strategia rozwoju miasta i gminy wolsztyn
Transkrypt
strategia rozwoju miasta i gminy wolsztyn
(wersja robocza dokumentu - do konsultacji) 2016-2025 STRATEGIA ROZWOJU MIASTA I GMINY WOLSZTYN Gmina Wolsztyn Urząd Miejski w Wolsztynie ul. Rynek 1 64-200 Wolsztyn www.wolsztyn.pl 2016-2025 STRATEGIA ROZWOJU MIASTA I GMINY WOLSZTYN Szanowni Państwo Samorząd Gminy Wolsztyn podjął decyzję o przystąpieniu do przygotowania najważniejszego dokumentu planistycznego Gminy, czyli strategii jej rozwoju. Do współpracy w realizacji tego projektu zostali zaproszeni specjaliści z Wielkopolskiego Ośrodka Kształcenia i Studiów Samorządowych WOKiSS z Poznania. Prace nad Strategią zostały poprzedzone opracowaniem „Analizy zasobów i potencjału Gminy", czyli raportu o stanie Gminy, którego celem było uzyskanie dokładnego wglądu w sytuację społeczną i gospodarczą Gminy Wolsztyn. Raport pokazuje także pewne trendy rozwojowe i jest podstawą do obiektywnej, opartej na faktach, oceny możliwości dalszego rozwoju Gminy. Na podstawie przeprowadzonej diagnozy, w wyniku konsultacji społecznych (wywiady z opiniotwórczymi mieszkańcami Gminy, sondaż ankietowy, spotkania, dyskusje), została wytyczona Strategia Gminy, wskazująca jej pożądany stan docelowy, cele rozwojowe oraz sposoby osiągnięcia tych celów. Prace związane z formułowaniem wizji, misji, celów i projektów realizacyjnych, były prowadzone przez zespół osób, zarówno pracowników Urzędu Miejskiego, radnych, jak i reprezentantów różnych organizacji i instytucji, które na co dzień z nami współpracują. Po spotkaniach warsztatowych oraz dyskusjach w zespołach problemowych, powstały konkretne rekomendacje dotyczące rozwoju Gminy do 2025 roku, uwzględniające istniejące uwarunkowania zewnętrzne i wewnętrzne. Niniejszy program strategiczny bazuje na faktycznym stanie zasobów Gminy i stanowi kontynuację wieloletniego procesu jej rozwoju. Wyznaczone w tym celu plany realizacyjne będą zapewne modyfikowane przez zmieniające się warunki zewnętrzne, ale zawsze powinny dążyć do głównego kierunku rozwoju Gminy, polegającego na stworzeniu korzystnych warunków zamieszkania, spędzania wolnego czasu oraz prowadzenia działalności gospodarczej w oparciu o atrakcyjne położenie i walory środowiska naturalnego oraz kulturowego. Za powstanie tego dokumentu składamy serdeczne podziękowania wszystkim mieszkańcom Gminy Wolsztyn, którzy uczestniczyli w pracach nad Strategią. Wojciech Lis Burmistrz Wolsztyna Jarosław Adamczak Przewodniczący Rady Miejskiej Strona 2 STRATEGIA ROZWOJU MIASTA I GMINY WOLSZTYN 2016-2025 SPIS TREŚCI SPIS TREŚCI ............................................................................................................................................3 1. PROCES I METODY OPRACOWANIA STRATEGII ..........................................................................4 1.1 PROCES TWORZENIA STRATEGII ROZWOJU GMINY WOLSZTYN ....................................................................................4 1.2 STRUKTURA STRATEGII.........................................................................................................................................6 2. ANALIZA REALIZACJI DOTYCHCZASOWEJ „STRATEGII ROZWOJU SPOŁECZNOGOSPODARCZEGO MIASTA I GMINY WOLSZTYN Z ROKU 2001..............................................8 3. UWARUNKOWANIA ROZWOJU GMINY ....................................................................................12 3.1 WYNIKI SONDAŻOWYCH BADAŃ ANKIETOWYCH ...................................................................................................... 12 3.2 ANALIZA SWOT ..............................................................................................................................................22 4. WIZJA I MISJA GMINY ..................................................................................................................28 4.1 WIZJA GMINY WOLSZTYN ..................................................................................................................................28 4.2 MISJA ROZWOJU GMINY WOLSZTYN ....................................................................................................................29 5. CELE STRATEGICZNE......................................................................................................................30 6. PROGRAMY I PROJEKTY STRATEGICZNE ...................................................................................33 6.1 ZAŁOŻENIA I KRYTERIA WYBORU PROGRAMÓW I PROJEKTÓW STRATEGICZNYCH .............................................................33 6.2 ZESTAWIENIE PROGRAMÓW I PROJEKTÓW STRATEGICZNYCH .....................................................................................33 6.3 ZAKRES CZASOWY PLANOWANYCH PRZEDSIĘWZIĘĆ ..................................................................................................35 6.4 DODATKOWE PLANY STRATEGICZNE: OŚWIATA ORAZ INFRASTRUKTURA DROGOWA I OKOŁODROGOWA ..............................35 6.5 TABELE PROJEKTÓW STRATEGICZNYCH ......................................................................................................35 7. OKREŚLENIE ZBIEŻNOŚCI STRATEGII ROZWOJU GMINY ZE STRATEGIAMI NA SZCZEBLU WOJEWÓDZKIM I KRAJOWYM................................................................................62 7.1 OKREŚLENIE ZBIEŻNOŚCI STRATEGII ROZWOJU MIASTA I GMINY WOLSZTYN NA LATA 2016-2025 ZE STRATEGIĄ ROZWOJU KRAJU 2020....................................................................................................................................62 7.2 OKREŚLENIE ZBIEŻNOŚCI STRATEGII ROZWOJU MIASTA I GMINY WOLSZTYN NA LATA 2016-2025 ZE STRATEGIĄ ROZWOJU WOJEWÓDZTWA WIELKOPOLSKIEGO DO 2020 ROKU ..............................................................................65 7.3 OKREŚLENIE ZBIEŻNOŚCI STRATEGII ROZWOJU MIASTA I GMINY WOLSZTYN NA LATA 2016-2025 Z WIELKOPOLSKIM REGIONALNYM PROGRAMEM OPERACYJNYM NA LATA 2014-2020. .........................................................................68 8. WDRAŻANIE STRATEGII ROZWOJU GMINY ..............................................................................69 8.1 WDRAŻANIE ZAPISÓW STRATEGII ........................................................................................................................69 8.2 MONITORING REALIZACJI STRATEGII .....................................................................................................................69 8.3 OCENA SKUTKÓW REALIZACJI STRATEGII (EWALUACJA) ............................................................................................70 8.4 EWENTUALNE KOREKTY PLANU I JEGO AKTUALIZACJA ...............................................................................................71 8.5 INFORMOWANIE SPOŁECZEŃSTWA .......................................................................................................................72 ZAŁĄCZNIK 1. FORMULARZ ANKIETY .............................................................................................73 Strona 3 2016-2025 STRATEGIA ROZWOJU MIASTA I GMINY WOLSZTYN 1. PROCES I METODY OPRACOWANIA STRATEGII 1.1 Proces tworzenia Strategii Rozwoju Gminy Wolsztyn W I kwartale 2016 roku dobiegł końca proces opracowywania STRATEGII ROZWOJU GMINY WOLSZTYN DO ROKU 2025. Proces sporządzania Strategii był wspólną pracą licznego grona przedstawicieli samorządu (pracowników Urzędu Miejskiego i gminnych jednostek organizacyjnych, radnych oraz lokalnych przedsiębiorców i przedstawicieli różnych grup społecznych) oraz konsultantów Wielkopolskiego Ośrodka Kształcenia i Studiów Samorządowych WOKiSS z Poznania. Charakterystyczną cechą tego procesu była aktywna pomoc ze strony Gminy w zbieraniu i interpretacji danych i oraz szeroka partycypacja przedstawicieli różnych instytucji z terenu Gminy w określaniu możliwości rozwojowych i budowaniu programu strategicznego rozwoju. Prace zostały podzielone na kilka etapów, których przebieg opisano poniżej. Proces ten był zgodny z podstawowymi zasadami planowania strategicznego. Model zarządzania strategicznego w literaturze przedstawiany jest przeważnie w postaci cyklu: analiza (diagnoza) → planowanie → wdrażanie → → ocena (która w kolejnej fazie przyjmuje postać korekty i aktualizacji planów) Zgodnie z powyższym modelem, formułowanie Strategii zostało poprzedzone sporządzeniem kompleksowego dokumentu "Raportu o stanie Gminy" (diagnozy). Celem jego przygotowania było uzyskanie dokładnego wglądu w sytuację gospodarczą i społeczną samorządu. Zgromadzone zostały szczegółowe dane o wszystkich aspektach funkcjonowania Gminy według stanu na dzień opracowywania Raportu, jak również za kilka lat wstecz. Dzięki temu powstała możliwość dokonania analizy historycznej, czyli wszechstronnego porównywania poziomu rozwoju Gminy na przestrzeni ostatnich lat. Raport pokazał także pewne trendy rozwojowe i stał się podstawą do obiektywnej, opartej na faktach, oceny możliwości dalszego rozwoju Gminy. Jest on opisem stanu, do którego będzie się można odwoływać w trakcie realizacji Strategii, śledząc postępy wdrażania zaplanowanych działań. Sporządzony Raport stał się punktem wyjścia do przygotowania Strategii Rozwoju Gminy Wolsztyn. Przed przystąpieniem do prac planistycznych dokonano także szczegółowego przeglądu realizacji projektów, zapisanych w dotychczasowej "Strategii Rozwoju SpołecznoGospodarczego Miasta i Gminy Wolsztyn" z roku 2001, "Planie Rozwoju Lokalnego Miasta i Gminy Wolsztyn" z roku 2004, "Lokalnym Planie Rewitalizacji Obszarów Miejskich Miasta Wolsztyn" z 2006 roku, czy też "Strategii Rozwoju Turystyki i Sportu w Gminie Wolsztyn". Wyniki tych analiz wykazały, że większość zadań zapisanych w poprzedniej Strategii, została wykonana, bądź są one w trakcie realizacji (w sytuacji, gdy Strona 4 STRATEGIA ROZWOJU MIASTA I GMINY WOLSZTYN 2016-2025 mają one charakter ciągły lub gdy czas ich realizacji wykraczał poza horyzont poprzedniej Strategii). Wykorzystanym w pracach nad Strategią, przydatnym źródłem informacji był sondaż ankietowy, przeprowadzony wśród mieszkańców Gminy poprzez zamieszczenie formularza na stronie internetowej Gminy oraz rozprowadzanie ankiet w Urzędzie Miejskim, sołectwach i poprzez młodzież szkolną. Łącznie prawidłowo wypełniono ponad 350 ankiet. Ze względu na dobór próby nie jest to liczba pozwalająca na traktowanie badania jako w pełni reprezentatywnego głosu lokalnej społeczności – jej cel był inny – możliwość wypowiedzenia się na temat warunków życia w Gminie i kierunków jej rozwoju przez grupę aktywnych mieszkańców. Sondaż był więc ważną, ale nie jedyną, formą partycypacji społecznej w procesie budowania Strategii. W Rozdziale 3 zostały przedstawione wyniki badań, natomiast wzór ankiety został zamieszczony w Załączniku 1 (na końcu niniejszego opracowania). Inną, bardzo ważną formą udziału lokalnej społeczności w planowaniu rozwoju Gminy, były wywiady z przedstawicielami środowisk i grup społecznych oraz organizacji i instytucji z terenu Gminy. Łącznie w maju i czerwcu 2015 roku przeprowadzono indywidualne spotkania z ok. 50 osobami - pracownikami Urzędu Miejskiego, szefami jednostek gminnych i pozagminnych, radnymi, przedsiębiorcami, przedstawicielami organizacji pozarządowych i młodzieżą gimnazjalną. Ich celem było poznanie opinii na temat warunków życia na terenie Gminy oraz propozycji ich poprawy. Spotkanie, podsumowujące część diagnostyczną prac i wprowadzające do części planistycznej, odbyło się we wrześniu 2015 roku. W pierwszej części było ono poświęcone podsumowaniu diagnozy stanu Gminy (w formie analizy SWOT), zaprezentowanej na spotkaniu przez konsultantów WOKiSS w podziale na poszczególne aspekty życia Gminy. Analiza dotychczas zgromadzonych danych (informacje statystyczne, raporty, sprawozdania, ankiety, wywiady) pozwoliła na zidentyfikowanie zarówno atutów (silnych stron) Gminy, jak i braków i problemów, które zostały omówione i uzupełnione w trakcie dyskusji. Stały się one podstawą procesu planistycznego. Jednym z punktów spotkania była dyskusja na temat wizji i misji rozwoju Gminy, czyli jej pożądanego docelowego stanu oraz sposobów jego osiągnięcia. Następnie konsultanci przedstawili propozycję konkretnych działań (uporządkowanych tematycznie), których wdrożenie w okresie obowiązywania Strategii powinno w dużym stopniu przyczynić się do zaspokojenia zgłoszonych potrzeb mieszkańców i doprowadzić do zamierzonego stadium rozwoju Gminy. Zestawienie działań zostało przygotowane na podstawie wyników wywiadów, ankiet, konsultacji oraz analiz i obserwacji konsultantów. W trakcie dyskusji jej uczestnicy odnieśli się do propozycji i zgłosili uwagi i propozycje uzupełnień. W kolejnym etapie prac konsultanci, w kontakcie z przedstawicielami Gminy, uzasadnili wybór i rozpisali cele, programy i projekty strategiczne. Zaproponowali także sposób monitorowania wykonania Strategii za pomocą zestawu wskaźników po to, aby w każdej chwili istniała możliwość sprawdzenia, czy przyjęte zadania są realizowane terminowo i w sposób określony w dokumencie Strategii. Strona 5 2016-2025 STRATEGIA ROZWOJU MIASTA I GMINY WOLSZTYN 1.2 Struktura strategii Opracowana Strategia jest dokumentem o wyrazistej, logicznej strukturze. Najważniejszym, wyjściowym elementem jest wizja Gminy, która określa pożądany przez mieszkańców jej wizerunek w perspektywie najbliższych kilkunastu lat, czyli jest swoistym „zdjęciem” Gminy. Kolejnym elementem jest misja rozwoju Gminy, która określa, jaki powinien być kierunek rozwoju Gminy w perspektywie następnych kilkunastu lat i jakie są priorytety samorządu w działaniach na rzecz zaspokojenia potrzeb mieszkańców, czyli osiągnięcia stanu, określonego w wizji. Misja jest sentencją, która najlepiej ujmuje główne kierunki działania samorządu, jednocześnie wskazuje priorytety działalności w najbliższych latach, ale przede wszystkim jest najlepszym podsumowaniem całego opracowywanego planu strategicznego. Strategia jest zorganizowana na kilku poziomach; strukturą swoją przypomina piramidę, której wierzchołek stanowią wizja i misja. Następnie wyróżniono niższe poziomy planowania: 1. Cele strategiczne 2. Programy strategiczne Projekty realizacyjne 3. 