wieści spod dębu goduli

WIEŚCI SPOD
DĘBU GODULI
BEZPĚATNA GAZETKA RUDZKIEGO
TOWARZYSTWA PRZYJACIÓĚ DRZEW
Nr 1 (1) / wrzesień 2011
W numerze:
Dąb Goduli
Adoptowaliśmy rysia
Przyjaciel RTPD:
Marek Judycki
Szpaska w lesie
s. 5
s. 6
s.10
s. 12
a także:
Słowem
wstępu, o RTPD słów kilka s. 3  Stwórzmy rudzkie arboretum! s. 4  Człowiek
A także:
1000 pasji: A. Podgórski s. 8  Szpaska w lesie – wyniki konkursu RTPD s. 12  Kalendarium Rudzkiego Towarzystwa Przyjaciół Drzew s. 14  Przyrodnicze Skarby Rudy
Śląskiej s. 22  Zagadka Wieści s. 23  Zjeść różę s. 24  Czy wiesz że… s. 25  Wielki
piec Huty Pokój s. 26  Zapraszamy na stronę s. 27  Zaprzyjaźnione organizacje s. 28
Wieści spod Dębu Goduli 1/2011
1
Wieści spod Dębu
Goduli
Pierwszy numer czasopisma
dla mieszkańców Rudy Śląskiej,
wydany z okazji 5-lecia
Rudzkiego Towarzystwa
Przyjaciół Drzew
Nasze książki
Wszystkich wydawnictw Rudzkiego Towarzystwa Przyjaciół Drzew przewodników po Rudzie Śląskiej, tomików poezji, szukaj w rudzkich
bibliotekach oraz na stronie www.rtpd.eu. Zapraszamy do lektury!
2
1/2011 Wieści spod Dębu Goduli
Sěowem wstępu, o RTPD sěów kilka
Oddajemy do Państwa rąk pierwszy numer Wieści spod Dębu Goduli, wydanego staraniem Rudzkiego Towarzystwa Przyjaciół Drzew, Organizacji Pożytku
Publicznego. Przyczynkiem do jego wydania jest obchodzona właśnie piąta
rocznica powstania naszego towarzystwa.
Członkowie i wolontariusze RTPD to grupa zapaleńców, ludzi, którzy kochają Rudę Śląską, dążą do ochrony walorów przyrodniczych naszego miasta, upowszechniania historii, propagowania kultury i lokalnych artystów. Nasze szeregi
są otwarte dla wszystkich, którzy myślą w kategoriach dobra i promocji Rudy
Śląskiej. Ku chwale Rudy Śląskiej! – to motto Adama Podgórskiego, Przewodniczącego zarządu i założyciela RTPD.
W czasie pięciu lat naszej działalności, bez fałszywej skromności możemy
stwierdzić, że udało nam się zrealizować wiele. Nasze wydawnictwa książkowe,
w szczególności rudzkie przewodniki, spotkały się z dużym zainteresowaniem
mieszkańców – i nie tylko. Było ich dotychczas osiem, dokładamy starań, aby
wydać kolejne. Nasza strona internetowa, www.rtpd.eu, cieszy się sporym powodzeniem. W ramach akcji sadzenia drzewek (w tym roku prowadzimy jej
trzecią edycję), rozdaliśmy około tysiąc sadzonek drzew, które zostały posadzone na terenie miasta przez jego mieszkańców. Drzewko posadziła również Prezydent Rudy Śląskiej, Grażyna Dziedzic, która objęła patronatem całość obchodów 5-lecia RTPD.
Prowadzimy również szereg akcji edukacyjnych, tj. lekcje przyrodnicze w terenie w rudzkich szkołach. Interweniujemy, gdy zachodzi niebezpieczeństwo
dewastacji drzew. Czynnie uczestniczymy w imprezach na terenie miasta, dość
wspomnieć tegoroczną edycję Industriady na Ficinusie. Organizujemy konkursy
literackie, plastyczne czy fotograficzne. Wypromowaliśmy dąb Goduli, ok. 250letnie, prawdopodobnie najstarsze drzewo na terenie miasta. Dąb zajął siódme
miejsce w polskiej edycji europejskiego konkursu „Drzewo Roku”, o czym
można przeczytać na s. 5. Ostatnio zaopiekowaliśmy się rysiem ze śląskiego
zoo, pokrywając część kosztów jego utrzymania. Piszemy o tym na s. 6.
Snujemy również ambitne plany na przyszłość. Stworzenie rudzkiego arboretum, czyli ogrodu dendrologicznego, to nasze największe marzenie.
Wieści spod Dębu Goduli RTPD, póki co, to czasopismo, które będzie się
ukazywać nieregularnie. Następny numer planujemy wydać w grudniu. Z uwagi
na skromność środków, na razie jest to czarno-biała gazetka, z kolorową okładką. Na wydanie w pełnokolorowe po prostu nas nie stać (tu ukłon w stronę potencjalnych sponsorów). Wersję kolorową możecie jednak Państwo znaleźć na
naszych stronach internetowych: www.rtpd.eu. Po przeczytaniu przekażcie Wieści swoim znajomym, rodzinie. A jeśli wyrzucicie je na śmietnik, pamiętajcie,
aby wrzucić je do niebieskiego pojemnika na odpady papierowe. W ten sposób
chronicie środowisko! Promocja ekologii to bowiem nasz główny, statutowy cel.
Wieści spod Dębu Goduli 1/2011
3
Ulubione Drzewo
członków RTPD.
To około 250-letni dąb,
którego wiek ustaliliśmy
profesjonalnie, przy pomocy świdra Presslera.
Prawdopodobnie najstarsze drzewo na terenie Rudy Śląskiej, które zakiełkowało około 1760 roku.
Jego atutem jest również
położenie, rośnie bowiem
w miejscu historycznym
dla miasta, zaledwie kilka
metrów od domu Karola
Goduli i pozostałości
rudzkiego zamku. W momencie narodzin Karola
Goduli (1781 r.) drzewo
miało około 20 lat.
Zostało przez nas zgłoszone do prestiżowego konkursu „Drzewo Roku”, organizowanego przez Klub Gaja, gdzie zajęło siódme miejsce. Jego zdjęcie znajduje się
nawet na naszej „firmowej”
widokówce.
Nie jest drzewem najokazalszym i najpiękniejszym spośród dębów rosnących w Rudzie Śląskiej.
Ale jest związany z miejNieistniejący Dom Karola Goduli
scem, w którym od małej
osady i grodziska przed ośmioma wiekami zaczęła się historia Rudy
Śląskiej.
Muzeum Miejskie Ruda Śląska
Rzucamy ponownie pomysł stworzenia rudzkiego arboretum.
Arboretum, inaczej dendrarium albo ogród dendrologiczny, to w uproszczeniu rodzaj parku z kolekcjami drzew i krzewów. Takich ogrodów jest w
Polsce tylko 28. na Górnym
Śląsku istnieją zaledwie dwa.
W naszym mieście nie brakuje nieużytków postnidustrialnych, które z rozmaitych
względów nie zostaną wykorzystane pod zabudowę przemysłową, usługową czy mieszkalną. Tereny takie znakomicie
nadają sie do urzeczywistnienia
naszej wizji. Zarząd miasta ma
problemy z ich przekazaniem
komukolwiek. My nie chcemy
ich na własność. Niech pozoArboretum w Bolestraszycach
staną na zawsze własnością
publiczną. Stowarzyszeniu wystarczyłoby przejęcie kilku hektarów do użytkowania.
