Kompleksowa ochrona mokradeł i mała retencja wody w Borach

Ochrona wysokich
torfowisk bałtyckich
na Pomorzu
ZY RO
UB
D
KÓ W
KL
R
NI
P
Partnerzy:
Zachodnipomorski Urząd Wojewódzki
Pomorski Urząd Wojewódzki
N-ctwo Szczecinek
N-ctwo Kliniska
Kompleksowa ochrona mokradeł
i mała retencja wody w
Borach Krajeńskich etap I i II
YRO
KL
Partnerzy - Nadleśnictwa:
Zdrojowa Góra
Złotów
Jastrowie
Płytnica
Okonek
Lipka
Współfinansujący:
EkoFundusz
Czas trwania projektu:
etap I 2003-2007r.
etap II 2007-2010r.
D
KÓW
UB
RZ
NI
Koordynator:
Klub Przyrodników
P
Najważniejsze zadania wykonane
w ramach projektu
Inwentaryzacja i waloryzacja przyrodnicza mokradeł 6 nadleśnictw
Wyniki
1.
2.
3.
4.
5.
6.
Łącznie ok. 380 obiektów (o pow. od kilku arów do kilkudziesięciu
ha),
Odkrycie obszarów oraz dotąd nieznanych stanowisk gatunków
roślin i zwierząt,
Potwierdzenie wysokich walorów obszarów wcześniej znanych,
Identyfikacja wielu zagrożeń mokradeł (przesuszenie,
eutrofizacja, zarastanie itp.),
Sformułowanie głównych zadań dla ratowania mokradeł w
obrębie każdego badanego obszaru,
Określenie wiodących funkcji poszczególnych obiektów w
zależności od zidentyfikowanych walorów przyrodniczych (np.
obszary wymagające działań z zakresu czynnej ochrony,
wymagające ochrony konserwatorskiej, nadające się do
renaturyzacji, nadające się do realizacji małej retencji itp.)
Etap I - budowa 256 zastawek (1270 mb)
Etap I - budowa 27 progów i ostróg kamiennych (117mb/190m3)
Etap I - budowa nowych i pogłębienie istniejących zbiorników wodnych (42 obiekty o
łącznej pow. ok. 25 ha)
Etap II – odbudowa i budowa 2 zbiorników o pow. 3 ha
Etap I - budowa 14 przepustów
Etap I - wykonanie 2 ścieżek edukacyjnych
Etap II – kolejne 2 ścieżki edukacyjne wraz z platformą widokową
Zakup automatycznych rejestratorów
poziomu wód gruntowych w
torfowiskach – łącznie w obydwu
etapach - 30 szt.
Torfowisko "Wierzchołek" ("żywe" t. mechowiskowe)
Temperatura i poziom wody w piezometrze na głębokości 80 cm
w okresie od stycznia do września 2007 r.
10
15
10
0
5
-5
-10
07.02.07
07.04.08
07.06.07
07.08.06
0
Temperatura [oC]
Poziom wody [cm]
5
I etap
• wykaszanie łąk na ok. 58 ha
• usuwanie nalotów drzew na ok. 16 ha
II etap
• wykaszanie łąk i torfowisk - 92 ha
• Usuwanie nalotów drzew – ok. 23 ha
Etap I - sporządzenie dokumentacji przyrodniczych
dla 7 projektowanych rezerwatów o łącznej pow.
ok. 900 ha
Etap II – 2 palny ochrony rezerwatów (Dolina
Rurzycy i Dolina Dobrzynki)
- dokumentacja do powiększenia rezerwatu
Kozie Brody w n-ctwie Jastrowie
Inne działania w ramach II etapu
• likwidacja systemu drenarskiego gruntów
porolnych w n-ctwie Jastrowie
• remont jazu i budowa przepławki na rzece
Płytnicy
• podniesienie korony drogi będącej
jednocześnie groblą w n-ctwie Lipka
• Usuwanie warstwy murszu na
zdegradowanych torfowiskach w n-ctwie
Jastrowie na pow. ok. 0,7 ha
Dolina Rurzycy
Dolina Dobrzynki
Jezioro Wierzchołek
„Kozie Bagno”
Jezioro „Smólsk Mały”
Kuźnik Bagienny
Kuźnik Olsowy
Programy ochrony: torfowisk
alkalicznych (7230) oraz związanych z
nimi zagrożonych gatunków - skalnicy
torfowiskowej, lipiennika Loesela,
miodokwiatu krzyżowego i gwiazdnicy
grubolistnej
Główny cel projektu:
Zachowanie istniejących zasobów torfowisk alkalicznych jako siedliska
skalnicy torfowiskowej, lipiennika Loesela, miodokwiatu krzyżowego i
gwiazdnicy grubolistnej w Polsce
Cele:
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
Pełna inwentaryzacja zasobów siedliska i zasobów populacji skalnicy torfowiskowej, lipiennika,
miodokwiatu i gwiazdnicy grubolistnej w Polsce
Budowa szerszego zaplecza specjalistów oraz osób posiadających umiejętność identyfikacji