4. Zadania do wykonania. Rysunek 1. Układ strategii1 WIZJA MISJA CELE STRATEGICZNE CELE OPERACYJNE PROJEKTY 1 Źródło wszystkich rysunków, tabel i wykresów w dokumencie strategii to opracowania własne Strona 6 STRATEGIA ROZWOJU MIASTA I GMINY WOLSZTYN 2016-2025 Następnym po misji poziomem planowania są cele strategiczne. Wynikają one bezpośrednio z misji – konkretnie definiują kierunki rozwoju Gminy tam określone, jednocześnie pozwalają na zachowanie jasnego podziału Strategii, grupując poszczególne programy i projekty. Ich realizacja w przyjętej perspektywie czasowej powinna doprowadzić do osiągnięcia pożądanego stanu rozwoju Gminy, określonego w jej wizji. Z kolei programy strategiczne są „tematami” działań, których wykonanie powoduje osiągnięcie określonych celów. Programy strategiczne grupują projekty, związane tematycznie z poszczególnymi dziedzinami życia, czy działania samorządu. Projekty realizacyjne to już konkretne przedsięwzięcia, najłatwiej mierzalne przy wdrażaniu Strategii. Dla projektów opracowano zestaw niezbędnych danych, obejmujących przede wszystkim zadania, czyli czynności do wykonania w ramach każdego projektu. Zostały tutaj również określone inne informacje – opis beneficjentów i celu, dla jakiego projekt jest realizowany, informacje o jednostce odpowiedzialnej za jego wykonanie oraz jednostkach współpracujących, a także, jeśli była taka możliwość daty realizacji poszczególnych zadań. W pracy nad wszystkimi powyższymi elementami Strategii uwzględniono wymagania pryncypiów zarządzania strategicznego, które składa się z czterech zasadniczych faz działania: 1) diagnozy 2) planowania 3) wdrożenia 4) oceny. Kluczowym elementem w przygotowaniu Strategii rozwoju jest planowanie, ale o sukcesie realizacji planu decyduje sposób jego wdrożenia. Ponieważ większość problemów, związanych z realizacją różnych strategii, wynika najczęściej z niezbyt precyzyjnego zdefiniowania celów i zadań, jakie mają zostać wykonane, dlatego w przedstawionym dokumencie starano się stworzyć jak najbardziej przejrzysty schemat programów i projektów realizacyjnych, ułatwiający zrozumienie ich zasadności. Należy podkreślić, że Strategia jest tzw. planem maksymalnym, to znaczy obejmuje ona przedsięwzięcia, jakie samorząd i mieszkańcy chcieliby, aby były zrealizowane do 2025 roku – ale aby tak się stało, muszą być w pełni spełnione wszystkie warunki, związane między innymi z pozyskaniem środków własnych, środków zewnętrznych oraz z maksymalnym wykorzystaniem wszystkich zdolności technicznych i organizacyjnych. Wydaje się ona jednak - w pełni realna do realizacji. Strona 7 2016-2025 STRATEGIA ROZWOJU MIASTA I GMINY WOLSZTYN 2. ANALIZA REALIZACJI DOTYCHCZASOWEJ „STRATEGII ROZWOJU SPOŁECZNO-GOSPODARCZEGO MIASTA I GMINY WOLSZTYN Z ROKU 2001 Pierwszym etapem prac nad opracowaniem „Strategii Rozwoju Miasta i Gminy Wolsztyn" było spojrzenie wstecz – na to, co zostało zrealizowane w ciągu minionych kilkunastu lat w ramach planów przyjętych przez Radę Miejską w roku 2001. Dokonano analizy wykonania zapisów dotychczasowej Strategii w celu: sporządzenia zestawienia zadań, które zostały zrealizowane w całości, identyfikacji zadań zrealizowanych częściowo - w celu poznania przyczyn niepełnego wykonania i określenia pozostałych prac, ponieważ mogą lub powinny one zostać wprowadzone do nowej Strategii, identyfikacji zadań nie rozpoczętych i wyjaśnienia przyczyn zaistniałej sytuacji, identyfikacji zadań o charakterze ciągłym. Realizacja „Strategii Rozwoju Społeczno-Gospodarczego Miasta i Gminy Wolsztyn" z roku 2001 odbywała się zgodnie z jej celami generalnymi: WIZJA: Gmina Wolsztyn jest wyróżniającym się pod względem warunków pracy, wypoczynku i zamieszkania oraz jakości środowiska przyrodniczego i krajobrazu miejscem w zachodniej Wielkopolsce. MISJA: Gmina piękna i atrakcyjna krajobrazowo o szerokich możliwościach gospodarczych, dostatnia, inspirująca aktywność i kreatywność mieszkańców. Otwarta i przyjazna dla gości oraz inwestorów, rozwijająca się z poszanowaniem dziedzictwa kulturowego, tradycji i środowiska przyrodniczego. W oparciu o strategiczne cele rozwoju Gminy: Strona 8 STRATEGIA ROZWOJU MIASTA I GMINY WOLSZTYN 2016-2025 A. Osiągnięcie na terenie całej gminy wysokich i wyrównanych standardów zamieszkania, pracy i wypoczynku. B. Przekształcenie miasta Wolsztyna w silny ośrodek usługowy i produkcyjny o ponadlokalnej strefie wpływów. C. Rozwój przedsiębiorczości i osiągniecie wysokiego rozwoju gospodarczego. D. Wykreowanie silnego lobby producentów rolno – ogrodniczych. E. Nadanie miastu i gminie Wolsztyn rangi atrakcyjnego miejsca wypoczynku cotygodniowego. F. Wzmocnienie i wzbogacenie środowiska przyrodniczego oraz ochrona unikatowych walorów przyrodniczych i krajobrazowych W ramach tych celów strategicznych, sformułowano szereg celów operacyjnych. Każdemu celowi strategicznemu przyporządkowano wiele zadań do wykonania. Poniżej przedstawiono informację na temat stopnia ich realizacji. A. OSIĄGNIĘCIE NA TERENIE CAŁEJ GMINY WYSOKICH I WYRÓWNANYCH STANDARDÓW ZAMIESZKANIA, PRACY I WYPOCZYNKU. A1 – Osiągnięcie wysokich standardów w środowisku mieszkaniowym. A2 – Wdrożenie zasady „praca to prawo i obowiązek wszystkich mieszkańców gminy”. A3 – Zagwarantowanie mieszkańcom gminy możliwości wyegzekwowania prawa do wypoczynku. B. PRZEKSZTAŁCENIE MIASTA WOLSZTYNA W SILNY OŚRODEK USŁUGOWY I PRODUKCYJNY O PONADLOKALNEJ STREFIE WPŁYWÓW. B1 - Działania na rzecz wykształcenia silnego ośrodka powiatowego. B2 - Kreowanie gminy jako ośrodka kultury, nawiązując do tradycji historycznych i kulturowych. B3 - Poprawa przestrzennego wizerunku gminy C. ROZWÓJ PRZEDSIĘBIORCZOŚCI GOSPODARCZEGO. I OSIĄGNIECIE WYSOKIEGO ROZWOJU C1- Pobudzanie i wspomaganie rozwoju lokalnej przedsiębiorczości. C2 - Dostosowanie zarządzania gminy do warunków gospodarki rynkowej. C3 - Aktywna gospodarka nieruchomości. C4 - Modernizacja układu komunikacji lokalnej i zewnętrznej. C5 - Rozszerzenie współpracy międzygminnej na szczeblu krajowym i międzynarodowym. C6 - Angażowanie społeczności lokalnej do rozwiązywania problemów rozwoju miasta i gminy. Strona 9 2016-2025 STRATEGIA ROZWOJU MIASTA I GMINY WOLSZTYN D. WYKREOWANIE SILNEGO LOBBY PRODUCENTÓW ROLNO – OGRODNICZYCH. D1 - Restrukturyzacja rolnictwa pod względem własności gruntów i wielkości gospodarstw. D2 - Restrukturyzacja rolnictwa pod względem organizacji. D3 - Restrukturyzacja rolnictwa pod względem dochodowości i lokalnej specyfiki (branżowości). E. NADANIE MIASTU I GMINIE WOLSZTYN RANGI ATRAKCYJNEGO MIEJSCA WYPOCZYNKU COTYGODNIOWEGO. E1 - Rozbudowa infrastruktury ponadlokalnym. turystyczno-wypoczynkowej o znaczeniu F. WZMOCNIENIE I WZBOGACENIE ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO ORAZ OCHRONA UNIKATOWYCH WALORÓW PRZYRODNICZYCH I KRAJOBRAZOWYCH F1 – Ochrona lasów. F2 – Ochrona i kształtowanie systemu zieleni nie leśnej. F3 – Ochrona wód. F4 – Ochrona powietrza. F5 - Ochrona gleb. F6 – Ochrona krajobrazu. W ramach projektów zidentyfikowano od kilkunastu do kilkudziesięciu zadań do wykonania dla każdego celu strategicznego, zarówno w sferze inwestycyjnej, jak i w sferze organizacyjnej. Zdecydowaną większość zadań udało się zrealizować, choć ciągle pozostało wiele do zrobienia. Należy zauważyć, iż zadania w zakresie ochrony środowiska naturalnego, budowy dróg gminnych, chodników, ścieżek rowerowych i oświetlenia, czy inwestowanie w lokalną oświatę i kulturę, to zadania nigdy nie kończące się. Więc w kolejnym planie strategicznym, kontynuacja tych zadań będzie również wskazana do realizacji. W ostatnich kilkunastu latach zmianie uległy natomiast kompetencje różnego szczebla samorządów i obecnie za wspieranie rynku pracy odpowiada samorząd powiatowy, a gmina nie posiada w tym zakresie wielu narzędzi. Najważniejsze zrealizowane zadania w ostatnich latach (ze Strategii z roku 2001): ⇒ rozbudowa sieci wod.-kan. wraz ze stacją uzdatniania wody i oczyszczalnią ⇒ budowa i remonty wielu odcinków dróg oraz ścieżek rowerowych ⇒ poszerzenie bazy materialnej szkół ⇒ budowa sieci boisk osiedlowych oraz na terenach wiejskich ⇒ budowa krytej pływalni ⇒ budowa i modernizacje świetlic wiejskich ⇒ promocja kultury lokalnej na szczeblu regionalnym, krajowym międzynarodowym Strona 10 i STRATEGIA ROZWOJU MIASTA I GMINY WOLSZTYN ⇒ estetyzacja miasta i gminy ⇒ rozbudowa infrastruktury ponadlokalnym. turystyczno-wypoczynkowej 2016-2025 o znaczeniu Najważniejsze zadania, wciąż pozostające do realizacji (ze Strategii z roku 2001): ⇒ opracowanie planów miejscowych ⇒ wytyczenie i realizacja tras rowerowych ⇒ budowa i remonty nawierzchni kolejnych dróg i ulic ⇒ budowa chodników i instalowanie oświetlenia na odcinkach dróg przebiegających przez tereny wiejskie zabudowane ⇒ rozbudowa sieci kanalizacji deszczowej ⇒ budowa docelowej obwodnicy miasta ⇒ zwiększenie liczby miejsc parkingowych ⇒ udostępnianie lokali na cele dziennych pobytów osób starszych i samotnych ⇒ rozwój różnorodnych form opieki socjalnej dla mieszkańców gminy ⇒ rozbudowa bazy materialnej sportu i rekreacji, ⇒ rozbudowa bazy instytucji kultury (ośrodek kultury, biblioteka) ⇒ dalsza rozbudowa infrastruktury turystyczno-wypoczynkowej ⇒ rekultywacja jeziora Wolsztyńskiego --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- Analiza realizacji zadań strategicznych przyjętych w „Strategii Rozwoju SpołecznoGospodarczego Miasta i Gminy Wolsztyn" z roku 2001 pokazuje, że zdecydowana większość zadań, które postawiły przed sobą władze i Rada Miejska w 2001 roku, została wykonana. Nie zrealizowano zaledwie kilkunastu zadań, przede wszystkim z względu na ich koszt, na poniesienie którego Gminę nie było dotychczas stać. Wiele zadań ma również charakter ciągły, jak np. inwestycje w infrastrukturę drogową, czy oświatową. Tak dobre wykonanie poprzedniej Strategii wskazuje, iż plany były dobrze wyznaczone i realne do wypełnienia, a kolejni włodarze, pracownicy samorządowi oraz sami mieszkańcy Gminy dbali o rozwój. Realizacja poprzedniej Strategii, zmiany w sytuacji społeczno-gospodarczej Polski oraz liczne zmiany ustawowe w zadaniach samorządów lokalnych - były podstawowymi motywami do podjęcia prac nad nowym dokumentem strategicznym, aby na najbliższe lata wyznaczyć do realizacji kolejne ważne, spójne i ambitne projekty. --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- Analiza innych dokumentów strategicznych, jak choćby "Planu Rozwoju Lokalnego Miasta i Gminy Wolsztyn" z roku 2004, "Lokalnego Planu Rewitalizacji Obszarów Miejskich Miasta Wolsztyn" z 2006 roku, czy też "Strategii Rozwoju Turystyki i Sportu w Gminie Wolsztyn", również pokazała bardzo efektywną realizację większości zadań w nich zapisanych i w związku z tym potrzebę wyznaczenia kolejnych priorytetów na przyszłość. Strona 11 2016-2025 STRATEGIA ROZWOJU MIASTA I GMINY WOLSZTYN 3. UWARUNKOWANIA ROZWOJU GMINY 3.1 Wyniki sondażowych badań ankietowych 3.1.1. Organizacja badań Ankieta została przeprowadzona w okresie od maja do sierpnia 2015 roku, zarówno w formie formularzy papierowych (dystrybuowanych poprzez Urząd Miejski i jednostki gminne), jak i elektronicznych, na stronie internetowej http://strategia-wolsztyn.badanie.net/. W badaniu wzięły udział 353 osoby (prawidłowo wypełnione ankiety). Charakterystyka badanej grupy: Wykres 1. Udział w badaniu respondentów z przedziałów wiekowych Wykres 2. Respondenci wg płci Strona 12 STRATEGIA ROZWOJU MIASTA I GMINY WOLSZTYN Wykres 3. Struktura wykształcenia grupy badawczej Wykres 4. Struktura zawodowa osób biorących udział w badaniu Wykres 5. Okres zamieszkiwania w Gminie Wolsztyn (w latach) Strona 13 2016-2025 2016-2025 STRATEGIA ROZWOJU MIASTA I GMINY WOLSZTYN Wykres 6. Pochodzenie respondentów ankiety 3.1.2. Ocena warunków życia w gminie Wolsztyn Ocenie poddano 20 dziedzin życia, w tym infrastrukturę techniczną, opiekę zdrowotną, funkcjonowanie gminnej oświaty, obsługę w Urzędzie, czy wizerunek Gminy. Ankietowani ocenili według 5-stopniowej skali jakości stan kolejnych dziedzin, m.in.: - Możliwość znalezienia pracy na terenie gminy - Szkoły podstawowe - Gimnazja - Pomoc społeczna - Opieka zdrowotna - Warunki mieszkaniowe - Bezpieczeństwo mieszkańców - Dostępność do kultury i rozrywki - Dostępność do sportu i rekreacji - Wodociągi i jakość wody - Kanalizacja - Stan dróg i komunikacji lokalnej - Stan środowiska naturalnego - Gastronomia - Placówki handlowe - Placówki usługowe Wyniki części ankiety, dotyczącej warunków życia w Gminie Wolsztyn, przedstawia Wykres. Strona 14 STRATEGIA ROZWOJU MIASTA I GMINY WOLSZTYN Wykres 7. Ocena warunków życia w Gminie Wolsztyn przez jej mieszkańców Strona 15 2016-2025 2016-2025 STRATEGIA ROZWOJU MIASTA I GMINY WOLSZTYN Na tle innych wielkopolskich samorządów o podobnej strukturze, ocena warunków życia przez mieszkańców Gminy Wolsztyn - wypada na wyjątkowo wysokim poziomie. Jest to zrozumiałe, gdyż jak wynika z przygotowanego dokumentu raportu o stanie Gminy Wolsztyn, dostępność infrastruktury techniczno-społecznej oraz zaspokojenie potrzeb różnych środowisk jest realizowane na terenie Gminy znacznie powyżej przeciętnej. Mieszkańcy zauważają i doceniają taką sytuację. Z przedstawionego zestawienia wynika, że respondenci najgorzej ocenili możliwość znalezienia pracy na terenie Gminy. 40% badanych wystawiło ocenę "złą" lub „bardzo złą”, choć z drugiej strony, ponad 50% oceniło sytuację jako "dobrą" lub "bardzo dobrą". Mocno niezadowalająco na tle innych dziedzin, została oceniona dostępność usług medycznych (mało zależna od samorządu gminnego). Również do gorzej ocenianych sfer, należą kwestie transportu publicznego, szczególnie w zakresie połączeń wewnątrz gminy. Nawet dziedziny, "tradycyjnie" oceniane źle przez mieszkańców różnych gmin, jak przede wszystkim infrastruktura drogowa i okołodrogowa, uzyskały w Gminie Wolsztyn więcej ocen pozytywnych niż negatywnych. Bardzo wiele dziedzin zostało ocenionych na bardzo wysokim poziomie (zdecydowana większość ocen "dobrych" i "bardzo dobrych", przede wszystkim: - Jakość nauczania dzieci i młodzieży w szkołach podstawowych i gimnazjach - Dostępność sklepów i usług - Dostępność sportu i rekreacji - Wodociągi i jakość wody - Kanalizacja sanitarna i oczyszczanie ścieków Wielką wartością lokalnej społeczności, jest ocenienie na wysokich poziomach, tak ich zjawisk i wartości, jak: - Estetyka gminy - Życzliwość mieszkańców i stosunki dobrosąsiedzkie - Poczucie bezpieczeństwa Ocena warunków życia w Gminie w podziale na płeć przebiegła dość podobnie. Grupy nie odznaczały się skłonnością do skrajnych ocen warunków życiowych. Kobiety wyżej oceniły bezpieczeństwo publiczne i standard nauczania w szkołach, natomiast mężczyźni z reguły lepiej oceniali infrastrukturę wodno-kanalizacyjną czy sportową. Jednak zaistniałe różnice były bardzo niewielkie. Generalnie jednak, to mieszkanki Gminy odznaczyły się surowszym poglądem na panujące w niej warunki i jakość życia. Porównując wyniki badań pod względem wieku uczestników, wyraźnie widać różnice wynikające z potrzeb kolejnych pokoleń. Najmłodsza ankietowana grupa wysoko oceniła dostępność sklepów i usług dla mieszkańców, następnie stan infrastruktury wodnokanalizacyjnej, krytykując jednocześnie stan infrastruktury okołodrogowej, dostępność do kultury, rozrywki oraz zagadnienia związane z rynkiem pracy. Grupa mieszkańców w wieku 30-49 lat z kolei, również pozytywnie oceniła stan infrastruktury wodno-kanalizacyjnej oraz dostępność sklepów i usług dla mieszkańców, a ponadto wyraziła zadowolenie ze standardu nauczania dzieci młodzieży. Najstarsi mieszkańcy w wieku 50-59 i powyżej 60 lat okazali najwięcej zadowolenia z poziomu życia w Gminie, oceniając większość badanych Strona 16 STRATEGIA ROZWOJU MIASTA I GMINY WOLSZTYN 2016-2025 czynników bardzo wysoko. Najlepsze noty wśród seniorów otrzymała infrastruktura wodnokanalizacyjna, bezpieczeństwo oraz dostępność placówek handlowych. Najgorsze – dostępność usług medycznych. Na szczegółowe pytania - z prośbą o wymienienie 2 najważniejszych pozytywnych i 2 najważniejszych negatywnych elementów życia w Gminie Wolsztyn udzielono następujących odpowiedzi: Wykres 8. Wskazane przez respondentów pozytywne elementy życia w Gminie Wolsztyn Strona 17 2016-2025 STRATEGIA ROZWOJU MIASTA I GMINY WOLSZTYN Wykres 9. Wskazane przez respondentów problemy (negatywne aspekty) życia w Gminie Wolsztyn Strona 18 STRATEGIA ROZWOJU MIASTA I GMINY WOLSZTYN 2016-2025 3.1.3. Ranga działań zwiększających atrakcyjność i jakość życia w Gminie Wolsztyn W ramach tej samej ankiety oceniana była także ważność 17 działań