Stworzylibyśmy tam permakultury, kolekcje drzew, o jakich mało kto wie i
słyszał. Zgromadzilibyśmy rośliny rozmaite w pokroju, formie, barwie czy
ulistnieniu. Buki, wiązy, brzozy, dęby rodzące jadalne owoce, efektowne magnolie, akacje o purpurowych kwiatach. Pięknie kwitnące, wonne i przebarwiające sie jesienią krzewy. Żółte bzy, stewardie, perukowce. Girlandy pnączy.
Towarzystwo postarałoby się opracować plan zagospodarowania takiego terenu. Próbowałoby pozyskiwać pieniądze z grandów krajowych i europejskich
na złożenie i utrzymanie nasadzeń. Z pewnością wiele roślin udałoby sie pozyskać „za friko”, wykorzystując osobiste znajomości i ofiarność indywidualnych
darczyńców.
Korzyści byłyby ogromne. Nie tylko stworzona zastałaby istotna atrakcja turystyczna, przyciągająca do Rudy Śląskiej rzesze amatorów przyrody i ekologii.
Powstałby też nowoczesny instrument dydaktyczny, z pożytkiem dla tysięcy
uczniów rudzkich, a być może śląskich szkół. Możliwości twórczego i pożytecznego wykorzystania arboretum byłyby wielorakie.
Prosimy władze miasta, radnych, posłów, organizacje pozarządowe, wszystkich mieszkańców, którym sprawy rudzkiej przyrody są nieobojętne - poprzyjcie
naszą inicjatywę!
Dąb Goduli
fot. A. Podgórski
www.bolestraszyce.com
Stwórzmy rudzkie arboretum!
Barbara i Adam Podgórscy
4
1/2011 Wieści spod Dębu Goduli
Wieści spod Dębu Goduli 1/2011
5
Wbrew nazwie, RTPD drogie są nie tylko drzewa i inne rośliny, ale
również zwierzęta. Szczególnie rodzime, występujące w stanie dzikim na
terenie Polski. Postanowiliśmy więc zaadoptować jedno ze zwierząt ze
Śląskiego Ogrodu Zoologicznego. Po burzliwych debatach wybór padł na
rysia. Nie można się było oprzeć jego urokowi, wystarczy spojrzeć na
załączone zdjęcie.
Adopcja polega na przekazywaniu dobrowolnej, stałej kwoty Śląskiemu Ogrodowi Zoologicznemu, która zostanie wykorzystana na utrzymanie danego zwierzęcia.
W związku z adopcją pojawił się problem: jakie imię nadać naszemu
pupilowi? Wśród zarządu RTPD powstał „ostry” spór w tej sprawie. Sytuacja stała się patowa, dlatego przyjęliśmy kompromis: Ryś będzie nosił
imię: Ryś.
Ryś (jego pełna nazwa gatunkowa brzmi ryś euroazjatycki, łac. Lynx
Lynx), to gatunek ssaka drapieżnego z rodziny kotowatych. Występuje na
6
1/2011 Wieści spod Dębu Goduli
http://beszamelispolkabezograniczen.blogspot.co
m/2010/04/zagrozone-ssaki-europy-czesc-i.html
terenie Europy i Azji. W Polsce, poza
kotem domowym, żbikiem i rysiem,
nie występują już inne zwierzęta z
rodziny kotowatych.
Dorosłe osobniki ważą od 15 do 38
kg, wysokość w kłębie wynosi 50-75
cm. W stanie dzikim żyje 14-17 lat, w
niewoli dożywa 26. Ryś jest gatunkiem mocno zagrożonym, pod ścisłą
ochroną, na terenie naszego kraju wyRysia rodzina
stępuje poniżej 200 osobników. W
Polsce wyróżnia się dwie główne populacje rysi. Populacja nizinna, występująca w Polsce północno-wschodniej (Puszcze: Augustowska, Knyszyńska, Białowieska i Borecka), oraz karpacka we Wschodnich i Zachodnich Karpatach oraz na Pogórzu Karpackim. Od lat 80. nielicznie
spotykany jest na Roztoczu, w Puszczy Solskiej i na Polesiu Lubelskim.
Niewielka, sztucznie reintrodukowana na początku lat 90. XX wieku populacja żyje w Puszczy Kampinoskiej. Część osobników z tej populacji
zasiedliła lasy Gostynińsko-Włocławskiego Parku Krajobrazowego.
Rysia trudno spotkać, nie tylko z powodu jego rzadkiego występowania. Jest zwierzęciem nocnym, jedynie w okresie godowym prowadzi
dzienny tryb życia. W stanie naturalnym powszechnie występuje na obszarze Syberii, gdzie żyje ok. 90%
całej populacji. Poza tym duże populacje znajdują się w Skandynawii, w
Karpatach (na obszarze Rumunii i
Czech, nielicznie również w polskich
Młode „Ryśki”
Karpatach), oraz w państwach azjatyckich na obszarze Azji Środkowej. W państwach zachodnich rysie zostały całkowicie wytępione, obecnie prowadzi się tam – z sukcesami – ich
reintrodukację, czyli ponowne zasiedlanie okazami z ogrodów zoologicznych, odłowionymi okazami dziko żyjącymi z innych rejonów czy ze
specjalnie prowadzonej hodowli.
Zapraszamy do odwiedzania Śląskiego Ogrodu Zoologicznego. Jeżeli
znajdą się państwo przy wybiegu rysia, znajdziecie tam tabliczkę RTPD.
Prosimy, pozdrówcie naszego pupila!
S. B.
fot. www.wikipedia.pl
fot. A. Podgórski
Adoptowaliśmy rysia!
Wieści spod Dębu Goduli 1/2011
7
fot. S. Brudys
Czěowiek
1000 pasji
Z Adamem Podgórskim, Przewodniczącym Zarządu RTPD,
założycielem towarzystwa, rozmawia Sebastian Brudys.
Sebastian Brudys: Mówią, że
jesteś jak człowiekiem 1000
pasji, jak da Vinci. Możesz wymienić kilka najważniejszych?
Adam Podgórski: Pisanie książek i artykułów, działalność obywatelska, lubię
czytać literaturę piękna, literaturę faktu, poezję, interesuję się także szaradziarstwem, kulinariami, ochroną przyrody, przeszłością i teraźniejszością
Rudy Śląskiej oraz Śląska, ludźmi rudzkiej kultury, etnologią ze szczególnym
uwzględnieniem demonologii oraz obyczajami, obrzędami, paremiologią. W
czasie wolnym również fotografuję, wypoczywam na działce, lubię zabawy z
wnuczkami i psem Nutką. Zbieram książki z dedykacjami i autografami oraz
kalendarzyki kieszonkowe. Ostatnio zdobyłem Odznakę Turystyczną Szlaku
Zabytków Techniki. Uwielbiam obserwować przyrodę.
Adam Podgórski z żoną Barbarą i wnuczką
A. P.: Ze wszystkimi się identyfikuję, inaczej bym w nich nie działał. W żadnym
moja przynależność nie jest tylko formalna i ogranicza się do płacenia składek.
We wszystkich staram się robić coś dobrego. Z oczywistych względów jednak
najbliższe sercu mojemu i mojej żony są nasze „dzieci” – RSPOP i RTPD.
S. B.: Przejdźmy do innych zainteresowań. Niedawno odbyła się prezentacja
Twojej najnowszej książki „Mitologia Śląska”. Krótko, co to za książka i dla
kogo?
A. P.: To książka na poły naukowa, a przy tym dla szerokich rzesz czytelników.
Chyba każdy, kto interesuje się kulturą ludową, literaturą fantasy, a nawet paranauką, znajdzie tam interesujące go informacje. Jest to w zasadzie antologia
tekstów źródłowych o demonach, występujących na terenach całego obszaru
Śląska i obszarów przyległych.