siedliska, oceny zagrożeń i wskazania właściwych metod ochrony a także sprzyjających form
zagospodarowania
Sformułowanie krótko i długoterminowych zadań ochronnych dla całkowitych zasobów
torfowisk alkalicznych, skalnicy torfowiskowej, lipiennika Loesela, miodokwiatu krzyżowego i
gwiazdnicy grubolistnej w kraju
Opracowanie i wdrożenie projektów ochrony oraz wskazanie indywidualnych form
zagospodarowania służących ochronie zasobów torfowisk alkalicznych wraz z skalnicą
torfowiskową, lipiennikiem Loesela, miodokwiatem krzyżowym i gwiazdnicą grubolistną w kraju
Opracowanie zasad i wdrożenie systemu monitoringu torfowisk alkalicznych w kraju
Stworzenie ogólnodostępnej bazy danych na temat rozmieszczenia, stanu, areału torfowisk
alkalicznych, skalnicy torfowiskowej, lipiennika Loesela, miodokwiatu krzyżowego i gwiazdnicy
grubolistnej w Polsce
Upowszechnienie wiedzy na temat torfowisk alkalicznych oraz związanych z nimi rzadkich
gatunków roślin jako element podnoszenia atrakcyjności regionów i wzbogacania lokalnej
oferty turystycznej i edukacyjnej
Prezentacja metod aktywnej ochrony torfowisk alkalicznych na przykładzie obszarów Natura
2000 "Dolina Ilanaki", "Dolina Pliszki", "Bagno Całowanie" oraz dolina Biebrzy i Płoni
1.
Inwentaryzacja:
- kwerenda istniejących danych bibliograficznych
(2009)
- podsumowanie i weryfikacja danych z
prowadzonych wcześniej inwentaryzacji, prac na
potrzeby planów ochrony, dokumentacji
przyrodniczych itp. (2009)
- wywiad wśród osób – uczestników projektu
- inwentaryzacja terenowa (2009-2010) w oparciu o
stałych pracowników oraz ekspertów krajowych i
regionalnych
- ocena stanu zachowania
2. Budowa szerszego zaplecza specjalistów
- warsztaty krajowe (2009, 2010, 2011)
- warsztaty i spotkania regionalne (2009-2011)
3. Sformułowanie krótko i długoterminowych zadań
ochronnych
-
krajowy program ochrony torfowisk alkalicznych (2011)
krajowy program ochrony lipiennika (2011)
krajowy program ochrony skalnicy (2011)
krajowy program ochrony miodokwiatu (2011)
krajowy program ochrony gwiazdnicy grubolistnej (2011)
rozpowszechnienie programów w formie publikacji
(2011-2012)
4. Opracowanie i wdrożenie projektów ochrony
- regionalne programy ochrony siedliska i gatunków (2011)
- regionalne projekty ochrony czynnej siedliska i gatunków –
(2011-2012)
- czynna ochrona siedliska i gatunków (2013-2015)
5. Opracowanie zasad i wdrożenie systemu monitoringu
torfowisk alkalicznych w kraju
- wybór 25 reprezentatywnych stanowisk/obiektów (2010)
- instalacja systemu automatycznych pomiarów poziomu wód
gruntowych w szczegółowo opisanych, 25 punktach na
terenie kraju (2009/2010)
- analiza wyników pomiarów (2011)
- kontynuacja = monitoring (2011-?)
6. Stworzenie ogólnodostępnej bazy danych o siedlisku i
gatunkach (2010/2011)
- baza w systemie GIS obejmująca szczegółowe dane, w
tym:
- lokalizacja stanowisk gatunków i siedliska
- stan zachowania
- zasięg siedliska
- występujące zbiorowiska i gatunki
- zagrożenia
- propozycje zadań ochronnych
- propozycje sprzyjających form zagospodarowania
- ocena możliwości i zasadności udostępnienia
turystycznego
- inne (?)
7. Upowszechnienie wiedzy o siedlisku i gatunkach jako
element podnoszenia atrakcyjności, oferty edukacyjnej i
turystycznej regionów
- warsztaty i spotkania regionalne (2009-2011)
- regionalne programy ochrony siedliska i gatunków (2011)
- strona internetowa poświęcona projektowi (2009-?)
Krajowy program
ochrony
torfowisk
alkalicznych
(7230)
Krajowy program
ochrony
gwiazdnicy
grubolistnej
Krajowy
program
ochrony
lipiennika
loesla
Krajowy program
ochrony
miodokwiatu
krzyżowego
Krajowy
program
ochrony
skalnicy
torfowiskowej