w Gminie, m. in. remonty i budowa dróg, zwiększanie estetyki Gminy, czy zwiększenie pomocy socjalnej. Respondenci oceniali według 5-stopniowej skali ważność poszczególnych działań: Na Wykresie przedstawiono wyniki części ankiety, dotyczącej pożądanych działań w gminie Wolsztyn Wykres 10. Ranga poszczególnych działań do podjęcia, wpływających na warunki życia wg jej mieszkańców Strona 19 2016-2025 STRATEGIA ROZWOJU MIASTA I GMINY WOLSZTYN Z przeprowadzonych badań wynika, że zdecydowanie najważniejszymi działaniami Gminy powinny być „infrastruktura okołodrogowa (m.in. ścieżki rowerowe) i drogowa, a także inwestowanie w "oświatę i wychowanie" oraz poszukiwanie inwestorów. Ciekawych informacji dostarczyły odpowiedzi na pytania o 3 najważniejsze działania inwestycyjne (budowlane, remontowe) oraz 3 najważniejsze działania nieinwestycyjne (czyli zadania społeczne, wydarzenia rekreacyjne, kulturalne, itp.) na terenie Gminy Wolsztyn, na które powinny w pierwszej kolejności zostać wydatkowane środki z budżetu Gminy: Wykres 11. Najważniejsze, zdaniem respondentów, działania inwestycyjne na terenie Gminy Strona 20 STRATEGIA ROZWOJU MIASTA I GMINY WOLSZTYN 2016-2025 Wśród najważniejszych działań nieinwestycyjnych najczęściej wymieniane były: • Zajęcia dla młodzieży • Rozbudowa oferty sal wiejskich • Działania na rzecz seniorów/ kluby seniora • Poprawa stanu środowiska naturalnego • Promocja miasta i parowozowni • Organizacja wydarzeń kulturalnych • Organizacja imprez sportowych Wnioski płynące z odpowiedzi mieszkańców na pytania otwarte - o wskazanie najważniejszych spraw do załatwienia w najbliższej okolicy zamieszkania respondenta, wykorzystano przy pracach nad konkretnymi projektami strategicznymi - zapisanymi w kolejnych rozdziałach. Wykres 12. Wskazane przez respondentów najważniejsze sprawy do załatwienia na terenie miejscowości zamieszkania badanych Strona 21 2016-2025 STRATEGIA ROZWOJU MIASTA I GMINY WOLSZTYN 3.2 Analiza SWOT Zestawienie mocnych i słabych stron analizowanego podmiotu (w tym przypadku gminy Wolsztyn) oraz określenie jego szans i zagrożeń rozwojowych jest klasycznym narzędziem, stosowanym od wielu lat w analizie strategicznej. Nazwa SWOT pochodzi z języka angielskiego i oznacza: • S – Strengths (atuty, silne strony) • W – Weaknesses (problemy, słabości) • O – Opportunities (szanse, możliwości) • T – Threats (zagrożenia). Analiza SWOT jest swego rodzaju pomostem między raportem o stanie Gminy, a strategią jej rozwoju - zidentyfikowane silne i słabe strony oraz możliwości i zagrożenia są podsumowaniem obecnej sytuacji Gminy, a jednocześnie wstępem do określenia perspektyw jej rozwoju, który powinien bazować na posiadanych własnych atutach oraz szansach, pojawiających się w otoczeniu. Wstępna propozycja silnych i słabych stron oraz szans i zagrożeń zestawiona została sporządzona przez konsultantów na podstawie przeprowadzonych badań ankietowych i wywiadów z opiniotwórczymi środowiskami. Następnie została ona zweryfikowana podczas spotkania z pracownikami Urzędu Miejskiego i jednostek gminnych oraz podczas spotkań warsztatowych. Za najważniejsze czynniki, wpływające na rozwój całej Gminy, wybrano: M OCN E ST RO NY (na których powinna bazować Gmina Wolsztyn celem dynamicznego rozwoju) Wysokie walory kulturowo-turystyczne (m.in. ewenement na skalę światową: PAROWOZOWNIA) Wysokie walory środowiskowe i estetyczne: Wolsztyn jest najładniejszym miastem w okolicy Wysoka aktywność społeczna, poczucie tożsamości lokalnej Dobra ocena poziomu życia przez mieszkańców, zadowolenie z miejsca do życia i wypoczynku Dobrze rozwinięta lokalna gospodarka, silny sektor małych i średnich przedsiębiorstw, brak monokultury Rozwój budownictwa jednorodzinnego wokół miasta Stosunkowo dobra jakość infrastruktury drogowej i okołodrogowej (jedna z większych sieci ścieżek rowerowych w regionie) Bogata sieć dróg, dogodne połączenia komunikacyjne z regionem i Europą Bardzo wysoka jakość infrastruktury wodno-kanalizacyjnej i gazowej Strona 22 STRATEGIA ROZWOJU MIASTA I GMINY WOLSZTYN 2016-2025 Gmina bezpieczna Dobry poziom oświaty Bogata oferta sportu i rekreacji Bogaty kalendarz imprez turystyczno – rekreacyjnych oraz kulturalnych Aktywna działalność ośrodka kultury Dobry wizerunek Wolsztyna na zewnątrz S Ł AB E ST RON Y (należy dążyć do ich rozwiązywania) Ruch tranzytowy przez miasto Wolsztyn i niektóre miejscowości Gminy Problem ruchu samochodowego w mieście (korki, problemy z parkowaniem) Słaby rynek mieszkaniowy (brak mieszkań na rynku, mieszkania drogie) Niekorzystne trendy demograficzne (starzenie się społeczeństwa - szybsze niż średnia krajowa i wojewódzka, wyjazdy młodych mieszkańców) Brak MPZP na niektóre tereny Brak dworców Zbyt mało ścieżek rowerowych - promieniście do Wolsztyna oraz między wsiami Jeziora wymagające oczyszczenia Problem z uczestnictwem w zajęciach pozalekcyjnych dzieci dowożonych do szkół Dużo świetlic wiejskich, ale często brak pomysłu i środków na ich działalność Słaba oferta dla młodzieży poza miastem Niewystarczająca liczba miejsc w żłobku i przedszkolach publicznych Problemy lokalowe instytucji kultury: Wolsztyńskiego Domu Kultury oraz Biblioteki Parada Parowozów organizowana przez PKP (Warszawa) - rodzi to wiele problemów Szpital – bardzo zła sytuacja finansowa i organizacyjna Duże i rosnące potrzeby w zakresie opieki nad osobami starszymi i niepełnosprawnymi intelektualnie Brak osób chętnych do pracy, duże zatrudnienie w szarej strefie Roszczeniowość nowych mieszkańców wsi (przeprowadzeni z miasta), problemy z integracją Niewystarczające dostosowanie kierunków kształcenia ponadgimnazjalnego do potrzeb rynku pracy Strona 23 2016-2025 STRATEGIA ROZWOJU MIASTA I GMINY WOLSZTYN S ZA NS E Rozwój demograficzny Gminy poprzez przyrost naturalny oraz napływ ludności Pozyskanie kolejnych inwestorów zewnętrznych i wewnętrznych Rozwój oddolnych inicjatyw społecznych Pozyskanie środków zewnętrznych (przede wszystkim z UE) na realizację inwestycji publicznych, projektów rozwojowych Rosnące zainteresowanie społeczeństwa różnymi formami spędzania wolnego czasu i turystyką Rozwój turystyki sportowej (kluby sportowe) Coraz większa świadomość ekologiczna mieszkańców, wykorzystywanie odnawialnych źródeł energii ZAGROŻ ENIA Regres demograficzny, odpływ mieszkańców do większych ośrodków i za granicę Brak wolnych zasobów pracy (bardzo niskie bezrobocie, starzenie się społeczności) Niestabilny system prawny w odniesieniu do funkcjonowania samorządów (wiele nowych zadań i brak środków na ich realizację) Nieprzestrzeganie zasad ochrony środowiska Spadek znaczenia komunikacji kolejowej Spowolnienie gospodarcze - mniejsza aktywność gosp., mniejsze dochody podatkowe Najistotniejsze wnioski z zamieszonych wyżej wyników analizy są następujące: • Gmina jest spokojnym i bezpiecznym miejscem do zamieszkania przez osoby, które mają dobre, stałe źródło dochodów na miejscu lub w niedalekich ośrodkach. • Gmina oferuje wiele usług społecznych na wysokim poziomie (oświata i wychowanie, kultura, sport i rekreacja, itp.). Na miarę gminy wielkości Wolsztyna - ich zakres znacznie wykracza ponad "średnią krajową". Z brakujących usług wyższego rzędu (np. uczelnie wyższe, teatry, ale też specjalistyczne usługi zdrowotne) - można korzystać w stosunkowo bliskich ośrodkach regionalnych, jak Poznań, Zielona Góra czy Leszno. • Gmina należy do terenów o wybitnych walorach turystycznych i rekreacyjnych. • Korzystne są warunki komunikacyjne - połączenia kolejowe, autobusowe, a także sieć dróg i ścieżek rowerowych - jest zadowalająca. Strona 24 STRATEGIA ROZWOJU MIASTA I GMINY WOLSZTYN 2016-2025 • Ocena pozostałych podstawowych elementów infrastruktury technicznej, wypada korzystnie, za sprawą wysokiego wskaźnika zwodociągowania i zgazyfikowania, ale też rozwiązania problemów gospodarki ściekowej. • Konfrontacja silnych i słabych stron korzystnie wypada przy ocenie funkcjonowania oświaty. Mieszkańcy są zadowoleni z istniejącej sieci szkół o dobrej bazie lokalowej, czy z poziomu nauczania. Z kolei kluczowe kwestie do rozwiązania z tej sferze to remonty i modernizacje budynków i przyszkolnej bazy sportowej, a także zapewnienie większej liczby miejsc w przedszkolach czy żłobku. • Dobrze została oceniona sfera kultury. Jej głównym atutem okazała się bardzo aktywna działalność Wolsztyńskiego Domu Kultury i Biblioteki, liczne imprezy o zasięgu lokalnym, ale też regionalnym i nawet międzynarodowym. Z kolei główny problem to zły stan lokalowy instytucji kultury i nie do końca niewykorzystana baza świetlic wiejskich. • Mieszkańcy w coraz większym stopniu są zainteresowani aktywnym trybem życia, czemu sprzyja stale rozbudowywana infrastruktura sportowo-rekreacyjna – parki, place zabaw, boiska, sale sportowe, siłownie, basen, czy też ścieżki rowerowe i szlaki turystyczne. • Ocena oferty handlowej i innych usług wypadła bardzo dobrze. Pojawiają się nawet głosy, iż sklepów jest za dużo. • Zaskoczeniem nie jest, że jeden z kluczowych elementów usług społecznych, jakim jest dostępność opieki zdrowotnej, zyskał zdecydowanie więcej ocen negatywnych niż pozytywnych. Cieszy niezła jakość podstawowej opieki zdrowotnej, lecz narastającym problemem jest ograniczona skala pomocy specjalistycznej oraz funkcjonowanie Szpitala Powiatowego. • Jeżeli chodzi o sferę gospodarki, to Wolsztyn należy do samorządów o najniższym bezrobociu w województwie. Prężna jest sfera małych i średnich przedsiębiorstw, a więksi pracodawcy reprezentują liczne branże, przez co ograniczone jest ryzyko nagłego załamania. I tu jednak widoczne są jednak problemy polskiego rynku pracy - stosunkowo niskie wynagrodzenia i duża szara strefa. Podstawowym warunkiem lokowania się kolejnych inwestycji w gminie jest dostępność terenów inwestycyjnych, najlepiej już uzbrojonych, z posiadanymi miejscowymi planami zagospodarowania przestrzennego. Gmina Wolsztyn niestety cierpi na ich deficyt. • Istotnym elementem, który podlegał ocenie, było samo zarządzanie Gminą, a więc ocena dotychczasowego działania władz samorządowych i jednostek gminnych. Generalnie mieszkańcy obsługę administracyjną oceniają dobrze. Szczególnie doceniane jest konsultowanie wielu istotnych dla lokalnej społeczności zagadnień nie tylko poprzez przedstawicieli mieszkańców, czyli Radę Miejską, ale poprzez częste publiczne konsultacje społeczne (w formie ankiet czy też spotkań). Drugą stroną analizy SWOT jest identyfikacja zewnętrznych szans (możliwości) i zagrożeń. Zadaniem Gminy jest z jednej strony przewidywanie i wykorzystanie tych szans, a z drugiej strony unikanie, minimalizacja, a nawet likwidowanie zagrożeń. Zestawienie szans i zagrożeń, sporządzone w drodze uzgodnień w ramach prac zespołów roboczych, przedstawia się następująco: Strona 25 2016-2025 STRATEGIA ROZWOJU MIASTA I GMINY WOLSZTYN • Interesujące wyniki przyniosła analiza szans rozwojowych Gminy. Wydaje się, że w tak dobrze rozwiniętym ośrodku, jakim jest Wolsztyn, dużą szansą jest jeszcze większa aktywizacja oddolnych inicjatyw różnych środowisk i tworzenie rzeczywiście obywatelskiego, zintegrowanego społeczeństwa. • W przypadku zagrożeń, czynnikiem zdecydowanie dominującym jest szybkie starzenie się lokalnej społeczności i odpływ młodych mieszkańców do większych ośrodków i za granicę, w zdecydowanej większości dotyczy to młodych, przedsiębiorczych osób. Problem ten oddziałuje na wszystkie sfery życia: brak pracowników na lokalnym rynku pracy, spadająca liczba uczniów w szkołach i problemy związane z zarządzaniem infrastrukturą i kadrą oświaty, konieczność świadczenia coraz większej liczby usług dla osób starszych i niepełnosprawnych, czy też spadające dochody podatkowe Gminy (m.in. z udziału w PIT). Dużym zagrożeniem są ograniczone środki finansowe na realizację zwiększonych zadań samorządu – ustawodawca nakłada na Gminę coraz więcej zadań, nie gwarantując (zapisanych nawet w Konstytucji) proporcjonalnie wysokich środków na ich realizację. W tej grupie mieszczą się w pierwszej kolejności zadania oświatowe – Gmina dopłaca do ustawowych zadań oświatowych bardzo dużo środków własnych, aby zapewnić dobry poziom kształcenia. Zaprezentowane wyżej wyniki analizy sytuacji Gminy, stały się pomocniczą wytyczną do procesu planistycznego i powinny wskazywać władzom samorządowym, na jakie działania kłaść największy nacisk, w podejmowaniu decyzji, w największym stopniu przyczyniających się do rozwoju Gminy Wolsztyn. Podsumowując powyższe rozważania: W ostatnich latach Gmina Wolsztyn potrafiła wykorzystać wewnętrzne i zewnętrzne uwarunkowania i doprowadziła do znaczących przewag konkurencyjnych (na tle innych ośrodków), zarówno pod względem infrastruktury technicznej, jak i usług społecznych. Dobrze rozwinięta lokalna gospodarka, posiadanie unikatowej w skali świata Parowozowni, czy też coraz gęstszej sieci ścieżek rowerowych, a nawet tak prozaiczne wydawałoby się działania, jak bardzo częste konsultacje społeczne działań planowanych do podjęcia przez administrację samorządową - to nie jest norma w polskich samorządach. Na tle innych ośrodków subregionalnych, Wolsztyn wyróżnia się pod wieloma aspektami. Należy jednak prowadzić konsekwentną politykę prorozwojową, aby w nadchodzących latach nie zaprzepaścić już osiągniętego poziomu, a co więcej - stale poprawiać swą pozycję, "wychodzić przed szereg". Strona 26 STRATEGIA ROZWOJU MIASTA I GMINY WOLSZTYN 2016-2025 Aby to się udało, nie można żyć wyłącznie w poczuciu elitarności Wolsztyna, który nawet samą "siłą rozpędu" jeszcze jakiś czas będzie wyróżniającym się ośrodkiem. Należy wciąż stawiać wyzwania, wykorzystując zdobyte przewagi w wielu dziedzinach. Dotyczy to zarówno władz gminnych, pracowników samorządowych i jednostek organizacyjnych, jak i (a nawet - przede wszystkim) - mieszkańców, organizacji pozarządowych i przedsiębiorców - każdego dnia tworzących Miasto i Gminę Wolsztyn Największym wyzwaniem staje się powstrzymanie szybkiego starzenia się lokalnej społeczności. Rozwój demograficzny oraz zatrzymanie odpływu młodych, energicznych mieszkańców, powinny stanowić główny cel na najbliższe lata. Strona 27 2016-2025 STRATEGIA ROZWOJU MIASTA I GMINY WOLSZTYN 4. WIZJA I MISJA GMINY 4.1 Wizja Gminy Wolsztyn Wizja gminy określa pożądany przez mieszkańców obraz (wizerunek gminy) w perspektywie najbliższych kilkunastu lat, czyli jest swoistym „zdjęciem” gminy, pokazującym, jak powinna ona docelowo wyglądać, jakie funkcje spełniać. Wypracowana podczas spotkań z przedstawicielami różnych środowisk, wizja Gminy Wolsztyn skupia się na 3 elementach - najczęściej akcentowanych - i brzmi następująco: Gmina Wolsztyn do roku 2025 będzie jedną z najmłodszych demograficznie gmin w Wielkopolsce. Cel ten osiągniemy tworząc nowoczesne i bardzo przyjazne warunki dla rodziców i dzieci, a także dobre warunki dla rozwoju gospodarczego i mieszkalnictwa. Gmina Wolsztyn do roku 2020 zapewni w pełni zrównoważony rozwój mieszkańcom miasta Wolsztyn i wiejskiej części Gminy. Równowaga ta polegać będzie głównie na dostępie do oferty zagospodarowania czasu wolnego w szczególności dedykowanego dzieciom i młodzieży oraz osobom 60+. Do 2025 roku większość wsi gminy Wolsztyn będą skomunikowane ze sobą oraz z miastem Wolsztyn drogami rowerowymi gwarantującymi wygodny i bezpieczny dojazd. Do roku 2020 Gmina Wolsztyn ugruntuje obecność produktu turystycznego „Parowozownia Wolsztyn” na mapie