S. B.: A co na temat tych wszystkich zainteresowań mówi żona? Czy wspiera, a
jeśli tak, to na czym polega te wsparcie?
A. P.: Żona jest współautorką prawie wszystkich książek. Piszemy wspólnie.
Czasem narzeka, że zbyt dużo czasu spędzam przy komputerze czy w bibliotekach, ale ogólnie, mocno się wspieramy.
S. B.: Jakie masz plany na najbliższą przyszłość? Wróble ćwierkają, że być może ukarze się jakaś nowa książka…
A. P.: Na ukończeniu jest książka o toponomii, czyli nazwach miejscowych, występujących na terenie Rudy Śląskiej. Trwają ostatnie rozmowy w sprawie sfinansowania jej wydania.
S. B.: Sporo tego! Rozumiem, że założenie RTPD wzięło się właśnie z zafascynowaniem przyrodą. Skąd masz taką wiedzę przyrodniczą?
A. P.: Wyniosłem ją z nauki w technikum leśnym i ze studiów leśnictwa w AR w
Krakowie. Ciągłe samokształcenie, kontakty ze środowiskiem leśników nieustannie poszerzają moją wiedzę.
S. B.: Nie urodziłeś się na Śląsku, ale jesteś pasjonatem tego regionu. Co sądzisz
o tym miejscu na ziemi, piątej stronie świata, jak pisał Kutz?
A. P.: Śląsk jest miejscem wspaniałym, nie do końca docenianym. Sam określam
się jako „Ślązak z Łowicza”, gdyż stamtąd pochodzę. To arcyciekawa kraina,
ze specyficzną kulturą i zagmatwaną historią.
S. B.: Możesz wymienić kilka sukcesów RTPD w mijającym 5-leciu?
A. P.: Na pewno wydanie 8 książek, dzięki dofinansowaniu Funduszu Inicjatyw
Obywatelskich. Akcje rozdawania sadzonek drzew, zbiórki surowców wtórnych
też spotykają się z pozytywnym odzewem. No i działalność edukacyjna, która
daje wiele satysfakcji.
S. B.: Ruda Śląska. Miasto w którym mieszkasz już… no, chyba ponad połowę
życia. Co chciałbyś, aby zostało w Rudzie Śląskiej zrealizowane? Jaka jest
przyszłość tego miasta? Jaki pomysł na jego promocję, poza przewodnikami
RTPD z serii Ruda zielona RTPD?
A. P.: Przede wszystkim moim marzeniem jest stworzenie w Rudzie Śląskiej arboretum. O pomyśle napisałem artykuł, który ma znaleźć się w tym wydaniu
Wieści [s. 4 - przyp. S. B.]. Chciałbym, aby starania o ustanowienie w Rudzie
Śląskiej kolejnych drzew pomnikowych zakończyły się powodzeniem. I mój mały „konik”: odtworzyć bieg Strugi, rzeczki, dopływu Kochłówki, która kiedyś
płynęła przez Nowy Bytom, Czarny Las i Wirek.
S. B.: A porażki? Były jakieś?
A. P.: Nie, o ile za porażkę można uznać nie załapanie się na grand z FIO po
raz czwarty, mimo pozytywnych ocen formalnych i wysokiej merytorycznej
opinii o wniosku.
S. B.: Działasz w wielu stowarzyszeniach. Z którymi z nich się najbardziej identyfikujesz?
8
1/2011 Wieści spod Dębu Goduli
S. B.: Dziękuję za rozmowę.
Wieści spod Dębu Goduli 1/2011
9
Przyjaciel RTPD
Marek Wacěaw Judycki
 literat: poezja i proza;
 dziennikarz;
 plastyk: malarstwo, grafika, rysunek, pastele,
 wycinanki współczesne techniką
ażuru, ex libris;
 recytator;
 konferansjer;
 animator kultury.
Urodzony w 1943 r. w Kielcach.
Od wielu lat mieszkaniec Śląska. Wolontariusz, społecznik, mocno zaangażowany w działalność społeczną na
rzecz Rudy Śląskiej. Artysta plastyk –
amator, samouk. Jego twórczości
poświęcono kilka wystaw indywidualnych, były również wystawiane w
wystawach zbiorowych. Autor logo
RTPD oraz wielu okazjonalnych ilustracji i motywów graficznych, które
wykorzystujemy w naszych wydawnictwach oraz zamieszczamy na stronie internetowej. Autor ilustracji i
okładek do około 20 książek.
Poza tym poeta, pisarz. Jego utwory ukazały się drukiem w kilkunastu
książkach.
Nie krzyknie z góry Rudzka Starka
na bajtla, który gowiedź goni,
Staroszek nie pociągnie z fajki
smolistego soku przedniego tytoniu.
Nie zakwiczy sytością gusiok
w chlewikach na Starym Werdonie.
Nie przejedzie na konnym wozie
haderlok popiskując na okarynie.
Krzywe wysuszone gałęzie,
sterczące zmurszałe konary,
liście rdzewiejące pomimo wiosny,
w pamięci głębokie szpary.
Jerzy Mazurek o Wacławie Judyckim: Jest lirykiem wzruszeo, mistrzem redukcji.
Tak jak odjęta w wycinankach czero - jej brak, wypełnia się bielą i stwarza nową
wartośd, tak w innych formach twórczości odejmuje światła, cienie, konteksty, opisy, zbędne słowa, a przez te odejmowania tworzy nowe znaczenia, przymglone
czasem wspomnienia,
10
W rudzkim familoku,
którego już nie ma
W starym, pustym, niczyim familoku
oczodołami świecą resztki okiennych
szyb.
Drzwi wiszące na dolnych zawiasach
Otwarte jak do ziewania, na murze
grzyb.
Spalone dawno na pobliskim placu
nie skrzypią już drewniane podłogi,
nie zagradzają wejścia do izby
kiedyś zielone, dzisiaj zgniłe progi.
Nie zakwiczy sytością gusiok
w chlewikach na Starym Werdonie.
Nie przejedzie na konnym wozie
haderlok popiskując na okarynie.
.
1/2011 Wieści spod Dębu Goduli
czasem wspomnienia, obrazy. Jest w nim - i jego dziełach - szczególna prostota
piękna, pogoda ducha i mądrośd dojrzałego mężczyzny (nie dziwi, że był i jest nauczycielem), jest imponująca konsekwencja metody i środków opisu świata. Należę
do tych, którzy mieli szczęście go spotkad.
Wieści spod Dębu Goduli 1/2011
11
Szpaska w lesie – wyniki konkursu RTPD
W marcu mieliśmy przyjemność ogłosić poetycki konkurs pod nazwą
„Szpaska w lesie”. Jego pomysłodawcą był Pan Bronisław Wątroba.
Wyniki konkursu ogłosiliśmy w czerwcu. Uroczyste wręczenie nagród
miało miejsce podczas tegorocznej Industriady na Ficinusie. Wymogiem
było, aby szpaski były pisane „po naszymu”, czyli po Śląsku.
Sosna
Mało sosna
W niebo zerko.
Rosna, rosna,
Byda wielko!
Niy byd, sosno, tako rada,
Tukej bydzie autostrada.
["Frida" - Jadwiga Bohla
II miejsce]
fot. S. Brudys
Domb Goduli
Laureaci „Szpaski w lesie” prezentują otrzymane dyplomy i wyróżnienia
Poniżej prezentujemy niektóre nagrodzone szpaski. Wszystkich szukajcie
Państwo na stronie RTPD, w dziale „Nasze artykuły”
Lyki z leśnyj aptyki
Na morzynie
- tyj z jarzómba.
