrzyniec i Bartłomiej pogodą dopisują (24.08.), piękną jesień obiecują. • Gdy na Wawrzyniec słota trzyma, do Gromnic lekka zima . • Wawrzyniec pokazuje, jaka jesień następuje. • Na święty Wawrzyniec, czas orać ozimiec. • Gdy na Wawrzyńca orzechy obrodzą, to w zimie mrozy dogodzą. • Na święty Wawrzyniec, będzie wnet ze żniwem koniec. 11 sierpnia – Zuzanna • Gdy Zuzanna z pogodą chadza, piękną jesień przyprowadza 12 sierpnia - Klary • Od świętej Klary, są już ładne dary. 15 sierpnia - Marii (Wniebowzięcie) • Na Wniebowzięcie pokończone żęcie. • Wniebowzięcie Panny kiedy w słońcu chodzi, rok dużo owoców obrodzi. • Gdy na Wniebowzięcie Panny ciepło dopisuje, to ciepły i pogodny koniec lata obiecuje. 16 sierpnia - Rocha • Na święty Roch, w stodole już groch. • Od świętego Rocha na pole już socha. 17 sierpnia - Jacka • Jeśli w dzień świętego Jacka deszcz nie plucha, będzie jesień sucha. 35 • Na święty Jacek, z nowej pszenicy placek. • Gdy Jacek suchy, rozprasza jesienne pluchy. • Jeśli na Jacka nie pada, suchą jesień zapowiada. 20 sierpnia - Bernarda • Jeśli na Bernarda ziemia twarda, to będzie zima harda, a jak miękka, to lekka. 24 sierpnia - Bartłomieja • Bartłomieja naśladuje cały wrzesień, a z nim jesień. • Gdy koło Bartłomieja liść opada, prędko zima bywa rada. • Gdy susza w Bartłomieja, mroźnej zimy jest nadzieja. • Gdy się Bartłomiej grzmotem zgłosi, grady i rychłe śniegi przynosi. • Święty Bartłomiej gdy jasny, pogodny, da piękną jesień i zbiór win dorodny. • Bartłomiej zwiastuje, jaka jesień następuje, i czy w przyszłym latku, pożyjesz w dostatku. • Kto na święty Bartłomiej siał, będzie chleb miał. • Święty Bartłomiej wiele rzeczy umie, bąki dusi, muchy tłumi. 25 sierpnia - Luizy, Ludwika • Gdy na Luizy ładnie, śnieg późno spadnie. • Na świętego Ludwika, zboże z pól umyka. 28 sierpnia - Augustyna • Od świętego Augustyna, orka dobrze się poczyna. 36 Zabawy przyrodnicze Woreczki z ziołami – dziecinnie łatwe! Kto może brać udział? Dzieci w wieku przedszkolnym oraz dzieci i młodzież w wieku szkolnym. Liczba uczestników? Do 30. Czas trwania zabawy? 1 godzina. Co jest niezbędne? Suszone zioła, tkanina jedwabna lub koronkowe chusteczki do nosa, wata, wełniany sznurek lub kolorowa tasiemka (wstążka). Szczególnym powodzeniem cieszą się mieszanki zrobione z kwiatów silnie pachnących odmian róż, rumianku, lipy i bzu czarnego. Ich zapach da się wzmocnić laskami cynamonu, skórkami owoców cytrusowych lub owocami biedrzeńca anyżu. Można też kupić w aptece olejki zapachowe i bezpośrednio skropić nimi suszone kwiaty (…), które wkładamy następnie do woreczka z kwiatami. Spirala ziołowa Kto może brać udział? Dzieci w wieku szkolnym i młodzież. Liczba uczestników? Do 30. Czas trwania zabawy? Kilka dni. Co jest niezbędne? Kamienie, ziemia, piasek, narzędzia ogrodnicze. Na powierzchni zaledwie 3 lub 4 metrów kwadratowych możemy zbudować spiralę, w której zapewnimy każdemu ziołu odpowiednie warunki rozwoju. Kto szuka, ten znajduje… Kto może brać udział? Dzieci i młodzież w wieku szkolnym. Liczba uczestników? Do 30. Czas trwania zabawy? Dowolnie długi. Co jest niezbędne? Przygotowane uprzednio kartki z poleceniami. Kartki z poleceniami rozdzielamy między uczestników zabawy. Na kartkach jest napisane na przykład: Znajdź coś, co jest gładkie; …okrągłe;..zimne (…) itd. I nie zdradź nikomu swej tajemnicy. Znalezisko trzeba trzymać schowane w zaciśniętej dłoni. Po chwili wszyscy stają w kole i pokazują, co udało im się znaleźć. Inni uczestnicy zabawy muszą teraz odgadnąć, jakie własności ma ów tajemniczy obiekt. Przyroda i jej tajemnice. Przewodnik dla całej rodziny. Karin Blessing, Silvia Langer, Traude Fladt. 