światowych marek turystycznych. Strona 28 STRATEGIA ROZWOJU MIASTA I GMINY WOLSZTYN 2016-2025 4.2 Misja rozwoju Gminy Wolsztyn Misja określa, jakie są priorytety samorządu w działaniach na rzecz zaspokojenia potrzeb mieszkańców. Jest ona sentencją, która najlepiej ujmuje główne, planowane kierunki działania samorządu, jest także najlepszym podsumowaniem całego opracowywanego planu strategicznego. Na podstawie analizy atutów oraz braków i problemów, biorąc pod uwagę zidentyfikowane uwarunkowania rozwoju Gminy, sformułowano następującą deklarację: Wolsztyn, gmina tworzona przez ludzi zadowolonych z miejsca w jakim mieszkają, pracują i odpoczywają. Tak sformułowana misja określa priorytety mieszkańców – wysoką jakość życia oraz chęć współudziału w tworzeniu przestrzeni życiowej - gospodarczej i społecznej. Współudział ma się przejawiać - z jednej strony - w możliwości konsultacji, a przez to współuczestnictwa w decyzjach podejmowanych przez lokalną administrację, a z drugiej strony - poprzez pracę całej wspólnoty gminnej - na rzecz poprawy jakości życia we wszystkich obszarach. Gmina jest dobrze rozwinięta gospodarczo, posiada infrastrukturę na miarę XXI wieku, a dodatkowo jest atrakcyjnym krajobrazowo i kulturowo obszarem, z wykształconym społeczeństwem. Stąd ma dobrą bazę do rozwoju gospodarczego z jednoczesnym zachowaniem walorów środowiskowych. Rozwój gospodarczy spowoduje zaspokojenie aspiracji dochodowych mieszkańców, natomiast troska o środowisko i estetykę gminy zapewni komfort zamieszkania, którego będą zazdrościć inne społeczności lokalne w regionie. Strona 29 2016-2025 STRATEGIA ROZWOJU MIASTA I GMINY WOLSZTYN 5. CELE STRATEGICZNE W rezultacie przeprowadzonych badań ankietowych, wywiadów z opiniotwórczymi mieszkańcami Gminy oraz konsultacji z szerokim gronem pracowników Urzędu Miejskiego i podległych jednostek, radnych oraz przedstawicieli innych instytucji, sformułowano trzy strategiczne cele rozwoju gminy Wolsztyn Bazują one na zidentyfikowanych wcześniej uwarunkowaniach rozwojowych Gminy (a więc przede wszystkim posiadanych wewnętrznych atutach i pojawiających się w otoczeniu szansach, ale także uwzględniając najistotniejsze wewnętrzne problemy i zewnętrzne zagrożenia) i wytyczają główne kierunki jej dalszego rozwoju. Realizacja celów, w perspektywie objętej niniejszym planem, powinna w znacznym stopniu przybliżyć osiągnięcie pożądanego stanu rozwoju Gminy, określonego w jej wizji. Strategiczne cele rozwoju Gminy są następujące: 1. Rozbudowa infrastruktury technicznej na terenie Gminy 2. Rozwój infrastruktury i usług społecznych 3. Ład przestrzenny i wspieranie rozwoju gospodarczego Gminy Cele te bezpośrednio nawiązują do wizji i misji rozwoju Gminy. Do ich osiągnięcia będzie prowadziła realizacja konkretnych projektów strategicznych, szczególnie tych związanych z poprawą technicznych i społecznych warunków życia. Tym samym będzie następowało stopniowe, konsekwentne przybliżanie się do osiągnięcia pożądanego statusu rozwoju Gminy, określonego w jej wizji. Plan strategiczny w rozumieniu jego twórców przedstawicieli społeczności lokalnej - nie jest bowiem tylko ogólnym zestawieniem mało realnych do zrealizowania życzeń, lecz dokumentem zawierającym listę zadań do wykonania i określającym czas ich realizacji, która, od momentu zatwierdzenia przez Radę Miejską, stanie się podstawą pracy wszystkich pracowników samorządu. Uzasadnienie wyboru powyższych celów jest następujące: Cel strategiczny nr 1 Rozbudowa infrastruktury technicznej na terenie Gminy Podstawowym oczekiwaniem mieszkańców w stosunku do każdego samorządu są jego aktywne działania, mające na celu poprawę obecnego standardu życia w gminie. Zmiany polityczno-społeczne, zainicjowane w naszym kraju w 1989 roku, stworzyły możliwość swobodnego podróżowania, a co za tym idzie, zaobserwowania poziomu życia w krajach rozwiniętych. Konfrontacja ta początkowo nie wypadła korzystnie – złej jakości drogi, braki w zwodociągowaniu i skanalizowaniu (zwłaszcza obszarów wiejskich), niewielka liczba telefonów, niedostatek mieszkań, czy zdegradowane środowisko naturalne, świadczyły o różnicach poziomu rozwoju cywilizacyjnego. Strona 30 STRATEGIA ROZWOJU MIASTA I GMINY WOLSZTYN 2016-2025 Okres ostatnich 25 lat to czas niezaprzeczalnych, pozytywnych przemian. Na wielu terenach (zwłaszcza miejskich i podmiejskich) problem wyposażenia gospodarstw domowych w podstawowe elementy infrastruktury technicznej przestał już właściwie istnieć. Mimo tych postępów, do zrobienia pozostało jeszcze wiele. Pełna infrastruktura oznacza bowiem nie tylko uzbrojenie w niezbędne media (woda, kanalizacja, prąd), ale obecnie – zdaniem mieszkańców – przede wszystkim gęstą i o dobrej jakości sieć dróg, umożliwiającą nie tylko sprawne poruszanie się prywatnymi pojazdami, ale także funkcjonowanie komunikacji publicznej, czy umożliwienie bezpiecznej komunikacji rowerowej. Pełne wyposażenie gminy w infrastrukturę techniczną to obecnie nie tylko jeden z podstawowych wymogów cywilizacyjnych, ale także kluczowy warunek rozwoju gospodarczego. Należy także podkreślić, że inwestycje w dziedzinie infrastruktury technicznej oznaczają poprawę stanu środowiska naturalnego, a więc życie w bardziej przyjaznym i zdrowym otoczeniu, co w oczywisty sposób wpływa na zwiększenie atrakcyjności danego terenu dla potencjalnych nowych mieszkańców. Mimo, że w ostatnich latach Gmina zainwestowała bardzo dużo środków w infrastrukturę techniczną (kilkadziesiąt milionów złotych w sieć wodno-kanalizacyjną oraz inwestycje drogowe), to nadal istnieją duże potrzeby w tym zakresie – w zdecydowanej większości w sferze infrastruktury drogowej i okołodrogowej. Cel strategiczny nr 2 Rozwój infrastruktury i usług społecznych Zaspokojenie podstawowych potrzeb z zakresu infrastruktury technicznej z pewnością jest nadal najważniejszym oczekiwaniem mieszkańców pod adresem władz Gminy. Na obecnym poziomie rozwoju społeczeństwa posiadanie pełnej infrastruktury nie jest jednak wystarczające dla zapewnienia życia i rozwoju na oczekiwanym poziomie. Równie istotna jest dostępność do tzw. usług społecznych, takich jak usługi zdrowotne, opieka społeczna, oświata, czy też kultura, sport i rekreacja. Dla społeczności lokalnej bardzo ważny jest również dialog z miejscowymi władzami samorządowymi, które zostały powołane po to, by zaspokajać jej potrzeby. Mimo wielu pozytywnych zmian w ostatnich kilku latach i przeznaczania znacznych kwot z budżetu Gminy na rozwój usług społecznych (przede wszystkim w bazę sportoworekreacyjną oraz oświatową), wyniki przeprowadzonych badań ankietowych, analiz i dyskusji wskazują na to, że społeczność lokalna oczekuje dalszego poszerzenia zakresu i poprawy poziomu świadczenia tej grupy usług. Dotyczą one przede wszystkim poprawy bazy obiektów szkolnych, następnie budowy i rozbudowy infrastruktury sportu, kultury i rekreacyjnej. Bardzo istotna staje się również pomoc dla osób starszych i niepełnosprawnych oraz kwestie ochrony zdrowia. Wyeliminowanie zidentyfikowanych braków i problemów przewidziano w projektach strategicznych, zaproponowanych w niniejszym dokumencie. Strona 31 2016-2025 STRATEGIA ROZWOJU MIASTA I GMINY WOLSZTYN Cel strategiczny nr 3 Ład przestrzenny i wspieranie rozwoju gospodarczego Gminy Pomimo, że w ostatnich latach doświadczyliśmy ogólnoświatowego kryzysu gospodarczego, na terenie Gminy Wolsztyn notowany był wzrost liczby przedsiębiorstw. Z drugiej strony, z ankiet i spotkań z różnymi grupami mieszkańców wynika, że dziedziną, którą mieszkańcy wciąż oceniają negatywnie jest lokalny rynek pracy. Bezrobocie odnotowywane na terenie gminy Wolsztyn, pozostaje wciąż na poziomie stosunkowo niewysokim w skali kraju. Struktura wieku osób bezrobotnych wskazuje, że są to głównie ludzie młodzi, posiadający często niskie wykształcenie. Nie wykazują się inicjatywą, z trudnością przychodzi im dostosowywanie się do nowych wymogów rynku. Niepokoi fakt wzrostu udziału osób z wyższym wykształceniem w ogólnej liczbie osób bezrobotnych. Rozwój gospodarczy Gminy jest podstawowym warunkiem zmniejszania się rozmiarów bezrobocia na jej terenie, jak również źródłem wzrostu zamożności i podniesienia poziomu życia mieszkańców. Dzięki wpływom z podatków rosną dochody budżetu samorządowego oraz maleją wydatki przeznaczane na pomoc społeczną. Należy przy tym podkreślić, iż samorząd lokalny nie dysponuje – zarówno z punktu widzenia uregulowań prawnych, jak i możliwości finansowych – pełnym zestawem narządzi bezpośredniego wpływu na gospodarkę na terenie Gminy. Nie oznacza to jednak, że nie może on pełnić roli strony wspierającej i do pewnego stopnia stymulującej przemiany w gospodarce i na rynku pracy (poprzez np. miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego, ulgi i zwolnienia podatkowe). ---------------------------------------------------------------------- Jak zaznaczono we wstępnej części niniejszego dokumentu, przedstawiając strukturę strategii, cele strategiczne grupują poszczególne programy i projekty. Ich realizacja w przyjętej perspektywie czasowej powinna doprowadzić do osiągnięcia pożądanego stanu rozwoju Gminy, określonego w jej wizji. Z kolei programy strategiczne są „tematami” działań, których wykonanie powoduje osiągnięcie określonych celów. Programy strategiczne grupują projekty, związane tematycznie z poszczególnymi dziedzinami życia, czy działaniami samorządu. Projekty realizacyjne to już konkretne przedsięwzięcia, najłatwiej mierzalne przy wdrażaniu Strategii. Strona 32 STRATEGIA ROZWOJU MIASTA I GMINY WOLSZTYN 2016-2025 6. PROGRAMY I PROJEKTY STRATEGICZNE 6.1 Założenia i kryteria wyboru programów i projektów strategicznych Podczas sporządzania listy programów i projektów strategicznych kierowano się poniższymi założeniami: 1) Wybrane, proponowane projekty spełniają najpilniejsze potrzeby społeczności lokalnej, wyrażone w treści celów strategicznych, takie jak: • zapewnienie dogodnych i bezpiecznych warunków życia na terenie Gminy • zapewnienie bytowania w uporządkowanym i dobrze zarządzanym otoczeniu • wspieranie rozwoju gospodarczego • wspieranie rozwoju osobistego mieszkańców i zapewnienie dobrych warunków do odpoczynku. 2) Wybrane projekty mogą być związane z obligatoryjnymi, bieżącymi zadaniami samorządu, ale nie ograniczają się tylko do takich zadań. Zaproponowane zostały również kryteria, które automatycznie predysponowały projekt do włączenia do Strategii: a) projekt był zapisany w „Strategii Rozwoju Społeczno-Gospodarczego Miasta i Gminy Wolsztyn" z roku 2001, a jego realizacja jest nadal aktualna i uzasadniona b) projekt jest już rozpoczęty lub przygotowana jest dokumentacja techniczna. W procesie doboru projektów strategicznych jego uczestnicy zastanawiali się, jakie są realne szanse na wdrożenie zgłaszanych pomysłów - jakie działania mogą decydować o tym, że przedsięwzięcie uda się wykonać, a czego już na etapie planowania należy się wystrzegać, by nie dopuścić do niepowodzenia. 6.2 Zestawienie programów i projektów strategicznych Poniżej przedstawiono zestawienie programów i projektów strategicznych: Cel strategiczny 1. Rozbudowa infrastruktury technicznej na terenie Gminy Program 1.1. Modernizacja układu drogowego 1.1.1. Poprawa jakości dróg publicznych - remonty i budowa dróg na terenach wiejskich 1.1.2. Poprawa jakości dróg publicznych - remonty i budowa dróg na terenie miasta Wolsztyn 1.1.3. Budowa ścieżek rowerowych i pieszo-rowerowych 1.1.4. Inne projekty drogowe, okołodrogowe i komunikacyjne Program 1.2. Rozbudowa i modernizacja systemu wodociągowo-kanalizacyjnego 1.2.1. Poprawa stanu sieci wodociągowej i bezpieczeństwa dostaw wody 1.2.2. Rozbudowa i modernizacja systemu odbioru i oczyszczania ścieków Strona 33 2016-2025 STRATEGIA ROZWOJU MIASTA I GMINY WOLSZTYN Program 1.3. Ochrona środowiska 1.3.1. Ochrona gruntów i wód 1.3.2. Ochrona powietrza - realizacja Planu Gospodarki Niskoemisyjnej w zakresie wyznaczonych celów strategicznych Cel strategiczny 2. Rozwój infrastruktury i usług społecznych Program 2.1. Baza lokalowa i organizacja oświaty 2.1.1. Rozbudowa i remonty bazy lokalowej i sportowej oświaty 2.1.2. Organizacja oświaty i wychowania, zajęcia pozalekcyjne Program 2.2. Bogata oferta kulturalna 2.2.1. Rozbudowa gminnej bazy lokalowej kultury 2.2.2. Wzrost atrakcyjności oferty kulturalnej Program 2.3. Sport i rekreacja 2.3.1. Baza sportowa i rekreacyjna (oprócz bazy przyszkolnej) oraz organizacja zajęć sportowo-rekreacyjnych Program 2.4. Zdrowie, pomoc społeczna, bezpieczeństwo 2.4.1. Poprawa bazy lokalowej opieki społecznej i rozwój oferowanych usług 2.4.2. Działania na rzecz utrzymania i rozwoju Szpitala Powiatowego 2.4.3. Profilaktyka zdrowotna 2.4.4. Poprawa bezpieczeństwa publicznego 2.4.5. Mieszkalnictwo Program 2.5. Zarządzanie Gminą 2.5.1. Poprawa jakości obsługi mieszkańców i efektywności działań Urzędu Miejskiego i jednostek gminnych 2.5.2. Rozwój i umacnianie społeczeństwa obywatelskiego Cel strategiczny 3. Ład przestrzenny i wspieranie rozwoju gospodarczego Gminy Program 3.1. Zagospodarowanie przestrzenne 3.1.1. Zrównoważone planowanie przestrzenne 3.1.2. Uzbrajanie terenów pod inwestycje gospodarcze i mieszkaniowe 3.1.3. Estetyzacja Gminy, zwiększenie powierzchni terenów zielonych Program 3.2. Rewitalizacja 3.2.1. Rewitalizacja miasta i terenów wiejskich Program 3.3. Wspieranie rozwoju gospodarczego Gminy 3.3.1. Promocja gospodarcza i turystyczna Gminy Strona 34 STRATEGIA ROZWOJU MIASTA I GMINY WOLSZTYN 2016-2025 6.3 Zakres czasowy planowanych przedsięwzięć Planowane projekty mają różny zakres czasowy – autorzy, planując realizację przedsięwzięć, starali się brać pod uwagę skalę potrzeb i możliwości budżetowe Gminy. Jednak każdy projekt składa się z kilku zadań, często o charakterze „ciągłym”, więc zakres czasowy większości projektów obejmuje cały okres realizacji Strategii 2016-2025. 6.4 Dodatkowe plany strategiczne: oświata oraz infrastruktura drogowa i okołodrogowa W trakcie prac nad niniejszym dokumentem, najwięcej dyskusji skupiło się na dwóch ważnych i z pewnością najbardziej kosztownych dziedzinach, a mianowicie: - oświacie i wychowaniu (szkoły podstawowe, gimnazja i przedszkola) - sieci drogowej i infrastrukturze okołodrogowej (ulice, drogi, ścieżki rowerowe, chodniki, oświetlenie, kanalizacja deszczowa) Niniejsza Strategia porusza i częściowo porządkuje te zagadnienia, lecz rolą Strategii Rozwoju Gminy jest bardziej wyznaczanie kierunków rozwoju, niż bardzo szczegółowa analiza funkcjonowania poszczególnych dziedzin, za które odpowiada samorząd. Zasadne wydaje się zatem przygotowanie przez samorząd następujących branżowych programów: - Analiza Systemu Oświaty - Program rozwoju infrastruktury drogowej i okołodrogowej Opracowanie ww. dokumentów zawarto jako zadania w poniższych projektach strategicznych: 1.1.4 i 2.1.2. 