Na krónżynie
- kora z dymba.
Zoft ze brzózki zrobi cuda,
jak ze blazóm mosz łostuda!
*"Berała" - Bernard Śmigała
I miejsce]
12
Pozór na grziby!
Znod siniorki
pod brzózkami
i muszorka
pod jedlami
W dóma z tego zrobiół zupa
i „do gliny” wraziół… rzyd!
*"Berała" - Bernard Śmigała
I miejsce]
1/2011 Wieści spod Dębu Goduli
Domb Goduli
Na stracynie?
Wto przituli?
W nim spómniynie.
Stare dzieje, historyjo,
Tod pamiontka, tod mecyjo!
["Frida" - Jadwiga Bohla
II miejsce]
A co to jest „szpaska”?
Dōmb Goduli
Linda śpiywo
Ło Orszuli.
Rudzki dōmb gro
Ło Goduli.
Już świyrgolōm ich listeczki,
Zdo sie grajōm jak krzipeczki.
["Angela" - Urszula Pilny
III miejsce]
Domb
Szumi w lesie
Domb zgrzibjały,
Echo niesie,
Że zmurszały.
Łod starości chrobaczywy,
Ale jeszcze żywotliwy.
["Viki" - Urszula Oślislok –
IV miejsce]
Francek z Rudy,
Jest to specyficzna forma fraszki. TemaErnst z Fryncity,
tyka tych krótkich utworów jest różnorodna, a z uwagi na nazwę musi byd
szli do Trudy
oczywiście radosna, żartobliwa, humona zolyty.
rystyczna. Szpaska nie stroni też od
czarnego humoru, satyry – może więc Jorg z Szwarcwaldu z Agnes polazł,
drwid i wykpiwad. Specyficzny dla szpatam kaj richtig jest Czorny Las.
ski jest układ wersów, rytm i rymy;
["Raja" - Marek Wacław Judycki –
x–a
V miejsce]
x–b
x–a
x–b
Ponadto wyróżnienia otrzymali:
2x – c
"Filomyna1" - Barbara Politaj
2x – c
„Krepel" - Grażyna Kisielewicz
Znak „x” oznacza ilośd sylab w wersie, a
"Lajerman"
- Krzysztof Kokot
literki „a”, „b”, „c” kolejnośd rymów.
Wieści spod Dębu Goduli 1/2011
13
Kalendarium
Rudzkiego Towarzystwa
Przyjacióě Drzew
2006 - 2011
Wiele się zdarzyło w tym czasie. Aby przybliżyć Państwu naszą działalność,
przedstawiamy historię naszego towarzystwa w formie kalendarium. Na końcu
wybiegamy w przyszłość, prezentując nasze dążenia i dalekosiężne cele.
Data
VIII. 2006
28. IX. 2006
27. X. 2006
21. XII. 2006
24. IV. 2007
14. V. 2007
16. V. 2007
13. VI. 2007
26. I. 2007
31. XII. 2007
1. I. 2008
2008
14
Zdarzenie
Adam Podgórski informuje znajomych o inicjatywie założenia
Rudzkiego Towarzystwa Przyjaciół Drzew. W Rudzie Śląskiej
przy ulicy Robotniczej 3/5 zbiera się grupa inicjatywna RTPD.
18 członków założycieli uczestniczy w zebraniu założycielskim
RTPD. Uchwalenie Statutu RTPD.
Przelanie do Sądu Rejonowego w Gliwicach dokumentów i
wniosku o wpisanie RTPD do Krajowego Rejestru Sądowego.
Walne Zebranie Członków RTPD dokonuje zmian w Statucie
RTPD.
RTPD zostaje wpisane do KRS z numerem 0000279536.
Urząd Statystyczny w Katowicach nadaje RTPD numer REGON 240643025
Urząd Skarbowy w Rudzie Śląskiej nadaje RTPD numer NIP
641-241-20-34.
Prezydent Miasta Ruda Śląska udziela zgody na używanie przez
RTPD herbu Miasta Rudy Śląskiej na drukach i innych materiałach promocyjnych Stowarzyszenia.
Walne Zebranie Członków, poświęcone zmianie zapisu w statucie, zgodnie z zarządzeniem Sądu Rejestrowego w Gliwicach.
RTPD liczy 22 członków.
Skład Zarządu RTPD: Przewodniczący zarządu - Adam K.
Podgórski; zastępca przewodniczącego zarządu: Sylwia Szoenawa; sekretarz zarządu: Przemysław Stich, skarbnik: Barbara
Podgórska; członek zarządu: Stanisław Włodarczyk.
Skład Komisji Rewizyjnej: przewodniczący KR: Katarzyna
Sienkiewicz; członkowie: Sabina Sibińska, Jan Wyżgoł.
Uruchomienie witryny internetowej RTPD.
1/2011 Wieści spod Dębu Goduli
Data
24. IV. 2008
IV. 2008
1. VII. 2008 30. XI. 2008
23. IX. 2008
XI. 2008
11. XII, 2008
31. XII. 2008
1. I. 2009
14. I.2009
16. I. 2009
16. II. 2009
5. III. 2009
Zdarzenie
Przewodniczący Zarządu RTPD, Adam K. Podgórski przeprowadził prelekcję z uczniami trzech klas VI w Szkole Podstawowej nr 41 w Rudzie Śląskiej w związku ze „Świętem ziemi”;
RTPD zbiera 35 podpisów na rzecz Obywatelskiego Komitetu
Inicjatywy Ustawodawczej, popierając projekt ustawy o zmianie ustawy z dnia 11 maja 2001 o opakowaniach i odpadach
opakowaniowych.
RTPD realizuje projekt „Ruda a zielona”, promujący walory
przyrodnicze Rudy Śląskiej w ramach Programu Operacyjnego
Fundusz Inicjatyw Obywatelskich.
Przewodniczący zarządu RTPD, Adam K. Podgórski uczestniczył spotkaniu grupy branżowej NGO Ekologia z przedstawicielami Urzędu Miasta Ruda Śląska
Ukazuje się pierwsza publikacja książkowa RTPD pt. Ruda a
zielona.
Podczas III edycji dorocznej imprezy Dziękujemy Pozarządowcom, Adam K. Podgórski przewodniczący zarządu RTPD,
zostaje wyróżniony przez Prezydenta Miasta Andrzeja Stanię,
dyplomem uznania w kategorii KREATOR ZMIAN za długoletnią działalność w RTPD na rzecz obywateli miasta Ruda
Śląska.
RTPD liczy 21 członków i 5wolontariuszy
Skład Zarządu: przewodniczący zarządu - Adam K. Podgórski,
zastępca przewodniczącego zarządu: Sylwia Szoenawa; sekretarz zarządu: Przemysław Stich, skarbnik: Barbara Podgórska;
członek zarządu: Stanisław Włodarczyk.
Skład Komisji Rewizyjnej: przewodniczący KR: Katarzyna
Sienkiewicz; członkowie: Sabina Sibińska, Jan Wyżgoł
RTPD kieruje do Rady Miasta wniosek o ustanowienie pomnikiem przyrody ożywionej „Lipy Sobieskiego” przy ulicy Słonecznej w Bielszowicach.
RTPD wystąpiło do Rady Miasta Ruda Śląska o objęcie ochroną prawną w formie ustanowienia pomnika przyrody ożywionej
2 drzew gatunku lipa drobnolistna (Tlilia cordata), rosnących w
Kochłowicach (proponowana nazwa: „Lipy Kochłowickie”)
przy sanktuarium Matki Bożej z Lourdes.
Zebranie walne RTPD, zwyczajne, sprawozdawcze.
