Wydruk ze strony wrzesnia.powiat.pl

Pyzdry - Białobrzeg
Trasa Pyzdry-Białobrzeg liczy około 8 km i przebiega przez bardzo zróżnicowane ekosystemy.
Ścieżka biegnie równolegle do czerwonego szlaku turystycznego. Punkt początkowy ścieżki znajduje
się na placu parkingowym za mostem, kilkaset metrów po wyjeździe z Pyzdr.
Przystanek 1 - Wał przeciwpowodziowy
Zmiany warunków hydrologicznych, w tym zmniejszenie strefy zalewów przez budowę wałów
przeciwpowodziowych, są głównym zagrożeniem przyrody doliny Warty. Ograniczają one możliwości
utrzymania się specyficznych terenów podmokłych na pozawalu, zwężając strefę zalewów do kilkuset
metrów od koryta rzeki.
Dalej położone tereny ulegają postępującemu przesuszaniu i odcięte są od użyźniających namułów
niesionych przez wody powodziowe. Przesuszanie umożliwia ponadto zamianę cennych terenów
bagiennych w pola uprawne, zwiększa także presję ze strony turystyki, łowiectwa i wędkarstwa.
Budowa wałów przeciwpowodziowych w Nadwarciańskim Parku Krajobrazowym spowodowała
znaczące zagrożenia przyrody, ale także pogorszyła stan rolnictwa - przesuszenie to niższe plony i
gorszej jakości siano. Po drodze do drugiego przystanku, w borze sosnowym po lewej stronie
napotykamy pozostałości zabytkowego, żydowskiego cmentarza.
Przystanek 2 - Łąki i pastwiska
Łąki i pastwiska są półnaturalnymi, bezdrzewnymi zbiorowiskami roślinnymi. W naszej strefie
klimatycznej przeważająca ich część powstała na skutek ingerencji człowieka polegającej na
wykarczowaniu lasów, a następnie pozyskiwaniu siana (łąki), oraz wypasaniu zwierząt (pastwiska).
Na skutek innego sposobu użytkowania łąki i pastwiska różnią się strukturą roślinności. łąki
budowane są przez wysokie trawy, turzyce i rośliny dwuliścienne, natomiast pastwiska przez rośliny
przystosowane do wydeptywania i zgryzania przez zwierzęta.
Są to rośliny rosnące nisko przy powierzchni ziemi, często wytwarzające rozłogi, jak np. pięciornik
rozłogowy i koniczyna biała. Największe obszary pastwiskowe na terenie Nadwarciańskiego Parku
Krajobrazowego zajmują tzw. "gęsie pastwiska", gdzie przeważający udział ma pięciornik gęsi. Na
trasie ścieżki najczęściej występującymi łąkami są łąki wyczyńcowe i łąki śmiałkowe. Ponadto w
dolinie występuje szereg innych typów łąk: rajgrasowe, kaczeńcowe, ziołoroślowe, czy zagrożone
wyginięciem w skali Europy łąki trzęślicowe.
Roślinami, które można spotkać we wszystkich typach łąk, są np. rzeżucha łąkowa, jaskier ostry i
firletka poszarpana. Łąki i pastwiska są środowiskiem życia wielu gatunków zwierząt, w tym duży
udział mają ptaki budujące gniazda bezpośrednio na ziemi. Należą do nich: czajka, rycyk,
krwawodziób, świergotek łąkowy, pliszka żółta. Wiosną zobaczył można tokujące bataliony.
Przystanek 3 - Pola uprawne
Pola są to obszary rolniczo przekształcone przez człowieka, na których uprawia się rośliny okopowe
(ziemniak, burak) lub rośliny zbożowe (pszenica, żyto, jęczmień, owies). Z takim typem środowisk
związana jest określona grupa zbiorowisk roślinnych, które nazywane są zbiorowiskami segetalnymi.
Budujące je gatunki bardzo dobrze znoszą zabiegi rolnicze, a wręcz wykorzystują je do
rozprzestrzeniania swoich diaspor. Produkują ogromne ilości nasion o wielkiej żywotności. Należą do
nich: mak polny, wyka czteronasienna, wyka kosmata, chwastnica jednostronna, miotła zbożowa,
chaber bławatek i kąkol polny. Rośliny segetalne często bywają zawleczone z innych regionów
geograficznych. Także takie zmienione przez człowieka środowiska są miejscem życia zwierząt, np.:
myszy polnej, skowronka polnego, czy potrzeszcza.
Przystanek 4 - Bór sosnowy
Bór jest to formacja leśna roślinna budowana głównie przez gatunki drzew iglastych, występująca na
kwaśnych, ubogich glebach bielicowych. Na terenie Parku występują jedynie bory sosnowe, które
generalnie charakteryzuje dominacja sosny pospolitej. W zależności od wilgotności i zasobności
siedliska wyróżnia się kilka typów borów sosnowych.