6.5 TABELE PROJEKTÓW STRATEGICZNYCH Poniżej przedstawiono projekty i zadania do realizacji w formie kart projektów. Strona 35 2016-2025 STRATEGIA ROZWOJU MIASTA I GMINY WOLSZTYN KARTA PROJEKTU STRATEGICZNEGO nr 1.1.1. Nazwa programu Modernizacja układu drogowego Numer programu 1.1. Nazwa projektu Poprawa jakości dróg publicznych - remonty i budowa dróg na terenach wiejskich Numer projektu 1.1.1. Cel realizacji projektu Jednostka koordynująca Poprawa warunków zamieszkania i przejazdu przez Gminę, poprawa bezpieczeństwa drogowego Urząd Miejski Beneficjenci Inne podmioty, uczestniczące w projekcie - Mieszkańcy i przyjezdni Zadania Czas realizacji 1. Budowa nowych odcinków dróg Zadanie ciągłe - w ramach możliwości finansowych budżetu oraz pozyskania 2. Remonty i przebudowa istniejących dróg współfinansowania zewnętrznego 3. Inwestycje w zakresie infrastruktury okołodrogowej, w tym m.in. chodniki, parkingi, oświetlenie, odwodnienie. Drogi służą nie tylko mieszkańcom Gminy i działającym tutaj podmiotom gospodarczym, ale także ruchowi tranzytowemu oraz są jednym z podstawowych kryteriów przy wyborze lokalizacji inwestycji. Z tych powodów stanowią bardzo istotny element infrastruktury technicznej – ich wysoka jakość powoduje większą dostępność komunikacyjną Gminy oraz przyczynia się do poprawy bezpieczeństwa uczestników ruchu. Przeprowadzone konsultacje społeczne wskazują na to, że stan dróg i infrastruktury okołodrogowej jest najczęściej poruszanym aspektem, zarówno jeśli chodzi o aktualną jakość życia na terenie gminy Wolsztyn, jak i planów na przyszłość. Zgłaszano potrzeby nie tylko utwardzania dróg w mieście i na terenach wiejskich, ale również budowy chodników, ścieżek rowerowych, parkingów, oświetlenia. W projekcie 1.1.1, w zadaniu nr 1 ujęto nieco ponad 15 km dróg gminnych - przewidzianych w pierwszym etapie do modernizacji (kosztem - około 15 mln zł). Kolejnym etapem powinno być stworzenie kompleksowego Planu Drogowego (zobacz projekt 1.1.4). Strona 36 STRATEGIA ROZWOJU MIASTA I GMINY WOLSZTYN 2016-2025 KARTA PROJEKTU STRATEGICZNEGO nr 1.1.2. Nazwa programu Modernizacja układu drogowego Numer programu 1.1. Nazwa projektu Poprawa jakości dróg publicznych - remonty i budowa dróg na terenie miasta Wolsztyn Numer projektu 1.1.2. Cel realizacji projektu Jednostka koordynująca Poprawa warunków zamieszkania i przejazdu przez miasto Wolsztyn, poprawa bezpieczeństwa drogowego Urząd Miejski Beneficjenci Inne podmioty, uczestniczące w projekcie - Mieszkańcy i przyjezdni Zadania Czas realizacji 1. Budowa nowych odcinków dróg 2. Remonty i przebudowa istniejących dróg 3. Inwestycje w zakresie infrastruktury okołodrogowej, w tym m.in. chodniki, parkingi, oświetlenie, odwodnienie. Strona 37 Zadanie ciągłe - w ramach możliwości finansowych budżetu oraz pozyskania współfinansowania zewnętrznego 2016-2025 STRATEGIA ROZWOJU MIASTA I GMINY WOLSZTYN KARTA PROJEKTU STRATEGICZNEGO nr 1.1.3. Nazwa programu Modernizacja układu drogowego Numer programu 1.1. Nazwa projektu Budowa ścieżek rowerowych i pieszo-rowerowych Numer projektu 1.1.3. Cel realizacji projektu Jednostka koordynująca Zwiększenie bezpieczeństwa drogowego na terenie Gminy, unikanie emisji zanieczyszczeń do atmosfery z ruchu samochodowego Urząd Miejski Beneficjenci Inne podmioty, uczestniczące w projekcie Powiat Wolsztyński Gminy sąsiadujące Mieszkańcy i turyści Zadania Czas realizacji 1. Realizacja uchwały Rady Miejskiej w Wolsztynie z dnia 29 Października 2014 roku w sprawie przyjęcia "Koncepcji ścieżek i szlaków rowerowych w mieście i gminie Wolsztyn" Zadanie ciągłe - w ramach możliwości finansowych budżetu oraz pozyskania współfinansowania zewnętrznego Samorząd Gminy Wolsztyn, jako jeden z niewielu w Polsce, opracował i zobowiązał się do budowy kompleksowej sieci ścieżek rowerowych. Docelowo mają one objąć wszystkie miejscowości gminy: miasto - i odchodzić promieniście od Wolsztyna oraz łączyć się w sieć. Są to zarówno trasy ułatwiające bezpieczny dojazd do miejsc pracy czy szkół, ale także ciągi o znaczeniu przede wszystkim rekreacyjnym. Niezbędna jest przy tym stała współpraca z samorządami ościennymi, aby ścieżki tworzyły rzeczywiste długie ciągi, a nie kończyły się w granicach administracyjnych gminy. Systematyczna realizacja planu sprawi, że Wolsztyn ma szansę stać się prawdziwą rowerową stolicą Wielkopolski - szczycąc się modelowymi rozwiązaniami w tym zakresie. W pierwszym etapie na lata 2016-2018 wyznaczono do realizacji odcinki: • Obra - Świętno - długość 3,81 km • Karpicko - Barłożnia - długość 3,68 km • Stary Widzim - Kębłowo - długość 2,90 km • Stary Widzim - Wroniawy - długość 2,20 km Strona 38 STRATEGIA ROZWOJU MIASTA I GMINY WOLSZTYN 2016-2025 KARTA PROJEKTU STRATEGICZNEGO nr 1.1.4. Nazwa programu Modernizacja układu drogowego Numer programu 1.1. Nazwa projektu Inne projekty drogowe, okołodrogowe i komunikacyjne Numer projektu 1.1.4. Cel realizacji projektu Jednostka koordynująca Poprawa warunków ruchu, poprawa bezpieczeństwa, odciążenie dróg Urząd Miejski Beneficjenci Inne podmioty, uczestniczące w projekcie GDDKiA Zarząd Dróg Wojewódzkich Powiat Wolsztyński Mieszkańcy i goście Zadania Czas realizacji 1. Stworzenie i konsekwentna realizacja kompleksowego planu rozwoju gminnej sieci drogowej („Program Drogowy"), obejmującego: • drogi gminne • chodniki • oświetlenie • parkingi • ścieżki rowerowe • nowy układ organizacji ruchu w Wolsztynie • modernizacja i budowa sieci deszczowej 2. Przedłużenie małej obwodnicy 2017-2018 Do 2020 3. Budowa obwodnicy miasta Wolsztyn w ciągu DK 32, wyprowadzającej ruch tranzytowy poza miasto Lobbing na rzecz realizacji zadania przez GDDKiA 4. Budowa ronda u zbiegu DK 32 i DW 305 Lobbing na rzecz realizacji zadania przez GDDKiA 5. Zbadanie potrzeb i stworzenie koncepcji gminnej mini-komunikacji publicznej 6. Przebudowa dworca w Wolsztynie - stworzenie zintegrowanego centrum komunikacyjnego łączącego funkcję dworca kolejowego i autobusowego 2017 2016-2020 W ramach niniejszego projektu planuje się sporządzenie w latach 2017-2018 planu rozwoju gminnej sieci drogowej, w którym zostanie określona kolejność realizacji inwestycji w omawianej dziedzinie. Dzięki temu mieszkańcy i inwestorzy będą wiedzieli, kiedy mogą się spodziewać budowy konkretnej drogi. Oczywiście, niezbędna jest realność zapisów planu oraz terminowa jego realizacja. Pozostałe zadanie w projekcie 1.1.4., to odpowiedź na potrzeby mieszkańców w omawianej dziedzinie. Strona 39 2016-2025 STRATEGIA ROZWOJU MIASTA I GMINY WOLSZTYN KARTA PROJEKTU STRATEGICZNEGO nr 1.2.1. Nazwa programu Nazwa projektu Rozbudowa i modernizacja systemu wodociągowo- Numer programu kanalizacyjnego Poprawa stanu sieci wodociągowej i bezpieczeństwa dostaw wody Numer projektu 1.2. 1.2.1. Cel realizacji projektu Zapewnienie odbiorcom z terenu Gminy dostaw wody o prawidłowych parametrach Jednostka koordynująca Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunalnej Sp. z o.o. w Wolsztynie Beneficjenci Inne podmioty, uczestniczące w projekcie Urząd Miejski Odbiorcy wody z terenu Gminy Zadania Czas realizacji Budowa nowych odcinków sieci wodociągowej - wg bieżących potrzeb (uzbrajanie nowych terenów mieszkaniowych oraz aktywizacji gospodarczej) Zadanie ciągłe Modernizacja sieci wodociągowej w ulicach Lipowa (od Gajewskich do Nowej), Kościelnej, Roberta Kocha i Strzeleckiej, wymiana sieci wodociągowej wykonanej z azbestu i cementu ( 4 km) Do 2020 3. Drugostronne zasilanie miasta – budowa 4,5 km nowego wodociągu (jako zabezpieczenie w razie awarii gł. linii Do 2020 4. Modernizacja ujęcia wody na Wroniawach (rozbudowa i pozyskiwanie wody z głębszych źródeł) Do 2020 1. 2. Strona 40 STRATEGIA ROZWOJU MIASTA I GMINY WOLSZTYN 2016-2025 KARTA PROJEKTU STRATEGICZNEGO nr 1.2.2. Nazwa programu Nazwa projektu Cel realizacji projektu Jednostka koordynująca Rozbudowa i modernizacja systemu wodociągowo- Numer programu kanalizacyjnego Rozbudowa i modernizacja systemu odbioru i oczyszczania ścieków Mieszkańcy i inwestorzy Zadania 2. 1.2.2. Zapewnienie możliwości odprowadzania i oczyszczania ścieków mieszkańcom Gminy i inwestorom, Ochrona środowiska Przedsiębiorstwo Gospodarki Inne podmioty, Urząd Miejski Komunalnej Sp. z o.o. w uczestniczące w Wolsztynie projekcie Beneficjenci 1. Numer projektu 1.2. Czas realizacji Budowa przydomowych oczyszczalni ścieków w miejscowościach nieskanalizowanych (Barłożnia Wolsztyńska, B. Gościeszyńska, Wola Dąbrowiecka, Ruchocki Młyn i inne leżące poza tzw. aglomeracją) 2016-2018 Modernizacja istniejącej i będącej w coraz gorszym stanie technicznym sieci, w tym w ul. Wschowska, Strzelecka, Drzymały, Parkowa i Fabryczna w Wolsztynie Do 2020 3. Modernizacja pompowni na ul. Rzecznej i Poniatowskiego w Wolsztynie Do 2020 4. Budowa linii osadowej na oczyszczalni ścieków - zagospodarowanie osadu poprzez przekształcenie go na nawóz organiczno-wapienny Do 2020 5. Budowa nowych odcinków sieci kanalizacji sanitarnej - wg bieżących potrzeb (uzbrajanie nowych terenów mieszkaniowych oraz aktywizacji gospodarczej) Strona 41 Zadanie ciągłe 2016-2025 STRATEGIA ROZWOJU MIASTA I GMINY WOLSZTYN KARTA PROJEKTU STRATEGICZNEGO nr 1.3.1. Nazwa programu Ochrona środowiska Numer programu 1.3. Nazwa projektu Ochrona gruntów i wód Numer projektu 1.3.1. Cel realizacji projektu Jednostka koordynująca Zapobieganie emisji szkodliwych substancji do wód i gleby Urząd Miejski Beneficjenci Inne podmioty, uczestniczące w projekcie - Mieszkańcy i inwestorzy Zadania Czas realizacji 1. Rekultywacja składowiska odpadów (wraz ze Związkiem Międzygminnym) 2. Rekultywacja Jeziora Wolsztyńskiego, np. wybagrowanie 3. Ochrona zasobów przyrodniczych (bioróżnorodności): • obszary chronionego krajobrazu • rezerwaty przyrody • obszary specjalnej ochrony ptaków Natura 2000 • użytki ekologiczne • parki podworskie • pomniki przyrody 4. Udrażnianie kanałów 5. Bieżąca kontrola zbiorników bezodpływowych, w szczególności nad jeziorami Strona 42 Zadanie ciągłe - w ramach możliwości finansowych budżetu oraz pozyskania współfinansowania zewnętrznego STRATEGIA ROZWOJU MIASTA I GMINY WOLSZTYN 2016-2025 KARTA PROJEKTU STRATEGICZNEGO nr 1.3.2. Nazwa programu Ochrona środowiska Numer programu 1.3. Nazwa projektu Ochrona powietrza - realizacja Planu Gospodarki Niskoemisyjnej w zakresie wyznaczonych celów strategicznych Numer projektu 1.3.2. Cel realizacji projektu Jednostka koordynująca Redukcja emisji gazów cieplarnianych (CO2), redukcja zużycia energii oraz zwiększenie udziału zużycia energii z odnawialnych źródeł w ogólnym zużyciu energii. Urząd Miejski Beneficjenci Inne podmioty, uczestniczące w projekcie Mieszkańcy i inwestorzy Zadania 1. 2. 3. - Czas realizacji Termomodernizacja budynków użyteczności publicznej zlokalizowanych na terenie miasta i gminy Wolsztyn (będących własnością miasta i gminy), w tym: - Szkoła Podstawowa nr 5 - Gimnazjum nr 1 - Szkoła Podstawowa w Starym Widzimiu i szkoła filialna w Adamowie - Szkoła Podstawowa we Wroniawach i szkoła filialna w Starej Dąbrowie - Wolsztyński Dom Kultury, filia w Kębłowie Zadanie ciągłe - w ramach - Przedszkole nr 1 im. Tęczowa Lokomotywa w Wolsztynie możliwości finansowych - Ośrodek Pomocy Społecznej budżetu oraz pozyskania - Biblioteka publiczna współfinansowania - MOSiR – basen, hotel, camping zewnętrznego Ograniczenie szkodliwej emisji w transporcie - Modernizacja oświetlenia ulicznego na terenie miasta i gminy Wolsztyn - Budowa ścieżek rowerowych na terenie gminy Wolsztyn Inne zadania - długoterminowe: - Termomodernizacja budynków użyteczności publicznej zlokalizowanych na terenie miasta i gminy Wolsztyn (nie będących własnością miasta i gminy) - Termomodernizacja budynków mieszkaniowych na terenie miasta i gminy Wolsztyn - Działania edukacyjne i promocyjne dot. promowania gospodarki niskoemisyjnej Strona 43 2016-2025 STRATEGIA ROZWOJU MIASTA I GMINY WOLSZTYN KARTA PROJEKTU STRATEGICZNEGO nr 2.1.1. Nazwa programu Nazwa projektu Cel realizacji projektu Jednostka koordynująca Beneficjenci Baza lokalowa i organizacja oświaty Numer programu Rozbudowa i remonty bazy lokalowej i sportowej Numer projektu oświaty 2.1. 2.1.1. Poprawa warunków nauki i pracy w szkołach i przedszkolach Urząd Miejski Inne podmioty, uczestniczące w projekcie GZOEiAO Szkoły Przedszkola Uczniowie, wychowankowie placówek oświatowych, kadra oświaty Zadania Czas realizacji 1. Budowa boiska wielofunkcyjnego przy Szkole Podstawowej nr 1 w Wolsztynie 2. Budowa boiska wielofunkcyjnego przy Szkole Podstawowej nr 3 w Wolsztynie 3. Budowa sali gimnastycznej przy Szkole Podstawowej nr 5 w Wolsztynie 2017-2018 2016-2017 2017-2018 4. Termomodernizacja obiektów oświatowych na terenie Gminy Wolsztyn (zadania wymienione w projekcie 1.2.3) 5. Przedszkole nr 1: remont dachu oraz budowa łazienek przy salach, adaptacja pomieszczeń poddasza 6. Rozbudowa monitoringu wewnętrznego i zewnętrznego placówek oświatowych Do 2018 Zadania ciągłe 7. Doposażenie i wyposażenie placówek oświatowych w nowoczesny sprzęt i materiały dydaktyczne, m.in.: - tablice interaktywne - sprzęt komputerowy - sprzęt multimedialny - inne pomoce dydaktyczne Zadanie ciągłe W projekcie 2.1.1. wymieniono wyłącznie najpilniejsze oraz już rozpoczęte działania inwestycyjne w gminnej oświacie. Zakres innych prac niezbędnych do realizacji w placówkach oświatowych jest szeroki, lecz ich wybór do realizacji oraz kolejność działań, będą zdeterminowane reformą oświaty, która zostanie przeprowadzona w Polsce w najbliższych latach (zobacz projekt 2.1.2.). Strona 44 STRATEGIA ROZWOJU MIASTA I GMINY WOLSZTYN 2016-2025 KARTA PROJEKTU STRATEGICZNEGO nr 2.1.2. Nazwa programu Baza lokalowa i organizacja oświaty Numer programu 2.1. Nazwa projektu Organizacja oświaty i wychowania, zajęcia pozalekcyjne Numer projektu 2.1.2. Cel realizacji projektu Jednostka koordynująca Poprawa warunków nauki i pracy w szkołach i przedszkolach Inne podmioty, uczestniczące w projekcie Urząd Miejski Beneficjenci GZOEiAO Szkoły Przedszkola Uczniowie, wychowankowie placówek oświatowych Zadania Czas realizacji 1. Przeprowadzenie kompleksowej Analizy Systemu Oświaty na terenie Gminy Wolsztyn (po przeprowadzeniu reformy oświaty przez władze centralne w 2016 roku) 2016-2017 2. Stwarzanie warunków dla powstawania nowych miejsc w przedszkolach zapewnienie wszystkim dzieciom pow. 3 lat wychowania przedszkolnego 3. Indywidualizacja procesów nauczania - wyrównanie szans rozwojowych dzieci pochodzących ze środowisk o niskim statusie społecznym( zajęcia wspomagające i rozwijające ) 4. Organizacja zajęć pozalekcyjnych dla uczniów, m.in.: - zajęcia ruchowo-muzyczne - zajęcia techniczne - zajęcia turystyczno-krajoznawcze - język angielski, - zajęcia logopedyczne - zajęcia korekcyjno- kompensacyjne - zajęcia teatralne - projekty badawcze - zajęcia stymulujące twórcze myślenie 5. Organizacja i dofinansowanie wyjazdów uczniów na wydarzenia kulturalne: teatr, kino, filharmonia i inne Zad. 1. - wyjaśnienie Strona 45 Zadanie ciągłe - w ramach możliwości finansowych budżetu oraz pozyskania współfinansowania zewnętrznego 2016-2025 STRATEGIA ROZWOJU MIASTA I GMINY WOLSZTYN W 2 połowie roku 2016 władze centralne mają podjąć decyzję odnośnie zmian organizacyjnych polskiej oświaty na wszystkich szczeblach kształcenia. Na dzień dzisiejszy rozważanych jest kilka propozycji reformy. Ostateczny wybór jednej z nich - zdeterminuje działania samorządu wolsztyńskiego w tej dziedzinie. Bedzie to także odpowiedni czas kompleksowego spojrzenia na dziedzinę oświaty i wychowania i rozwiązania problemów, które narastają od lat, jak np.: • brak miejsc w przedszkolach na terenie miasta/wolne miejsca na terenach wiejskich • racjonalne zarządzanie budżetem oświatowym (np. w obecnym roku szkolnym 22 nauczycieli przebywa na "urlopach na poratowanie zdrowia", które w 100% finansowane są z budżetu Gminy, jest to wskaźnik jeden z najwyższych w Polsce) • nadmiernie liczne oddziały w szkołach miejskich / małe szkoły