zobacz pytania konkursowe

Konkursu wiedzy o zdrowym stylu życia „Trzymaj Formę!”
rok szkolny 2013/2014
Kod ucznia
Informacje dla ucznia
1. Na stronie tytułowej arkusza w wyznaczonym miejscu wpisz swój kod ustalony przez komisję.
2. Czytaj uważnie wszystkie teksty i zadania.
3. Rozwiązania zapisuj długopisem lub piórem. Nie używaj korektora.
4. Staraj się nie popełniać błędów przy zaznaczaniu odpowiedzi, ale jeśli się pomylisz, błędne zaznaczenie
otocz kółkiem i zaznacz inną odpowiedź znakiem „X”.
5. Rozwiązania zadań zapisz czytelnie w wyznaczonych miejscach. Pomyłki przekreślaj.
6. Liczba punktów możliwych do uzyskania: 39
7. Czas pracy: 45 minut
1. Wskaż poprawne dokończenie zdania.
(1p)
Dieta zrównoważona
A. wymaga ważenia pokarmów, by określić dzienną normę spożycia
B. zawiera wszystkie substancje niezbędne do właściwego funkcjonowania organizmu
C. zawiera taką samą ilość białka roślinnego jak zwierzęcego
D. wymaga spożywania przede wszystkim białka zwierzęcego
2.
Z przedstawionych poniżej zestawów wybierz te pokarmy, które są głównym źródłem białka, skrobi
i tłuszczu roślinnego.
(2,5p)
Podkreśl nazwy tych pokarmów.
Składnik
Źródło składnika
białko
ryby · ser biały · makaron · ziemniaki · fasola · jaja
skrobia
pieczywo · banany · groch · winogrona · kasza · orzechy
tłuszcz roślinny
ryby · orzechy · masło · olej sojowy · ser żółty · margaryna
3. Uzupełnij zdanie wpisując w luki odpowiednie wartości spośród podanych: 10%, 60%, 30%.
Dzienne
zapotrzebowanie
energetyczne
człowieka
zaspokajają:
białka
______%,
(1,5p)
tłuszcze
______%
i węglowodany _____ %.
4. Oceń prawdziwość każdego zdania.
(2,5p)
Wpisz P jeśli zdanie jest prawdziwe, lub F, jeśli jest fałszywe.
A. Białka pełnią funkcję budulcową i zapasową. - ….
B. Produkty białkowe powinny być spożywane w dwóch porcjach w ciągu dnia. - ….
C. Pokarmy pełnowartościowe, zawierające wszystkie aminokwasy egzogenne, są pochodzenia zwierzęcego - …
D. Nasiona roślin strączkowych i jaja mogą być zamiennikami produktów mięsnych. - ….
E. Organizm człowieka jest zdolny wytworzyć wszystkie aminokwasy niezbędne do właściwego funkcjonowania. ….
5. Podaj 3 zalety spożywania błonnika
(3p)
-______________________________________________________________________________________
-______________________________________________________________________________________
-______________________________________________________________________________________
6. Glukoza jest odkładana w organizmie człowieka w mięśniach i wątrobie w postaci:
A. skrobi
B. glicerolu
(1p)
C. celulozy
D. glikogenu
7. Spośród podanych pierwiastków podkreśl makroelementy.
żelazo · wapń · magnez · jod · potas · fluor · fosfor ·
(2p)
miedź
8. Uzupełnij.
(2,5p)
Tłuszcze są niezbędne dla przyswajania niektórych witamin, tzw. witamin rozpuszczalnych w tłuszczach: _________
a także do budowy błon komórkowych. Tłuszcze zbudowane są z ____________ i kwasów tłuszczowych, które
dzielimy na: _____________ i _______________. Szczególne znaczenie mają kwasy tłuszczowe _____________
które występują przede wszystkim w olejach roślinnych oraz rybach. Powinny stanowić przynajmniej 2/3 wszystkich
spożywanych tłuszczów.
9. U dwóch chłopców stwierdzono awitaminozę i niedobór jednego z mikroelementów.
(3p)
U chłopca A stwierdzono niedobór pewnej witaminy, co objawiało się krwawieniem z dziąseł i pękaniem naczyń
krwionośnych, natomiast u chłopca B niedobór jednego z mikroelementów, co wywołało próchnicę.
• Niedobór, jakich czynników wywołał te dolegliwości u chłopców? Uzupełnij zdania.
Chłopiec A cierpi na niedobór…………………………………..
Chłopiec B cierpi na niedobór…………………………………..
• Z poniższej listy wpisz do tabeli produkty, które powinny wzbogacić dietę chłopców.
pietruszka, pomarańcze, nasiona fasoli, , porzeczka, ryby morskie, herbata
Chłopiec A
Chłopiec B
10. Witaminy są związkami chemicznymi niezbędnymi do prawidłowego przebiegu różnych procesów życiowych.
Rozstrzygnij, które zdania są prawdziwe, a które fałszywe. Obok każdego zdania wpisz odpowiednio P (prawda) lub
F (fałsz).