Najczęstszym jest subatlantycki bór świeży z mszysto-krzewinkowym runem, urozmaiconym sinymi
kępami mchu o nazwie bielistka sina. Na ciepłych, południowych stokach pagórków wydmowych
rośnie bór goryszowy. Skrajnie jałowe i suche, przyszczytowe partie wydm porasta bór suchy
(chrobotkowy).
Gatunki roślin najczęściej spotykane w tych borach to: borówka brusznica, borówka czernica, wrzos
zwyczajny, kostrzewa owcza. Pospolicie występujące gatunki ptaków to: zięba, śpiewak i sosnówka.
Przystanek 5 - Starorzecze
Starorzecza są to zbiorniki wodne powstałe z odciętych meandrów rzeki. Są one stale lub okresowo
zasilane wodą z rzeki, albo też tracą z nią połączenie i ulegają zamulaniu. Roślinność tych
naturalnych zbiorników wodnych wykazuje charakterystyczny, pasowy układ, który uzależniony jest
od głębokości wody. W miejscach najgłębszych dno i toń wodną zasiedlają elodeidy, czyli rośliny
zakorzenione, całkowicie zanurzone w wodzie m.in.: rdestnica grzebieniasta, rogatek sztywny i
moczarka kanadyjska.
Następny pas, tam gdzie jest nieco płycej, to nimfeidy - rośliny wodne zakorzenione o liściach
pływających na powierzchni wody: grzybienie białe, grążel żółty i żabięciek pływający. Obok nich
występuje pleuston. Są to drobne rośliny unoszące się po powierzchni: rzęsa drobna, rzęsa garbata,
wolffia bezkorzeniwa. W miejscach jeszcze bardziej wypłyconych występuje kolejny pas roślinności szuwary właściwe. W ich skład wchodzą wielkie helofity (rośliny bagienne), jak np.: pałka
szerokolistna, trzcina pospolita, skrzyp bagienny oraz tatarak zwyczajny.
Ostatni pas roślinności związany ze środowiskiem wodnym, występujący na obszarach, gdzie woda
często wysycha, tworzą szuwary turzycowe złożone z wysokich turzyc np.: turzycy błotnej.
Starorzecza są środowiskiem życia bardzo wielu zwierząt. Napotkać tu można ślimaki, ważki, a także
chruściki. Licznie występują ptaki: perkoz dwuczuby, bąk, łabędź niemy, rybitwa czarna itp. Pod
wodą pospolicie występują rozwielitki, oczliki i wodopójki. Wśród ryb na uwagę zasługują piskorz,
różanka i koza.
Przystanek 6 - Rzeka Warta
Warta jest rzeką średniej wielkości, o długości 808,2 km. Jej źródła znajdują się na Wyżynie
Krakowsko-Częstochowskiej, a uchodzi do Odry w okolicach Kostrzyna. W obrębie Parku płynie Doliną
Konińską, która jest częścią Pradoliny Warszawsko-Berlińskiej. Z brzegami rzeki związane są jedne z
najrzadszych europejskich lasów - łęgi wierzbowe, których drzewostan tworzą głównie wierzba biała i
wierzba krucha.
Dzisiaj, na skutek działalności rolniczej i źle prowadzonej regulacji rzek, zachowały się już tylko w
małych fragmentach. Często zastępują je zarośla wiklin nadrzecznych z dominującymi wierzbą
trójpręcikową i wiciową. Szczególnego uroku dodają im tzw. zbiorowiska welonowe, budowane przez
pnącza kielisznika zaroślowego, chmiel zwyczajny i kanianka wielką. Nad brzegiem Warty zobaczyć
można wiele gatunków ptaków: krzyżówkę, krakwę, bączka, kormorana, wilgę. Tu napotkać można
żeremia i nory bobrów.
Punkt końcowy ścieżki - Schronisko PTTK "Chatka Ornitologa"
Ścieżka kończy się w małej wsi Białobrzeg. Zobaczyć tu możemy tradycyjne, zanikające już żurawie
do czerpania wody. Na obrzeżach wydm odnajdziemy murawy szczotlichowe, a przy zagrodach
roślinność ruderalną. Są tu także 3 gniazda bociana białego założone na słupach energetycznych, w
tym dwa umieszczone na specjalnych platformach, które zabezpieczają ptaki przed porażeniem
prądem.
Opracowano na podstawie strony internetowej Regionalnego Centrum Informacji Turystycznej w
Koninie - szlaki edukacyjne otrzymano z Nadleśnictwa Konin i Zespołu Parków Krajobrazowych.