wiejskie • niż demograficzny i starzenie się wolsztyńskiej społeczności • lawinowo rosnące dopłaty z budżetu Gminy w stosunku do otrzymywanej subwencji oświatowej. Budowa nowej sieci szkół (po wprowadzeniu reformy centralnej) i racjonalizacja zarządzania gminną oświatą w celu osiągnięcia maksymalnych efektów w skali całej gminy. Strona 46 STRATEGIA ROZWOJU MIASTA I GMINY WOLSZTYN 2016-2025 KARTA PROJEKTU STRATEGICZNEGO nr 2.2.1. Nazwa programu Bogata oferta kulturalna Numer programu 2.2. Nazwa projektu Rozbudowa gminnej bazy lokalowej kultury Numer projektu 2.2.1. Cel realizacji projektu Jednostka koordynująca Poprawa warunków korzystania z oferty kulturalnej przez mieszkańców Gminy, stworzenie warunków do zwiększenia oferty kulturalnej Urząd Miejski Beneficjenci Inne podmioty, uczestniczące w projekcie Instytucje kultury Mieszkańcy i goście Zadania Czas realizacji 1. Budowa Centrum Kultury z salą widowiskową i mediateką oraz zapleczem do realizacji zadań statutowych Wolsztyńskiego Domu Kultury i Biblioteki (obok basenu) 2. Biblioteka: • remont dachu i elewacji • remont podłóg i oświetlenia oraz centralnego ogrzewania • wymiana wyposażenia - m.in. regałów • zagospodarowanie terenu za biblioteką (parking + park) W ramach możliwości finansowych budżetu oraz pozyskania współfinansowania zewnętrznego 3. Remont 3 parowozów: liniowe + turystyczne 4. Wolsztyński Dom Kultury: • zakup sceny przenośnej wraz z modernizacją nagłośnienia • modernizacja amfiteatru • remont kuchni w filii WDK w Kębłowie Zarówno WDK, Biblioteka jak i Muzeum Regionalne organizują życia kulturalne mieszkańców Gminy. Niestety, baza lokalowa instytucji, jest dalece niewystarczająca wobec bieżących potrzeb, a tym bardziej planach rozwoju działalności. Wielkim wyzwaniem stojącym przed gminnym samorządem jest więc budowa Centrum Kultury z salą widowiskową i mediateką oraz zapleczem. Ze względu na szacowane wysokie koszty tego przedsięwzięcia (około 15 mln zł), na dzień dzisiejszy nie są jeszcze prowadzone prace projektowe. Po roku 2020, jeśli sytuacja finansowa na to pozwoli - samorząd podejmie się wyzwania budowy nowoczesnego Centrum Kultury. Strona 47 2016-2025 STRATEGIA ROZWOJU MIASTA I GMINY WOLSZTYN KARTA PROJEKTU STRATEGICZNEGO nr 2.2.2. Nazwa programu Bogata oferta kulturalna Numer programu 2.2. Nazwa projektu Wzrost atrakcyjności oferty kulturalnej Numer projektu 2.2.2. Cel realizacji projektu Jednostka koordynująca Zwiększenie skali i atrakcyjności oferty kulturalnej Wolsztyński Dom Kultury Beneficjenci Inne podmioty, uczestniczące w projekcie Urząd Miejski Organizacje pozarządowe Mieszkańcy i goście Zadania Czas realizacji 1. Rozwój oferty Uniwersytetu III Wieku 2. Aktywizacja środowisk wiejskich: organizacja ciekawych wydarzeń na obszarach wiejskich Gminy - aktywizacja życia kulturalnego wsi, utrwalanie tożsamości lokalnej i jej promowanie (wspieranie przez WDK i Gminę inicjatyw oddolnych w tym zakresie) 3. Organizacja festynów i imprez kulturalnych o wysokiej randze Zadanie ciągłe 4. Powołanie nowych sekcji w WDK, np. rękodzieło (na dzisiaj brak lokalu) 5. Organizacja cyklicznych Jarmarków Wolsztyńskich - na Rynku 6. Aktywizacja działalności kina Strona 48 STRATEGIA ROZWOJU MIASTA I GMINY WOLSZTYN 2016-2025 KARTA PROJEKTU STRATEGICZNEGO nr 2.3.1. Nazwa programu Sport i rekreacja Numer programu 2.3. Nazwa projektu Baza sportowa i rekreacyjna (oprócz bazy przyszkolnej) oraz organizacja zajęć sportoworekreacyjnych Numer projektu 2.3.1. Cel realizacji projektu Jednostka koordynująca Zapewnienie mieszkańcom Gminy dostępu do nowoczesnej infrastruktury sportoworekreacyjnej Inne podmioty, uczestniczące w projekcie Urząd Miejski Beneficjenci MOSiR Szkoły Organizacje pozarządowe Mieszkańcy i przyjezdni Zadania Czas realizacji 1. Budowa i modernizacja stadionu miejskiego w tym: • budowa hali • rozbudowa i modernizacja infrastruktury rekreacyjno – sportowej (w tym: siłownia, fitness, odnowa biologiczna, zaplecze szatniowo – sanitarne, remont ogrodzenia) 2017-2018 2. Przebudowa i budowa pomostów na Jeziorze Berzyńskim w Niałku Wielkim 2018-2019 3. Rozwój oferty zajęć sportowych dla młodzieży 4. Rozwój atrakcji nad jeziorem i na jeziorze (m.in. łódź turystyczna, 2 wysokiej jakości plaże, gastronomia, wyspa) Zadanie ciągłe 5. Promocja aktywnej turystyki wśród młodzieży 6. Wspieranie wydarzeń rekreacyjno-sportowych (rajdy piesze/rowerowe, imprezy biegowe, itd.) Rozwój aktywności sportowej społeczeństwa wymaga zapewnienia dostępności do bazy o dobrym standardzie. Konieczność budowy obiektów sportowych nie podlega dyskusji mimo wysokich kosztów tego typu przedsięwzięć. Pewnym ułatwieniem w zdobyciu również zewnętrznych środków finansowych na budowę infrastruktury sportowej, jest fakt, iż Polski Związek Lekkiej Atletyki wskazał Wolsztyn na mapie ważnych krajowych ośrodków treningowych. Przewiduje się, iż Wolsztyn będzie ośrodkiem treningowym PZLA dla młodzieżowej kadry Polski z 3 województw (wielkopolskie, lubuskie i dolnośląskie). Strona 49 2016-2025 STRATEGIA ROZWOJU MIASTA I GMINY WOLSZTYN KARTA PROJEKTU STRATEGICZNEGO nr 2.4.1. Nazwa programu Zdrowie, pomoc społeczna, bezpieczeństwo Numer programu 2.4. Nazwa projektu Poprawa bazy lokalowej opieki społecznej i rozwój oferowanych usług Numer projektu 2.4.1. Cel realizacji projektu Poprawa warunków funkcjonowania służb pomocy społecznej, szerszy zakres usług pomocy społecznej Jednostka koordynująca Ośrodek Pomocy Społecznej Beneficjenci Inne podmioty, uczestniczące w projekcie Urząd Miejski, Organizacje pozarządowe Mieszkańcy Zadania Czas realizacji 1. Budowa Domu Dziennego Pobytu w Wolsztynie przy ul. Komorowskiej (dla osób starszych) 2016-2017 2. Stworzenie Środowiskowego Domu Samopomocy (dla niepełnosprawnych) 3. Rozwiązanie problemu mieszkań socjalnych (z eksmisji) 4. Stworzenie Centrum Integracji Społecznej W ramach możliwości finansowych budżetu oraz pozyskania współfinansowania zewnętrznego 5. Rozwój inicjatyw w zakresie ekonomii społecznej (np. spółdzielnia socjalna) 6. Realizacja Strategii Rozwiązywania Problemów Społecznych w zakresie wyznaczonych celów strategicznych: Cel strategiczny 1. Wsparcie dla rodzin, w tym potrzeb rozwojowych dzieci i młodzieży Zadanie ciągłe Cel strategiczny 2. Poprawa warunków życia i zdrowia mieszkańców Cel strategiczny 3. Działania na rzecz włączenia społecznego grup marginalizowanych społecznie Strona 50 STRATEGIA ROZWOJU MIASTA I GMINY WOLSZTYN 2016-2025 KARTA PROJEKTU STRATEGICZNEGO nr 2.4.2. Nazwa programu Zdrowie, pomoc społeczna, bezpieczeństwo Numer programu 2.4. Nazwa projektu Działania na rzecz utrzymania i rozwoju Szpitala Powiatowego Numer projektu 2.4.2. Cel realizacji projektu Jednostka koordynująca Zapobieganie problemom zdrowotnym Urząd Miejski Beneficjenci Inne podmioty, uczestniczące w projekcie Mieszkańcy Zadania 1. Powiat wolsztyński Czas realizacji Pomoc finansowa dla Powiatu Wolsztyńskiego na realizację zadania Dostosowanie SP ZOZ-u Wolsztyn do wymogów wynikających z Rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 26 czerwca 2012 r. 2016-2018 Bardzo istotna będzie współpraca samorządu Miasta i Gminy Wolsztyn z Powiatem Wolsztyńskim, w celu poprawy warunków i funkcjonowania szpitala - dostosowanie SP ZOZ-u Wolsztyn do wymogów wynikających z Rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 26 czerwca 2012 roku. Do końca 2017 r. podmioty lecznicze muszą dostosować swe placówki do obowiązujących norm budowlanych czy przeciwpożarowych - zdecydował Sejm uchwalając nowelizację ustawy o Państwowym Ratownictwie Medycznym i o działalności leczniczej. Wolsztyński szpital tych norm na dzień dzisiejszy nie spełnia. Jeżeli szpital nie zostanie dostosowany do końca 2017 roku, wówczas Narodowy Fundusz Zdrowia nie zawrze umowy na refundowanie usług medycznych i wolsztyńska lecznica nie będzie miała racji bytu. Wysokie koszty dostosowania (w zależności od opcji - sięgające nawet 20 mln zł), przerastają możliwości finansowe samorządu powiatowego, który jest organem prowadzącym dla szpitala. W związku z powyższym samorządy gminne powiatu wolsztyńskiego podjęły decyzję o pomocy finansowej - w tej jakże istotnej dla mieszkańców kwestii. Kierując się troską o zdrowie mieszkańców, Rada Miejska Wolsztyna zdecydowała o przekazaniu w latach 2016-2018 kwoty 5 mln zł na inwestycje w szpitalu. Strona 51 2016-2025 STRATEGIA ROZWOJU MIASTA I GMINY WOLSZTYN KARTA PROJEKTU STRATEGICZNEGO nr 2.4.3. Nazwa programu Zdrowie, pomoc społeczna, bezpieczeństwo Numer programu 2.4. Nazwa projektu Profilaktyka zdrowotna Numer projektu 2.4.3. Cel realizacji projektu Jednostka koordynująca Promocja zdrowego stylu życia, zapobieganie problemom zdrowotnym Inne podmioty, uczestniczące w projekcie Urząd Miejski Beneficjenci Placówki służby zdrowia, Powiat wolsztyński Organizacje pozarządowe Mieszkańcy Zadania Czas realizacji 1. Badania i akcje profilaktyczne dla dorosłych 2. Akcje prozdrowotne dla młodzieży, np.: - szczepienia przeciw HPV - warsztaty, dotyczące radzenia sobie ze stresem - warsztaty, dotyczące uzależnień od nowoczesnych technologii - warsztaty, dotyczące zaburzeń odżywiania - warsztaty, dotyczące umiejętności uczenia się 3. Przeciwdziałanie uzależnieniom 4. Krzewienie idei honorowego krwiodawstwa Strona 52 Zadanie ciągłe STRATEGIA ROZWOJU MIASTA I GMINY WOLSZTYN 2016-2025 KARTA PROJEKTU STRATEGICZNEGO nr 2.4.4. Nazwa programu Zdrowie, pomoc społeczna, bezpieczeństwo Numer programu 2.4. Nazwa projektu Poprawa bezpieczeństwa publicznego Numer projektu 2.4.4. Cel realizacji projektu Jednostka koordynująca Zapewnienie bezpieczeństwa na terenie Gminy Urząd Miejski Beneficjenci Inne podmioty, uczestniczące w projekcie Policja OSP, PSP Mieszkańcy Zadania Czas realizacji 1. Rozbudowa sieci monitoringu wizyjnego Zadanie ciągłe 2. Budowa remizy dla OSP Świętno 2016-2018 3. Stałe doposażanie jednostek OSP w sprzęt ratowniczo-gaśniczy 4. Zachęta mieszkańców do integracji, pomocy sąsiedzkiej (np. „imieniny ulicy”, itp.) 5. Profilaktyka (np. "bezpieczny dom" - czujniki dymu, itp.) Strona 53 Zadanie ciągłe 2016-2025 STRATEGIA ROZWOJU MIASTA I GMINY WOLSZTYN KARTA PROJEKTU STRATEGICZNEGO nr 2.4.5. Nazwa programu Zdrowie, pomoc społeczna, bezpieczeństwo Numer programu 2.4. Nazwa projektu Mieszkalnictwo Numer projektu 2.4.5. Cel realizacji projektu Jednostka koordynująca Zapobieganie problemom mieszkaniowym osób najgorzej sytuowanych Rozwój mieszkalnictwa, szczególnie w Wolsztynie Urząd Miejski Beneficjenci Inne podmioty, uczestniczące w projekcie - Mieszkańcy Zadania Czas realizacji 1. Budowa budynku komunalnego przy ul. Słonecznej w Wolsztynie 2. Modernizacja budynku ul. Przemysłowej w Wolsztynie na budynek komunalny 3. Przygotowanie planów zagospodarowania przestrzennego, zawierających wyznaczenie terenów pod budownictwo mieszkaniowe wraz określeniem infrastruktury niezbędnej dla jego rozwoju Strona 54 2016-2018 2016 Zadanie ciągłe STRATEGIA ROZWOJU MIASTA I GMINY WOLSZTYN 2016-2025 KARTA PROJEKTU STRATEGICZNEGO nr 2.5.1. Nazwa programu Nazwa projektu Cel realizacji projektu Jednostka koordynująca Zarządzanie Gminą Numer programu 2.5. Poprawa jakości obsługi mieszkańców i efektywności Numer działań Urzędu Miejskiego i jednostek gminnych projektu 2.5.1. Poprawa zadowolenia mieszkańców i inwestorów z jakości obsługi przez Urząd i podległe jednostki Urząd Miejski Beneficjenci Inne podmioty, uczestniczące w projekcie - Mieszkańcy i inwestorzy Zadania Czas realizacji 1. Rozwój elektronicznych usług publicznych - zwiększanie dostępności, stopnia wykorzystania i jakości technologii informacyjnych i komunikacyjnych (eadministracja) Zadanie ciągłe 2. Przeprowadzenie "wartościowania stanowisk pracy" w Urzędzie Miejskim oraz jednostkach podległych W celu unowocześnienia procesu zarządzania zasobami ludzkimi oraz podnoszenia jakości pracy administracji samorządowej, system wynagradzania pracowników powinien być budowany na podstawie wartościowania stanowisk pracy. Rośnie liczba jednostek samorządowych wdrażających wartościowanie stanowisk w swoich urzędach oraz podległych jednostkach. W Polsce wytworzył się klimat braku społecznego przyzwolenia na racjonalne kształtowanie wynagrodzeń w sektorze publicznym, podczas gdy na Zachodzie wynagrodzenie w sektorze publicznym jest konkurencyjne w stosunku do wynagrodzenia w sektorze prywatnym. W dobie wzrastającego znaczenia administracji publicznej dla efektywnego zarządzania lokalnego powinna wzrastać rola motywacji finansowej. Przykładowo - Wolsztyn aspiruje do bycia wiodącym ośrodkiem kultury w regionie, natomiast - wolsztyńscy pracownicy instytucji kultury są jednymi z najniżej wynagradzanych w skali województwa. Kwoty wynagrodzeń powinny bardziej odzwierciedlać trudność i jakość pracy. Wartościowanie stanowisk pracy jest procesem mającym na celu określenie wartości wykonywanej przez pracownika pracy. Polega na analizie i ocenie pracy według ustalonych kryteriów, pozwalających na porównywanie trudności pracy i jej wycenę. Wartościowanie stanowisk pracy umożliwia wycenę wszystkich rodzajów stanowisk pracy, zarówno kierowniczych, jak i wykonawczych, w tym pomocniczych. Strona 55 2016-2025 STRATEGIA ROZWOJU MIASTA I GMINY WOLSZTYN KARTA PROJEKTU STRATEGICZNEGO nr 2.5.2. Nazwa programu Zarządzanie Gminą Numer programu 2.5. Nazwa projektu Rozwój i umacnianie społeczeństwa obywatelskiego Numer projektu 2.5.2. Cel realizacji projektu Jednostka koordynująca Dobra współpraca mieszkańców i inwestorów z samorządem lokalnym Urząd Miejski Beneficjenci Inne podmioty, uczestniczące w projekcie - Mieszkańcy Zadania Czas realizacji 1. Kontynuacja i rozwój zasad konsultacji społecznych (ankietowanie, spotkania konsultacyjne) - przy podejmowaniu decyzji istotnych dla miasta i gminy 2. Wdrożenie budżetu obywatelskiego 3. Stałe forum współpracy samorządu z NGO Zadanie ciągłe 4. Przeprowadzenie szkoleń dla organizacji pozarządowych dotyczących zasad ich działalności z uwzględnieniem wiedzy o pozyskiwaniu i rozliczaniu dotacji ze środków budżetowych oraz pozabudżetowych 5. Pakiet powitalny dla nowo narodzonych mieszkańców gminy "Wolsztyński Skarb" Zad. 5: Każde dziecko urodzone od 2017 roku otrzyma promocyjny pakiet powitalny z logo Gminy Wolsztyn i napisem "Gmina Wolsztyn - tu się urodziłem". Dodatkowo w pakiecie znajdzie się list gratulacyjny, ze słowami powitalnymi i gratulacjami skierowanymi do nowo narodzonych mieszkańców Gminy i ich rodziców. Prezent od wolsztyńskiego ratusza dla nowonarodzonych dzieci ma budować poczucie więzi z mieszkańcami Gminy. "Pakiet powitalny" będzie wręczany w Urzędzie Stanu Cywilnego przy rejestracji nowych mieszkańców. Strona 56 STRATEGIA ROZWOJU MIASTA I GMINY WOLSZTYN 2016-2025 KARTA PROJEKTU STRATEGICZNEGO nr 3.1.1. Nazwa programu Zagospodarowanie przestrzenne Numer programu 3.1. Nazwa projektu Zrównoważone planowanie przestrzenne Numer projektu 3.1.1. Cel realizacji projektu Jednostka koordynująca Uporządkowanie zagospodarowania przestrzennego Gminy, zapewnienie terenów pod przyszłe inwestycje publiczne i prywatne Inne podmioty, uczestniczące w projekcie Urząd Miejski Beneficjenci - Mieszkańcy i inwestorzy Zadania Czas realizacji 1. Tworzenie miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego (pokrycie planami jak największego obszaru Gminy) 2. Tworzenie wyraźnych granic (np. pasy zieleni) między terenami mieszkaniowymi i przemysłowymi (rozdzielanie funkcji) 3. Zrównoważona ochrona gruntów rolnych Strona 57 Zadanie ciągłe 2016-2025 STRATEGIA ROZWOJU MIASTA I GMINY WOLSZTYN KARTA PROJEKTU STRATEGICZNEGO nr 3.1.2. Nazwa programu Zagospodarowanie przestrzenne Numer programu 3.1. Nazwa projektu Uzbrajanie terenów pod inwestycje gospodarcze i mieszkaniowe Numer projektu 3.1.2. Cel realizacji projektu Jednostka koordynująca Zapewnienie terenów pod przyszłe inwestycje publiczne i prywatne Zapewnienie atrakcyjnych warunków do inwestowania na terenie Gminy Urząd Miejski Beneficjenci Inne podmioty, uczestniczące w projekcie Mieszkańcy i inwestorzy Zadania 1. - Czas realizacji Uzbrojenie terenów inwestycyjnych i zabudowy mieszkaniowej na terenie gminy Wolsztyn Zadanie ciągłe 2. Podejmowanie działań zmierzających do pozyskania gruntów od ANR Strona 58 STRATEGIA ROZWOJU MIASTA I GMINY WOLSZTYN 2016-2025 KARTA PROJEKTU STRATEGICZNEGO nr 3.1.3. Nazwa programu Nazwa projektu Cel realizacji projektu Jednostka koordynująca Zagospodarowanie przestrzenne Numer programu 3.1. Estetyzacja Gminy, zwiększenie powierzchni terenów Numer zielonych projektu 3.1.3. Poprawa estetyki Gminy, zwiększenie terenów zielonych Urząd Miejski Beneficjenci Inne podmioty, uczestniczące w projekcie - Mieszkańcy i goście Zadania Czas realizacji 1. Analiza lokalizacji i estetyki banerów reklamowych i dokonanie poprawy estetyki w tym zakresie (likwidacja nielegalnych reklam) 2. Organizacja małych terenów zielonych 3. Likwidacja nielegalnych wysypisk Zadanie ciągłe 4. Zwiększenie powierzchni terenów zieleni, zagospodarowanie obszarów wyznaczonych na ten cel w MPZP 5. Działania edukacyjne i kontrolne skierowane do właścicieli psów - w zakresie utrzymania czystości 6. Organizacja konkursów na najpiękniejsze obejścia, ogrody Strona 59 2016-2025 STRATEGIA ROZWOJU MIASTA I GMINY WOLSZTYN KARTA PROJEKTU STRATEGICZNEGO nr 3.2.1. Nazwa programu Rewitalizacja Numer programu 3.2. Nazwa projektu Rewitalizacja miasta i terenów wiejskich Numer projektu 3.2.1. Cel realizacji projektu Jednostka koordynująca Odnowa: społeczna - przestrzenna - gospodarcza najbardziej problemowych obszarów miasta i obszarów wiejskich Gminy Inne podmioty, uczestniczące w projekcie Urząd Miejski Beneficjenci - Mieszkańcy i inwestorzy Zadania Czas realizacji 1. Przygotowanie Gminnego Programu Rewitalizacji 2. Realizacja Gminnego Programu Rewitalizacji 2016-2017 Od 2017 Doświadczenia innych krajów dowodzą, że skuteczna i efektywna rewitalizacja miast oraz obszarów wiejskich to wielokierunkowe spójne działania na rzecz społecznej, przestrzennej i ekonomicznej odnowy obszarów zdegradowanych, przy zaangażowaniu wszystkich zainteresowanych podmiotów. W myśl powyższych warunków rewitalizację definiuje się jako: wyprowadzanie ze stanu kryzysowego obszarów zdegradowanych poprzez przedsięwzięcia całościowe (integrujące interwencję na rzecz społeczności lokalnej, przestrzeni i lokalnej gospodarki), skoncentrowane terytorialnie i prowadzone we współpracy z lokalną społecznością, w sposób zaplanowany oraz zintegrowany przez określenie i realizację programów rewitalizacji. Ustawa z dnia 9 października 2015 r. o rewitalizacji określa zasady oraz tryb przygotowania procesów rewitalizacyjnych. Jest ona podstawą do stworzenia kompleksowego Gminnego Programu Rewitalizacji, a następnie jego realizacji. Tym samym stracił aktualność dokument "Lokalny Plan Rewitalizacji Obszarów Miejskich Miasta Wolsztyn" z 2006. Strona 60 STRATEGIA ROZWOJU MIASTA I GMINY WOLSZTYN 2016-2025 KARTA PROJEKTU STRATEGICZNEGO nr 3.3.1. Nazwa programu Wspieranie rozwoju gospodarczego Gminy Numer programu 3.3. Nazwa projektu Promocja gospodarcza i turystyczna Gminy Numer projektu 3.3.1. Cel realizacji projektu Jednostka koordynująca Zwiększenie liczby inwestorów i turystów Urząd Miejski Beneficjenci Inne podmioty, uczestniczące w projekcie - Mieszkańcy, inwestorzy i goście Zadania Czas realizacji 1. Bezwzględne przywrócenie planowego ruchu parowozów (turystyka) 2017 2. Inwentaryzacja i oznakowanie ścieżek rowerowych w Gminie Wolsztyn 2017-2018 3. Opracowanie tras i materiałów promocyjnych na temat turystyki rowerowej 2017-2018 Strona 61 2016-2025 STRATEGIA ROZWOJU MIASTA I GMINY WOLSZTYN 7. OKREŚLENIE ZBIEŻNOŚCI STRATEGII ROZWOJU GMINY ZE STRATEGIAMI NA SZCZEBLU WOJEWÓDZKIM I KRAJOWYM 7.1 Określenie zbieżności Strategii Rozwoju Miasta i Gminy Wolsztyn na lata 2016-2025 ze Strategią Rozwoju Kraju 2020 „Strategia Rozwoju Kraju 2020 - AKTYWNE SPOŁECZEŃSTWO, KONKURENCYJNA GOSPODARKA, SPRAWNE PAŃSTWO” (ŚSRK), przyjęta przez Radę Ministrów we wrześniu 2012 roku, to najważniejszy dokument w perspektywie średniookresowej, określający cele strategiczne rozwoju Polski do 2020 r., kluczowy dla określenia działań rozwojowych, w tym możliwych do sfinansowania w ramach perspektywy finansowej UE na lata 2014-2020 oraz 9 zintegrowanych strategii, służących realizacji założonych celów rozwojowych. Strategia Rozwoju Kraju 2020 jest elementem nowego systemu zarządzania rozwojem Polski, którego fundamenty zostały określone w znowelizowanej ustawie o zasadach prowadzenia polityki rozwoju. Celem głównym strategii średniookresowej jest wzmocnienie i wykorzystanie gospodarczych, społecznych i instytucjonalnych potencjałów, zapewniających szybszy i zrównoważony rozwój kraju oraz poprawę jakości życia ludności. Dokonano w ŚSRK wyboru trzech obszarów strategicznych: I. Sprawne i efektywne państwo, II. Konkurencyjna gospodarka, III. Spójność społeczna i terytorialna. Zadania realizowane w ramach tych priorytetowych kierunków interwencji mają być odpowiedzią na kluczowe wyzwania w najbliższym dziesięcioleciu i mają pozwolić na zintensyfikowanie procesów rozwojowych oraz uniknięcie dryfu rozwojowego. Dla współrealizacji Strategii Rozwoju Kraju 2020 przez jednostki samorządu terytorialnego, największe znaczenie będzie miała realizacja obszaru strategicznego III. Spójność społeczna i terytorialna, dla którego wyznaczono następujące podobszary: Cel III.1. Integracja społeczna Cel III.2. Zapewnienie dostępu i określonych standardów usług publicznych Cel III.3. Wzmocnienie mechanizmów terytorialnego równoważenia rozwoju oraz integracja przestrzenna dla rozwijania i pełnego wykorzystania potencjałów regionalnych. Wszystkie przyjęte w dokumencie Strategii Rozwoju Miasta i Gminy Wolsztyn projekty są w pełni zgodne z działaniami i w konsekwencji celami strategicznymi przyjętymi w ŚSRK. Dokładne przyporządkowanie przedstawia poniższa Tabela. Strona 62 STRATEGIA ROZWOJU MIASTA I GMINY WOLSZTYN 2016-2025 II. Konkurencyjna gospodarka I. Sprawne i efektywne państwo Obszary strategiczne Tabela 1. Zgodność projektów strategicznych z celami szczegółowymi Strategii Rozwoju Kraju 2020 Cele szczegółowe Przejście od administrowania do zarządzania rozwojem Wzmocnienie warunków sprzyjających realizacji indywidualnych potrzeb i aktywności obywatela Wzrost wydajności gospodarki Rozwój kapitału ludzkiego Bezpieczeństwo Wyróżnienie • Uporządkowanie kompetencji umożliwiające realizację działań rozwojowych • Zwiększenie efektywności instytucji publicznych • Wprowadzenie jednolitych zasad e-gov w administracji (e-administracja) • Poprawa jakości prawa • Zapewnienie ładu przestrzennego • Poprawa skuteczności wymiaru sprawiedliwości • Rozwój kapitału społecznego • Zwiększenie bezpieczeństwa obywatela • Utrwalenie bezpieczeństwa narodowego • Zwiększenie produktywności gospodarki • Wzrost udziału przemysłów i usług średnio i wysoko zaawansowanych technologicznie • Zwiększenie konkurencyjności i modernizacja sektora rolnospożywczego • Poprawa warunków ramowych dla prowadzenia działalności gospodarczej • Zwiększanie aktywności zawodowej • Poprawa jakości kapitału ludzkiego • Zwiększanie mobilności zawodowej i przestrzennej • Racjonalne gospodarowanie Strona 63 Zgodność projektu strategicznego Miasta i Gminy Wolsztyn 2.5.1.; 3.1.1. 2.2.1.; 2.2.2.; 2.3.1.; 2.4.3.; 2.4.4.; 2.5.2. 3.1.2. 2.1.1.; 2.1.2. 1.2.1.; 1.2.2.; 1.3.1.; 2016-2025 STRATEGIA ROZWOJU MIASTA I GMINY WOLSZTYN energetyczne i środowisko • • • • • Zwiększenie efektywności transportu • • • Integracja społeczna • III. Spójność społeczna i terytorialna. • Zapewnienie dostępu i określonych standardów usług publicznych • • Wzmocnienie mechanizmów terytorialnego równoważenia rozwoju oraz integracja przestrzenna dla rozwijania i pełnego wykorzystania potencjałów regionalnych • • • zasobami Poprawa efektywności energetycznej Zwiększenie dywersyfikacji dostaw paliw i energii Poprawa stanu środowiska Adaptacja do zmian klimatu Zwiększenie efektywności zarządzania w sektorze transportowym Modernizacja i rozbudowa połączeń transportowych Udrożnienie obszarów miejskich Zwiększenie aktywności osób wykluczonych i zagrożonych wykluczeniem społecznym Zmniejszenie ubóstwa w grupach najbardziej nim zagrożonych Podnoszenie jakości i dostępności usług publicznych Zwiększenie efektywności systemu świadczenia usług publicznych Tworzenie warunków instytucjonalnych, prawnych i finansowych dla realizacji działań rozwojowych w regionach Wzmacnianie ośrodków wojewódzkich Tworzenie warunków dla rozwoju ośrodków regionalnych, subregionalnych i lokalnych oraz wzmacniania potencjału obszarów wiejskich Zwiększenie spójności terytorialnej Strona 64 1.3.2. 1.1.1.; 1.1.2.; 1.1.3.; 1.1.4. 2.4.1. 2.4.2. 3.1.3.; 3.2.1.; 3.3.1. STRATEGIA ROZWOJU MIASTA I GMINY WOLSZTYN 2016-2025 7.2 Określenie zbieżności Strategii Rozwoju Miasta i Gminy Wolsztyn na lata 2016-2025 ze Strategią Rozwoju Województwa Wielkopolskiego do 2020 roku Zgodnie z zasadami tworzenia dokumentów określających kierunki strategicznego rozwoju poszczególnych województw, powiatów i gmin, poniżej uwzględniono i wskazano w dokumencie Strategii Rozwoju Gminy Wolsztyn projekty zbieżne ze strategicznymi planami rozwoju województwa. Zbieżność Strategii Rozwoju Miasta i Gminy Wolsztyn na lata 2016-2025 z wojewódzkimi programami zawartymi w dokumencie „Strategia Rozwoju Województwa Wielkopolskiego do 2020 roku” przedstawiono poniżej. W ramach dokumentu Strategii Rozwoju Województwa Wielkopolskiego, ogólna wizja województwa wielkopolskiego przedstawiona jest jako dążenie do uczynienia województwa regionem nowoczesnym i zintegrowanym. Samorząd województwa za cel generalny postawił sobie: Poprawę jakości przestrzeni województwa, systemu edukacji, rynku pracy, gospodarki oraz sfery społecznej skutkująca wzrostem poziomu życia mieszkańców. Szeroka analiza uwarunkowań społecznych, ekonomicznych, przyrodniczych, potrzeb społecznych oraz wytyczona misja województwa pozwoliła na wyznaczenie celów strategicznych: 1. Poprawa dostępności i spójności komunikacyjnej 2. Poprawa stanu środowiska i racjonalne gospodarowanie jego zasobami 3. Zwiększenie spójności województwa 4. Wzmocnienie potencjału gospodarczego regionu 5. Wzrost kompetencji mieszkańców i zatrudnienia 6. Zwiększanie zasobów oraz wyrównywanie potencjałów społecznych województwa 7. Wzrost bezpieczeństwa i sprawności zarządzania regionem Wszystkie przyjęte w dokumencie Strategii Rozwoju Miasta i Gminy Wolsztyn projekty są w pełni zgodne z działaniami i w konsekwencji celami strategicznymi przyjętymi w Strategii Rozwoju Województwa Wielkopolskiego. Dokładne przyporządkowanie przedstawia Tabela. Tabela 2. Zgodność projektów strategicznych z celami strategicznymi Województwa Wielkopolskiego Cele strategiczne Województwa Poprawa dostępności i spójności komunikacyjnej Cele szczegółowe Województwa • Zwiększenie spójności sieci drogowej • Wzrost różnorodności oraz upowszechnianie efektywnych form transportu • Rozbudowa infrastruktury na rzecz społeczeństwa Strona 65 Zgodność projektu strategicznego Miasta i Gminy Wolsztyn 1.1.1.; 1.1.2.; 1.1.3.; 1.1.4. 2016-2025 STRATEGIA ROZWOJU MIASTA I GMINY WOLSZTYN • • • • • • • Poprawa stanu środowiska i racjonalne gospodarowanie jego zasobami • • • • • • • • • • • Zwiększenie spójności województwa • • • • • • • • Wzmocnienie potencjału gospodarczego regionu • • • • • informacyjnego Lepsze wykorzystanie dróg wodnych Rozwój transportu zbiorowego Rozwój komunikacji lotniczej Wsparcie ochrony przyrody Ochrona krajobrazu Ochrona zasobów leśnych i racjonalne ich wykorzystanie Wykorzystanie, racjonalizacja gospodarki zasobami kopalin oraz ograniczanie skutków ich eksploatacji Ograniczanie emisji substancji do atmosfery Uporządkowanie gospodarki odpadami Poprawa gospodarki wodno – ściekowej Ochrona zasobów wodnych i wzrost bezpieczeństwa powodziowego Poprawa przyrodniczych warunków dla rolnictwa Promocja postaw ekologicznych Zintegrowany system zarządzania środowiskiem przyrodniczym Poprawa stanu akustycznego województwa Wsparcie ośrodków lokalnych Rozwój obszarów wiejskich Aktywizacja obszarów o najniższym stopniu rozwoju i pogarszających się perspektywach rozwojowych Wsparcie terenów wymagających restrukturyzacji, odnowy i rewitalizacji Zwiększenie dostępności do podstawowych usług publicznych Wsparcie terenów o wyjątkowych walorach środowiska kulturowego Zwiększenie innowacyjności przedsiębiorstw Wzmocnienie roli nauki i badań dla innowacji i rozwoju gospodarczego Rozwój sieci i kooperacji w gospodarce regionu Rozbudowa instytucji otoczenia biznesu Tworzenie warunków rozwoju inteligentnych specjalizacji, w tym wspieranie sektorów kreatywnych w gospodarce Rozwój instrumentów finansowych dla gospodarki Doskonalenie kadr gospodarki Przygotowanie i racjonalne wykorzystanie terenów inwestycyjnych Tworzenie warunków dla ekspansji gospodarki województwa na rynki zewnętrzne Poprawa warunków dla rozwoju rolnictwa i Strona 66 1.2.1.; 1.2.2.; 1.3.1.; 1.3.2. 2.4.1.; 3.1.1.; 3.1.3.; 3.2.1. 2.4.2.; 2.4.3.; 2.5.2.; 3.1.2.; 3.3.1. STRATEGIA ROZWOJU MIASTA I GMINY WOLSZTYN Wzrost kompetencji mieszkańców i zatrudnienia • • • • • • • • • • • • Zwiększanie zasobów oraz wyrównywanie potencjałów społecznych województwa • • • • • • • • • Wzrost bezpieczeństwa i sprawności zarządzania regionem • • • • • przetwórstwa rolnego Rozwój gospodarki społecznej Rozwój „srebrnego” sektora gospodarki Rozwój biznesu i usług zdrowotnych Poprawa warunków, jakości i dostępności edukacji Wsparcie szkolnictwa wyższego Promocja przedsiębiorczości i zatrudnialności Rozwój oraz promocja postaw kreatywnych i innowacyjnych Wzmocnienie szkolnictwa zawodowego i technicznego oraz poprawa organizacji rynku pracy Rozwój kształcenia ustawicznego Wzmacnianie aktywności zawodowej Poprawa sytuacji i przeciwdziałanie zagrożeniom demograficznym Poprawa stanu zdrowia mieszkańców i opieki zdrowotnej Promocja zdrowego stylu życia Wzmacnianie włączenia społecznego Wzmocnienie systemu usług i pomocy społecznej Kształtowanie skłonności mieszkańców do zaspokajania potrzeb wyższego rzędu Budowa kapitału społecznego na rzecz społeczeństwa obywatelskiego Ochrona zasobów, standardu i jakości życia rodziny Ochrona i utrwalanie dziedzictwa kulturowego Poprawa warunków mieszkaniowych Tworzenie warunków dla zarządzania rozwojem regionu Budowa wizerunku województwa i jego promocja Sprawna, innowacyjna administracja samorządowa Budowa partnerstwa dla innowacji Budowa regionalnych systemów zabezpieczania i reagowania na zagrożenia Rozwój współpracy terytorialnej Strona 67 2016-2025 2.1.1.; 2.1.2. 2.2.1.; 2.2.2.; 2.3.1.; 2.4.4.; 2.4.5.; 2.5.2. 2.5.1. 