(2p)
A. Witamina D znajduje się w tranie, maśle i jajkach, jej niedobór powoduje krzywicę. - ….
B. Witamina B6 znajduje się w ziarnach zbóż, wpływa na zdrowie skóry i włosów. - ….
C. Witamina PP występuje w orzechach, wpływa na sposób widzenia.- …
D. Witamina K występuje w zielonych warzywach liściastych, decyduje o procesach krzepnięcia krwi. - ….
11. Na podstawie poniższego tekstu napisz o jakim związku chemicznym jest mowa.
(1p)
Jej obecność jest niezbędna dla jego prawidłowego funkcjonowania ze względu na kluczową rolę w regulowaniu
temperatury ciała, transporcie składników odżywczych oraz udział we wszystkich reakcjach biochemicznych w
organizmie.
Odp. _____________________________________
12. Napisz czym są probiotyki i podaj przykład dwóch produktów spożywczych zawierających probiotyki.
(2p)
_______________________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________________
13. Nadmiar sodu może doprowadzić do:
A. miażdżycy
(1p)
B. nadciśnienia tętniczego
C. anemii
D. wrzodów żołądka
14. Co oznacz skrót GDA
(1p)
GDA - ___________________________________________________________________
15. Konserwanty to:
(1p)
A. substancje umożliwiające utworzenie jednolitej mieszaniny
B. substancje przedłużające trwałość środków spożywczych poprzez zabezpieczenie ich przed rozkładem
spowodowanym przez drobnoustoje
C. substancje przedłużające trwałość środków spożywczych poprzez zabezpieczenie ich przed rozkładem
spowodowanym przez utlenianie
D. substancje umożliwiające utrzymanie odpowiednich fizycznych lub chemicznych właściwości środka spożywczego
16. Oblicz BMI (wskaźnik masy ciała) ucznia, którego masę i wzrost przedstawiono w tabeli.
< 15,0 – wygłodzenie
(2,5p)
25,0 – 29,9 – nadwaga
15,0 – 17,4 – wychudzenie
30,0 – 34,9 – I stopień otyłości
17,5 – 18,4 – niedowaga
35,0 – 39,9 – II stopień otyłości
18,5 – 24,9 – waga prawidłowa
> 40,0 – III stopień otyłości (otyłość skrajna)
Zapisz w tabeli wartość obliczonego BMI oraz określenie odpowiadające tej wartości.
BMI =
Masa ciała (kg)
Wzrost (cm)
100
170
Uczeń
Wartość BMI
Określenie
a) Wskaż wszystkie poprawne odpowiedzi.
Które konsekwencje zdrowotne mogą wynikać z wartości obliczonego BMI ?
A. Miażdżyca
B. Reumatyzm
C. Płaskostopie
D. Skrzywienie kręgosłupa
E. Obniżenie krzepliwości krwi.
17. Gruczoły ślinowe wydzielają ślinę, która uczestniczy w procesach trawienia węglowodanów, ponieważ zawiera
enzym o nazwie
A. amylaza
(1p)
B. podpuszczka
C. lipaza
D. pepsyna
18. Połącz w pary narządy z procesami, które w nich zachodzą.
(3p)
Przy każdym numerze nazwy narządu wpisz literę przyporządkowaną odpowiedniemu procesowi.
I. przełyk
A. wchłanianie strawionego pokarmu do krwi i limfy
II. żołądek
B. trawienie białek, tłuszczów i cukrów
III. jama ustna
C. mechaniczne rozdrabnianie pokarmu
IV. jelito grube
D. formowanie mas kałowych
V. jelito cienkie
E. przesuwanie pokarmu
VI. dwunastnica
F. trawienie białek
I - ____
II - ____
III - ____
IV - ____
V - ____
VI - ____
19. Oceń prawdziwość każdego zdania.
(2p)
Wpisz P jeśli zdanie jest prawdziwe, lub F, jeśli jest fałszywe.
A. W wątrobie trawione są tłuszcze - ….
B. W żołądku znajduje się kwas solny - ….
C. Sok trzustkowy zawiera enzymy trawiące białka, cukry i tłuszcze - ….
D. W jelicie grubym następuje wchłanianie wody, soli mineralnych i niektórych witamin - ….
20. Zaznacz 3 punkty, w których podane są prawdziwe informacje dotyczące trzustki.
(1,5p)
A. wytwarza żółć
B. produkuje hormon – insulinę
C. wytwarza soki zawierające enzymy trawienne
D. magazynuje i przetwarza cukry
E. odtruwa krew
F. utrzymuje stałe stężenie glukozy we krwi
21. Dieta to określony sposób odżywiania się dostosowany do potrzeb organizmu.
(1p)
Wybór diety zależy od:
A. warunków atmosferycznych, stanu zdrowia, wieku.
B. wieku, pory roku, aktywności fizycznej.
C. płci, pory dnia, rodzaju wykonywanej pracy.
D. godziny przyjmowania posiłków, płci, samopoczucia.
22. Uzupełnij.
Przeciętna
zdrowa
(1p)
kobieta
powinna
dostarczać
swojemu
organizmowi
ok.
______
kalorii
dziennie
a mężczyzna ok. _______ . Jeśli ktoś chce schudnąć powinien spożywać o ______ kalorii mniej niż wskazuje
normalna dzienna dawka.