Reprezentacja pracodawcy w sprawach pracowniczych i
Transkrypt
Reprezentacja pracodawcy w sprawach pracowniczych i
Reprezentacja pracodawcy w sprawach pracowniczych i skutki jej naruszania przy rozwiązaniu umów o pracę. Na gruncie kodeksu pracy pracodawcą może być osoba fizyczna lub jednostka organizacyjna (osoba prawna lub inna, np. spółka kapitałowa lub osobowa), zatrudniające pracowników. Za pracodawcę będącego jednostką organizacyjną czynności w sprawach z zakresu prawa pracy dokonuje osoba lub organ zarządzający tą jednostką albo inna wyznaczona do tego osoba (art. 31 § 1 kodeksu pracy). W odniesieniu do pracodawców - osób prawnych krąg reprezentantów jest zatem szerszy niż na gruncie ogólnych zasad reprezentacji wynikających z art. 38 kodeku cywilnego, tj. organów w zakresie wynikającym z ustawy i opartego na niej statutu. W przypadku pracodawców będących osobami fizycznymi ww. czynności podejmują osoby te samodzielnie (osobiście), osoby zarządzające lub inne do tego wyznaczone (art. 31 § 2 kodeksu pracy). Zasady reprezentacji danego podmiotu i uprawnione w tym zakresie organy lub osoby należy ustalać każdorazowo przy dokonywaniu danej czynności. Określają je przepisy prawa i inne akty właściwe dla danego podmiotu (jak statuty, umowy, regulaminy itp.). Jako przykład uprawnionych do działania za pracodawcę organów i osób można wskazać zarządy spółek kapitałowych i wspólników spółek osobowych. W odniesieniu do osób zarządzających konieczne jest stwierdzenie występowania dwóch elementów: uprawnienia do dokonywania czynności w sprawach z zakresu prawa pracy i pierwotny (wynikający z przepisów prawa, a nie czynności prawnych uprawnionych podmiotów) charakter tego uprawnienia (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 3.04.2008 roku, II PK 288/07). Nie ma przeszkód by osoba zarządzająca była jednocześnie zatrudniona na podstawie stosunku pracy lub umowy cywilnoprawnej (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 25.11.2004 roku, I PK 42/04). Osobę taką należy odróżnić od członka organu zarządzającego (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 3.04.2007 roku, II PK 247/06). Z kolei, wyznaczenie osoby dokonującej czynności z zakresu prawa pracy w rozumieniu art. 31 § 1 KP następuje przez złożenie oświadczenia woli przez osobę lub organ kierujący jednostką organizacyjną będącą pracodawcą i wyrażenie zgody przez wyznaczoną osobę. Forma tego oświadczenia uzależniona jest od wewnętrznych regulacji w danej jednostce organizacyjnej, w przypadku spółki handlowej powinna wynikać ze statutu, a oświadczenie musi być złożone w sposób wyraźny (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 20.09.2005 roku, II PK 412/04). Dokonywanie czynności z zakresu prawa pracy przez ww. osoby lub organy nie jest uzależnione od udzielenia pełnomocnictwa (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 2.02.2001 roku, I PKN 226/00). Jest ono dodatkowym umocowaniem do działania w imieniu pracodawcy. Pełnomocnik nie jest „inną osobą wyznaczoną” w rozumieniu przywołanego art. 31 kodeksu pracy, ale odrębną kategorią przedstawicieli pracodawcy (por. wyrok Sądu Najwyższego z 8.06.2006 roku, II PK 315/05). Pełnomocnictwa do działania za pracodawcę mogą udzielić ww. organ lub osoba zarządzająca, pracodawca - osoba fizyczna osobiście lub inna wyznaczona osoba. GACH, HULIST, MIZIŃSKA, WAWER – ADWOKACI I RADCOWIE PRAWNI SP.P. Bez względu na źródło umocowania, z treści czynności prawnej (w sposób wyraźny - przez oświadczenie czy przedstawienie dokumentu lub dorozumiany), podejmowanej za pracodawcę, powinno wynikać, że dana osoba działa w imieniu pracodawcy i być możliwe ustalenie osoby reprezentowanego (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 13.10.2009 roku, II PK 91/09). Czynności z zakresu prawa pracy, takie jak rozwiązanie umowy o pracę za wypowiedzeniem lub bez wypowiedzenia mogą być dokonane tylko zgodnie z zasadami reprezentacji obowiązującymi danego pracodawcę, ustalonymi na podstawie ww. przepisu. Czynności podjęte z naruszeniem tych zasad (np. przez niewłaściwy organ, formalnie nieuprawniony organ, bez ujawnienia działania w cudzym imieniu jako zastępca pośredni, który dokonuje czynności prawnej we własnym imieniu i na rachunek innej osoby) nie są co prawda nieważne, ale przyjmuje się, że dokonane z naruszeniem obowiązujących przepisów w rozumieniu art. 45 § 1 k.p. czy art. 56 § 1 k.p., wobec czego z tej przyczyny sąd, na żądanie pracownika, może orzec odpowiednio o uznaniu ich za bezskuteczne, przywróceniu do pracy lub o odszkodowaniu (por. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 9.5.2006 roku, II PK 270/05 i z dnia 13.10.2009 roku, II PK 91/09). W sytuacji natomiast, w której pracodawca podtrzymuje tak podjęte wcześniej czynności rozwiązujące stosunek, pomimo uchybień w zakresie reprezentacji, uznaje się je wręcz za skuteczne (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 23.10.2008 roku, II PK 170/08). Autor: Agnieszka Śniegowska, radca prawny w Kancelarii GACH, HULIST, MIZIŃSKA, WAWER – adwokaci i radcowie prawni sp.p. (www.ghmw.pl) Jeśli byliby Państwo zainteresowani przeanalizowaniem tej kwestii prosimy o kontakt z naszymi ekspertami. Osoby kontaktowe: Joanna Mizińska, adwokat partner w kancelarii „Gach Hulist Mizińska Wawer - adwokaci i radcowie prawni” sp.p. +48 668 017 220 e-mail: [email protected]