W siedzibie Tygodnika „Polityka” w Warszawie, Adam K.
Podgórski odbiera dyplom Działacza Obywatelskiego 2008,
przyznany w ogólnopolskim plebiscycie internautów.
Wieści spod Dębu Goduli 1/2011
15
Data
10. V.
– 15. X. 2009
15. V. 31. XII. 2009
13. VII. 2009
19. VIII.
2009
14. IX. 2009
20. IX.2009
X. 2009
14. X. 009
X. 2010
16
Zdarzenie
RTPD realizuje akcję dydaktyczno – ekologiczną „50 drzew na
50-lecie Rudy Śląskiej”. Honorowy patronat sprawuje Prezydent Miasta, Andrzej Stania. W przedsięwzięciu uczestniczą
nauczyciele i uczniowie 23 rudzkich szkół i zespołów szkół.
Pomocą służy Miejski Zakład Obsługi Placówek Oświatowych.
W trakcie akcji posadzono około 450 drzew: dębów, grabów,
lip, kasztanowców, klonów, sosen, modrzewi, świerków i buków.
Realizacja projektu „Ruda a zielona BIS”, dofinansowanego w
Programie Operacyjnym Fundusz Inicjatyw Obywatelskich.
RTPD składa do Urzędu Miasta propozycję nadania ulicom
nowobytomskim nazw Rudolfa Hegenscheidta i Brunona Absolona.
Podczas sesji terenowej w parku przy ul. Parkowej w Nowym
Bytomiu i dokonywania pomiarów głazów, stwierdzono, że
obok znajdują się przynajmniej 2 inne głazy, nieomal całkowicie ukryte w gruncie. Wystąpiono z pismem do prezydenta
miasta, postulując odkopanie tych kamieni staraniem RTPD,
ujawniając całe skupisko, nie mające odpowiednika w Rudzie
Śląskiej.
RTPD podpisuje list otwarty w kwestii uspołecznienia i uczynienia bardziej przejrzystym procesu stanowienia prawa. Z
inicjatywą wystąpiła Ogólnopolska Federacja Organizacji Pozarządowych. List, wraz z informacją o osobach go popierających,
został wysłany do premiera, a dzień później jego kopie do osób
i instytucji wskazanych pod listem.
W Filii nr 21 Miejskiej Biblioteki Publicznej w Bykowinie
RTPD dokonuje uroczystego podsumowania akcji „50 drzew na
50-lecie Rudy Śląskiej” i otwiera wystawę prac plastycznych
dzieci pn. Drzewo moich marzeń.
Członkowie RTPD dokonują inwentaryzacji zasobów przyrodniczych „Lasku Bulońskiego” w Bykowinie.
Adam K. Podgórski spotkał się z Anną Nawrot prezesem Pro
Ethica nt. programu rewitalizacji Lasku Bulońskiego w Bykowinie. RTPD włącza się w realizację pomysłu rewitalizacji
terenów poprzemysłowych i pokolejowych w Rudzie Śląskiej,
pod nazwą „PoKolei”. W ramach projektu zrealizowano sesję
terenową, rekonesansową w Bykowinie i Nowym Bytomiu.
RTPD przystępuje do Koalicji Rudzkich Organizacji Pozarządowych „Lepsze Miasto”.
1/2011 Wieści spod Dębu Goduli
Data
30.10.2009
XII. 2009
7. XII. 2009
15.XII. 2009
31. XII. 2009
1.I.2010
30.II.2010
3. II. 2010
1. III. 2010
Zdarzenie
W następstwie wniesienia przez Przemysława Sticha podania o
rezygnacji z funkcji sekretarza zarządu RTPD, powołano na to
stanowisko Arkadiusza Nawrota. Skład zarządu: Adam Podgórski, Sylwia Szoenawa, Arkadiusz Nawrot, Stanisław Włodarczyk, Barbara Podgórska.
RTPD wydaje trzy kolejne publikacje książkowe: „Ruda a
zielona. II”, „Ruda a zielona. III” oraz „Drzewa w pomniki
zaklęte. Drzewa pomnikowe Rudy Śląskiej. I”.
RTPD wystąpiło do Rady Miasta Ruda Śląska o objęcie ochroną prawną w formie ustanowienia pomnika przyrody ożywionej
23 drzew o kryteriach pomnikowych. Łącznie w 2009 roku
skierowano 3 wnioski dotyczące 26 drzew pomnikowych.
Na czwartej, dorocznej imprezie pn. „Dziękujemy Pozarządowcom”, Rudzkie Towarzystwo Przyjaciół Drzew otrzymało z rąk
Andrzeja Stani, prezydenta Rudy Śląskiej, nagrodę i dyplom za
działalność obywatelską.
Trzech członków otrzymało wyróżnienia indywidualne. Tytuł
Kreatora Zmian przyznano Sylwii Szoenawie, zastępcy przewodniczącego RTPD. W kategorii Lider uhonorowano Stanisława Włodarczyka, członka zarządu RTPD, miano Mistrza
przyznano Przemysławowi Stichowi, członkowi RTPD.
RTPD liczyło 21 członków i 5 wolontariuszy
Skład Zarządu: Przewodniczący zarządu - Adam K. Podgórski,
zastępca przewodniczącego zarządu: Sylwia Szoenawa; sekretarz zarządu: Arkadiusz Nawrot, skarbnik: Barbara Podgórska;
członek zarządu: Stanisław Włodarczyk.
Skład Komisji Rewizyjnej: przewodniczący KR: Katarzyna
Sienkiewicz; członkowie: Sabina Sibińska, Jan Wyżgoł.
Adam K. Podgórski, przewodniczący zarządu RTPD, 30 stycznia odebrał na Wydziale Nauk Społecznych Uniwersytetu Śląskiego dyplom ukończenia podyplomowego studium pn. „Zarządzanie organizacją pozarządową w Unii Europejskiej”.
W „Wiadomościach Rudzkich” ukazuje się kierowany do
mieszkańców miasta apel RTPD o utworzenie dendrarium Arboretum Rudzkiego.
Adam K. Podgórski uczestniczy w posiedzeniu Komisji Kultury
Rady Miasta Ruda Śląska, przedstawiając dotychczasową działalność wydawniczą RTPD.
Wieści spod Dębu Goduli 1/2011
17
Data
4. III. 2010
III 2010
III. 2010
16. III. 2010
24. III. 2010
IV –V 2010
V. 2010
12. V. 2010
Zdarzenie
Adam K. Podgórski uczestniczy w Konferencji w UM, pn.: „Jak
kompleksowo rozwiązać problem odpadów w naszym mieście?”, oraz wygłasza wystąpienie o proekologicznych działaniach RTPD.
RTPD ogłasza inicjatywę pn. „Drzewa na 650-lecie Kochłowic”.
RTPD wraz z partnerami realizuje w rudzkich szkołach 3 konkursy tematyczne: poetycki, recytatorski i plastyczny. Konkursy
przebiegają pod wspólnym hasłem: „Moja Ruda jest zielona”.
Przewodniczący zarządu RTPD Adam K. Podgórski spotyka się
z Krystyną Kurowską, wiceprezydent Miasta Rudy Śląskiej,
Ewą Wyciślik, naczelnik Wydziału Gospodarki Komunalnej i
Ochrony Środowiska UM oraz Joanną Szolc z Wydziału Rozwoju Miasta UM, w celu wstępnego uzgodnienia szczegółów
inicjatywy stworzenia arboretum rudzkiego oraz uczestnictwa
RTPD w konkursie na projekt ekologiczny, współfinansowany
przez NFOŚIGW, który stowarzyszenie zamierza zrealizować w
Parku Sobieskiego w Rudzkiej Kuźnicy.