37 Prace plastyczne uczestników Autor Jeziorek Jadwiga Autor Jeziorek Jadwiga 38 Cytaty Ludzie przed chronią przyrodę ludźmi Góra śmieci nie została ani znaleziona ani zebrana. Jako rzecz nieodwołalnie odrzucona jest ona w rzeczywistości nieodkrytym, niezidentyfikowanym, nie pożądanym i niezbadanym terytorium przyszłości Derek Bailey człowieczeństwa Miarą Jest stosunek do zwierząt Żeby coś stało się możliwe trzeba stale, od nowa pracować nad niemożliwym Hermann Hesse Prawda to oczywista, że rozwój dziecka w kontakcie z przyrodą przynosi wartości nie dające się wytworzyć w żaden inny sposób Nie będzie łatwo obudzić w człowieku takiej odpowiedzialności za świat, która dotrzyma kroku rozwojowi cywilizacji. Ale ci, którzy chcą, mogą zacząć już dziś. Vaclaw Havel Edukacja środowiskowa - pierwsza w planie, na cóż bowiem zda się liczenie, czytanie, gdy życia na Ziemi nie stanie. I. Oksińska 39 Czy wiesz że..? CZY WIESZ, ŻE… W Wielkopolskim Parku Narodowym zarejestrowane są 32 drzewa – pomniki przyrody. Jedynym z nich jest bardzo stara sosna zwyczajna o potężnym pniu z czterema rozgałęzieniami. Wiek tej sosny określa się na 200 lat. CZY WIESZ, ŻE… W Wolińskim Parku Narodowym znajduje się pokazowa zagroda żubrów. Są tu specjalne tarasy widokowe, z których można obserwować żubry sprowadzane z Białowieży. CZY WIESZ, ŻE… Z żywicy sosen, które rosły bardzo, bardzo dawno temu powstał bursztyn. CZY WIESZ, ŻE… Świerki są najwyższymi drzewami w Polsce. Dorastają nawet do 50 metrów. Niektóre najstarsze są tak wysokie jak budynki, które mają 20 pięter. CZY WIESZ, ŻE… Jodły są długowieczne. W górskich parkach narodowych mogą dożyć nawet ponad 300 lat. Są jednymi z wyższych drzew iglastych, choć rosną bardzo powoli. CZY WIESZ, ŻE… W Zbychowie, w Nadleśnictwie Gdańsk, rośnie bardzo gruby modrzew pnia 470 cm. Żeby go objąć 3 dorosłe osoby muszą schwycić się za ręce wokół niego. CIEKAWOSTKA: Najbardziej znanym dębem w Polsce jest „Bartek”, który ma prawie 700 lat. Rośnie koło wsi Bartków niedaleko Kielc (w środkowej Polsce). Najstarszym dębem w Polsce jest „Bolesław”, który rośnie niedaleko od Ustronia Morskiego (nad Bałtykiem). Ma około 800 lat. CZY WIESZ, ŻE… Żołędzie są pokarmem dla zwierząt. Bardzo lubią je dziki. CZY WIESZ, ŻE… Orzeszki buka zbiera wiele małych dzikich zwierząt. Gromadzą je na zimę. Są też przysmakiem dzików. Po uprażeniu mogą je jeść także ludzie. Drzewa leśne. Młody obserwator przyrody. Edukacja i zabawa. 40 Śmiechu warte Mały wielbłąd pyta się taty: Tato a dlaczego my mamy takie garby a nie taki grzbiet jak zeberki czy koniki? No synu bo jak my idziemy przez pustynie to tam nic nie ma do picia. A w tych garbach mamy wode i nie musimy długo pic. A cha, a cha. A tato a dlaczego my mamy taką grubą sierść a nie taką jak zeberki czy koniki? No bo jak my idziemy przez pustynie to jest gorąco , a ta sierśc wchłania połowe tego ciepła i nam nie jest gorąco. A cha , a cha.?? A tato tato? Tak synku. No wiesz tak się zastanawiam. No mów śmiało. No wiesz tato.?? PO CO NAM TO WSZYSTKO JAK MY W ZOO MIESZKAMY? Grupa myszy ucieka od kota. Jedna z mysz szczeka, kot uciekł, a ona mówi do mysz: - Widzicie jak dobrze znać obcy język. Idzie żółw bez skorupy. - Co się stało? - pytają koledzy. - Wyprowadziłem się z domu. Facet wyjeżdżając na wczasy zostawił swojemu przyjacielowi kota, żeby ten nim się opiekował. Wczasowicz dzwoni po tygodniu z wakacji i pyta się przyjaciela jak tam jego kot. - No stary. Niestety przykro mi, ale Twój kot zdechł. - Ehhh, musiałeś tak walić prosto z mostu? Przez ciebie będę miał zepsutą resztę urlopu. Mogłeś mi powiedzieć, że kot siedzi na dachu i nie chce zejść. Później zadzwoniłbym za dwa dni i Ty byś powiedział, że spadł z dachu i leży u weterynarza połamany, a kiedy zadzwoniłbym za kolejne dwa dni powiedziałbyś, że mimo największych wysiłków weterynarza mój kociak zdechł... No ale cóż stało się, powiedz mi lepiej co tam u mojej mamy? - No więc widzisz. Mama siedzi na dachu i nie chce zejść. 41 Krzyżówka Poziomo nasz w połowie las jest wtedy, gdy przyjmują wyrywany i realizowany, skoro w końcu w 7) sklepie jest także z orzechami 8) żyje, ale ledwie dziesięć 9) zakładanie bez zęba może sprawić kłopot 11) pocisk z czubkiem od śruby w autobusie angielski mężczyzna z dzwonkiem bywa 13) włoski 14) salta w tył wśród książek 15) powrót arki pod wodą 16) do łupania wśród narzędzi dekoratora 17) przed chwilą bywa przed sprzedawcą 4) 42 Pionowo w baterii na początku i na końcu coraz bardziej jest aktywny 2) źródło dokumentu z braku talentu 3) usmażony z rana marzy w środku leku 4) rozbrykanych drani ma za dużo 5) w kiju zegarowy odgłos dwukołowy nie ma złudzeń babka Europy 6) czasem bywa czarna 10) bez granic - popatrz - naprzód Polacy! w szpitalu zabrakło środka ze szpiku 12) na mocne nerwy 1)