2016-2025 STRATEGIA ROZWOJU MIASTA I GMINY WOLSZTYN 7.3 Określenie zbieżności Strategii Rozwoju Miasta i Gminy Wolsztyn na lata 2016-2025 z Wielkopolskim Regionalnym Programem Operacyjnym na lata 2014-2020. Z momentem przystąpienia Polski do Unii Europejskiej samorządy zyskały możliwość pozyskania środków finansowych na dofinansowanie różnych przedsięwzięć, w tym inwestycyjnych. Z punktu widzenia samorządów gminnych, najważniejszy jest Wielkopolski Regionalny Program Operacyjny na lata 2014-2020. Poniżej przedstawiono listę tych projektów strategicznych Wolsztyna, które potencjalnie kwalifikują się do uzyskania pomocy - przyporządkowanych do odpowiednich priorytetów w ramach WRPO. Nie oznacza to bezpośredniej możliwości ubiegania sie o wsparcie dofinansowania poszczególnych projektów, gdyż jest to zależne jest od warunków określonych w momencie ogłaszania poszczególnych konkursów. Tabela 3. Zgodność projektów strategicznych z priorytetami WRPO 2014-2020 Priorytety Działania Zgodność projektu strategicznego Miasta i Gminy Wolsztyn Innowacyjna i konkurencyjna gospodarka 1.1. Wsparcie infrastruktury B+R w sektorze nauki 1.2. Wzmocnienie potencjału innowacyjnego przedsiębiorstw 1.3. Wsparcie przedsięb. i infrastruktury na rzecz rozwoju gosp. 1.4. Internacjonalizacja gospodarki regionalnej 1.5. Wzmocnienie konkurencyjności przedsiębiorstw 3.1.1.; 3.1.2. Społeczeństwo informacyjne 2.1. Rozwój elektronicznych usług publicznych Środowisko Transport Włączenie społeczne Edukacja Infrastruktura dla kapitału ludzkiego 4.1. Zapobieganie, likwidacja skutków klęsk i awarii środowisk. 4.2. Gospodarka odpadami 4.3. Gospodarka wodno – ściekowa 4.4. Zachowanie, ochrona, promowanie i rozwój dziedzictwa naturalnego i kulturowego 4.5 Ochrona przyrody 5.1. Infrastruktura drogowa regionu 5.2. Transport kolejowy 7.1. Aktywna integracja 7.2. Usługi społeczne i zdrowotne 7.3. Ekonomia społeczna 8.1. Ograniczenie i zapobieganie przedwczesnemu kończeniu nauki szkolnej oraz wyrównanie dostępu do edukacji przedszkolnej i szkolnej 8.2. Uczenie się przez całe życie 8.3. Wzmocnienie oraz dostosowanie kształcenia i szkolenia zawodowego do potrzeb rynku pracy 9.1. Inwestycje w infrastrukturę zdrowotną i społeczną 9.2. Rewitalizacja obszarów problemowych 9.3. Inwestowanie w rozwój infrastruktury eduk. i szkoleniowej Strona 68 2.5.1. 1.2.1.; 1.2.2.; 1.3.1.; 1.3.2.; 3.1.3.; 3.3.1. 1.1.1.; 1.1.2.; 1.1.3.; 1.1.4. 2.3.1.; 2.4.1.; 2.4.2.; 2.4.3.; 2.5.2. 2.2.2. 2.1.1.; 2.1.2.; 2.2.1.; 2.4.4.; 2.4.5.; 3.2.1. STRATEGIA ROZWOJU MIASTA I GMINY WOLSZTYN 2016-2025 8. WDRAŻANIE STRATEGII ROZWOJU GMINY Opracowanie, a następnie zatwierdzenie przez Radę Miejską w Wolsztynie dokumentu Strategii, to dopiero pierwszy etap cyklu zarządzania strategicznego Gminą. Kolejne jego elementy to: • wdrażanie zapisów Strategii • monitorowanie wdrażania Strategii • ewaluacja (ocena) skutków realizacji działań • ewentualne korekty planu i jego aktualizacja. 8.1 Wdrażanie zapisów Strategii Wspólny wysiłek wielu osób, które przyczyniły się najpierw do opracowania szczegółowej diagnozy stanu Gminy, a następnie Strategii jej rozwoju na następne lata, pójdzie na marne, jeżeli zaproponowane w niniejszym dokumencie projekty nie będą realizowane. Niestety, często zdarza się, że strategia po uchwaleniu staje się martwym dokumentem, do którego nigdy więcej już się nie sięga. Strategia powinna być dokumentem żywym – powinna być po prostu podstawowym planem działania, wyznaczającym kluczowe kierunki przedsięwzięć samorządu lokalnego i wskazującym sposoby ich osiągania. Aby zaakceptowane przez Radę Miejską zapisy Strategii były realizowane, potrzebny jest organ, który będzie odpowiedzialny za rozdzielanie zadań, śledzenie postępów w ich wdrażaniu, okresową ocenę, nanoszenie korekt i uzupełnień oraz wprowadzanie do dokumentu nowych propozycji. W przypadku Gminy Wolsztyn organem tym będzie Burmistrz Wolsztyna, który będzie realizował powyższe zadania w dużej mierze poprzez wydziały UM w Wolsztynie i podległe gminie jednostki. 8.2 Monitoring realizacji Strategii Monitoring to proces regularnego zbierania i analizowania informacji, dotyczących wdrażania Strategii, prowadzony w trakcie jej realizacji. Ma on odpowiedzieć na pytanie, czy coś, co zostało zaplanowane, faktycznie zostało zrobione. Monitoring jest rodzajem alarmu, który informuje, gdy wdrażanie przebiega niezgodnie z planem. Dzięki niemu można: • podjąć działania zaradcze • skorygować plany • zminimalizować skutki nieprzewidzianych zdarzeń. Proces monitorowania powinien objąć następujące etapy: • zdobycie wiedzy na temat tego, co w danym momencie powinno zostać już osiągnięte • sprawdzenie, co faktycznie już zrobiono Strona 69 2016-2025 • • • STRATEGIA ROZWOJU MIASTA I GMINY WOLSZTYN porównanie obydwu informacji i przygotowanie wniosków, czy możliwa jest terminowa realizacja planów w zależności od osiągniętych wyników – przygotowanie propozycji korekt dokonanie zmian w planach. Planując system monitoringu należy pamiętać, że plany to tylko prognozy i nie gwarantują one pełnego wykonania. Trzeba zdawać sobie sprawę, że mogą się zdarzyć odchylenia i określić, jaka skala tych odchyleń będzie dla nas akceptowalna. Po to, aby dokument Strategii pełnił faktyczną rolę podstawowego narzędzia zarządzania Gminą, powinien on być zaopatrzony w mierniki, za pomocą których będzie można śledzić, czy realizowane zadania faktycznie przyczyniają się do osiągnięcia pożądanego stanu rozwoju. Dla Miasta i Gminy Wolsztyn sugerowane jest sporządzenie indywidualnego zestawu mierników, będących odzwierciedleniem zmian poziomu życia na jej terenie. Są to przykładowo: 1) Liczba mieszkańców Gminy 2) Udział osób w wieku przedprodukcyjnym w strukturze demograficznej 3) Poziom dochodów własnych Gminy na 1 mieszkańca 4) Udział % wydatków majątkowych w łącznych wydatkach Gminy 5) Długość utwardzonych dróg gminnych, długość ścieżek rowerowych 6) Odsetek środowisk, korzystających z pomocy społecznej 7) Liczba przestępstw, liczba wykroczeń 8) Powierzchnia Gminy, objęta miejscowymi planami zagospodarowania przestrzennego 9) Liczba podmiotów gospodarczych (REGON) 10) Liczba bezrobotnych mieszkańców 11) Odsetek dzieci korzystających z edukacji przedszkolnej 12) Liczba turystów odwiedzających Gminę itp. Oceniając w kolejnych latach skutki realizacji Strategii, należy porównywać w czasie oraz interpretować odpowiednie wskaźniki, co da odpowiedź na skuteczność podejmowanych działań na rzecz lokalnej społeczności w różnych aspektach życia. 8.3 Ocena skutków realizacji Strategii (ewaluacja) Ocena (ewaluacja) to spojrzenie na realizację Strategii z punktu widzenia osiągnięcia rezultatów, wpływów i potrzeb, które miały być osiągnięte. Ma ona odpowiedzieć na pytanie, czy coś zostało zrobione dobrze. Ocena powinna być prowadzona przez cały okres wdrażania Strategii. Konsekwencjami negatywnej oceny w trakcie realizacji Strategii może być: • zmiana celów • zmiana sposobów realizacji. Strona 70 STRATEGIA ROZWOJU MIASTA I GMINY WOLSZTYN 2016-2025 Z kolei ocena końcowa nie wpływa na Strategię w trakcie jej realizacji, ale może skutkować nowymi projektami w nowej Strategii. Służy ona zbieraniu doświadczeń i wyciąganiu wniosków na przyszłość. W trakcie dokonywania oceny należy odpowiedzieć na poniższe pytania: 1. Czy poszczególne zadania zostały wdrożone na czas, w ramach założonego budżetu i czy zostały osiągnięte zaplanowane efekty? Jeżeli nie, to: • Dlaczego tak się stało? • Co możemy zrobić w przyszłości, aby uniknąć błędów? 2. Czy osiągnęliśmy zaplanowane rezultaty (efekty)? Czy beneficjenci są zadowoleni? Jeżeli nie, to: • Dlaczego tak się stało? • Co możemy zrobić, aby zapewnić lepszą realizację w przyszłości? • Co możemy zrobić, aby zwiększyć skuteczność naszych działań? Jeżeli tak, to czy mogliśmy to zrobić bardziej efektywnie (niższy koszt przy takim samym efekcie)? 3. Czy realizacja Strategii przyczyniła się do osiągnięcia naszych celów strategicznych? Czy osiągnięte rezultaty i ich wpływ na cele strategiczne mają długoterminowy charakter? Jeżeli nie, to: • Dlaczego tak się stało? • Co możemy zrobić, aby osiągnąć bardziej długoterminowy charakter wyników i lepszą ocenę ich wpływu? • Co możemy zrobić, aby zwiększyć długoterminowy charakter osiągniętych rezultatów? 8.4 Ewentualne korekty planu i jego aktualizacja Zapisane w Strategii zadania nie powinny być zatwierdzone raz na zawsze – co jakiś czas powinny być one przeglądane i korygowane bądź uzupełniane stosownie do zmieniających się uwarunkowań wewnętrznych i zewnętrznych. Równocześnie do dokumentu Strategii powinny być wprowadzane nowe projekty, wynikające z pojawiających się możliwości, bądź zgłaszanych potrzeb. Przesłankami aktualizacji dokumentu Strategii mogą być: 1. Czas – obowiązująca Strategia została opracowana co najmniej kilka lat temu i od tej pory nie była aktualizowana. 2. Nastąpiły istotne zmiany wewnątrz Gminy, a szczególnie w jej otoczeniu, które należy uwzględnić w dokumencie Strategii, np. nowa perspektywa budżetu unijnego, kryzys gospodarczy, współpraca w ramach obszaru funkcjonalnego, itp. Niniejszy dokument planistyczny powinien mieć charakter kroczący. Co najmniej co 2-3 lata powinien być dokonany jego gruntowny przegląd i aktualizacja wraz z przesunięciem okresu programowania. Ewentualne korekty bądź uzupełnienia powinny być dokonywane Strona 71 2016-2025 STRATEGIA ROZWOJU MIASTA I GMINY WOLSZTYN stosownie do zmieniających się uwarunkowań wewnętrznych i zewnętrznych. Do dokumentu Strategii powinny być wprowadzane nowe projekty, wynikające z pojawiających się możliwości (na przykład pozyskanie dodatkowych środków), bądź identyfikowanych potrzeb. 8.5 Informowanie społeczeństwa Naczelnym celem przygotowania, a następnie wdrażania Strategii jest, zapisane w wizji i misji, zapewnienie mieszkańcom Gminy Wolsztyn jak najbardziej dogodnych warunków do pracy, nauki i wypoczynku. Realizacja Strategii ma służyć lokalnej społeczności i wobec tego powinna ona zostać powiadomiona o jej kluczowych zapisach, bowiem uchwalony przez Radę Miejską, dokument jest nie tylko „przewodnikiem” dla działań samorządu, ale pełni również funkcję informacyjną dla mieszkańców – powinni oni dowiedzieć się z niej, jakie działania będą w perspektywie kolejnych kilku lat podejmowane przez Urząd Miejski i podległe jednostki. W ramach działań informacyjnych proponuje się publikację pełnej wersji Raportu i Strategii w Biuletynie Informacji Publicznej. Strona 72 STRATEGIA ROZWOJU MIASTA I GMINY WOLSZTYN 2016-2025 ZAŁĄCZNIK 1. FORMULARZ ANKIETY Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Wolsztyn Szanowni Państwo, Gmina Wolsztyn przystąpiła do prac nad sporządzeniem najważniejszego dokumentu planistycznego - Strategii Rozwoju Miasta i Gminy Wolsztyn. Równolegle trwają prace nad innym ważnym dokumentem - Strategią Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Wolsztyn. Jedną z form udziału społeczności lokalnej w tworzeniu w/w opracowań jest niniejsze badanie ankietowe. Dzięki niemu pragniemy poznać Państwa opinie na temat warunków życia na terenie Gminy oraz proponowanych kierunków dalszego rozwoju naszej małej ojczyzny. Z tego powodu prosimy Państwa o poświęcenie kilku minut na wypełnienie niniejszego formularza. Ankieta jest anonimowa! Dziękujemy bardzo za udzielone odpowiedzi. I. Jaka jest Pani/Pana ocena warunków życia w Gminie Wolsztyn? Proszę zaznaczyć odpowiednią kratkę według skali: 5 - bardzo dobra, 4 - dobra, 3 - przeciętna, 2 - zła, 1 - bardzo zła. Pytanie/Ocena Stan infrastruktury drogowej Stan infrastruktury okołodrogowej (chodniki, oświetlenie, ścieżki rowerowe) Stan infrastruktury wodnej (dostępność wodociągów, jakość wody) Stan infrastruktury kanalizacji sanitarnej Stan infrastruktury teleinformatycznej (Internet, telefony, zasięg sieci komórkowych) Stan środowiska przyrodniczego Dostępność do kultury i rozrywki Dostępność do infrastruktury sportu i rekreacji Dostępność i standard wychowania dzieci - przedszkola Jakość nauczania dzieci i młodzieży na terenie Gminy (szkoły podstawowe, gimnazja) Dostępność sklepów i usług dla ludności na terenie Gminy Dostępność usług medycznych na terenie Gminy Bezpieczeństwo publiczne w Gminie Możliwość podjęcia pracy w Gminie Powiązania komunikacyjne wewnątrz Gminy (transport zbiorowy) Powiązania komunikacyjne Gminy z innymi gminami, Poznaniem (transport zbiorowy) Estetyka Gminy, tereny zielone Wizerunek Gminy w mediach (prasie, radiu, telewizji) Obsługa administracyjna mieszkańców w Urzędzie Miejskim Życzliwość mieszkańców i stosunki dobrosąsiedzkie Strona 73 5 4 3 2 1 Nie mam zdania 2016-2025 STRATEGIA ROZWOJU MIASTA I GMINY WOLSZTYN II. Proszę wymienić 2 najważniejsze pozytywne elementy życia w Gminie Wolsztyn: 1. 2. III. Proszę wymienić 2 najważniejsze problemy (negatywne aspekty) życia w Gminie Wolsztyn: 1. 2. IV. Proszę wskazać skalę ważności poszczególnych działań w Gminie zaznaczając odpowiednią kratkę według skali: 5 - bardzo ważne, 4 - ważne, 3 - przeciętnie ważne, 2 - mało ważne, 1 - zbędne Działanie/Ocena Remonty i budowa dróg Budowa infrastruktury okołodrogowej (chodniki, ścieżki rowerowe, oświetlenie) Rozbudowa i modernizacja sieci wodociągowej Rozbudowa i modernizacja sieci kanalizacyjnej Wydzielanie i uzbrajanie gruntów dla inwestorów Wspieranie lokalnych przedsiębiorców i poszukiwanie inwestorów Poprawa dostępności i standardu wychowania dzieci - przedszkola Poprawa standardu i jakości nauczania dzieci i młodzieży na terenie Gminy (szkoły podstawowe, gimnazja) Zwiększenie nakładów na turystykę (rozwój infrastruktury turyst., promocja) Budowa boisk, sal sportowych i placów zabaw Promocja i wsparcie korzystania z odnawialnych źródeł energii (np. solary) Rozwój oferty handlowej Zwiększanie estetyki Gminy (np. zakładanie nowych terenów zielonych) Intensyfikacja współpracy z gminami partnerskimi Szersze wspieranie działań kulturalnych, artystycznych i promocja Gminy Zwiększenie pomocy socjalnej dla najuboższych Inne działania ważne dla Gminy (proszę wpisać): 1. 2. 5 4 3 2 1 V. Proszę wskazać 3 najważniejsze działania inwestycyjne (budowlane, remontowe) na terenie całej GMINY WOLSZTYN, na które powinny w pierwszej kolejności zostać wydatkowane środki z budżetu Gminy: 1. 2. 3. Strona 74 STRATEGIA ROZWOJU MIASTA I GMINY WOLSZTYN 2016-2025 VI. Proszę wskazać 3 najważniejsze działania nieinwestycyjne (czyli zadania społeczne, wydarzenia rekreacyjne, kulturalne, itp.) na terenie Gminy Wolsztyn, na które powinny w pierwszej kolejności zostać wydatkowane środki z budżetu Gminy: 1. 2. 3. VII. Proszę wskazać 3 najważniejsze SPRAWY DO ZAŁATWIENIA NA TERENIE MIEJSCOWOŚCI (lub dzielnicy w przypadku miasta Wolsztyna), W KTÓREJ PAN/PANI MIESZKA: 1. 2. 3. INNE UWAGI/OPINIE .................................................................................................................................................................................. ................................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................................... Proszę uzupełnić poniższą tabelkę (znak X w odpowiedniej kratce): Wiek 18-29 lat 30-39 lat Status zawodowy Miejsce i okres zamieszkania 50-59 lat Mężczyzna Płeć Wykształcenie 40-49 lat Wyższe Policealne Pracownik etatowy Przedsiębiorca Kobieta Średnie Rolnik pow. 60 lat Uczeń Student Miejscowość zamieszkania Strona 75 Zawodowe Emeryt Rencista Podstawowe/Gimnazjalne Niepracujący Inny Okres zamieszkania w Gminie (w latach:) do 5 6-10 11-20 pow. 20