Przedstawicielka RTPD, Barbara Podgórska, uczestniczy w jury
konkursu nt. „Jak kompleksowo rozwiązać problem odpadów w
naszym mieście?” zorganizowanym przez Stowarzyszenie
„EcoTerra” oraz Szkołę Podstawową Nr 13 w Rudzie Śląskiej.
RTPD, jako współorganizator obchodów 650-lecia Kochłowic,
przekazuje Stowarzyszeniu Genius Loci-Duch Miejsca ok. 350
sadzonek drzewek różnych gatunków, które zostają rozdane
mieszkańcom dzielnicy i zasadzone. Liczba drzew zasadzonych
w mieście z inicjatywy RTPD wzrasta do około 900.
Media lokalne publikują „Stanowisko Rudzkiego Towarzystwa
Przyjaciół Drzew w sprawie wycinania topoli”.
Z inicjatywy RTPD zastały zebrane podpisy przedstawicieli 10
organizacji pod wnioskiem skierowanym do władz miasta Rudy
Śląskiej, o powołanie Miejskiej Rady Działalności Pożytku
Publicznego. Wniosek w dniu 21 maja został skierowany do
prezydenta miasta. Inicjatywa spotkała się z przychylnością
pełnomocnika ds. organizacji pozarządowych.
Data
13-15. V.
2010
17. VI. 2010
7. VI. 2010
VII - XII.
2010
20. X. 2010
18. X. 2010
27.X.2010
17. XI. 2010
XI. 2010
18
1/2011 Wieści spod Dębu Goduli
Zdarzenie
Członkowie RTPD, Adam i Barbara Podgórscy, biorą udział w
Ekolumnie w Spale - Ogólnopolskim Spotkaniu Ekologicznych
Organizacji Pozarządowych. Uczestniczą w pracach grup roboczych i popisują trzy rezolucje spalskie: w sprawie Puszczy
Białowieskiej, w sprawie energetyki jądrowej oraz w sprawie
GMO.
Adam K. Podgórski, przewodniczący Zarządu RTPD, uzyskuje
I Nagrodę Bonum Publicum im. Aleksandra Patkowskiego,
przyznaną przez Miasto Sandomierz i Muzeum w Sandomierzu
za krzewienie regionalizmu. Na czele zespołu jurorów stał
wybitny pisarz, Wiesław Myśliwski.
Rudzkie Towarzystwo Przyjaciół Drzew znalazło się w gronie
laureatów konkursu EkoAktywni, organizowanego przez Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.
Przyznana nagroda wyniosła 5000 złotych.
Realizacja zadania publicznego pod nazwą „Ruda na zielono”,
współfinansowanego przez Program Operacyjny Fundusz Inicjatyw Obywatelskich. W ramach projektu wydano m. in. 4
publikacje książkowe: Ruda a zielona. Część 4; Drzewa w
pomniki zaklęte. Część 2; Drzewa ojczyste. Ogród wierszy o
drzewach; Serce oddam kwiatom. Ogród wierszy o kwiatach.
RTPD dokonuje podsumowania konkursu pn. „Moja Ruda jest
zielona”.
RTPD występuje do Rady Miasta Ruda Śląska o objęcie ochroną prawną, w formie ustanowienia pomnika przyrody ożywionej, 22 drzew o kryteriach pomnikowych. Łącznie w 2009 i
2010 roku skierowano 4 wnioski dotyczące 48 drzew pomnikowych. Żaden nie doczekał się realizacji.
W Miejskim Centrum Kultury odbywa się piąte, galowe spotkanie doroczne z cyklu „Dziękujemy Pozarządowcom”. Z rąk
prezydenta Andrzeja Stani RTPD odbiera dyplom uznania w
kategorii „Przyjaciel Natury”.
RTPD przeprowadza miejski konkurs recytatorski „Drzewa
ojczyste w poezji” pod honorowym patronatem prezydenta
miasta Ruda Śląska. W konkursie uczestniczy około 2500 dzieci. Finalistom konkursu oprócz nagród zostaje rozdanych 50
sadzonek orzechów szarych wyhodowanych przez członków
RTPD.
RTPD uczestniczy w happeningu na placu Jana Pawła II, pn.
„Strajk Żywności”.
Wieści spod Dębu Goduli 1/2011
19
Data
15. XII. 2010
31.XII.2010
24.II.2011
III. 2011
5.IV. 2011
14.04. 2011
IV. 2011
11.VI.2011
VI. 2011
30. VI.2011
10.VII.2011
15.07.2011
20
Zdarzenie
Stowarzyszenie Proethica nagrodziło RTPD tytułem „Anioł
Wolontariatu”. Nagrodę odebrał przewodniczy zarządu Adam
K. Podgórski, który również wystąpił w części konferencyjnej
dzieląc się uwagami i doświadczeniami z pracy z wolontariuszami. Zarząd przekazał dla wyróżnionych osób 30 egzemplarzy, wydanych przez RTPD, przewodników turystycznych z
cyklu „Ruda a zielona”.
RTPD liczy 22 członków i 11 wolontariuszy.
Walne zebranie roczne członków RTPD. Po rezygnacji Sylwii
Szoenawa, zastępcą przewodniczącego zarządu RTPD zostaje
wybrany Sebastian Brudys. Przewodnictwo Komisji Rewizyjnej
obejmuje Angelika Kłosowska. Uchwalenie Misji RTPD.
Ogłoszenie konkursu na wiersz – fraszkę po śląsku pn. Szpaska
w lesie.
RTPD zostaje przyjęte jako członek zwyczajny do Związku
Stowarzyszeń Śląski Ogród Botaniczny w Mikołowie.
RTPD inicjuje akcję ekologiczno-edukacyjną „500 drzew na 5lecie RTPD”, pod honorowym patronatem Prezydent Rudy
Śląskiej, Grażyny Dziedzic.
Sąd Rejonowy w Gliwicach, Wydział X Gospodarczy KRS
przyznaje RTPD Status organizacji pożytku publicznego.
Podczas festynu „Industriada 2011” na Ficinusie, RTPD uruchamia stoisko z materiałami edukacyjno-ekologicznymi i
turystycznymi, rozdaje 50 sadzonek drzew oraz organizuje finał
konkursu „Szpaska w lesie”, wręczając dyplomy i fundując
nagrody.
Trwa plebiscyt internetowy, zorganizowany przez Klub Gaja na
Drzewo Roku 2011. W szesnastce finalistów znajduje się Dąb
Goduli z Rudy Śląskiej, zgłoszony przez RTPD
Dąb Goduli zajmuje 7 miejsce w kraju w plebiscycie na Drzewo
Roku 2011, zorganizowanym przez Stowarzyszenie Klub Gaja.
RTPD podsumowuje konkurs poetycki i plastyczny pn. Dąb
Goduli.
Adam K. Podgórski uczestniczy w Warszawie w konferencji
zatytułowanej „Wyzwanie dla Polskiej Prezydencji: zrównoważony rozwój jako imperatyw gospodarczy i ekologiczny” ,
zorganizowanej w związku z rozpoczęciem Prezydencji Polski
w Radzie Unii Europejskiej, przez Europejskie Biuro Ochrony
Środowiska, przy wsparciu polskiego Ministerstwa Środowiska.
1/2011 Wieści spod Dębu Goduli
Data
25.VII. 2011
1. IX.2011
2. IX. 2011
3.IX.2011
21.IX.2011
21. XI. 2011
23-24. IX.
2011
1.X.2011
Zdarzenie
RTPD prowadzi zajęcia z dziećmi nt. metod pomiaru drzew w
Górnośląskim Parku Etnograficznym w Chorzowie, w ramach
akcji „Wakacje w skansenie”.
RTPD obejmuje opiekę i częściowy sponsoring rysia europejskiego o imieniu Ryś, w Śląskim Ogrodzie Zoologicznym w
Chorzowie.
RTPD uczestniczy w konferencji pn. w Katowicach pn. „Organizacje pozarządowe – Profesjonalni partnerzy czy oszołomy?”.
RTPD prezentuje własne stoisko, dorobek i ofertę oraz przeprowadza konkursy podczas II Katowickich Dniach Organizacji
Pozarządowych w Miasteczko Organizacji Pozarządowych w
Katowicach Muchowcu.
W ogrodzie Miejskiego Centrum Kultury im. Henryka Bisty
zostaje zasadzone drzewo pamiątkowe – miłorząb japoński, dla
uczczenia 5 rocznicy powołania RTPD. Aktu zasadzenia dokonuje Grażyna Dziedzic, prezydent Miasta Ruda Śląska.
W sali sesyjnej Urzędu Miasta w Rudzie Śląskiej odbywa się
uroczyste spotkanie z okazji 5. rocznicy RTPD, pod honorowym patronatem Grażyny Dziedzic, prezydent Miasta Ruda
Sląska. Wręczone zostają honorowe tytuły „Przyjaciel RTPD”,
dyplomy „Zasłużonemu dla RTPD”, oraz nagrody książkowe.
RTPD jako główny partner uczestniczy w II Rudzkich Dniach
Recyklingu, zorganizowanych wspólnie ze Stowarzyszeniem
Przyjaciół Ekologii EcoTerra.
RTPD przystępuje w charakterze członka – sympatyka do Regionalnej Izby Gospodarzącej w Katowicach.
****
Rudzkie arboretum otwiera swe podwoje.
Rusza Muzeum Hutnictwa, którego wizytówką jest Wielki Piec
Huty Pokój.
2015 Zostają zrekultywowane i zadrzewione wszystkie tereny poprzemysłowe na terenie miasta.
W obrębie Rudy Śląskiej znajduje się już 5 obiektów, włączonych w Szlak Zabytków Techniki.
Ruda Śląska zostaje odznaczona tytułem "Zielonego miasta".
Miasto otrzymuje tytuł "Ekologicznego Lidera Górnego Ślą2020 ska".
Ruda Śląska nieformalną Stolicą Kultury Śląskiej.
Wieści spod Dębu Goduli 1/2011
21
Przyrodnicze Skarby Rudy Śląskiej
Zagadka Wieści spod Dębu Goduli
Rudzkie Towarzystwo Przyjaciół Drzew organizuje stały konkurs fotograficzny pod nazwą „Przyrodnicze Skarby Rudy Śląskiej”.
Aby uczestniczyć w konkursie, trzeba przesłać zdjęcie na adres emailowy [email protected] własnoręcznie wykonaną fotografię. Wszystkie nadsyłane zdjęcia muszą być wykonane w Rudzie Śląskiej, a miejsce i
data wykonania fotografii podane przez autora.
Raz w miesiącu komisja, ustanowiona przez Zarząd RTPD, przyznaje
nagrodę książkową, możliwe są również inne wyróżnienia. Nie jest wykluczone, że w przyszłości prace trafią do wydawnictw plakatowych,
kalendarzowych, książkowych lub innych.
Szczegółowy regulamin konkursu znaleźć można na naszej stronie internetowej: www.rtpd.eu. Serdecznie zachęcamy do uczestnictwa!
Czy znasz swoje miasto? Jeśli tak, koniecznie weź udział w naszym
konkursie.
Wskaż, gdzie znajduje się przedstawiony obiekt. Wystarczy orientacyjna lokalizacja, w pobliżu jakiej ulicy czy innych obiektów leży przedstawiony poprzemysłowy obiekt oraz do czego służył. Wygrywa ten, kto
pierwszy nadeśle prawidłową odpowiedź. Do wygrania: wydawnictwo
książkowe RTPD – przewodnik po Rudzie Śląskiej. Odpowiedź wyślij na
e-mail: [email protected]. Spiesz się!
Laureat lipca: Janusz Smarzych
Prezentujemy dwie z czterech nagrodzonych prac
lipcowej edycji konkursu
Przyrodnicze skarby Rudy
Śląskiej. Zwycięzcą został
Pan Janusz Smarzych.
GRATULUJEMY!
Po lewej: Kochłowicka
„Przystao”.
Po prawej: Zdjęcie
wykonane w lasach
kochłowickich, przy
stawach wędkarskich stowarzyszenia
„Lin”.
Zdjęd w pełnej krasię, kolorowych, szukajcie w galerii na
www.rtpd.eu!
22
1/2011 Wieści spod Dębu Goduli
Wieści spod Dębu Goduli 1/2011
23
Zjeść różę.
Kulinarne
zastosowania królowej
kwiatów
fot. B. Podgórska
Królowa kwiatów
może stanowić potrawę. Ściślej mówiąc, jej mocno
pachnące
płatki
kwiatowe. Do kulinarnego wykorzystania nadają się płatki wszystkich nieomal gatunków róż.
Szczególnie jednak polecamy obficie kwitnącą różę pomarszczoną alias
różę fałdziolistną albo wreszcie różę japońską. Krzew dorasta do 2 m
wysokości. Kolce różnej grubości, proste, mniej lub bardziej szczeciniaste. Gałązki owłosione. Liście 5-9-listkowe, okrągławe lub eliptyczne,
piłkowane, z wierzchu pomarszczone, ciemnozielone, nagie, lśniące, od
spodu szarozielone, omszone. Kwiaty ciemnoróżowe lub purpurowe.
Kwitnie w czerwcu i lipcu. Owoc pozorny duży, kulistawy, szkarłatny.
Zastosowanie owoców jest wszechstronne, ale o tym jesienią. Obecnie
wykorzystajmy płatki. Piękne i wonne. Świeże płatki, po usunięciu gorzkiej nasady z tzw. plamką olejową użyjmy jako dekoracyjny i smakowy
dodatek do wyszukanych surówek owocowych, napojów, deserów.
Można je też wykorzystać do aromatyzowania licznych nalewek, a nawet win. Z płatków kwiatowych warto naszykować pyszną konfiturę,
doskonałą do naleśników, rogalików, pączków i ciast z nadzieniem.
Odrobina takiej konfitury zaserwowana gościom do herbaty wzbudzi ich
entuzjazm.
Podajemy dwa proste przepisy. Obecnie w dobie robotów w kuchni polecamy użycie mikserów lub blenderów. Przygotowanie różanych pyszności trwa krótko, bez żadnego kłopotu.
Przepisy podajemy na stronie obok.
Smacznego życzą autorzy artykułu: Barbara i Adam Podgórscy
24
1/2011 Wieści spod Dębu Goduli
Czy wiesz, że…
Struga to nazwa nieistniejącego potoku, który miał swe źródła po północnej stronie ulicy Hallera (obecnie znajdują się tam nieużytki) i uchodził do Kochłówki w rejonie ulic Wodnej i Gwiżdża.
O Strudze napiszemy obszerny artykuł w jednym z kolejnych numerów
Wieści spod Dębu Goduli.
Apostolska Góra to wzniesienie w Kochłowicach, przy granicy z Chorzowem. Wg legendy, znajdował się tam kiedyś klasztor. Góra ta jest
następnym wzniesieniem za Skałą. Od wieków porośnięta lasem kryła w
sobie podobno rzecz wielce tajemniczą. Bardzo dawno temu stał tam
klasztor pod wezwaniem Świętych Apostołów. Żyjący w nim mnisi w jakimś momencie zatracili jednak swoje powołanie. Zaczęli wieść życie nielicujące z powagą miejsca i swojego stanu. Oddali się obżarstwu, pijaństwu i (strach powiedzieć) rozpuście. Ale przyszła kara. Pewnej nocy Bóg
sprawił, że cały klasztor zapadł się pod ziemię więżąc na wieki potępionych mnichów. Czasem tylko dopominają się miłosierdzia – w czasie jednej w roku nocy słychać spod ziemi bicie klasztornego dzwonu.
Ale to tylko legenda…
Konfitura z płatków różanych
Przygotuj:
25 dag oczyszczonych płatków
80 dag cukru
sok z 1 cytryny,
1/2 l wody.
Płatki skropid sokiem wyciśniętym z cytryny,
ucierad drewnianą łyżką w misce, aż się pokaże sok. Przelad do słoja, odstawid do drugiego dnia. Zagotowad cukier z wodą, do
wrzącego syropu przełożyd utarte płatki, gotowad na bardzo słabym ogniu, aż syrop
mocno zgęstnieje. Przełożyd do słoiczków.
Wieści spod Dębu Goduli 1/2011
A. P.
Płatki różane
ucierane
Przygotuj:
25 dag płatków,
0,5 kg cukru
sok z cytryny.
Ucierad z cukrem w
makutrze lub w mikserze. Przełożyd do małych słoiczków, szczelnie zakręcid. Używad do
deserów i ciast.
25
http://pl.wikipedia.org/wiki/Huta_Pok%C3%B3j
Wielki piec Huty Pokój
Czarny Śląsk to nie tylko górnictwo, ale
również hutnictwo żelaza i cynku. W naszym mieście znajduje się imponujący,
wielki piec. Nieczynny, aż proszący się o
przystosowanie do zwiedzania lub zorganizowanie muzeum hutnictwa.
Hutnictwo dziś już trochę straciło na znaczeniu. Huta Pokój w latach 20. XX wieku
była największą hutą ówczesnej Europy.
Dziś to już jedynie cień ówczesnej potęgi.
Huta znajduje się niemal w samym centrum Rudy Śląskiej. Z daleka wspaniale
prezentuje się, szczególnie dla fanów techniki, od dawna nieczynny wielki piec, jej
reprezentacyjny obiekt. Ogromna konstrukcja stoi od jakiegoś czasu bezczynna i niszczeje.
Na górnym Śląsku istnieje szereg nieczynnych obiektów przemysłowych,
zgrupowanych w Szlak Zabytków Techniki. Dominują obiekty kopalniane. Niestety, poza miniaturowym muzeum w Ustroniu, leżącym na Śląsku Cieszyńskim, na szlaku nie ma żadnego związanego z hutnictwem metali zabytku. Imponujący rudzki wielki piec aż prosi się o zagospodarowanie, zorganizowanie na
jego kanwie muzeum hutnictwa lub chociażby udostępnienie do zwiedzania.
Stanowi również doskonały punkt widokowy.
Nikt tym projektem nie jest jednak zainteresowany. Wiele mówi się od dawna
na temat ratowania wszelkiego rodzaju zabytków, temat ten jest bardzo nośny.
W praktyce natomiast na bezproduktywnym gadaniu najczęściej się kończy.
Teren, na którym stoi nieczynny wielki piec, jest własnością ukraińskiej spółki
Prywatbank. To, jak również brak funduszy, stanowi na pewno istotny problem.
Rzeczywistym problemem jest jednak brak zainteresowania wielkim piecem
zarówno władz miasta i województwa, jak również władz Huty Pokój.
Dla ratowania szeregu zabytków powstają jednak inicjatywy oddolne w formie
fundacji, stowarzyszeń i towarzystw. Za przykład posłużyć może Fundacja Zamek Chudów. Ta, po przejęciu ruin zamku, częściowo go zrekonstruowała. Na
samym zamku, jak również w jego otoczeniu, organizuje się szereg rozmaitych
imprez o charakterze historycznym, ściągających co roku dziesiątki tysięcy
uczestników. Dzięki temu zamek przeżywa swój renesans.
Co będzie dalej z wielkim piecem Huty Pokój? Nikt nie potrafi na to pytanie
odpowiedzieć. Prawdopodobnie zostanie więc niedługo rozebrany, o ile władze
miasta lub jakaś grupa pasjonatów nie zainteresuje się problemem. S. B.
26
1/2011 Wieści spod Dębu Goduli
Zapraszamy na stronę internetową RTPD
Na naszej stronie internetowej znajdziesz:
 wydane przez nas książki – przewodniki
po Rudzie Śląskiej, w formie ebooków, za
zupełną darmochę! Książki polecamy
mieszkańcom, ciekawym swojego miasta,
przyjezdnym, chcącym poznać Rudę Śląską, jak również jako pomoc dydaktyczną.
W formie papierowej książki są do wypożyczenia w rudzkich bibliotekach,
 książki z poezją o przyrodzie – do czytania na komputerze lub z wydruku, wśród
autorów – także Rudzianie!
 wiadomości, ciekawostki o Rudzie Śląskiej i Śląsku,
 opisy ciekawych obiektów przyrodniczych w naszym mieście,
 bogatą galerię zdjęć przyrodniczych naszego miasta – i nie tylko,
 informacje o ciekawych konkursach,
 wiadomości z życia RTPD,
 kolorowe wydanie Wieści spod Dębu Goduli,
oraz wiele innych, mamy nadzieję, ciekawych informacji.
Nasza strona www.rtpd.eu jest na bieżąco aktualizowana i uzupełniana o nowe informacje.
Wieści spod Dębu Goduli. Wydawca: Rudzkie Towarzystwo Przyjaciół Drzew, Organizacja Pożytku Publicznego. KRS: 0000279536. Pozostałe dane: www.rtpd.eu Adres
do korespondencji: 41-707 Ruda Śląska, ul. Robotnicza 3/5.
Redakcja Wieści, autorzy tekstów: Adam Podgórski, Barbara Podgórska, Sebastian
Brudys. Kontakt z redakcją: [email protected], tel. 793 17 10 06.
Skład, oprawa, przygotowanie do druku, ogólna koncepcja: Sebastian Brudys.
Druk: Rudzka Agencja Rozwoju INWESTOR, www.rarinwestor.pl
Zapraszamy do nadsyłania tekstów. Poszukujemy sponsorów kolejnych numerów.
Wieści spod Dębu Goduli 1/2011
27
Zaprzyjaźnione organizacje:
Rudzkie Stowarzyszenie Pomocy Ofiarom Przestępstw
Udziela bezpłatnych porad prawnych, przyznaje zapomogi ofiarom
wypadków drogowych.
Więcej informacji: www.rspop.org.pl
Śląski Ogród Botaniczny
Związek stowarzyszeń ekologiczno – przyrodniczych,
którego RTPD jest członkiem. Więcej na www.sibg.org.pl
Zielona lekcja
Portal edukacji przyrodniczej.
Więcej na www.zielonalekcja.pl
Polski Związek Filatelistów Oddział Ruda Śląska
W wyniku serdecznej współpracy, filateliści wydali okolicznościową
kartkę pocztową RTPD.
O filatelistach: www.pzfruda.silesia.pl
Rudzka Agencja Rozwoju INWESTOR
Instytucja, która nieodpłatnie wydrukowała niniejszy numer Wieści spod Dębu Goduli.
Strona agencji: www.rarinwestor.pl
Wieści spod Dębu Goduli 1/2011
28